Nga Leonard Veizi

Nga larg, mëngjesi i 8 gushtit 1991 nuk dukej se kishte asgjë të zakonshme në portin e Durrësit. Ajri rëndonte nga dielli i përvëluar i verës dhe nga një tension i padukshëm që vinte si një dallgë, jo nga brigjet, por nga thellësia e vendit. Në horizont, anija tregtare “Vlora”, e ngarkuar me sheqer nga Kuba, sapo ishte kthyer nga një udhëtim i lodhshëm. Por vetëm pak orë pasi ishte ankoruar në kalatë, pa shkarkuar ende asnjë ton nga ngarkesa, ajo ndezi sërish motorët për një lundrim të paparashikuar.

Nga rrugët që zbrisnin në port, turmat u derdhën si ujë lumi që nuk mbahet dot nga diga. Gra me fëmijë në krahë, burra me çanta shpine, djem të rinj që mbanin vetëm shpresën — të gjithë shtyheshin, bërtisnin, ngjiteshin në çdo litar e shkallë të anijes. Nuk kishte biletë, nuk kishte radhë, nuk kishte kufi. Vetëm dëshpërim dhe një fjalë e vetme në mendje: Itali.

Brenda pak orësh, “Vlora” u kthye në një ishull njerëzor: mbi 20 mijë shpirtra, të shpërndarë nga kuverta deri në tualete, nga dhomat e ngarkesës deri mbi urën e komandës e vinçat e mallrave. Kapiteni nuk kishte më kontroll mbi anijen, ndërsa autoritetet portuale, të pafuqishme, shikonin si deti i njerëzve e gëlltiste anijen.

Kur “Vlora” u shfaq në radën e Barit, oficerët italianë mbetën të pataksur. Një mur i gjallë trupash, një kulla njerëzish mbi valë, po afrohej drejt bregut të tyre. Ishte pamja e një eksodi që nuk e kishin imagjinuar kurrë, edhe pse vetëm pak muaj më parë, më 7 mars 1991, Italia kishte përjetuar valën e parë të madhe të emigracionit shqiptar: 27 mijë persona në vetëm 24 orë. Atëherë, anija “Liria” kishte mbërritur e para me 4 mijë vetë; transoqeaniku “Tirana” kishte sjellë 3 mijë të tjerë; “Legend”, e mbiquajtura “panamezja”, kishte ngjeshur në bord 5 mijë persona. Pas tyre, me radhë, kishin mbërritur “Butrinti”, “Sazani”, “Sopoti”, “Alba”, “Kallmi”, “Apollonia” e të tjera. Një armatë e tërë anijesh shqiptare kishte zbarkuar në portet e Jugut të Italisë.

Italianët ishin gjetur të papërgatitur atëherë; tani, përballë “Vlorës”, ndiheshin të pushtuar. Shërbimet sekrete nuk kishin asnjë informacion të saktë; autoritetet portuale nuk dinin si të vepronin.

“Vlora” nuk ishte një anije dosido. E prodhuar në Itali në vitin 1960, me një kapacitet prej 12 341 tonësh, ajo ishte blerë nga shteti shqiptar vetëm një vit më parë, në Xhenova, për rreth 4 milionë dollarë. Por atë ditë nuk transportonte mallra: transportonte shpresë, dëshpërim dhe frikë.

Vetëm pesha trupore e 20 mijë njerëzve arrinte 1 300 ton (20 000 × 65 kg mesatarisht), rreth 10,8% e kapacitetit të plotë të saj të ngarkesës. Nga ana teknike, kjo nuk ishte rrezik i menjëhershëm për trupin e anijes. Por rreziku real ishte tjetër: pesha ishte shpërndarë në mënyrë të çrregullt, nga kuverta e sipërme deri në çdo cep të strukturës; qendra e gravitetit lëvizte me çdo valë e me çdo shtyrje të turmës; njerëzit ishin të ekspozuar ndaj diellit përvëlues, pa ujë, pa ajrim, pa higjienë.

Kur u ankorua në Bari, “Vlora” nuk ishte më një anije tregtare: ishte një metaforë e një vendi që po largohej nga vetvetja, një arkë e mbingarkuar jo me kafshë të Noes, por me njerëz që kërkonin një fillim të ri. Për disa, ajo ditë ishte hapi i parë drejt një jete të re. Për të tjerë, ishte thjesht një ikje e dhimbshme. Por për historinë, mbeti dita kur deti Adriatik nuk ndau, por bashkoi Shqipërinë me Italinë në një përqafim të dëshpëruar.

Nga ERVIN BAKU

Egnatia dhe Dinamo City, dy skuadra shqiptare, dy prova karakteri në Europë.
Egnatia, në një transfertë shumë të vështirë si Ljubljana, nuk u tremb as nga kundërshtari, as nga gjyqtari, duke marrë një barazim me vlerë fitoreje. Faleminderit skocezit Donald Robertsonit që anulloi penalltinë e dytë të dhënë menjëherë dhe me shumë bujari nga kryesori Beaton. Që ia “nxiu jetën” gjatë gjithë 96 minutave kampionëve tanë. Dinamo City, me një trajner gjeni në stol, humbi vetëm minimalisht në një transfertë “ferri”, duke lënë të hapur çdo shans. Eurogoli spektakolar i Dejvi Bregut na mban fort në lojë. Edhe në këtë sfidë, faleminderit holandezit Richard Martens që anulloi penalltinë e dhënë po menjëherë dhe po me shumë bujari nga kryesori kazak Karabayev. Këto nuk ishin thjesht ndeshje futbolli, por demonstrim force, inteligjence dhe besimi. Dy skuadra që nuk u dorëzuan, që ditën të përballojnë presionin, që luajtë si të barabarta. Duke treguar identitet dhe personalitet europian.
Të Enjten e ardhshme, kthimi në shtëpi nuk është vetëm një sfidë sportive, por edhe një mision kombëtar… Të tregojmë se Shqipëria nuk shkon më në Europë për të bërë numër, por për të shkruar histori.
Prandaj, le t’i mbushim stadiumet, në Rrogozhinë dhe në Tiranë. Le të bëhemi lojtari i 12-të, le të krijojmë atmosferën elektrizuese që i shtyn skuadrat drejt play-off-it. Sepse, kur zemra rreh fort dhe besimi nuk shitet, mrekullitë nuk janë çështje fati, por vullneti. Kur zemra nuk njeh kufij, fusha nuk ka asgjë të pamundur.

Nga Fejzo Subashi

Protesta në Kosovë është kërkesa dhe këmbëngulja, e një populli të tërë në të katër anët e Botës kudo që ndodhet,  që kërkon të mos harrojë  Ajo që ndodhi dje në Kosovë nuk ishte thjeshtë një protestë për të shpëtuar emra politikë, por një ngritje dinjitoze e qytetarëve të Kosovës brenda dhe jashtë vendit  në mbrojtje të një trashëgimie të përbashkët: Luftës Çlirimtare të UÇK-së, e cila nuk ishte, aq më pak të jetë apo të behet  një pronë e partive, as e individëve, apo individi kushdo qoftë ky  Protesta dje ishte  por një përpjekje mbarë kombëtare që bashkoi zemrën e Kosovës, shpirtin e Shqipërisë dhe veçanërisht fuqinë e diasporës në mërgatë. Protesta ishte më shumë se një kundërshtim ndaj padrejtësisë: ajo ishte një refuzim i turpit që po mundohet t’i vishet një lufte të pastër, përmes një narrative që po ndërtohet në zyrat e huaja dhe po përthithet pa rezistencë nga një klasë politike që e ka humbur busullën morale. Ishte zëri i qytetarit të ndershëm – që kurrë nuk kërkoi pushtet, por që gjithmonë ka mbajtur mbi supe barrën e lirisë dhe të shtetit. Qytetari kosovar, ndryshe nga politika e vet, nuk ka asgjë për të fshehur. Ai nuk ka blerë prona pas lufte, nuk ka kthyer kontributin në privilegj, dhe nuk ka nënshkruar marrëveshje që zhbëjnë fitoren e tij. Ai ka dhënë gjithçka: djemtë në luftë, lekët nga mërgimi, mbështetjen morale, dhe sot po jep edhe durimin. Por durimi nuk është pafuqi. Është përballje në pritje të një drejtësie që s’duhet të jetë vetëm e huaja. Mos të harrojmë: roli i diasporës nuk ka qenë vetëm financiar. Ishte diaspora ajo që mbajti gjallë idenë e Kosovës kur ajo rrezikonte të përmbytej nga dhuna dhe harresa. Janë ata që ndihmuan në armët e para, në mobilizimin e opinionit ndërkombëtar, në sigurimin e ndihmës humanitare. Sot, ironikisht, shumë prej tyre ndihen të tradhtuar jo nga bota, por nga vetë Kosova institucionale që nuk i përfaqëson më. Gjykata Speciale, me gjithë retorikën e drejtësisë, është kthyer në një arenë ku gjykohet historia jonë me sy të huaj, me dëshmitarë të importuar dhe me standarde që nuk do guxoheshin të aplikoheshin për ndonjë fuqi të madhe perëndimore. E për më keq, kjo ndodh me miratimin e heshtur të një elite që ka ndërtuar rehatinë e saj mbi harresën e popullit dhe mbi përuljen përballë çdo kërkese që vjen “nga jashtë”. Kjo elitë nuk ka as fisnikëri për të përfaqësuar, as kurajë për të reaguar. Ndërsa qytetari reagon. Qoftë edhe me një pankartë, me një qëndrim, me një fjalë të drejtpërdrejtë: “Mjaft më!” E keqja nuk është vetëm padrejtësia ndaj liderëve që sot ndodhen nën gjykim – është zhveshja e Kosovës nga dinjiteti, nga kujtesa, dhe nga e drejta për ta përfaqësuar veten. Dhe kur përfaqësimi kalon nga përulja te servilizmi institucional, shteti nuk është më një ideal, por një ndërmarrje e zhbërë në duar të kujtdo që pranon të heshtë mjaftueshëm gjatë. Sot nuk jemi në një betejë për të ndaluar drejtësinë, por për të ndalur shkatërrimin e së vërtetës. Dhe më shumë se kurrë, kjo është detyrë e qytetarit të ndershëm, e diasporës me dinjitet, dhe e çdo shqiptari që beson se shteti nuk ndërtohet mbi gjunjë, por mbi këmbë./kb

Sektori i televizionit në Shqipëri po përballet me sfida të mëdha për shkak të zhvillimeve teknologjike dhe ndryshimit të preferencave të të rinjve. Rrjetet sociale dhe platformat digjitale po marrin gjithnjë e më shumë vëmendje, duke ndryshuar mënyrën se si njerëzit konsumojnë përmbajtje dhe duke ndikuar tregun tradicional televiziv. Kjo ka ndikuar edhe në tregun […]

The post Influencerët e Instagram-it dhe TikTok-erët “bllokojnë” televizionet, bien të ardhurat appeared first on BoldNews.al.

Në një botë ku media është vendosur të mbrojë të vërtetën, të informojë dhe të ngrejë zërin për drejtësi, në Shqipëri kemi krijuar një specie të veçantë: media zhvatëse. Këto portale, të cilat me naivitet i sheh sikur janë vendosur për të ndihmuar dhe për të informuar publikun, kanë zgjedhur një karrierë shumë më të lehtë: gjobat. Po, po, gjobat! Sepse, përse të merresh me gazetari të ndershme, kur mund të jesh parazit që ushqehesh vetëm me gjoba ndaj bizneseve të ndershme?

Si për të na treguar se nuk kanë turp fare, këto media që nuk paguajnë as gazetarët e tyre (se për çfarë do të paguash kur ke një burim të sigurt të ardhurash nga gjobat), kanë arritur kulmin e poshtërimit. Rasti i fundit, apo më mirë të themi më i turpshmi në historinë e tyre, ishte një mjeshtëri e shpikjes. Një portal i madh, i cili duket se ka mësuar çdo teknikë të zhvatjes, sipas të gjitha gjasave, duket se krijoi një histori nga hiçi: një njeri anonim, pa emër e pa fytyrë, mbante një shishe uji me kripë brenda. Mrekulli!

Po pse na duhej kjo histori? Thjesht për të kuptuar si goditet biznesi i ndershëm shqiptar. Po ku ka parë njeri që një shishe uji e hapur të përdoret si provë? Epo, vetëm në Shqipëri, ku media jo vetëm që shpik, por edhe shet shpikje me çmimin e gjobës.

Për këtë ngjarje të turpshme reagoi edhe Bashkimi i Prodhuesve Shqiptarë, i cili i ka cilësuar këto denoncime si sulme të qëllimshme dhe inskenime, vetëm për të dëmtuar imazhin e kompanisë në fjalë. Të njëjtat histori janë shpikur me qëllime dashakeqëse për prodhuesit e bylmetit.

Në Europë, ku gazetaria ka standarde dhe respekt, nuk ekzistojnë praktikë të tilla. Por ne kemi ngritur një art të veçantë: zhvatjen mediatike. Shpikje e re shqiptare, ku medias i duhet vetëm një burim të ardhurash: gjoba ndaj biznesit të ndershëm.

Në fund, nëse nuk të pëlqen produkti vendor, thjesht mos e bli, mos e përdor, por mos shpif dhe mos tento ta vrasësh me gjoba! Media nuk është makinë gjobash, por shtëpi e së vërtetës. Kush janë viktimat e mediave zhvatëse që shpikin lajme? Dy kategori: blerësit dhe mijëra-mijëra punonjës nga pas, që jetojnë me punë të ndershme. m.p.

Prodhimi vendas në Shqipëri kohët e fundit është bërë objekt i sulmeve të shumta në media, shpeshherë pa argumente të qëndrueshme dhe larg realitetit të tregut. Këto kritika të njëanshme lënë në hije përpjekjet e jashtëzakonshme të prodhuesve shqiptarë, të cilët kanë investuar në pajisje moderne, teknologji të avancuar dhe standarde të larta sigurie ushqimore për të ofruar produkte cilësore.

Statistikat dhe inspektimet zyrtare tregojnë qartë se një pjesë e konsiderueshme e fabrikave dhe firmave vendase po punojnë me transparencë dhe profesionalizëm, duke përmbushur kriteret që kërkohen në këtë fushë.

Është e pafalshme që, në vend që të mbështesin dhe promovojnë ekonominë vendase, disa media zgjedhin të godasin prodhuesit vendas, duke kontribuar në krijimin e një klime mosbesimi të panevojshme. Në një kohë kur Shqipëria ka nevojë për forcim të identitetit ekonomik dhe promovim të vlerave të saj prodhuese, këto sulme nuk i shërbejnë as konsumatorit, as tregut dhe aq më pak interesave kombëtare. Mungesa e një qasjeje objektive nga ana e mediave është një dëm i drejtpërdrejtë për vendin dhe për ata që punojnë ndershmërisht për të sjellë produktet më të mira në tryezat shqiptare.

Qarku i Fierit është kampioni absolut i fshatit shqiptar dhe modeli që përfaqëson qartë standardin e punës në blegtori e më gjerë. Mjafton ky qark për të kuptuar se ky sektor i ekonomisë shqiptare po merr një hov të madh dhe është një nga vlerat e padiskutueshme të popullsisë që jeton në këtë rajon.

Në qarkun Fier, sektori blegtoral është një nga shtyllat kryesore të ekonomisë lokale. Aktualisht, rreth 70 mijë persona janë të punësuar në këtë sektor, duke kontribuar ndjeshëm në prodhimin vendas. Blegtoria në këtë zonë përfshin rritjen e gjedhëve, deleve, dhive dhe shpendëve, si dhe përpunimin e produkteve të tyre. Investimet në teknologji dhe infrastrukturë kanë ndihmuar në rritjen e kapaciteteve dhe përmirësimin e cilësisë. Kjo ka bërë që Fieri të konsiderohet një model zhvillimi për blegtorinë shqiptare.

Shifrat janë pasqyra më e mirë për të kuptuar realitetin. Në vitin 2024, numri i krerëve të lopëve në rang kombëtar ishte 224 mijë. Nga këto, Fieri renditet i pari me 35 mijë krerë lopë, rreth 15,6% e vendit. Qarku Fier aktualisht ka 3 fabrika të nivelit të lartë, 29 njësi përpunimi dhe 36 mijë ferma blegtorale.

Sipas të dhënave të INSTAT, në vitin 2023 Fieri prodhoi 154 894 tonë qumësht lope, që përbën rreth 20% të totalit kombëtar, duke e bërë qarkun udhëheqës për këtë kategori. Tri fabrikat moderne të përpunimit të qumështit në këtë qark raportohet se disponojnë rreth 2000 krerë lopë. Këto fabrika përdorin pajisje dhe procese të avancuara si sisteme automatike për pasterizim dhe sterilizim, linja të automatizuara të paketimit, kontroll cilësie me sensorë dhe laboratorë të integruar, pajisje për fermentim, homogjenizim, tharje etj.

Në një kohë kur prodhimi vendas përballet me sfida të shumta, është e rëndësishme që mediat të luajnë një rol ndihmues dhe jo shkatërrues. Blegtoria dhe përpunimi ushqimor janë sektorë jetikë për ekonominë kombëtare dhe mbështetja e tyre duhet të jetë një prioritet publik. Mediat kanë fuqinë të ndikojnë pozitivisht, duke promovuar historitë e suksesit dhe përpjekjet e ndershme të fermave dhe fabrikave shqiptare. Kritikë po, por e drejtë dhe e argumentuar. Është koha të ndërtojmë dhe jo të shkatërrojmë atë që prodhohet me mund, përkushtim dhe dashuri për vendin. m.p.

Nga Leonard Veizi

Duket sikur jetojmë brenda një rrethi vicioz nga i cili nuk po gjejmë dot rrugë shpëtimi. Një mjegull mosbesimi, frike dhe përçmimi është ulur këmbëkryq mbi gjithçka që prodhohet në këtë vend. Dhe siç thotë fjala e urtë: “Atë që ta bën i yti, nuk ta bën as armiku”. Kjo duket më e vërtetë se kurrë kur bëhet fjalë për prodhimin vendas, që prej kohësh është kthyer në tabelë qitjeje për të gjithë: konsumatorë të frikësuar, portale pa përgjegjësi dhe mendje të ndotura që kanë mbetur rob të gjithçkaje që është import.

Po e nis nga vetja:
Hyra një ditë në supermarket për të bërë disa blerje të zakonshme. Si çdo herë, e nisa me një kos. Dehidratant, – buzëqesha me vete. Por s’ishte e thënë, se ende pa e vendosur mirë në shportë, një fqinje që nuk di nga më doli para sysh, nisi të më shikonte sikur po bëja ndonjë marrëzi. Me një ton pothuajse tragjik, më informoi se kosi kishte dalë me myk dhe se lajmi kishte bërë xhiron e portaleve. Ishte aq e sigurt në atë që thoshte, sa më bëri të ndalem, të dyshoj dhe në fund… ta lë kosin në raft, si i zënë në faj.

U përpoqa të vazhdoj me qumështin, por edhe aty më doli një tjetër “ekspert” i improvizuar – një mik i vjetër që më paralajmëroi se qumështi vendas është plot konservantë dhe se, sipas tij, asnjë vlerë nuk ka. Tha se vijnë nga Kina dhe mund të më helmojnë. S’e di ku i lexonte këto, por më shikonte sikur të më shpëtonte jetën. Pastaj u kujtova: po unë nga këto produkte, kos e qumësht, marr përditë – s’kam përfunduar ndonjëherë në spital. Po të ishin kaq problematike, as spitali s’do më bënte dot derman, e do më merrte në dorëzim prifti i Shën Triadhës.

Megjithatë, i traumatizuar nga çfarë dëgjoja, e lashë dhe qumështin, ndërsa miku im vazhdoi i përkulur mbi datat e skadencës, sikur kërkonte ndonjë kod sekreti që do t’i zbulonte fundin e botës.

Ka një tendencë që përsëritet në çdo sezon, në çdo valë debati apo njoftimi mediatik: produktet shqiptare hidhen poshtë, përfliten, vihen në dyshim. Mjafton një titull i zhurmshëm, një kronikë e pjesshme, dhe menjëherë ushqehet mosbesimi ndaj punës së fermerit, prodhuesit, artizanit shqiptar. E për çudi, konsumatori vendas rrallë reagon për t’i dalë në mbrojtje produktit të vet. Përkundrazi: i bëjmë qejfin mallit të huaj, sikur ai e ka vulën e së mirës absolute, dhe lëshojmë nga duart atë që është rritur në këtë tokë, përpunuar nga duart tona dhe që mund të jetë një nga pasuritë tona më të mëdha – nëse do ta vlerësonim.

Vazhdova xhiron në supermarket.
Me djathin mendova se do shpëtoja. I paketuar për bukuri, sa s’kish nga futej myku. Por nuk pata shumë fat, sepse fqinje ime më doli sërish përpara, pasi kishte bërë xhiron e parë nëpër market. Kur i thashë se isha duke marrë djathë shqiptar, ajo shpërtheu. Djathi, sipas saj, ishte me niseshte, pa vlerë dhe i pavlefshëm. Për këtë kishte prova, natyrisht – lajmet dhe portalet. U përpoqa t’i kujtoja se ekzistojnë laboratorë që certifikojnë produktet, por edhe këtë ide e hodha poshtë pa e nxjerrë nga goja. E dija përgjigjen që do merrja: “Laboratorët e leshit.” Ishte më e sigurt se çdo fakt shkencor.

Në raft, syri më zuri edhe produktin e dhallës, por as që guxova ta prekja me dorë. E dija që menjëherë do të më vinte ndonjë zë për të më thënë me alarm: “Mos e prek, rrezik vdekje!” Por fyti më ishte tharë, aman, dhe e donte një gërgje, o dhallë, o qumësht, o kos…

Qenka bela e madhe, mendova, sidomos kur paske etiketën “Made in Albania”. Mëkat. Një prodhim i huaj ka më shumë shanse, edhe pse ka çmim më të shtrenjtë.
Kemi krijuar një kulturë antireklame për veten. Ngrihemi me zell kundër çdo prodhimi që mban etiketën “Made in Albania”, shpesh pa verifikuar, pa ditur, pa kuptuar. Sikur të mos mjaftonte që jemi një treg i vogël, i kthehemi vetes si armik: diskreditojmë cilësinë, flasim me mosbesim dhe e shesim ndryshe nga sa e kemi përjetuar.

Në atë çast, fillova të mendoj: mos vallë kemi të bëjmë me ndonjë fushatë të qëllimshme kundër prodhimit vendas? Apo ndoshta janë ato gjobat famëkeqe që qarkullojnë lehtas nëpër portalet anonime? Ndoshta ndonjë punë armiqësore për të goditur ekonominë vendase e për të favorizuar importet? Por s’isha shumë i fortë në kriminalistikë, ndaj e lashë me aq edhe këtë mendim.

U drejtova nga sektori i mishit, por as aty s’gjeta qetësi. Një kliente tjetër, me një ton komplotist, më këshilloi të mos merrja sallam, sepse “nuk i dihet ç’ka brenda”. Thua të isha duke zgjedhur ndonjë substancë radioaktive? Sidoqoftë, fillova të ndjeja një panik të lehtë. Isha si i rrethuar. Çdo produkt shqiptar vinte me paralajmërime, ndalesa, kërcënime dhe “fakte” të pakontestueshme… nga portale, komshinj, miq e të panjohur që duket sikur kishin një mision të përbashkët: të më bindnin që prodhimi vendas ishte helm.
Dhe prodhimi vendas mënjanohet.

E kush mban përgjegjësi për këtë dëm? Media që ndjek klikimet? Zërat e rrjeteve sociale që përflasin pa fakte? Apo mungesa e një vizioni për mbrojtjen e prodhimit kombëtar? Apo të presim të vijë Kodi Penal – me ndryshimet më të reja – që të na ndëshkojë për përhapjen e panikut dhe shpifjen ndaj bizneseve vendase?
Xhiron nëpër supermarket po e mbyllja më në fund.

Mendova se të paktën uji do të ishte i sigurt. Kështu që mora dy bidona dhe u nisa drejt kasës. Por edhe aty nuk më la fati të mbaroja dot blerjen. Një burrë i moshuar, me një karrocë të mbushur, më informoi se, sipas një lajmi të fundit, uji vendas ose ishte “gëlqeror”, ose e kishin zhveshur fare nga kripërat dhe nuk vlente për asgjë.
Në atë çast, më ra bidoni nga dora. Dhe… përfundoi sërish në raft.
Dola nga supermarketi pa blerë asgjë. As kos, as qumësht, as djathë, as sallam, as ujë. Asgjë.Vetëm një bindje më mbeti në mendje:
Në këtë vend, mallkimi më i madh i një produkti është që të jetë… prodhim vendas.
Nëse nuk fillojmë të ndërtojmë vetëbesim dhe respekt ndaj punës shqiptare, do të vazhdojmë të jemi konsumatorë të huaj në vendin tonë, duke lënë në harresë atë që është vërtet pasuri: produkti shqiptar.

Elvin Luku

Prej afro dy javësh opinionit publik shqiptar i është prezantuar një draft mbi Kodin e ri Penal. Dokumenti i punuar nga një grup ekspertësh e profesorësh të njohur të jurisprudencës, u prezantua në një tryezë të organizuar nga Ministria e Drejtësisë, e cila zyrtarisht në vitin 2023, ngarkoi grupin e punës me në krye Prof. Arben Rakipin, drejtor i Shkollës së Magjistraturës, për rikonceptimin dhe shkrimin nga e para të Kodit, një ndër aktet më të rëndësishme që garanton edhe sigurinë juridike.

Drafti i paraqitur shkaktoi debate mes vetë institucioneve kushtetuese, në radhët e ekspertëve të fushës, komunitetit të gazetarëve dhe organizatave të shoqërisë civile, të cilët shprehën shqetësimet e tyre për një sërë nenesh duke kërkuar rishikimin e tyre dhe përafrimin me jurisprudencën e GJEDNJ-së.

Sikurse do të analizojmë në vijim, drafti i Kodit Penal, godet rëndë lirinë e shprehjes dhe censuron qytetarin, gazetarin dhe median duke kriminalizuar veprime dhe praktika që deri më sot nuk konsideroheshin si të tilla. Ky dokument nuk i parashikon një status të veçantë gazetarit të lirë apo atij të atashuar pranë një medie që administron dhe raporton informacionin për interes publik. Gjithashtu koncepti për median është i vjetër, pasi njehson këtë te fundit me gazetarin, duke harruar se luftën e parë për liri raportimi, reporter e ka brenda redaksisë.

Për të kaluar më në detaje, do të ndalemi ndoshta te neni më abuziv në raport me median e lirë (Neni 515), gazetarinë e pavarur dhe përpjekjen për të censuruar një gazetar të pavarur, por pse jo dhe individë të tjerë opinionbërës, influencer, gazetarin-qytetar, etj., që përpiqen të hedhin dritë dhe në çështje abuzive, shpesh herë nën ombrellën e informacionit sekret, që duhet mbajtur larg opinionit publik.

Neni 515 – Zbulimi i akteve ose i të dhënave sekrete të procedimit penal

1.      Zbulimi i akteve sekrete ose i të dhënave, që përmbajnë aktet sekrete, nga prokurori ose oficeri i policisë gjyqësore, gjyqtari apo sekretari gjyqësor, avokati ose çdo subjekt që vjen në dijeni për to për shkak të detyrës gjyqësore, si dhe mosrespektimi i detyrimeve të përcaktuara në nenin 103 të Kodit të Procedurës Penale, dënohet me burgim nga një deri në pesë vjet.

2.      Zbulimi i akteve sekrete ose i të dhënave, që përmbajnë aktet sekrete, nga cilido, që është paralajmëruar nga prokurori ose oficeri i policisë gjyqësore për moszbulimin e tyre, e shton dënimin e parashikuar në paragrafin e parë deri në një të tretën e tij. Nëse kjo vepër kryhet nga personat juridikë dënohet me gjobë ose me një nga dënimet e tjera parashikuar në nenin 123 të këtij Kodi.

3.      Publikimi i akteve sipas paragrafit të parë të këtij neni, që sigurohen nga nëpunës apo burime zyrtare, që synojnë shfrytëzimin e tyre për interesa të çfarëdoshme të publikuesit duke u sjellë dëm interesave publike që lidhen me hetimin apo gjykimin e çështjeve, dënohet me gjobë ose me burgim deri në katër vjet. Nëse kjo vepër kryhet nga personat juridikë dënohet me gjobë ose me një nga dënimet sipas nenit 123 të këtij Kodi.

Marrëdhëniet që pushtetet e tjera kanë në raport me median tregojnë shumë për nivelin demokratik të një vend dhe në këtë nen, sikurse dhe shumë të tjerë në këtë draft, nuk i njohin asnjë status gazetarit apo dhe medias, ndonëse gjykatat ndërkombëtare dhe vendimi i fundit i Kushtetueses në rastin Qyno, i njeh gazetarit të drejtën për publikimin e informacionit sekret dhe ruajtjen deri në fund të burimit të tij.

Po të kthehemi disa dekada pas, në vitin e largët 1971, është marrë një vendim historik mbi të ashtuquajturën “Pentagon Papers”, e cila mund të konsiderohet si çështja më e rëndësishme në historinë e medias botërore dhe gazetarisë investigative që i hapi rrugë hulumtimeve të tjera, mes tyre dhe skandalit të “Watergate”.

Shkurtimisht, Gjykata Supreme në SHBA rrezoi tentativat e qeverisë amerikane e cila përdori argumentin e “kërcënimit te sigurisë kombëtare” për të ndaluar publikimin e raportit sekret të Pentagonit mbi luftën në Vietnam, në New York Times dhe Washington Post. Në këtë dokument tregohej sesi qeveria kishte fshehur për shumë vite informacione duke mashtruar Kongresin dhe publikun amerikan. Vendimi i Gjykatës Supreme shënoi një standard në SHBA në të cilin interesi publik prevalonte mbi sekretin dhe lejoi publikimin e raportit prej mediave.

Po kështu, ka disa procese gjyqësore kur Strasburgu ka argumentuar se Neni 10 i Konventës mbron publikimin e një dokumenti sekret nga ana e gazetarit pasi interesi publik është më i lartë se dokumentet e klasifikuara. (Stoll vs. Switzerland 2007)

Nëse afrohemi në kohë, në rastin e skandalit të Agjencisë Kombëtare të Sigurisë, e njohur si NSA, në vitin 2013, ndonëse të dhënat që rrodhën ishin të klasifikuara si sekret, qeveria amerikane procedoi penalisht Eduard Snowden si ish-punonjës i Shërbimit Sekret Amerikan dhe askush nuk tentoi të akuzonte mediat dhe gazetarët që publikuan informacionet.

Ka dhe raste të tjera ndërkombëtare, sigurisht, por jurisprudenca jonë është pasuruar edhe me një vendim të këtij vitit të Gjykatës Kushtetuese e cila argumentoi se rëndësia për të mbrojtur burimin e informacionit në rastin e gazetarit Elton Qyno është më e lartë se ajo për ruajtjen e aktit konfidencial.

Ndaj, nuk mundet sot, në vitin 2025, pas gjithë këtyre praktikave botërore dhe vendase, një shtet si Shqipëria aspirante për anëtare në BE, të hartojë një draft të Kodit Penal ku të mos njohi, rëndësinë, statusin dhe të drejtën jo vetëm të gazetarit investigativ, por në kushtet e sotme të zhvillimit të medias edhe reporterëve të lirë, që jo domosdoshmërish janë të lidhur me një media tradicionale, por punojnë për platforma alternative online, apo si gazetarë të pavarur.

Prisni, se nuk ka mbaruar!

Pasi ky nen, të cilin jo më kot e cilësuam si abuziv, pasi dënon median apo gazetarin e pavarur që është regjistruar si person juridik, në momentin kur ai ka pamjaftueshmëri financiare për të paguar gjobën, dënimi i tij mund të konvertohet edhe në mbyllje të “personit juridik” sipas nenit 123/6 të këtij Kodi.

Neni 123/6: Në rast pamundësie apo pengese në shlyerjen e dënimit me gjobë, gjykata, me kërkesë të prokurorit, vendos ekzekutimin e detyrueshëm të vendimit të dënimit. Nëse personi juridik nuk disponon fonde dhe pasuri për shlyerjen e dënimit me gjobë, gjykata mund ta zëvendësojë atë me dënimin e mbarimit të personit juridik.

Pra, publikimi i një dokumenti sekret, që gazetari gjykon se mbart interes te larte publik, mund te sjellë dënim të konvertuar në mbyllje të platformës apo medias në të cilën ai punon.

Dhe duhet mbajtur në vëmendje se një pjesë e konsiderueshme e mediave apo organizatave që lëvrojnë gazetari investigative në Shqipëri, janë kryesisht iniciativa individuale apo grupe gazetarësh, që financohen kryesisht me grante të huaja dhe pak ose aspak fitimprurëse.

Në të njëjtën logjikë censuruese dhe ndëshkuese për gazetarin dhe mediat që publikojnë informacione që lidhen me ngjarje kriminale. Ekspertët e draftit në vend që të kërkojnë përgjegjësinë penale te autoritetet e ngarkuara për ruajtjen e informacioneve, shënjestrojnë median me ndëshkime të rënda financiare deri në mbyllje të saj:

Neni 517 – Dhënia e informacioneve

1. Dhënia e informacioneve të rëndësishme që lidhen me operacione arrestimesh, vendndodhje dokumentesh apo personash, ngjarje kriminale, rekorde kriminale, lëvizje personash, pavarësisht shkaqeve të dhënies së tij, përveçse kur ka shkaqe padënueshmërie, dënohet me burgim nga një deri në pesë vjet.

2. Nëse informacioni është dhënë në shërbim të personave të organizuar në bashkëpunim të veçantë, dënimi sipas paragrafit të parë rritet deri në një të dytën e tij.

3. Kur informacioni jepet nga zyrtari publik që mban informacionin apo bie në kontakt me të ngaqë ka dijeni për arsyet e kërkimit të tij, vepra konkurron me krimin që kryhet me ndihmën edhe të informacionit të dhënë autorëve të tyre.

4. Publikimi me çfarëdolloj forme i akteve të përmendura në paragrafin e parë të këtij neni, shton dënimin deri në një të tretën e tij. Nëse kjo vepër kryhet nga personat juridikë dënohet me gjobë ose me një nga dënimet sipas nenit 123 të këtij Kodi.

Drafti ne fjalë nuk sqaron se çfarë nënkupton me informacion të rëndësishëm! A kemi të bëjmë këtu me informacionin e klasifikuar si sekret shtetëror? A kemi të bëjmë me informacionin të klasifikuar si konfidencial? Mos ndoshta ekspertët me informacion të rëndësishëm nënkuptojnë aktet hetimore? Çfarë është informacioni i rëndësishëm për grupin e ekspertëve?

Deri diku mirëkuptohet publikimi i një informacioni sensitiv në operacione arrestimi në zhvillim e sipër, ndonëse, përsëris nuk është detyra e reporterit ta ruajë këtë sekret. Gjithashtu, si gazetar nuk arrij të kuptoj se çfarë do të thotë të ndalosh raportimin mediatik të një informacioni të rëndësishëm mbi një ngjarje kriminale post factum! Puna e gazetarit nuk është të riprodhojë deklaratat për shtyp të autoriteteve por pikërisht të gjurmojë dhe zbulojë informacionin më të rëndësishëm mbi ngjarjen kriminale të ndodhur.

Nga ana tjetër, kjo dispozitë ndalon informacionin e rëndësishëm për rekordet kriminale. A mund të ndalohet publikimi i rekordeve kriminale, të cilat janë të dhëna publike të evidentuara nga autoritetet? Ta konsiderosh këtë një vepër penale në rastin më të mirë do të cilësohej censurë ndaj lirisë së medias, liri kjo e garantuar nga Kushtetuta e Shqipërisë (neni 22), Neni 10 i Konventës por dhe nenin 852 i këtij Kodi, të cilin do e shohim në vijim.

Nenin 852 është në dukje dispozita më favorizuese për gazetarët dhe median. Themi në dukje pasi po ta lexosh me vëmendje përdoret një terminologji që lë shteg për interpretim por dhe për cenimin e ushtrimit të profesionit të gazetarit:

Neni 852 – Shkelje e lirisë së mendimit dhe shprehjes:

1.      Mohimi ose kufizimi padrejtësisht i lirisë së fjalës dhe shprehjes në publik, lirisë së shtypit apo të komunikimit me mënyra të tjera, përbën kundërvajtje penale dhe dënohet me gjobë ose burgim deri në një vit.

2.      Dënimi shtohet deri në një të tretën e tij kur kundërvajtja penale sipas paragrafit të parë kryhet nga kushdo që urdhëron, detyron, kufizon apo padrejtësisht i mohon një gazetari të ushtrojë me vërtetësi vullnetin profesional të lirë për të regjistruar ose raportuar ngjarje e fakte reale, apo analiza dhe opinione të bazuara në to.

3.      I njëjti dënim sipas paragrafit të dytë të këtij neni zbatohet edhe për këdo që në mënyrë të padrejtë pengon publikimin, shitjen apo shpërndarjen e librave, revistave, gazetave, apo çdo lloj shtypi tjetër, ose prodhimin, shpërndarjen e programeve radio dhe televizive, programeve të lajmeve të agjencive të shtypit, apo lëshimin e përmbajtjeve të tjera mediatike.

Çdo të thotë që një gazetar “të ushtrojë me vërtetësi vullnetin profesional të lirë”? Si do të arrijë gjykata që të interpretojë nëse një gazetar ka ushtruar profesionin me vërtetësi apo pa vërtetësi? Mos ndoshta duke përdorur këtë terminologji, autorët e këtij drafti synojnë që të hyjnë në analizën e përmbajtjes së shkrimit të gazetarit, sepse, nëse do të ishte kështu, ky nen, në dukje avantazhues, do të përbënte një censurë të rëndë. Imagjinoni gjykatën që shprehet se gazetari i ka verifikuar si duhet faktet apo jo! Po burimet anonime si do i klasifikojë? Mos do kërkojnë nga gazetarët edhe burimet? Vetëm terminologjia “me vërtetësi” e përdorur “hedh në erë” gjithë nenin dhe në vend që të garantojë lirinë e shprehjes e shkel atë me të dyja këmbët. Për këtë arsye ajo duhet hequr duke u mjaftuar me “ushtrimin e vullnetit te lirë profesional”.

Nga ana tjetër, në të treja pikat e këtij neni përdoret ndajfolja “padrejtësisht”, e cila në vetvete bart shumë subjektivitet, ku secila palë pretendon se e drejta është në anën e tij. Kam parasysh këtu me qindra rastet kur gazetarët e Fiks Fare, të Stop, Piranjave apo dhe gazetarë freelance janë sulmuar ndërsa filmonin jashtë rrethimit të subjekteve private apo kur kryenin xhirime të gërryerjes së lumenjve dhe të abuzimeve që kompanitë koncesionare kanë kryer gjatë zbatimit të një PPP-je. Punonjësit e këtyre kompanive, besonin se ata ishin viktimat real të një padrejtësie që po u bënin gazetarët dhe se ishin në të drejtën e tyre për ta larguar këtë kërcënim. Ndaj ky term subjektiv ka nevojë për rishikim, ndoshta duke u  zëvendësuar me “i kundraligjshëm” apo “në kundërshtim me ligjin”.

Sakaq, një tjetër nen që mund të rrezikojë thellësisht hulumtimin gazetaresk me natyrë investiguese është dhe Neni 838. Ky i fundit nuk krijon një balancë mes të drejtës për privatësi dhe lirisë së gazetarit për të përdorur mjetë regjistrimi apo fotografimi si teknika të gazetarisë investigative.

Neni 838 – Ndërhyrje të padrejta në jetën private

1.      Cilido që për qëllime përfitimi material ose jo material, apo kur ka qëllim të dëmtojë reputacionin e një personi, pa autorizim fotografon, filmon, regjistron me video apo audio këtë person në banesën e tij personale ose në ndonjë vend tjetër ku personi gëzon ligjërisht privatësi, apo vendos aparatura që shërbejnë për fotografim, transmetim apo regjistrim të fjalëve ose të figurave, i të dhënave që ekspozojnë një aspekt të jetës private të personit, pa pëlqimin e tij, dënohet me gjobë ose me burgim deri në tre vjet.

2.      Shpërndarja, ofrimi për publikim apo publikimi me çdo mjet ose formë të komunikimit publik apo mënyrë tjetër i të dhënave të marra në mënyrën dhe qëllimin e përcaktuar në paragrafin e parë të këtij neni, dënohet me gjobe ose me burgim nga gjashtë muaj deri në tre vjet.

Cilat janë hapësirat kur një person apo një funksionar publik gëzon ligjërisht privatësi? Ligji përmend banesën e tij personale, por mund të jetë një shtëpi pushimi, një vilë e deklaruar ose jo apo dhe në automjetin personal. Të mendojmë për një moment sikur ky ligj, me këto masa ndëshkimore penale të aplikohej në SHBA, gazetarët investigative nuk do të mund të kishin zbuluar kurrëskandalin “Epstein”, ku miliarderi dhe figura të rëndësishme politike dhe personazhe VIP përfshiheshin në abuzime seksuale me të mitura. Për zbulimin e tij u përdorën regjistrime të ambienteve private, fotografi dhe dëshmi të viktimave.

Sikur ky ligj të aplikohej në Itali, mediat nuk do të mund të zbardhin asnjëherë festat “Bunga Bunga” të ish kryeministrit Italian, Silvio Berluskoni, ku përdorej pushteti politik në këmbim të favoreve seksuale, në disa raste edhe me vajza të minorene. Ky skandal u zbulua me përgjime të brendshme, fotografi, telefonata të përgjuara nga autoritetet por që u siguruan nga gazetarët. Pa harruar dhjetëra materiale investigative te Fiksit, Stopit ndër vite duke përdorur pikërisht këto teknike për ekspozime rastesh korruptive.

Sa më sipër, është me mjaft rëndësi që në këto dispozita, por edhe në nene të tjera të këtij drafti, të evidentohet se nga cenimi i këtyre të drejtave, përjashtohen së kategorizuari si vepra penal punët investiguese kur këto të fundit vërtetojnë se shkelja është kryer për një interes më të gjerë publik, siç mund të jetë aferat korruptive, abuzimi me detyrën apo pushtetin. /MediaLook

Nga Shpëtim Luku

Së fundmi, është raportuar se superjahti i pronarit të Manchester City-t është ankoruar në portin e Durrësit për t’u furnizuar me karburant, duke përfituar nga lehtësitë fiskale që ka krijuar qeveria shqiptare për jahtet e luksit. Nuk është i vetmi. E kanë bërë edhe mjaft miliarderë të tjerë para tij.

Në parim, kjo është një lëvizje që mund të interpretohet si mbështetje për turizmin elitar apo si nxitje për zhvillimin e industrisë së marinës. Por në praktikë, kjo ngjarje nxjerr në pah një pabarazi të madhe në trajtimin që shteti rezervon për qytetarët e zakonshëm, krahasuar me të pasurit apo të privilegjuarit.

Sepse ndërkohë që një sheik arab mund të furnizohet lirshëm me tonelata karburanti pa asnjë pengesë, qindra qytetarë të zonave kufitare lindore, pogradecarë, dibranë apo korçarë, rrezikojnë të konsiderohen kontrabandistë vetëm pse kalojnë kufirin për të blerë karburant më të lirë në Maqedoni. Ata nuk po transportojnë naftë në cisterna, por thjesht furnizojnë makinat e tyre për të kursyer pak të ardhura në një treg të padrejtë, ku çmimi i karburantit në Shqipëri është ndër më të lartët në rajon.

Kjo sjellje është jo vetëm e natyrshme, por edhe e logjikshme nga pikëpamja ekonomike. Kujtoj këtu një episod të viteve ‘90, kur ndodhesha në Zvicër. Miku im, Sokol Agushi, më mori me vete për të bërë pazar në anën franceze të kufirit. I habitur, e pyeta pse duhej të kalonim në një vend tjetër për të blerë produkte. “Sepse janë më lirë”, më tha. Një veprim krejt normal, madje i inkurajuar nga logjika e konsumatorit, i pa ndëshkuar nga asnjë autoritet. Askush nuk të konsideron kontrabandist në Zvicër sepse përpiqesh të bësh një pazar më të lirë në Francë.

Pse atëherë një sheik duhet të përfitojë me ligj, ndërsa një qytetar i zakonshëm duhet të mbikëqyret si i dyshuar? Pse një veprim racional ekonomik është i ligjshëm për të pasurin dhe i dyshimtë për të varfrin? A nuk do të ishte më e drejtë që shteti të krijonte lehtësira për banorët e kufirit, në vend që të ushtronte presion mbi ta?

Në një vend ku shteti i jep privilegje të fuqishmëve dhe ndëshkon të dobëtit, nuk mund të ketë as drejtësi sociale, as zhvillim të qëndrueshëm. Kontrasti midis “lehtësive” për superjahtet dhe “kontrabandës” për qytetarët që blejnë karburant për të mbijetuar, është simboli më i qartë i dyfytyrësisë së sistemit. Dhe kjo nuk është vetëm çështje ligjore. Është çështje morali shtetëror.

TIRANË, 7 gusht /ATSH/ Në pikun e sezonit turistik për këtë vit, përpos pushuesve që zgjedhin bregdetin e jugut apo Adriatikun për plazhet me ujërat e kaltra dhe rërën e bardhë, ka shumë prej tyre që i qasen natyrës, artit dhe kulturës, duke zbuluar atraksione të ndryshme të Shqipërisë.

Ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro përcolli sot në rrjetet sociale, mesazhet e turistëve të huaj që kanë vizituar kryeqytetin tonë, Tiranën, si edhe disa qytete të tjera si Shkodrën apo Gjirokastrën.

Ministrja Kumbaro, e përshkruan videon me mbishkrimin e “Shqipërisë turistike në sytë dhe fjalët e miqve”, ndërsa thotë se disa janë elementët që veçojnë turistët e huaj për vendin tonë, si mikpritjen si askund tjetër, si dhe bukuritë natyrore e kulturore.

“Turistët zbulojnë thesaret e transformimet e Shqipërisë me dëshirën për t’u rikthyer përsëri”, tha Kumbaro.

Ndërsa, një turist që ka vizituar kryeqytetin tonë thotë se i pëlqejnë njerëzit, mikpritja, moti i mrekullueshëm etj.

“Është shumë bukur, ka njerëz shumë të mirë dhe të bukur, miqësor, ushqimi shumë i shijshëm, natyrë e bukur, kohë e bukur”, u shpreh një tjetër.

Një tjetër turiste cilësoi se Shqipëria është një vend shumë i bukur, sepse ka miq që e kanë vizituar dy vite më parë dhe ishin shumë entuziastë për vendin tonë, por ajo tha se do të vizitojë edhe Beratin dhe Gjirokastrën.

“Shqipëria është shumë e bukur, malet janë të mrekullueshme, mendoj që ka edhe pak ndikim italian te kulinaria. Kemi ngrënë pica, pasta shumë të mira. Më pëlqejnë rrugët, janë të qeta, ka pemë kudo, vërtet shumë bukur”, vijoi një tjetër.

Gjithashtu, një turist që ka zgjedhur të vizitojë Shkodrën këtë gusht, thotë se zgjodhi ta zbulojë vetë Shqipërinë, e sidomos Shkodrën duke parë liqenin dhe kalanë e qytetit.

“Nuk kemi qenë asnjëherë më parë këtu, por na pëlqen shumë. Është shumë më lirë se Spanja, Italia. Ka ushqim shumë të mirë, plazhe të bukura”, u shpreh një turist nga Gjermania.

“Jam këtu për të bërë hiking nga Valbona në Theth. Zgjodha Shqipërinë sepse kam disa miq nga Zelanda e Re që janë shpërngulur këtu dhe më thanë që është shumë bukur. Duket një zgjedhje shumë e mirë, është lirë, ka shtigje të bukura, shumëllojshmëri zgjedhjesh”, pohoi një tjetër turiste.

Ndërsa, në Gjirokastër një grup turistësh që kanë vizituar shtëpinë muze të Ismail Kadaresë, shprehen se janë të mahnitur nga puna që është bërë me objektet e koleksionit në këtë muze, ndërsa nga mënyra si është ruajtur tradita, kanë kuptuar se si kanë jetuar shqiptarët vite më parë, me ngrohje me oxhak në dimër, me një kuzhinë tradicionale, etj.

/e.i//a.f/

The post Shqipëria turistike, të huajt: Vend me bukuri natyrore, mikpritje dhe çmime të lira appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Real Betis u përball me ekipin e Serie A, Como, në një ndeshje miqësore para-sezonale të mërkurën, por ndeshja në Cadiz ishte gjithçka përveçse miqësore.

Një numër lojtarësh nga të dyja ekipet u përfshinë në një përleshje masive, gjatë së cilës u qëlluan edhe me grushte.

Pasi fishkëllyeu përfundimin e pjesës së parë, në të cilën pikë Como po udhëhiqte 2-0 falë golave të ish-lojtarit të Betis, Assane Diao dhe Lucas de Cunha, shpërtheu një sherr pasi Pablo Fornals dhe Massimo Perrone shkëmbyen grushte.

Things got heated between Cesc Fàbregas’ Como and Manuel Pellegrini’s Betis… in a preseason friendly! #como #betis pic.twitter.com/ps1kuz6ymR

— MARCA in English (@MARCAinENGLISH) August 6, 2025

Pati edhe një moment mjaft komik pak më vonë kur sulmuesi i Los Verdiblancos, Cucho Hernandez, hyri me shpejtësi, por në vend që të godiste një lojtar të Comos, ai goditi shokun e skuadrës Natan.

Pas kësaj përleshje, gjyqtari kryesor vendosi t’i përjashtoj Fornals nga Betis dhe Perrone nga Como.

Grindja mund të ketë pasoja negative për të dy klubet

Betis dhe Como, të cilët përballen me Barcelonën në miqësoren e tyre të radhës para-sezonale, treguan shumë luftë, megjithëse në këtë rast, shkuan shumë larg.

Kjo mund të ketë një efekt negativ për ata që janë përfshirë në sherr, nëse gjyqtari vendos ta çojë çështjen më tej – gjë që mund të rezultojë në pezullime për fillimin e sezonit të ri, i cili fillon për Betisin pas 12 ditësh kur ata përballen me Elchen e sapongjitur në kategori.

The preseason friendly between Real Betis and Como wasn’t so friendly pic.twitter.com/GsndxRloom

— B/R Football (@brfootball) August 6, 2025

Nëse do të ketë ndonjë pezullim nga kjo për Betisin, me kandidatët e mundshëm Hector Bellerin, Fornals dhe Cucho, ky do të ishte një lajm i tmerrshëm për trajnerin Manuel Pellegrini.

Njësoj mund të ketë efekt edhe për Comon, duke humbur ndonjë lojtar për ndeshjet e fillimit të Serie A, pasi këto miqësore janë miqësore zyrtare, të cilat lajmërohen në UEFA. /Telegrafi/

Intercambio de

Por favor, no más amistosos con el @Como_1907 pic.twitter.com/dYmKKqAphP

— 𝙊𝙧𝙜𝙪𝙡𝙡𝙤 𝘽𝙚𝙩𝙞𝙨 (@OrgulloBetis) August 6, 2025

The post Kur ndeshja miqësore eskalon plotësisht, lojtarët e Real Betis dhe Como u sqaruan me grushte e shqelma appeared first on Telegrafi.

Nuk kanë vetëm gjigandin e boksit, Oleksandër Usik. Ukraina po ashtu nuk shkëlqen vetëm në atletikë, me rekordmenen botërore të kërcimit së larti, Jaroslava Mahuçik.

Vendi i madh europian, që prej më shumë se 3 vitesh ndodhet në luftë për shkak të sulmit të Rusisë, arriti një tjetër kulm në sport, këtë herë në volejboll.

Skuadra kombëtare ukrainase, e përbërë nga dy lojtare, fitoi titullin kampion të Europës në volejbollin në plazh, në turneun e mbajtur në Dyseldorf të Gjermanisë.

Kjo ndodh për herë të parë. Kampionet e reja janë Marina Hladun dhe Tetiana Lazarenko, të cilat fituan në finale ndaj dyshes së Francës, të përbërë nga Klemensë Vieira dhe Alinë Shamero.

Rezultati I finales ishte 2-1, dhe setet u ndanë pas një lufte të ashpër me shifrat 21-23, 21-18 dhe 16-14.

Në gjysmëfinale, dyshja ukrainase, Hladun e Lazarenko, fitoi ndaj Gjermanisë, që ishte skuadra vendase dhe kampionia në fuqi e Europës.

Suksesi ishte I madh, pasi është I pari titull europian për Ukrainën në volejbollin e plazhit, për meshkuj e femra.

Femrat kishin arritur më parë deri në të tetat e finaleve, ndërsa djemtë kishin fituar një medalje bronzi./abcnews.al

Alban Daci

Analiza tipike  e optikës komuniste të histografisë ndaj Zogut që e analizojnë si tradhtar për 7 Prillin dhe po ashtu edhe për marrëdhëniet me Italinë duke harruar dinamikën e atyre ngjarjeve, dëshmon qartë se duhet reformë në Arsimin e Lartë! Historia ose më saktë shkrimi i historinë tonë kombëtare duhet të pastrohet nga dogmat me prapavijë ideologjike apo edhe më keq, përçarje mes vetit.

Shqipëria s’ka pasur asnjëherë popuj vëllezër, ose popuj aleat fqinjë në kuptimin e plotë të fjalës. Përkundrazi, historikisht fqinjët e Shqipërisë ishin drejtpërdrejtë të interesuar me pretendime që kishin marr plotë nga territoret shqiptare,  kishin penguar me çdo kusht Pavarësinë e saj dhe po ashtu kishin akoma pretendime të tjera, gjithmonë të padrejta që synon realisht zhdukjen dhe ndarjen përfundimtare edhe të asaj pjesë të mbetur të Shqipërisë.

Mbreti Zog, nuk kishte shumë alternativa për aleanca! Në fakt ekzistonin tre mundësi:

– aleancë me Jugosllavinë, që do të thoshte fundi i Pavarësisë

– aleancë me Greqinë  po ashtu fundi i Pavarësisë

– aleancë me Italinë, që do e forconte ekonomikisht, do e modernizonte Shqipërinë dhe do i jepte kohë mbretit Zog që të forcohej. Ngjarjet e përshpejtuan aksionin e pushtimit të Shqipërisë nga Italia.

A ishte Zogu tradhtar? Kjo është një pyetje, që përveçse se ka prapavijë të ideologjisë komuniste që ka mbetur si metodikë e trashëgimisë së histografisë, në fakt mbanë edhe disa paragjykime me tendenca absurde krahinore që edhe sot janë në shërbim të interesave të fqinjëve e kundër interesit kombëtar.

Zogu nuk ishte tradhtar dhe pikë e kjo histori duhet të marr fund. Pse nuk ishte tradhtar? Sepse, me gjithë përpjekjet e Kontit Ciano, ai nuk pranoi kurrë asnjë llojë forme protektorati!

Italianët për të realizuar qëllimet e saj pati tre strategji ndaj Shqipërisë:

-T’a rrëzonin në formën e një revolucioni apo grushti shteti! Shumë nga paria e asaj kohe bashkë me disa struktura të rëndësishme të shtetit të Zogut ishin në listën e pagave të Italisë.

– Ta eleminon fizikisht përmes atentate apo formave të tjera. Ne fakt në 39 Zogu u shpëtoi dy atentateve.

– Versioni i pushtimit dhe ndarjes mes Italisë dhe Jugosllavisë. Kjo e fundit nuk ishte dakord, sepse insistonte të merrte Shkodrën dhe Shëngjin për të pasur dalje në det e kjo ishte shqetësuese për Italinë. Në fund Italia vendosi ta pushtonte e vetme, qoftë edhe kundër Jugosllavisë. Kështu në fakt ndodhi.

Tradhti konsiderohet kur nuk udhëheqës ndërmerr nismat, firmos akte që lëshojnë sovranitetin de facto e de jure. Nuk ka asnjë rast që Zogu të ketë pranuar e madje as ultimatumet e Mussolinit!

Çfarë mund të bënte e çfarë do të ndodhte me Shqipërinë? Këto janë pyetje elementare për të kuptuar të vërtetën e Kohës! Shqipëria në atë kohë kishte vetëm armiq e nuk kishte garant anglezët siç i kishte Greqia. Pra, me dikë duhet të kishte aleanca Zogu dhe versioni më i mirë ishte në Italinë! Sigurisht, kjo për faktin se Zogu  i njihte mirë sllavët dhe grekët e asaj kohe.

Aleanca me Italinë dhe  largimi i Zogut e ndihmuan ruajtjen  e sovranitetit dhe të ardhmen e Shqipërisë apo e dobësuan?  Nëse Zogu do të kishte bërë aleancë me grekët apo me jugosllavët, me siguri nuk kishte më Shqipëri pas Luftës!

Nëse do të kishte bërë marrëveshje me Jugosllavinë me shumë gjasa pas Luftës, Shqipëria do të ishte republikë e saj.

Ndërsa nëse do të kishte pasur aleancë me grekët, pas Luftës, të paktën nga Shkumbini e poshtë do të ishte territor grek.

Me largimin e tij, Zogu e ndihmoi Shqipërinë, duke u  konsideruar ky i fundit vend i pushtuar nga Fashizmi, me autoritet legjitim në mërgim. Nuk ishte i vetmi që u larguar në fakt  e bënë edhe të tjerë në Europë duke u larguar njësoj si ai.

Largimi i Zogut e rreshtoi Shqipërinë de facto e de jure kundër Nazizmit dhe Fashizmit.

Largimi i Zogut, aleanca e tij me Italianë, mos pranimi i diktatit të Mussolinit e ndihmuan në të ardhmen ekzistencën dhe ruajtjen e sovranitetit të Shqipërisë.

Dhe për t’a mbyllur po citoj Ambasadori Grant që nënvizon se: Zogu, një nga udhëheqësit më të famshëm ushtarak e politik

Ish-ambasadori i SHBA-ve në Shqipëri gjatë viteve 1935-1939 në Mbretërinë Shqiptare, z.Hugh Grant, në kujtimet e tij të botuara në librin “Me jetue në shekullin e sotëm” shkruan: “… Unë besoj se historia, në gjykimin e saj të fundit, të drejtë dhe të paanshëm, do ta përmendi Zogun e Parë – Mbret i Shqiptarëve, si një nga udhëheqësit më të famshëm ushtarakë dhe politikë të kohës së tij, si një prijës patriot dhe trim, me një inteligjencë dhe zgjuarsi të jashtëzakonshme…”.

MADRID, 7 gusht /ATSH-AA/ – Gazeta spanjolle “El Pais” ka njoftuar se Spanja ka hequr dorë nga plani i saj për të blerë avionë F-35 nga SHBA-ja dhe në vend të kësaj po kërkon alternativa nga Evropa.

Sipas gazetës, e cila citon burime qeveritare spanjolle, Spanja ka hequr dorë nga planet për të blerë F-35 nga SHBA-ja. Spanja ka pezulluar për një kohë të pacaktuar negociatat me Lockheed Martin me seli në SHBA, prodhuesin e F-35.

Ndërkohë, Spanja është drejtuar drejt alternativave evropiane si “Eurofighter” dhe po i vlerëson ato.

Qeveria spanjolle miratoi një plan shpenzimesh për mbrojtjen prej 12,126 miliardë dollarësh në prill dhe u zotua të ndajë dy për qind të Produktit të saj të Brendshëm Bruto për mbrojtje dhe siguri.

Megjithatë, vendimi i Madridit për të kanalizuar 85 për qind të këtyre fondeve për sistemet ushtarake të prodhuara në Evropë ka rënë ndesh me prioritetet e mbrojtjes kombëtare për blerjen e avionëve F-35 të prodhuara në SHBA./  /os/

The post MADRID – Spanja heq dorë nga planet për të blerë avionë F-35 nga SHBA-ja appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Nga Lutfi Dervishi

Në një raport për perspektiven e Shqipërisë, një ndërkombëtar shkruante:

“Ky vend do të bëhet… por vetëm nëse ikin këta të dy”

Dhe ai sugjeronte që këta të dy, për të mirën e vendit, duhet të iknin në të njëjtën kohë. E kishte fjalën për Ismail Qemalin dhe Esat Pashën. Viti (i mbrapsht) 1913. Që në ngjizje, zgjidhja e halleve u shfaq si “ikje”.

Në Tropojë, në një anekdote, zgjidhja ishte po kaq e thjeshtë:

“Vetëm të ikë turku, le të vijë dreqi.

Pastaj të ikë austriaku, le të vijë dreqi.

Pastaj të ikë Zogu, le të vijë dreqi.

Pastaj të ikë italiani, le të vijë dreqi.

Pastaj të ikë gjermani, le të vijë dreqi.”

Dhe më në fund dreqi erdhi dhe ndenji 45 vjet. Me shpatë, me kazëm, me frikë.

Historia s’ka qenë kurrë thjesht një vijë e drejte, as zig-zage. Ka qenë më shumë një rreth, ku të gjithë i japin të njejtin “drejtim” edhe në liri:

Nano ik.

Meta ik.

Berisha ik.

Rama ik.

Berisha ik

Dhe në ndërkohë, nga vendi iku Noli, iku Konica, ikën antikomuniste, ikën intelektualet, ikën studentët, mjekët, mësuesit, pastaj dhe gjysma e popullit.

Kemi pak durim për të ndërtuar dhe shumë zell për të përzënë.

Kemi dhe një raport shumë të çuditshëm me zhvillimin.

Ka vende që zgjedhin evolucionin.

Ne i shtojmë një ‘r’ përpara. Dhe kërkojmë revolucione. Madje ashtu si në ftesat për dasmë lëmë dhe orare se kur duhet të nisin.

I besojmë individit, jo institucionit.

Besa është më e fortë se shkresa.

Fisi më i afërt se shoqëria.

Interesi im më i shenjtë se çdo profet.

Improvizim dhe aksion në vend të planifikimit.

Gardhi më i dobishëm se hapësira e përbashkët.

Vetëgjyqësia më e drejtë se drejtësia.

I forti më i zoti se i mençuri.

Dhe ikja kapak flori

Ikim. Dhe jo vetëm nga vendi.

Ikim nga përgjegjësia.

Ikim nga bashkëpunimi.

Ikim nga ndershmëria, sepse “quhesh budalla”

Ikim nga fjala e mirë.

Ikim nga shpresa, se ajo kërkon durim”

Dhe kështu, ikja mbetet zgjidhja/zgjedhja më e vjetër dhe më e preferuara.

Prandaj ndoshta nuk është çudi që 102 vjet më parë një ndërkombëtar shkroi: “Ky vend do të bëhet, por vetëm nëse ikin këta të dy”. Por nuk e mendoi se do vinte një ditë që do iknin të gjithë, përveç atyre të “dyve”… që mbeten, në versione të ripërtëritura.

Vetëm të iki ky… dhe dreqi le të vijë prapë, se jemi mësuar me të./E.T

Tensionet reale mes aktorëve në jetën jashtë kamerës shpeshherë mund të jenë burim sfidash gjatë xhirimeve. Por në disa raste, pikërisht ato e bëjnë magjinë e ekranit të funksionojë në mënyrë më të thellë e autentike. Kjo është pikërisht ajo që ndodhi mes Sharon Stone dhe Michael Douglas gjatë bashkëpunimit të tyre të vitit 1992, “Basic Instinct”.

Në një intervistë Stone rrëfen se marrëdhënia e saj me Douglas ishte e tensionuar qysh përpara se të fillonin xhirimet. Aktori nuk ishte entuziast për të provuar skena me të, duke qenë se ajo ishte një emër i panjohur në atë kohë.
“Ai nuk donte të tregonte të pasmet e tij në ekran me një të panjohur – dhe unë e kuptova këtë,” tha Stone.

Por më shumë sesa mungesa e famës, ajo përmend një incident të mëparshëm mes tyre në Festivalin e Filmit në Kanë, që ndikoi negativisht në marrëdhënien e tyre.
“Ishim një grup njerëzish dhe ai po fliste për dikë dhe fëmijët e tyre. E njihja shumë mirë atë person për të cilin po fliste. Kështu që ndërhyra dhe ai më bërtiti: ‘Çfarë dreqin di ti?’ Ishte një bisedë që kishte të bënte me marrëdhënien baba-bir,” kujton ajo.
Ajo nuk e kaloi pa reagim:
“Tërhoqa karrigen mbrapa dhe i thashë: ‘Hajde të dalim jashtë.’” Jashtë, sipas saj, ajo i sqaroi afërsinë me personin për të cilin po fliste dhe theksoi se e njihte situatën shumë më mirë nga afër.

Ky episod la një shije jo të mirë, dhe më pas, kur emri i saj u përzgjodh për rolin kryesor në “Basic Instinct”, Stone thotë:
“Nuk mendoj se ai donte që unë të isha partnerja e tij në film.”

Por pikërisht kjo dinamikë e brendshme, tensioni i nënkuptuar dhe raporti i ftohtë personal, u kthyen në shtyllë të fuqishme të interpretimit në ekran.
“Tensioni funksionoi në mënyrë të shkëlqyer gjatë xhirimeve,” shpjegon ajo. “Nuk u mërzita kur ai më bërtiti. Ishte diçka që ndihmoi shumë në ndërtimin e dinamikës mes personazheve tanë, sepse Michael ka nerva dhe mua nuk më interesonte fare.”

Kjo distancë dhe energji e ftohtë mes tyre i dha jetë kimisë seksuale dhe tensionit psikologjik që e bëri filmin kaq të veçantë. Personazhet e tyre, Catherine Trammel dhe detektivi Nick Curran, funksionojnë për shkak të mosbesimit të ndërsjellë, dominancës, manipulimit dhe kontrollit emocional. Të gjitha këto elemente, duket se kishin edhe një bazë reale jashtë skenarit.

Me kalimin e kohës, raporti mes tyre u përmirësua. “Përfunduam duke qenë miqtë më të mirë, dhe jemi ende miq edhe sot,” thotë Stone. “E admiroj jashtëzakonisht shumë.”

Nga ana tjetër, përfaqësuesi i Michael Douglas, Allen Barry, tha se aktori “u habit shumë nga fjalët e Sharon”, dhe nuk kujton ndonjë përplasje të tillë mes tyre. Sipas tij, Douglas e parë për herë të parë Stone në provën në ekran që regjistroi Paul Verhoeven dhe menjëherë tha: “Ky është ai personazhi.” Barry gjithashtu thekson se takimi i tyre në Kanë ndodhi më vonë, në vitin 1992, gjatë promovimit të filmit, kur ata tashmë ishin miq.

Pavarësisht se versionet e kujtimeve mund të dallojnë, një gjë mbetet e qartë: tensioni i vërtetë jashtë kamerave ndihmoi në formësimin e një prej marrëdhënieve më komplekse dhe magjepsëse në historinë e kinemasë. Ai nuk i pengoi, por përkundrazi, e thelloi interpretimin e tyre dhe e bëri “Basic Instinct” një klasik të pavdekshëm./KultPlus.com

Read More...

Read More...