NĂ« vitet e fundit, Ekuadori ka qenĂ« skena e njĂ« zgjerimi tĂ« heshtur, por sistematik tĂ« rrjeteve kriminale me origjinĂ« nga Ballkani, veçanĂ«risht nga ShqipĂ«ria. Larg nga imazhet tradicionale tĂ« trafikut tĂ« drogĂ«s, ky zgjerim nuk ka konsistuar nĂ« dhunĂ« pa dallim apo kontroll territorial, por mĂ« tepĂ«r nĂ« konsolidimin e njĂ« modeli biznesi transnacional tĂ« bazuar nĂ« tregtinĂ« ligjore â kryesisht banane â dhe inxhinierinĂ« korporative.
Një raport i C4ADS, i ndarë me Infobae, i cili mbledh informacione deri në mesin e vitit 2023, gjurmon se si gjashtë kompani shqiptare që importojnë banane nga Ekuadori janë përfshirë në sekuestrime droge që nga viti 2014, dhe se si të njëjtat kompani, pavarësisht gjetjeve, mbeten aktive ose kanë rifilluar operacionet me ndryshime kozmetike në menaxhimin e tyre.
PĂ«r shembull, Masabi Fruit vazhdoi tĂ« operonte pas njĂ« sekuestrimi nĂ« prill 2021. Edhe pse dy persona â Erjon Peti dhe Klajdi Xibrau â u arrestuan dhe u larguan nga kompania, biznesi vazhdoi nĂ«n drejtimin e njĂ« menaxheri tjetĂ«r, Shyqyri Xibrau. NjĂ« model i ngjashĂ«m ndodhi me Zico Sha, e njohur edhe si Bana King LLC, e cila u pĂ«rfshi nĂ« njĂ« sekuestrim nĂ« nĂ«ntor 2022. Aksionari i saj, Trifon Murataj, u hoq nga tĂ« dhĂ«nat, por u rikthye muaj mĂ« vonĂ«, ndĂ«rsa kompania rifilloi importet e bananeve nga Ekuadori dhe mbajti linja tĂ« tjera tregtare me mish tĂ« ngrirĂ« nga Brazili.
Skandalet nuk i ndaluan operacionet e kĂ«tyre kompanive. PĂ«rkundrazi, raporti i C4ADS arrin nĂ« pĂ«rfundimin se shumica e kompanive tĂ« pĂ«rfshira nĂ« sekuestrimin e drogĂ«s mbetĂ«n aktive pĂ«r tĂ« paktĂ«n njĂ« farĂ« kohe. Me pĂ«rjashtim tĂ« njĂ« firme, tĂ« gjitha kompanitĂ« shqiptare qĂ« kanĂ« mbajtur tregti tĂ« rregullt bananeje midis Ekuadorit dhe ShqipĂ«risĂ« qĂ« nga viti 2022 janĂ« lidhur me dĂ«rgesa tĂ« kontaminuara me kokainĂ«. Madje u zbulua edhe njĂ« model i riciklimit tĂ« korporatave, nĂ« tĂ« cilin menaxherĂ«t dhe aksionarĂ«t e pĂ«rfshirĂ« u zĂ«vendĂ«suan pĂ«rkohĂ«sisht, vetĂ«m pĂ«r tâu rikthyer nĂ« punĂ« pasi vĂ«mendja e publikut u zbeh.
Figura e Trifon Murataj Ă«shtĂ« veçanĂ«risht pĂ«rfaqĂ«suese. Ky biznesmen, i lidhur me Bana King LLC nĂ« Shtetet e Bashkuara dhe Zico Sha nĂ« ShqipĂ«ri, ishte subjekt i njĂ« urdhĂ«r-arresti nĂ« vendin e tij pas sekuestrimit tĂ« kokainĂ«s nĂ« njĂ« kontejner nga Puerto BolĂvar, Ekuador. MegjithatĂ«, siç thekson C4ADS, Murataj u rishfaq nĂ« tĂ« dhĂ«nat e korporatave nĂ« gusht 2023 dhe thuhet se operonte edhe nga New Jersey, ku zotĂ«ron prona dhe kompani tĂ« tjera, pĂ«rfshirĂ« Vision 22 LLC. Aktivitetet e tij tregojnĂ« pĂ«r njĂ« rrjet qĂ« kombinon ligjshmĂ«rinĂ« e dukshme, rezidencĂ«n ndĂ«rkombĂ«tare dhe tregtinĂ« globale tĂ« logjistikĂ«s, tĂ« gjitha brenda njĂ« kuadri tĂ« vetĂ«m.
PĂ«r Observatorin e Ekonomive tĂ« Paligjshme GI-TOC, kĂ«to raste nuk janĂ« tĂ« izoluara. Raporti i tij, i botuar nĂ« prill 2025, pĂ«rshkruan evolucionin e rrjeteve kriminale nĂ« Ballkanin PerĂ«ndimor â me theks tĂ« veçantĂ« nĂ« rrjetet shqiptare â si njĂ« nga fenomenet mĂ« strategjike tĂ« trafikut modern tĂ« drogĂ«s. QĂ« nga fillimi i viteve 2000, kĂ«to grupe kanĂ« pushuar sĂ« qeni ndĂ«rmjetĂ«s margjinalĂ« pĂ«r tâu bĂ«rĂ« operatorĂ« me shumicĂ« tĂ« kokainĂ«s, duke krijuar aleanca tĂ« drejtpĂ«rdrejta me prodhuesit nĂ« Kolumbi, Peru dhe Bolivi, dhe duke pĂ«rdorur vende destinacioni si Brazili dhe Ekuadori pĂ«r tĂ« lĂ«vizur mallrat e tyre nĂ« EvropĂ«.
Në Ekuador, rrjetet shqiptare nuk kanë vepruar sipas logjikës tradicionale të kartelit. Sipas Fatjona Mejdini, autore e raportit dhe drejtoreshë e Observatorit GI-TOC të Ekonomive të Paligjshme në Evropën Juglindore, modeli i tyre bazohet në emisarë, lajmëtarë dhe biznesmenë. Disa mbërrijnë duke ikur nga çështjet ligjore në Evropë dhe arrijnë të vendosen në Amerikën e Jugut si operatorë logjistikë, duke krijuar marrëdhënie me bandat lokale. Të tjerë, siç janë emisarët, zgjidhen drejtpërdrejt nga udhëheqësit kriminalë për të vendosur vendbanim të përhershëm në vendet e Andeve, për të ndërtuar lidhje me furnizuesit e kokainës dhe për të siguruar rrjedhën drejt porteve evropiane si Antverpi, Gioia Tauro, Roterdami ose Selaniku.
Një nga rastet më të dokumentuara është ai i Dritan Rexhepit. Një shtetas shqiptar, ai u arratis nga burgjet në Shqipëri, Holandë dhe Belgjikë përpara se të vendosej në Ekuador në vitin 2012. Ai u arrestua për trafik kokaine në vitin 2014, por burgosja e tij i lejoi të konsolidonte marrëdhëniet me grupet ekuadoriane si Los Choneros. Nga qelia e tij në Latacunga, Rexhepi drejtoi operacione ndërkombëtare derisa iu dha arrest shtëpiak në vitin 2021, nga i cili u arratis.
Infobae ndoqi rastin e Rexhepit dhe zbuloi se si ai u arratis nga autoritetet ekuadoriane dhe si falsifikoi firmat për të shmangur shpalljen në kërkim. Këto zbulime çuan te ish-anëtari i Asamblesë dhe kandidati presidencial i vrarë, Fernando Villavicencio, i cili kërkoi informacion nga shërbimi i burgjeve në prill 2023 dhe zbuloi paligjshmëritë për publikun. Kjo çoi në shpalljen zyrtare të Rexhepit të arratisur dhe në kërkimin e tij nga Interpoli. Ai u rikap në Turqi në vitin 2023.
Një tjetër lojtar kyç në konsolidimin e rrjeteve kriminale shqiptare në Ekuador është Dritan Gjika. Sipas raportit të GI-TOC, ai drejtoi një strukturë që kontrabandonte deri në katër ton kokainë nga Kolumbia përmes Ekuadorit çdo muaj për shpërndarje në Evropë. Gjika vepronte nën mbulesën e të paktën dymbëdhjetë kompanive ligjore të lidhura me sektorët e pasurive të paluajtshme dhe frutave, të krijuara së bashku me ekuadorianin Rubén Cherres, i cili u vra në vitin 2023. Marrëdhënia e Cherres me kunatin e ish-presidentit Guillermo Lasso e shndërroi këtë rast në një bombë politike që u përdor në përpjekjen e dështuar për të rrëzuar presidentin. Gjika u arrestua në vitin 2025 në Emiratet e Bashkuara Arabe dhe mund të ekstradohet.
Ndryshe nga organizatat e tjera transnacionale, grupet shqiptare nuk mbështeten në struktura të ngurta hierarkike. Sipas raportit të Mejdinit, ato veprojnë si rrjete horizontale, fleksibile dhe shumë të specializuara. Ato janë në gjendje të koordinojnë operacione komplekse me ndërmjetës që nuk janë gjithmonë pjesë e bërthamës origjinale. Ky decentralizim i lejon ato të përshtaten shpejt me kushtet lokale dhe të zgjerohen pa lënë gjurmë të dukshme të një zinxhiri komandues.
C4ADS paralajmĂ«ron gjithashtu pĂ«r qĂ«ndrueshmĂ«rinĂ« e disa kompanive, tĂ« tilla si Jordil, Masabi dhe Zico Sha, tĂ« cilat kanĂ« vepruar pĂ«r disa vite pavarĂ«sisht se janĂ« tĂ« lidhura me sekuestrime. MegjithatĂ«, firma tĂ« tjera shfaqen vetĂ«m pĂ«r periudha tĂ« shkurtra â gjashtĂ« muaj ose njĂ« vit â me pak importe tĂ« regjistruara, duke sugjeruar skema prove ose biznese tĂ« strukturuara vetĂ«m pĂ«r njĂ« operacion specifik. Raporti vĂ«ren se qĂ« nga fillimi i vitit 2023, vetĂ«m Masabi Fruit ka vazhduar dĂ«rgesat direkte tĂ« bananeve nga Ekuadori nĂ« ShqipĂ«ri, ndĂ«rsa kompani tĂ« tjera kanĂ« ridrejtuar dĂ«rgesat e tyre nĂ« Greqi ose kanĂ« ndaluar pĂ«rkohĂ«sisht aktivitetet e tyre pa shpjegime tĂ« qarta.
NjĂ« tipar i pĂ«rsĂ«ritur Ă«shtĂ« marrĂ«dhĂ«nia midis kĂ«tyre rrjeteve dhe portit tĂ« Gioia Tauro, Itali, njĂ« enklavĂ« historikisht e kontrolluar nga mafia âNdrangheta. PĂ«r Mejdini, kjo lidhje nuk Ă«shtĂ« e vogĂ«l: âmafiat shqiptare kanĂ« mĂ«suar drejtpĂ«rdrejt nga mafia italiane dhe, nĂ« shumĂ« raste, punojnĂ« si partnerĂ« nĂ« zinxhirin e trafikimit. MarrĂ«dhĂ«nia e tyre bazohet nĂ« respekt tĂ« ndĂ«rsjellĂ« dhe pragmatizĂ«m tregtar, jo nĂ« nĂ«nshtrimâ.
PĂ«rfundimi i tĂ« dy studimeve â C4ADS dhe GI-TOC â Ă«shtĂ« se trafikimi i kokainĂ«s midis Ekuadorit dhe EvropĂ«s nuk shpjegohet vetĂ«m nga dobĂ«sitĂ« institucionale lokale, por nga njĂ« strategji e qĂ«llimshme dhe afatgjatĂ« nga rrjetet kriminale qĂ« kanĂ« gjetur tregtinĂ« ligjore, logjistikĂ«n ndĂ«rkombĂ«tare dhe diskrecionin e biznesit si aleatĂ«t mĂ« tĂ« mirĂ« pĂ«r tĂ« mbĂ«shtetur biznesin e tyre.
Ajo që tregojnë këto raporte është se kokaina nuk udhëton vetëm. Ajo shoqërohet me dokumente ligjore, të dhëna të pastra të korporatave dhe deklarata doganore të patëmetë. Dhe pas gjithë kësaj qëndron një grup operatorësh të cilët, pa ngritur dyshime, e kanë shndërruar Ekuadorin në një platformë strategjike për trafikun global të drogës./Infobae.com
The post Kokaina/ Si u shndërrua Ekuadori në vendin e preferuar të rrjeteve shqiptare appeared first on Lapsi.al.
Login
