❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

Viti 2024 ishte mĂ« i nxehti nĂ« histori tĂ« EvropĂ«s – cili vend u prek mĂ« rĂ«ndĂ« nga zjarret?

✇Telegrafi
By: Eliza Hajzeri

Sjellja njerëzore nxit shumicën dërrmuese të zjarreve në Evropë, por ndryshimi i klimës është ajo që po i bën ato më të shpeshta dhe intensive.

Viti 2024 ishte viti më i nxehtë i Evropës që nga fillimi i regjistrimeve në vitin 1940.

Kushtet më të nxehta dhe më të thata, të kombinuara me thatësira dhe valë të nxehti më të shpeshta, po krijojnë peizazhe shumë të ndezshme, veçanërisht në Evropën jugore dhe qendrore, sipas Agjencisë Evropiane të Mjedisit.

Portugalia regjistroi sipërfaqen më të madhe të djegur në BE në vitin 2024, me gati 450 kilometra katrorë tokë të shkatërruar.

Zjarret ndodhën në fillim të sezonit të zjarreve në ishullin e Madeirës, dhe më vonë rreth mesit të shtatorit në kontinent.

Pas Portugalisë, Bullgaria dhe Spanja ishin vendet ku flakët dogjën më shumë tokë, me përkatësisht 310.9 kilometra katrorë dhe 186.5 kilometra katrorë të djegura.

Por, kjo nuk është hera e parë që zjarret e e kanë goditur Portugalinë rëndë.

Në vitin 2017, vendi përjetoi një sezon jashtëzakonisht shkatërrues zjarresh.

Një total prej 117 personash vdiqën dhe u dogjën 902.6 kilometra katrorë, shkruan euronews.

Edhe pse sezoni i zjarreve të këtij viti nuk ka mbaruar ende, nga fillimi i vitit deri më 15 korrik, zona e djegur është tashmë tre herë më e lartë se e njëjta periudhë e vitit të kaluar, sipas Institutit Kombëtar Portugez për Ruajtjen e Natyrës dhe Pyjeve.

Midis viteve 2000 dhe 2024, zjarret e egra dogjën mesatarisht 3,770 kilometra katrorë tokë të BE-së çdo vit.

Kjo përbën një mesatare vjetore prej 10% të pyjeve dhe 21% të kullotave që digjen në BE.

ËshtĂ« vlerĂ«suar se zjarret i kushtojnĂ« BE-sĂ« 2.5 miliardĂ« euro çdo vit, pĂ«r shkak tĂ« shkatĂ«rrimit ose dĂ«mtimeve tĂ« rĂ«nda tĂ« ndĂ«rtesave dhe infrastrukturĂ«s, siç janĂ« linjat e energjisĂ«, furnizimi me ujĂ« dhe rrugĂ«t e transportit.

Ato gjithashtu mund të dekurajojnë turistët, duke goditur ekonomitë lokale që varen nga turizmi.

ÇfarĂ« i shkakton zjarret?

Agjencia Evropiane e Mjedisit vlerëson se sjellja dhe aktivitetet njerëzore, të tilla si neglizhenca dhe zjarrvënia e qëllimshme, përbëjnë drejtpërdrejt ose tërthorazi 95% të zjarreve në Evropë.

Zjarret e shkaktuara nga njeriu shpesh fillojnë pranë kufirit midis zonave të ndërtuara dhe zonave gjysmënatyrore ose të egra, siç janë rrugët ose qytetet ngjitur me pyjet.

Megjithatë, vetëm ndezja njerëzore nuk lidhet drejtpërdrejt me përhapjen dhe intensitetin e një zjarri.

Vetëm 1.2% e zjarreve evropiane kanë rezultuar në 65% të sipërfaqes totale të djegur.

Mundësia që një zjarr në natyrë të bëhet i pakontrollueshëm varet nga lloji i bimësisë, lënda djegëse në tokë, topografia dhe kushtet e motit (temperatura e lartë, lagështia relative e ulët dhe era e shpejtë).

Ndërsa temperaturat rriten për shkak të ndryshimeve klimatike, rritet edhe rreziku që zjarret në natyrë të bëhen më të shpeshta, intensive dhe afatgjata në Evropë.

Ndryshe, një studim i vitit 2025 arriti në përfundimin se zjarrfikësit që ishin të përfshirë drejtpërdrejt në sezonin ekstrem të zjarreve në Portugali në vitin 2017 tregojnë një kuptim të kufizuar të sjelljes ekstreme të zjarreve dhe drejtojnë vëmendje minimale drejt masave parandaluese. /Telegrafi/

The post Viti 2024 ishte mĂ« i nxehti nĂ« histori tĂ« EvropĂ«s – cili vend u prek mĂ« rĂ«ndĂ« nga zjarret? appeared first on Telegrafi.

↗

Portugalia goditet nga vala e të nxehtit, muaji gusht shënon temperatura deri në 41°C

✇Albeu
By: V K

Portugalia po përballet me një valë intensive të të nxehtit, me temperatura që në disa zona arrijnë deri në 41°C.

Sipas raportimeve tĂ« Euronews, muaji gusht pritet tĂ« jetĂ« ndĂ«r mĂ« tĂ« nxehtit nĂ« 15–20 vitet e fundit.

Temperaturat minimale po variojnë nga 16 deri në 24°C, ndërsa ato maksimale sillen nga 28 deri në 41°C, duke e kthyer klimën në një sfidë serioze për popullsinë dhe shërbimet shëndetësore.

Rajonet veriore si Viana do Castelo, Braga, Porto, Vila Real dhe Bragança ndodhen nën alarm të kuq, niveli më i lartë i paralajmërimit meteorologjik, për shkak të valës së zgjatur të temperaturave ekstreme.

Instituti Portugez i Meteorologjisë (IPMA), thekson se përjashtim bën vetëm bregdeti, ku ndikimi i valës është më i moderuar.

Ekspertët paralajmërojnë se ky gusht mund të jetë rekord jo vetëm për temperaturat maksimale, por edhe për ato minimale, duke bërë që netët të jenë po aq përvëluese sa ditët.

Autoritetet u bëjnë thirrje qytetarëve të shmangin ekspozimin në diell në orët e pikut, të konsumojnë shumë lëngje dhe të ndjekin me kujdes udhëzimet zyrtare për mbrojtje nga nxehtësia.

The post Portugalia goditet nga vala e të nxehtit, muaji gusht shënon temperatura deri në 41°C appeared first on Albeu.com.

↗

“TĂ« mbijetosh nĂ« pension” – si i sigurojnĂ« tĂ« ardhurat evropianĂ«t e moshuar?

✇Telegrafi
By: Nol Elshani

Pagesat publike, si pensionet shtetërore, përbëjnë rreth dy të tretat e të ardhurave të personave mbi 65-vjeç në Evropë.

Sipas OECD-së, në vitin 2022, njerëzit e moshuar kishin të ardhura mesatare të disponueshme më të ulëta sesa popullsia e përgjithshme në 28 vende evropiane. Luksemburgu ishte përjashtimi i vetëm mes 29 vendeve të përfshira në analizë.

Pensionistët përballen me vështirësi financiare në shumë vende dhe disa persona mbi 65-vjeç vazhdojnë të punojnë.

Por, si ndryshojnë burimet e të ardhurave të të moshuarve nga një vend në tjetrin?

Sipas të dhënave të OECD-së, dy të tretat (66 për qind) e të ardhurave të personave mbi 65-vjeç në Evropë vijnë nga pagesat publike, kryesisht pensionet dhe përfitimet shtetërore.

Kjo është mesatarja për 27 vende në vitin 2020 ose vitin më të fundit të disponueshëm, raporton euronews.

Puna është burimi i dytë më i madh i të ardhurave pas transferimeve publike, duke përbërë 21 për qind të të ardhurave të disponueshme për qytetarët e moshuar. Të ardhurat nga kapitali, si pensionet personale dhe kursimet, përbëjnë 7 për qind, ndërsa pensionet private nga vendet e punës zënë 6 për qind.

Pjesa e pagesave publike nĂ« tĂ« ardhura ndryshon nga 41 pĂ«r qind nĂ« ZvicĂ«r nĂ« 86 pĂ«r qind nĂ« BelgjikĂ«. Transferimet publike pĂ«rbĂ«jnĂ« gjithashtu tĂ« paktĂ«n tre tĂ« katĂ«rtat e tĂ« ardhurave pĂ«r tĂ« moshuarit nĂ« Luksemburg (83 pĂ«r qind), Austri (82 pĂ«r qind), FinlandĂ« (80 pĂ«r qind), Çeki (76 pĂ«r qind), Itali (76 pĂ«r qind), si dhe Portugali dhe Greqi (tĂ« dyja nga 75 pĂ«r qind).

Përveç Zvicrës, kjo pjesë është më e ulët se 50 për qind në Mbretërinë e Bashkuar (42 për qind), Holandë (43 për qind) dhe Danimarkë (45 për qind).

Ndër pesë ekonomitë më të mëdha të Evropës, Franca ka përqindjen më të lartë të transferimeve publike në të ardhurat e të moshuarve me 78 për qind ndërsa Mbretëria e Bashkuar ka përqindjen më të ulët me 42. Në Itali kjo përqindje është 76 për qind, në Spanjë 72 për qind dhe në Gjermani 68 për qind.

Me përjashtim të Finlandës, vendet nordike kanë përqindje më të ulëta të transferimeve publike. Kjo përqindje është 52 për qind në Suedi, dhe 58 për qind në Norvegji dhe Islandë.

Në Turqi, një vend kandidat për në BE, 57 për qind e të ardhurave të të moshuarve vijnë nga transferimet publike.

Transferet private profesionale ekzistojnë vetëm në 7 vende

Pensionet private profesionale (pensionet, shpërblimet për largim nga puna, ndihmat për vdekje, etj.) nuk janë të zakonshme në të gjithë Evropën. Nga 27 vende, vetëm shtatë i përmendin ato si burim të të ardhurave për të moshuarit. Holanda ka përqindjen më të lartë, ku ato përbëjnë 40 për qind të të ardhurave ndërsa ndiqet nga Mbretëria e Bashkuar me 33 për qind dhe Zvicra me 29 për qind.

Tre vende nordike përfshijnë gjithashtu pensionet private profesionale. Ato përbëjnë 19 për qind të të ardhurave në Suedi, 15 për qind në Danimarkë dhe 14 për qind në Norvegji.

Gjermania është vendi i fundit në këtë grup, me pensionet private profesionale që përbëjnë vetëm 5 për qind të të ardhurave.

Puna vazhdon tĂ« pĂ«rbĂ«jĂ« tĂ« paktĂ«n njĂ« tĂ« pestĂ«n e tĂ« ardhurave tĂ« tĂ« moshuarve nĂ« disa vende, pĂ«rfshirĂ« TurqinĂ« (27 pĂ«r qind), HungarinĂ« (26 pĂ«r qind), SlloveninĂ« (23 pĂ«r qind), IrlandĂ«n dhe ÇekinĂ« (tĂ« dyja me 22 pĂ«r qind), si dhe GreqinĂ« dhe PortugalinĂ« (tĂ« dyja me 21 pĂ«r qind) dhe SpanjĂ«n (20 pĂ«r qind).

Si ndryshon pjesa e kapitalit?

Pjesa e tĂ« ardhurave qĂ« vjen nga kapitali – kryesisht pensione private dhe kursime personale – ndryshon ndjeshĂ«m nĂ«pĂ«r EvropĂ«, duke filluar nga mĂ« pak se 1 pĂ«r qind nĂ« Sllovaki deri nĂ« 23 pĂ«r qind nĂ« DanimarkĂ«. NĂ« disa vende, kjo pjesĂ« Ă«shtĂ« tĂ« paktĂ«n 10 pĂ«r qind.

Këtu përfshihen Turqia dhe Zvicra (të dyja me 16 për qind), Franca (15 për qind), Suedia (12 për qind), Mbretëria e Bashkuar (11 për qind) dhe Finlanda, Norvegjia dhe Islanda (secila me 10 për qind).

Pjesa e kapitalit në të ardhurat e të moshuarve është më pak se 5 për qind në disa vende.

Puna mbetet një burim i rëndësishëm i të ardhurave për të moshuarit

Puna mbetet një burim i rëndësishëm i të ardhurave për të moshuarit.

Pjesa e punës në të ardhurat e të moshuarve është e konsiderueshme në shumë vende evropiane, duke e kaluar një të tretën në disa prej tyre. Ajo ndryshon nga 7 për qind në Francë deri në 40 për qind në Letoni.

Puna përbën mbi 32 për qind të të ardhurave për të moshuarit në Sllovaki (36 për qind), Lituani (35 për qind), Estoni dhe Poloni (të dyja me 34 për qind) dhe Islandë (32 për qind).

Të moshuarit në Francë, Luksemburg, Finlandë dhe Belgjikë janë ndër më pak të varurit nga puna, me të ardhura nga punësimi që përbëjnë më pak se 11 për qind të të ardhurave të tyre totale.

Gjetjet kryesore: Sisteme të ndryshme të sigurimeve shoqërore

Nivelet e ndryshme të katër burimeve kryesore të të ardhurave për personat e moshuar, shumica prej të cilëve janë pensionistë, tregojnë larmishmërinë e sistemeve të sigurimeve shoqërore nëpër Evropë.

Disa nga përfundimet kryesore nga të dhënat janë:

Evropa Perëndimore (si Belgjika, Franca dhe Austria) mbështetet shumë te pensionet publike si burimi kryesor i të ardhurave.

Vendet nordike (si Danimarka dhe Suedia, por jo Finlanda) kanë burime më të larmishme të të ardhurave, përfshirë skema të fuqishme pensionale private.

Evropa Lindore dhe Jugore (duke përfshirë Poloninë, Sllovakinë, Greqinë dhe Turqinë) priren të kenë përqindje më të larta të të ardhurave të lidhura me punën.

Pensionet private profesionale mbeten të pazhvilluara në shumë vende të Evropës Lindore dhe Jugore.

Varfëria në moshën e tretë vazhdon të jetë një çështje e rëndësishme në disa vende evropiane, dhe dallimet në pensione mbeten të mëdha në të gjithë kontinentin.

Me rritjen e jetëgjatësisë, politikëbërësit përballen me sfida gjithnjë e më të mëdha për të siguruar mbështetje të mjaftueshme për popullsinë në plakje, duke ruajtur njëkohësisht qëndrueshmërinë ekonomike të buxheteve. /Telegrafi/

The post “TĂ« mbijetosh nĂ« pension” – si i sigurojnĂ« tĂ« ardhurat evropianĂ«t e moshuar? appeared first on Telegrafi.

↗

Portugalia shqyrton njohjen e shtetit të Palestinës në shtator

✇BoldNews
By: armand

Portugalia planifikon tĂ« njohĂ« PalestinĂ«n ‘nĂ« shtator’, raportuan ditĂ«n e sotme mediat lokale, duke cituar burime nga zyra e kryeministrit. Zyra e kryeministrit Luis Montenegro njoftoi se nĂ«se plotĂ«sohen kushtet ‘qĂ« u paraqitĂ«n’ dhe u miratuan nĂ« masĂ« tĂ« madhe nga shtetet pjesĂ«marrĂ«se” nĂ« konferencĂ«n e OKB-sĂ«, Portugalia mund tĂ« njohĂ« Shtetin Palestinez “qĂ« nĂ« [
]

The post Portugalia shqyrton njohjen e shtetit të Palestinës në shtator appeared first on BoldNews.al.

↗

Një moment historik në shtator! Disa vende të perëndimit do të njohin shtetin palestinez

✇BoldNews
By: Enrik Braho

Disa shtete kanë njoftuar të mërkurën se po shqyrtojnë mundësinë e njohjes zyrtare të një shteti palestinez përpara mbajtjes së Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara në shtator, në New York. Në një deklaratë të përbashkët të publikuar nga ministrat e jashtëm të këtyre vendeve, thuhet se njohja e shtetit palestinez shihet si një [
]

The post Një moment historik në shtator! Disa vende të perëndimit do të njohin shtetin palestinez appeared first on BoldNews.al.

↗

KondicionerĂ«t nĂ« EvropĂ« – Italia Ă«shtĂ« shfrytĂ«zuesi mĂ« i madh, por ku qĂ«ndron Kosova?

✇Telegrafi
By: Nol Elshani

Të dhënat e reja tregojnë se Italia është konsumatore më e madhe e kondicionerëve në Bashkimin Evropian, e ndjekur nga Greqia, Franca dhe Spanja.

Ndërsa Evropa përballet me një tjetër valë të nxehtit, kondicionerët mbeten një shoqërues i domosdoshëm në vendet më të prekura, me gjithnjë e më shumë njerëz që e konsiderojnë atë një nevojë dhe jo luks.

Italia, më shumë se çdo vend tjetër evropian, nuk mund të bëjë pa të, raporton euronews.

Vetëm ky shtet shfrytëzon mbi një të tretën e gjithë energjisë elektrike të përdorur për kondicionim të ajrit të të 27 shteteve anëtare të Bashkimit Evropian, sipas Eurostat, duke arritur në afërsisht 23 mijë teraxhul nga një total prej pak më shumë se 60 mijë teraxhulësh.

Kjo ndodh pavarësisht çmimeve të larta të energjisë elektrike në Evropë, transmeton Telegrafi.

Ndërkohë, Kosova renditet në pozitën e 12-të në listën e vendeve me konsum më të lartë të energjisë për ftohjen e hapësirave. Sipas të dhënave më të fundit, vendi ynë shpenzon rreth 1208.42 teraxhul energji për këtë qëllim, ndërsa Shqipëria zë vendin e shtatë me 1931.35 teraxhul.

Pse italianët janë të dhënë pas kondicionerëve?

Në vitet e fundit, vendi është goditur nga valë të ashpra të nxehtësisë, me temperatura që arrijnë deri në 48 gradë Celsius në rajone si Sicilia ose Sardinia.

Për më tepër, Italia ka popullsinë më të vjetër në Evropë, duke e bërë banorët shumë të ndjeshëm ndaj nxehtësisë ekstreme.

Greqia tregon një histori të ngjashme. Pavarësisht madhësisë së saj më të vogël, ajo renditet e dyta për shfrytëzimin e kondicionerëve në BE. Konsumon pak më shumë se 8000 teraxhul për këtë qëllim, e ndjekur nga Franca, Spanja dhe Gjermania.

Megjithatë, kondicionimi i ajrit përbën vetëm një pjesë të vogël të konsumit të energjisë elektrike në shtëpi në BE, duke zënë vetëm 0.6 për qind.

Pjesa më e madhe (62.5 për qind) i dedikohet ngrohjes së dhomave, e ndjekur nga ngrohja e ujit me 15 për qind dhe ndriçimi me 14.5 për qind.

Cilat vende evropiane regjistruan temperaturat më të larta në vitin 2025?

Këtë verë, Evropa dhe vendet fqinje kanë përjetuar tashmë temperatura të larta.

Ballkani Perëndimor po përballet me thatësirë të rënda, ndërsa zjarret e mëdha shkaktuan evakuimin e mijëra turistëve në Greqi dhe lanë të vdekur të paktën dy persona në Turqi.

Përballë shqetësimeve në rritje për ndryshimet klimatike, në fillim të muajit korrik, Ankara miratoi një ligj historik për klimën që synon emetime neto-zero deri në vitin 2053.

As Evropa Perëndimore nuk shpëtoi.

Portugalia ka raportuar temperaturën më të lartë në kontinent deri tani: 46.6 gradë Celsius u matën në Mora, 100 km larg Lisbonës.

Spanja fqinje u godit nga zjarret, të cilat lanë të vdekur dy persona dhe shkatërruan provincën verilindore të Tarragonas, ku rreth 18 mijë banorë u vendosën në izolim për arsye sigurie.

Spanja raportoi temperaturën e dytë më të lartë në Evropë në verën e vitit 2025. Temperatura prej 46 gradë Celsius u regjistrua në El Granado, pranë kufirit jugor me Portugalinë.

Greqia kontinentale renditet e treta me 43.2 gradë Celsius në Skala, një qytet në rajonin jugor të Peloponezit.

Valë e fundit e nxehtësisë besohet të ketë shkaktuar afro 300 vdekje shtesë.

A po bëhen evropianët më të kujdesshëm ndaj energjisë?

Lajmi i mirë është se evropianët po përdorin më pak energji në shtëpi.

Pas një kulmi rekord prej 11 milion teraxhulësh në vitin 2021, konsumi i energjisë ka rënë në 9.6 milionë, sipas të dhënave më të fundit të Eurostatit, ku familjet përbëjnë 26.2 për qind të konsumit final të energjisë.

Shumica e kësaj energjie mbulohet nga gazi natyror (29.5 për qind) dhe elektriciteti (25.9 për qind). /Telegrafi/

The post KondicionerĂ«t nĂ« EvropĂ« – Italia Ă«shtĂ« shfrytĂ«zuesi mĂ« i madh, por ku qĂ«ndron Kosova? appeared first on Telegrafi.

↗

Deti “vlon” nĂ« rajonin Algavres – rekord i ri temperaturash nĂ« ujĂ«rat bregdetare tĂ« PortugalisĂ«

✇Telegrafi
By: Hakim Kasami

Rajoni jugor i Algarves nĂ« Portugali pĂ«rjetoi njĂ« “valĂ« tĂ« nxehti detar”, tha tĂ« martĂ«n Autoriteti Detar i vendit, pasi mblodhi rezultatet e regjistruara nga njĂ« pajisje lundĂ«ruese nĂ« det pranĂ« plazheve tĂ« Faros midis 28 qershorit dhe 9 korrikut.

Dhe sipas të dhënave, ujërat përreth plazheve në zonë arritën temperatura deri në 25.1°C, përcjell Telegrafi.

Temperaturat janĂ« “dukshĂ«m mĂ« tĂ« larta” se mesatarja e 20 viteve tĂ« fundit, duke treguar shfaqjen e njĂ« fenomeni ekstrem tĂ« quajtur “valĂ« tĂ« nxehti detar”, sipas njĂ« deklarate tĂ« publikuar nĂ« faqen e internetit tĂ« MarinĂ«s Portugeze.

“NjĂ« ‘valĂ« e nxehti detar’ konsiderohet tĂ« ndodhĂ« nĂ«se temperatura ditore e detit tejkalon, pĂ«r tĂ« paktĂ«n pesĂ« ditĂ« rresht, njĂ« kufi tĂ« lartĂ« statistikor
”, tha deklarata.

Sipas deklaratĂ«s, temperatura ditore e ujit tĂ« detit e regjistruar nĂ« Faro “e tejkaloi temperaturĂ«n mesatare me mĂ« shumĂ« se 5°C” dhe pĂ«r kĂ«tĂ« arsye korrespondon me “kategorinĂ« e valĂ«s sĂ« tĂ« nxehtit detar qĂ« konsiderohet ekstreme”.

“Temperatura mesatare u pĂ«rcaktua nga tĂ« dhĂ«nat e mbledhura nĂ« Faro gjatĂ« 20 viteve tĂ« fundit (2004-2024), duke shĂ«rbyer si referencĂ« pĂ«r identifikimin e ngjarjeve tĂ« valĂ«s sĂ« tĂ« nxehtit detar”.

Që nga mbledhja e të dhënave, temperaturat janë kthyer në normale me detin në Algarve tani më të freskët, me ujin midis 18 dhe 20°C. /Telegrafi/

The post Deti “vlon” nĂ« rajonin Algavres – rekord i ri temperaturash nĂ« ujĂ«rat bregdetare tĂ« PortugalisĂ« appeared first on Telegrafi.

↗

PesĂ« muaj verĂ« nĂ« EvropĂ« – vetĂ«m njĂ« qytet para TiranĂ«s

✇Telegrafi
By: Nol Elshani

Moti i nxehtë i zgjatur po ndryshon qytetet e Evropës, ndërsa temperaturat mbi 32 gradë Celsius zgjaten deri në vjeshtë.

Ndërsa temperaturat globale vazhdojnë të rriten, qytetet evropiane përjetojnë nxehtësi ekstreme për shumë më gjatë sesa muajt tradicionalë të verës.

Disa qytete nĂ« EvropĂ« tani pĂ«rballen me temperatura tĂ« larta deri nĂ« pesĂ« muaj nĂ« vit, sipas njĂ« studimi tĂ« ri nga organizata “Climate Resilience for All”.

Analiza, e udhëhequr nga ekipi meteorologjik i kësaj OJQ-je, shqyrtoi të dhënat e temperaturave nga viti 2019 deri në 2023 në 85 qytete në mbarë botën, raporton euronews.

Ajo u përqendrua në ditët e para dhe të fundit kur secili qytet arriti temperaturën 32 gradë Celsius, një kufi për nxehtësi ekstreme që paraqet rreziqe serioze për shëndetin dhe mjedisin.

Ata zbuluan se tĂ« ashtu-quajturat ‘sezone tĂ« nxehtĂ«sisë’ nuk kufizohen mĂ« vetĂ«m nĂ« muajt e njohur tĂ« verĂ«s dhe tani zgjasin shumĂ« mĂ« gjatĂ«.

Në mesatare, ekipi i udhëhequr nga shkencëtari i klimës Dr. Larry Kalkstein, thotë se sezonet e nxehtësisë zgjasin mesatarisht 214 ditë në qytetet që kanë studiuar. Ditë shumë të nxehta kanë ndodhur në çdo periudhë të vitit në 20 nga 85 qytetet e studiuara.

Ku po zgjat më gjatë sezoni i nxehtësisë në Evropë?

Në Evropë, sezonet e nxehtësisë tani zgjasin shumë më tepër se sa dikur konsideroheshin muajt e verës.

Studimi thotë se Athina në Greqi përballet tani me një nga sezonet më të gjata të nxehtësisë në kontinent, me temperatura të larta që zgjasin rreth 145 ditë, nga mesi i majit deri në fillim të tetorit.

Tirana, kryeqyteti i ShqipĂ«risĂ«, renditet nĂ« vend tĂ« dytĂ« nĂ« listĂ«n e “Climate Resilience for All” me 143 ditĂ« nxehtĂ«si ekstreme.

Në Portugali, sezoni i nxehtësisë në Lisbonë zgjat rreth 136 ditë, nga vonë pranvera deri në fillim të vjeshtës. Madridi në Spanjë përjeton një sezon nxehtësie prej 119 ditësh, që shtrihet nga fundi i majit deri në mes të shtatorit.

Zyrtarët në Paris po përgatiten për një ngrohje prej 4 gradë Celsius, por kryeqyteti francez tashmë sheh gati tre muaj nxehtësi ekstreme, me temperatura mbi 32 gradë Celsius nga mesi i qershorit deri në mes të shtatorit.

Munichu dhe Varshava kanë sezone më të shkurtra por përsëri të rëndësishme të nxehtësisë, që zgjasin rreth një deri në dy muaj.

Pse janë problem sezonet më të gjata të nxehtësisë?

Hulumtimet e mëparshme kanë gjetur se ndryshimi i klimës i shkaktuar nga njeriu shtoi mesatarisht 30 ditë nxehtësi ekstreme për rreth gjysmën e popullsisë së botës vitin e kaluar.

Kjo do të thotë katër miliardë njerëz të ekspozuar ndaj temperaturave të zgjatura dhe të rrezikshme.

Studimi i bërë nga World Weather Attribution, Climate Central dhe Red Cross Climate Centre shqyrtoi periudhën nga maji 2024 deri në maj 2025.

Ai gjeti se ndryshimi i klimĂ«s tĂ« paktĂ«n dyfishoi numrin e ditĂ«ve tĂ« klasifikuara si “nxehtĂ«si ekstreme” nĂ« 195 nga 247 vendet dhe territoret qĂ« analizuan, krahasuar me mesataren e mĂ«parshme.

Evropa është një nga rajonet që tashmë po përjeton pasojat më të dukshme dhe vdekjeprurëse të ngrohjes globale.

Periudhat e zgjatura të nxehtësisë tregojnë se si klima e kontinentit po ndryshon dhe shqetësimet për shëndetin dhe infrastrukturën që vijnë me këtë ndryshim.

“Kjo analizĂ« e bĂ«n tĂ« qartĂ«: nuk mund ta trajtojmĂ« mĂ« nxehtĂ«sinĂ« thjesht si njĂ« pjesĂ« normale tĂ« verĂ«s”, thotĂ« Kathy Baughman McLeod, CEO e Climate Resilience for All dhe shtoi se “‘sezoni i verĂ«s’ qĂ« shumĂ« prej nesh njohĂ«n dikur, ka ikur.”

Pse qytetet janë kaq të nxehta?

Studimi thekson efektin e ishullit urban të nxehtësisë, ku qytetet bëhen më të nxehta se zonat rurale përreth për shkak të infrastrukturës së dendur dhe hapësirave të kufizuara të gjelbra, si një faktor kryesor që përkeqëson stresin nga nxehtësia në qendrat urbane të Evropës.

“Qytetet qĂ« nuk janĂ« projektuar kurrĂ« pĂ«r nxehtĂ«sinĂ« tani pĂ«rballen me goditje dhe strese tĂ« reja nga nxehtĂ«sia”, shpjegon Baughman McLeod.

Me sezonet e nxehtësisë që zgjaten shumë përtej muajve të njohur të verës, qeveritë dhe planifikuesit e qyteteve përballen me një sfidë të rëndësishme: si të mbrojnë njerëzit nga valët e nxehtësisë që po bëhen gjithnjë e më të shpeshta dhe të zgjatura?

Kohëzgjatja e ndikimit të kërcënimit nga nxehtësia kërkon strategji si rritja e hapësirave të gjelbra urbane, përmirësimi i dizajneve të ndërtesave, caktimi i zonave të freskëta për strehim dhe zhvillimi i sistemeve paralajmëruese.

Por, pavarësisht kërcënimit në rritje, masat e planifikimit dhe reagimit të qeverive për nxehtësinë, sipas Baughman McLeod, ose nuk ekzistojnë fare, ose janë shumë të pamjaftueshme për shkallën e krizës.

“ËshtĂ« thelbĂ«sore qĂ« tĂ« pĂ«rhapim ndĂ«rgjegjĂ«simin dhe kuptimin pĂ«r nxehtĂ«sinĂ« ekstreme, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« qeveritĂ«, bizneset dhe punĂ«dhĂ«nĂ«sit tĂ« menaxhojnĂ« rreziqet dhe ndikimet me urgjencĂ«n qĂ« kĂ«to kushte kĂ«rkojnĂ«â€, tha ai. /Telegrafi/

The post PesĂ« muaj verĂ« nĂ« EvropĂ« – vetĂ«m njĂ« qytet para TiranĂ«s appeared first on Telegrafi.

↗

“Lot dhe heshtje”- Portugalia i jep lamtumirĂ«n Diogo JotĂ«s

✇Euronews
By: fra nc

NjĂ« heshtje therĂ«se ka mbuluar qytetin Gondomar nĂ« Portugali, ku mijĂ«ra njerĂ«z janĂ« mblodhur pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« lamtumirĂ«n e fundit futbollistit tĂ« Liverpool-it, Diogo Jota. 28-vjeçari humbi jetĂ«n nĂ«Ă« nĂ«j aksident tragjik, vetĂ«m 11 ditĂ« pas martesĂ«s, duke lĂ«nĂ« pas bashkĂ«shorten dhe tre fĂ«mijĂ«t e tij tĂ« vegjĂ«l.

Ylli portugez, fitues i Premier League me Liverpool-in dhe Nations League me Portugalinë, u nda nga jeta në një aksident automobilistik gjatë kthimit drejt Anglisë, ku po përgatitej për fazën stërvitore verore. Jota ishte këshilluar të shmangte udhëtimet me avion për shkak të një ndërhyrjeje të vogël kirurgjikale, por rruga e tij fatkeqësisht nuk përfundoi kurrë.

“NjĂ« tragjedi qĂ« shkon pĂ«rtej futbollit,” e quajti klubi Liverpool vdekjen e tij, ndĂ«rsa mijĂ«ra tifozĂ« u mblodhĂ«n pranĂ« stadiumit Anfield pĂ«r tĂ« vendosur lule, shalla dhe pĂ«r tĂ« kĂ«nduar nĂ« kor kĂ«ngĂ«t kushtuar atij.

Jordan Henderson nuk i mbajti dot lotĂ«t kur vendosi njĂ« kurorĂ« me njĂ« mesazh prekĂ«s: “Prehu nĂ« paqe, miku im, bashkĂ« me vĂ«llain tĂ«nd AndrĂ©. Do na mungosh tĂ« gjithĂ«ve.”

Mohamed Salah e pĂ«rshkroi humbjen si tronditĂ«se: “Jam pa fjalĂ«. Deri dje nuk besoja se ekzistonte diçka qĂ« do mĂ« trembte tĂ« kthehesha nĂ« Liverpool.”

NĂ« shenjĂ« homazhi, portreti i JotĂ«s u shfaq nĂ« fund tĂ« kĂ«ngĂ«s “Live Forever” gjatĂ« koncertit tĂ« ribashkimit tĂ« grupit Oasis nĂ« Cardiff, duke ngritur nĂ« kĂ«mbĂ« njĂ« stadium tĂ« tĂ«rĂ«. Edhe rivali lokal Everton vendosi kurora pranĂ« Anfield, ndĂ«rsa ish-klubi i JotĂ«s, Ëolves, mbuloi stadiumin Molineux me homazhe.

Varrimi i Jotës do të mbahet këtë të shtunë në orën 10:00, në Igreja Matriz de Gondomar, ku pritet të jenë të pranishëm personalitete nga bota e futbollit dhe fansa nga e gjithë bota.

LEXONI GJITHASHTU:

The post “Lot dhe heshtje”- Portugalia i jep lamtumirĂ«n Diogo JotĂ«s appeared first on Euronews Albania.

↗

Ndryshimet klimatike po godasin ekonominĂ« e EvropĂ«s – pse jo edhe KosovĂ«n?

✇Telegrafi
By: Nol Elshani

Ndërsa një valë e re e nxehtësisë ka goditur Evropën, një studim i fundit ka zbuluar se disa nga vendet më të mëdha të kontinentit kanë pësuar humbjet më të mëdha ekonomike gjatë shekullit të XXI-të për shkak të fatkeqësive natyrore dhe ndryshimeve klimatike.

Sipas raportit të fundit të Agjencisë Evropiane të Mjedisit (EEA), vendet si Gjermania, Italia, Franca dhe Spanja kanë pësuar humbje të konsiderueshme ekonomike që arrijnë në qindra miliarda euro, duke theksuar rëndësinë e përballimit të sfidave klimatike në rajon.

NĂ« periudhĂ«n 1980–2023, Evropa ka pĂ«rjetuar mĂ« shumĂ« se 790 miliardĂ« euro humbje ekonomike tĂ« shkaktuara nga ngjarje ekstreme tĂ« motit dhe fenomene klimatike.

Nga këto humbje, Gjermania kryeson me rreth 180 miliardë euro, duke u renditur si vendi me humbjet më të mëdha totale, transmeton Telegrafi.

Italia dhe Franca pasojnë me 135 dhe 130 miliardë euro, ndërsa Spanja ka regjistruar humbje prej 97 miliardë euro, shkruan euronews.

Megjithatë, nëse analizohen vetëm humbjet e shekullit të XXI-të, fotografia ndryshon pak.

Pas vendeve kryesore, gjashtĂ« shtete tĂ« tjera anĂ«tare tĂ« Bashkimit Evropian – Austri, Belgjika, Çekia, Portugalia, Rumania dhe Sllovenia – kanĂ« pĂ«suar humbje ekonomike relativisht tĂ« ngjashme, qĂ« ndryshojnĂ« midis 12 dhe 15 miliardĂ« euro. Kjo tregon se sfidat klimatike po pĂ«rhapen nĂ« mĂ«nyrĂ« mĂ« tĂ« barabartĂ« nĂ« tĂ« gjithĂ« rajonin.

Sipas Panelit Ndërqeveritar të Kombeve të Bashkuara për Ndryshimet Klimatike (IPCC), intensiteti dhe frekuenca e fenomeneve klimatike ekstreme, si përmbytjet dhe valët e nxehtësisë, janë rritur në disa rajone evropiane dhe parashikohet që këto fenomene të vazhdojnë të shtohen me përkeqësimin e ngrohjes globale.

Këto ngjarje kanë qenë shkaktarët kryesorë të dëmeve ekonomike në të gjithë Bashkimin Evropian.

Edhe pse humbjet në vendet më të pasura dhe të zhvilluara duken të mëdha, ato zakonisht kanë një ndikim më të vogël në ekonominë e tyre kombëtare sesa humbjet më të vogla që pësojnë vendet më të varfra dhe më pak të zhvilluara.

Vendet mĂ« tĂ« pasura kanĂ« mĂ« shumĂ« mjete pĂ«r t’u rikuperuar dhe ndajnĂ« mĂ« pak nga buxhetet e tyre publike pĂ«r rimĂ«kĂ«mbjen nga katastrofat natyrore.

Në Evropën Perëndimore dhe Qendrore, vende si Sllovenia, Belgjika dhe Gjermania përjetojnë humbje më të mëdha për kilometër katror, ndërsa vendet në Evropën Lindore dhe Veriut, përfshirë Finlandën dhe Estoninë, vuajnë më pak nga dëmet financiare.

Sllovenia ka regjistruar humbjet mĂ« tĂ« mĂ«dha pĂ«r frymĂ«, duke arritur nĂ« 8,733 euro pĂ«r banor gjatĂ« periudhĂ«s 1980–2023, ndjekur nga Luksemburgu, Zvicra, Italia dhe Spanja.

Në anën tjetër, vendet me humbjet më të ulëta për kokë banori janë Kosova me vetëm 10 euro, Mali i Zi me 41 euro dhe Islanda me 87 euro.

Raporti i EEA-së thekson se humbjet për frymë ndryshojnë më pak se humbjet për kilometër katror dhe shumë vende kanë vlera të ngjashme në këtë aspekt.

Sa i përket sigurimit ndaj rreziqeve klimatike, shumica e vendeve evropiane kanë zhvilluar sisteme private të sigurimeve për mbrojtje kundër rreziqeve natyrore të lidhura me klimën.

Këto sigurime mbulojnë individët, familjet, kompanitë, institucionet dhe qeveritë, duke u siguruar pagesa të shpejta pas ngjarjeve katastrofike dhe duke ndihmuar në rimëkëmbjen e shpejtë të të prekurve.

Mesatarja e humbjeve të sigurimit në 27 vendet anëtare të Bashkimit Evropian është rritur nga 2.5 miliardë euro në vitin 2009 në 4 miliardë euro në vitin 2023, duke reflektuar rritjen e ndërgjegjësimit dhe nevojën për mbrojtje më të madhe ndaj fatkeqësive natyrore.

Franca dhe Spanja kanë ndërtuar sisteme kombëtare sigurimi që operojnë nëpërmjet partneriteteve publike-private, por megjithatë, të paktën 16 vende të BE-së vazhdojnë të kenë një hendek mbrojtjeje të sigurimit mbi 90 për qind.

Vetëm Danimarka ka arritur të sigurojë mbulim për më shumë se 50 për qind të humbjeve të saj ekonomike nga fatkeqësitë natyrore, duke treguar një nivel më të lartë të përgatitjes dhe mbrojtjes ndaj ndryshimeve klimatike.

Kjo tregon se ende ka shumë për të bërë në nivel evropian për të përmirësuar mbrojtjen financiare dhe rezistencën ndaj sfidave që sjell klima në dekadat e ardhshme. /Telegrafi/

The post Ndryshimet klimatike po godasin ekonominĂ« e EvropĂ«s – pse jo edhe KosovĂ«n? appeared first on Telegrafi.

↗

ErĂ«rat e forta lĂ«kundnin aeroplanin sikur tĂ« ishte nga “letra” derisa po zbriste nĂ« pistĂ«n e aeroportit Madeira tĂ« PortugalisĂ«

✇Telegrafi
By: Burim Tmava

Ky është momenti kur një aeroplan mezi arrin të prek pistën për shkak të erërave të forta, që e frynin sa në anën e majtë ashtu dhe në të djathtë.

TuristĂ«t nga Nuremberg, Gjermani, po mbĂ«rrinin nĂ« njĂ« nga “aeroportet mĂ« sfiduese pĂ«r pilotĂ«t”, aeroportin e MadeirĂ«s nĂ« Portugali, ​​kur shpĂ«rtheu kaosi.

Aeroplani u lëkund nga njëra anë në tjetrën ndërsa afrohej ngadalë drejt pistës, përpara se të kërcente në tokë ndërsa ulej në ishullin portugez më 30 qershor.

Aeroporti i MadeirĂ«s, ​​zyrtarisht i quajtur aeroporti ndĂ«rkombĂ«tar Cristiano Ronaldo, Ă«shtĂ« i njohur pĂ«r shkĂ«mbinjtĂ« e tij tĂ« pjerrĂ«t dhe erĂ«rat e paparashikueshme, qĂ« do tĂ« thotĂ« se pilotĂ«t kĂ«rkojnĂ« trajnim tĂ« veçantĂ« pĂ«r t’u ulur atje, transmeton Telegrafi.

NjĂ« pasagjere, e cila pretendoi se ishte nĂ« fluturimin A320 tĂ« Marabu Airlines, e quajti atĂ« njĂ« “ulje tĂ« tmerrshme”.

“E tmerrshme. Ishte me gunga, lĂ«vizte para dhe mbrapa. Ulja ishte e tmerrshme, pati njĂ« shpĂ«rthim tĂ« fortĂ«. Mendova se aeroplani do tĂ« ndahej”, shtoi ajo.

Sipas njĂ« llogarie nĂ« YouTube qĂ« filmoi uljen nĂ« njĂ« transmetim tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ«, ishte “njĂ« provĂ« e vĂ«rtetĂ« aftĂ«sish dhe guximi” pĂ«r pilotin.

TĂ« paktĂ«n katĂ«r fluturime u devijuan nga aeroporti i MadeirĂ«s mĂ« 30 qershor pĂ«r shkak tĂ« “kushteve tĂ« pafavorshme tĂ« motit”, raportoi Correio da ManhĂŁ.

Kjo ndikoi në tre fluturime nga Londra dhe një tjetër nga Vilniusi. /Telegrafi/

The post ErĂ«rat e forta lĂ«kundnin aeroplanin sikur tĂ« ishte nga “letra” derisa po zbriste nĂ« pistĂ«n e aeroportit Madeira tĂ« PortugalisĂ« appeared first on Telegrafi.

↗

Cristiano Ronaldo i jep një leksion tifozit të pasjellshëm: truproja e pa duke qeshur

✇Lapsi
By: user 2

Cristiano Ronaldo reagon keq ndaj njĂ« tifozi ndĂ«rhyrĂ«s. Edhe tepĂ«r. Deri nĂ« atĂ« pikĂ« sa tĂ« provokojĂ« njĂ« qĂ«ndrim hakmarrĂ«s nga kampioni portugez qĂ« i jep atij njĂ« leksion tĂ« mirĂ«. E ngrin me njĂ« shikim qortues, pastaj, pĂ«rballĂ« kĂ«mbĂ«nguljes sĂ« fansit qĂ« nuk respekton radhĂ«n, i rezervon njĂ« gjest pĂ«rçmimi. NjĂ« video qĂ« qarkullon nĂ« rrjet tregon se çfarĂ« ka ndodhur, duke filluar nga pakĂ«naqĂ«sia e yllit luzitan qĂ« nuk ka asnjĂ« problem tĂ« ndalet pĂ«r t’u lĂ«nĂ« njĂ« kujtim njerĂ«zve qĂ« e presin: qoftĂ« njĂ« foto, njĂ« autograf apo njĂ« dedikim, CR7 pĂ«rpiqet t’i kĂ«naqĂ« tĂ« gjithĂ« por tregohet i padurueshĂ«m kur dikush e kalon pak nivelin e tolerancĂ«s.

CR7 u jep autografe tifozëve

Aty pranë ndodhet edhe truproja e tij: i bën një shenjë mirëkuptimi, duke lënë të kuptohet se gjithçka është në rregull dhe se mund ta menaxhojë ai situatën. Episodi ka ndodhur në Mynih të Bavarisë, me rastin e finales së Nations League të fituar nga Portugalia kundër Spanjës me penallti. Pesë herë fituesi i Topit të Artë zbret nga një minivan së bashku me partneren, Georgina Rodriguez. Ajo merr një drejtim tjetër, ai zgjedh të bëjë të lumtur tifozët.

Nuk ka shtyrje, prandaj vendos tĂ« kalojĂ« para tyre duke u pĂ«rpjekur t’u pĂ«rgjigjet kĂ«rkesave tĂ« tyre. Por ka njĂ«, megjithatĂ«, qĂ« Ă«shtĂ« mĂ« i paduruari nga tĂ« gjithĂ«: nuk do tĂ« lĂ«rĂ« tĂ« ikĂ« rasti, kur do ta shohĂ« sĂ«rish kaq afĂ«r njĂ« futbollist tĂ« kalibrit tĂ« CR7? Dhe atĂ«herĂ« lirohet: e kupton qĂ« lojtari Ă«shtĂ« gati ta kalojĂ« dhe frikĂ«sohet se nuk do tĂ« mund t’i afrohet, kĂ«shtu qĂ« del nga radha dhe i del pĂ«rpara me celular nĂ« dorĂ«, gati pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« selfien. Nuk do tĂ« duhej ta kishte bĂ«rĂ« kurrĂ«.

Cristiano Ronaldo i bezdisur nga ndërhyrja e tifozit

CR7 e ndien veten “nĂ«n markim tĂ« ngushtĂ«â€, shprehja e fytyrĂ«s tregon mirĂ« se e ka pranuar me shumĂ« dĂ«shirĂ« tĂ« keqe atĂ« sjellje: ndalet, pĂ«r tĂ« mos i rĂ«nĂ« tifozit sipĂ«r, dhe kur kupton se ai vazhdon tĂ« qĂ«ndrojĂ« aty, i ngrirĂ«, fillimisht i hedh njĂ« shikim tĂ« ashpĂ«r, pastaj i pĂ«shpĂ«rit diçka tĂ« tipit “oh
” e shoqĂ«ruar me njĂ« gjest tĂ« qartĂ« me dorĂ«.

I bĂ«n tĂ« qartĂ«: qetĂ«sohu, ka pĂ«r tĂ« gjithĂ«. ËshtĂ« njĂ« paralajmĂ«rim por nuk mjafton, burri nuk ka asnjĂ« qĂ«llim tĂ« tĂ«rhiqet: do njĂ« foto me portugezin. Ronaldo, i palĂ«kundur, pothuajse e largon pastaj i tregon vendin: ndalet me njĂ« tifoz tjetĂ«r dhe lejon qĂ« ta fotografojĂ« njĂ« djalĂ« qĂ« kishte respektuar radhĂ«n dhe kishte qenĂ« mjaftueshĂ«m i sjellshĂ«m pĂ«r tĂ« mos iu hedhur sipĂ«r.

@geldmrfifa_ Ronaldo nimmt sich Zeit fĂŒr die Fans am Flughafen in MĂŒnchen 😍 #football #cristianoronaldo #nationsleague #goat #live #aura #fans #geldmrfifa_ #munich #airport #cr7 #portugal #siuuuu #ronaldo #foryou #viral #đŸ‡”đŸ‡č #😍 ♬ Originalton – Geldmrfifa

The post Cristiano Ronaldo i jep një leksion tifozit të pasjellshëm: truproja e pa duke qeshur appeared first on Lapsi.al.

↗

CR7 i shkuli veshin Oyarzabal në finale: tradhtohet nga shtrëngimi i dhëmbëve

✇Lapsi
By: user 2

NĂ« moshĂ«n 40-vjeçare, Cristiano Ronaldo jo vetĂ«m qĂ« Ă«shtĂ« ende vendimtar me golat e tij, por tregon se ka ende tĂ« paprekur njĂ« uri tĂ« pashtershme pĂ«r fitore, gjĂ« qĂ« pĂ«rkthehet nĂ« njĂ« ngarkesĂ« tĂ« madhe agonistike nĂ« fushĂ« – siç e tregon gjesti (sidoqoftĂ« qartĂ«sisht antisportiv) qĂ« pesĂ« herĂ« fituesi i Topit tĂ« ArtĂ« bĂ«ri gjatĂ« finales sĂ« Nations League tĂ« fituar me penallti nga Portugalia e tij ndaj SpanjĂ«s tĂ« dielĂ«n e kaluar. Pas verifikimit nga VAR qĂ« konfirmoi golin e pĂ«rkohshĂ«m 1-1 tĂ« skuadrĂ«s luzitane, Ronaldo i tĂ«rhoqi veshin Oyarzabal, i cili nga ana e tij nuk reagoi aspak, ndĂ«rkohĂ« qĂ« Cristiano shtrĂ«ngonte dhĂ«mbĂ«t me inat, duke zbuluar gjendjen e tij shpirtĂ«rore tĂ« tĂ«rbimit.

Cristiano Ronaldo i shkul veshin Oyarzabal

Po luhej pjesa e parĂ« e ndeshjes, kur nĂ« minutĂ«n e 26’ Nuno Mendes shĂ«noi golin e barazimit, pasi pesĂ« minuta mĂ« herĂ«t Zubimendi kishte kaluar SpanjĂ«n nĂ« epĂ«rsi. Goli, megjithatĂ«, ishte ende nĂ« verifikim, me kontrollin e VAR-it nĂ« vazhdim, dhe pikĂ«risht nĂ« ato momente Ronaldo pati njĂ« pĂ«rplasje me Mikel Oyarzabal, duke ia kapur mĂ« pas veshin dhe duke e tĂ«rhequr pasi goli u konfirmua – duke pĂ«rfituar nga fakti qĂ« gjyqtari sapo ishte kthyer pĂ«r tĂ« treguar qendrĂ«n e fushĂ«s pĂ«r rifillimin e lojĂ«s.

Ronaldo’s reaction to Oyarzabal after the Portugal goal check is funny af😭 pic.twitter.com/Lf54WuhzaZ

— Wan đŸ‡”đŸ‡ž (@wanbeece) June 8, 2025

Një gjest që ka shkaktuar reagime në rrjete sociale, mes kritikave për mungesën e fair-play të portugezit dhe lavdërimeve për konkurrueshmërinë e tij ende në nivele maksimale. Ronaldo la gjurmë më pas edhe në mënyrën që i ka ardhur natyrshëm për më shumë se 20 vite: duke u futur në listën e golashënuesve. Goli i barazimit 2-2 në pjesën e dytë ishte i tij, pasi Oyarzabal kishte shënuar ndërkohë golin e dytë për Spanjën.

Rezultati nuk ndryshoi më as në kohën shtesë. U arrit kështu te penalltitë, ku Portugalia triumfoi falë të vetmit gabim nga pika e bardhë i Moratës. Ronaldo nuk mundi të merrte pjesë në serinë vendimtare të penalltive, pasi u detyrua të largohej nga loja për shkak dëmtimi në fund të kohës së rregullt, por ishte gjithsesi protagonist në ato momente emocionuese, duke u filmuar mes lotësh pas penalltisë së fundit të realizuar nga Ruben Neves që i dha Portugalisë Nations League.

The post CR7 i shkuli veshin Oyarzabal në finale: tradhtohet nga shtrëngimi i dhëmbëve appeared first on Lapsi.al.

↗

Ku janë fëmijët më të cenueshëm ndaj varfërisë në BE?

✇Telegrafi
By: Nol Elshani

Në vitin 2024, fëmijët përballeshin me një rrezik më të lartë të varfërisë ose përjashtimi social sesa të rriturit.

Megjithatë, pati një rënie të vogël prej 0.6 për qind në numrin e fëmijëve që përballeshin me këtë rrezik në Bashkimin Evropian nga viti 2023 në 2024.

Në vitin 2024, 19.5 milionë fëmijë në BE ishin në rrezik të varfërisë ose përjashtimit social, sipas të dhënave më të fundit të Eurostat-it.

Ndërmjet viteve 2023 dhe 2024, përqindja e fëmijëve në rrezik të varfërisë ose përjashtimit social në BE u ul pak nga 24.8 në 24.2 për qind, shkruan euronews.

Në nivel shtetëror, Bullgaria raportoi përqindjen më të lartë në vitin 2024, me 35.1 për qind, e ndjekur nga Spanja me 34.6 për qind dhe Rumania me 33.8 për qind.

E kundĂ«rta e kĂ«tyre vendeve, Sllovenia (11.8 pĂ«r qind), Qipro (14.8 pĂ«r qind) dhe Republika Çeke (15.4 pĂ«r qind) regjistruan shifrat mĂ« tĂ« ulĂ«ta. Italia ishte i vetmi vend i BE-sĂ« qĂ« nuk pĂ«rjetoi asnjĂ« ndryshim, duke mbetur nĂ« 27.1 pĂ«r qind.

“Institucionet e shtetit tĂ« mirĂ«qenies luajnĂ« njĂ« rol tĂ« madh nĂ« mbrojtjen e fĂ«mijĂ«ve nga varfĂ«ria”, tha Alba Lanau Sanchez, studiuese nga Universiteti Pompeu Fabra.

“Vendet me sisteme tĂ« fuqishme tĂ« mbrojtjes sociale priren tĂ« kenĂ« norma mĂ« tĂ« ulĂ«ta tĂ« varfĂ«risĂ« tek fĂ«mijĂ«t”, shtoi ai.

Rreziku i varfërisë ose përjashtimit social ishte gjithashtu më i lartë për fëmijët sesa për të rriturit në vitin 2024.

Fëmijët në BE ishin në një rrezik më të lartë të varfërisë ose përjashtimit social (24.2 për qind) krahasuar me të rriturit (20.3 për qind), duke rezultuar në një diferencë prej 3.9 për qind.

Në mbarë vendet e BE-së, 20 prej tyre përjetuan një rrezik më të lartë tek fëmijët, me diferencat më të mëdha të regjistruara në Spanjë (10.5 për qind), Maltë dhe Rumani (të dyja me 7.3 për qind) dhe Francë (7.2 për qind).

Faktori i arsimit

Fëmijët, prindërit e të cilëve kishin arsim më të lartë, kishin më pak gjasa të ishin në rrezik të varfërisë ose përjashtimit social.

Në vitin 2024, 61.2 për qind e fëmijëve në BE që jetonin me prindër me arsim jo më të lartë se niveli i mesëm i ulët (arsim i detyrueshëm) ishin në rrezik të varfërisë ose përjashtimit social.

Për fëmijët me prindër që kishin përfunduar arsimin e lartë (universitar), kjo përqindje ishte vetëm 11.0 për qind.

Kjo krijon një hendek prej 50.2 për qind në rrezikun e varfërisë bazuar në nivelin arsimor të prindërve.

Në nivel kombëtar, ky hendek ishte mbi 50 për qind në 16 vende të BE-së.

Hendeku mĂ« i vogĂ«l u vĂ«rejt nĂ« DanimarkĂ«, Portugali dhe Estoni, ndĂ«rsa diferencat mĂ« tĂ« mĂ«dha u regjistruan nĂ« Rumani, Çeki dhe Bullgari.

Pse është Spanja ndër vendet me normat më të larta?

Megjithëse Spanja ka një GDP më të lartë se Bullgaria apo Rumania, sistemi i saj i taksave dhe përfitimeve përmendet shpesh nga studiuesit si një nga arsyet kryesore për normat e larta të varfërisë së fëmijëve.

Në vitin 2021, Spanja shpenzoi vetëm 1.3 për qind të GDP-së së saj për politikat familjare, krahasuar me mesataren e OECD-së prej 2.3 për qind.

“MbĂ«shtetja financiare direkte pĂ«r familjet ishte veçanĂ«risht e kufizuar”, tha Lanau Sanchez.

“Skemat e pĂ«rfitimeve nĂ« para tĂ« lidhura me fĂ«mijĂ«t nĂ« SpanjĂ« tradicionalisht kanĂ« ofruar pĂ«rfitime pĂ«r dhjetĂ«shat mĂ« tĂ« larta tĂ« tĂ« ardhurave pĂ«rmes lehtĂ«simeve tatimore, tĂ« cilat familjet me tĂ« ardhura tĂ« ulĂ«ta nuk mund t’i pĂ«rfitojnĂ«, ndĂ«rsa pak ose aspak mbĂ«shtetje ka shkuar pĂ«r familjet me tĂ« ardhura tĂ« ulĂ«ta”, pohoi ai.

Spanja gjithashtu ka prezantuar Ndihmën Minimale për Jetesë (IMV) në vitin 2021 dhe Shtesën për Mbështetjen e Fëmijës në vitin 2022, duke arritur në 502,310 familje, sipas të dhënave të Sigurimeve Shoqërore të Spanjës.

Megjithatë, mbetet e paqartë se sa shumë këto programe kanë përmirësuar kushtet e jetesës për familjet me fëmijë.

“Kritikat aktuale theksojnĂ« mangĂ«sitĂ« e IMV-sĂ«, pĂ«rfshirĂ« barrierat administrative (qĂ« rezultojnĂ« nĂ« norma tĂ« larta tĂ« mos-pĂ«rfitimit), kufizime ligjore pĂ«r qasjen qĂ« prekin grupe tĂ« caktuara si tĂ« rinjtĂ«, personat nĂ« situatĂ« rruge, migrantĂ«t pa dokumente dhe ata qĂ« kanĂ« mbĂ«rritur rishtazi, si dhe mbulim tĂ« kufizuar pĂ«r familjet me tĂ« ardhura tĂ« ulĂ«ta, por jo nĂ« varfĂ«ri ekstreme”, tha Sanchez.

“MegjithatĂ«, na mungon kĂ«rkimi akademik i thelluar pĂ«r mĂ«nyrĂ«n se si IMV-ja e ka transformuar mĂ« gjerĂ«sisht sistemin e mbrojtjes sociale, duke zĂ«vendĂ«suar pĂ«rfundimisht forma tĂ« tjera tĂ« mbĂ«shtetjes, siç janĂ« skemat rajonale tĂ« tĂ« ardhurave minimale”, pĂ«rfundoi ajo. /Telegrafi/

The post Ku janë fëmijët më të cenueshëm ndaj varfërisë në BE? appeared first on Telegrafi.

↗

Ronaldo në lot pas triumfit të Portugalisë në Nations League: nuk sheh as penalltitë

✇Lapsi
By: user 2

Portugalia mposht SpanjĂ«n dhe fiton Nations League. Vendimtare ishin goditjet nga pika e bardhĂ«, me gabimin e MoratĂ«s qĂ« i kushtoi shumĂ« shtrenjtĂ« “Furive tĂ« kuqe”. Protagonist i madh i ndeshjes, edhe njĂ« herĂ« tjetĂ«r, Cristiano Ronaldo, i cili fitoi trofeun e radhĂ«s nĂ« karrierĂ«n e tij. Ish-lojtari i Realit, Juventusit dhe United-it pĂ«rjetoi emocione tĂ« forta pĂ«rpara kĂ«tij triumfi.

Ishte pikërisht ai që shënoi golin e barazimit përfundimtar 2-2, i cili i lejoi Portugalisë ta çonte ndeshjen në shtesa dhe më pas në penallti. Penallti në të cilat nuk mundi të merrte pjesë për shkak të një dëmtimi që e detyroi Ronaldon të largohej nga fusha. Pavarësisht gjithçkaje, sulmuesi gjithmonë i freskët e ndoqi sfidën nga stoli, me shumë emocion.

Lexo më tej: Tifozi bie nga tribuna, humb jetën: tragjedi gjatë Portugali-Spanjë në Nations League

Përveç se i inkurajonte shokët, gjatë penalltive, Cristiano Ronaldo nuk deshi as të shikonte. Pas penalltisë së humbur nga Morata, CR7 iu afrua shokëve të tjerë në stol dhe nisi të qajë, duke mbuluar fytyrën me duar. Vetëm nga reagimi i atyre që kishte përreth, portugezi e kuptoi se kombëtarja e tij kishte fituar. Dhe këtu Ronaldo shpërtheu.

Cristiano Ronaldo’s reaction to the last penalty.

What a video.
pic.twitter.com/wY8ie7JXNq

— TC (@totalcristiano) June 8, 2025

Fillimisht, lotĂ«t e pakontrollueshĂ«m dhe pĂ«rqafimet me portugezĂ«t e tjerĂ«. Pastaj u ul nĂ« fushĂ« pĂ«r tĂ« shijuar triumfin. Emocionalisht shumĂ« i prekur, Ronaldo nuk arriti tĂ« pĂ«rmbahej. Lot tĂ« pandalshĂ«m pĂ«r futbollistin qĂ« vjen pas lamtumirĂ«s me Al Nassr, i cili mĂ« pas deklaroi: “Sot ishte e rĂ«ndĂ«sishme tĂ« fitonim. Duhet t’i pĂ«rgĂ«zoj shokĂ«t e mi tĂ« skuadrĂ«s, arrita tĂ« bĂ«j histori. Edhe trajnerin, i cili Ă«shtĂ« sulmuar padrejtĂ«sisht kĂ«to ditĂ«. Ne dhamĂ« gjithçka edhe pĂ«r tĂ« dhe jam shumĂ« i lumtur. DĂ«mtimi? Pata njĂ« problem tĂ« vogĂ«l nĂ« kofshĂ«. LotĂ«t janĂ« pasojĂ« e faktit qĂ« ky Ă«shtĂ« njĂ« titull, njĂ« trofe.”

The post Ronaldo në lot pas triumfit të Portugalisë në Nations League: nuk sheh as penalltitë appeared first on Lapsi.al.

↗

Tifozi bie nga tribuna, humb jetën: tragjedi gjatë Portugali-Spanjë në Nations League

✇Lapsi
By: user 2

GjatĂ« finales sĂ« Nations League mes PortugalisĂ« dhe SpanjĂ«s, njĂ« tifoz ka rĂ«nĂ« nga tribuna e “Allianz Arena” dhe pak mĂ« pas ka ndĂ«rruar jetĂ«. Lajmi Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ« nga UEFA, e cila fillimisht nuk dha asnjĂ« detaj, madje as mbi kombĂ«sinĂ« e personit tĂ« ndjerĂ«, pĂ«r tĂ« cilin mendohet se Ă«shtĂ« spanjoll, duke marrĂ« parasysh edhe mesazhin ngushĂ«llues tĂ« trajnerit tĂ« SpanjĂ«s, De la Fuente.

Burri ra nga tribuna e “Allianz Arena” nĂ« Mynih

Portugalia dhe Spanja po luanin pjesën e parë shtesë në finalen e Nations League dhe, në minutat e fundit, një burrë ra nga tribuna dhe më pas humbi jetën. Dinamika e aksidentit nuk është e qartë. Ajo që dihet është se burri ra nga pjesa e sipërme e stadiumit, duke rënë rreth 5 metra në zonën në të djathtë të tribunës së shtypit.

Lexo më tej: Portugalia thërret djalin e Cristiano Ronaldos: hera e parë për të me kombëtaren

Gjendja e tij u duk menjĂ«herĂ« e rĂ«ndĂ«. MjekĂ«t ndĂ«rhynĂ« menjĂ«herĂ«, e imobilizuan burrin, por nuk arritĂ«n t’ia shpĂ«tonin jetĂ«n. Stafi mjekĂ«sor dhe ai i sigurisĂ« sĂ« “Allianz”-it e rrethuan zonĂ«n me shirita dhe e mbuluan me mbulesa pĂ«r tĂ« penguar tifozĂ«t, shtypin dhe fotografĂ«t qĂ« tĂ« shihnin skenĂ«n.

Ngushëllimet e UEFA-s dhe trajnerit të Spanjës

Komunikata e shkurtĂ«r e UEFA-s: “Ka pasur njĂ« emergjencĂ« mjekĂ«sore nĂ« ‘Munich Arena’ dhe, pavarĂ«sisht pĂ«rpjekjeve mjekĂ«sore pĂ«r t’ia shpĂ«tuar jetĂ«n, burri, pĂ«r fat tĂ« keq, ndĂ«rroi jetĂ« nĂ« orĂ«n 00:06. Mendimet tona janĂ« me tĂ« afĂ«rmit e tij nĂ« kĂ«tĂ« moment tĂ« vĂ«shtirĂ«â€. NdĂ«rkohĂ«, trajneri spanjoll De la Fuente ka deklaruar: “Para sĂ« gjithash, dua tĂ« shpreh ngushĂ«llimet e mia pĂ«r familjen e njĂ« tifozi qĂ« ka ndĂ«rruar jetĂ«. Kjo na bĂ«n tĂ« kuptojmĂ« se çfarĂ« Ă«shtĂ« vĂ«rtet e rĂ«ndĂ«sishme nĂ« jetĂ«â€.

⭐⭐⭐#NationsLeague pic.twitter.com/BbbeNDyKTS

— UEFA EURO (@UEFAEURO) June 8, 2025

The post Tifozi bie nga tribuna, humb jetën: tragjedi gjatë Portugali-Spanjë në Nations League appeared first on Lapsi.al.

↗

Portugalia fiton Ligën e Kombeve, Ronaldo dhe portieri Costa heronjtë e finales ndaj Spanjës

✇BoldNews
By: armand

Portugalia Ă«shtĂ« fituesja e LigĂ«s sĂ« Kombeve pĂ«r kĂ«tĂ« sezon, pasi ka mundur SpanjĂ«n nĂ« fund pĂ«rmes “ruletĂ«s ruse”, ku luzitanĂ«t u treguan mĂ« tĂ« saktĂ«. Sfida nisi vrullshĂ«m pĂ«r tĂ« dy ekipet, por spanjollĂ«t kaluan tĂ« parĂ«t nĂ« avantazh nĂ« minutĂ«n e 21-tĂ«. Pas njĂ« aksioni tĂ« shpejtĂ« tĂ« spanjollĂ«ve dhe njĂ« topi tĂ« [
]

The post Portugalia fiton Ligën e Kombeve, Ronaldo dhe portieri Costa heronjtë e finales ndaj Spanjës appeared first on BoldNews.al.

↗

Franca “ngushĂ«llohet” me vendin e tretĂ« nĂ« LigĂ«n e Kombeve, fiton “finalen e vogĂ«l” ndaj GjermanisĂ«

✇BoldNews
By: Enrik Braho

Pas humbjes nĂ« gjysmĂ«0finale pĂ«rballĂ« PortugalisĂ«, sot Franca ka fituar me rezultatin e pastĂ«r 2-0 “finalen e vogĂ«l” kundĂ«r GjermanisĂ« pĂ«r t’u renditur e treta nĂ« LigĂ«n e Kombeve. Ndeshjen mĂ« mirĂ« e nisi kombĂ«tarja gjermane tĂ« cilĂ«t rrezikuan nĂ« dy raste pĂ«rmes Nick Woltemade dhe Karim Adeyemit, por Mike Maignan nuk lejoi tĂ« mposhtej. [
]

The post Franca “ngushĂ«llohet” me vendin e tretĂ« nĂ« LigĂ«n e Kombeve, fiton “finalen e vogĂ«l” ndaj GjermanisĂ« appeared first on BoldNews.al.

↗

Spanja eliminon Francën mes 9 golash, derbi iberik në finalen e Ligës së Kombeve (Video)

✇BoldNews
By: armand

Spanja ka fituar pĂ«rballĂ« FrancĂ«s nĂ« ndeshjen e vlefshme pĂ«r gjysmĂ«finalen e LigĂ«s sĂ« Kombeve. Sfida qĂ« u zhvillua nĂ« Stutgart, pĂ«rfundoi me fitoren 5-4 nĂ« favor tĂ« spanjollĂ«ve. PĂ«r “FurinĂ« e Kuqe”, shĂ«noi dygolĂ«sh Lamine Yamal. NdĂ«rsa rrugĂ«n e rrjetĂ«s e gjetĂ«n edhe Nico Williams, Mikel Merino dhe Pedri. NdĂ«rkohĂ« qĂ« golat pĂ«r FrancĂ«n [
]

The post Spanja eliminon Francën mes 9 golash, derbi iberik në finalen e Ligës së Kombeve (Video) appeared first on BoldNews.al.

↗

Cristiano Ronaldo ndiqet në fushë nga një tifoz para ndeshjes: përpiqet ta kapë

✇Lapsi
By: user 2

TashmĂ« Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« rutinĂ«: kur Cristiano Ronaldo Ă«shtĂ« nĂ« fushĂ«, pushtimi (i saj) Ă«shtĂ« pothuajse i sigurt. Dhe kĂ«shtu ndodhi para gjysmĂ«finales sĂ« Nations League, kur gjatĂ« nxehjes njĂ« tifoz arriti tĂ« shmangte tĂ« gjithĂ« sigurimin dhe t’i afrohej kampionit spanjoll: njĂ« skenĂ« e parĂ« dhe riparĂ« nĂ« ndeshjet e fundit ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« sulmuesit, qĂ« shpesh Ă«shtĂ« nĂ« shĂ«njestĂ«r tĂ« personazheve nĂ« kĂ«rkim tĂ« njĂ« selfie-je dhe pak sekondave famĂ«. Por kĂ«tĂ« herĂ« ndĂ«rhyrja nĂ« fushĂ« nuk ishte edhe aq miqĂ«sore, sepse djali tentoi ta ndiqte dhe mĂ« pas ta kapte nga supet, ndĂ«rsa mbante telefonin nĂ« duar, duke u pĂ«rpjekur tĂ« bĂ«nte njĂ« foto me tĂ«.

Pushtimi i fushës ndërpreu nxehjen e Cristiano Ronaldo

Ishin sekonda paniku nĂ« fushĂ« para fillimit tĂ« ndeshjes mes GjermanisĂ« dhe PortugalisĂ«, gjysmĂ«finalja e Nations League. TĂ« gjithĂ« lojtarĂ«t po bĂ«nin nxehjen pĂ«r t’u pĂ«rgatitur pĂ«r ndeshjen, kur papritur njĂ« djalĂ« zbret me vrap nga tribuna: Ă«shtĂ« i shpejtĂ« dhe i zgjuar dhe kĂ«shtu arrin tĂ« mos ndalohet nga punonjĂ«sit e sigurisĂ« qĂ« ndodheshin pranĂ« tij. PĂ«r pak çaste tifozi u gjend nĂ« fushĂ« dhe praktikisht e sulmoi portugezin Cristiano Ronaldo, i cili po bĂ«nte ushtrimet e tij vetĂ«m pak centimetra larg tij.

Pushtuesi i fushĂ«s u pĂ«rpoq ta pĂ«rqafonte, pasi e kishte ndjekur dhe e kishte kapur nga supet, nĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r t’iu afruar dhe pĂ«r t’i kĂ«rkuar njĂ« foto. Portugezi u tĂ«rhoq mĂ«njanĂ« duke ruajtur qetĂ«sinĂ« dhe ndĂ«rkohĂ« mbĂ«rritĂ«n edhe tre punonjĂ«s sigurie, tĂ« cilĂ«t arritĂ«n ta tĂ«rhiqnin me forcĂ« djalin pĂ«r ta larguar, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« skuadrat tĂ« mund tĂ« vazhdonin nxehjen nĂ« siguri. Nuk Ă«shtĂ« hera e parĂ« qĂ« dikush pĂ«rpiqet tĂ« ketĂ« kontakt me Cristiano Ronaldon kur ai Ă«shtĂ« nĂ« fushĂ« – njĂ« situatĂ« qĂ« shqetĂ«son edhe trajnerin Roberto Martinez, i cili ka frikĂ« pĂ«r sigurinĂ« e lojtarĂ«ve tĂ« tij.

Fan rushes Ronaldo during warm-up.. pic.twitter.com/vRu6dy6sGN

— Goalrushtv_ (@Goalrushtv_) June 4, 2025

The post Cristiano Ronaldo ndiqet në fushë nga një tifoz para ndeshjes: përpiqet ta kapë appeared first on Lapsi.al.

❌