Linda Rama: Shqipëria ka potencial për më shumë investime të huaja
TIRANĂ, 26 korrik/ATSH/ Linda Rama, bashkĂ«shortja e Kryeministrit Edi Rama, ishte e ftuar nĂ« emisionin âInside Albaniaâ nĂ« Euronews Albania.
Gjatë intervistës së saj, Linda Rama foli mbi sfidat dhe potencialin që ka Shqipëria për tërheqjen e investimeve të huaja.
Sipas saj, Shqipëria ka bërë përparime në stabilitetin politik dhe makroekonomik.
Duke analizuar situatën ekonomike të vendit, Rama theksoi se, Shqipëria nuk vuan për mungesë kapitalesh, por problemi qëndron te mungesa e bindjes së investitorëve të huaj për të investuar.
Ajo tha se, Shqipëria ka nevojë për gjykata më efikase e të besueshme, në mënyrë që të rrisë më tej investimet e huaja.
Në vijim të intervistës, Rama analizoi edhe zhvillimin e sektorëve me potencial të lartë si turizmi dhe teknologjia e informacionit, duke theksuar se, Shqipëria duhet të qartësojë avantazhet e saj krahasuese dhe të ndërtojë një profil të qëndrueshëm ekonomik në këto sektorë për dekadat e ardhshme.
âDiçka qĂ« Ă«shtĂ« interesante pĂ«r tâu thĂ«nĂ« Ă«shtĂ« se bota nuk vuan pĂ«r mungesĂ« financimesh. Madje as ShqipĂ«ria nuk vuan pĂ«r mungesĂ« financimesh. Ne kemi shumĂ« para qĂ« qĂ«ndrojnĂ« jashtĂ« sistemit bankar, por edhe brenda bankave, qĂ« ende nuk janĂ« pĂ«rdorur dhe qĂ« presin tĂ« pĂ«rdoren nga investitorĂ«t. ĂshtĂ« e njĂ«jta situatĂ« edhe nĂ« institucionet financiare jashtĂ« vendit. Pra, gjĂ«ja mĂ« e rĂ«ndĂ«sishme, pĂ«rveç faktit qĂ« ke financime, Ă«shtĂ« qĂ« tĂ« bindĂ«sh investitorĂ«t tĂ« financojnĂ«. Nga pikĂ«pamja makroekonomike qĂ« Ă«shtĂ« njĂ« aspekt shumĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m mund tĂ« themi se kemi bĂ«rĂ« pĂ«rparime shumĂ« tĂ« mira nĂ« vitet e funditâ, tha Rama.
âNuk kemi paqĂ«ndrueshmĂ«ri politike, qĂ« Ă«shtĂ« njĂ« element shumĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m, as paqĂ«ndrueshmĂ«ri tĂ« qeverisĂ«. NjĂ« studim qĂ« pĂ«rfundova para dy vitesh, njĂ« ose dy vjet mĂ« parĂ«, mbi financimet, tregoi qartĂ« pas njĂ« analize tĂ« 30 viteve tranzicion se, nĂ« rast se ndodh paqĂ«ndrueshmĂ«ri politike apo destabilitet qeverisĂ«s nĂ« njĂ« vend, investimet e huaja reagojnĂ« shumĂ« shpejt duke u distancuar nga vendi. Dhe tĂ« duhen mĂ« shumĂ« se dhjetĂ« vite pĂ«r ta rikuperuar dĂ«min. Pra, ky Ă«shtĂ« njĂ« element shumĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«mâ, vijoi ajo.
Linda Rama u shpreh se, ânjĂ« tjetĂ«r element pozitiv Ă«shtĂ« se kemi ligje dhe kuadĂ«r rregullator qĂ« mbron investimetâ.
âJemi nĂ« njĂ« proces qĂ« Ă«shtĂ« Integrimi Evropian, i cili nĂ« fakt rrit shumĂ« besimin e investitorĂ«ve. Dhe investimet, investimet e huaja direkte, sidomos nĂ« vitet e fundit nĂ« krahasim me vitin 2012 kanĂ« pĂ«suar njĂ« bum. Kemi pasur mĂ« pak se 1 miliard dollarĂ« investime tĂ« huaja direkte nĂ« atĂ« kohĂ«. Po flas pĂ«r stokun. Dhe tani Ă«shtĂ« rreth 1.7 miliardĂ«. Pra, Ă«shtĂ« rritur ndjeshĂ«m. Por ende, si pĂ«rqindje e PBB-sĂ« Ă«shtĂ« e ulĂ«t dhe natyrisht qĂ« kemi nevojĂ« pĂ«r mĂ« shumĂ« investime tĂ« huaja direkte. Keni shumĂ« tĂ« drejtĂ« kur pyesni se çfarĂ« duhet tĂ« bĂ«jmĂ« pĂ«r ta rritur kĂ«tĂ« nivel. Mendoj se kemi nevojĂ« pĂ«r sundimin e ligjit, qĂ« Ă«shtĂ« jashtĂ«zakonisht i rĂ«ndĂ«sishĂ«m. Dhe mund tĂ« kemi ligje qĂ« garantojnĂ«, le tĂ« themi, aktivitetin e investimeve tĂ« huaja, por nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ« ka shumĂ« mosmarrĂ«veshje qĂ« mund tĂ« lindin. NjĂ« pjesĂ« e tyre lidhen edhe me tĂ« drejtat pronĂ«sore.
Siç e pĂ«rmenda, prona ishte njĂ« nga reformat qĂ« ka shkaktuar shumĂ« probleme ndĂ«r vite dhe problemet vijojnĂ« ende. Na duhet tĂ« kemi njĂ« sistem gjyqĂ«sor shumĂ« efikas dhe tĂ« besueshĂ«m. Dhe nĂ« veçanti nĂ« gjykatat e shkallĂ«s sĂ« parĂ« dhe tĂ« dytĂ«â, u shpreh Linda Rama.
Rama nënvizoi gjatë intervistës së zhvillimi i vendit bazohet në sektorë.
âDhe kjo Ă«shtĂ« arsyeja pse them âcilat janĂ« avantazhet qĂ« duhet tĂ« pĂ«rdorimâ, sepse duhet tĂ« pĂ«rcaktojmĂ«, tĂ« jemi mĂ« tĂ« qartĂ«, se çfarĂ« do tĂ« jetĂ« ShqipĂ«ria nĂ« 20 vitet e ardhshme. Dhe dinamika Ă«shtĂ« shumĂ«, shumĂ« e madhe. Turizmi, pĂ«r shembull, padyshim qĂ« do tĂ« jetĂ« e ardhmja. Nuk ishte aq e qartĂ« mĂ« parĂ« sa Ă«shtĂ« taniâ, theksoi Rama, ndĂ«rsa shtoi se sektori i TIK-ut, pjesa qĂ« Ă«shtĂ« e pĂ«rqendruar nĂ« ofrimin e shĂ«rbimeve tĂ« TIK-ut tashmĂ« Ă«shtĂ« maturuar.
âKemi njĂ« treg tĂ« maturuar nĂ« kĂ«tĂ« fushĂ«. Pra, pĂ«r tri vite jemi nĂ« njĂ« situatĂ« krejtĂ«sisht tjetĂ«r, ekstreme. Dhe tjetra shumĂ« interesante ishte qĂ« sektori qĂ« ofron shĂ«rbime, jo ai qĂ« konsumon TIK, ofron mĂ« shumĂ« se 50% tĂ« shĂ«rbimeve pĂ«r eksport. Nuk e kishim menduar kurrĂ« qĂ«, kompanitĂ« tona tĂ« TIK-ut, sot po ofrojnĂ« kĂ«tĂ« lloj shĂ«rbimi jashtĂ« vendit. Duket qĂ« jemi tĂ« fortĂ« brenda vendit, pavarĂ«sisht shifrave tĂ« ulĂ«ta pĂ«r tĂ« cilat flasim. Pra, na duhet tĂ« shohim nĂ« mĂ«nyrĂ« dinamike dhe tĂ« qartĂ«sojmĂ« vetveten se cilat janĂ« avantazhet qĂ« kemi, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tâi pĂ«rdorimâ, cilĂ«soi Rama.
NĂ« intervistĂ«n me gazetaren Alice Taylor, Linda Rama tha se pas eksperiencĂ«s nĂ« administratĂ«n shtetĂ«rore pas viteve â90, si pjesĂ« e AgjencinĂ« KombĂ«tare tĂ« Privatizimit, ajo zgjodhi tĂ« vazhdonte karrierĂ«n nĂ« fushĂ«n e kĂ«rkimit dhe kĂ«shillimit tĂ« pavarur, nĂ« bashkĂ«punim me organizata ndĂ«rkombĂ«tare.
âKam kuptuar shumĂ« herĂ«t qĂ« pĂ«r tĂ« hyrĂ« nĂ« politikĂ« duhet tĂ« jesh fitueseâ, u shpreh Rama, duke shtuar se kontributin e saj e ka parĂ« mĂ« tĂ« dobishĂ«m jashtĂ« politikĂ«s, pĂ«rmes shoqĂ«risĂ« civile dhe angazhimeve akademike.
Ajo vlerĂ«soi pĂ«rpjekjet e shumĂ« profesionistĂ«ve brenda administratĂ«s publike, duke theksuar se jo tĂ« gjithĂ« kanĂ« marrĂ« mundĂ«sinĂ« pĂ«r tâu pĂ«rfaqĂ«suar politikisht, pavarĂ«sisht aftĂ«sive tĂ« larta.
Linda Rama ndau dhe një sërë këshillash për gratë dhe vajzat që synojnë të angazhohen në politikë, akademi apo administratën publike. Ajo theksoi rëndësinë e profilit profesional dhe integritetit personal, përtej përfaqësimit numerik të grave.
Rama theksoi nevojën që gratë të përballen me konkurrencën, të dinë të fitojnë dhe të pranojnë humbjen si pjesë e demokracisë. Ajo kritikoi edhe tendencat e disa grave për të kërkuar mbështetje vetëm mbi baza gjinore, duke theksuar se solidariteti duhet të mbështetet vetëm mbi vlera.
âMendoj se nĂ« çdo fushĂ« ku ndodhemi si gra⊠kemi dĂ«shmuar nĂ« ShqipĂ«ri qĂ« numrat nuk mjaftojnĂ«. ĂshtĂ« njĂ« e drejtĂ« pĂ«r njĂ« grua tĂ« punojĂ«, Ă«shtĂ« njĂ« e drejtĂ« tĂ« pĂ«rdorĂ« talentet e saj, tĂ« jetĂ« e dobishme pĂ«r shoqĂ«rinĂ«, tĂ« trajtohet nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« barabartĂ«, tĂ« ketĂ« njĂ« ekuilibĂ«r tĂ« mirĂ« mes jetĂ«s dhe punĂ«s. KĂ«to janĂ« tĂ« gjitha tĂ« drejta. Problemi Ă«shtĂ« se, pĂ«r aq kohĂ« sa kĂ«to tĂ« drejta nuk ekzistonin, mendoj se gjithĂ« beteja jonĂ« ishte qĂ« kĂ«to tĂ« drejta tĂ« vendoseshin. Tani, prej vitesh, kemi bĂ«rĂ« pĂ«rparim tĂ« mirĂ« nĂ« pĂ«rfaqĂ«simin e grave, nĂ« nivele tĂ« ndryshme tĂ« politikĂ«s, qeverisĂ«, administratĂ«s publike, gjyqĂ«sorit, nĂ« qeverisjen vendore dhe gjithashtu nĂ« sektorin privatâ, vijoi ajo.
Gjithashtu, Linda Rama u shpreh se pas rrëzimit të regjimit komunist e ka nisur karrierën e saj në vitin 1993 duke punuar në Agjencinë Kombëtare të Privatizimit, një nga institucionet që u përballë me reformat më të ndjeshme, duke veçuar reformën e pronës.
âPo flasim pĂ«r vitin 1993. Pra, fillova tĂ« punoj atje vetĂ«m dy ose tre vjet pasi ra komunizmi. NdĂ«rkohĂ«, nĂ« atĂ« moment isha pjesĂ« e dy projekteve, projekte ndĂ«rkombĂ«tare qĂ« merreshin me çështje ekonomike tĂ« vendeve nĂ« tranzicion. Dhe, nĂ« fakt, kur hyra, kur fillova tĂ« punoja pĂ«r agjencinĂ«, mendoja vetĂ«m pĂ«r reformĂ«n ekonomike. Dhe atje kuptova kompleksitetin e gjithĂ« procesit. KĂ«shtu qĂ« pata mundĂ«sinĂ«, mundĂ«sinĂ« e rrallĂ«, dhe ndihem me fat, gjithmonĂ« jam ndjerĂ« me fat pĂ«r kĂ«tĂ«, tĂ« takoja grupe interesi shumĂ« tĂ« ndryshme dhe shumĂ« njerĂ«z tĂ« ndryshĂ«m qĂ« ishin tĂ« interesuar pĂ«r privatizimin nĂ« atĂ« kohĂ«. Takova tĂ« burgosur politikĂ« dhe tĂ« burgosur tĂ« tjerĂ« pĂ«r shkak tĂ« regjimit. Takova ish-pronarĂ« tĂ« tokave dhe godinave. Takova punĂ«torĂ« dhe drejtuesâ, tha ajo.
Linda Rama u shpreh se, privatizimi i pronës shtetërore dhe ndarja e tokës ishin dy reformat më të rëndësishme që përcaktuan rrugën e tranzicionit në Shqipëri.
âKĂ«to dy procese, pĂ«rtej krizave tĂ« asaj kohe si mungesa e ushqimit apo pĂ«rpjekjet pĂ«r tĂ« mbajtur rendin publik, vendosĂ«n themelin pĂ«r investimet, drejtĂ«sinĂ« dhe paqen socialeâ, nĂ«nvizoi Rama.
Linda Rama u ndal edhe te ndikimi i teknologjisë në përditshmërinë e saj, si edhe ndikimin që ajo ka ndërtuar mbi përvojën personale si nënë.
Ajo theksoi se, përdorimi i teknologjisë duhet të shoqërohet me edukim të vazhdueshëm dhe qasje të kujdesshme edhe në familje.
âSot e gjithĂ« bota po jeton nĂ« pasiguri shumĂ« tĂ« mĂ«dha. Dhe fatkeqĂ«sisht, disa vite mĂ« parĂ« ishim tĂ« sigurt qĂ« po u linim fĂ«mijĂ«ve tanĂ« njĂ« botĂ« shumĂ« mĂ« tĂ« mirĂ«. Nuk mendoj se flasim sot me tĂ« njĂ«jtin gjuhĂ«. MendojmĂ« dy herĂ« para se ta themi kĂ«tĂ«. Dhe kjo sepse edhe vendet e zhvilluara po pĂ«rballen me shumĂ« sfida, e lĂ«re mĂ« tĂ« flasim pĂ«r sfida qĂ« lidhen me çështje mĂ« tĂ« mĂ«dha tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta, si pĂ«r shembull mjedisi planeti. Ne ndajmĂ« njĂ« planet pĂ«r tĂ« cilin çdo ditĂ« po vĂ«rtetojmĂ« qĂ« nuk jemi nĂ« gjendje tĂ« kontribuojmĂ«. Dhe teknologjia. Teknologjia sot Ă«shtĂ« njĂ« sfidĂ« shumĂ« e madhe pĂ«r çdo vend dhe ti sheh qĂ« çdo vend, nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« apo njĂ« tjetĂ«r, po pĂ«rpiqet tĂ« kuptojĂ« madje edhe vendet nordike qĂ« janĂ« shumĂ« tĂ« avancuara po pĂ«rpiqen tĂ« kuptojnĂ« cila duhet tĂ« jetĂ« qasja pĂ«r tĂ« mbajtur shoqĂ«rinĂ« tĂ« sigurt nĂ« rrethana qĂ« askush mĂ« parĂ« nuk i ka njohurâ, tha ajo.
Rama tha qasja e saj me tĂ« birin, Zahon Ă«shtĂ« se âteknologjia Ă«shtĂ« diçka qĂ« mund ta pĂ«rdorĂ«sh pĂ«r mĂ«simin. Nuk Ă«shtĂ« argĂ«timâ.
âKjo Ă«shtĂ« qasja qĂ« kam unĂ«. Djali im Ă«shtĂ« njĂ«mbĂ«dhjetĂ« vjeç dhe kjo Ă«shtĂ« njĂ« temĂ« e vazhdueshme, pra njĂ« temĂ« qĂ« nuk mbaron kurrĂ« çdo ditĂ«. PĂ«rpiqem tĂ« shmang nĂ« njĂ«farĂ« mĂ«nyre gjithĂ« keqkuptimet qĂ« ai mund tĂ« ketĂ« dhe tĂ«rheqjet qĂ« dikush mund tĂ« ketĂ« me pajisjetâ, theksoi Rama.
/e.i/ /gj.m/
The post Linda Rama: Shqipëria ka potencial për më shumë investime të huaja appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.