TIRANĂ, 27 korrik/ATSH/ NĂ« VorĂ« prej orĂ«sh dhjetĂ«ra forca zjarrfikĂ«se, punonjĂ«s tĂ« Emergjencave Civile vendore, PolicisĂ« sĂ« Shtetit dhe helikopterĂ« tĂ« Forcave tĂ« Armatosura po pĂ«rballen me flakĂ«t nĂ« njĂ« terren tĂ« thyer, duke mbrojtur banesat dhe pyjet.
Ministri i Brendshëm, Ervin Hoxha ishte pranë forcave operacionale në zonë ku në koordim mes tyre trupat e policisë, ushtrisë dhe emergjencave po punojnë për fikjen e zjarrit.
Hoxha u shpreh se flakët janë zjarrvënie e qëllimshme. Ato kanë nisur në Shijak dhe kanë marrë kodrat mes Vorës dhe Shijakut.
Hoxha informoi se 2 helikopterë po punojnë shumë fort për të marrë masa për shuarjen e menjëhershme te zjarrit.
Sipas tij, flakët kanë 24 orë që vazhdojnë dhe janë evakuuar të gjithë banorët.
Ministri garantoi se janë marrë të gjitha masat që së bashku, policia, ushtria dhe forcat e mbrojtjes civile të 3 bashkive Kamzë, Vorë dhe Tiranë të vendosin nën kontroll vatrën.
TIRANĂ, 24 korrik/ATSH/ QytetarĂ«ve nĂ« gjithĂ« vendin po u ofrohet asistencĂ« e pĂ«rditshme pranĂ« bashkive nĂ« pĂ«rdorimin e aplikimeve tĂ« ndryshme elektronike tĂ« PlatformĂ«s Qeveritare tĂ« NdĂ«rveprimit e-Albania, qĂ« lidh institucionet, shmang radhĂ«t fizike dhe kursen kohĂ« nĂ« marrjen e dokumenteve.
Kryetarja e Kuvendit, Elisa Spiropali ishte sot në bashkinë e Vorës, ku vizitoi nga afër sportelet e vendosura në dispozicion të qytetarëve.
âĂdo ditĂ«, 10â15 qytetarĂ« drejtohen pranĂ« bashkisĂ« VorĂ« pĂ«r ndihmĂ« nĂ« pĂ«rdorimin e mbi 1200 shĂ«rbimeve tĂ« ndryshme online. Fluksi rritet tĂ« hĂ«nave dhe tĂ« enjteve, gjatĂ« ditĂ«ve tĂ« tregut, kur nĂ« qytet vijnĂ« edhe banorĂ« nga zonat pĂ«rrethâ, u shpreh Spiropali.
Kryetarja e Kuvendit informoi se mbështetja ofrohet falas, në tri zyra të posaçme, nga punonjës të trajnuar me profesionalizëm dhe përkushtim, për ta sjellë administratën më pranë qytetarit.
95% e shërbimeve publike të institucioneve qendrore janë tashmë të aksesueshme me një klikim të vetëm duke ofruar shërbime për mbi 3,3 milionë qytetarë dhe biznese.
Kur dhimbjet nĂ« shpinĂ« nuk zgjedhin moshĂ«: Si tâi parandaloni
Dr. Nexhmedin Duriqi Ortoped spinal tel. +38344 233485 dr.duriqi@gmail.com, nex68@yahoo.com
Dhimbjet në qafë dhe në shpinë janë të gjitha ato dhembje që vijnë si pasojë e ndryshimeve funkcionale në muskuj, ngjitjet e muskujve në skajet e unazave, ndryshimet në disqet ndërunazore apo ato degjenerative të unazave të shtyllës kurrizore, duke prekur apo dëmtuar edhe nervat e atij regjioni.
Statistikat tregojnë se 90 për qind e njerëzve në botë kanë përjetuar dhimbje shpine në një moment të jetës së tyre.
Problemi me shpinën dhe shtyllën kurrizore i prek të gjithë njëlloj, si të rinjtë dhe të moshuarit, njerëzit e të gjitha profesioneve. Prandaj është shumë e rëndësishme që të zgjidhet në kohë dhe të mos lejohet përkeqësimi i mëtejshëm apo shkaktimi i mundshëm i dhimbjeve.
Profesionet që më së shpeshti janë të atakuar nga dhimbjet e qafës dhe të shpinës në përgjithësi janë:
Punëtorët e punëve të rënda fizike- bartja e një ngarkese të madhe, stomatologët, kirurgët, floktarët, punëtorët e zyrave (profesionet e lidhura me kompjuterin), muzikantët (pozicion i detyruar i trupit), shoferët profesionistë (ulje e tensionuar), amvisat, etj.
Dhimbja e shpinës ndikon ndjeshëm në cilësinë e jetës. Në rastin e dhimbjeve kronike dhe të përhershme, zhvillohet ankthi, depresioni dhe ndryshime tjera psikosomatike në karakterin e një personi.
Dhimbja e qafës dhe shpinës (dorsalgjia) mund të jetë akute ose kronike.
Dhimbja akute është shpesh e menjëhershme dhe nuk zgjat më shumë se disa ditë ose javë. Kryesisht shfaqet si pasojë e dëmtimit mekanik (shtrirje, ndjesi shpimi gjilpërash, rënie) ose artriti. Kjo dhimbje më së shpeshti përshkruhet si therëse, ose e lehtë dhe e moderuar. Lëvizshmëria zakonisht është e kufizuar dhe ngritja vetë shpesh parandalohet.
Dhimbja kronike e shpinĂ«s zgjat njĂ« kohĂ« tĂ« gjatĂ« (mĂ« shumĂ« se tre muaj) dhe shfaqet gradualisht. Shkaqet janĂ« tĂ« shumta dhe tĂ« ndryshme, tĂ« vĂ«shtira pĂ«r tâu pĂ«rcaktuar, ndaj mendimi dhe vlerĂ«simi i ekspertit Ă«shtĂ« i nevojshĂ«m. Kjo lloj dhimbjeje prek mĂ« sĂ« shumti jetĂ«n e pĂ«rditshme dhe shpesh dĂ«gjohet se njerĂ«zit kanĂ« âmĂ«suar tĂ« jetojnĂ« me tĂ«â.
Në varësi të vendit të shfaqjes së dhimbjes, dorsalgjia mund të ndahet në:
Dhimbje në pjesën e sipërme të shpinës Dhimbje në pjesën e poshtme të shpinës Dhimbje në mes të shpinës Dhimbje shpine në anën e djathtë Dhimbje shpine në anën e majtë
Dhimbjet e pjesĂ«s sĂ« sipĂ«rme â qafĂ«s
Dhimbjet nĂ« qafĂ« zakonisht paraqiten si dhimbja e kufizuar dhe ndonjĂ«herĂ« ajo pĂ«rhapet nĂ« pjesĂ« tĂ« tjera tĂ« trupit, mund tĂ« pĂ«rhapet tek poshtĂ« apo mĂ« sĂ« shpeshti nĂ« krah ose nĂ« duar si dhe dhimbje nĂ« mes tĂ« dy shpatullave. Zakonisht kĂ«to dhembje janĂ« shumĂ« tĂ« zakonshme me kufizim tĂ« lĂ«vizjes sĂ« qafĂ«s, ndjenjĂ« shpimi gjilpĂ«rash, djegieje dhe dobĂ«sie nĂ« duar, marramendje, nganjĂ«herĂ« ethe, pagjumĂ«si e mĂ« vonĂ« edhe depresion. ĂshtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme tĂ« kontaktoni njĂ« mjek, i cili do tĂ« marrĂ« tĂ« gjitha masat e nevojshme pĂ«r tĂ« eliminuar dhimbjen dhe shkakun e problemit. Lajmi i mirĂ« Ă«shtĂ« se secila nga kĂ«to dhimbje nĂ« pjesĂ«n e sipĂ«rme tĂ« shtyllĂ«s kurrizore, me pĂ«rkushtim dhe respekt pĂ«r terapinĂ« e dhĂ«nĂ«, mund tĂ« eliminohet brenda pak javĂ«sh.
Dhimbje në pjesën e poshtme të shpinës
Ky lloj shqetësimi ndihet në pjesën e poshtme të shpinës ose në regjonin e mesit. Mund të jenë të lokalizuara vetëm në fund të shpinës, por mund të përcillen në kofshë, njërën apo në të dy këmbët e shpesh edhe me probleme me urinim. Më shpesh ndodhin gjatë një ngritjeje të papritur të një peshe më të rëndë, shtrirjes së tepërt të muskujve, apo ndonjë lëvizje të pakontrolluar të trupit.
Dhimbjet e pakĂ«ndshme nĂ« qafĂ« dhe pjesĂ«n e poshtme tĂ« shpinĂ«s mund tĂ« manifestohen edhe si pasojĂ« e sĂ«mundjeve tĂ« tjera (artrit, infeksione virale) ose pĂ«r shkak tĂ« deformimeve tĂ« shtyllĂ«s kurrizore â Kifozat dhe Skoliozat.
Shkaqet më të shpeshta të dhimbjeve në qafë dhe shpinë
Shkaqet mĂ« tĂ« zakonshme tĂ« dorsalgjisĂ« janĂ« qĂ«ndrimi i dobĂ«t dhe deformimet e shtyllĂ«s kurrizore. Shkaku i dytĂ« mĂ« i zakonshĂ«m (fiziologjik) janĂ« ndryshimet degjenerative nĂ« shtyllĂ«n kurrizore dhe veçanĂ«risht nĂ« diskun, hernite diskale, pastaj ngushtimet e kanalit spinal â stenozat, tumoret, sindroma piriformis, infeksionet, tumori i shtyllĂ«s kurrizore, fibromialgjia, spondiliti ankilozant, koksidinia, gjendjet pas lĂ«ndimeve, pas aksidenteve nĂ« komunikacion apo nĂ« punĂ«.
Ădo person pas moshĂ«s 40 vjeçare ka ndryshime nĂ« disqet ndĂ«rvertebrale, por jo domosdoshmĂ«risht ato tĂ« jenĂ« tĂ« dhimbshme apo problematike.
Pasojat e sëmundjes
Ndonjëherë dhimbja mund të shfaqet si një efekt anësor i një sëmundeje që në shikim të parë, ka pak të bëjë me shtyllën kurrizore. Gjithashtu, shkaku i kësaj dhimbje mund të jenë disa, mund të thuhet, situata të padëmshme. Kështu, dhimbja dhe ngurtësimi i qafës mund të shfaqen kur lani dhëmbët pas lavamanit, kur hekurosni rrobat, lani enët ose kur frenoni makinën papritur. Shumë shpesh shfaqen dhimbje rrezatuese kur teshtitni ose kolliteni. Dhimbje të tilla mund të jenë edhe pasojë e sëmundjeve më të rënda.
Stresi
Shpesh i nënvlerësuar, por aspak shkaku i padëmshëm i dorsalgjisë është stresi i përditshëm. Tensioni i vazhdueshëm dhe jeta nën stres ndikojnë negativisht në qëndrimin dhe muskujt, prandaj ndodh dhimbja. Obeziteti shkon paralelisht me stresin dhe gjithashtu ka pasoja të paparashikueshme për shtyllën kurrizore.
Pirja e duhanit
Edhe pse do të thuhej se nuk ka shumë lidhje me shpinën, duhanpirja ndikon edhe në shfaqjen dhe zhvillimin e dhimbjeve të shpinës. Pirja e duhanit zvogëlon rrjedhën e oksigjenit në trup dhe e bën më të vështirë që gjaku të arrijë në disk. Në këtë mënyrë përshpejtohen ndryshimet degjenerative. Pirja e duhanit përshpejton plakjen e të gjithë organizmit, duke përfshirë shtyllën kurrizore dhe disqet.
Mosha e vjetër sjell në mënyrë të pashmangshme dhimbje në dhe rreth shtyllës kurrizore ndryshimet osteoporotike ne unaza apo edhe semundjet e tjera degjenerative. Megjithatë, është e mundur të eliminohen shkaqet që kontribuojnë në zhvillimin më të shpejtë të ndryshimeve degjenerative, si dhe të lehtësohen dhimbjet në pleqëri. Ekzaminimet në kohë, si dhe zakonet e shëndetëshme të jetesës, mund ta parandalojnë këtë problem.
Trajtimi dhe terapitë në dhembjen e qafës dhe të mesit
Trajtimi i dhimbjes së shpinës përfshinë lehtësimin e problemit në nivel lokal ose eliminimin e shkakut. Trajtimi mund të kryhet në mënyrat e mëposhtme:
Terapia mjekĂ«sore, Aplikimi i ushtrimeve dhe metodave qĂ« nuk pĂ«rfshijnĂ« barna, NdĂ«rhyrje kirurgjike â operacione
Terapia me barna
Më shpesh i referohet analgjetikëve (paracetamol, barna antireumatike). Kjo lloj terapie mund të ketë efekte të menjëhershme, por zakonisht nuk është e kënaqshme. Përveç analgjezikëve, përdoren edhe kortikosteroide të injektuara në muskul apo edhe në rrënjët e nervave spinal. Kur bëhet fjalë për terapinë me ilaçe, reagimet më pozitive janë raportuar në të ashtuquajturat relaksues të muskujve. Ky grup barnash ka një efekt relaksues në muskuj, gjë që redukton presionin mbi nervat.
Terapia me ilaçe atribuohet rrallë dhe është më e zakonshme në dhimbjet akute të shpinës dhe shtyllës kurrizore.
Dhimbjet kronike kërkojnë qasje afatgjatë, edukim të pacientit, përfshirje dhe mbështetje nga familja dhe mjedisi.
Terapia fizikale
Kinezioterapia përfshin:
Metoda Schroth (metoda më efektive në eliminimin e problemeve të shkaktuara nga skolioza) Metoda PNF (Qasje e individualizuar për zgjidhjen e problemeve, me theks në të gjithë organizmin dhe trupin, jo vetëm në nivel lokal) Teknika Maligan (Teknikë shumë efektive dhe e shpejtë për lehtësimin e dhimbjeve të kyçeve), Dorezë laser(teknikë efikase, e shpejtë dhe jo invazive) Tecar(Terapia e synuar me radiofrekuencë e kombinuar me masazh të indeve të buta. Kjo është forma më e fundit e termoterapisë) Traxioni, tërheqja vertebrale (metodë pa dhimbje dhe jo invazive që është më efektive në rastet e hernies së diskut, daljes së diskut, dëmtimit degjenerativ, uljes së lëvizshmërisë, dhimbjes së kyçeve etj.) Terapia me valë radiale (Eliminimi i dhimbjeve të kockave dhe muskujve; shumë efektive pas vetëm disa trajtimesh, që zgjat vetëm disa minuta)
Trajtimi kirurgjikzbatohet vetëm në situatat kur të gjitha metodat e tjera të trajtimit rezultojnë të pasuksesshme. Operacioni është i nevojshëm për ata që kanë privim, nuk ndjejnë ekstremitetet dhe në rastet e urinimit të pavullnetshëm dhe pamundësisë për të kontrolluar jashtëqitjen. Urgjencat dhe frakturat e rënda janë gjithashtu indikacione për kirurgji.
Parandalimi i dhimbjes së qafes dhe shpinës
Ashtu sikur me sëmundjet dhe problemet e tjera shëndetësore, në rastin e dhimbjes së shpinës, parandalimi është më i rëndësishmi. I referohet shtretërve, jastëkëve, karrigeve dhe mobiljeve të tjera të përshtatshme. Këpucët e rehatshme janë shumë të rëndësishme, me disa centimetra pjerrësi. Gjithmonë rekomandohet lënia e duhanit dhe aktiviteti fizik i moderuar, sidomos në këtë rast. Noti dhe ecja e shpejtë japin efektin më të madh. Gjithashtu, duhet të kujdeseni për peshën tuaj dhe të hani në mënyrë të moderuar dhe të shëndetshme. /Telegrafi/
Zgjebja (scabies) është një sëmundje ngjitëse e lëkurës, e shkaktuar nga një parazit mikroskopik që jeton dhe shumon brenda shtresave sipërfaqësore të saj. Ajo shfaqet në të gjitha grupmoshat dhe ka përhapje të shpejtë në kushte ku higjiena është e mangët dhe kushtet ekonomike janë të dobëta. Nëse nuk diagnostikohet dhe trajtohet në kohë, zgjebja mund të marrë një formë të zgjatur dhe kronike
Dr. Erëza Y. Durmishi, PhD Candidate- Mjekësi Klinike
Si përhapet dhe kush rrezikohet nga zgjebja?
Zgjebja transmetohet përmes kontaktit të ngushtë fizik me një person të infektuar, por edhe përmes objekteve të ndotura, si rrobat, peshqirët dhe çarçafët. Rreziku i përhapjes është më i madh në mjedise kolektive si familjet, kopshtet e fëmijëve, shkollat, konviktet, ambientet e përbashkëta të ushtrisë apo institucioneve të kujdesit social.
ĂfarĂ« e shkakton zgjebĂ«n?
Shkaktari i saj Ă«shtĂ« paraziti Sarcoptes scabiei var. hominis. Femra e kĂ«tij paraziti depĂ«rton nĂ« shtresĂ«n e jashtme tĂ« lĂ«kurĂ«s (epidermĂ«), ku krijon tunelesh mikroskopike dhe vendos 25â50 vezĂ«. Pas vendosjes sĂ« vezĂ«ve, ajo ngordh. GjatĂ« njĂ« periudhe prej 2 deri nĂ« 3 javĂ«, vezĂ«t zhvillohen nĂ« larva, tĂ« cilat arrijnĂ« tĂ« rriten dhe tĂ« ripĂ«rhapin ciklin infektiv.
Cilat janë simptomat dhe shenjat klinike të zgjebes?
Shenja më e zakonshme dhe më shqetësuese është kruarja intensive, veçanërisht gjatë natës. Kjo ndodh si pasojë e reagimit të trupit ndaj lëvizjeve dhe pranisë së parazitëve dhe produkteve që ata lëshojnë në lëkurë.
Dallimet klinike mund të vërehen sipas moshës dhe gjinisë:
⹠Te meshkujt, shenjat zakonisht shfaqen rreth organeve gjenitale, në bark, rreth kërthizës, në duar dhe në hapësirat mes gishtërinjve.
⹠Te femrat, zonat më të prekura janë gjoksi, barku, ekstremitetet dhe po ashtu hapësirat ndërgishtore.
âą Tek fĂ«mijĂ«t e vegjĂ«l dhe foshnjat, ndryshimet nĂ« lĂ«kurĂ« mund tĂ« vĂ«rehen edhe nĂ« fytyrĂ«, pĂ«llĂ«mbĂ« dhe shputa â zona tĂ« cilat zakonisht nuk preken te tĂ« rriturit.
Manifestimet në lëkurë përfshijnë:
⹠Papula (noduse të vogla),
⹠Vezikula (flluska të mbushura me lëng),
⹠Gërvishtje të shumta,
⹠Herë pas here edhe bula apo urtikarie (skuqje të lëkurës me kruarje të fortë),
⹠Në raste të avancuara, mund të vërehen infeksione të dytësuara bakteriale (piodermi), me pustula (flluska të mbushura me qelb) dhe krusta (shtresa të forta të tharjes së qelbit).
Në disa pacientë mund të shfaqen noduj të qëndrueshëm (noduli scabiei), të cilët vazhdojnë të jenë prezentë edhe pas trajtimit dhe zhdukjes së parazitit, për shkak të reagimeve imune të lëkurës.
Noduli Scabiei i lokalizuar në ndërsqetull
Si bëhet dallimi nga sëmundje të tjera?
Zgjebja mund të ngatërrohet me shumë sëmundje të tjera të lëkurës që shkaktojnë kruarje. Për këtë arsye, diagnoza duhet të bëhet me kujdes dhe të diferencohet nga:
âą Prurigo â njĂ« sĂ«mundje me kruarje tĂ« vazhdueshme,
âą Strophulus â alergji tek fĂ«mijĂ«t qĂ« krijon flluska dhe kruarje,
âą Folliculitis â infeksion i folikulave tĂ« qimeve.
Prandaj, konsultimi me mjekun familjar apo dermatologun është i domosdoshëm.
Trajtimi dhe kujdesi mjekësor
Trajtimi i përgjithshëm
Për të arritur rezultat efektiv, të gjithë anëtarët e familjes apo personat që kanë pasur kontakt me të sëmurin duhet të mjekohen njëkohësisht, edhe nëse nuk shfaqin simptoma. Kjo parandalon rikthimin e infeksionit nga persona të padiagnostikuar.
Gjithashtu, është e nevojshme që:
⹠Të dezinfektohen rrobat, çarçafët, batanijet dhe sendet personale me larje në ujë të nxehtë (minimumi 60°C),
⹠Të evitohen kontaktet e ngushta derisa trajtimi të përfundojë plotësisht,
⹠Në rast infeksionesh dytësore, mund të nevojitet trajtim me antibiotikë dhe medikamente qetësuese apo antihistaminike.
Trajtimi lokal
Aplikohet direkt në lëkurë dhe përfshin:
⹠Preparatet me bazë squfuri, që janë të sigurta edhe për fëmijët;
⹠Benzoat benzili dhe krotamiton, që përdoren për të vrarë parazitin dhe për të lehtësuar kruarjen;
⹠Pomada antipruritike për qetësimin e lëkurës;
⹠Në raste me infeksione sekondare, përdoren pomada me antibiotikë dhe kortikosteroide për të ulur inflamacionin;
⹠Nodujt që zgjasin më shumë se disa javë mund të trajtohen me injeksione kortikosteroide intralezionale ose në raste të veçanta, me fototerapi PUVA (kombinim i barnave dhe dritës UV).
Zgjebja norvegjeze â Scabies Norvegica
E njohur ndryshe si zgjebja krustoze, kjo formë është më e rrallë dhe më e rrezikshme. Ajo prek zakonisht persona me imunitet të dobësuar, pacientë me probleme neurologjike, psikike ose me aftësi të kufizuara. Në këtë formë, lëkura mbulohet nga shtresa të trasha dhe të ngurta me ngjyrë gri, të cilat janë të ngarkuara me mijëra parazitë.
Zonat më të zakonshme ku shfaqen lezione janë: koka, fytyra, zverku, bërrylat dhe gjunjët. Për shkak të ngarkesës së lartë me parazitë, zgjebja norvegjeze është jashtëzakonisht ngjitëse dhe kërkon masa të forta izolimi dhe kujdesi mjekësor.
Trajtimi përfshin:
⹠Heqjen e shtresave të trasha me pomada keratolitike (që zbusin lëkurën),
⹠Përdorimin e mjeteve antiskabioze për eliminimin e parazitëve,
⹠Kujdes të veçantë në menaxhimin e higjienës personale dhe mjedisore.
Apel për kujdes dhe ndërgjegjësim
Zgjebja nuk është një problem thjesht estetik apo i përkohshëm, nëse nuk trajtohet siç duhet, mund të përhapet shpejt dhe të sjellë komplikime. Ndaj, është e rëndësishme që çdo person që vëren kruarje të fortë të natës dhe ndryshime në lëkurë, të kërkojë këshillë mjekësore sa më shpejt. Zbatimi i trajtimit korrekt dhe masat higjieno-sanitare janë kyçe për menaxhimin e kësaj sëmundje. /Telegrafi/
NjĂ« aktivitet i rĂ«ndĂ« kriminal Ă«shtĂ« zbuluar nĂ« fabrikĂ«n âMaster ALâ nĂ« VorĂ«, pronĂ« e Skifter Taganit, i cili rezulton tĂ« jetĂ« edhe pronar i kompanisĂ« âANTER SHPKâ, e cila merret me prodhimin e biskotave dhe çokollatave. Hetimet tregojnĂ« se Skifter Tagani grumbullonte ushqime tĂ« skaduara nga tregje tĂ« ndryshme nĂ« TiranĂ«, Elbasan, DurrĂ«s dhe [âŠ]
Tirana ka 16 linja urbane dhe mbi 300 autobusĂ«, por pĂ«r banorĂ«t e Treshit â njĂ« zonĂ« periferike nĂ« NjĂ«sinĂ« Administrative Nr. 11 â transporti publik mbetet luks i paarritshĂ«m. Me njĂ« popullsi prej mbi 65 mijĂ« banorĂ«sh, kjo zonĂ« nuk ka qasje tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« nĂ« asnjĂ« nga linjat ekzistuese.
Banorët kujtojnë për Citizens.al se dikur kanë pasur linjë autobusi, por pas vitit 2020 ajo u hoq.
âNa vunĂ« njĂ« herĂ« njĂ« autobus tĂ« vogĂ«l, linja e BĂ«rxullit [njĂ«si e BashkisĂ« VorĂ«]⊠as dy vjet nuk na e lanĂ«,â thotĂ« Xhelali, njĂ« nga banorĂ«t e zonĂ«s. âPastaj ishte njĂ« autobus i linjĂ«s sĂ« Institutit [Bashkia KamĂ«z], qĂ« u fut te lagjja jonĂ«, pak kohĂ« e lanĂ« edhe atĂ«, para 4-5 vitesh.â
PĂ«r tĂ« arritur stacionin mĂ« tĂ« afĂ«rt, te Treshi, pranĂ« shinave nĂ« rrethin ku bĂ«hen bashkĂ« rrugĂ«t âLunxheri-Kastriotetâ, atyre u duhet mbi gjysmĂ« orĂ« ecje, njĂ« sfidĂ« qĂ« pĂ«rkeqĂ«son aksesin nĂ« arsim, punĂ« e shĂ«rbime bazĂ«.
Institucionet pĂ«rgjegjĂ«se â Bashkia TiranĂ«, Bashkia VorĂ« dhe ajo e KamzĂ«s â bĂ«jnĂ« ping-pong me pĂ«rgjegjĂ«sinĂ«, ndĂ«rkohĂ« qĂ« asnjĂ« zgjidhje konkrete nuk Ă«shtĂ« ofruar qĂ« prej ndĂ«rprerjes sĂ« linjĂ«s Kashar-BĂ«rxullĂ« nĂ« vitin 2023.
â[âŠ] para pandemisĂ« ka pasur linjĂ« tĂ« transportit publik por jo e licencuar nga Bashkia VorĂ«.â tha kjo bashki pĂ«r Citizens.al ndĂ«rsa nuk shpjegon arsyet se pĂ«rse nuk u ofrohet njĂ« zgjidhje banorĂ«ve duke licencuar njĂ« kompani.
Qytetarë duke hipur në autobusin e linjës Kamëz-Qendër (Tiranë)/Shinat e Trenit tek Treshit, në kryeqytet.
âVijnĂ« vetĂ«m pĂ«r vota,â shprehet e zhgĂ«njyer Rita, njĂ« nĂ«nĂ« e dy fĂ«mijĂ«ve, tĂ« cilĂ«t ndjekin shkollĂ«n nĂ« LaprakĂ« â mbi 3 kilometra larg â sepse zona nuk ka gjimnaz.
âE kanĂ« harruar kĂ«tĂ« lagjen tonĂ«!â thekson mĂ« tej ajo.
Kjo mungesë e qasjes në transport përbën një problematikë serioze të barazisë sociale dhe urbanistike në Tiranë.
Dashnor Memaj, kryetar i ShoqatĂ«s sĂ« Transportit Urban, konfirmoi pĂ«r Citizens.al se te zona e ashtuquajtur âShinat e Trenitâ te Treshi, kalojnĂ« linjat âInstitut-QendĂ«râ dhe âKamĂ«z-QendĂ«râ. NdĂ«rkohĂ« rreth 1.2 kilometra mĂ« tutje atyre u shĂ«rben linja âVorĂ«-QendĂ«râ te qendra tregtare âCasa Italiaâ.
âDal me fĂ«mijĂ«t, pasi kanĂ« qejf tĂ« shkojnĂ« te lodrat, por na zĂ« frika,â thotĂ« Silva, njĂ« tjetĂ«r banore, e cila tregon se i druhen faktit se fĂ«mijĂ«t lodhen tĂ« dalin deri nĂ« rrugĂ«n kryesore, teksa taksitĂ« kĂ«rkojnĂ« 300-400 lekĂ« vetĂ«m pĂ«r njĂ« rrugĂ«.
âFĂ«mija im shkon nĂ« shkollĂ« nĂ« kĂ«mbĂ«, unĂ« pĂ«rditĂ« nĂ« kĂ«mbĂ«, nuk e di si nuk menduan njĂ«herĂ« pĂ«r ne,â vijoi ajo.
Qytetarë duke ecur në këmbë dhe automjete në rrugën Princ Vidi, ku mungon një linjë e transportit publik.
Bashkia VorĂ« i tha Citizens.al se pĂ«r zonĂ«n qĂ« mbulon ânuk ka pasur ankesa nga banorĂ«t pĂ«r shtim linje tĂ« reâ.
Citizens iu drejtua BashkisĂ« KamĂ«z, e cila tha se âzona te rruga âPrinc Vidiâ rrugicat pĂ«rreth, deri nĂ« BĂ«rxullĂ«, nuk janĂ« pjesĂ« e juridiksionit tĂ« sajâ.
Kryetari i ShoqatĂ«s sĂ« Transportit Qytetas, Kostandin Foni, sugjeroi qĂ« pĂ«r kĂ«tĂ« çështje tâi drejtoheshim DrejtorisĂ« sĂ« Transportit Publik pranĂ« BashkisĂ« TiranĂ«, pasi ajo harton mbulimin me linjat urbane.
Bashkia TiranĂ« pranoi se pĂ«r linjĂ«n âKashar-BĂ«rxullĂ«â nĂ« periudhĂ«n 2018-2023 qe lidhur kontratĂ« shĂ«rbimi me kompaninĂ« âDenisi Transâ, por qĂ« pas pĂ«rfundimit tĂ« kontratĂ«s nuk e ka rinovuar atĂ«.
Njësoj si dy bashkitë e tjera, edhe Bashkia Tiranë nuk sqaroi nëse ka pasur ndonjë studim për këtë komunitet apo për përshtatjen e linjave të tjera për ta mbuluar dhe zonën e Treshit duke e lënë çështjen pa zgjidhje.
Këtë të shtunë, një magazinë ku falsifikoheshin etiketat e produkteve ushqimore të skaduara dhe më pas hidheshin sërish në treg, është zbuluar në Vorë nga Policia e Tiranës.
Administratori i magazinës, Florenc Domi, 38-vjeç dhe magazinieri Agim Domi, 58-vjeç, janë vënë në pranga, ndërsa ortaku dhe shoferi i magazinës po hetohen në gjendje të lirë.
Nga hetimet rezultoi se subjekti me aktivitet import-eksport dhe tregtim të produkteve industriale dhe ushqimore, grumbullonte produkte të skaduara si çokollata, fruta të thata, patatina, kroasan, kikirika nga tregje të ndryshme në Tiranë, Durrës e Elbasan.
Pasi u falsifikonte datat e skadencës i hidhte sërish në treg, pa dokumentacion tatimor.
Gjatë operacionit, u sekuestruan në cilësinë e prova materiale 716 koli dhe dhjetra kilogramë me mallra ushqimorë të përpunuara që kishin afatin e skadencës në janar dhe shkurt 2025 dhe afati i skadencës ishte falsifikuar me qëllim rihedhjen në treg.
TĂ« arrestuarit akuzohen pĂ«r veprat penale, shkelja e tĂ« drejtave tĂ« pronĂ«sisĂ« industrialeâ, falsifikimi i vulave, stampave ose formularĂ«veâ, fshehja e tĂ« ardhurave, mospagimi i taksave dhe tatimeveâ, punĂ«sim i paligjshĂ«m dhe importi, prodhimi, shitja, ruajtja e ushqimeve tĂ« rrezikshme pĂ«r shĂ«ndetin ose jetĂ«n e njerĂ«zve.
Policia e Shtetit, ka finalizuar me sukses operacionin policor tĂ« koduar âSiguria Ushqimoreâ, i zhvilluar nga Sektori pĂ«r Hetimin e Krimit Ekonomik dhe Financiar nĂ« DrejtorinĂ« e PĂ«rgjithshme tĂ« PolicisĂ« sĂ« Shtetit, nĂ« bashkĂ«punim me Komisariatin e PolicisĂ« nr. 7.
Në pranga kanë rënë administratori Florenc Domi dhe magazinieri i subjektit tregtar, Agim Domi.
Ndërkohë, u proceduan penalisht shtetasit S. T., 56-vjeç, ortaku i subjektit dhe A. D., 36-vjeç, shofer i magazinës.
Gjatë këtij operacioni, është zbuluar në zonën e Vorës një magazinë ku falsifikoheshin etiketat e produkteve ushqimore të skaduara, të cilat më pas riktheheshin në treg si të sigurta për konsum.
Në kuadër të këtij hetimi:
U arrestuan në flagrancë administratori i magazinës, F. D., 38 vjeç dhe magazinieri, A. D., 58 vjeç.
U proceduan penalisht ortaku i subjektit, S. T., 56 vjeç dhe shoferi, A. D., 36 vjeç.
Sipas Policisë, subjekti kishte aktivitet në fushën e import-eksportit dhe tregtimit të produkteve industriale dhe ushqimore. Ai grumbullonte mallra të skaduara nga tregjet në Tiranë, Durrës dhe Elbasan, i rietiketonte me data të rreme skadence dhe i hidhte sërish në treg, pa dokumentacion tatimor dhe në shkelje të rënda të sigurisë ushqimore.
Gjatë kontrolleve, u sekuestruan:
716 koli dhe dhjetëra kilogramë produkte ushqimore të përpunuara, të cilave u ishte falsifikuar afati i skadencës (produktet kishin skaduar që në janar dhe shkurt 2025).
Prokuroria e Juridiksionit të Përgjithshëm Tiranë ka marrë në dorë materialet procedurale për vijimin e hetimeve për disa vepra penale, përfshirë:
âShkelja e tĂ« drejtave tĂ« pronĂ«sisĂ« industrialeâ
âFalsifikimi i vulave, stampave ose formularĂ«veâ
âFshehja e tĂ« ardhuraveâ
âMospagimi i taksave dhe tatimeveâ
âPunĂ«sim i paligjshĂ«mâ
âImporti, prodhimi, shitja, ruajtja e ushqimeve tĂ« rrezikshme pĂ«r shĂ«ndetin ose jetĂ«n e njerĂ«zveâ
Policia e Shtetit fton qytetarët të denoncojnë çdo rast të ngjashëm në numrin pa pagesë 112 ose përmes aplikacionit Komisariati Dixhital, duke garantuar anonimat të plotë dhe reagim të menjëhershëm.
Njoftimi:
Finalizohet operacioni policor i koduar âSiguria Ushqimoreâ, i zhvilluar nga Sektori pĂ«r Hetimin e Krimit Ekonomik e Financiar nĂ« DPPSh, nĂ« bashkĂ«punim me Komisariatin e PolicisĂ« nr. 7.
Zbulohet në Vorë një magazinë ku falsifikoheshin etiketat e produkteve ushqimore të skaduara, të cilat më pas hidheshin sërish në treg.
Sekuestrohen sasi të mëdha mallrash ushqimore të përpunuara të skaduara në muajin janar dhe shkurt me etiketa skadence të falsifikuara.
Arrestohen në flagrancë administratori i magazinës dhe magazinieri. Procedohen penalisht ortaku dhe shoferi i magazinës.
NĂ« kuadĂ«r tĂ« planit tĂ« masave pĂ«r kontrollet nĂ« magazina, dyqane dhe supermarkete, me qĂ«llim parandalimin e tregtimit tĂ« produkteve ushqimore tĂ« skaduara, u finalizua operacioni âSiguria Ushqimoreâ.
Si rezultat i operacionit u arrestuan në flagrancë shtetasit F. D., 38 vjeç, administrator i subjektit dhe A. D., 58 vjeç, magazinier.
U proceduan penalisht shtetasit S. T., 56 vjeç, ortaku i subjektit dhe A. D., 36 vjeç, shofer i magazinës.
Nga hetimet rezultoi se subjekti me aktivitet import-eksport dhe tregtim të produkteve industriale dhe ushqimore, grumbullonte produkte të skaduara nga tregje të ndryshme në Tiranë, Durrës e Elbasan, u falsifikonte datat e skadencës dhe i hidhte sërish në treg, pa dokumentacion tatimor.
Gjatë operacionit u sekuestruan në cilësinë e prova materiale 716 koli dhe dhera kilogramë me mallra ushqimorë të përpunuara që kishin afatin e skadencës në janar dhe shkurt 2025 dhe afati i skadencës ishte falsifikuar me qëllim rihedhjen në treg për shitje.
Materialet procedurale i kaluan ProkurorisĂ« sĂ« Juridiksionit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m TiranĂ«, pĂ«r veprime tĂ« mĂ«tejshme pĂ«r veprat penale âShkelja e tĂ« drejtave tĂ« pronĂ«sisĂ« industrialeâ, âFalsifikimi i vulave, stampave ose formularĂ«veâ, âFshehja e tĂ« ardhuraveâ, âMospagimi i taksave dhe tatimeveâ, âPunĂ«sim i paligjshĂ«mâ dhe âImporti, prodhimi, shitja, ruajtja e ushqimeve tĂ« rrezikshme pĂ«r shĂ«ndetin ose jetĂ«n e njerĂ«zveâ.
Policia e Shtetit fton qytetarët të denoncojnë çdo rast abuzimi me sigurinë ushqimore në numrin pa pagesë 112.
Në dekadat e fundit, roli i televizionit dhe pajisjeve me ekran ka ndryshuar thelbësisht jetën e fëmijëve. Ato nuk janë më thjesht burime argëtimi, por janë bërë bashkudhëtarë të përditshmërisë, shpesh herë të pakontrolluar. Por çfarë ndikimi kanë realisht në shëndetin fizik, mendor dhe emocional të fëmijëve tanë?
Dr. Halit Mehmeti, Pediatër Tel. 044308026
Akademia Amerikane e PediatrisĂ« Ă«shtĂ« shumĂ« e qartĂ« nĂ« kĂ«tĂ« pikĂ«: âFĂ«mijĂ«t mĂ« tĂ« vegjĂ«l se tetĂ«mbĂ«dhjetĂ« deri njĂ«zet e katĂ«r muaj nuk duhet tĂ« ekspozohen ndaj ekraneve digjitale, pĂ«rveç video-bisedaveâ (cituar nga UdhĂ«zuesi i PĂ«rdorimit tĂ« Mediave pĂ«r FĂ«mijĂ«t e VegjĂ«l, 2016).
Efektet negative të ekraneve
Zhvillimi gjuhësor dhe kognitiv vonohet
Një studim i publikuar në JAMA Pediatrics (Christakis et al., 2004) tregoi se për çdo orë televizion në ditë në moshën një deri tre vjeç, rritej rreziku për probleme me vëmendjen në moshën shtatë vjeç me dhjetë për qind. Fëmijët mësojnë gjuhën përmes bisedës së drejtpërdrejtë, kontaktit sy më sy, mimikës dhe tonit të zërit.
Televizioni Ă«shtĂ« njĂ« mjet njĂ«drejtimĂ«sh â nuk i pĂ«rgjigjet fĂ«mijĂ«s, nuk ndĂ«rton dialog. PĂ«rmbajtja vizuale e televizorit Ă«shtĂ« e shpejtĂ« dhe shumĂ« stimuluese, duke i bĂ«rĂ« fĂ«mijĂ«t mĂ« pas tĂ« jenĂ« mĂ« pak tĂ« duruar dhe mĂ« tĂ« shpĂ«rqendruar nĂ« biseda reale dhe tĂ« ngadalta qĂ« janĂ« tĂ« nevojshme pĂ«r mĂ«simin e gjuhĂ«s. Truri i njĂ« fĂ«mije tĂ« vogĂ«l mĂ«son mĂ« mirĂ« pĂ«rmes ndĂ«rveprimit tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« dhe lojĂ«s. Ekranet nuk e zĂ«vendĂ«sojnĂ« kĂ«tĂ« formĂ« mĂ«simi.
Ărregullime tĂ« gjumit
Një meta-analizë e vitit dymijë e nëntëmbëdhjetë mbi gjashtëdhjetë e shtatë studime (Carter et al.) gjeti lidhje të forta mes ekspozimit ndaj ekraneve dhe kohës më të shkurtër të gjumit, cilësisë së dobët dhe vështirësive për të fjetur. Ekranet ndikojnë në prodhimin e melatoninës dhe mbingarkojnë sistemin nervor, duke e bërë më të vështirë gjumin cilësor.
Rritje e rrezikut për obezitet
Një studim i Qendrës Amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (2021) mbi mbi trembëdhjetë mijë fëmijë tregoi se ata që shihnin televizor më shumë se dy orë në ditë kishin indeks të masës trupore më të lartë dhe nivele aktiviteti më të ulëta fizik. Televizori vonon orarin e gjumit, duke ndikuar në çrregullimin e metabolizmit.
Sipas Dr. Sandra G. Hassink nga Akademia Amerikane e Pediatrisë, televizioni ndikon në obezitet jo vetëm duke zëvendësuar lëvizjen, por edhe duke stimuluar konsum të tepruar ushqimesh përmes reklamave.
Shikimi i televizionit nuk është domosdoshmërisht i dëmshëm në vetvete, por ekspozimi i tepruar dhe pa kontroll i fëmijëve para ekranit krijon një mjedis që favorizon sjellje sedentare, ushqim jo të shëndetshëm dhe zakone afatgjata që çojnë në obezitet.
Sjellje agresive dhe desensibilizim emocional
Studimet e bĂ«ra nga Instituti KombĂ«tar i ShĂ«ndetĂ«sisĂ« nĂ« Shtetet e Bashkuara tregojnĂ« se ekspozimi i hershĂ«m ndaj pĂ«rmbajtjes sĂ« dhunshme nĂ« televizion rrit ndjeshmĂ«rinĂ« ndaj dhunĂ«s dhe sjelljet agresive nĂ« fĂ«mijĂ«ri dhe adoleshencĂ«. Kjo pĂ«rforcohet nga shkencĂ«tari i njohur Dr. L. Rowell Huesmann nga Universiteti i Michiganit, i cili thotĂ«: âFĂ«mijĂ«t nuk dinĂ« ta ndajnĂ« dhunĂ«n fiktive nga realiteti. NĂ«se ajo serviret si argĂ«tim, e pranojnĂ« si normĂ«.â
ĂshtĂ« e kĂ«shillueshme qĂ« tĂ« ketĂ« kujdes nĂ« kĂ«tĂ« pjesĂ«, sepse shumĂ« raste tĂ« tragjedive nĂ« shkolla ku fĂ«mijĂ«t shkaktojnĂ« dhunĂ« ose vrasje janĂ« tĂ« motivuara nga aktet e dhunshme nĂ« televizion ose rrjete sociale.
Performanca më e ulët akademike
Një analizë e The Lancet Child & Adolescent Health (2018) mbi katër mijë e pesëqind fëmijë zbuloi se ata që kalonin më shumë se dy orë para ekranit në ditë kishin rezultate më të dobëta në testet e kujtesës, gjuhës dhe zgjidhjes së problemeve.
Sipas Dr. Jeremy Walsh nga CHEO Research Institute nĂ« Kanada, âShumĂ« orĂ« para ekranit zĂ«vendĂ«sojnĂ« aktivitetet qĂ« stimulojnĂ« zhvillimin, si leximi apo loja.â Ky citat nĂ«nvizon njĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« themelore: Ekranet nuk janĂ« vetĂ«m çfarĂ« ofrojnĂ«, por edhe çfarĂ« zĂ«vendĂ«sojnĂ«. Ădo orĂ« qĂ« njĂ« fĂ«mijĂ« kalon para televizorit apo tabletit, Ă«shtĂ« njĂ« orĂ« qĂ« nuk luan, nuk lexon, nuk ndĂ«rton fjalor, nuk mĂ«son tĂ« bashkĂ«veprojĂ« dhe nuk zhvillon imagjinatĂ«n. PĂ«r fĂ«mijĂ«n, zhvillimi ndodh nĂ« marrĂ«dhĂ«nie, jo nĂ« pasivitet.
Rekomandime praktike për prindërit:
Për fëmijët nga zero deri në dy vjeç, koha e lejuar para ekranit duhet të jetë zero minuta, përveç rasteve të video-bisedave, ndërsa fokusi duhet të jetë tek ndërveprimi i drejtpërdrejtë dhe loja. Për fëmijët nga dy deri në pesë vjeç, rekomandohet që koha para ekranit të mos e kalojë një orë në ditë, duke zgjedhur përmbajtje edukative dhe gjithmonë nën mbikëqyrjen e prindërve. Për fëmijët mbi gjashtë vjeç, koha para ekranit duhet të kufizohet maksimumi deri në dy orë në ditë, duke vendosur rregulla të qarta dhe duke shmangur përdorimin e ekranit para gjumit.
Mjeku i mirĂ«njohur amerikan Dr. Michael Rich nga Shkolla MjekĂ«sore e Harvardit thotĂ«: âPrindĂ«rit nuk duhet tĂ« kenĂ« frikĂ« nga teknologjia, por duhet ta pĂ«rdorin me mençuri, duke u bĂ«rĂ« vetĂ« shembull.â NĂ« kĂ«tĂ« rast Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« tĂ« inkurajoni fĂ«mijĂ«t nĂ« aktivitete fizike, lojĂ«ra sociale, lexim dhe ndĂ«rveprim prindâfĂ«mijĂ«. Po ashtu, hartimi apo krijimi i njĂ« âplani familjar tĂ« pĂ«rdorimit tĂ« mediaveâ, qĂ« pĂ«rfshin rregulla pĂ«r ekranin nĂ« shtĂ«pi. /Telegrafi/
Vera e shumëpritur sjell me vete destinacione joshëse pushimesh, dalje natën, shëtitje përgjatë lumit, not në pishina, lumenj, liqene, det etj. Por kjo stinë sjell një sërë problemesh të mundshme shëndetësore
Prof. ass.dr. Isuf Bajrami Specialist i mjekësisë urgjente Qendra e Mjekësisë Urgjente, Prishtinë
Temperatura është një gjendje patologjike për shkak të faktorëve të jashtëm dhe të brendshëm, e cila shkakton një ndryshim të sistemit të termorregullimit hipotalamik. Ajo çon në ngritje të temperaturës së trupit mbi vlerën e konsideruar normale, rreth 36.8°C.
Probleme të vogla të shkaktuara nga nxehtësia:
âą Ănjtje e kyçit tĂ« kĂ«mbĂ«s
⹠Ngërçe, fascie
⹠Skuqje të shkaktuara nga nxehtësia (miliaria)
Probleme më serioze janë lodhja nga nxehtësia dhe goditja nga nxehtësia. Ato ndodhin në rrethanat e mëposhtme:
1. Goditja klasike e nxehtĂ«sisĂ« pa mbingarkesĂ« shkaktohet nga temperaturat e jashtme shumĂ« tĂ« larta. ĂshtĂ« mĂ« e zakonshme te tĂ« moshuarit nĂ« zonat me klimĂ« shumĂ« tĂ« nxehtĂ«.
2. Goditja nga nxehtësia me sforcim shkaktohet nga prodhimi i tepërt i nxehtësisë. Ndodh te: sportistët, punëtorët fizikë, zjarrfikësit, ushtarët fillestarë, përdoruesit e saunës.
3. Medikamentet dhe barnat e ndryshme mund të predispozojnë për zhvillimin e sëmundjes nga nxehtësia. Përveç kësaj, njerëzit që marrin drogë (p.sh. kokainë, ekstazi, amfetaminë) dhe më pas kërcejnë fort mund të sëmuren nga sëmundja e nxehtësisë.
                        Goditja nga nxehtësia, kategoritë me rrezik dhe simptomat
Vlerësimi
Siguroni vendin e ngjarjes dhe zbatoni masat e mbrojtjes personale. Vlerësoni ABCDE -vlerësoni nivelin e vetëdijes me Glasgow Coma Scale (GCS).
ĂshtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme tĂ« dyshohet pĂ«r lodhje nga nxehtĂ«sia/goditje nga nxehtĂ«sia, tĂ« vlerĂ«sohet historia mjekĂ«sore, rrethanat dhe çrregullimet e vĂ«rejtura gjatĂ« ekzaminimit fizik. MegjithatĂ«, mund tĂ« jetĂ« e rrezikshme tĂ« supozohet se kolapsi i sportistit Ă«shtĂ« shkaktuar vetĂ«m nga nxehtĂ«sia.
Shkaqe të tjera të mundshme, si diabeti ose problemet e zemrës, duhet të kontrollohen. Te lodhja nga nxehtësia, pacienti mund të ketë simptoma të ngjashme me gripin si:
Temperatura e trupit mund të jetë e ngritur (zakonisht nën 41°C), rrahjet e zemrës do të rriten, frymëmarrja përshpejtohet, presioni i gjakut ulet dhe djersitja është e pranishme. Dallimi midis goditjes nga nxehtësia dhe lodhjes nga nxehtësia është se pacienti me goditje nga nxehtësia do të ketë simptoma neurologjike si:
âą Ărregullim i vetĂ«dijes
âą Ataksi
âą Konvulsione
Për më tepër, temperatura e trupit do të jetë gjithmonë e ngritur, rregullisht mbi 41°C. Djersitja nuk duhet të jetë e pranishme.
Vapa është rreziku kryesor jo vetëm për personat që vuajnë nga patologji kardiake. Në rast të humbjes së vetëdijes nevojitet trajtim mjekësor urgjent
Trajtimi
⹠Filloni të kujdeseni për ABCDE
âą Jepni oksigjen (ngopja e synuar >94 %)
⹠Matni nivelin e glukozës në gjak
⹠Nëse pacienti është plotësisht i vetëdijshëm dhe pa shqetësime të sistemit nervor qendror (lodhje nga nxehtësia), ai mund të trajtohet me zëvendësim të lëngjeve orale; nëse është e mundur, të përdoret tretësirë izotonike për rehidrim.
⹠Në rastet e rënda hapni një linjë intravenoze dhe filloni rehidratimin me tretësirë fiziologjike.
Te individët e shëndetshëm me lodhje nga nxehtësia, zëvendësimi fillestar i lëngjeve duhet të administrohet përpara se shenjat vitale të bëhen patologjike.
â NĂ«se pacienti ka simptoma qĂ« tregojnĂ« rraskapitje nga nxehtĂ«sia, atĂ«herĂ« duhet tĂ« jepet bolus prej 250 ml tretĂ«sirĂ« fiziologjike.
â VĂ«llimet e mĂ«dha tĂ« lĂ«ngjeve duhet tĂ« shmangen pasi ato mund tĂ« shkaktojnĂ« edemĂ« tĂ« trurit.
â NĂ«se nuk ka puls qendror ose periferik, atĂ«herĂ« kĂ«rkohen boluse prej 250 ml tretĂ«sirĂ« fiziologjike, nĂ« sasi totale deri nĂ« 1 litĂ«r.
Kujdesi
Gjatë ekzaminimit të parë, është e nevojshme të hapet linja intravenoze (rruga intraoseale merret parasysh). Shenjat vitale duhet të rivlerësohen pas çdo bolusi të lëngjeve dhe para administrimit të mëtejshëm të lëngjeve.
⹠Monitoroni vazhdimisht ritmin e zemrës
⹠Zhvendoseni pacientin nga ambienti i nxehtë ose, nëse është e mundur, largoni shkakun
⹠Zhvendoseni pacientin në automjet me ajër të kondicionuar, nëse ka mundësi
⹠Matni temperaturën e trupit të pacientit; do të ishte më mirë të matej temperatura rektale (dhe temperatura e ambientit, nëse është e mundur)
âą Hiqni rrobat
âą Filloni ftohjen
⹠Largojeni pacientin nga ambienti i nxehtë
⹠Spërkateni pacientin me ujë të vakët dhe drejtojini ventilatorët për të fryrë ajrin në lëkurën e lagur.
MOS përdorni ujë të ftohtë sepse mund të shkaktojë vazokonstriksion dhe të reduktojë humbjen e nxehtësisë.
⹠Mund të vendosni akull në sqetull, qafë dhe ijë
⹠Vendosni peshqirë të lagur me ujë të ftohtë në faqe, pëllëmbë dhe shputa
⹠Filloni transportin urgjent të pacientit për në spital me kondicionerin ndezur ose me dritare të hapura
âą NĂ«se pacienti Ă«shtĂ« jashtĂ«zakonisht i shqetĂ«suar dhe i çorientuar, mund tâi jepet diazepam intravenoz (5-10 mg ngadalĂ« intravenoz)
âą Ădo gjĂ« e vĂ«rejtur dhe e zbatuar duhet tĂ« regjistrohet nĂ« dokumentacionin mjekĂ«sor
⹠Njoftoni pranimin e urgjencës në spital për mbërritjen e pacientit, nëse është e nevojshme
⹠Vazhdoni trajtimin e pacientit gjatë rrugës për në spital.
Rekomandime
⹠Mbani barnat në temperaturë nën 25 °C ose në frigorifer (lexoni udhëzimet për ruajtjen e barit).
⹠Kërkoni këshillën e mjekut nëse keni sëmundje kronike ose jeni duke marrë medikamente të shumta.
Nëse ju ose të tjerët përreth jush nuk ndiheni mirë:
⹠Kërkoni ndihmë nëse keni marramendje, dobësi, lodhje, ankth ose jeni jashtëzakonisht të etur dhe keni dhimbje koke të fortë; shkoni në një vend më të freskët sa më shpejt të jetë e mundur dhe matni temperaturën.
âą Pini ujĂ« ose lĂ«ng frutash pĂ«r tâu rehidratuar.
⹠Qetësohuni dhe shtrihuni në një dhomë të ftohur; nëse keni ngërçe të dhimbshme, më shpesh në këmbë, krahë ose bark, shpesh pas punës ose stërvitjes në mot shumë të nxehtë, pini lëngje që përmbajnë elektrolite dhe nëse ngërçet vazhdojnë për më shumë se një orë, kërkoni ndihmë mjekësore.
⹠Konsultohuni me mjekun në rast të ankesave të tjera ose nëse ankesat e përshkruara zgjasin më shumë.
⹠Nëse një anëtar i familjes suaj ka lëkurë të thatë, të nxehtë ose është në delir (duke folur në mënyrë jokoherente dhe i shqetësuar), ka konvulsione ose është pa ndjenja, telefononi menjëherë numrin 194, shërbimin e urgjencës mjekësore.
Derisa prisni pĂ«r mjekun/shĂ«rbimet e urgjencĂ«s, vendoseni personin nĂ« njĂ« dhomĂ« tĂ« freskĂ«t nĂ« pozicion horizontal, ngrini kĂ«mbĂ«t dhe ijet, hiqni rrobat dhe filloni ftohjen e jashtme â si p.sh. pako tĂ« ftohta nĂ« qafĂ«, sqetull dhe ijĂ«, me ventilator dhe spĂ«rkatje tĂ« lĂ«kurĂ«s me ujĂ« nĂ« 25-30°C.
⹠Matni temperaturën e trupit
âąÂ Ftoheni personin derisa temperatura e trupit tĂ« bjerĂ« nĂ«n 38 °C.
âą Mos jepni acid acetilsalicilik ose paracetamol.
⹠Vendosni personat pa ndjenja në pozicion të shtrirë.
⹠Ndiqni rekomandimet e institucioneve shëndetësore kombëtare dhe lokale gjatë gjithë kohës së vapës së fortë!
⹠Lodhja dhe goditja e nxehtësisë ndodhin në temperatura të larta të jashtme, si pasojë e prodhimit të tepërt të nxehtësisë dhe gjatë marrjes së disa medikamenteve dhe barnave.
⹠Sa më tepër të ulet temperatura e mjedisit, aq më shumë zvogëlohet mundësia për goditje nga nxehtësia.
⹠Te sportistët nuk duhet gjykuar se bëhet fjalë për kolaps nga nxehtësia, por duhet kontrolluar shkaktarët e tjerë.
⹠Te lodhja nga nxehtësia, pacienti mund të ketë simptoma të ngjashme me gripin, siç janë dhimbja e kokës, mundimi, të vjellat, marramendja dhe ngërçet, por temperatura nuk do të thotë se është gjithmonë e ngritur.
⹠Te goditja termike, pacienti do të ketë simptoma neurologjike siç janë çrregullimet e vetëdijes, ataksia dhe konvulsionet, ndërsa temperatura trupore do të jetë e ngritur, zakonisht mbi 41°C.
⹠Në rast të lodhjes ose rraskapitjes nga nxehtësia dhe goditjes termike, pacienti duhet të transportohet me kujdes mjekësor nga ekipi i urgjencës për trajtim spitalor.
Deputetja e PartisĂ« Demokratike, znj. Albana Vokshi, ka marrĂ« pjesĂ« ditĂ«n e sotme nĂ« punimet e AsamblesĂ« Parlamentare tĂ« OSBE-sĂ«, qĂ« po zhvillohet nĂ« Porto tĂ« PortugalisĂ«. GjatĂ« fjalĂ«s sĂ« saj para tĂ« pranishmĂ«ve, Vokshi dĂ«shmoi mbi ndĂ«rhyrjen e krimit tĂ« organizuar nĂ« zgjedhjet e 11 majit nĂ« ShqipĂ«ri, duke e cilĂ«suar VorĂ«n si shembullin [âŠ]
Radioterapia është një nga shtyllat kryesore të trajtimit të kancerit, së bashku me kirurgjinë dhe kimioterapinë. Ajo përdor rrezatim jonizues për të shkatërruar qelizat kancerogjene ose për të frenuar rritjen e tyre. Megjithatë, si çdo trajtim mjekësor, edhe radioterapia duhet të administrohet me kujdes dhe saktësi të lartë.
Msc. Fesal Selimi, PhDc. Ekspert i Fizikës Mjekësore & Ekspert për Mbrojtje nga Rrezatimi
Mbidozimi, pra ekspozimi aksidental ndaj një doze më të lartë se sa e planifikuar, përbën një rrezik serioz për pacientin dhe mund të çojë në pasoja të rënda.
ĂfarĂ« Ă«shtĂ« mbidozimi nĂ« Radioterapi?
Mbidozimi ndodh kur pacienti merr një sasi më të madhe rrezatimi se sa ajo e paraparë nga plani i trajtimit. Kjo mund të ndodhë për shkak të gabimeve teknike, llogaritjeve të gabuara të dozës, defekteve të pajisjeve apo pozicionimit jo të mirë të pacientit gjatë trajtimit. Sipas studimeve të publikuara në International Journal of Radiation Oncology dhe Radiotherapy and Oncology, çdo devijim nga doza e planifikuar mund të çojë në rritje të efekteve toksike në organet përreth tumorit dhe tek vetë pacienti.
Pasojat klinike të mbidozimit
Pasojat akute dhe kronike tĂ« indeve â Mbidozimi mund tĂ« shkaktojĂ« inflamacion tĂ« fortĂ« nĂ« indet e ekspozuara (p.sh. mukozit, dermatit, nekrozĂ«).
Efektet kronike përfshijnë fibroza, nekrozë dhe humbje të funksionit të organeve si mushkëritë, mëlçia apo sistemi nervor qendror.
Rritje e rrezikut pĂ«r efekte sekondareâ Sipas punimeve tĂ« botuara nĂ« Journal of Clinical Oncology, rrezatimi i tepĂ«rt mund tĂ« shkaktojĂ« mutacione tĂ« tjera gjenetike, duke rritur rrezikun pĂ«r zhvillimin e kancereve sekondare pas shumĂ« vitesh.
DĂ«mtimi i strukturave tĂ« ndjeshme tĂ« organeve nĂ« rrezik (OARs) â Organet nĂ« rrezik (OARs), si kanali spinal, truri, zemra, syri, testiset, veshkat etj., janĂ« shumĂ« tĂ« ndjeshme ndaj rrezatimit.
Një mbidozim mbi dozën e toleruar të këtyre strukturave mund të shkaktojë pasoja të pakthyeshme si paralizë, çrregullime konjitive, insuficiencë renale, humbje të shikimit, anemi etj.
Ndikimi nĂ« cilĂ«sinĂ« e jetĂ«s dhe mbijetesĂ«n â Komplikimet e shumta pas mbidozimit shpesh kĂ«rkojnĂ« trajtime tĂ« reja, ndĂ«rhyrje kirurgjikale dhe hospitalizim tĂ« gjatĂ«. Kjo e ul ndjeshĂ«m cilĂ«sinĂ« e jetĂ«s dhe, nĂ« raste tĂ« caktuara, shkakton vdekshmĂ«ri tĂ« parakohshme.
Në një analizë të publikuar në Radiotherapy and Oncology (2009), një mbidozim prej vetëm 10% mbi planin e parashikuar çoi në rritje të incidencës së nekrozës tek pacientët me tumore të trurit.
Në Francë, mbi 200 pacientë u prekën nga mbidozimi për shkak të një gabimi në softuerin e planifikimit të trajtimit. Rreth 10% prej tyre zhvilluan komplikime të rënda që kërkonin ndërhyrje kirurgjikale ose terapi paliative.
Shkaqet më të zakonshme të mbidozimit
Gabime njerëzore në llogaritjen ose verifikimin e dozës Mungesa e protokolleve të standardizuara të QA (kontrollit të cilësisë) Kalibrimi i pasaktë i pajisjeve të radioterapisë Mungesa e stafit të trajnuar në fizikë mjekësore dhe dozimetrie
Rëndësia e Kontrollit të Cilësisë (QA)
Sipas udhëzimeve të IAEA dhe ESTRO, çdo njësi e radioterapisë duhet të zbatojë një sistem rigoroz të kontrollit të cilësisë që përfshin:
Kalibrim periodik të linakëve Verifikimin dhe aprovimin e planeve nga Eksperti i Fizikës Mjekësore (MPE) dhe specialisti i Onkologjisë Auditime të brendshme dhe të jashtme të sistemit të trajtimit Trajnim të vazhdueshëm për stafin klinik dhe teknik
PĂ«rfundim
Mbidozimi i rrezatimit nĂ« onkologji nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« problem teknik â Ă«shtĂ« njĂ« sfidĂ« serioze klinike qĂ« prek drejtpĂ«rdrejt jetĂ«n dhe shĂ«ndetin e pacientĂ«ve. PĂ«rderisa radioterapia mbetet njĂ« nga armĂ«t mĂ« tĂ« fuqishme kundĂ«r kancerit, ajo kĂ«rkon njĂ« nivel tĂ« lartĂ« preciziteti dhe bashkĂ«punimi ndĂ«rdisiplinor. NĂ« kĂ«tĂ« kontekst, roli i Ekspertit tĂ« FizikĂ«s MjekĂ«sore Ă«shtĂ« jetik dhe i pazĂ«vendĂ«sueshĂ«m.
Eksperti i Fizikës Mjekësore është profesionisti kyç që siguron që çdo plan trajtimi të jetë i saktë, i optimizuar dhe i sigurt. Ai verifikon që pajisjet të jenë të kalibruara siç duhet, planifikon dozën e saktë që duhet dorëzuar në tumor dhe kontrollon mbrojtjen e organeve të ndjeshme. Pa praninë dhe përfshirjen e drejtpërdrejtë të Ekspertit të Fizikës Mjekësore, sistemi i radioterapisë humb një nga shtyllat themelore të kontrollit dhe sigurisë.
ĂfarĂ« ndodh kur ka mungesĂ« tĂ« ekspertĂ«ve tĂ« FizikĂ«s MjekĂ«sore?
Rritet rreziku për gabime dozimetrike, pasi mungon kontrolli i detajuar mbi planifikimin dhe llogaritjen e dozës.
Mungon dozimetria e pajisjeve dhe e planeve të trajtimit, duke rritur ndjeshëm mundësinë e mbidozimit ose nën-dozimit të pacientëve.
Nuk kryhen testet e kontrollit të cilësisë (QA) në mënyrë të rregullt, duke rrezikuar që pajisjet të funksionojnë jashtë parametrave të lejuar.
Cenohet mbrojtja nga rrezatimi si për pacientët, ashtu edhe për stafin mjekësor, për shkak të mungesës së ekspertizës në matjen dhe analizën e rrezatimit të shpërndarë ose të rrjedhur.
Studimet nga agjenci ndërkombëtare si IAEA dhe IOMP theksojnë se mungesa e Ekspertëve të Fizikës Mjekësore të kualifikuar ka kontribuar në incidente të dokumentuara të mbidozimit me pasoja të rënda, përfshirë dëmtime të pakthyeshme të organeve vitale dhe madje edhe humbje jete.
Prandaj, mbrojtja e pacientit nuk është vetëm një përgjegjësi etike, por një obligim ligjor dhe profesional për çdo institucion që ofron trajtim onkologjik me rrezatim. Kjo kërkon:
Avancimin e Ekspertit të Fizikës Mjekësore të licencuar dhe të trajnuar sipas standardeve të IAEA dhe EURATOM.
Investim në edukimin e vazhdueshëm të stafit dhe auditime të rregullta nga autoritetet shëndetësore.
Ndërgjegjësim institucional dhe publik për rëndësinë jetike të Ekspertit të Fizikës Mjekësore në sistemin onkologjik.
âPacienti qĂ« hyn nĂ« njĂ« kabinet tĂ« radioterapisĂ« vjen me shpresĂ«n pĂ«r shĂ«rim, jo pĂ«r tĂ« rrezikuar jetĂ«n pĂ«r shkak tĂ« neglizhencĂ«s sistemike. Tâi ofrosh atij trajtim tĂ« sigurt dhe tĂ« kontrolluar Ă«shtĂ« detyrĂ« dhe nder â dhe Eksperti i FizikĂ«s MjekĂ«sore Ă«shtĂ« ndĂ«r garantuesit kryesorĂ« tĂ« kĂ«saj sigurie.â /Telegrafi/
Edhe pse nuk do të jenë më pjesë e legjislaturës së re që nis në shtator, 82 deputetë do të vazhdojnë të marrin gjysmën e pagës mujore nga buxheti i shtetit për deri në tre vite, në bazë të legjislacionit aktual që rregullon statusin e funksionarëve të lartë publikë.
Ky përfitim bazohet në nenin 7 të ligjit për pensionet shtetërore suplementare, i cili në pjesën për pagesën kalimtare parashikon se pas largimit nga funksioni, një deputet përfiton dy paga mujore të plota dhe më pas 50% të pagës bruto referuese, për aq kohë sa ka ushtruar funksionin, por jo më shumë se tre vite.
Aktualisht, paga mujore bruto e një deputeti është 310 mijë lekë, çka do të thotë se secili nga ish-deputetët do të përfitojë 155 mijë lekë në muaj deri në vitin 2028.
Sipas përllogaritjeve, përfituesit janë të shpërndarë në këtë mënyrë:
45 deputetë të mazhorancës socialiste
34 deputetë të opozitës
3 deputetë të Partisë Socialdemokrate
Ky trajtim financiar konsiderohet si një mbështetje për ish-funksionarët publikë në periudhën pas largimit nga detyra, megjithatë ka ngjallur debat në opinionin publik për shkak të kostos së lartë për buxhetin e shtetit.
PhD.C Besnik Saramati, Fizikant Mjekësor në Klinikën e Onkologjisë Kërkues shkencor i Fizikës Mjekësore dhe Edukimit Asistent në Universitetin e Prishtinës
Rrezatimi jonizues është pjesë e jetës sonë moderne, në diagnostikën mjekësore, industrinë e energjisë, sigurinë ushqimore dhe madje edhe në natyrë. Por pyetja që mbetet e hapur për më shumë se një gjysmë shekulli është kjo: A ekziston një dozë minimale e sigurt nga rrezatimi jonizues? Apo çdo grimcë është një rrezik potencial për shëndetin?
Kjo dilemë qëndron në qendër të një debati të fortë shkencor dhe politik që po merr vrull në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe që mund të ketë ndikim global.
ĂfarĂ« Ă«shtĂ« modeli LNT?
Modeli Linear No-Threshold (LNT) Ă«shtĂ« baza mbi tĂ« cilĂ«n janĂ« ndĂ«rtuar pĂ«r dekada tĂ« tĂ«ra rregulloret e mbrojtjes nga rrezatimi nĂ« mjekĂ«si, industri dhe mjedis. Ai pohon se çdo dozĂ«, sado e vogĂ«l, rrit rrezikun pĂ«r kancer apo dĂ«mtime tĂ« tjera gjenetike, nĂ« mĂ«nyrĂ« lineare, pa ndonjĂ« âprag tĂ« sigurtâ.
Ky model është përkrahur nga organizata të mëdha ndërkombëtare si:
ICRP (International Commission on Radiological Protection), UNSCEAR (Komiteti i OKB-së për efektet e rrezatimit), dhe Akademia Kombëtare e Shkencave e SHBA (BEIR VII, 2006)
ĂfarĂ« po ndryshon nĂ« SHBA?
NĂ« maj 2025, Presidenti Donald Trump nĂ«nshkroi njĂ« urdhĂ«r ekzekutiv qĂ« kĂ«rkon nga agjencitĂ« amerikane (p.sh. NRC dhe EPA) tĂ« rishikojnĂ« modelin LNT dhe tĂ« shqyrtojnĂ« mundĂ«sinĂ« e kalimit nĂ« njĂ« model âme pragâ, sipas tĂ« cilit vetĂ«m dozat mbi njĂ« nivel tĂ« caktuar janĂ« tĂ« rrezikshme. Ky urdhĂ«r ka hyrĂ« nĂ« fuqi, dhe agjencitĂ« janĂ« tani nĂ« proces tĂ« hartimit tĂ« rregulloreve tĂ« reja, proces qĂ« pĂ«rfshin konsultime publike dhe analizĂ« tĂ« tĂ« dhĂ«nave shkencore.
ĂfarĂ« thotĂ« shkenca?
Të dhëna epidemiologjike
Studime të mëdha, përfshirë një meta-analizë të mbi 300,000 punonjësve bërthamorë në SHBA, Britani dhe Francë (publikuar nga NCI, tregojnë se edhe dozat nën 100 mSv lidhen me rritje të rrezikut për kancer, veçanërisht leucemi dhe kancer të mushkërive. Analiza tregoi se për çdo 100 mSv dozë, rreziku për leucemi rritet me 48%. Këto të dhëna përputhen me atë që është vërejtur edhe tek të mbijetuarit e bombave atomike në Hiroshima dhe Nagasaki, ku edhe ekspozimet 5-50 mSv kanë rezultuar me rritje të rrezikut për kancer.
Mekanizmat biologjikë
DĂ«mtimet nĂ« ADN ndodhin edhe nga doza minimale. Mekanizmi i efektit âbystanderâ sugjeron se edhe qelizat jo tĂ« ekspozuara mund tĂ« pĂ«sojnĂ« dĂ«mtime pĂ«r shkak tĂ« sinjaleve qĂ« marrin nga qelizat e prekura. Kjo mbĂ«shtet idenĂ« se nuk ka njĂ« prag absolutisht tĂ« sigurt, sepse dĂ«mi mund tĂ« pĂ«rhapet edhe pĂ«rtej pikĂ«s sĂ« kontaktit me rrezatimin.
Po kundërshtarët e modelit LNT?
Disa shkencëtarë si Edward Calabrese (Universiteti i Massachusetts) argumentojnë se:
Modeli LNT Ă«shtĂ« tepĂ«r konservativ dhe krijon frikĂ« tĂ« panevojshme, EkzistojnĂ« prova pĂ«r hormezĂ«n â idea qĂ« dozat e ulĂ«ta mund tĂ« stimulojnĂ« mekanizma mbrojtĂ«s nĂ« trup, Rregulloret shumĂ« tĂ« rrepta mund tĂ« sjellin kosto ekonomike tĂ« larta dhe tĂ« pengojnĂ« zhvillimin teknologjik.
Ka apo jo âprag sigurieâ?
Raporte tĂ« mĂ«dha shkencore, pĂ«rfshirĂ« njĂ« analizĂ« tĂ« The Lancet (2021), konkludojnĂ« se nuk ka prova tĂ« forta pĂ«r ekzistencĂ«n e njĂ« pragu tĂ« sigurt. Rreziku rritet nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme dhe lineare me dozĂ«n â edhe nĂ« nivelet mĂ« tĂ« ulĂ«ta. Prandaj, shumica e institucioneve ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« shĂ«ndetit publik vazhdojnĂ« tĂ« rekomandojnĂ« pĂ«rdorimin e modelit LNT derisa tĂ« ketĂ« prova mĂ« tĂ« forta nĂ« tĂ« kundĂ«rt.
Pse ka rëndësi ky debat?
Ky debat nuk është thjesht akademik. Ai prek vendime reale dhe të përditshme:
A duhet të kufizohen skanimet mjekësore me rreze X? A janë të mbrojtur mjaftueshëm punonjësit e industrisë bërthamore? A duhet të investojmë më shumë në energjinë bërthamore, edhe nëse zvogëlojmë masat mbrojtëse?
Për të gjitha këto, vendimi për të braktisur ose jo modelin LNT do të ketë ndikime të thella në politikën shëndetësore, mjedisore dhe ekonomike në mbarë botën.
PĂ«rfundim
Modeli LNT nuk Ă«shtĂ« i pĂ«rkryer, por mbetet baza mĂ« e qĂ«ndrueshme dhe e sigurt pĂ«r vendimmarrje nĂ« fushĂ«n e rrezatimit. Ădo ndryshim nĂ« kĂ«tĂ« qasje duhet tĂ« bazohet nĂ« konsensus shkencor tĂ« gjerĂ« dhe prova tĂ« forta, e jo vetĂ«m nĂ« interesa ekonomike apo politike dhe jo vetĂ«m. NĂ« njĂ« fushĂ« ku rreziku, edhe pse i vogĂ«l, mund tĂ« akumulohet me kalimin e kohĂ«s â kujdesi dhe parimi i mbrojtjes maksimale mbeten jetikĂ«. /Telegrafi/
Referencat:
1. BEIR VII Report, National Academies Press (2006) 2. UNSCEAR Report (2021) 3. National Cancer Institute, INWORKS Study (2020) 4. Calabrese E.J., EMBO Reports (2004) 5. The Lancet Oncology, âLow-dose radiation and cancer riskâ (2021)
Komunikimi: Le të jetë i thjeshtë, le të jetë human, le të jetë i shkurtër dhe theksi le të jetë tek dëgjimi. (Keith Nichols, 2003)
Â
Prof. Ass. Isuf Bajrami Specialist i MjekĂ«sisĂ« Urgjente Qendra e MjekĂ«sisĂ« Urgjente â PrishtinĂ«
Skena e përditshme në repartin e urgjencës: pacientët të rreshtuar para pultit të triazhës, ekipi urgjent duke transportuar pacientë me karroca, fëmijë që qajnë, familjarë të shqetësuar.
Në qendër të gjithë këtij dinamizmi ndodhet mjeku ose infermierja e triazhës, që duhet të zotërojë aftësinë për të komunikuar në mënyrë efektive me familjarët, ekipin e urgjencës, mjekët dhe infermierët e tjerë.
Vendimmarrja dhe vlerësimi profesional bazohen mbi informacionin e marrë në kohë reale dhe të përpunuar përmes një komunikimi funksional.
Kur ndodhin probleme në procesin e komunikimit, në pah del aftësia e profesionistit të triazhës për të mbledhur informatat thelbësore pavarësisht pengesave.
ĂshtĂ« e domosdoshme qĂ« ai/ajo tĂ« jetĂ« i vetĂ«dijshĂ«m pĂ«r faktorĂ«t qĂ« pengojnĂ« komunikimin dhe tĂ« minimizojĂ« ndikimin e tyre nĂ« vendimmarrje.
PĂ«r shembull, si duhet vepruar kur komunikimi verbal Ă«shtĂ« i pamundur â si nĂ« rastin e njĂ« pacienti pa vetĂ«dije?
ĂfarĂ« Ă«shtĂ« njĂ« mjek ose infermieri/e e triazhit telefonik
Komunikimi efikas është baza për mbledhjen e informatave të sakta dhe me këtë edhe zbatimin e saktë të vlerësimit.
Në këto raste, me rëndësi është të kemi shkathtësi për vlerësimin e gjendjes fizike të pacientit, pasi metoda primare e triazhës atëherë bëhet mbledhëse e informatave të cilat mund të ndihmojnë rreth identifikimit të faktorëve fiziologjikë dhe me këtë përcaktimin e urgjencës.
Mbani mend se edhe komunikimi përmes personit të tretë, si anëtarit të familjes, kujdestarit ose përkthyesit, mund të ndikojë në procesin e vlerësimit.
Në këto raste, komunikimi gjithashtu mund të jetë i vështirë, pasi porosia është dërguar përmes personit të tretë vetëm nga pamja e tyre e ngjarjeve, e kjo mund të jetë edhe një pengesë potenciale.
Komunikimi Ă«shtĂ« proces i dĂ«rgimit dhe pranimit tĂ« porosive mes personave brenda njĂ« harku dinamik. Ădo person Ă«shtĂ« pĂ«rgjegjĂ«s si dĂ«rgues, ashtu edhe si pranues i mesazhit.
Ekzistojnë shumë pyetje të rëndësishme lidhur me pacientin, mjekun ose infermierin e triazhës në rrethana të cilat mund të ndikojnë në kompleksitetin e procesit.
Literatura pĂ«r komunikim shpesh i emĂ«rton kĂ«ta faktorĂ« âzhurmuesâ: zhurmĂ« e jashtme fizike, zhurmĂ« e brendshme ose fiziologjike, zhurmĂ« semantike ose interpretuese.
NjĂ« prej çështjeve mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r shqyrtim Ă«shtĂ« se pacienti mund tĂ« ketĂ« pengesa nĂ« plotĂ«simin e obligimeve tĂ« tij si dĂ«rgues dhe pranues i komunikimit, pĂ«r arsye tĂ« âzhurmĂ«sâ, e cila Ă«shtĂ« e pandashme prej triazhĂ«s. Kjo nĂ«nkupton se mjeku ose infermierja-i mĂ« sĂ« shpeshti bart pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« e njohjes dhe detektimit tĂ« faktorĂ«ve qĂ« ndikojnĂ« nĂ« komunikim, edhe pĂ«r vete edhe pĂ«r pacientin.
Aftësia e mjekut ose infermierës së triazhës të qëndrojë e qetë dhe të realizojë komunikim efektiv brenda atij ambienti është bazamenti për vendimmarrje. Triazha në shërbimet emergjente funksionon non-stop, 24/7
Faktorët që ndikojnë në procesin e komunikimit gjatë triazhës
Sa më mirë që mjeku ose infermierja/i të kuptojë faktorët që ndikojnë në efikasitetin e komunikimit, kjo ndikon në komunikimin më të mirë dhe në kvalitetin e informatave të grumbulluara.
Faktorët në të cilët duhet pasur kujdes
⹠Ambienti fizik: pengesat si plastika e padepërtueshme, pultet, mungesa e privatësisë, zhurmat alarmuese dhe lëvizja e njerëzve nëpër hapësirë mund të ndikojnë në procesin e komunikimit gjatë triazhës.
⹠Mjeku ose infermierja e triazhës duhet të përpiqet të komunikojë me pacientin, përkundër pengesave, duke ruajtur privatësinë dhe besimin.
âą Kufizimi kohor: vlerĂ«simi dhe marrja e vendimeve pĂ«r kategoritĂ« e triazhĂ«s nuk guxojnĂ« tĂ« zgjasin mĂ« tepĂ«r se 2â5 minuta.
⹠Përdorimi i gjuhës: përdorimi i zhargonit, qoftë mjekësor apo të rrugës, mund të rezultojë me moskuptim, në nivel të njëjtë sikur dy njerëz flasin në gjuhë të ndryshme.
⹠Sjellja joverbale: gjuha e trupit, pamja e fytyrës, toni i pacientit dhe i infermieres së triazhës janë njësoj të rëndësishëm në aspektin e komunikimit.
⹠Dallimet kulturore: përfshijnë dallimet në moshë, gjini, nacionalitet, gjuhë, fe, status shoqëror-ekonomik dhe në pritjen e kohëzgjatjes së jetës.
⹠Natyra e problemeve shëndetësore: problemet shëndetësore që janë shumë të ndjeshme, varfërojnë ose krijojnë pengesa mund të ndikojnë në mënyrën se si ato informata jepen, si nga ana e pacientit, ashtu edhe nga mjeku ose infermierja/i e triazhës.
⹠Anashkalimi i termineve kyçe dhe përdorimi i termineve jo adekuate (eufemizmave) mund të rezultojë me mesazhe të shtrembëruara që dërgohen dhe pranohen.
⹠Paramendimet në pritje: pacientët vijnë në Repartin e Urgjencës Mjekësore (RUM) me pritje të caktuara.
⹠Në këto pritje ndikojnë qasjet ndaj urgjencës që lidhen me problemet shëndetësore dhe përvojat paraprake që lidhen me shëndetin.
⹠Të gjitha këto pritje, në një moment të caktuar, mund të jenë jo reale.
⹠Njohja e ambientit të triazhës nga ana e infermieres së triazhës, njohja e pacientit, sjelljes së tij dhe qasja e personelit tjetër mjekësor në shërbim mund të kenë ndikim pozitiv ose negativ.
⹠Edhe pse këto ndikime mund të ndihmojnë në njohjen e simptomave të hershme, ato mund të çojnë potencialisht në paramendime dhe paragjykime jo adekuate.
⹠Ndjenjat: pacientët, mjeku dhe infermierja reagojnë në mënyra dhe intensitet të ndryshëm ndaj stresit dhe nervozizmit.
âą KĂ«to reakcione mund tĂ« ndikojnĂ« nĂ« aftĂ«sinĂ« e personit pĂ«r tĂ« ofruar informata dhe pĂ«r tâu pĂ«rgjigjur saktĂ« nĂ« pyetje.
Dhënia e informatave
Pacienti dhe personi shoqërues duhet të jenë të informuar për:
⹠procesin e triazhës
⹠veprimet me pacientin në RUM
âą mjekimin potencial
⹠protokolet e caktuara të RUM
Procesi i triazhës
Pacienti në përcjellje duhet të jetë i informuar për procesin e triazhës. Kjo përfshin informimin e kuptueshëm për procesin, kategoritë e triazhës dhe bazën mbi të cilën bëhet kategorizimi.
Pacientit duhet tâi sqarohet se, nĂ« varĂ«si tĂ« kategorisĂ«, pritet kohĂ« e caktuar. Shkaqet e pritjes sĂ« gjatĂ« pĂ«r kontroll mjekĂ«sor gjithashtu duhet tĂ« sqarohen pacientit dhe pĂ«rcjellĂ«sit, p.sh. ardhja e njĂ« pacienti me rrezik tĂ« funksioneve vitale nĂ« shĂ«rbimin urgjent paraspitalor.
Triazha me telefon mund të zbatohet derisa arrin ekipi i urgjencës në vendndodhje
Veprimet me pacientin në repartin e urgjencës mjekësore (RUM)
Pacienti dhe përcjellësi duhet të marrin informata për atë që mund të ndodhë gjatë qëndrimit në repart, p.sh.:
âInfermierja do tâju thĂ«rrasĂ« dhe do tâju vendosĂ« nĂ« krevat, do tâju masĂ« shtypjen e gjakut, temperaturĂ«n dhe sipas nevojĂ«s do tĂ« bĂ«jĂ« EKG. MĂ« pas, do tâju lidhĂ« nĂ« monitor deri nĂ« ekzaminimin mjekĂ«sor.â
Mjekimi potencial
Pacienti dhe shoqĂ«ruesi duhet tĂ« informohen pĂ«r mjekimin potencial, p.sh.: âEkziston mundĂ«sia qĂ« ta keni thyer dorĂ«n. Ndoshta thyerja duhet tĂ« rivendoset, prandaj, ju lutemi, mos hani apo pini asgjĂ« mĂ«, pasi qĂ« mund tĂ« jetĂ« e nevojshme tĂ« jeni esĂ«ll. Mjeku do tâju njoftojĂ« pĂ«r hapat e mĂ«tejshĂ«m.â
Protokollet e caktuara në repartin e urgjencës mjekësore
Pacienti dhe shoqëruesi duhet të jenë të njoftuar me rregullat e repartit. Gjatë ekzaminimit të pacientit, shoqëruesi mund të marrë pjesë sipas kërkesës së vet; gjithashtu mund të qëndrojë pranë pacientit gjatë observimit dhe të jetë me të gjatë përcjelljes në repart.
Koha e pritjes â çka nuk duhet tĂ« thuhet?
Ekzistojnë pyetje të shpeshta që pacientët dhe shoqëruesit parashtrojnë gjatë triazhës, dhe përgjigjja e mjekut apo infermierit të triazhës ka ndikim të madh në cilësinë e komunikimit:
âSa duhet tĂ« presim?â NĂ«se i thuhet pacientit âduhet tĂ« prisni njĂ« ose dy orĂ«â, kjo dĂ«mton procesin e triazhĂ«s.
MĂ« e pĂ«rshtatshme Ă«shtĂ« tĂ« thuhet: âKjo varet nga natyra e ankesave tuaja. Si mund tâju ndihmoj?â
Nëse pacienti është triazhur dhe ndodhet në pritje, është me rëndësi që të kuptohet arsyeja e pyetjes: a janë përkeqësuar ankesat? Në këtë rast, ndoshta është e nevojshme ri-triazhimi.
Komunikimi i dobët çon në kujdes të dobët
Sipas OBSH-së, komunikimi cilësor është një nga pesë aftësitë kyçe për një jetë të shëndetshme dhe të lumtur. Aftësitë e komunikimit janë parakusht për punë cilësore në shëndetësi.
SĂ«mundja ndikon nĂ« çdo person dhe i shton ndjenjĂ«n e dobĂ«sisĂ«. Ădo gjest ose fjalĂ« e punonjĂ«sit shĂ«ndetĂ«sor ka efekt terapeutik pĂ«r pacientin.
Komunikimi i mirĂ« ndĂ«rmjet punonjĂ«sit shĂ«ndetĂ«sor dhe pacientit Ă«shtĂ« baza e trajtimit tĂ« suksesshĂ«m. Sigurisht, nuk mjafton ânjĂ« fjalĂ« e mirĂ« i shĂ«ron tĂ« gjithaâ, por Ă«shtĂ« thelbĂ«sore tĂ« transmetohen saktĂ« informatat mbi gjendjen dhe trajtimin shĂ«ndetĂ«sor.
ĂshtĂ« e gabuar tĂ« supozohet se tĂ« gjithĂ« dinĂ« tĂ« dĂ«gjojnĂ«. Duhet kaluar mĂ« shumĂ« kohĂ« duke dĂ«gjuar sesa duke folur ose shkruar.
Kontakti i parĂ« duhet tĂ« jetĂ« i ngrohtĂ«, miqĂ«sor, profesional dhe i menjĂ«hershĂ«m. ĂshtĂ« e domosdoshme tĂ« flitet nĂ« njĂ« gjuhĂ« tĂ« thjeshtĂ« dhe tĂ« kuptueshme, pa shumĂ« terma profesionalĂ« dhe nĂ«se pĂ«rdoren, secili duhet tĂ« shpjegohet me kujdes. Kjo ndihmon qĂ« pacienti tĂ« ndihet i kuptuar dhe i dĂ«gjuar, çka forcon marrĂ«dhĂ«nien e besimit dhe ndjenjĂ«n e sigurisĂ«.
Rekomandime për komunikim më të mirë me pacientët
âą Drejtojuni pacientit me emĂ«r (zonjĂ«, zotĂ«ri, por kurrĂ«: gjyshe, gjysh, nĂ«nĂ«, baba, teze, hallĂ«âŠ) â kjo respekton individualitetin e tyre.
⹠Prezantoni veten me emër dhe rolin tuaj profesional.
⹠Ndihmoni pacientin të orientohet duke i treguar për rrjedhën e trajtimit.
⹠Përdorni gjuhë të thjeshtë për të ulur frikën dhe për të përmirësuar kuptueshmërinë.
⹠Jepni informacione për mundësinë e mbështetjes psikologjike nëse është e nevojshme.
âą Edhe nĂ« mungesĂ« tĂ« psikologut, theksojeni se pacienti nuk ka pse tĂ« pĂ«rballet me gjithçka vetĂ«m â ofroni alternativa pĂ«r ndihmĂ«.
Situata me komunikim problematik
Shpesh, sjelljet problematike në komunikim reflektojnë nevoja njerëzore të paplotësuara. Të kuptuarit e sfondit të sjelljes problematike dhe ndjeshmërisë emocionale që e shoqëron, i ndihmon mjekut apo infermierit të triazhës të merret me shkakun dhe jo me simptomën e sjelljes.
Zhvillimi i strategjive për të interpretuar shpejt sinjalet e sjelljes mund të zvogëlojë pasojat negative që komunikimi problematik mund të ketë në procesin e triazhës.
PĂ«rmbledhje
⹠Aftësia për të udhëhequr procesin e komunikimit ndikon drejtpërdrejt në sjelljen dhe reagimin e pacientit.
âą Komunikimi Ă«shtĂ« proces i dyanshĂ«m â verbal dhe joverbal.
⹠Sa më i mirë komunikimi, aq më e mirë dhe më e saktë është triazha.
⹠Asnjëherë mos nënvlerësoni ndikimin e faktorëve të jashtëm.
⹠Qëndroni të qetë.
⹠Dëgjoni me vëmendje, shpjegoni qartë dhe sigurohuni se jeni kuptuar.
⹠Mbani nën kontroll reagimet tuaja emocionale.
⹠Njihni veçoritë e grupeve të ndryshme të pacientëve.
⹠Ngrohtësia dhe empatia janë terapi më vete.
⹠Komunikimi është aftësi që mësohet gjatë gjithë jetës.
Endokarditi akut i zemrĂ«s Ă«shtĂ« njĂ« infeksion i shpejtĂ« dhe i rĂ«ndĂ« i shtresĂ«s sĂ« brendshme tĂ« zemrĂ«s â endokarditit, qĂ« zakonisht prek valvulat, duke shkaktuar njĂ« gjendje tĂ« rĂ«nduar te pacienti
Dr. Arben Kojqiqi, MSc, FRCS (CTh) Kirurg Kardio-Torakal Tel: 049740729
Ky infeksion zakonisht shkaktohet nga baktere që hyjnë në qarkullimin e gjakut, përmes infeksioneve të tjera në trup, procedurave dentare apo mjekësore, dhe që më pas vendosen në strukturat e brendshme të zemrës. Endokarditi mund të zhvillohet me shpejtësi dhe, në mungesë të trajtimit të duhur dhe në kohë, të çojë në komplikacione serioze, përfshirë dështim të zemrës, goditje në tru apo vdekje.
⹠Staphylococcus aureus (më i shpeshti në rastet akute)
âą Streptococcus pyogenes
⹠Enterokokët dhe organizma të tjerë gram-pozitivë
Infeksioni shpesh zhvillohet në valvula të padëmtuara më parë dhe mund të shoqërohet me shkallë të lartë të shkatërrimit të valvulave dhe komplikime sistemike.
Valvulat më shpesh të prekura janë ajo aortale dhe mitrale. Në sipërfaqen e këtyre valvulave zakonisht formohen vegjetacione të cilat janë shumë fragjile dhe mund të shkëputen lehtësisht duke shkaktuar infarkte të mëdha në tru apo edhe formim abscesesh.
Si pasojĂ« e kĂ«tyre vegjetacioneve, valvula e prekur bĂ«het inkompetente â pra nuk hapet ose nuk mbyllet plotĂ«sisht, duke shkaktuar njĂ« gjendje tĂ« rĂ«nduar hemodinamike qĂ« mund tĂ« pĂ«rfundojĂ« nĂ« shok kardiogjen dhe septik.
Infeksione të tilla kanë një rrezikshmëri shumë të lartë për pacientin, me një shkallë vdekshmërie që shkon nga 40 deri në 60%.
Trajtimi i tyre kërkon ndërhyrje kirurgjikale urgjente, të kryer vetëm nga kirurgë me përvojë të madhe në qendra të specializuara të zemrës.
I tillĂ« ishte rasti i njĂ« pacienti 74-vjeçar, i cili u diagnostikua me endokardit akut dhe prezencĂ« vegjetacioni me pĂ«rmasa 2â3 cm nĂ« valvulĂ«n aortale, insuficiencĂ« tĂ« valvulĂ«s aortale, mitrale dhe trikuspidale.
Me hemodinamikë të kompromentuar- në shok kardiogjen dhe me supurt të inotropeve, pacienti operohet me emergjencë.
Gjatë operacionit që zgjati 6 orë, bëhet zëvendësimi i valvulave aortale dhe mitrale me proteza biologjike, si dhe riparimi i valvulës trikuspidale.
Dy ditĂ« pas operacionit, pacienti filloi tĂ« mobilizohej, dhe pas disa ditĂ«sh u transferua nga reanimacioni nĂ« repartin e kardiokirurgjisĂ«, me gjendje dukshĂ«m tĂ« pĂ«rmirĂ«suar. NĂ« ditĂ«t nĂ« vijim pritet qĂ« ai tĂ« dalĂ« nga spitali, nĂ« gjendje tĂ« stabilizuar dhe i aftĂ« pĂ«r tâiu kthyer jetĂ«s normale.
Kujdesi pas operacionit për endokardit akut
Pas një ndërhyrjeje të rëndë, faza e rikuperimit kërkon vëmendje të veçantë. Për të parandaluar komplikacione të mëtejshme dhe për të siguruar një shërim të suksesshëm, pacienti duhet të ndjekë një sërë udhëzimesh të domosdoshme:
Qëndrimi në spital dhe mbikëqyrja e gjendjes
Menjëherë pas operimit, pacienti mbahet nën vëzhgim të rreptë në kujdesin intensiv, dhe më pas në repartin e kardiokirurgjisë. Gjatë kësaj periudhe, kontrollohet funksioni i zemrës, puna e valvulave të reja, parametra jetësorë si frymëmarrja dhe tensioni i gjakut, si dhe çdo shenjë e mundshme e një infeksioni të përsëritur.
Terapia me antibiotikë
Pas ndĂ«rhyrjes kirurgjikale, pacienti vazhdon trajtimin me antibiotikĂ« me qĂ«llim eliminimin e çdo mbetje bakteriale nĂ« organizĂ«m. ĂshtĂ« shumĂ« e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« ky trajtim tĂ« mos ndĂ«rpritet pa rekomandimin e mjekut.
Kujdesi në shtëpi: rikuperimi gradual
Pasi pacienti largohet nga spitali, është jetike të ndjekë një mënyrë jetese të kontrolluar:
Aktiviteti fizik duhet të rifillojë me kujdes dhe gradualisht, sipas këshillës së mjekut. Higjiena personale, sidomos ajo orale, duhet të jetë në nivel të lartë për të shmangur infeksione të reja. Ushqimi duhet të jetë i shëndetshëm, me më pak kripë, yndyrë dhe me mjaftueshëm lëngje. Duhet monitoruar rregullisht tensioni i gjakut dhe pesha trupore.
Vizitat kontrolluese
Pas operacionit, pacienti duhet të ndjekë takime të rregullta me kardiologun për: Ekografi të zemrës (EKO), analiza gjaku, EKG, e sipas nevojës edhe rezonancë magnetike.
ĂfarĂ« duhet tĂ« shmanget
Për një shërim të sigurt dhe për të mbrojtur funksionin e zemrës: Duhet ndaluar pirja e duhanit dhe konsumimi i alkoolit. Shmangen aktivitetet fizike të rënda në javët e para. Nuk rekomandohet përdorimi i medikamenteve pa konsultim mjekësor.
Vorë- Një 40-vjeçar është plagosur me armë zjarri. Ngjarja ka ndodhur rreth orës 03:30 në Marikaj. Sipas policisë, 40-vjeçari dyshohet se brenda në banesën e tij në Marikaj, është plagosur me armë zjarri në këmbë.
40-vjeçari ndodhet në spital, nën kujdesin e mjekëve. Në cilësinë e provës materiale është sekuestruar një armë zjarri pushkë, të cilën 40-vjeçari e posedonte pa leje.
Grupi hetimor po punon për sqarimin e plotë e rrethanave të rastit.
Një 40-vjeçar është paraqitur në spital pasi është plagosur me armë zjarri në Vorë. Sipas policisë, ngjarja dyshohet se ka ndodhur brenda banesës së tij në Marikaj. Aktualisht ai ndodhet nën kujdesin e mjekëve, ndërkohë që është sekuestruar pushka, të cilën e posedonte pa leje.
âMĂ« datĂ« 26.05.2025, rreth orĂ«s 03:30, Ă«shtĂ« paraqitur nĂ« spital pĂ«r mjekim shtetasi E. A., 40 vjeç, pasi dyshohet se brenda nĂ« banesĂ«n e tij nĂ« Marikaj, Ă«shtĂ« plagosur me armĂ« zjarri nĂ« kĂ«mbĂ«. 40-vjeçari ndodhet nĂ« spital, nĂ«n kujdesin e mjekĂ«ve. NĂ« cilĂ«sinĂ« e provĂ«s materiale Ă«shtĂ« sekuestruar njĂ« armĂ« zjarri pushkĂ«, tĂ« cilĂ«n 40-vjeçari e posedonte pa leje. Grupi hetimor po punon pĂ«r sqarimin e plotĂ« e rrethanave tĂ« rastit.â, njoftoi policia.
Pak më parë, një aksident ka ndodhur në autostradën Durrës-Tiranë, pranë fshatit Gërdec të Vorës.
Ende nuk dihen rrethanat e plota të ngjarjes, por nga pamjet dyshohet se drejtuesi i automjetit ka humbur kontrollin dhe është përplasur me barrierën anësore të rrugës.
Nga përplasja e fortë, automjeti është përmbysur në rrugë.
Nuk ka ende të dhëna nëse si pasojë e përplasjes ka apo jo persona të lënduar.
Agjencia Kombëtare e Ujësjellës-Kanalizimeve njoftoi së fundmi se tashmë është lidhur kontrata që ka në objekt të saj optimizimin e Ujësjellësit të Qytetit të Vorës dhe rrethinat e saj me një vlerë 890 milionë lekë apo 8.9 milionë euro. Kompania zbatuese e projektit do të jetë ALKO Impex Construction.
Bashkia Vorë ka në përbërje të saj vetë qytetin e Vorës dhe fshatrat Gjokaj, Mucaj, Sharkë, Marqinet, Gërdec, Marikaj, dhe, Kuç të cilët do të ndikohen nga ky projekt. Në dokumente sqarohet se ka lindur nevoja për shpimin e dy puseve të reja teksa ata ekzistues janë dëmtuar më herët.
âMe ndĂ«rtimin e autostradĂ«s ThumanĂ« â Kashar ku aksi i autostradĂ«s ka dĂ«mtuar rĂ«ndĂ« dy puse qĂ« aktualisht kanĂ« qenĂ« nĂ« shfrytĂ«zim, doli detyrĂ« emergjente qĂ« dy puset tĂ« spostohen por njĂ«kohĂ«sisht i gjithĂ« projekti i furnizimit me ujĂ« tĂ« rishikohej. Nga punimet e bĂ«ra pĂ«r ndĂ«rtimin e kĂ«mbĂ«s sĂ« urĂ«s me pilota shumĂ« tĂ« thella, njĂ«ri nga puset Ă«shtĂ« dĂ«mtuar, duke pĂ«rkeqĂ«suar parametrat sasiorĂ« e cilĂ«sorĂ« tĂ« ujit tĂ« pusit. Aktualisht, nga ujĂ«sjellĂ«si deri mĂ« sot janĂ« pĂ«rdorur pĂ«r furnizimin me ujĂ« 3 puse tĂ« cilĂ«t kanĂ« prurje nga 22 â 50 l/sekâ, thuhet nĂ« dokument.
I njëjti nënvizon se pusi 1 i shfrytëzimit duhet të projektohet i ri pasi tek ky pus ka rënë gjurma e rrugës, dhe janë pezulluar punimet për vazhdimin e saj deri sa të zhvendoset stacioni (pusi 1). Po kështu pusi 2 është dëmtuar kolona e pusit nga punimet për pilotat. Aktualisht është në shfrytëzim por pusit i janë prishur parametrat cilësorë edhe sasiorë të ujit. Në gjendje pune është vetëm pusi 3 i cili është në shfrytëzim.
âPĂ«r zgjidhjen e situatĂ«s emergjente nĂ« tĂ« cilĂ«n ndodhet Bashkia VorĂ«, pĂ«r furnizimin me ujĂ« tĂ« popullsisĂ«, kĂ«rkohet projektimi i ujĂ«sjellĂ«sit tĂ« ri, duke hapur 6 puse, ku dy prej tyre do tĂ« jenĂ« rezervĂ«. Nga tĂ« gjithĂ« puset qĂ« projektohen tĂ« shfrytĂ«zohen parashikohet tĂ« merret sasia prej 100 â 130 l/sek (periudhĂ« verĂ« â dimĂ«r). KĂ«to te dhĂ«na janĂ« marre nga studimi hidrogjeologjik ne bazĂ« tĂ« tĂ« cilit ka vijuar puna me modelimin e rrjetitâ thuhet nĂ« relacionin teknik.
Sipas dokumenteve zona e furnizimit me ujë të Bashkisë Vorë bashkë me Njësitë Administrative Prezë e Bërxullë administrohet nga Ndërmarrja e Ujësjellës Kanalizime Vorë Sh.a në varësi të Bashkisë Vorë. Ujësjellësi i Vorës është i përbërë nga sistemi i furnizimit me ujë të pijshëm me dy ngritje mekanike dhe vetëm furnizimi i Domjes dhe një pjesë e komunitetit dhe bizneseve Vorë dhe Prezë bëhet me të tretë. Uji i pijshëm për furnizimin e Domjes blihet nga UK Tiranë, ndërsa një pjesë e komunitetit dhe bizneseve Vorë dhe Prezë blihet nga UK Durrës./ Monitor
Login
Dhimbje në pjesën e sipërme të shpinës
Vapa është rreziku kryesor jo vetëm për personat që vuajnë nga patologji kardiake. Në rast të humbjes së vetëdijes nevojitet trajtim mjekësor urgjent
