Linda Rama: Shqipëria ka potencial për më shumë investime të huaja
TIRANË, 26 korrik/ATSH/ Linda Rama, bashkëshortja e Kryeministrit Edi Rama, ishte e ftuar në emisionin ‘Inside Albania’ në Euronews Albania.
Gjatë intervistës së saj, Linda Rama foli mbi sfidat dhe potencialin që ka Shqipëria për tërheqjen e investimeve të huaja.
Sipas saj, Shqipëria ka bërë përparime në stabilitetin politik dhe makroekonomik.
Duke analizuar situatën ekonomike të vendit, Rama theksoi se, Shqipëria nuk vuan për mungesë kapitalesh, por problemi qëndron te mungesa e bindjes së investitorëve të huaj për të investuar.
Ajo tha se, Shqipëria ka nevojë për gjykata më efikase e të besueshme, në mënyrë që të rrisë më tej investimet e huaja.
Në vijim të intervistës, Rama analizoi edhe zhvillimin e sektorëve me potencial të lartë si turizmi dhe teknologjia e informacionit, duke theksuar se, Shqipëria duhet të qartësojë avantazhet e saj krahasuese dhe të ndërtojë një profil të qëndrueshëm ekonomik në këto sektorë për dekadat e ardhshme.
“Diçka që është interesante për t’u thënë është se bota nuk vuan për mungesë financimesh. Madje as Shqipëria nuk vuan për mungesë financimesh. Ne kemi shumë para që qëndrojnë jashtë sistemit bankar, por edhe brenda bankave, që ende nuk janë përdorur dhe që presin të përdoren nga investitorët. Është e njëjta situatë edhe në institucionet financiare jashtë vendit. Pra, gjëja më e rëndësishme, përveç faktit që ke financime, është që të bindësh investitorët të financojnë. Nga pikëpamja makroekonomike që është një aspekt shumë i rëndësishëm mund të themi se kemi bërë përparime shumë të mira në vitet e fundit”, tha Rama.
“Nuk kemi paqëndrueshmëri politike, që është një element shumë i rëndësishëm, as paqëndrueshmëri të qeverisë. Një studim që përfundova para dy vitesh, një ose dy vjet më parë, mbi financimet, tregoi qartë pas një analize të 30 viteve tranzicion se, në rast se ndodh paqëndrueshmëri politike apo destabilitet qeverisës në një vend, investimet e huaja reagojnë shumë shpejt duke u distancuar nga vendi. Dhe të duhen më shumë se dhjetë vite për ta rikuperuar dëmin. Pra, ky është një element shumë i rëndësishëm”, vijoi ajo.
Linda Rama u shpreh se, “një tjetër element pozitiv është se kemi ligje dhe kuadër rregullator që mbron investimet”.
“Jemi në një proces që është Integrimi Evropian, i cili në fakt rrit shumë besimin e investitorëve. Dhe investimet, investimet e huaja direkte, sidomos në vitet e fundit në krahasim me vitin 2012 kanë pësuar një bum. Kemi pasur më pak se 1 miliard dollarë investime të huaja direkte në atë kohë. Po flas për stokun. Dhe tani është rreth 1.7 miliardë. Pra, është rritur ndjeshëm. Por ende, si përqindje e PBB-së është e ulët dhe natyrisht që kemi nevojë për më shumë investime të huaja direkte. Keni shumë të drejtë kur pyesni se çfarë duhet të bëjmë për ta rritur këtë nivel. Mendoj se kemi nevojë për sundimin e ligjit, që është jashtëzakonisht i rëndësishëm. Dhe mund të kemi ligje që garantojnë, le të themi, aktivitetin e investimeve të huaja, por në të njëjtën kohë ka shumë mosmarrëveshje që mund të lindin. Një pjesë e tyre lidhen edhe me të drejtat pronësore.
Siç e përmenda, prona ishte një nga reformat që ka shkaktuar shumë probleme ndër vite dhe problemet vijojnë ende. Na duhet të kemi një sistem gjyqësor shumë efikas dhe të besueshëm. Dhe në veçanti në gjykatat e shkallës së parë dhe të dytë”, u shpreh Linda Rama.
Rama nënvizoi gjatë intervistës së zhvillimi i vendit bazohet në sektorë.
“Dhe kjo është arsyeja pse them “cilat janë avantazhet që duhet të përdorim”, sepse duhet të përcaktojmë, të jemi më të qartë, se çfarë do të jetë Shqipëria në 20 vitet e ardhshme. Dhe dinamika është shumë, shumë e madhe. Turizmi, për shembull, padyshim që do të jetë e ardhmja. Nuk ishte aq e qartë më parë sa është tani”, theksoi Rama, ndërsa shtoi se sektori i TIK-ut, pjesa që është e përqendruar në ofrimin e shërbimeve të TIK-ut tashmë është maturuar.
“Kemi një treg të maturuar në këtë fushë. Pra, për tri vite jemi në një situatë krejtësisht tjetër, ekstreme. Dhe tjetra shumë interesante ishte që sektori që ofron shërbime, jo ai që konsumon TIK, ofron më shumë se 50% të shërbimeve për eksport. Nuk e kishim menduar kurrë që, kompanitë tona të TIK-ut, sot po ofrojnë këtë lloj shërbimi jashtë vendit. Duket që jemi të fortë brenda vendit, pavarësisht shifrave të ulëta për të cilat flasim. Pra, na duhet të shohim në mënyrë dinamike dhe të qartësojmë vetveten se cilat janë avantazhet që kemi, në mënyrë që t’i përdorim”, cilësoi Rama.
Në intervistën me gazetaren Alice Taylor, Linda Rama tha se pas eksperiencës në administratën shtetërore pas viteve ’90, si pjesë e Agjencinë Kombëtare të Privatizimit, ajo zgjodhi të vazhdonte karrierën në fushën e kërkimit dhe këshillimit të pavarur, në bashkëpunim me organizata ndërkombëtare.
“Kam kuptuar shumë herët që për të hyrë në politikë duhet të jesh fituese”, u shpreh Rama, duke shtuar se kontributin e saj e ka parë më të dobishëm jashtë politikës, përmes shoqërisë civile dhe angazhimeve akademike.
Ajo vlerësoi përpjekjet e shumë profesionistëve brenda administratës publike, duke theksuar se jo të gjithë kanë marrë mundësinë për t’u përfaqësuar politikisht, pavarësisht aftësive të larta.
Linda Rama ndau dhe një sërë këshillash për gratë dhe vajzat që synojnë të angazhohen në politikë, akademi apo administratën publike. Ajo theksoi rëndësinë e profilit profesional dhe integritetit personal, përtej përfaqësimit numerik të grave.
Rama theksoi nevojën që gratë të përballen me konkurrencën, të dinë të fitojnë dhe të pranojnë humbjen si pjesë e demokracisë. Ajo kritikoi edhe tendencat e disa grave për të kërkuar mbështetje vetëm mbi baza gjinore, duke theksuar se solidariteti duhet të mbështetet vetëm mbi vlera.
“Mendoj se në çdo fushë ku ndodhemi si gra… kemi dëshmuar në Shqipëri që numrat nuk mjaftojnë. Është një e drejtë për një grua të punojë, është një e drejtë të përdorë talentet e saj, të jetë e dobishme për shoqërinë, të trajtohet në mënyrë të barabartë, të ketë një ekuilibër të mirë mes jetës dhe punës. Këto janë të gjitha të drejta. Problemi është se, për aq kohë sa këto të drejta nuk ekzistonin, mendoj se gjithë beteja jonë ishte që këto të drejta të vendoseshin. Tani, prej vitesh, kemi bërë përparim të mirë në përfaqësimin e grave, në nivele të ndryshme të politikës, qeverisë, administratës publike, gjyqësorit, në qeverisjen vendore dhe gjithashtu në sektorin privat”, vijoi ajo.
Gjithashtu, Linda Rama u shpreh se pas rrëzimit të regjimit komunist e ka nisur karrierën e saj në vitin 1993 duke punuar në Agjencinë Kombëtare të Privatizimit, një nga institucionet që u përballë me reformat më të ndjeshme, duke veçuar reformën e pronës.
“Po flasim për vitin 1993. Pra, fillova të punoj atje vetëm dy ose tre vjet pasi ra komunizmi. Ndërkohë, në atë moment isha pjesë e dy projekteve, projekte ndërkombëtare që merreshin me çështje ekonomike të vendeve në tranzicion. Dhe, në fakt, kur hyra, kur fillova të punoja për agjencinë, mendoja vetëm për reformën ekonomike. Dhe atje kuptova kompleksitetin e gjithë procesit. Kështu që pata mundësinë, mundësinë e rrallë, dhe ndihem me fat, gjithmonë jam ndjerë me fat për këtë, të takoja grupe interesi shumë të ndryshme dhe shumë njerëz të ndryshëm që ishin të interesuar për privatizimin në atë kohë. Takova të burgosur politikë dhe të burgosur të tjerë për shkak të regjimit. Takova ish-pronarë të tokave dhe godinave. Takova punëtorë dhe drejtues”, tha ajo.
Linda Rama u shpreh se, privatizimi i pronës shtetërore dhe ndarja e tokës ishin dy reformat më të rëndësishme që përcaktuan rrugën e tranzicionit në Shqipëri.
“Këto dy procese, përtej krizave të asaj kohe si mungesa e ushqimit apo përpjekjet për të mbajtur rendin publik, vendosën themelin për investimet, drejtësinë dhe paqen sociale”, nënvizoi Rama.
Linda Rama u ndal edhe te ndikimi i teknologjisë në përditshmërinë e saj, si edhe ndikimin që ajo ka ndërtuar mbi përvojën personale si nënë.
Ajo theksoi se, përdorimi i teknologjisë duhet të shoqërohet me edukim të vazhdueshëm dhe qasje të kujdesshme edhe në familje.
“Sot e gjithë bota po jeton në pasiguri shumë të mëdha. Dhe fatkeqësisht, disa vite më parë ishim të sigurt që po u linim fëmijëve tanë një botë shumë më të mirë. Nuk mendoj se flasim sot me të njëjtin gjuhë. Mendojmë dy herë para se ta themi këtë. Dhe kjo sepse edhe vendet e zhvilluara po përballen me shumë sfida, e lëre më të flasim për sfida që lidhen me çështje më të mëdha të përbashkëta, si për shembull mjedisi planeti. Ne ndajmë një planet për të cilin çdo ditë po vërtetojmë që nuk jemi në gjendje të kontribuojmë. Dhe teknologjia. Teknologjia sot është një sfidë shumë e madhe për çdo vend dhe ti sheh që çdo vend, në një mënyrë apo një tjetër, po përpiqet të kuptojë madje edhe vendet nordike që janë shumë të avancuara po përpiqen të kuptojnë cila duhet të jetë qasja për të mbajtur shoqërinë të sigurt në rrethana që askush më parë nuk i ka njohur”, tha ajo.
Rama tha qasja e saj me të birin, Zahon është se “teknologjia është diçka që mund ta përdorësh për mësimin. Nuk është argëtim”.
“Kjo është qasja që kam unë. Djali im është njëmbëdhjetë vjeç dhe kjo është një temë e vazhdueshme, pra një temë që nuk mbaron kurrë çdo ditë. Përpiqem të shmang në njëfarë mënyre gjithë keqkuptimet që ai mund të ketë dhe tërheqjet që dikush mund të ketë me pajisjet”, theksoi Rama.
/e.i/ /gj.m/
The post Linda Rama: Shqipëria ka potencial për më shumë investime të huaja appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.