❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

Shifrat përkeqësohen nga viti në vit! Shqipëria po plaket me ritme të shpejta

✇BoldNews
By: Ela

Trendet demografike po pĂ«rkeqĂ«sohen nga viti nĂ« vit, me rĂ«nie tĂ« fortĂ« tĂ« popullsisĂ« sĂ« re nĂ« moshe dhe rritje tĂ« numrit tĂ« pensionistĂ«ve. TĂ« dhĂ«nat mĂ« tĂ« fundit nga INSTAT pĂ«r vitin 2024 tregojnĂ« njĂ« rritje tĂ« konsiderueshme tĂ« numrit tĂ« qytetarĂ«ve mbi moshĂ«n 60 vjeç, ndĂ«rkohĂ« qĂ« numri i pĂ«rgjithshĂ«m i popullsisĂ« Ă«shtĂ« [
]

The post Shifrat përkeqësohen nga viti në vit! Shqipëria po plaket me ritme të shpejta appeared first on BoldNews.al.

↗

OKB paralajmëron krizë të re emigrimi/ Mijëra afganë detyrohen të largohen nga Irani

✇Sot News | Lajme
By: Blerina Hysaj

Qindra mijĂ«ra afganĂ« janĂ« larguar nga Irani javĂ«t e fundit, pasi Teherani u dha afat deri mĂ« 6 korrik mĂ« shumĂ« se katĂ«r milionĂ« imigrantĂ«ve afganĂ« pa dokumente pĂ«r ta lĂ«nĂ« vendin, thanĂ« Kombet e Bashkuara dhe organizata tĂ« tjera ndĂ«rkombĂ«tare, duke ngritur alarmin pĂ«r mungesĂ«n e theksuar tĂ« fondeve pĂ«r t’i ndihmuar tĂ« kthyerit.

Më shumë se 256.000 afganë janë kthyer në vendin e tyre nga Irani vetëm gjatë qershorit, sipas Organizatës Ndërkombëtare për Migracionin (IOM).

Agjencia tha se rritja e madhe e numrit të të riatdhesuarve po e bën të vështirë për IOM-in dhe partnerët për të ofruar ndihmë.

KĂ«to organizata arrijnĂ« t’i ndihmojnĂ« vetĂ«m te 10 pĂ«r qind tĂ« atyre qĂ« kanĂ« nevojĂ«.

Irani thotë se i strehon më shumë se 6 milionë afganë, shumë prej të cilëve jetojnë atje pa status të ligjshëm. Shumë imigrantë afganë pretendojnë se përballen me diskriminim të rregullt në Iran.

Disa media iraniane kanë raportuar se edhe afganët me viza të vlefshme janë dëbuar me forcë gjatë valës së fundit të dëbimeve.

Lufta 12-ditëshe e Iranit me Izraelin në mes të qershorit thuhet se ka kontribuar në largimet, me mediat shtetërore iraniane dhe përdorues të rrjeteve sociale që pretendojnë se një numër i pacaktuar shtetasish afganë janë arrestuar nën dyshime për spiunazh për Izraelin.

Richard Bennett, raportuesi i posaçëm i OKB-sĂ« pĂ«r tĂ« drejtat e njeriut nĂ« Afganistan, tha nĂ« platformĂ«n X mĂ« 5 korrik se “qindra” afganĂ« dhe pjesĂ«tarĂ« tĂ« pakicave tĂ« tjera etnike dhe fetare janĂ« ndaluar dhe “akuzuar pĂ«r spiunazh”.

Bennett gjithashtu shprehu shqetĂ«sim pĂ«r atĂ« qĂ« e pĂ«rshkroi si “etiketimin e afganĂ«ve [dhe] komuniteteve pakicĂ« si tradhtarĂ«â€ nga mediat iraniane.

Disa imigrantë që jetojnë në Iran i thanë Radios Evropa e Lirë se afganët e arrestuar për akuza spiunazhi janë keqtrajtuar në paraburgim dhe më pas janë dëbuar në Afganistan, pavarësisht se kishin leje qëndrimi dhe dokumentacion të vlefshëm.

Një i ri afgan që jeton në Teheran i tha REL-it se babai i tij u arrestua dhe u keqtrajtua nga policia iraniane për një akuzë të rrejshme për spiunazh.

“Babai im u arrestua dhe u torturua pĂ«r akuza spiunazhi”, tha ai nĂ« kushte anonimiteti.

I riu shtoi se viza e tij ka skaduar së fundmi dhe ai nuk del më jashtë nga frika se do të arrestohet dhe dëbohet.

NjĂ« tjetĂ«r refugjat afgan ndau rrĂ«fim tĂ« ngjashĂ«m, duke thĂ«nĂ« se “situata e refugjatĂ«ve afganĂ« Ă«shtĂ« pĂ«rkeqĂ«suar mĂ« tej gjatĂ« njĂ« apo dy javĂ«ve tĂ« fundit”.

“Edhe ata qĂ« kanĂ« status tĂ« ligjshĂ«m dhe punĂ« jetojnĂ« nĂ« frikĂ«. ShumĂ« prej miqve tanĂ« janĂ« dĂ«buar. Situata Ă«shtĂ« shumĂ« shqetĂ«suese”, i tha ai REL-it mĂ« 6 korrik.

IOM-i dhe organizata tĂ« tjera ndĂ«rkombĂ«tare, si Federata NdĂ«rkombĂ«tare e Kryqit tĂ« Kuq dhe GjysmĂ«hĂ«nĂ«s sĂ« Kuqe (IFRC), qĂ« ofrojnĂ« ndihmĂ« pĂ«r tĂ« kthyerit, thanĂ« se shumĂ« afganĂ« mbĂ«rrijnĂ« “vetĂ«m me rrobat qĂ« kanĂ« veshur” dhe “nĂ« nevojĂ« urgjente pĂ«r ushqim, kujdes mjekĂ«sor dhe mbĂ«shtetje”.

IFRC-ja tha mĂ« 5 korrik se grupe tĂ« mĂ«dha afganĂ«sh, pĂ«rfshirĂ« shumĂ« fĂ«mijĂ«, po mbĂ«rrijnĂ« nĂ«pĂ«rmjet pikĂ«s kufitare Islam Qala, pasi kanĂ« pĂ«rjetuar “lodhje, uri dhe pasiguri gjatĂ« rrugĂ«s sĂ« kthimit”, me temperatura mbi 43 gradĂ« celsius.

Sipas IFRC-së, më shumë se 800.000 afganë janë kthyer nga Irani që nga janari.

Ndërkohë, qindra mijëra të tjerë janë kthyer nga Pakistani, një tjetër vend pritës për refugjatët afganë.

Pakistani planifikon t’i dĂ«bojĂ« 3 milionĂ« afganĂ« kĂ«tĂ« vit.

Agjencia për refugjatë e OKB-së, UNHCR, tha muajin e kaluar se të paktën 1.2 milion afganë janë detyruar të kthehen nga Irani dhe Pakistani deri tani këtë vit, duke shkaktuar një krizë që mund të destabilizojë më tej situatën e brishtë në Afganistan./REL

The post OKB paralajmëron krizë të re emigrimi/ Mijëra afganë detyrohen të largohen nga Irani appeared first on Sot News | Lajme.

↗

Taksë për beqarët apo për ata që nuk ikin

✇BoldNews
By: Ardit

Nga Lutfi Dervishi ShqipĂ«ria, nuk ka nevojĂ« tĂ« kopjojĂ« MaqedoninĂ« pĂ«r tĂ« luftuar plakjen, duke vendosur taksĂ« pĂ«r beqarĂ«t. Plani kombĂ«tar kundĂ«r plakjes PKKP: 1. Taksa pĂ«r tĂ« rinjtĂ« qĂ« s’kanĂ« ikur NĂ« vend qĂ« tĂ« penalizojmĂ« beqarĂ«t, siç duan tĂ« bĂ«jnĂ« nĂ« Maqedoni, ne do tĂ« penalizojmĂ« ata qĂ« qĂ«ndrojnĂ« nĂ« ShqipĂ«ri nĂ«n moshĂ«n [
]

The post Taksë për beqarët apo për ata që nuk ikin appeared first on BoldNews.al.

↗

Shqipëria po bashatiset/ Të rinjtë përgjysmohen nga emigracioni, ikja e tyre dyfishohet

✇BoldNews
By: Ardit

ShqipĂ«ria po hyn nĂ« njĂ« cikĂ«l tĂ« shpejtĂ« boshatisjeje. Teksa popullsia e re nĂ« moshĂ« Ă«shtĂ« nĂ« rĂ«nie tĂ« shpejtĂ«, nĂ« anĂ«n tjetĂ«r, emigracioni i tĂ« rinjve po pĂ«rforcohet mĂ« tej, nĂ« vend qĂ« tĂ« ulet. Popullsia nĂ« grupmoshĂ«n 0 – 29 vjeç ishte rreth 1 milionĂ« e 365 mijĂ« persona nĂ« vitin 2011, por [
]

The post Shqipëria po bashatiset/ Të rinjtë përgjysmohen nga emigracioni, ikja e tyre dyfishohet appeared first on BoldNews.al.

↗

Konsumi në nivel të ulët, turistët nuk e mbulojnë tkurrjen e popullsisë

✇BoldNews
By: Ela

Konsumi final i popullatës u rrit me vetëm 2.45% në tremujorin e parë të vitit 2025, ky është niveli më i ulët që nga i njëjti tremujor i vitit 2021. Turistët në rritje duket se nuk po mbulojnë efektin që jep zbrazja e vendit nga emigrimi i lartë i të rinjve. Në janar të vitit [
]

The post Konsumi në nivel të ulët, turistët nuk e mbulojnë tkurrjen e popullsisë appeared first on BoldNews.al.

↗

Miratohet marrĂ«veshja me GjermaninĂ« pĂ«r programin “Qendrat pĂ«r migracion dhe zhvillim”

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Arbi Fortuzi

TIRANË, 19 qershor/ATSH/ KĂ«shilli i Ministrave miratoi sot nĂ« parim marrĂ«veshjen e zbatimit pĂ«r programin “Qendrat pĂ«r migracion dhe zhvillim (ZME)”.

Marrëveshja e miratuar sot është lidhur mes qeverisë shqiptare dhe asaj gjermane. Qeveria shqiptare përfaqësohet në marrëveshje nga Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, ndërsa qeveria gjermane përfaqësohet nga Agjencia Gjermane për Bashkëpunim Ndërkombëtar, (GIZ) GMBH.

MarrĂ«veshja, siç thuhet nĂ« vendimin e qeverisĂ« ka nĂ« fokus programin pĂ«r “Qendrat pĂ«r Migracion dhe Zhvillim (ZME)”.

Qendrat për Migracion dhe Zhvillim (ZME) kanë në fokus emigrantët e kthyer nga Gjermania dhe vendet e BE. Qendrat ofrojnë falas këshillime për riintegrimin social dhe ekonomik në vend.

Qendrat ofrojnë këshilla, për shembull, se si të kthyerit nga emigrimi mund të gjejnë një punë ose se si mund të nisin një sipërmarrje. Përveç këshillave të përgjithshme, qendrat ofrojnë edhe arsimim të mëtejshëm, trajnim ose oferta mbështetjeje psikosociale.

/a.f/r.e/

The post Miratohet marrĂ«veshja me GjermaninĂ« pĂ«r programin “Qendrat pĂ«r migracion dhe zhvillim” appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

Ish-drejtoresha e INSTAT: Shqipëria po përballet me plakje të përshpejtuar dhe largim masiv të të rinjve

✇BoldNews
By: Ela

Ish-drejtoresha e INSTAT, Ines Nurja ka ngritur alarmin mbi pĂ«rkeqĂ«simin e strukturĂ«s sĂ« popullsisĂ« nĂ« ShqipĂ«ri, duke theksuar se vendi po pĂ«rballet me plakje tĂ« pĂ«rshpejtuar dhe largim masiv tĂ« tĂ« rinjve. “Sot ShqipĂ«ria po plaket me ritme shumĂ« tĂ« shpejta. Largimet mĂ« tĂ« mĂ«dha janĂ« nga grupmosha 20–39 vjeç, qĂ« pĂ«rbĂ«n 54% tĂ« popullsisĂ« [
]

The post Ish-drejtoresha e INSTAT: Shqipëria po përballet me plakje të përshpejtuar dhe largim masiv të të rinjve appeared first on BoldNews.al.

↗

Nuk ka kultura të pastra

✇Telegrafi
By: Agron Shala

Të gjitha fetë, tregimet, gjuhët dhe normat tona janë përzier dhe ngatërruar nëpërmjet lëvizjeve dhe shkëmbimeve përgjatë historisë.

Nga: Inanna Hamati-Ataya, profesoreshë në Universitetin e Groningenit në Holandë / Aeon.co
PĂ«rktheu: Agron Shala / Telegrafi.com

NĂ« vitet 1990, njĂ« brez i tĂ«rĂ« u privua nga ndĂ«rgjegjja historike, pĂ«rmes njĂ« rrĂ«fimi tĂ« fuqishĂ«m dhe nĂ« dukje tĂ« paprecedentĂ«. Ky tregim, i krijuar nĂ« kohĂ«n kur Lufta e FtohtĂ« po mbaronte, shpallte se kufijtĂ« – realĂ« apo imagjinarĂ« – kishin pushuar funksionin qĂ« kishin mĂ« parĂ«. NjerĂ«zit nuk ishin mĂ« tĂ« mbyllur brenda gjeografive apo identiteteve tĂ« tyre tĂ« vjetra. Ata tani banonin nĂ« njĂ« botĂ« tĂ« re qĂ« dukej sikur ishte shkĂ«putur nga zhvillimi i zakonshĂ«m i shoqĂ«risĂ« njerĂ«zore.

“Globalizimi” ishte koncepti i zgjedhur pĂ«r tĂ« pĂ«rshkruar kĂ«tĂ« moment transformues nĂ« historinĂ« njerĂ«zore. Ai pĂ«rshkruante se si teknologjitĂ« e reja dhe rrjetet e lidhjes kishin afruar papritur komunitetet njerĂ«zore dhe i kishin bĂ«rĂ« ato tĂ« pĂ«rshkueshme nga njĂ« rrjedhĂ« e pakontrollueshme njerĂ«zish, idesh, mallrash dhe praktikash kulturore, tĂ« cilat lĂ«viznin lirshĂ«m nĂ«pĂ«r tregjet e integruara tĂ« ekonomisĂ« botĂ«rore. NĂ« vijim tĂ« kĂ«tij transformimi, u shfaqĂ«n edhe termat e rinj qĂ« shprehnin njĂ« ankth tĂ« ri: bota ishte bĂ«rĂ« vĂ«rtet “fshati global” tĂ« cilin Marshall McLuhan e kishte parashikuar nĂ« vitet 1960, por njĂ« botĂ« e formĂ«suar nga korporatat shumĂ«kombĂ«she dhe “globalistĂ«t elitarĂ«â€ qĂ« flisnin njĂ« “anglishte globale” hegjemone, dhe tĂ« cilĂ«t udhĂ«hiqnin njĂ« “homogjenizĂ«m” shkatĂ«rrues (ose “MekdonaldizĂ«m”) tĂ« kulturave njerĂ«zore tĂ« cilin kufijtĂ« kombĂ«tarĂ« ishin shumĂ« tĂ« dobĂ«t pĂ«r ta ndaluar.

GjatĂ« tri dekadave tĂ« fundit, gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« njerĂ«z kanĂ« filluar ta shohin botĂ«n tonĂ« “globale” si njĂ« mallkim. Me ndrydhjen e pĂ«rmasave kohĂ«-hapĂ«sirĂ«, globalizimi duket se na ka shkĂ«putur nga logjika dhe rrjedha e historisĂ«. Identitetet tona tĂ« dyshimta, bastarde – tĂ« qepura nga copa tĂ« kulturave tĂ« ndryshme – duken tĂ« papajtueshme me traditat “autentike” dhe mĂ«nyrat e jetesĂ«s sĂ« tĂ« parĂ«ve tanĂ«. Jemi bĂ«rĂ« tĂ« huaj pĂ«r vendet qĂ« ata i quanin atdhe, pĂ«r mĂ«nyrĂ«n si visheshin, si ushqeheshin apo si komunikonin mes vete. Dhe, pa njĂ« model se si tĂ« jetojmĂ« dhe pa pĂ«rvojĂ«n nga e cila do tĂ« mĂ«sojmĂ«, sirenat shurdhuese tĂ« lĂ«vizjeve kundĂ«r globalizimit po na tĂ«rheqin gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« drejt identiteteve dhe kufijve mĂ« tĂ« sigurt tĂ« njĂ« tĂ« kaluare tĂ« artĂ« dhe tĂ« humbur.

Ky tregim mbi globalizimin është historia më e suksesshme frikësuese e kohës sonë. Dhe, si të gjitha rrëfimet e frikshme, ajo ushqen frikën tonë nga e panjohura e madhe.

Por, gjithçka është një iluzion. Nuk ka ndonjë botë të re globale.

E tashmja jonĂ« na duket e tillĂ« vetĂ«m sepse kemi harruar tĂ« kaluarĂ«n tonĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t. Globalizimi nuk filloi nĂ« vitet 1990, as nĂ« mijĂ«vjeçar e fundit. Kujtimi i kĂ«saj historie tĂ« vjetĂ«r dhe tĂ« pĂ«rbashkĂ«t Ă«shtĂ« njĂ« rrugĂ« drejt njĂ« tregimi tjetĂ«r, qĂ« fillon shumĂ«, shumĂ« mĂ« herĂ«t – shumĂ« pĂ«rpara ardhjes sĂ« zinxhirĂ«ve ndĂ«rkombĂ«tarĂ« tĂ« furnizimit, anijeve qĂ« lundronin nĂ«pĂ«r oqeane, dhe rrugĂ«ve tĂ« mĂ«dha tĂ« mĂ«ndafshit qĂ« pĂ«rshkonin kontinentet. Tregimi i globalizimit Ă«shtĂ« i shkruar pĂ«rgjatĂ« gjithĂ« historisĂ« njerĂ«zore. AtĂ«herĂ«, pse vazhdojmĂ« ta rrĂ«fejmĂ« kĂ«tĂ« histori gabimisht?

NjĂ« endje nĂ«pĂ«r tregun Grote Markt, nĂ« qytetin holandez tĂ« Groningenit, diku nĂ« vitet 2020. NjĂ« zonjĂ« qĂ« drejton njĂ« tezgĂ« e pyet njĂ« klient nĂ«se e do humusin “natyral”, me çfarĂ« nĂ«nkupton “tĂ« pastĂ«r”. Ai duket i hutuar, ndĂ«rsa ajo i tregon me dorĂ« pĂ«r variantet portokalli, tĂ« gjelbĂ«r dhe vjollcĂ« tĂ« humusit qĂ« ka nĂ« ofertĂ«. Atij i duhej pak kohĂ« qĂ« tĂ« provonte versionin origjinal – atĂ« pastĂ« tĂ« zbehtĂ« qĂ« e kishte shtyrĂ« tĂ« konsumonte mĂ« shumĂ« qiqra, fara susami dhe vaj ulliri se tĂ« gjithĂ« paraardhĂ«sit e tij sĂ« bashku – kĂ«shtu qĂ« humusi vjollcĂ« do tĂ« duhej tĂ« priste pĂ«r njĂ« ditĂ« tjetĂ«r. Ai murmuriti: “TĂ« vĂ«rtetin, ju lutem”, dhe nxiton drejt njĂ« tezge tjetĂ«r pĂ«r tĂ« marrĂ« artikullin e fundit nĂ« listĂ«n e tij tĂ« blerjeve: patatet, pĂ«rbĂ«rĂ«sin mĂ« elementar tĂ« kuzhinĂ«s holandeze. Diku tjetĂ«r nĂ« treg, klientĂ« tĂ« tjerĂ« kĂ«rkonin pĂ«rbĂ«rĂ«sit e tyre tĂ« preferuar. Disa kĂ«rkonin miell gruri tĂ« plotĂ« pĂ«r njĂ« bukĂ« tĂ« fermentuar nĂ« stilin francez ose oriz basmati pĂ«r njĂ« recetĂ« irakiane; tĂ« tjerĂ«t blenĂ« miell misri pĂ«r njĂ« puding nigerian, domate pĂ«r njĂ« salcĂ« tĂ« freskĂ«t makaronash italiane, apo ullinj pĂ«r njĂ« sallatĂ« greke.

Tregjet si ky janĂ« vende tĂ« pĂ«rsosura pĂ«r tĂ« vĂ«zhguar lĂ«vizjen dhe pĂ«rzierjen e njerĂ«zve, mallrave, ideve dhe zakoneve – atĂ« qĂ« sot e quajmĂ« globalizim. Ato janĂ« gjithashtu vende ku mund tĂ« fillojmĂ« tĂ« imagjinojmĂ« historinĂ« mĂ« tĂ« gjatĂ« tĂ« kĂ«tij procesi.

Shumë tregje historike u themeluan shumë përpara epokës sonë globale. Kur Grote Markt filloi të funksiononte në fundin e Mesjetës, pak nga prodhimet që sot janë në dispozicion të komunitetit ndërkombëtar të Groningenit, do të kishin qenë të pranishme. Në atë kohë, vizitorët e tregut vinin gjithashtu nga territore më të afërta dhe më të kufizuara, dhe shumica e tyre ende flisnin dialektet e tyre rajonale. Por, në vitin 1493, horizontet imagjinative të jetës së përditshme në këtë dhe në tregjet e tjera evropiane, papritur u zgjeruan, pasi nisi të qarkullonte lajmi për një zbulim të jashtëzakonshëm: ekzistonte një botë e panjohur njerëzore përtej brigjeve të Evropës. Ishte një botë aq e papritur dhe aq e ndryshme, në dukje, saqë tronditi ndërgjegjen evropiane në themel.

Pasi Kristofor Kolombi [Christopher Columbus] nĂ« vitin 1492 mbĂ«rriti nĂ« tokat tĂ« cilat mĂ« vonĂ« do tĂ« quheshin “Amerikat”, njerĂ«zimi pĂ«rjetoi njĂ« proces katĂ«rqindvjeçar tĂ« integrimit intensiv botĂ«ror, tĂ« nxitur nga imperializmi, tregtia, feja, njĂ« kulturĂ« e re e lĂ«vizjeve dhe njĂ« kureshtje intelektuale dhe e çliruar nga zinxhirĂ«t e traditĂ«s. NdĂ«rsa u krijuan rrjetet e sigurta tĂ« lidhjeve detare dhe tokĂ«sore, popujt e “BotĂ«s sĂ« VjetĂ«r” dhe “BotĂ«s sĂ« Re” u bashkuan nĂ« mĂ«nyrĂ«n mĂ« tĂ« dhunshme dhe mĂ« transformuese tĂ« mundshme. Ky proces hapi atĂ« qĂ« historiani Alfred W Crosby Jr nĂ« vitin 1972 e quajti “shkĂ«mbimi kolumbian”: njĂ« lĂ«vizje e gjerĂ« ndĂ«rkontinentale, e nxitur nga njeriu, e kafshĂ«ve, bimĂ«ve dhe mikroorganizmave qĂ« bartnin sĂ«mundje – njĂ« shkĂ«mbim qĂ« ndryshoi pĂ«rgjithmonĂ« profilin biologjik tĂ« TokĂ«s dhe jetĂ«n ekonomike, kulturore dhe politike tĂ« banorĂ«ve tĂ« saj.

PĂ«r shumĂ« historianĂ«, kjo “epokĂ« e hershme moderne”, qĂ« shtrihet nga vitet 1500 deri nĂ« vitet 1800, pĂ«rfaqĂ«son fazĂ«n e parĂ« tĂ« globalizimit. Sipas tyre, kjo periudhĂ« solli nĂ« jetĂ« ekonominĂ« e parĂ« globale kapitaliste dhe tregun e parĂ« tĂ« integruar botĂ«ror, e nisi njĂ« pĂ«rzierje tĂ« paprecedentĂ« tĂ« kulturave dhe etnive vendore dhe kristalizoi ndĂ«rgjegjen e parĂ« globale pĂ«r njĂ« botĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t. Ajo ishte aq e fuqishme, saqĂ« ndikimet e saj vazhdojnĂ« tĂ« ndihen deri sot nĂ« dieta, gjuhĂ«, ekonomi, regjime shoqĂ«rore dhe juridike, balanca ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« fuqisĂ« politike e ushtarake, si dhe nĂ« kornizat dhe institucionet shkencore. Madje, kjo epokĂ« ndihmoi nĂ« formĂ«simin e koncepteve tona filozofike pĂ«r “vetveten”, tĂ« lindura nga tronditja e evropianĂ«ve pĂ«rballĂ« zbulimit tĂ« “tjetrit”.

Por, edhe kjo epokë nuk ishte epoka e parë globale në historinë njerëzore. Ajo vetë ishte produkt i lëvizjeve, takimeve dhe shkëmbimeve më të hershme globale. Në fakt, globalizimi i hershëm modern ishte thjesht një episod i përshpejtuar i një procesi të përgjithshëm që ka qenë i pranishëm prej dhjetëra mijëra vitesh.

Kujtesa kolektive njerëzore është një depo e pjesshme dhe e papërsosur e ballafaqimeve tona me njëri-tjetrin në kohë. Ne nuk jemi të mirë kujtesë dhe aq më pak në pranimin e mënyrave se si këto përballje kanë formësuar shoqëritë, kulturat dhe ekonomitë tona të sotme. Atëherë, si ndodhi që harruam?

TeoricienĂ«t e globalizimit qĂ« ndjekin sociologun Roland Robertson, pĂ«rdorin termin “glokalizim” pĂ«r tĂ« pĂ«rshkruar mĂ«nyrĂ«n se si kulturat lokale pĂ«rthithin produktet e tregut global dhe i shndĂ«rrojnĂ« ato nĂ« diçka qĂ« duket e re. NĂ«pĂ«rmjet kĂ«tij procesi, mallrat qĂ« vijnĂ« nga jashtĂ« – teknologjitĂ«, idetĂ«, simbolet, stilet artistike, praktikat shoqĂ«rore apo institucionet – asimilohen, duke u bĂ«rĂ« rikrijime hibride qĂ« marrin kuptime tĂ« reja. KĂ«to rikrijime mĂ« pas ripĂ«rdoren si shenja tĂ« reja tĂ« dallimeve kulturore apo klasore, duke i sedimentuar produktet e huazuara kulturore nĂ« vetĂ«dijen kolektive deri nĂ« atĂ« pikĂ« saqĂ« nuk i njohim mĂ« si tĂ« huaja. Dhe, kĂ«shtu, globalja bĂ«het lokale, e huaja bĂ«het e njohur, dhe “tjetri” bĂ«het “ne”. Glokalizimi Ă«shtĂ« mĂ«nyra dhe arsyeja pse ne harrojmĂ« kolektivisht. Ky Ă«shtĂ« mashtrimi i heshtur i çdo globalizimi nĂ« historinĂ« tonĂ«: harresa jonĂ« Ă«shtĂ« metoda dhe vula e suksesit tĂ« tij.

Çdo brez pĂ«rvetĂ«son trashĂ«gimitĂ« e shkĂ«mbimeve globale dhe i rimodelon ato si tĂ« vetat. GĂ«rmimi nĂ« sedimentet qĂ« paraardhĂ«sit tanĂ« kanĂ« lĂ«nĂ« nĂ« ndĂ«rgjegjen kolektive, nuk Ă«shtĂ« njĂ« detyrĂ« qĂ« ne e bĂ«jmĂ« natyrshĂ«m. ËshtĂ« njĂ« akt kujtese dhe vetĂ«njohjeje qĂ« mund tĂ« tronditĂ« identitetet tona, sepse bie ndesh me proceset qĂ« u japin atyre “autenticitet”.

Ky gĂ«rmim bĂ«het edhe mĂ« i vĂ«shtirĂ« pĂ«r shkak tĂ« prirjes sonĂ« pĂ«r t’u pĂ«rqendruar te unikja e sĂ« tashmes. Duke u kufizuar vetĂ«m nĂ« hollĂ«sitĂ« e momentit aktual global, ne shpĂ«rfillim manifestimet mĂ« tĂ« dukshme tĂ« sĂ« kaluarĂ«s sĂ« thellĂ« tĂ« globalizimit. Merrni parasysh kĂ«to tipare tĂ« gjera dhe pĂ«rcaktuese tĂ« qytetĂ«rimit njerĂ«zor: disa prej feve tona botĂ«rore, paradigmĂ«n dominuese tĂ« komunikimit tĂ« shkruar dhe normat etike tĂ« sjelljes shoqĂ«rore qĂ« gjerĂ«sisht janĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta. Merrni parasysh edhe mĂ«nyrĂ«n (kuazi-)universale tĂ« jetesĂ«s agrare dhe rendin tonĂ« ushqimor e psikotropik qĂ« mbĂ«shtetet nĂ« njĂ« numĂ«r jashtĂ«zakonisht tĂ« vogĂ«l bimĂ«sh tĂ« kulturave tĂ« niseshtes (si gruri, misri, orizi), kafshĂ«sh tĂ« zbutura (lopĂ«, pula) dhe stimuluesish (kafe, sheqer) qĂ« konsumohen nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« njĂ«trajtshme nĂ« tĂ« gjithĂ« planetin. KĂ«to karakteristika i paraprijnĂ« epokĂ«s sonĂ« “globale” mijĂ«ra vjet mĂ« parĂ«. Dhe, mund tĂ« thuhet me plot tĂ« drejtĂ« se janĂ« tipare mĂ« themelore tĂ« kulturĂ«s njerĂ«zore dhe ilustrime mĂ« pĂ«rfaqĂ«suese tĂ« globalizimit sesa K-popi [muzika pop e KoresĂ« sĂ« Jugut] apo sandalet gjermane [Birkenstock] – tĂ« cilat vetĂ« janĂ« njĂ« rimarrje e vonĂ« e produkteve identike ose tĂ« ngjashme qĂ« kanĂ« qarkulluar prej tĂ« paktĂ«n 10 mijĂ« vjetĂ«sh.

Fenomenet globale të këtij lloji ndjekin një model të përsëritur që mund ta njohim lehtësisht përgjatë historisë sonë: produkte kulturore që udhëtojnë rreth globit nëpërmjet teknologjive gjithnjë e më të sofistikuara të lidhjes. Para internetit ishin aeroplanët dhe anijet me kontejnerë. Përpara tyre, ishin telegrafi elektrik, hekurudhat, anijet me avull, shtypshkronjat, gazetat, karavelat, sistemet e shkrimit, karrocat dhe kuajt e devetë. Para gjithë këtyre ishin shenjat më të hershme ideografike dhe anijet e para lundruese të Epokës Paleolitike.

Çdo teknologji e re lidhjeje ka hapur ose zgjeruar rrugĂ«t e lĂ«vizjes dhe tĂ« shkĂ«mbimit, duke krijuar epoka tĂ« globalizimit qĂ« kanĂ« lĂ«nĂ« gjurmĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme nĂ« ndĂ«rgjegjen njerĂ«zore. NĂ«pĂ«r kĂ«to rrugĂ«, ndĂ«rveprimi shoqĂ«ror i ka kthyer gjuhĂ«t lokale nĂ« gjuhĂ« globale dhe nĂ« gjuhĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta – si frĂ«ngjishtja, arabishtja, kinezishtja klasike, gjuha nahuatle, maja, greqishtja apo akadishtja – tĂ« cilat kanĂ« lehtĂ«suar dhe pĂ«rforcuar marrĂ«dhĂ«niet ndĂ«rkulturore. Si rezultat, kultura materiale, idetĂ« dhe risitĂ« kanĂ« mundur tĂ« qarkullojnĂ« mĂ« lehtĂ« nĂ« çdo periudhĂ« historike tĂ« shkĂ«mbimit. KĂ«shtu janĂ« pĂ«rhapur nĂ« botĂ«, si stolitĂ« “parahistorike” ashtu edhe fanellat. Kjo Ă«shtĂ« arsyeja pse monoteizmi dhe rrĂ«fimi i pĂ«rmbytjes sĂ« madhe gjenden nĂ« kaq shumĂ« vende tĂ« ndryshme. Dhe, kjo shpjegon se pse ide tĂ« caktuara, si teoria e lĂ«ngjeve trupore apo mekanika kuantike, janĂ« bĂ«rĂ« mĂ«nyra tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta tĂ« tĂ« kuptuarit tĂ« botĂ«s.

AsnjĂ« sistem kulturor qĂ« ka rĂ«ndĂ«si pĂ«r ekzistencĂ«n tonĂ«, nuk i shpĂ«ton kĂ«tij modeli tĂ« formimit global. Merrni pĂ«r shembull sistemet ushqimore qĂ« na mbajnĂ« gjallĂ«, si dhe praktikat kulinare. Kur e lidhim pataten me kuzhinĂ«n “tradicionale” evropiane ose me zinĂ« e bukĂ«s nĂ« IrlandĂ«, ne harrojmĂ« origjinĂ«n e saj nga Andet dhe udhĂ«timet globale qĂ« e bĂ«nĂ« atĂ« tĂ« pranishme nĂ« kuzhinat familjare dhe restorantet e ushqimit tĂ« shpejtĂ« anembanĂ« botĂ«s. Histori tĂ« ngjashme tĂ« harruara mund tĂ« tregohen edhe pĂ«r ushqime tĂ« tjera tĂ« pĂ«rhapura: domatet dhe misri nga Amerika, orizi nga Azia Lindore dhe Afrika, dhe gruri, elbi e ullinjtĂ« nga Azia JugperĂ«ndimore. Kjo harresĂ« Ă«shtĂ« arsyeja se pse shumĂ« simbole vendore kulinare, si vera franceze apo hamburgerĂ«t amerikanĂ«, shndĂ«rrohen lehtĂ«sisht nĂ« toteme dhe mitologji tĂ« identitetit kombĂ«tar. Rrushi “vendor” pĂ«r verĂ« dhe bagĂ«titĂ« qĂ« mbushin tregjet botĂ«rore sot, janĂ« produkte pĂ«rfundimtare tĂ« migrimeve globale qĂ« kanĂ« filluar qĂ« nĂ« EpokĂ«n Neolitike.

Shenjat kulturore tĂ« identitetit tĂ« cilat i ruajmĂ« mĂ« me xhelozi – kuzhinat tona, fetĂ«, gjuhĂ«t dhe zakonet shoqĂ«rore – janĂ« produkte tĂ« globalizimeve tĂ« mĂ«parshme. Kur i manifestojmĂ« kĂ«to shenja kulturore si elemente “autentike” tĂ« identiteteve tona, nĂ« thelb po manifestojmĂ« kulturĂ«n tonĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t njerĂ«zore, tĂ« lindur nga njĂ« zinxhir i gjatĂ« takimesh dhe shkĂ«mbimesh.

Globalizimi mund tĂ« vĂ«zhgohet pĂ«rgjatĂ« gjithĂ« historisĂ« njerĂ«zore. Ai shfaq njĂ« shkallĂ« tĂ« tillĂ« qĂ«ndrueshmĂ«rie, saqĂ« duhet tĂ« jetĂ« njĂ« element thelbĂ«sor i evolucionit tĂ« shoqĂ«risĂ« njerĂ«zore. Larg sĂ« qeni thjesht njĂ« mĂ«nyrĂ« jetese apo njĂ« kĂ«ndvĂ«shtrim – apo njĂ« shpikje e elitave – globalizimi mund tĂ« kuptohet si proces masiv nĂ«pĂ«rmjet tĂ« cilit kultura njerĂ«zore evoluon dhe riprodhon vetveten.

Kultura Ă«shtĂ« mĂ«nyra se si jemi pĂ«rshtatur ndaj mjedisit qĂ« ndryshon, pĂ«r tĂ« mbijetuar dhe pĂ«r tĂ« lulĂ«zuar. Kulturat, nĂ« shumĂ«s, janĂ« shfaqjet e veçanta tĂ« kulturĂ«s njerĂ«zore nĂ« kohĂ« dhe vende tĂ« ndryshme. KĂ«to dy kategori – kultura njerĂ«zore dhe kulturat – janĂ« pĂ«rafĂ«rsisht ekuivalente me idenĂ« biologjike tĂ« “gjenotipit” (kodi ynĂ« thelbĂ«sor) dhe “fenotipit” (shfaqjet e tij tĂ« ndryshueshme). Historia e globalizimeve tona Ă«shtĂ« historia e mĂ«nyrĂ«s se si variacionet fenotipike tĂ« kulturĂ«s njerĂ«zore kanĂ« qarkulluar dhe e kanĂ« transformuar nĂ« mĂ«nyrĂ« kumulative gjenotipin tonĂ« kulturor.

Qasjet pĂ«rjashtuese dhe ndjenjat kundĂ«r globalizimit lindin nga njĂ« ngatĂ«rrim i kĂ«tyre kategorive. Kuzhinat kombĂ«tare apo rajonale, pĂ«r shembull, qĂ« ngulitin ndjenja krenarie pĂ«r identitetin dhe shkaktojnĂ« ndjenja neverie apo pĂ«rçmim ndaj kuzhinave tĂ« tĂ« tjerĂ«ve, nuk janĂ« veçse variante tĂ« njĂ« tipari tĂ« pĂ«rbashkĂ«t tĂ« sjelljes njerĂ«zore – gatimit – qĂ« na dallon nga tĂ« gjitha speciet e tjera. Gatimi Ă«shtĂ« njĂ« tipar i jashtĂ«zakonshĂ«m dhe me domethĂ«nie tĂ« vĂ«rtetĂ« pĂ«r “identitetin” tonĂ« si specie. MĂ« pak domethĂ«nĂ«se Ă«shtĂ« se cilat kultura pĂ«rdorin kĂ«tĂ« apo atĂ« pĂ«rbĂ«rĂ«s.

Veçantia e kulturave lokale është një iluzion më vete. Kur shihen në një plan afatgjatë, kufijtë e tyre mjegullohen dhe shkrihen me njëri-tjetrin. Por, vetëdija e një individi apo e një brezi nuk është aq e gjerë sa të përfshijë përmasën e thellë kohore ku shtrihet kultura njerëzore. Dhe, kështu, ne harrojmë.

Historitë kombëtare që na mësohen, gjithashtu e fshijnë këtë tregim të gjatë të lëvizjes kulturore. Ato priren të përqendrohen në tregime të inovacionit të cilat theksojnë momentet e krijimit. Në realitet, ka shumë pak tregime të origjinës apo shpikjes së vërtetë.

Tregimet e qarkullimit dhe përvetësimit janë të shumta dhe ofrojnë një rrëfim shumë më interesant dhe më të saktë për historinë tonë të përbashkët. Merrni parasysh rrotën, e cila u shpik disa herë në forma, materiale dhe madhësi të ndryshme. Vetëm një ose shumë pak nga këto raste u përhapën globalisht me efekte të jashtëzakonshme dhe të qëndrueshme. Merrni alfabetin: ai u shpik vetëm një herë, ndoshta rreth vitit 1700 p.e.s. (ose edhe më herët), por u përvetësua në forma të ndryshme për qindra herë dhe sot shërben si bazë për sistemet tona globale të komunikimit. Shpikja ka rëndësi në këto tregime, por po aq i rëndësishëm është edhe qarkullimi i atyre zbulimeve.

Kultura jonĂ« Ă«shtĂ« kozmopolite sepse ne jemi specie kozmopolite. Ne jemi qytetarĂ« tĂ« botĂ«s, jo tĂ« kombeve – pĂ«r tĂ« pĂ«rmendur Sokratin dhe [njĂ«rin prej etĂ«rve themelues tĂ« ShBA-sĂ«] Thomas Paine. Ajo qĂ« na ka lejuar tĂ« lulĂ«zojmĂ«, fizikisht dhe nĂ« aspektin kulturor, nuk Ă«shtĂ« qĂ«ndrueshmĂ«ria jonĂ«, por lĂ«vizshmĂ«ria jonĂ«. Pa tĂ«, ne do tĂ« kishim prej kohĂ«sh qenĂ« tĂ« zhdukur.

LĂ«vizshmĂ«ria kĂ«rkon lirinĂ« e lĂ«vizjes. Kjo Ă«shtĂ« njĂ« e drejtĂ« themelore tĂ« cilĂ«n shpesh e lĂ«mĂ« pas dore ndĂ«rsa pĂ«rqendrohemi te liritĂ« e tjera tĂ« çmuara qĂ« kemi fituar mĂ« vonĂ« – liria e mendimit, e besimit dhe e shprehjes. LĂ«vizja e lirĂ« ka siguruar mbijetesĂ«n tonĂ« dhe na ka lejuar tĂ« lulĂ«zojmĂ« nĂ« njĂ« planet pĂ«r tĂ« cilin nuk ishim natyrshĂ«m tĂ« pĂ«rshtatshĂ«m pĂ«r ta banuar kaq gjerĂ«sisht. Harresa e kĂ«saj tĂ« drejte tĂ« çmuar e bĂ«n mĂ« tĂ« lehtĂ« dorĂ«zimin ndaj ideologjisĂ« dominuese tĂ« dallimit tĂ« rrĂ«njosur.

Na mĂ«sojnĂ« se tĂ« kesh “rrĂ«njĂ«â€ do tĂ« thotĂ« tĂ« kesh njĂ« atdhe. Do tĂ« thotĂ« tĂ« pĂ«rkasĂ«sh nĂ« njĂ« vend dhe te njĂ« popull i caktuar, diçka qĂ« ngrihet nĂ« nivelin e tĂ« qenit vetvetiu i mirĂ«. Qytet-shtetet, shtetet kombĂ«tare dhe format e tjera tĂ« organizimit politik tĂ« bazuara nĂ« territor, shpesh e shenjtĂ«rojnĂ« “rrĂ«njĂ«n” dhe qĂ«ndrimin e palĂ«vizshĂ«m, ndĂ«rsa e zhvlerĂ«sojnĂ«, e kontrollojnĂ« apo madje edhe e ndalojnĂ« lĂ«vizshmĂ«rinĂ«. Urrejtja e thellĂ« qĂ« u drejtohet shpesh nomadĂ«ve, emigrantĂ«ve dhe imigrantĂ«ve, njerĂ«zve pa shtet, refugjatĂ«ve tĂ« zhvendosur dhe komuniteteve “udhĂ«tuese”, Ă«shtĂ« shenjĂ« e kĂ«saj ideologjie disiplinuese territoriale, e cila riprodhohet vazhdimisht nga paradigma e atdheut. NjĂ« antagonizĂ«m i ngjashĂ«m manifestohet ndaj tĂ« ashtuquajturve globalistĂ« apo “elita kozmopolite” tĂ« cilĂ«t investojnĂ« kohĂ«n, burimet dhe interesat diku tjetĂ«r dhe pĂ«rfundojnĂ« duke ndarĂ« vlerat dhe mĂ«nyrat e jetesĂ«s qĂ« janĂ« tĂ« panjohura pĂ«r vendet nga ku kanĂ« ardhur. Me fjalĂ«t e ish-kryeministres britanike Theresa May: “NĂ«se beson se je qytetar i botĂ«s, atĂ«herĂ« je qytetar i askundit”.

NĂ« pĂ«rgjigje tĂ« deklaratĂ«s sĂ« Mayt, filozofi Kwame Anthony Appiah vuri nĂ« dukje se “kozmopolitizmi”, ashtu siç ishte konceptuar fillimisht nĂ« GreqinĂ« e lashtĂ«, nuk ishte i papajtueshĂ«m me idenĂ« dhe praktikĂ«n e shtetĂ«sisĂ«. Appiahu e konsideroi ironik faktin qĂ« kozmopolitĂ«t janĂ« shndĂ«rruar nĂ« “objekte dyshimi”, pikĂ«risht nĂ« njĂ« kohĂ« kur etosi i tyre humanist i shtetĂ«sisĂ« sĂ« zgjeruar dhe veprimit kolektiv Ă«shtĂ« ajo qĂ« na nevojitet mĂ« shumĂ« pĂ«r tĂ« pĂ«rballuar sfidat globale tĂ« kohĂ«s sonĂ«. Ky Ă«shtĂ« njĂ« etos pĂ«rgjegjĂ«sie, pĂ«r mirĂ«qenien e tĂ« tjerĂ«ve, qĂ« kapĂ«rcen dallimet kombĂ«tare dhe kulturore.

Por, ironia shkon edhe mĂ« thellĂ«. EkologĂ«t pĂ«rdorin termin “kozmopolit” pĂ«r tĂ« pĂ«rshkruar speciet tĂ« cilat janĂ« tĂ« shpĂ«rndara nĂ« tĂ« gjithĂ« planetin. Rinoqeronti i zi Ă«shtĂ« endemik nĂ« AfrikĂ« – dhe dikur kĂ«shtu ishim edhe ne. Por, skifteri peregrin Ă«shtĂ« kozmopolit – dhe kĂ«shtu u bĂ«mĂ« edhe ne. Ky kozmopolitizĂ«m ekologjik, ashtu si homologu i tij humanist, nuk Ă«shtĂ« nĂ« kundĂ«rshtim me tĂ« kundĂ«rtĂ«n qĂ«, nĂ« dukje, i kundĂ«rvihet: mĂ«nyrĂ«n tonĂ« tĂ« veçantĂ« tĂ« qĂ«ndrimit nĂ« vend. Ne jemi, njĂ«kohĂ«sisht, specia e parĂ« e linjĂ«s sonĂ« qĂ« mĂ«soi tĂ« vendosej dhe tĂ« krijonte shtĂ«pi tĂ« qĂ«ndrueshme, dhe e para qĂ« mĂ«soi tĂ« banojĂ« nĂ« tĂ« gjithĂ« planetin. E arritĂ«m kĂ«tĂ« duke lĂ«vizur vazhdimisht, veten dhe shtĂ«pitĂ« tona – dhe qindra miliona prej nesh vazhdojnĂ« ta bĂ«jnĂ« kĂ«tĂ« edhe sot.

Sipas OrganizatĂ«s NdĂ«rkombĂ«tare pĂ«r Migracionin, njĂ« nĂ« çdo 30 njerĂ«z tĂ« gjallĂ« nĂ« vitin 2020 ishte migrant. Ky numĂ«r pritet tĂ« rritet ndĂ«rsa popullsitĂ« vazhdojnĂ« tĂ« largohen nga varfĂ«ria, degradimi mjedisor dhe konfliktet e armatosura lokale – apo thjesht tĂ« kĂ«rkojnĂ« kushte mĂ« tĂ« mira jetese nĂ« njĂ« ekonomi globale, tĂ« begattĂ« nĂ« aspektin asimetrik. Kjo lĂ«vizje nuk Ă«shtĂ« e re: globalizimet e mĂ«parshme pĂ«rfshinin migrime ndoshta edhe mĂ« tĂ« mĂ«dha. Historia jonĂ« Ă«shtĂ« njĂ« histori e lĂ«vizjes sĂ« pandĂ«rprerĂ«, ndĂ«rsa njerĂ«zit pĂ«rshkonin planetin, pĂ«rzienin popullsi dhe kultura pĂ«rgjatĂ« mijĂ«vjeçarĂ«ve. Kjo histori globale e harruar Ă«shtĂ« ende e lexueshme nĂ« tĂ« dhĂ«nat arkeologjike dhe tĂ« gjenomeve qĂ« na kanĂ« lĂ«nĂ« paraardhĂ«sit tanĂ«.

Genealogjia e lĂ«vizjes sĂ« lirĂ« njerĂ«zore Ă«shtĂ« e thellĂ« – dhe po aq e thellĂ« Ă«shtĂ« edhe domethĂ«nia e saj. “Odiseajada” jonĂ« e parĂ« kozmopolite gjatĂ« EpokĂ«s Paleolitike zgjati nga 200 mijĂ« deri rreth 15 mijĂ« vjet mĂ« parĂ«, dhe harta e saj shpjegon tregimin e jashtĂ«zakonshĂ«m tĂ« transformimit tonĂ« kozmopolit. RrugĂ«t qĂ« morĂ«m teksa lĂ«viznim nĂ«pĂ«r botĂ«, zbulojnĂ« se si njĂ« specie endemike afro-tropikale, me pak gjasa pĂ«r tĂ« mbijetuar ndryshimet radikale klimatike tĂ« vendit origjinal, arriti tĂ« vendosej nĂ« njĂ« planet me habitat tĂ« llojllojshĂ«m. Kulturat tona rajonale janĂ« produkte tĂ« zgjuara tĂ« kĂ«tij udhĂ«timi tĂ« mrekullueshĂ«m, tĂ« krijuara ndĂ«rsa pĂ«rshtatĂ«m kulturĂ«n tonĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t njerĂ«zore me ekologji tĂ« ndryshme dhe iu pĂ«rgjigjĂ«m risive tĂ« udhĂ«tarĂ«ve tĂ« tjerĂ« qĂ« takuam gjatĂ« rrugĂ«s.

NĂ« fund tĂ« fundit, nĂ« pĂ«rmasĂ«n e plotĂ« tĂ« kohĂ«s dhe historisĂ« sĂ« thellĂ« njerĂ«zore, ne tĂ« gjithĂ« jemi migrantĂ« – dhe gjithmonĂ« kemi qenĂ«. Sepse, lĂ«vizja Ă«shtĂ« reagim i pĂ«rshtatjes ndaj rreziqeve ekzistenciale qĂ« vijnĂ« nga mjediset tona ekologjike dhe shoqĂ«rore. Ajo Ă«shtĂ« mĂ«nyra se si e ruajmĂ« dinjitetin tonĂ« individual dhe kolektiv kur kushtet e jetesĂ«s bĂ«hen tĂ« paqĂ«ndrueshme, tĂ« padurueshme dhe mizore. RrĂ«njosja e detyruar dhe lĂ«vizshmĂ«ria e detyruar janĂ« devijime qĂ« bien ndesh me vetĂ« procesin e krijimit tĂ« njĂ« shtĂ«pie – procesin pĂ«rmes tĂ« cilit arrijmĂ« tĂ« pĂ«rkasim.

HerĂ« pas here, megjithatĂ«, prirja jonĂ« natyrore pĂ«r tĂ« lĂ«vizur, pĂ«r t’u pĂ«rzier dhe pĂ«r tĂ« shkĂ«mbyer shkakton njĂ« ankth tĂ« thellĂ«. Kjo ndodh sepse globalizimi pĂ«rjetohet gjithmonĂ« kĂ«tu dhe tani nga akterĂ« shoqĂ«rorĂ« qĂ« janĂ« amnezikĂ« ndaj lĂ«vizjeve dhe pĂ«rzierjeve kulturore tĂ« sĂ« kaluarĂ«s. KĂ«tyre anktheve periodike ua kemi borxh shpikjet e tilla si pasaportat dhe kufizimet e udhĂ«timit, projektimet urbane me ndarje etnike, ndalimet e martesave tĂ« pĂ«rziera si dhe tĂ« ushqimeve, librave apo modave tĂ« caktuara. Por, kĂ«to masa dĂ«shtojnĂ« pĂ«rfundimisht. Merrni pĂ«r shembull tortilat e misrit, tĂ« cilat spanjollĂ«t e epokĂ«s sĂ« hershme moderne i konsideronin dikur si njĂ« kĂ«rcĂ«nim ekzistencial dhe shpirtĂ«ror pĂ«r trupin dhe shpirtin e krishterĂ«. Sot, misri “jo i krishterĂ«â€ Ă«shtĂ« pjesĂ« e kulturĂ«s sĂ« pĂ«rditshme botĂ«rore – dhe vetĂ« krishterimi tashmĂ« Ă«shtĂ« njĂ« fe botĂ«rore, pavarĂ«sisht ndalimeve tĂ« hershme ndaj tĂ« konvertuarve dhe ideve tĂ« tij.

Anti-globalizmi shpesh shprehet nĂ« shumĂ« nivele, tĂ« cilat mund tĂ« kombinohen nĂ« narrativa tĂ« fuqishme ideologjike. NĂ« vitin 1686, Franca ndaloi pambukun indian pĂ«r shkak tĂ« ndikimit tĂ« tij negativ ekonomik nĂ« industrinĂ« kombĂ«tare tĂ« tekstileve. Por, pĂ«r tĂ« kundĂ«rshtuar popullaritetin e tij tĂ« pakontrollueshĂ«m, propaganda shtetĂ«rore pretendonte se kĂ«to tekstile kishin efekte tĂ« dĂ«mshme morale pĂ«r shpirtin e publikut francez. Ankthet aktuale anti-globaliste dhe thirrjet pĂ«r ta “çglobalizuar” botĂ«n, ndjekin narrativa tĂ« ngjashme, tĂ« cilat janĂ« bĂ«rĂ« mĂ« tĂ« theksuara nĂ« tĂ« ashtuquajturĂ«n “polikrizĂ«â€ tĂ« epokĂ«s sonĂ« – ku thuhet se krizat politike, ideologjike, mjedisore, ekonomike dhe ushtarake po konvergjojnĂ« dhe po cenojnĂ« sigurinĂ« tonĂ«.

MegjithatĂ«, koha jonĂ« nuk Ă«shtĂ« domosdoshmĂ«risht unike, dhe pĂ«r kĂ«tĂ« arsye nuk jemi tĂ« painformuar pĂ«r mĂ«nyrat si tĂ« diagnostikojmĂ« dhe tĂ« reagojmĂ« ndaj kĂ«tij rrĂ«fimi tĂ« pĂ«rgjithĂ«suar pĂ«r njĂ« kolaps tĂ« afĂ«rt global. E ashtuquajtura “KrizĂ« e PĂ«rgjithshme” e shekullit XVII ofron njĂ« krahasim mahnitĂ«s me situatĂ«n tonĂ« dhe mĂ«sime tĂ« paçmueshme pĂ«r kohĂ«n e sotme. Ai shekull pĂ«rjetoi njĂ« numĂ«r tĂ« paparĂ« revolucionesh politike dhe tĂ« luftĂ«rave nĂ« thuajse tĂ« gjitha rajonet e botĂ«s. Kjo trazirĂ« shoqĂ«rore ndodhi nĂ« klimĂ«n e paqĂ«ndrueshme tĂ« EpokĂ«s sĂ« VogĂ«l tĂ« Akullnajave, njĂ« periudhĂ« ftohjeje globale qĂ« zgjati tĂ« paktĂ«n nga shekulli XVI deri rreth shekullit XIX, duke ndikuar nĂ« ekonominĂ« botĂ«rore pĂ«rmes ndĂ«rprerjes sĂ« prodhimit ushqimor dhe pĂ«rhapjes sĂ« sĂ«mundjeve epidemike. “Infektimi” i dukshĂ«m i KrizĂ«s sĂ« PĂ«rgjithshme, i pĂ«rshkruar nga vĂ«zhgues nĂ« tĂ« gjithĂ« hemisferĂ«n veriore dhe i pĂ«rcjellĂ« nĂ«pĂ«rmjet rrjeteve globale tĂ« informacionit, shkaktoi njĂ« ndjenjĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t melankolie dhe zymtie qĂ« pĂ«rforcoi vizionet apokaliptike dhe parashikimet pĂ«r fundin e botĂ«s. Ajo qĂ« dukej se kishte sjellĂ« kĂ«tĂ« kaos ishte lidhja e paprecedentĂ« e botĂ«s. Si pasojĂ«, u ngritĂ«n zĂ«rat tĂ« cilĂ«t kĂ«rkonin njĂ« tĂ«rheqje kulturore drejt sistemeve tĂ« besimit ortodoks tĂ« qytetĂ«rimeve rajonale dhe njĂ« mbrojtje mĂ« tĂ« madhe nga ndikimet e jashtme. NjĂ« pĂ«rgjigje e hershme dhe ekstreme ndaj kĂ«tyre ideve anti-globaliste ishte politika sakoku e JaponisĂ«, pĂ«r izolim pothuajse total, e cila filloi nĂ« vitin 1633 dhe pĂ«rfundoi dy shekuj mĂ« vonĂ« me pak sukses.

NĂ« epokĂ«n tonĂ« tĂ« tanishme, lĂ«vizjet anti-globaliste kanĂ« kaluar sĂ« fundmi nga e majta ekstreme nĂ« tĂ« djathtĂ«n ekstreme tĂ« politikĂ«s kombĂ«tare dhe globale. PakĂ«naqĂ«sia e justifikuar ndaj padrejtĂ«sive tĂ« pĂ«rjetuara nĂ« nivel lokal nga ekonomia globale, dhe ndikimi gjithnjĂ« e mĂ« i madh i ndryshimeve globale klimatike, tashmĂ« u shtrinĂ« nĂ« njĂ« zemĂ«rim ndaj dimensioneve shoqĂ«rore dhe kulturore tĂ« globalizimit. Identitarizmi, njĂ« ideologji politike qĂ« thekson ruajtjen e etnive dhe kulturave “perĂ«ndimore”, sipas njĂ« koncepti tĂ« ngushtĂ«, Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« strategjia mĂ« e lehtĂ« dhe mĂ« efikase pĂ«r tĂ« mobilizuar pakĂ«naqĂ«sitĂ« lokale dhe pĂ«r t’i drejtuar ato ndaj çdo gjĂ«je qĂ« perceptohet si kĂ«rcĂ«nim pĂ«r mirĂ«qenien e atyre qĂ« vuajnĂ«. Epoka e shĂ«mtuar e nacionalizmit Ă«shtĂ« kthyer.

A Ă«shtĂ« identitarizmi nacionalist etosi qĂ« do tĂ« pĂ«rdorim tani pĂ«r tĂ« pĂ«rballuar kĂ«rcĂ«nimet e pĂ«rbashkĂ«ta ekzistenciale qĂ« na presin nĂ« shekullin e ardhshĂ«m? Pse tĂ« mos jetĂ«? A ka kush qĂ« dyshon se kufijtĂ« kombĂ«tarĂ« do tĂ« shndĂ«rrohen sĂ«rish nĂ« kufij fizikĂ« tĂ« shenjtĂ« dhe se do tĂ« mbrohen me ashpĂ«rsi ndaj atyre qĂ« largohen nga shkatĂ«rrimi mjedisor, ekonomik apo ushtarak i shtĂ«pive tĂ« tyre? A dyshojmĂ« se do tĂ« ngrihen zĂ«rat e rrjedhshĂ«m, tĂ« nxitur nga synimet mĂ« (jo)fisnike pĂ«r tĂ« justifikuar plumbat patriotikĂ« tĂ« drejtuar ndaj “migrantĂ«ve tĂ« huaj” dhe refugjatĂ«ve klimatikĂ« dhe se udhĂ«heqĂ«sit do tĂ« deklarojnĂ« se kĂ«ta njerĂ«z tĂ« zhvendosur nuk mund tĂ« priten pĂ«r shkak tĂ« numrit dhe tĂ« kulturave tĂ« tyre dhe pĂ«r shkak tĂ« rrezikut qĂ« ata paraqesin pĂ«r jetĂ«n tonĂ« tĂ« sigurt – pĂ«r “identitetin” tonĂ«?

SkenarĂ« tĂ« tillĂ« janĂ« tepĂ«r tĂ« mundshĂ«m, duke pasur parasysh rritjen e kĂ«ndvĂ«shtrimeve ksenofobike, si ideja konspirative e njĂ« “ZĂ«vendĂ«simi tĂ« Madh” sipas sĂ« cilĂ«s elitat – tĂ« imagjinuara si çifutĂ« dhe pakica tĂ« tjera – kanĂ« nisur njĂ« plan pĂ«r tĂ« zĂ«vendĂ«suar tĂ« ashtuquajturit evropianĂ« autoktonĂ« tĂ« bardhĂ« me popullata tĂ« tjera tĂ« perceptuara si mĂ« pjellore dhe mĂ« kĂ«rcĂ«nuese. KĂ«to botĂ«kuptime raciste konvergojnĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« rrezikshme me keqkuptimin publik mbi “racĂ«n”, siç reflektohet nĂ« ethet e fundit pĂ«r testet e prejardhjes gjenetike. ADN-ja ka pak lidhje me “identitetin”, ashtu siç e kanĂ« ndĂ«rtuar atĂ« ideologjitĂ« shoqĂ«rore e politike, dhe shumĂ« mĂ« tepĂ«r ka lidhje me gjeografinĂ« fizike dhe shoqĂ«rore. Gjenet tona janĂ« rezultat i lĂ«vizshmĂ«risĂ« sĂ« pĂ«rshtatjes sĂ« njeriut, si dhe udhĂ«timeve, takimeve tĂ« pasura dhe lidhjeve tĂ« reja qĂ« liria jonĂ« e lĂ«vizjes i ka bĂ«rĂ« tĂ« mundshme pĂ«r dhjetĂ«ra mijĂ«ra vjet. Gjenomi ynĂ« nuk e tregon tĂ« gjithĂ« historinĂ« tonĂ«, por tregimi qĂ« ai ofron dĂ«shmon se si globalizimet e sĂ« kaluarĂ«s na kanĂ« bĂ«rĂ« ata qĂ« jemi sot.

NdĂ«rsa kĂ«rkojmĂ« mĂ«nyra pĂ«r tĂ« komunikuar me njĂ«ri-tjetrin pĂ«rtej ideologjisĂ« kokĂ«fortĂ« tĂ« dallimit, duhet tĂ« pĂ«rgatitemi edhe pĂ«r shtrembĂ«rimet dhe manipulimet e ardhshme tĂ« kuptimit aktual shkencor dhe historik tĂ« identitetit. Disa njerĂ«z sot mbartin disa gjene tĂ« cilat paraardhĂ«sit e tyre nĂ« EpokĂ«n Pleistocene i trashĂ«guan nga kontaktet me kushĂ«rinjtĂ« tanĂ« neandertalĂ« dhe denisovanĂ« eurazianĂ«, tĂ« cilĂ«t disa komunitete Homo sapiens i takuan gjatĂ« udhĂ«timeve tĂ« tyre tĂ« zgjerimit kozmopolit. Si mund tĂ« interpretohet dhe pĂ«rdoret njĂ« dallim i tillĂ« gjenetik nĂ« tĂ« ardhmen, nga ata qĂ« janĂ« tĂ« vendosur ta çojnĂ« identitarizmin deri nĂ« konkluzionet mĂ« qesharake – apo mĂ« vrastare? A do tĂ« shpallin se disa njerĂ«z nuk janĂ« mjaftueshĂ«m “tĂ« pastĂ«r” pĂ«r tĂ« gĂ«zuar lirinĂ«, sigurinĂ« dhe dinjitetin qĂ« njohim si tĂ« drejta natyrore tĂ« njerĂ«zimit? Apo, pĂ«rkundrazi, do tĂ« ngremĂ« nĂ« piedestal gjenin neandertal apo denisovan si shenjĂ« e “veçantisĂ«â€ euraziane, pĂ«r tĂ« ringjallur narrativa tĂ« epĂ«rsisĂ« racore, tĂ« ngjashme me ato qĂ« dikur pĂ«rhapeshin nĂ« arkeologji mbi natyrĂ«n gjoja mĂ« tĂ« “zhvilluar” tĂ« atyre fosileve njerĂ«zore qĂ« gjendeshin mĂ« larg prejardhjes afrikane tĂ« specieve tona?

PaleontologĂ«t qĂ« ngulin kĂ«mbĂ« tĂ« pĂ«rdorin etiketĂ«n “njerĂ«z” pĂ«r tĂ« gjithĂ« gjenin Homo, ndĂ«rsa rezervojnĂ« atĂ« tĂ« “njeriut modern” pĂ«r pĂ«rfaqĂ«suesit e mbijetuar tĂ« linjĂ«s (d.m.th. pĂ«r ne), ndoshta e kuptojnĂ« mĂ« mirĂ« pjesĂ«n e rreziqeve tĂ« manipulimeve ideologjike tĂ« taksonomive shkencore. Por, nĂ« tregun e hapur tĂ« ideve ku gjithçka qarkullon nĂ« emĂ«r tĂ« lirisĂ« sĂ« mendimit dhe tĂ« shprehjes, si mund tĂ« mbrojmĂ« veten dhe njĂ«ri-tjetrin nga kĂ«to rreziqe, nĂ«se ende e perceptojmĂ« pluralitetin si kĂ«rcĂ«nim pĂ«r mbijetesĂ«n dhe nuk arrijmĂ« tĂ« shohim pasurinĂ« e kulturĂ«s sonĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t njerĂ«zore?

LuftĂ«rat qĂ« zhvillojmĂ« kundĂ«r njĂ«ri-tjetrit janĂ«, nĂ« thelb, qĂ« tĂ« gjitha luftĂ«ra civile. Derisa t’i njohim si tĂ« tilla, ato do tĂ« mbeten tragjedi tĂ« cilat i pranojmĂ« si tĂ« natyrshme – ose tmerr qĂ« e çmojmĂ« nĂ« emĂ«r tĂ« nocioneve madhĂ«shtore qĂ« na shiten nga zĂ«ra tĂ« zhurmshĂ«m qĂ« njohin frikĂ«n tonĂ« mĂ« mirĂ« sesa pasurinĂ« e botĂ«s dhe tĂ« historisĂ« sonĂ«. Ne kemi qenĂ« gjithmonĂ« globalĂ« – dhe ky Ă«shtĂ« identiteti ynĂ« i pĂ«rbashkĂ«t. ËshtĂ« mĂ«nyra jonĂ« e veçantĂ« pĂ«r tĂ« qenĂ« dhe pĂ«r tĂ« mbetur nĂ« botĂ« si njĂ« familje. ÇfarĂ«do qĂ« çmojmĂ« nĂ« njerĂ«zoren dhe kulturĂ«n tonĂ«, Ă«shtĂ« krijuar nga udhĂ«timet dhe takimet tona globale. PĂ«rmes tyre, ne do tĂ« vazhdojmĂ« tĂ« shkruajmĂ« tregimin se si u bĂ«mĂ« ne. /Telegrafi/

The post Nuk ka kultura të pastra appeared first on Telegrafi.

↗

GREQI – Nga viti 2010 kanĂ« emigruar tĂ« paktĂ«n 20 000 mjekĂ«

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Oliver Serani

ATHINË, 2 qershor /ATSH-AA/ – Rreth 20 000 mjekĂ« janĂ« larguar nga vendi qĂ« nga viti 2010, kur kriza ekonomike filloi tĂ« ndihej nĂ« Greqi.

Sipas medias greke, shumë mjekë kanë preferuar të shkojnë jashtë vendit për shkak të pagave të ulëta, ngarkesës së tepërt të punës, stafit të pamjaftueshëm dhe pasigurisë ekonomike.

Thuhet se mjekët e rinj me punë në spitalet shtetërore merrnin paga më pak se 1 500 euro në muaj dhe se janë përballuar me orare pune që tejkalojnë 65 orë në javë.

Shumica e mjekëve që kanë migruar përbëhen nga specialistë të rinj midis moshës 25 dhe 44 vjeç, dhe se kjo situatë jo vetëm që ka ulur cilësinë e shërbimeve shëndetësore, por ka ndikuar negativisht edhe në popullsinë produktive të vendit.

Britania e Madhe, Gjermania, Franca, Qiproja, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Arabia Saudite janë ndër vendet më të preferuara nga mjekët grekë./  /os/

The post GREQI – Nga viti 2010 kanĂ« emigruar tĂ« paktĂ«n 20 000 mjekĂ« appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

Nis fushata “Migrim i rregullt. PunĂ« e sigurtĂ«â€

✇Euronews
By: Elidona Aga

NĂ« mbrojtje tĂ« tĂ« drejtave tĂ« punĂ«torĂ«ve migrantĂ« dhe punĂ«simit tĂ« rregullt dhe tĂ« ligjshĂ«m nĂ« rajon, organizata Qendra Shqiptare pĂ«r njĂ« Zhvillim tĂ« QĂ«ndrueshĂ«m, (ASDO) ka nisur fushatĂ«n ndĂ«rgjegjĂ«suese “Migrim i rregullt.  PunĂ« e sigurtĂ«â€ me mbĂ«shtetjen e MinistrisĂ« sĂ« Zhvillimit Ekonomik, sĂ« RepublikĂ«s Federale tĂ« GjermanisĂ« dhe nĂ« bashkĂ«punim tĂ« ngushtĂ« me Inspektoriatin e PunĂ«s nĂ« ShqipĂ«ri.

Fushata synon të sensibilizojë qytetarët që migrojnë për punë nga Shqipëria drejt vendeve të rajonit, si dhe ata nga vendet fqinje që punojnë në Shqipëri, por dhe bizneset, organizatat dhe institucione publike të vendit dhe të rajonit si në Mal të Zi, Maqedoninë e Veriut dhe Kosovë mbi rëndësinë e punësimit të rregullt dhe respektimit të të drejtave në vendin e punës.

Bashkëpunim Rajonal dhe Mbështetje Institucionale

Në kuadër të kësaj nisme, do të ndërmerret një hap domethënës për forcimin e bashkëpunimit ndërinstitucional, përmes firmosjes së një Memorandumi të Përbashkët mes Inspektorateve të Punës të vendeve të rajonit. Memorandumi do të jetë rezultat i një sërë takimesh të nivelit të lartë me përfaqësues institucionalë nga Maqedonia e Veriut dhe Mali i Zi, duke shënuar një moment të rëndësishëm në përpjekjet për të koordinuar veprimet në mbrojtje të të drejtave të punëtorëve migrantë.

Studime dhe Trajnime për Njohjen dhe Mbrojtjen e të Drejtave të Emigrantëve

Në kuadër të fushatës, do të publikohet një studim i detajuar mbi punësimin e shtetasve shqiptarë në vendet e rajonit dhe të qytetarëve të rajonit në Shqipëri. Ky publikim hedh dritë mbi trendet, sfidat dhe mundësitë që lidhen me migracionin për punësim, dhe do të shërbejë si bazë për ndërhyrje më të targetuara në politikat publike dhe praktikat e inspektimit të punës.

Paralelisht, inspektorët e punës në Shqipëri do të marrin pjesë në trajnime të specializuara mbi të drejtat e migrantëve, me qëllim rritjen e kapaciteteve për të mbrojtur më mirë të drejtat e kësaj kategorie si dhe të punonjësve në tërësi.

Reforma Ligjore dhe Konsultime me Ekspertët

Një tjetër komponent i rëndësishëm i fushatës janë takimet konsultative me ekspertë ligjorë, të cilat kanë për qëllim të identifikojnë hapësirat për ndryshime dhe përmirësime në legjislacionin që rregullon veprimtarinë e Inspektoratit të Punës për sa i përket punësimit të rregullt të punonjësve migrantë.  Këto konsultime synojnë të sigurojnë një kuadër më efikas për mbrojtjen e të drejtave të punëtorëve migrantë dhe për të fuqizuar rolin e institucioneve përkatëse.

Një Fushatë e Gjerë Ndërgjegjësimi

NĂ« fokus tĂ« kĂ«saj nisme qĂ«ndron njĂ« fushatĂ« e gjerĂ« ndĂ«rgjegjĂ«simi qĂ« pĂ«rmes spoteve informuese, komunikimit nĂ« rrjete sociale dhe eventeve informuese synon tĂ« arrijĂ« sa mĂ« shumĂ« punĂ«kĂ«rkues dhe punĂ«dhĂ«nĂ«s, duke pĂ«rçuar mesazhin e qartĂ«: “Migrim i rregullt. PunĂ« e sigurtĂ«â€.

Fushata Ă«shtĂ« njĂ« hap konkret drejt njĂ« qasjeje mĂ« tĂ« koordinuar, mĂ« humane dhe mĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme pĂ«r migracionin nĂ« rajon, duke garantuar qĂ« çdo punĂ«tor – kudo qĂ« tĂ« jetĂ« – tĂ« trajtohet me dinjitet dhe drejtĂ«si.

LEXONI GJITHASHTU:

The post Nis fushata “Migrim i rregullt. PunĂ« e sigurtĂ«â€ appeared first on Euronews Albania.

↗

Shqiptarët, të dytët më të refuzuarit në kufijtë e BE në 2024

✇BoldNews
By: Ela

Shqiptarët janë të dytët më të refuzuarit në kufijtë e Bashkimit Europian, pas ukrainasve (19 595). Në total në kufijtë tokësor, ajror dhe detar në vitin 2024 janë refuzuar 14,260 shtetas shqiptar, ku gjysma në kufijtë tokësorë (7855). Gjysma e totalit janë refuzuar në shtet fqinjë, Greqi dhe Itali, ndërsa pjesa tjetër e shpërndarë në [
]

The post Shqiptarët, të dytët më të refuzuarit në kufijtë e BE në 2024 appeared first on BoldNews.al.

↗

FOKUS – SHBA u ofron migrantĂ«ve tĂ« paligjshĂ«m 1 000 dollarĂ« pĂ«r largim vullnetar

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Oliver Serani

UASHINGTON, 5 maj /ATSH-DPA/ – Qeveria amerikane, nĂ«n drejtimin e presidentit Donald Trump, do t’u paguajĂ« 1 000 dollarĂ« emigrantĂ«ve tĂ« paligjshĂ«m qĂ« largohen vullnetarisht nga vendi, njoftoi Departamenti i SigurisĂ« KombĂ«tare (DHS).

Ndihma do t’i paguhet kujtdo qĂ« pĂ«rdor funksionin e vetĂ«dĂ«bimit nĂ« njĂ« aplikacion tĂ« dedikuar.

Sipas autoriteteve sapo migrant konfirmon mbërritjen në vendin e origjinës, pagesa drejt tij  kryhet menjëherë, ndërsa qeveria e SHBA-së do të mbulojë gjitha kostot e deportimit.

Që kur mori detyrën, Trump ka ndjekur një qëndrim të ashpër ndaj imigracionit.

NĂ«n administratĂ«n e paraardhĂ«sit tĂ« tij, Joe Biden, migrantĂ«t mund tĂ« pĂ«rdornin aplikacionin ‘’One’’ tĂ« ShĂ«rbimit Doganor dhe Mbrojtjes Kufitare tĂ« SHBA-sĂ« (CBP) pĂ«r tĂ« caktuar takime pĂ«r aplikimet e tyre pĂ«r azil nĂ« pikat kufitare tĂ« SHBA-sĂ« nga Meksika, pĂ«r shembull.

NĂ«n Trump, aplikacioni u ripĂ«rdor plotĂ«sisht pĂ«r deportime dhe u riemĂ«rua ‘’CBP Home’’.

NjerĂ«zit qĂ« jetojnĂ« ilegalisht nĂ« Shtetet e Bashkuara tani mund ta pĂ«rdorin atĂ« pĂ«r tĂ« njoftuar tĂ« tjerĂ«t pĂ«r qĂ«llimin e tyre pĂ«r t’u larguar nga vendi.

Sipas DHS, kostoja mesatare për të kapur, ndaluar dhe deportuar një emigrant të paligjshëm është rreth 17 000 dollarë.

Kushdo qĂ« deklaron qĂ«llimin e tij pĂ«r t’u larguar vullnetarisht nga vendi nĂ«pĂ«rmjet aplikacionit do tĂ« pĂ«rjashtohet nga paraburgimi./    /os/

 

The post FOKUS – SHBA u ofron migrantĂ«ve tĂ« paligjshĂ«m 1 000 dollarĂ« pĂ«r largim vullnetar appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

Emigrimi masiv/ Minierat vuajnë mungesën e fuqisë punëtore, po detyrohen të mbyllen

✇BoldNews
By: Ela

Sektori minerar po pĂ«rballet si njĂ« pjesĂ« e mirĂ« e industrive nĂ« vend me mungesĂ«n e fuqisĂ« punĂ«tore kjo akoma edhe mĂ« e theksuar pĂ«r kĂ«tĂ« sektor duke pasur parasysh rajonet ku zhvillohet aktiviteti. Raporti i Inspektoratit Qendror, që  referohet kontrolleve tĂ« bĂ«ra nga Autoriteti KombĂ«tar pĂ«r SigurinĂ« dhe Emergjencat nĂ« Miniera (AKSEM), vĂ« theksin [
]

The post Emigrimi masiv/ Minierat vuajnë mungesën e fuqisë punëtore, po detyrohen të mbyllen appeared first on BoldNews.al.

↗

BSH: Tkurrja dhe plakja e popullsisë kërcënojnë të ardhmen e ekonomisë

✇BoldNews
By: Ela

Ulja e numrit të përgjithshëm të popullsisë dhe plakja e saj kanë implikime të rëndësishme për zhvillimin ekonomik, ndaj nevojitet reagim nëpërmjet reformave dhe politikave të zhvillimit. Një studim i FMN-së, i cituar nga Banka e Shqipërisë në raportin e saj vjetor, evidenton tre kanale kryesore nëpërmjet të cilave këto tendenca demografike kërcënojnë zhvillimin ekonomik. [
]

The post BSH: Tkurrja dhe plakja e popullsisë kërcënojnë të ardhmen e ekonomisë appeared first on BoldNews.al.

↗

KĂ«rkesa pĂ«r azil, Gjermania s’ështĂ« mĂ« e para! Ja vendi i preferuar pĂ«r emigrantĂ«t

✇Albeu
By: M C

PĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« ndĂ«r vite, Gjermania nuk Ă«shtĂ« mĂ« destinacioni kryesor i azilkĂ«rkuesve nĂ« EuropĂ«. “Welt am Sonntag” citoi raportin e prillit 2025 tĂ« Komisionit tĂ« BE-sĂ«, tĂ« konsideruar si konfidencial, mbi situatĂ«n e emigrimit nĂ« BE dhe vendet e treta. Aty rezulton qĂ« tashmĂ« vendin e parĂ« pĂ«r aplikimet e mban aktualisht Franca me gati 41.000 kĂ«rkesa tĂ« regjistruara nga 1 janari deri mĂ« 31 mars tĂ« kĂ«tij viti. Pastaj renditet Spanja (39.318 kĂ«rkesa pĂ«r azil) dhe e treta Gjermania.

Në Gjermani, numri i kërkesave për azil ka rënë me 41 për qind në tremujorin e parë të këtij viti krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar ku kishte 37.387 aplikime. Në fund të renditjes së BE gjenden Hungaria me 22 kërkesa për azil dhe Sllovakia me 37 kërkesa. Sipas raportit të Welt am Sonntag, një e katërta e të gjitha aplikimeve për mbrojtje në Gjermani bëhen nga sirianë (24 përqind), të ndjekur nga afganët (16 përqind) dhe turqit (11 përqind).

Franca është bërë vendi numër një i destinacionit për ukrainasit. Shumica e atyre që kërkojnë mbrojtje në BE, si dhe Zvicër dhe Norvegji erdhën nga Venezuela, të ndjekur nga azilkërkuesit nga Afganistani dhe Siria. Kërkesat për azil jo vetëm nga ukrainasit, por edhe kinezët dhe indianët gjithashtu u rritën ndjeshëm. Në të kundërt, dukshëm më pak njerëz nga Siria, Kolumbia dhe Turqia kanë aplikuar për azil gjatë kësaj periudhe.

The post KĂ«rkesa pĂ«r azil, Gjermania s’ështĂ« mĂ« e para! Ja vendi i preferuar pĂ«r emigrantĂ«t appeared first on Albeu.com.

↗

Rama: Me PS në 11 maji, shqiptarët do të jenë europian i barabartë mes evropianësh

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Maela Marini

TIRANË, 30 mars/ATSH-Maela Marini/ Kryeministri Edi Rama, njĂ«kohĂ«sisht kryetar i PartisĂ« Socialiste u shpreh sot se ShqipĂ«ria ka pasur mbi krye njerĂ«z qĂ« nuk kanĂ« pasur kurajon tĂ« qĂ«ndrojnĂ« drejt pĂ«rballĂ« fqinjĂ«ve dhe tĂ« mĂ«dhenjve tĂ« EuropĂ«s e botĂ«s e tĂ« kĂ«rkojnĂ« respekt, por kanĂ« dhĂ«nĂ« servilizĂ«m dhe kanĂ« pranuar edhe poshtĂ«rim.

Në një takim me shqiptarët në Athinë, Greqi, në kuadër të turit të takimeve me diasporën, Rama u shpreh se kjo ka bërë që të huajt të na shikojnë si përfaqësues të një shteti që nuk meriton respekt dhe vlerësim, por sot kjo ka ndryshuar.

Kryeministri hoqi paralel me situatën në të cilën janë gjendur emigrantët shqiptarë kur kanë ardhur në Greqi.

“NĂ«se doni tĂ« dini se pĂ«r çfarĂ« ka nevojĂ« ShqipĂ«ria nĂ« 11 maj bĂ«ni vetĂ«m historikun e thjesht tĂ« tuajin dhe familjes tuaj. TĂ« gjithĂ« kanĂ« parĂ« momente tĂ« rrugĂ«s ku vĂ«shtirĂ«sitĂ«, poshtĂ«rimet kanĂ« qenĂ« tĂ« patregueshme dhe ku pĂ«r tĂ« ardhur nĂ« ditĂ«n qĂ« fqinjĂ«ve tuaj rreth e rrotull mos tĂ« jeni tĂ« detyruar t’u thoni mirĂ«mĂ«ngjesi kur nuk ju thonĂ« ju Ă«shtĂ« dashur tĂ« luftoni shumĂ« dhe pĂ«r njĂ« kohĂ« tĂ« gjatĂ«â€, tha Rama.

Kryeministri theksoi se shqiptarët jashtë i janë imponuar tashmë vendit ku jetojnë dhe marrin respekt.

Po ashtu Rama vlerësoi se falë zgjedhjes së tyre të guximshme dhe shumë të vështirë për të shkuar në emigracion ata kanë shpëtuar veten dhe familjen e tyre, por kanë shtuar fuqinë e Shqipërisë që të ngrihet më shpejt dhe të eci më shpejt.

“Ju i duheni vendit nĂ« 11 maj pĂ«r tĂ« vĂ«nĂ« vulĂ«n mbi gjithĂ« kĂ«tĂ« proces qĂ« ne sĂ« bashku kemi ndĂ«rmarrĂ« me shumĂ« vĂ«shtirĂ«si dhe pĂ«r tĂ« realizuar atĂ« qĂ« Ă«shtĂ« detyrimi i fundit qĂ« çdo prind i ka fĂ«mijĂ«ve tĂ« vetĂ« qĂ« t’i japĂ« pasaportĂ«n europiane dhe t’i thotĂ« mĂ«soje gjuhĂ«n greke, italiane e franceze, mĂ«soje kulturĂ«n e EuropĂ«s por nuk ke nevojĂ« tĂ« ndryshosh atĂ« qĂ« je dhe e ke tĂ« shkruar nĂ« pasaportĂ«n tĂ«nde shqiptare. Sepse me kĂ«tĂ« pasaportĂ« qĂ« unĂ« tĂ« bĂ«ra tĂ« mundur duke u bashkuar me Edi RamĂ«n dhe PS-nĂ« nĂ« 11 maj tĂ« 2025 ti ke mundĂ«si tĂ« qĂ«ndrosh kĂ«tu, tĂ« shkosh nĂ« çdo vend qĂ« do tĂ« EuropĂ«s dhe tĂ« tĂ« respektojnĂ« si europian i barabartĂ« mes evropianĂ«sh”, tha Rama.

/a.f/

The post Rama: Me PS në 11 maji, shqiptarët do të jenë europian i barabartë mes evropianësh appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

KontrabandĂ« me migrantĂ« – dy shtetasve nga Sri Lanka u lĂ«shohet vendimi pĂ«r qĂ«ndrim dyjavor – i dyshuari braktis veturĂ«n dhe ik

✇Telegrafi
By: Besnike Salihu

Policia e Kosovës ka njoftuar për një rast të kontrabandës me migantë.

Rasti ka ndodhur në fshatin Përlepnicë të Gjilanit, të premten në ora 23:00.

“NjĂ« drejtues i automjetit, mĂ« tĂ« vĂ«rejtur se njĂ«sia policore e ka pikasur dhe kishte qĂ«llim ta ndalonte, ka shtuar shpejtĂ«sinĂ« dhe ka tentuar tĂ« ik. NĂ« njĂ« largĂ«si nga aty, ka braktisur veturĂ«n dhe ka ikur nĂ« kĂ«mbĂ«. NĂ« afĂ«rsi tĂ« veturĂ«s janĂ« takuar dy persona meshkuj tĂ« cilĂ«t ishin pa dokumente. GjatĂ« bisedĂ«s me ta, tĂ« njĂ«jtit kanĂ« deklaruar se janĂ« shtetas tĂ« Sri LankĂ«s dhe kanĂ« hyrĂ« me atĂ« veturĂ« nga Serbia nĂ« RepublikĂ«n e KosovĂ«s”, thuhet nĂ« raport.

Gjatë verifikimit të veturës përmes ka rezultuar se i përket një personi mashkull i Serbisë.

Në konsultim me prokurorin vetura është sekuestruar, ndërsa për shtetasit e huaj është njoftuar Njësia për Migrim të cilëve u është lëshuar vendim për qëndrim dy-javor në Republikën e Kosovës e më pas janë liruar.

Rasti në hetime. /Telegrafi/

The post KontrabandĂ« me migrantĂ« – dy shtetasve nga Sri Lanka u lĂ«shohet vendimi pĂ«r qĂ«ndrim dyjavor – i dyshuari braktis veturĂ«n dhe ik appeared first on Telegrafi.

↗

U kthye pas 30 viteve në Greqi, bletërritësi: Këtu ka më shumë mundësi se në emigrim

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Maela Marini


TIRANË, 25 mars/ATSH/ Pas 30 vitesh nĂ« emigrim, Fatos Hotolishta dhe familja e tij janĂ« rikthyer nĂ« vendlindje me njĂ« vizion tĂ« ri, investimin pĂ«r rritjen e bletĂ«ve nĂ« tokĂ«n e vetĂ«.

Parku i tyre “Bleta e egĂ«r”, i vendosur nĂ« fshatin Pacomit tĂ« PĂ«rmetit siguron tĂ« ardhurat kryesore pĂ«r kĂ«tĂ« familje e cila mendon ta zgjerojĂ« aktivitetin duke punĂ«suar tĂ« tjerĂ« persona.

Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale dëshminë e Fatosit, i cili nga viti 1992 kishte emigruar në Greqi, dhe pas 30 viteve emigracion vendosi të kthehej në vendlindje.

Fatosi tregon se në vitin 2023 vendosi që aktivitetin që ushtronte në Greqi si bletar ta hapte në vendlindje.

“Vendosa qĂ« kĂ«tĂ« aktivitete qĂ« kam pasur nĂ« emigrim ta hap nĂ« vendlindjen time. Me kĂ«tĂ« aktivitet punĂ«soj veten dhe familjen time dhe mĂ« vonĂ« mund tĂ« punĂ«soj edhe punĂ«torĂ« tĂ« tjerĂ«â€, u shpreh Fatosi.

Sipas tij “nĂ« ShqipĂ«ri ka shumĂ« mundĂ«si pĂ«r tĂ« punuar dhe jetuar mĂ« mirĂ« se nĂ« emigrim”.

Ndërsa Klodina, bashkëshortja e Fatosit u shpreh se falë një financimi nga fondet e BE-së kanë arritur të sigurojnë edhe një makineri të posaçme për punishten e tyre.

“NĂ« punishten ‘Bleta e egĂ«r’ kemi produktet tona si qumĂ«shti i bletĂ«s, poleni, propolisi, mjalti, qirinjtĂ« e ndryshĂ«m, kremĂ«rat qĂ« janĂ« bio. FalĂ« njĂ« fondi nga BE kemi marrĂ« edhe makinerinĂ«, qĂ« nĂ« jug tĂ« ShqipĂ«risĂ« nuk ka, pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« bukĂ«n e bletĂ«s pĂ«r tĂ« stimuluar ushtrinĂ« e saj dhe pĂ«r tĂ« ecur sa mĂ« mirĂ«. Pas 30 vitesh emigracion kjo punishte u rikthye nĂ« shtĂ«pinĂ« tonĂ« tĂ« dytĂ«. Ne mendojmĂ« ta zgjerojmĂ« akoma mĂ« shumĂ« me punonjĂ«s tĂ« tjerĂ«â€, theksoi ajo.

/a.f/

The post U kthye pas 30 viteve në Greqi, bletërritësi: Këtu ka më shumë mundësi se në emigrim appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

U kthye nga Italia dhe gjeti suksesin në Durrës, Haxhi: Shqipëria ka potencial

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Arbi Fortuzi

TIRANË, 20 mars /ATSH/ Kryeministri Edi Rama ka ndarĂ« sot historinĂ« frymĂ«zuese tĂ« Leonard Haxhit nga DurrĂ«si, i cili pas 30 viteve emigrim nĂ« Itali, ku arriti deri nĂ« pozicionin e shefit tĂ« kuzhinĂ«s nĂ« Venecia, vendosi tĂ« rikthehej nĂ« ShqipĂ«ri.

Sipas RamĂ«s, Haxhi ka investuar eksperiencĂ«n dhe kursimet e fituara nĂ« restorantin “Pampas” nĂ« zonĂ«n e VollgĂ«s, DurrĂ«s, i cili tashmĂ« Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« njĂ« emĂ«r i njohur nĂ« fushĂ«n e gastronomisĂ«, duke njohur njĂ« rritje tĂ« shpejtĂ« pĂ«rtej parashikimeve.

“Me historinĂ« frymĂ«zuese tĂ« Leonard Haxhit nga DurrĂ«si, i cili pas 30 viteve emigrim nĂ« Itali ku arriti deri shef kuzhine nĂ« njĂ« majĂ« botĂ«rore tĂ« turizmit si Venecia, vendosi tĂ« kthehej nĂ« ShqipĂ«ri me eskperiencĂ«n dhe kursimet e fituara, qĂ« i ka investuar tek “Pampas”-i tanimĂ« i famshĂ«m, tek Vollga, DurrĂ«s, duke i rritur shpejt pĂ«rtej parashikimeve”, shkruan Rama.

NĂ« videon e publikuar nga kryeministri Rama, Haxhi u bĂ«n thirrje shqiptarĂ«ve qĂ« jetojnĂ« jashtĂ« tĂ« kenĂ« besim dhe tĂ« investojmĂ« nĂ« vendlindje. “GjithnjĂ« e kam patur dĂ«shirĂ«n tĂ« kthehem. ShqipĂ«ria ka potencial”, tha Haxhi.

/r.e/

The post U kthye nga Italia dhe gjeti suksesin në Durrës, Haxhi: Shqipëria ka potencial appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

“EmigrojnĂ«â€ edhe bebet/ TĂ« rinjtĂ« nĂ« emigracion po lindin mĂ« shumĂ«

✇BoldNews
By: Ardit

Arbri dhe Suela, dy programues shqiptarë në të 30-ta, tani jetojnë në Holandë, pasi siguruan kontrata pune me të ardhura të kënaqshme. Pas dy vitesh qëndrimi në Amsterdam, familja e re solli në jetë fëmijën e parë dhe tani ka blerë me kredi një shtëpi të madhe në periferi të qytetit. Ata po planifikojnë të [
]

The post “EmigrojnĂ«â€ edhe bebet/ TĂ« rinjtĂ« nĂ« emigracion po lindin mĂ« shumĂ« appeared first on BoldNews.al.

❌