Pozita e Britanisë në shekullin XIX ishte më e fuqishme se ajo e ShBA-së sot. Ambasadorët britanikë kishin një peshë shumë të madhe në arenën ndërkombëtare. Kur përmendeshin “Fuqitë e Mëdha”, menjëherë të vinte ndërmend Anglia, Franca dhe Rusia. Për këtë arsye, drejtuesit e shtetit osman përpiqeshin të mbanin marrëdhënie sa më të mira jo vetëm me ambasadorët, por edhe me diplomatët e niveleve të tjera. Një nga praktikat e Abdylhamidit II ishte “komprometimi” i tyre me dhurata.
Në vitin 1878 rusët dolën fitues me Perandorinë Osmane dhe kishin vendosur shtabin e tyre në një lagje të njohur të Stambollit (Yeşilköy). Ishin ditët kur perandoria kishte më shumë se kurrë nevojë për Mbretërinë e Bashkuar. Sulltani dëshironte t’i dhuronte Mr. Sandisonit, Sekretarit të Parë të Ambasadës Britanike në Stamboll, një kuti cigaresh e zbukuruar me bizhuteri të shtrenjta. Por, Sandisoni nuk mund të pranonte këtë dhuratë pa dijeninë dhe miratimin e ambasadorit. Prandaj, në mënyrë të sjellshme e refuzoi. Më pas shkoi në Ambasadë dhe pyeti eprorin e vet, ambasadorin britanik, Henry Layard, se çfarë duhej të bënte. Ky i fundit i shkroi menjëherë ministrit të Jashtëm, Lord Salisbury, duke i thënë se nuk mund ta pranonin këtë “dhuratë” pa dijeninë dhe miratimin e tij.
Pas përshëndetjeve formale në letrën zyrtare, Salisbury iu përgjigj kështu pyetjes së ambasadorit:
“It depends on service which is expected.
(“Kjo varet nga shërbimi që pritet.”)
Me fjalë të tjera: “Përpara se të marr një vendim, dua të di se për çfarë shërbimi është menduar t’i bëhet kjo dhuratë.”
Ky ishte niveli i ndjeshmërisë dhe ndershmërisë së diplomatëve britanikë dhe një nga arsyet pse Mbretëria e Bashkuar për disa shekuj ishte kthyer në mbretëreshën e deteve.
Në futboll, ‘tradhtarët’ nuk falen. Një tifoz mund të ndihet shpejt i tradhtuar, sidomos kur një lojtar transferohet te një klub rival.
Me rastin e këtij afati kalimtar të ndezur, ne t’ju prezantojmë 5 transferime që u pritën shumë keq nga grupet e tifozëve.
Luis Figo – Barcelona → Real Madrid (2000)
Një nga shembujt më ikonik: Figo largohet nga Barcelona për t’u bashkuar direkt me Real Madridin.
Kur u kthye në ‘Camp Nou’, u sulmua me objekte (përfshirë një kokë derri) dhe u quajt ‘tradhtar’ nga një pjesë e madhe e tifozëve katalanas.
Ashley Cole – Arsenal → Chelsea (2006)
Largimi i tij nga Arsenal drejt Chelseas shkaktoi zemërim të madh. Gjatë ndeshjeve mes dy klubeve, tifozët e Arsenal-t i hodhën para false, i vunë nofkën ‘Cashley’ dhe këndonin emrin e tij si simbol tradhtie.
Anthony Mounier – i përfolur nga OL te Saint-Etienne (janar 2017)
Njoftimi për nënshkrimin e tij me Saint-etienne, ndërkohë që ishte ish-lojtar i Lyonit, shkaktoi një valë të madhe protestash nga tifozët e Saint-etienne. Në fund, transferimi u anulua më pak se 48 orë pas miratimit, për shkak të një armiqësie pothuajse të pakontrollueshme.
Habib Diallo – Metz → Strasbourg (tetor 2024)
Ligue 1 është plot rivalitete të ashpra, dhe Habib Diallo e përjetoi këtë vetë. Ky transferim i fundit mes dy klubeve rajonale rival shkaktoi një reagim të fortë nga tifozët e Metzit, të cilët krijuan grafite shumë fyese ndaj lojtarit.
Megjithatë, pavarësisht kundërshtimeve, transferimi u realizua, por në një atmosferë shumë të tensionuar.
Steven Gerrard – i përfolur Liverpool → Chelsea (verë 2005)
Në verën e vitit 2005, Steven Gerrard ishte shumë pranë kalimit te Chelsea. I zhgënjyer nga mungesa e ambicies në klubin e tij të lindjes, ai dërgoi edhe një kërkesë transferimi. Por reagimi i tifozëve ishte i ashpër: fyerje, fanella të djegura, kërcënime.
Përballë këtij kundërshtimi, Gerrard ndryshoi mendje dhe zgjati qëndrimin te Liverpooli. Kjo tregon se statusi i një legjende klubi mund të jetë shumë i brishtë./Telegrafi/
Në vitin 2022, Edi Rama ndërmori një aksion ku IKMT ushtroi kontrolle në kullat e Tiranës dhe kapi me shtesa pa leje ndërtuesit Pëllumb Salillari, Armand Lilo apo Julian Morina i njohur ndryshe si “Lul Morina”. Pavarësisht se e propagandoi me të madhe aksionin e atëhershëm, shtesat pa leje këta ndërtues abuziv i “ligjëruan” dhe […]
TIRANË, 21 korrik/ATSH/ Prej orëve të para të mëngjesit, strukturat e Emergjencave Civile, punonjësit e Ndërmarrjes së Shërbimeve Publike, punonjës të Njësisë Administrative Bulgarec dhe Drejtoria e Shërbimit Pyjor kanë rinisur punën në terren për vënien nën kontroll të zjarrit që ka përfshirë zonën malore të fshatit Dishnicë.
Kryebashkiaku i Korçës, Sotiraq Filo, bëri të ditur se zjarri vijon të jetë aktiv, ndërsa terreni i thepisur po e bën të vështirë ndërhyrjen nga toka.
“Strukturat po veprojnë me intensitet maksimal për të shmangur përhapjen më tej të flakëve dhe për të mbrojtur sipërfaqet pyjore, banesat dhe jetën e banorëve”, tha Filo, i cili shtoi se ka dyshime për zjarrvënie të qëllimshme, çka e bën edhe më të rëndë këtë akt që dëmton natyrën, pasurinë dhe sigurinë publike.
Kryebashkiaku Sotiraq Filo bëri apel për bashkëpunim dhe raportim të menjëhershëm nga komuniteti për çdo rast të dyshimtë. “Vetëm së bashku mund të parandalojmë dëme të tilla”, u shpreh Filo. /j.p/
Shqipëria është renditur në nivelin e tretë nga pesë kategoritë e indeksit vjetor të Konfederatës Ndërkombëtare të Sindikatave (ITUC), që mat shkeljet e të drejtave të punëtorëve në mbarë botën. Sipas raportit të publikuar së fundmi, vendi ynë vijon të jetë pjesë e shteteve ku shkeljet e të drejtave të punëtorëve janë të vazhdueshme.
Indeksi i ITUC vlerëson 151 vende duke përdorur 87 tregues të bazuar në standardet e Kombeve të Bashkuara dhe traktatet ndërkombëtare. Ai i ndan vendet në pesë kategori, ku kategoria e pestë përshkruhet me situatën më të keqe – për vendet ku nuk ka asnjë garanci ligjore për të drejtat e punëtorëve – ndërsa kategoria e parë përfshin vendet me shkelje sporadike.
Shqipëria mbetet në nivelin e tretë, duke u pozicionuar si një vend ku shkeljet ndodhin rregullisht.
Raporti thekson një përkeqësim të përgjithshëm të të drejtave të punëtorëve në mbarë botën, me më shumë se një në tre vende që klasifikohen në nivelin më të ulët të mundshëm – pa garanci për të drejtat e punëtorëve.
Në Evropë, vetëm 7 vende kanë arritur të ruajnë vlerësimin më të lartë, përballë 18 vendeve që ishte në vitin 2014.
“Ky trend i tmerrshëm nënvizon ashpërsinë e sulmit të vazhdueshëm nga qeveritë dhe korporatat mbi të drejtat dhe liritë themelore të punës gjatë dekadës së fundit,” thuhet në raport.
Ndërkohë, raporti përmend se në Shqipëri dhe disa vende të tjera si Hungaria, Moldavia, Mali i Zi dhe Mbretëria e Bashkuar, qeveritë kanë abuzuar me pushtetin ligjor duke e zgjeruar në mënyrë të tepërt përkufizimin e “shërbimeve thelbësore”, për të kufizuar të drejtën e grevës.
Renditja e Shqipërisë në nivelin e tretë nga pesë në total.
Sipas raportit shkeljet e të drejtës së punëtorëve për grevë mbetën në nivelin më të lartë globalisht që nga fillimi i Indeksit në vitin 2014.
“Në vitin 2025, grevat u kufizuan ose u ndaluan në 131 vende (87%), të pandryshuara nga viti 2024 dhe nga 63% në vitin 2014”.
Kjo shtypje, sipas raportit, ndodh në një kohë kur greva si e drejtë është njohur nga Konventa 87 e Organizatës Ndërkombëtare të Punës (ILO), e ratifikuar nga 158 prej 187 shteteve anëtare të saj.
Raporti citon gjithashtu përpjekjet sistematike të disa kompanive në Evropë për të minuar aktivitetin sindikal, ndërsa në disa vende është vërejtur krijimi i të ashtuquajturave “sindikata të verdha”, të kontrolluara nga punëdhënësit, që zbehin rolin e mbrojtjes së të drejtave të punonjësve.
Në renditjen globale, 10 vendet me situatën më të keqe për të drejtat e punëtorëve përfshijnë Bangladeshin, Bjellorusinë, Ekuadorin, Egjiptin, Eswatinin (Afrikë), Mianmarin, Nigerinë, Filipinet, Tunizinë dhe Turqinë.
Në vitin 2025, ndalimi ose kufizimi i grevave u evidentua në 131 vende (87%), një shifër që ka mbetur e pandryshuar nga viti i kaluar, por përbën një rritje të madhe krahasuar me vitin 2014, kur kjo ndodhte në 63% të vendeve.
Raste konkrete përmenden edhe në Belgjikë dhe Zvicër, ku sindikalistë u arrestuan apo u gjobitën për pjesëmarrje në greva, duke përforcuar prirjen e frikësimit dhe shtypjes së të drejtës së organizimit sindikal.
Më 11 maj 2025, Shqipëria voton në zgjedhjet e përgjithshme parlamentare. Gjatë këtij muaji, Citizens.al zgjodhi një formë ndryshe të raportimit të fushatës elektorale, duke u distancuar nga propaganda e partive politike, për t’u fokusuar tek ajo që ndodh realisht.
Çfarë na tregoi kjo fushatë? Më shumë sesa një garë idesh politike, partitë e vjetra vunë në skenë një lojë të pabarabartë, me shumë zhurmë dhe pak substancë. Aktorët kryesorë shfrytëzuan çdo aset për të ndikuar te publiku, ndërsa partitë e reja u fokusuan kryesisht me fushata njerëzore dhe aktivitet në rrjetet sociale.
Nën këtë dinamikë qytetarët u lanë shpesh përballë një oferte të mjegullt dhe të pashtjelluar politike teksa premtimet variuan nga “Pasaporta Evropiane”, te “Pastrimi i Shqipërisë”, “Heqja e vizave me SHBA-në”, “Vendosja e euros si monedhë zyrtare” etj.
Ky artikull sjell një panoramë të asaj që ndodhi — nga premtimet që sfidojnë logjikën ekonomike, te heshtja përballë komuniteteve të margjinalizuara; nga televizionet që përqafuan pushtetin, te diaspora e trajtuar si rezervuar votash.
Një vështrim kritik përtej retorikës, për të kuptuar dhe shpjeguar ofertën politike 2025.
Ne analizuam retorikën e zbrazët për përfaqësim dhe barazi, duke treguar se vetëm dy parti ofruan një qëndrim të qartë për barazinë gjinore. Për pjesën tjetër, kjo çështje trajtohet si një instrument për stabilitet familjar, jo si një çështje e demokracisë.
Premtimet për fuqizimin e vajzave dhe grave mbeten më shumë një dekor elektoral sesa një synim konkret. Për këtë çështje Citizens i kushtoi edhe një nga seritë e podkastit “Zëra”.
Nga “Shqipëria bëhet!” te “Shqipëria Madhështore”, e deri te slogane si “Shqipëria 2030 në BE vetëm me Edi Ramën dhe PS”, fushata e vitit 2025 u karakterizua nga mesazhe të mëdha dhe të personalizuara.
Partitë shqiptare vijuan të shmangin apo ngatërrojnë pozicionimin e qartë ideologjik, duke harruar konceptet tradicionale të së majtës dhe së djathtës.
Në këtë kontekst, Citizens i kushtoi vëmendje mënyrës sesi sloganet u përdorën si mjete të fuqishme emocionale për të tërhequr votues, më shumë sesa për të artikuluar vizione politike të qarta.
Monitorimi i edicioneve informative të tre televizioneve kombëtare për tre javët e para të fushatës tregoi një prirje të qartë favorizuese ndaj partisë në pushtet dhe partisë më të madhe të opozitës, ku figura si Edi Rama dhe Sali Berisha dominuan ekranin.
Diversiteti politik u mbyt nga një propagandë e drejtuar te pushteti, duke lënë zërat alternativë pa mbulim. Partitë e reja nuk gjetën hapësira duke u shtyrë kështu gjithmonë e më shumë në një fushatë online, si një zgjidhje pa shumë kosto dhe përtej “duopolit mediatik PS-PD”.
Një raport i Altax vlerësoi se realizimi i premtimeve elektorale kërkon disa dhjetëra miliardë euro, ndërkohë që buxheti vjetor i shtetit është vetëm 7-8 miliardë. Premtimet elektorale, në këtë kontekst, u dukën më afër “spekulimeve të mirëmenduara” sesa strategjive për zhvillim.
Edhe në këto zgjedhje, komuniteti rom dhe egjiptian u la jashtë vëmendjes. Jeta e tyre në skajet e politikës pasqyron një mungesë të thellë të vullnetit për përfshirje dhe integrim të barabartë.
Ndërkohë PS me kandidimin e një figure të spikatur në shoqërinë civile nga ky komunitet u mundua ta portretizojë veten si alternativën e duhur që mund të japë zgjidhje dhe përfaqësim.
Por kjo dukej lëvizje e qëllimshme, pasi kështu PS la menjëanë përgjegjësitë e 12 viteve qeverisje për këtë komunitet.
Raportimet të ndryshme treguan për shfrytëzim të aseteve publike – shkolla dhe zyra shtetërore – në funksion të partisë në pushtet. Kjo praktikë që thellon mosbesimin ndaj institucioneve dhe dëmton integritetin e procesit zgjedhor u theksua në rrethe.
Mësues të ndryshëm treguan për trysninë që ndeshën nga politika, teksa shkollat dhe profilet e tyre online u kthyen në një makineri për të përzgjatur propagandën e qeverisë.
“Oferta e gjelbër” mbeti një deklaratë pa substancë nga ana e partive politike duke e lënë të pashpresë idenë se qeveria e ardhshme mund t’u japë zgjidhje problemeve të mjedisit përballë ndryshimeve klimaterike, projekteve për zhvillim dhe trysnisë për të prodhuar më shumë energji.
Premtimet për të kaluar nga hidrocentralet drejt energjisë diellore dhe erës përballen me sfida dhe pikëpyetje mbi qëndrueshmërinë dhe realizueshmërinë e tyre në një raport të balancuar ndërmjet interesave ekonomike dhe sociale.
Diaspora, me gjithë të drejtën historike për të votuar për herë të parë nga jashtë, u trajtua më shumë si një burim votash sesa një zë për përfaqësim të sinqertë.
Në një përpjekje për të siguruar mbështetjen e emigrantëve për zgjedhjet parlamentare, partitë politike kryesore kanë zhvilluar dhjetëra takime me diasporën, nga Evropa në Amerikë, por asnjë prej tyre nuk ofroi transparencë për shpenzimet, ndërsa kandidatët që vinin nga diaspora ishin të paktë.
Sipas të dhënave zyrtare të KQZ-së, rreth 245 mijë shqiptarë jorezidentë në Shqipëri u regjistruan për të votuar nga jashtë. Shumica ishin nga Italia (36.5%), Greqia (27.3%), Gjermania (10.2%) dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës (8.2%).
Me këtë numër dhe shpërndarje, votat e diasporës mund të ndikojnë në fatet e deri 4 mandateve në Tiranë dhe të paktën të 6 mandateve në Durrës, Fier dhe Elbasan.
Partitë e mëdha përfituan më shumë nga fondet publike, ndërsa të rejat mbetën jashtë skemës. Ndërkohë në listat zgjedhore u përfshinë 16 kandidatë nën hetim nga SPAK.
Ky fakt e vë në pikëpyetje besueshmërinë e sistemit të filtrimit etik të kandidatëve ndërsa ngarkon me përgjegjësi direkte partitë politike, dhe kryetarët e tyre të cilët jo vetëm që i përfshinë në lista, por disa prej tyre i vunë edhe në lista të mbyllura.
Fushata në rrjetet sociale u shoqërua edhe me angazhimin e profileve anonime dhe manipulimeve vizuale ku u përdor edhe inteligjenca artificiale. Kjo shndërroi informimin publik në një terren të vështirë për të dalluar të vërtetën nga publiku dhe qytetarët.
Këta të fundit u ekspozuan rrezikshëm përballë manipulimit, teksa mediat tradicionale dështuan të bëjnë filtrin e duhur.
Në prag të zgjedhjeve, ekspertja e të drejtave të njeriut dhe çështjeve të integritetit në politikë, Edlira Cepani, iu përgjigj pyetjeve të ndjekësve të Citizens.al mbi financimin e partive politike, premtimet elektorale dhe transparencës gjatë fushatës.
Zgjedhjet Parlamentare të vitit 2025 në Shqipëri mund të përshkruhen si një garë formale e zhvilluar në një “skenografi të kontrolluar”.
Edhe pse procesi u shënua nga një klimë më e qetë se në të shkuarën, zgjedhësit shpesh mbetën të painformuar, të papërfaqësuar dhe të papërfshirë realisht. Në një muaj ku format ishin të shumta, batutat të zëshme dhe ngjyrat të forta, ajo që mungoi më së shumti ishte përmbajtja.
Citizens.al do të vazhdojë të jetë këtu, pavarësisht fushatave dhe propagandës, për të ndjekur, analizuar dhe raportuar me integritet, ngjarjet që kanë vërtetë rëndësi.
Gjatë një përplasjeje intensive të së enjtes mes Santos dhe Flamengos, tifozët në tribuna nisën të ofendonin lojtarin rival Danilo, duke e quajtur “mercenar”.
I pranishëm në stadium, Neymar Junior dëgjoi ofendimet dhe nuk hezitoi të reagojë për t’i dalë në mbrojtje Danilos.
“Respekt, dreqi ta marrë!”, iu kundërpërgjigj Neymar tifozëve të Santos që po shanin lojtarin rival.
Ky moment ka ngjallur shumë reagime në rrjetet sociale, duke hapur debat mbi kufijtë e tifozerisë dhe etikën sportive. /Telegrafi/
TIRANË, 17 korrik/ATSH/ Bizneset lokale në bashkitë Korçë, Pogradec dhe Përrenjas kanë tashmë një mundësi të re për zhvillim dhe inovacion.
Kryetari i bashkisë së Korçës, Sotiraq Filo, bëri të ditur sot se është hapur një thirrje për aplikime që ofron grante deri në 50 000 euro për nisma që kontribuojnë në zhvillimin e qëndrueshëm dhe promovojnë ekonominë qarkulluese.
Programi i mbështetur nga GIZ synon të ndihmojë bizneset që veprojnë në sektorë si turizmi, agropërpunimi, fasoneria, apo edhe në fusha të reja si menaxhimi i mbetjeve dhe zgjidhjet inovative për qytete më të pastra. Iniciativa u drejtohet sipërmarrësve që kanë ide me potencial për të gjeneruar ndikim pozitiv mjedisor dhe ekonomik në nivel vendor.
Thirrja për aplikime është e hapur deri më 15 gusht 2025, ndërsa për të informuar më mirë të interesuarit, më 17 korrik u organizuan dy seanca informuese në qytetet e Korçës dhe Pogradecit. Këto takime u zhvilluan në kuadër të programit “Zero City Lab”, një nismë që synon të ndërtojë qytete më të gjelbra dhe më të qëndrueshme përmes bashkëpunimit me komunitetin dhe sektorin privat.
Maxim Roșca tha se ishte rekrutuar nga një bashkëpunëtor biznesi i gruas së tij. “A nuk dëshiron të shkosh?” kujton ai t’i ketë thënë burri, Anatolii Prizenko. “Të mësosh të mbrosh veten.” Kjo bisedë e çoi Roșcën 41-vjeçar nga Moldavia e tij drejt Ballkanit, ku ai u stërvit me instruktorë rusë në kampe paramilitare të […]
TIRANË, 15 korrik/ATSH/ Në qytetin e Korçës u çel sot edicioni i ri i Korça ICT Academy & Code for Albania 2025.
100 nxënës nga e gjithë Shqipëria u përzgjodhën për pasionin dhe kuriozitetin e tyre në teknologji dhe inovacion dhe nisën kështu një udhëtim dyjavor. Përkrah tyre janë instruktorë nga Stanford University dhe nga qendra të njohura teknologjike në SHBA e Kanada, që sjellin eksperiencë, dije dhe një frymë ndërkombëtare.
Të rinjtë do të kryejnë më shumë se 80 orë trajnimi praktik, projekte reale, mentorim të dedikuar dhe punë në grup, në një program që nuk mëson vetëm kodim, por ndërton mënyrën si të rinjtë mendojnë, krijojnë dhe bashkëpunojnë.
Kryetari i Bashkisë Korçë, Sotiraq Filo e cilësoi këtë aktivitet shumë më tepër sesa një shkollë verore. “Është një investim për të ardhmen, për një brez të ri të aftë, krijues dhe të përgatitur, që do të udhëheqë ndryshimin teknologjik të vendit”, u shpreh Filo. /j.p/
Milani ka shprehur interesim për sulmuesin e Zvicrës dhe të Monacos, Breel Embolo, ka raportuar Sky Sport Italia.
Zërat për një transferim të mundshëm të Embolos në ‘San Siro’ kishin nisur që më herët këtë muaj, kur eksperti Fabrizio Romano zbuloi se sulmuesi i ishte propozuar klubit kuqezi.
Tani duket se drejtuesit e Milanit janë të gatshëm të hetojnë më thellë mundësinë e transferimit dhe të shohin nëse mund të arrihet një marrëveshje konkrete.
Çmimi i kartonit nuk pritet të jetë shumë i lartë, pasi kontrata aktuale e Embolos me Monacon skadon në qershor 2026, duke e bërë këtë një nga shanset e fundit për klubin francez për të përfituar financiarisht nga shitja.
Sulmuesi 28-vjeçar u transferua te Monaco nga Borussia Monchengladbach për 12.5 milionë euro në verën e vitit 2022, pas eksperiencave të mëparshme me Basel dhe Schalke 04.
Me përfaqësuesen e Zvicrës, Embolo ka luajtur 77 ndeshje, duke shënuar 18 gola.
Gjatë sezonit të kaluar, ai zhvilloi 42 paraqitje zyrtare me Monacon, duke kontribuar me shtatë gola dhe nëntë asistime.
Profili i tij, një sulmues me fuqi fizike dhe shpejtësi, i përshtatet asaj që Milani kërkon për repartin ofensiv në këtë afat kalimtar./Telegrafi/
E njohur për autoportretet e saj të punuara me përplot pasion dhe përkushtim, sot shënon 71 vjetorin e vdekjes, artistja meksikane Frida Kahlo.
‘Ngërrqet’ e kaluara në jetë nganjëherë nuk të ndalin hovin, por përkundrazi të japin forcë. Si dëshmi e gjallë e një realiteti të tillë, është historia e Frida Kahlos, storia e së cilës është motiv për të shndërruar dhimbjen në forcë.
Kahlo, nuk hoqi dorë as nga aksidenti i rëndë që përjetoi në një moshë të re dhe as nga mbi 30 operacionet e nënshtruara për shërim, përkundrazi, ajo e gjeti kurën e saj në pikturim, duke mësuar vetën të krijonte artin e saj ‘vecues’, me anë të së cilave i dha vetës emrin ‘artiste’.
Me trupin e shtrirë në një shtrat brenda katër mureve, pa lëvizur e pa dalë fare jashtë, Kahlo, më shumë se gjysmën e krijimtarisë së saj e realizoi aty, në atë cep.
Duke u mbështetur në përvojat personale të kaluara në jetë, veprat e Kahlo-s karakterizohen nga portretizime të dhimbjes.
Nga 143 pikturat e realizuara, 55 prej tyre janë autoportrete me anë të së cilave përfshihet një mesazh i përtejmë, ‘plagët fizike dhe psikologjike’ të saj.
Artistja e atëhershme dhe ikona e botës së sotme, Frida Kahlo, pretendonte që kishte lindur në vitin 1910, përgjatë revolucionit meksikan, në mënyrë që të lidhej drejtpërdrejtë me Meksikën moderne.
Një detaj i tillë prezanton më së miri këtë personalitet të veçantë, një vajzë dhe më vonë një grua krenare për ‘Meksikën’ e saj dhe traditën kulturore të vendosur kundër amerikanizmit mbretërues.
Artistja meksikane, Kahlo ishte e martuar me muralistin meksikan Diego Rivera, me të cilin u nda pa kaluar shumë kohë. Një vit pas divorcit, ajo realizoi një pikturë me anë të se cilës përshkroi atë gjendjen e rënduar emocionale që kishte.
Në vijim, në shenjë përkujtimi për punën, veprimtarinë, dhe artin krijues së Kahlos, për përvjetorin e 69 te vdekjes së saj, risjellim edhe njëherë pikturën e saj të titulluar ‘Autoportreti me gjerdan me gjemba zog kolibri’.
Në këtë pikturë, Kahlo është e pozicionuar përballë gjetheve, majmunave dhe midis një pantere që e përndjek atë. Kahlo, bashkë me ish-burrin e saj, Riverën, kishin mbajtur shumë majmunë si kafshë shtëpiake, duke bërë ata si zëvendësues për fëmijët që çifti nuk arritën t’i kenë gjatë marrëdhënies së tyre bashkëshortore.
Përkundër qëndrimit stoik të saj, me qafën e rrethuar prej një gjerdani të ndërtuar nga gjembat, nga qafa e saj prapë po rridhte gjak. Gjak ky, që përbënë një mix plagësh trupore dhe shpirtërore.
Kjo qetësi e përcjellë përmes pikturës, është tipike për karakterin e Kahlos, e cila me qetësi kalonte çdo pengesë në jetën e saj.
“Autoportreti me gjerdan me gjemba”, mbetet ndër pikturat kulminante të Kahlos, të cilat i rezistuan kohës.
Ndër pikturat e tjera të Kahlos të cilat janë të stërnjohura edhe në kohën ‘sot’, janë, ‘Autoportreti në kufirin midis Meksikës dhe Shteteve të Bashkuara’, ‘Gjyshërit e mi, prindërit e mi dhe unë’, ‘Kolona e thyer’ dhe ‘Autobusi’.
Edhe pse Kahlo ka jetuar në gjysmën e parë të shekullit të kaluar, ajo qëndron e në fron si një ikonë e kohës tonë moderne. / KultPlus.com
Nga Boldnews.al Kompania e ndërtimit “Rafaelo 2002” e Mark Gjinajt, e njohur edhe për pronësinë e një hoteli luksoz me të njëjtin emër në zonën e Shëngjinit, është përjashtuar për 6 muaj nga pjesëmarrja në tendera publikë, pasi rezulton se ka paraqitur të dhëna të rreme në një procedurë prokurimit të zhvilluar nga Bashkia Divjakë […]
Pasagjerët e një aeroplani të aviokompanisë gjermane Lufthansa në fluturimin LH510 nga Frankfurti për në Buenos Aires, përjetuan një udhëtim të papritur dhe të lodhshëm nëpër Amerikën e Jugut.
Boeing 747-8, i planifikuar për një fluturim të drejtpërdrejtë 13-orësh, në vend të kësaj devijoi dy herë, së pari në Asuncion të Paraguait, pastaj në São Paulo të Brazilit, përpara se të anulohej plotësisht.
Gjatë afrimit të tij të fundit në São Paulo, nga aeroplani deklaruan një emergjencë të rrallë për shkak të rrezikut të madh duke përmendur “lodhjen e ekuipazhit dhe mungesën e karburantit”, duke bërë që shërbimet e emergjencës të reagonin pas uljes.
Fluturimi LH510 i Lufthansa, itinerari më i gjatë i planifikuar rregullisht i linjës ajrore me 7,133 milje, hasi probleme serioze operacionale më 7 korrik 2025.
I operuar nga një Boeing 747-8, i regjistruar si D-ABYM, fluturimi u nis nga Frankfurti në orën 22:28, në rrugën për në Buenos Aires, Argjentinë, por dukshmëria e dobët në Argjentinë detyroi një ndryshim dramatik të planeve.
Gjatë afrimit në Buenos Aires, ekuipazhi u detyrua të qëndronte në një model pritjeje për shkak të përkeqësimit të motit. Pa përmirësim të kushteve pas një pritjeje të zgjatur, pilotët zgjodhën të devijonin fluturimin në Asuncion, Paraguai, 663 milje larg.
Aeroplani u ul pa ndonjë problem në Asuncion në orën 8:00 të mëngjesit, 14 orë e 32 minuta pas ngritjes. Pas një ndalese të shkurtër në tokë për furnizim me karburant, aeroplani u nis përsëri në orën 8:56 të mëngjesit, duke synuar të përfundonte udhëtimin fillestar për në Buenos Aires.
Megjithatë, kushtet e motit në destinacion ende nuk ishin përmirësuar. Ekuipazhi nisi një devijim të dytë, këtë herë në São Paulo, Brazil, një qendër e shërbyer nga Lufthansa, 1,069 milje nga Buenos Aires.
Aeroplani u ul në São Paulo në orën 13:04, afërsisht 20 orë pas nisjes së tij fillestare nga Frankfurti.
Sipas OMAAT, gjatë afrimit të fundit në São Paulo, Lufthansa 747 deklaroi një kaos. Regjistrimet e kontrollit të trafikut ajror më vonë konfirmuan se ekuipazhi përmendi “lodhjen e ekuipazhit dhe mungesën e karburantit” si shkak.
Ekspertët e aviacionit vunë re natyrën e pazakontë të renditjes së lodhjes përpara problemeve të karburantit. Ndërsa emergjencat e karburantit janë një justifikim i qartë për një ditë të rrezikshme, lodhja e ekuipazhit zakonisht menaxhohet përmes rregulloreve dhe planifikimit në vend të deklaratave të emergjencës.
Megjithatë, koha e zgjatur e fluturimit, devijimet e dyfishta dhe modelet e pritjes së njëpasnjëshme ka të ngjarë të kenë shtyrë si kufijtë e detyrës së ekuipazhit ashtu edhe rezervat e karburantit përtej kufijve të sigurisë operative.
Shërbimet e emergjencës, duke përfshirë kamionët e zjarrfikësve, pritën aeroplanin pas mbërritjes si protokoll standard për një ditë të rrezikshme të deklaruar.
Sipas përditësimeve të fundit, Boeing 747-8 mbetet i bllokuar në São Paulo. Lufthansa ende nuk ka konfirmuar nëse aeroplani do të kthehet në Frankfurt apo do të vazhdojë për në Argjentinë për planifikime të ardhshme.
Ky incident nxjerr në pah sfidat e ndërlikuara me të cilat përballen rrugët ultra të gjata. Paparashikueshmëria e motit, aeroportet alternative të kufizuara aty pranë dhe rregulloret e rrepta të detyrës së ekuipazhit, të gjitha paraqesin rreziqe të konsiderueshme.
Edhe pse të rralla, devijime të tilla nënvizojnë se vendimmarrjet komplekse që pilotët duhet të kryejnë në kushte dinamike dhe me stres të lartë. /Telegrafi/
Jennifer Lopez performoi këngën e saj të re “Wreckage of You” të martën gjatë turneut në Spanjë, duke dhënë një mesazh të fuqishëm për forcën pas ndarjes nga Ben Affleck.
“Dashuria që dua, dashuria që më duhet, nis nga unë. Tani që e gjeta rrugën, do të qëndroj aty,”këndoi Lopez para publikut, duke vazhduar me vargjet prekëse: “Faleminderit për plagët që më le në zemër, më mësove se yjet ndriçojnë më shumë në errësirë.”
Në refren, ajo thekson: “Jam më e fortë, më e mençur, e paprekshme. Tani shiko si dal nga rrënojat e tua.”
Edhe pse nuk përmend drejtpërdrejt ish-bashkëshortin, kënga vjen vetëm gjashtë muaj pas finalizimit të divorcit nga aktori Ben Affleck. Çifti u martua në korrik të vitit 2022 dhe Lopez bëri kërkesën për divorc dy vjet më vonë.
Kënga “Wreckage of You” u dëgjua për herë të parë javën e kaluar në një event privat në Los Angeles, ku artistja prezantoi edhe pesë këngë të tjera të reja.
Sipas një pjesëmarrësi në event, Lopez e përshkroi këngën si një mënyrë për të treguar se ajo nuk u shkatërrua nga një lidhje e dështuar, por doli prej saj më e fortë dhe më e vendosur.
Pavarësisht ndarjes, burime të afërta kanë treguar për Page Six se Jennifer nuk ka hequr dorë nga dashuria dhe ndihet gati të nisë një kapitull të ri në jetën e saj.
Banorët e Thethit kanë bllokuar urën në hyrje të fshatit mëngjesin e sotëm, duke penguar hyrjen e forcave të Policisë së Shtetit. Kjo ngjarje vjen pas kundërshtimit të aksionit të IKMT-së, e cila edhe sot ka planifikuar prishjen e disa ndërtimeve pa leje në zonën turistike.
Gjithashtu banorët e Thethit kanë kundërshtuar me forcë prishjen e objekteve, duke e konsideruar aksionin të padrejtë dhe të papërshtatshëm për një zonë që varet nga turizmi.
Sapo ta mbarosh atë afresk do të jemi bashkë përgjithmonë, një herë e përgjithmonë, pa kurrfarë argumenti apo ndonjë gjë tjetër, sall dashuri do të kemi për njëri-tjetrin.
Eja dhe bëj gjithçka që do t’ju thotë Emi Lu*.
Unë të adhuroj më shumë se kurrë më parë.
Vogëlushja jote, Frida!
Përktheu: Bujar Meholli
*Artiste kaliforniane e pikturës dhe muraleve. Mike e ngushtë e Fridas dhe Diegos.
Takimi me Diego Riveran
Pikturat që Frida bënte në shtëpi ia dërgoi Diegos, që ishte një ndër personalitetet e shquara të artit pamor. Arti i saj i bëri aq shumë përshtypje saqë ai vendosi ta bëjë pjesë të skenës politike dhe kulturore në Meksikë. / KultPlus.com
Ajo donte të ndryshonte botën, duke filluar nga bota e saj dhe e përkushtuar me gjithë shpirt.
Jeta e Frida Kahlos u zhvillua me një intensitet të fortë emocional, një grua me tundime kontroverse; e mbushi biografinë e saj me dashuri, luftë dhe shpresë, duke i treguar botës se mund të jetohet edhe një jetë tjetër, përveç asaj “të shkruar”.
U shqua për aftësinë e jashtëzakonshme në pikturë dhe poezi, sidomos për dashurinë e trazuar me atë që do ishte burri i saj në dy martesat: po aq i famshëm, Diego Rivera. Kemi të bëjmë me një grua që theu konvencionalitetin, qe në gjendje të përfaqësonte veten dhe të shndërrohej në një mrekulli. Kishte aftësinë të paraqitej mashkullore, të dilte në krah të feminizmit në një kohë kur bota ishte zemëruar përmes mbishkrimit të maskilizmit mbizotërues. Refuzoi nënshtrimin ndaj universit mashkullor, u vetëmjaftua, u shndërrua në simbolin e feminizmit dhe barazisë gjinore. Me veprimet dhe krijimet e saj, mbështeti idenë se të gjitha qeniet njerëzore kanë të njëjtin pozicion në piramidën e jetës.
Thuhet se ka realizuar mbi 150 piktura, të paktën 55 prej tyre janë autobiografike. Gjithë shtegtimi i jetës së saj përfaqësohet në këto piktura enigmatike, që vijojnë të magjepsin audiencat mbarë. Arti i saj është i sinqertë dhe i thellë, ashtu siç ishte edhe ajo vetë. Aktualisht një nga pikturat e Frida Kahlos mban rekordin si më e shtrenjta e shitur ndonjëherë nga një artist i Amerikës Latine, pikërisht “Raices”, e cila u ble për më shumë se 5 milionë dollarë në 2006. Po ashtu ishte artistja e parë meksikane që shiti një nga veprat e saj në Muzeun e Luvrit.
Andre Breton, themeluesi i surealizmit dhe një nga admiruesit e saj më të mëdhenj, e klasifikoi punën e saj si surealiste. Sidoqoftë, Frida Kahlo këmbëngulte se ajo pikturon jetën e saj, jo ëndrrat, për këtë arsye nuk mund të konsiderohej e tillë. Kur Bretoni e vizitoi atë në Meksikë, pranoi se kishte gabuar. Surealiste nuk ishte Frida, por i gjithë vendi i saj. Jeta dhe vepra e Frida Kahlos janë të pandara, njëra nuk mund të kuptohet pa tjetrën. Piktorja magjepsëse ishte asokohe një artiste interesante, por mbi të gjitha gruaja e Diego Riveras, piktorit të famshëm meksikan. Me kalimin e viteve, ndryshoi edhe situata. Rivera kujtohet shpesh si burri i Frida Kahlos, piktores së madhe.
Kahlo ishte vajza e një fotografi gjerman dhe një gruaje meksikane. Lindi në Meksiko Siti më 6 korrik 1907, megjithëse më vonë u përpoq t’i bënte njerëzit të besonin se kishte lindur në vitin 1910, vitin e revolucionit meksikan. Kur ishte 6-vjeç, e zuri poliomeliti, çka i shkaktoi probleme në ecje. Për t’u rehabilituar, i ati e inkurajoi të merrej me aktivitete të rënda fizike si futbolli dhe boksi. U shërua pjesërisht, po sëmundja e bëri një fëmijë të vetmuar, e cila kalonte ditë të tëra e mbyllur në dhomën e saj. Në shkollë e quanin “Frida këmbëdruri”, sepse njërën këmbë e kishte më të hollë e më të dobët se tjetra, madje shumë prej pikturave i nënshkroi me këtë pseudonim. Ndërkohë pësoi edhe një aksident tjetër të rëndë, çka bëri që t’ia ndryshonte përgjithmonë jetën. Filloi të pikturonte, ndërsa ishte e lidhur me shtratin dhe që prej nuk ndali kurrë. Me Diego Riveran i prezantoi një mik i përbashkët dhe dashuria e tyre qe me shikim të parë: ai ishte 43-vjeç, kurse ajo 22. Babai e paralajmëroi se po bëhej “një demon”, kurse e ëma i thoshte se dukej si shkrirja e një elefanti me pëllumbin. Ai e tradhtonte, ajo e donte marrëzisht. Ai e adhuronte, por nuk ishte në gjendje t’i ofronte një jetë të përbashkët që të ishte ekskluzive. Megjithatë, ata evoluan si bashkërisht, ashtu edhe veçmas, duke skalitur hapësirën e tyre në historinë e një bote të paanë. Dy artistët jetuan një marrëdhënie pasionante, të shënuar nga tradhti reciproke dhe vuajtje fizike të Fridës. Ndërkohë, puna e saj rritej dhe bëhej gjithnjë e më interesante. Ekspozoi në qendra të ndryshme arti në Shtetet e Bashkuara dhe Evropë. Episod shumë i dhimbshëm ishte zbulimi i marrëdhënies së Riveras me të motrën e saj, e cila kishte qenë e besuara e Fridës. Ngjarja çoi në divorc, për t’u rimartuar pas një viti. Mësimet e dashurisë pasqyrohen në vuajtjet që burojnë në artin e saj, veçanërisht në autoportretet. Piktura e saj projekton vështirësitë, njeh ekspozimin ndaj jetës dhe përshkruan rrugën e vetëpranimit, hap pas hapi. Në përgjithësi, jeta e saj qe një kalvar fatkeqësish dhe sëmundjesh që minuan pjesën më të madhe të jetës dhe aspiratave që ajo kishte. Frida pohoi se vuajtja është një gjendje e vetëdijes, përmes një fraze që do të mbetet përgjithmonë në kujtesën tonë: “Unë pi për të mbytur dhimbjet, mirëpo ato kanë mësuar të notojnë”.
Frida Kahlo vdiq më 13 korrik 1954, në moshën 47-vjeçare. Dy vjet më vonë, vdiq Diego, i cili kërkoi që të varrosej pranë saj. Sidoqoftë, dëshira e fundit nuk iu plotësua.
Pra, jeta e saj na jep një mësim të madh: “Duhet ta duam veten mbi gjithçka”; duhet t’u themi “Mjaft!” vuajtjeve tona, vetëm kësisoj do të jemi në gjendje të kultivojmë esencën dhe të shpalosim me fisnikëri stilin tonë personal. / KultPlus.com