A mund tĂ« jetĂ« 21 janari ânĂ« fazĂ« hetimi paraprakâ edhe nĂ« vitin 2025?!
Nga Skënder Minxhozi
NĂ« nĂ«ntor tĂ« kĂ«tij viti do tĂ« mbushen gjashtĂ« vjet nga fillimi i funksionimit tĂ« StrukturĂ«s sĂ« Posaçme kundĂ«r krimit tĂ« organizuar dhe korrupsionit ose siç njihet ndryshe SPAK. MegjithatĂ«, edhe pas kaq shumĂ« kohe gjatĂ« tĂ« cilĂ«s SPAK ka arritur rezultate tĂ« pamohueshme nĂ« luftĂ«n ndaj korrupsionit e krimit tĂ« organizuar, kreu i tij Altin Dumani deklaron se hetimi i vrasjeve tĂ« 21 janarit 2011, ngjarjes mĂ« tĂ« bujshme tĂ« dekadĂ«s sĂ« shkuar, ndodhet ânĂ« fazĂ« paraprakeâ. NĂ« 30 korrik ai deklaroi publikisht se âçështja Ă«shtĂ« nĂ« fazĂ«n e hetimit paraprak. SPAK ka marrĂ« nĂ« konsideratĂ« edhe vendimin e GjykatĂ«s sĂ« LartĂ« dhe Strasburgut. Prokurori Ă«shtĂ« ai qĂ« vendos si do tĂ« hetojĂ« dhe radhĂ«n se si do tĂ« merren nĂ« pyetje personat. ĂshtĂ« njĂ« nga dosjet prioritareâ. Me njĂ« lexim tĂ« vetĂ«m kuptojmĂ« se kemi tĂ« bĂ«jmĂ« me njĂ« pĂ«rgjigje shabllon nga ato qĂ« jepen pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« pĂ«rgjigje gazetarĂ«ve e pĂ«r tĂ« kaluar radhĂ«n.
Vrasjet e 21 janarit janĂ« ndĂ«r kapitujt mĂ« tĂ« dhimbshĂ«m e njĂ«herĂ«sh mĂ« tĂ« debatuar, tĂ« studiuar e tĂ« analizuar nĂ« 35 vite tranzicion. Elita politike, mediat e opinioni publik kanĂ« debatuar pafundĂ«sisht nĂ« lidhje me rrethanat, pĂ«rgjegjĂ«sitĂ« e fajet qĂ« prodhuan vrasjen e katĂ«r njerĂ«zve tĂ« pafajshĂ«m nĂ« dyert e selisĂ« sĂ« qeverisĂ« shqiptare. MijĂ«ra orĂ« televizive janĂ« harxhuar e kushedi sesa tonelata bojĂ« e letĂ«r Ă«shtĂ« konsumuar pĂ«r tĂ« hedhur dritĂ« mbi njĂ« ngjarje e cila u konsumua nĂ« transmetim tĂ« drejpĂ«rdrejtĂ« televiziv nĂ« sytĂ« e qindra mijĂ« shqiptarĂ«ve. Si rrallĂ«herĂ«, teksa gjaku u derdh âliveâ, krerĂ«t e qeverisĂ« dolĂ«n dhe u mburrĂ«n pĂ«rsa kishte ndodhur, duke kĂ«rcĂ«nuar se do ta pĂ«rsĂ«risnin sjelljen e tyre pikĂ« pĂ«r pikĂ« nĂ«se do tĂ« ishte nevoja.
21 janari me katër të vrarët e tij Aleks Nika, Ziver Veizi, Faik Myrtaj e Hekuran Deda provokoi më së pari fshirjen gjatë errësirës së natës që pasoi, të të gjitha regjistrimeve video që ndërtesa e kryeministrisë dispononte. Ende nuk ka asnjë shpjegim shterrues sesi kjo ndodhi, kush dha urdhër dhe kush e ekzekutoi këtë fshehje gjurmësh të nilelit të lartë shtetëror. Më tej akoma, kjo është ngjarja e parë e përmasave të mëdha ku qeveria prishi provat dhe ndaloi prokurorin e përgjithshëm të ekzekutojë urdhërat e arrestit për anëtarët e Gardës së Republikës (imagjinoni sikur Rama të rrethonte godinat e shtetit e të mos dorëzonte ministrat e bashkiakët tek prokurorët e SPAK). As për këtë refuzim të shtetit asokohe nuk ka ende asnjë të dënuar, megjithëse urdhëri gjendet shumë lehtë se nga doli dhe sesi u ekzekutua. Njerëzit janë të gjithë gjallë dhe madje vazhdojnë të rrahin gjoksin që shteti të cilin drejtonin derdhi gjak në bulevardin e Tiranës.
NĂ« vitin e 14-tĂ« qĂ« na ndan nga ajo ditĂ« e pĂ«rgjakshme janari, si dhe nĂ« vitin e gjashtĂ« pas fillimit tĂ« punĂ«s sĂ« ProkurorisĂ« sĂ« Posaçme, vrasjet e 21 janarit 2011 vazhdojnĂ« tĂ« jenĂ« njĂ« hetim ânĂ« fazĂ« paraprakeâ. NjĂ« tallje cinike dhe njĂ« neglizhencĂ« (nĂ« rastin mĂ« tĂ« mirĂ«), e cila vendos njĂ« minus tĂ« madh mbi punĂ«n dhe imazhin e SPAK si bartĂ«si i vullnetit popullor pĂ«r drejtĂ«si. Sepse kjo strukturĂ« Ă«shtĂ« krijuar pikĂ«risht pĂ«r tĂ« hyrĂ« aty ku drejtĂ«sia e djeshme nuk guxoi: tek ngjarjet e bujshme, vrasjet politike, korrupsioni i nivelit tĂ« lartĂ« dhe krimi i organizuar.
ĂshtĂ« surprizuese sesi SPAK ka mundur tĂ« hyjĂ« me kurajo nĂ« dy komponentet e fundit, korrupsioni i elitĂ«s politike dhe krimi i organizuar, por Ă«shtĂ« stepur me kokĂ«fortĂ«si pĂ«rballĂ« njĂ« ngjarjeje ku shteti vrau nĂ« dyert e godinĂ«s sĂ« tij mĂ« tĂ« lartĂ«. NjĂ« ngjarje e cila nĂ«se do tĂ« zbardhej me paanĂ«si, potencialisht mund tĂ« ribĂ«nte nga e para konceptin qĂ« kemi sot mbi shtetin dhe sjelljen e qeveritarĂ«ve nĂ« kĂ«tĂ« vend.
Fakti që SPAK i ktheu pas si padinë e PS në janar 2023, ashtu edhe tentativat e familjarëve të Aleks Nikës për një rihapje të procesit një muaj më vonë (shkurt 2023), duke e kthyer dosjen tek prokuroria e Tiranës, dëshmon vullnetin e qartë për ta mbajtur larg duarve dosjen e vrasjeve më të shëmtuara shtetërore të tranzicionit shqiptar.
NĂ« 14 nĂ«ntor 2023 Gjykata Evropiane e tĂ« Drejtave tĂ« Njeriut nĂ« Strasburg i dha njĂ« pĂ«rgjigje tĂ« ashpĂ«r nĂ« distancĂ« kĂ«tij refuzimi tĂ« SPAK. Teksa dha vendimin pĂ«r dosjen e Aleks NikĂ«s, gjykata kĂ«rkoi kryerjen e njĂ« hetimi tĂ« plotĂ« mbi ngjarjet e 21 janarit. âRruga tjetĂ«r e korrigjimit tĂ« nevojshĂ«m pĂ«rbĂ«het nga detyrimi i shtetit pĂ«r tĂ« kryer njĂ« hetim efektiv qĂ« mund tĂ« çojĂ« nĂ« identifikimin dhe ndĂ«shkimin e personave pĂ«rgjegjĂ«sâ, shkruhet nĂ« faqen 21 tĂ« vendimit tĂ« GjykatĂ«s.
Në vazhdën e kësaj kërkese të qartë për të hedhur dritë mbi masakrën shtetërore të 21 janarit, Gjykata e Lartë e detyroi në 12 mars 2024 SPAK që të rimerrte në shqyrtim mbrapsht dosjen e dërguar në prokurorinë e Tiranës, aty ku kishte fjetur për mbi një dekadë. Një gjest logjik dhe normal, në mesin e një bjerrjeje pafund të këtij hetimi.
E megjithatë që nga marsi i vitit 2024 kjo dosje e marrë në ngarkim nga Prokuroria e Posaçme nuk ka prodhuar thuajse asnjë të re. Janë thirrur për dëshmi disa persona, por sërish rrethi i ngushtë i zyrtarëve të nivelit të lartë të lidhur me atë ngjarje mbetet i paprekur dhe sfidues. Kësisoj deklarata e Altin Dumanit se 21 janari ndodhet në fazë paraprake hetimi është konkluzioni logjik i vegjetimit total dhe letargjisë me të cilën SPAK po e trajton prej vitesh 21 janarin. Dhe kjo është dëshpëruese.