Mona Lisa ka qenë subjekt i mahnitjes dhe magjepsjes për shekuj me radhë, ndërsa ekspertët nga e gjithë bota ndër vite kërkojnë të zgjidhin misterin që fshihet pas buzëqeshjes së saj ikonike dhe enigmatike.

Së fundmi sipas mediave të huaj, Victor Gonzalez, i cili ka studiuar përbërjet kimike të dhjetëra veprave të Leonardos dhe artistëve të tjerë, zbuloi se kishte diçka të veçantë në lidhje me bojën e përdorur për Mona Lisën.

Konkretisht, studiuesit gjetën një përbërës të rrallë, të quajtur plumbonakrit, në shtresën e parë të bojës së Leonardos.

Zbulimi konfirmoi se Leonardo ka shumë të ngjarë të përdorë pluhur oksidi plumbi për të trashur dhe për të ndihmuar në tharjen e bojës ndërsa filloi të punonte në portret.

Mendohet se ai e ka tharë pluhurin, i cili ka një ngjyrë portokalli, në vaj liri ose arre duke e ngrohur përzierjen për të krijuar një pastë më të trashë dhe që thahet më shpejt.

Carmen Bambach, specialiste e artit italian dhe kuratore në Muzeun Metropolitan të Artit në Nju Jork, e quajti hulumtimin “shumë emocionues”.

Ajo theksoi se çdo njohuri e re e provuar shkencërisht mbi teknikat e pikturës së Leonardos është “lajm jashtëzakonisht i rëndësishëm për botën e artit dhe shoqërinë tonë më të gjerë globale”.

Shkencëtarët shqyrtuan strukturën atomike të mostrës duke përdorur rreze X në një sinkrotron, një makinë e madhe që përshpejton grimcat pothuajse në shpejtësinë e dritës.

Kjo i lejoi ata të zbulonin përbërjen kimike të njollës dhe të zbulonin plumbonakritin.

LEXONI GJITHASHTU:

• Oklahoma City Thunder shkëlqen në finalen e shtatë dhe fiton titullin në NBA
• “Premtimi i Fitores”, çfarë thotë Irani për sulmin ndaj bazave amerikane

The post Shkencëtarët zbulojnë një sekret të fshehur brenda pikturës së Mona Lisës appeared first on Euronews Albania.

Komandantët ushtarakë iranianë dhe zyrtarë të lartë u hodhën në erë në selitë dhe shtëpitë e tyre, ndërsa Izraeli lëshoi dronë nga baza të fshehta dhe raketa në një sulm të koordinuar mbrëmë.

Operacioni shënjestroi vende në Teheran si dhe objektet bërthamore të Iranit në një valë shkatërruese sulmesh ajrore — duke shtuar frikën se Lindja e Mesme është në prag të një lufte të përgjithshme.

Shpërthimet buçitën në kryeqytetin iranian ndërsa sulmet e njëkohshme goditën ndërtesa që thuhej të ishin shtëpitë e komandantëve ushtarakë të lartë dhe këshilltarëve — me foto që tregojnë se si dronët depërtuan përmes mureve të pallateve të larta.

Benjamin Netanyahu tha se operacioni i sofistikuar, që përfshinte një sulm me dronë të mbushur me eksploziv dhe më shumë se 200 avionë izraelitë, synoi një objekt bërthamor iranian në Natanz si dhe programin balistik të raketave të vendit.

Uashingtoni u distancua nga sulmet dhe paralajmëroi Iranin që të mos sulmojë bazat amerikane në rajon si hakmarrje, ndërsa Teherani paralajmëroi se SHBA-ja do të paguajë ‘çmim të rëndë’ së bashku me Izraelin.

Irani ka premtuar ‘hakmarrje të hidhur’ pas sulmeve, që goditën edhe zona në kryeqytetin Teheran, me Liderin Suprem Ayatollah Ali Khamenei që paralajmëroi se Izraeli do të përballet me ‘dënim të ashpër’.

Komandanti i Korpusit të Gardës Revolucionare Islamike, Hossein Salami, ishte ndër udhëheqësit ushtarakë që u vranë në sulme, ndërsa mediat shtetërore konfirmuan vdekjen e gjashtë shkencëtarëve kryesorë bërthamorë.

Duke u përgatitur për hakmarrje, ushtria e Izraelit paralajmëroi të premten në mëngjes se mbi 100 dronë iranianë ishin nisur drejt vendit, të cilët po përpiqej t’i interceptonte. (Daily Mail)

The post Detajet/ Komandantët e Iranit u hodhën në erë nga Izraeli kur ishin në krevat appeared first on Lapsi.al.

Izraeli ka nisur sulme ndaj Iranit në orët e para të kësaj të premteje (13.06.2025). Ministri izraelit i Mbrojtjes, Israel Katz, njoftoi se Izraeli pasi nisi një sulm “parandalues” ndaj Iranit, ka shpallur gjendje të jashtëzakonshme në Izrael.

Gjashtë shkencëtarë bërthamorë të Iranit u vranë në sulmet ajrore të Izraelit, tha të premten agjencia shtetërore iraniane e lajmeve Tasnim.

Midis shkencëtarëve të vrarë ishin Fereydoun Abbasi, ish-kreu i Organizatës së Energjisë Atomike të Iranit dhe Mohammad Mehdi Tehranchi, një fizikant i cili shërbeu gjithashtu si president i Universitetit Islamik Azad, tha agjencia e lajmeve.

Më herët të premten, udhëheqësi suprem i Iranit, Ajatollah Ali Khamenei, konfirmoi se një numër komandantësh ushtarakë dhe shkencëtarësh ishin vrarë në sulmet ajrore.

LEXONI GJITHASHTU:

• Një nga njerëzit më të fuqishëm të Iranit vritet në sulmet ajrore izraelite 
• 200 avionë luftarakë izraelitë u përdorën në sulmet ndaj Iranit

The post 6 nga shkencëtarët bërthamorë të Iranit u vranë në sulmin e Izraelit appeared first on Euronews Albania.

Shkencëtarët brenda një laboratori në Dakotën e Jugut po kërkojnë një përgjigje për një nga pyetjet më të mëdha shkencore: pse ekziston universi ynë, dhe përgjigjja mund të jetë e fshehur thellë nën tokë, në Eksperimentin e Neutrinos së Thellë Nëntokësore (Neutrino), raporton BBC.

Shkencëtarët amerikanë po garojnë për një përgjigje me një ekip të posaçëm shkencëtarësh japonezë. Teoria aktuale se si u krijua universi nuk mund të shpjegojë ekzistencën e planetëve, yjeve dhe galaktikave që shohim përreth nesh.

Të dyja ekipet po ndërtojnë detektorë që studiojnë një grimcë nënatomike të quajtur neutrino me shpresën për të gjetur përgjigje.

Shkencëtarët do të udhëtojnë 1.500 metra nën sipërfaqe në tre shpella të mëdha nëntokësore.

Përmasat janë të tilla sa ekipet e ndërtimit dhe buldozerët e tyre duken si lodra të vogla plastike.

Drejtori i shkencës i objektit, Dr. Jarrett Hayes, i përshkruan shpellat gjigante si “katedrale të shkencës”.

Dr. Heise ka qenë i përfshirë në ndërtimin e këtyre shpellave në një strukturë kërkimore nëntokësore për gati dhjetë vjet mbrojnë ato nga zhurma dhe rrezatimi nga bota sipër.

“Jemi gati të ndërtojmë një detektor që do të ndryshojë kuptimin tonë për universin me instrumente që do të vendosen nëpërmjet bashkëpunimit të më shumë se 1,400 shkencëtarëve nga 35 vende, të cilët mezi presin t’i përgjigjen pyetjes pse ekzistojmë”, thotë Heise.

Kur u krijua universi, u krijuan dy lloje grimcash: materia – e cila krijon yjet, planetët dhe gjithçka përreth nesh – dhe, në sasi të barabarta, antimateria, e kundërta e plotë e materies.

Teorikisht, këto dy elementë duhet të ishin anuluar, duke lënë vetëm një shpërthim të madh energjie.

E megjithatë, ja ku jemi – si materie – këtu.

Shkencëtarët besojnë se përgjigjja për të kuptuar pse fitoi materia – dhe pse ekzistojmë ne – qëndron në studimin e një grimce të quajtur neutrino dhe antimateries së saj të kundërt, antineutrinos.

Kjo ndodh sepse, ndërsa udhëtojnë, neutrinot dhe antineutrinot ndryshojnë shumë pak.

Shkencëtarët duan të zbulojnë nëse këto ndryshime janë të ndryshme për neutrinot dhe antineutrinot.

Nëse është kështu, kjo mund t’i çojë ata te përgjigja e pyetjes pse materia dhe antimateria nuk anulohen.

LEXONI GJITHASHTU:

• NASA nxjerr fotot mbresëlënëse: Si dukeshin qytetet nga hapësira natën e Vitit të Ri
• I nxehti pushton Lionin, bashkia mundëson hapësira me ajër të kondicionuar

The post Shkencëtarët amerikanë dhe japonezë garojnë për të zbuluar pse ekziston universi ynë appeared first on Euronews Albania.

Astronomët po monitorojnë një pikë të madhe të errët në sipërfaqen e Diellit që mund të ndikojë në Tokë në ditët në vijim. Brenda Culbertson nga Laboratori Jet Propulsion i NASA-s ka folur për njollën masive diellore të quajtur 4079 dhe çfarë mund të thotë ajo për banorët në Tokë. “Energjia nga 4079 është shumë […]

The post Shfaqet një njollë e madhe në diell, çfarë do të thotë kjo për Tokën appeared first on BoldNews.al.

Bashkimi Evropian po e paraqet veten si një strehë të sigurt për akademikët që përballen me shkurtime fondesh në SHBA, ndërkohë që kërkon të tërheqë talentet më të mira me grante të zgjeruara dhe liri kërkimore.

Pasi Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, ngrin miliarda dollarë fonde për universitetet kryesore derisa ato të pranojnë një listë kërkesash, Bashkimi Evropian (BE) sheh një mundësi për të tërhequr mendjet dhe akademikët më të mirë.

Komisioni Evropian dhe disa universitete evropiane kanë njoftuar një sërë programesh që synojnë t’u ofrojnë liri akademike studiuesve amerikanë nëse ata zhvendosen në Evropë, veçanërisht atyre që janë në shënjestër të administratës Trump në fushat e imunologjisë dhe sëmundjeve ngjitëse, ndryshimeve klimatike dhe shkencave shoqërore që lidhen me studimet e gjinisë, diversitetit dhe migrimit.

Akademikë evropianë kanë thënë se, ndërsa homologët e tyre në SHBA përballen me ndërhyrje politike dhe humbje vendesh pune, ata u detyruan të vepronin dhe të ofronin çdo ndihmë që mundin.

Universitetet evropiane hapin dyert për studiuesit amerikanë

“Është skandaloze dhe e pajustifikuar”, tha për DW në telefon Maria Leptin, presidente e Këshillit Evropian të Kërkimit (ERC), agjencisë publike të kërkimit të BE për shkencën dhe teknologjinë. “Kam shumë miq dhe kolegë në SHBA dhe është tronditëse të shohësh se çfarë po ndodh atje.”

Jan Danckaert, rektor i Vrije Universiteit Brussel (VUB), e përshkroi këtë si “të dhimbshme”. “Studiuesit duhet të mbrohen sa më shumë që të jetë e mundur nga ndikimi politik. Por në SHBA, ne shohim pikërisht të kundërtën. Qeveria ndërhyn për arsye politike”, tha Danckaert për DW.

VUB ka caktuar fonde dhe ka krijuar një pikë kontakti për të informuar akademikët e shquar që dëshirojnë të zhvendosen në Bruksel, veçanërisht “studiuesit e shkëlqyer që aktualisht punojnë në SHBA, kërkimi i të cilëve është në rrezik”.

“Menduam se do të ishte mirë të bënim publicitet konkretisht në SHBA”, tha ai, “sepse studiuesit amerikanë po shohin një ulje të ndjeshme të fondeve dhe mund të jenë të interesuar të vazhdojnë kërkimin e tyre me ne në Bruksel». VUB ka marrë tashmë dhjetëra kërkesa nga studiues amerikanë.

Universiteti Aix Marseille (AMU) në Francë ka lançuar programin “Hapësirë e Sigurt për Shkencën”, duke kërkuar të rekrutojë deri në 15 shkencëtarë amerikanë që mund të ndihen të kërcënuar ose të penguar në kërkimin e tyre dhe dëshirojnë të vazhdojnë punën e tyre në një mjedis të favorshëm për inovacionin, përsosmërinë dhe lirinë akademike.

“Ne besojmë se mund të mbledhim deri në 15 milionë euro për një program trevjeçar dhe do të punojmë me institucionet lokale për të pritur afërsisht 15 studiues”, thuhet në një deklaratë nga Eric Berton, President i Universitetit Aix-Marseille, në faqen e internetit të institucionit.

BE premton viza më të lehta dhe më shumë fonde për shpërngulje

Ekaterina Zaharieva, Komisionerja Evropiane për Bizneset e Reja, Kërkimin dhe Inovacionin, tha se BE po ndiqte nga afër zhvillimet e fundit përtej Atlantikut dhe ishte e gatshme të ndihmonte.

«Evropa ju sheh», tha ajo, duke i siguruar kolegët amerikanë, ndërkohë që e paraqiti Evropën si një vend tërheqës për të ndjekur kërkimin e tyre. Në një letër të nënshkruar nga 12 qeveri evropiane – Gjermania, Franca, Republika Çeke, Austria, Sllovakia, Greqia dhe dy shtete baltike – shtetet anëtare i bëjnë thirrje Komisionit të marrë masa konkrete për të tërhequr studiues amerikanë.

Në përgjigje, BE ka thënë se po punon për një strategji të re për vizat, e cila do të zbulohet më vonë këtë vit, dhe ka nisur një projekt të ri për të ofruar përfitime më të mëdha dhe periudha më të gjata rekrutimi për studiuesit e nivelit të lartë që zhvendosen në Evropë.

Në të njëjtën kohë, BE ka vendosur të dyfishojë grantet e dhëna shkencëtarëve dhe akademikëve të përzgjedhur nga ERC, i cili vlerëson aplikimet nga e gjithë bota. Rritja e kostove të shpërnguljes vjen në një kohë kur studiuesit amerikanë po përballen me një betejë me qeverinë e tyre.

Zaharieva deklaroi se ERC aktualisht ofron një ndihmë prej 1 milion eurosh për shpërnguljen, por BE do ta rrisë këtë shumë në 2 milion euro këtë vit. Kjo do ta rrisë grantin fillestar total në 3.5 milionë euro dhe grantin paraprak në 4.5 milionë euro për secilin bursist gjatë një periudhe pesëvjeçare, duke u lejuar atyre të krijojnë një ekip kërkimor nëse është e nevojshme. Të gjithë bursistët duhet ta kenë mbajtur titullin e doktoraturës prej të paktën dy vjetësh.

Presidentja e ERC-së, Maria Leptin, i tha DW-së se financimi shtesë për studiuesit që shpërngulen nga jashtë Evropës, i cili tani do të rritet, ndihmon në mbulimin e “kostove të pazakonta”, siç është “zhvendosja e një laboratori ose ekipi kërkimor në Evropë ose blerja e pajisjeve të shtrenjta” të nevojshme për një projekt kërkimor. Por ajo shton se ndihma nuk është “dhuratë”, përkundrazi bazohet në meritë.

Për më tepër, BE ka vendosur të fiksojë lirinë e kërkimit shkencor në ligjin e BE për të rritur tërheqjen ndaj akademikëve dhe për t’u ofruar atyre sigurinë që u nevojitet për të zhvendosur jetën e tyre jashtë vendit.

A është e vonuar Evropa?

Disa qeveri evropiane kanë paraqitur planet e tyre. Sipas raportimeve të medias, qeveria holandeze planifikon të investojë miliona për të tërhequr shkencëtarë, veçanërisht nga SHBA. Presidenti katalanas Salvador Illa shpalli Urën e Talenteve Katalane, një program prej 30 milionë eurosh që do të financojë më shumë se 70 studiues amerikanë.

Qyteti i Berlinit ka krijuar një fond të posaçëm për të tërhequr studiues amerikanë, dhe disa akademikë të shquar gjermanë, përfshirë Nicola Fuchs-Schündeln, ekonomiste gjermane, dhe Moritz Schularick, profesor i makroekonomisë në Universitetin e Bonit, i kanë bërë thirrje qeverisë të bëjë të njëjtën gjë.

Evropianë të tjerë argumentojnë se, ndërsa përpjekjet e fundit janë një fillim i mirë, BE ka qenë i ngadaltë në vendosjen e tij si një destinacion kryesor për studiuesit më të mirë.

“Jam i befasuar që Evropa duhet të presë derisa situata në SHBA të bëhet e mjerueshme përpara se të thotë tani se duhet ta bëjmë atë tërheqëse për akademikët”, tha Leptin. “Evropa duhet ta bëjë veten tërheqëse pavarësisht nga ato që ndodhin.” /DW

The post BE josh shkencëtarët amerikanë që janë mërzitur me Trump appeared first on Lapsi.al.

Shkencëtarët pretendojnë se kanë zbuluar prova të reja që mund të tregojnë praninë e jetës në një planet të largët jashtë sistemit tonë diellor.

Bëhet fjalë për K2-18b, një planet që ndodhet rreth 120 vite dritë larg Tokës dhe është rreth dy herë e gjysmë më i madh se planeti ynë.

Sipas një studimi të fundit nga një ekip shkencor i Universitetit të Cambridge, në atmosferën e K2-18b janë zbuluar molekula që në Tokë prodhohen nga organizma të gjallë, si sulfiti i dimetilit dhe disulfiti i dimetilit.

Këto substanca kimike, në planetin tonë, prodhohen kryesisht nga fitoplanktoni dhe bakteret.

Zbulimi është bërë përmes teleskopit të fuqishëm hapësinor James Webb, i cili analizoi dritën që kalon përmes atmosferës së planetit ndërsa ai kalonte përpara yllit të tij. Kjo është hera e dytë, por më bindëse, që sinjale të tilla dallohen nga një teleskop.

“Kjo është prova më e fortë që atje mund të ketë jetë. Nëse gjithçka shkon sipas planit, brenda 1-2 viteve mund të kemi konfirmim përfundimtar ” u shpreh drejtuesi i studimit.

K2-18b rrotullohet rreth një ylli të ftohtë të kuq dhe ndodhet në një zonë të banueshme, ku mund të ekzistojë ujë në formë të lëngshme, një element kyç për jetën.

Nëse këto sinjale konfirmohen si të ardhura nga organizma të gjallë, atëherë jeta mund të mos jetë një fenomen i rrallë në galaktikë, por diçka shumë më e zakonshme sesa kemi menduar deri tani.

LEXONI GJITHASHTU:

• Studimi tregon pse planeti Mars ka ngjyrë të kuqe
• NASA publikon pamjet spektakolare nga Marsi, si duket Planeti i Kuq

The post Shkencëtarët pretendojnë se kanë gjetur shenja jete në një planet tjetër appeared first on Euronews Albania.

Shkencëtarët nga Universiteti i Cambridge kanë zbuluar sinjale intriguese që mund të tregojnë për praninë e jetës në një planet të largët të quajtur K2-18b. Ky planet ndodhet 124 vite dritë larg Tokës dhe është rreth 2.5 herë më i madh se ajo. Përdorimi i teleskopit të fuqishëm hapësinor James Webb ka mundësuar analizimin e atmosferës së tij, duke zbuluar për herë të dytë gjurmë të gazrave kimikë që në Tokë prodhohen vetëm nga organizma të gjallë.

Gazrat e identifikuar, dimetil sulfidi (DMS) dhe dimetil disulfidi (DMDS), në Tokë prodhohen nga mikroorganizma të detit, dhe prania e tyre në këtë planet mund të sinjalizojë ekzistencën e jetës. Sipas drejuesit të studimit, Prof. Nikku Madhusudhan, sasia e këtyre gazrave në atmosferën e K2-18b është mijëra herë më e lartë se ajo që gjendet në Tokë. Nëse kjo lidhet me jetë, planeti mund të jetë i mbipopulluar me forma jetese.

Megjithatë, shkencëtarët paralajmërojnë se këto janë ende rezultate paraprake. Probabiliteti i saktësisë aktuale është rreth 99.7%, shumë më i lartë se më parë, por ende larg standardit shkencor për një “zbulim” të mirëfilltë (99.99999%). Edhe nëse konfirmohet prania e gazrave, nuk mund të thuhet me siguri që ata vijnë nga jeta, pasi ekzistojnë mundësi që të jenë prodhuar përmes proceseve të tjera natyrore ose gjeologjike.

Pavarësisht skepticizmit të kujdesshëm, shumë shkencëtarë e shohin këtë si një hap të madh përpara. Zbulimi rihap pyetjen e madhe që ka preokupuar njerëzimin për shekuj me radhë: A jemi vetëm në univers?

Studimi i plotë është botuar në revistën The Astrophysical Journal Letters.

©LAPSI.AL 

The post STUDIMI I RI/ Shkencëtarët zbulojnë gjurmë të mundshme jete në një planet të largët appeared first on Lapsi.al.

Një lloj i ri dinozauri me dy kthetra është zbuluar në shkretëtirën Gobi në Mongoli. Duonychus tsogtbaatari është një lloj i veçantë në grupin e Therizinosaurëve që qëndronte në këmbët e pasme dhe zakonisht kishte tri kthetra. Ai kishte përmasa mesatare dhe peshonte rreth 260 kilogramë. Shkencëtarët mendojnë se kthetrat e tij të gjata e […]

The post Zbulimi befasues, gjendet dinozauri me dy kthetra appeared first on BoldNews.al.

Një grup shkencëtarësh që do të punojnë së bashku për muaj të tërë në një stacion të largët kërkimor në Antarktidë është tronditur pasi një anëtar i ekipit u akuzua për sulm.

Rreth 10 studiues qëndrojnë zakonisht në bazën e drejtuar nga Afrika e Jugut, e cila ndodhet rreth 170 km (rreth 105 milje) nga skaji i raftit të akullit dhe është i vështirë për t’u arritur.

Por një zëdhënës i qeverisë së Afrikës së Jugut i tha BBC-së se “kishte një sulm” në stacion, pas akuzave të mëparshme për sjellje të papërshtatshme nga brenda kampit.

Në një mesazh të mëtejshëm të parë nga BBC, ministria e mjedisit të Afrikës së Jugut tha se po u përgjigjej shqetësimeve me “urgjencë të madhe”.

Sunday Times e Afrikës së Jugut, e cila ishte e para që raportoi historinë, tha se anëtarët e ekipit ishin lutur që të shpëtoheshin.

Ministria tha gjithashtu se ata në ekip i ishin nënshtruar “një numri vlerësimesh që përfshijnë kontrolle të historisë, kontrolle referencë, vlerësim mjekësor si dhe një vlerësim psikometrik nga profesionistë të kualifikuar”, nga të cilat të gjithë anëtarët kishin dalë të pastër.

Baza e kërkimit Sanae IV ndodhet më shumë se 4,000 km nga kontinenti i Afrikës së Jugut dhe kushtet e vështira të motit nënkuptojnë se shkencëtarët mund të ndërpriten atje për pjesën më të madhe të vitit. Skuadra aktuale pritej të ishte në bazën Sanae IV deri në dhjetor.

Një zëdhënës i qeverisë së Afrikës së Jugut i tha BBC-së se sulmi i supozuar u shkaktua nga “një mosmarrëveshje mbi një detyrë që udhëheqësi i ekipit donte që ekipi të bënte – një detyrë e varur nga moti që kërkonte një ndryshim orari”.

Incidentet në Antarktidë janë të rralla, por jo të paprecedentë. Në vitin 2018 pati raportime për një goditje me thikë në stacionin kërkimor Bellingshausen të drejtuar nga Rusia.

Psikologët tregojnë për efektin që mund të ketë izolimi në sjelljen njerëzore.

“Një gjë që ne dimë nga këto dukuri të rralla, kur diçka e keqe ndodh në izolim të detyruar ose në punën me kapsulë, është se shpesh janë gjërat e vogla, gjërat e vogla që mund të shpërthejnë në konflikt,” tha Craig Jackson, profesor i psikologjisë së shëndetit në vendin e punës në Universitetin e Birmingham City dhe një anëtar i autorizuar i Shoqatës Psikologjike Britanike.

“Pra, çështjet rreth hierarkisë, shpërndarjes së ngarkesës së punës, madje edhe gjëra të vogla në lidhje me kohën e lirë ose racionet apo porcionet e ushqimit mund të ndizen me shpejtësi për t’u bërë diçka shumë më e madhe se sa janë zakonisht”, tha ai për BBC.

LEXONI GJITHASHTU:

• Trump: Irani do mbajë përgjegjësi për sulmet e rebelëve Huthi
• Japonia dyfishon tarifën për t’u ngjitur në malin Fuji, shkak ndotja dhe siguria

The post Shkencëtarët në bazën e Antarktidës tronditen nga një sulm i dyshuar appeared first on Euronews Albania.

Shkencëtarët që janë përpjekur ‘të ringjallin’ mamuthin leshator kanë krijuar një mi leshator. Colossal Biosciences njoftoi në vitin 2021 për ringjalljen e mamuthit  leshator e më vonë zogut dodo (zog i rëndë që s’fluturon) duke tërhequr investitorë, media dhe kritikë. Kompania bioteknologjike e  vendosur në Teksas është fokusuar në identifikimin e tipareve kyçe të kafshëve […]

The post Me shpresën për të ringjallur mamuthin, shkencëtarët krijojnë miun leshator appeared first on BoldNews.al.

Bërthama e brendshme e Tokës mund të ketë ndryshuar formë në 20 vitet e fundit, sipas një ekipi shkencëtarësh.

Ndërsa mendohet të jetë në formë sferike, skajet e saj mund të jenë shtrembëruar me 100 metra ose më shumë lartësi në disa vende, sipas profesor John Vidale, i cili drejtoi studimin e botuar të hënën në revistën Nature Geoscience .

Bërthama e Tokës është “zemra” e planetit tonë, duke prodhuar një fushë magnetike që mbron jetën nga djegia nga rrezatimi i Diellit.

Bërthama e brendshme rrotullohet në mënyrë të pavarur nga bërthama e jashtme e lëngshme dhe pjesa tjetër e planetit. Pa këtë lëvizje, Toka do të vdiste dhe do të dukej më shumë si Marsi shterpë që humbi fushën e tij magnetike miliarda vjet më parë.

Ndryshimi në formë mund të ndodhë aty ku buza e bërthamës së brendshme të ngurtë prek bërthamën e jashtme jashtëzakonisht të nxehtë të metalit të lëngshëm.

Si ndryshon forma?

Profesor Vidale, një gjeoshencëtar në Universitetin e Kalifornisë Jugore, gjeti më shumë prova për të mbështetur teorinë se gjatë këtyre viteve bërthama e brendshme u ngadalësua rreth vitit 2010. Por ekipi i tij gjeti gjithashtu prova për ndryshimin e formës së bërthamës së brendshme.

Kjo duket se ndodh në kufirin midis bërthamave të brendshme dhe të jashtme, ku bërthama e brendshme është afër pikës së shkrirjes. Rrjedha e lëngut të bërthamës së jashtme si dhe tërheqja nga një fushë e pabarabartë e gravitetit mund të shkaktojë deformim.

Me kalimin e kohës, bërthama e jashtme e lëngshme “ngrihet” në bërthamën e brendshme të ngurtë, por do të duhen miliarda vjet që ajo të bëhet plotësisht e ngurtë. Kjo pothuajse me siguri do të nënkuptonte fundin e jetës në Tokë, por deri atëherë planeti ka të ngjarë të jetë “gllabëruar” tashmë nga Dielli./abcnews.al

Shkencëtarët kanë zbuluar prova të forta për ekzistencën e jetës në asteroidin Bennu.

Në vitin 2020, një anije kozmike e NASA-s mblodhi një mostër nga asteroidi Bennu në një mision tronditës që u zhvillua më shumë se 200 milionë milje larg Tokës.

Kur kampioni u kthye në Tokë, pluhuri u dërgua në laboratorë anembanë botës, përfshirë Britaninë e Madhe, për t’u studiuar nga shkencëtarët.

Tani, analiza ka zbuluar se gjurmët brenda kampionit përmbajnë minerale jetike, të cilat shkaktuan proceset kimike që çuan në një Tokë pjellore dhe të gjallë.

Ekspertët thonë se kjo është prova më e fortë deri më tani se blloqet ndërtuese të jetës siç e njohim ne janë të përhapura në të gjithë sistemin diellor dhe kanë ekzistuar atje për miliarda vjet.

Zbulimi u botua në dy punime shkencore. Njëri argumenton se Bennu ishte pjesë e një bote të lashtë, të lagësht dhe të kripur që u formua në agimin e sistemit diellor. Studimi tjetër zbulon se në kampion u identifikua një “koleksion” i materialeve organike.

Midis tyre janë të pesë bazat azotike – struktura molekulare thelbësore për ndërtimin e ADN-së dhe ARN-së – si dhe aminoacide, të cilat janë blloqet ndërtuese të proteinave./abcnews.al

Për herë të parë në 1900 vjet, shkencëtarët kanë qenë në gjendje të lexojnë një tekst të lashtë që daton në kulmin e Perandorisë Romake.

Ky tekst historik u shkrua në papirus, një material i ngjashëm me letrën, i bërë nga bimët dhe i gjetur në shkretëtirën e Judesë.

Teksti përbëhet nga 133 rreshta në gjuhën e lashtë greke dhe ka të bëjë me një çështje gjyqësore të “mashtrimit kompleks tatimor” të kryer nga dy hebrenj gjatë gjysmës së parë të shekullit II pas Krishtit.

Në tekst përmendet një nga të pandehurit, i cili “mund të blihet me çmim të lirë” dhe thotë disa fjalë si “dhunë, pengmarrje dhe grabitje”.

Bashkëpunëtori i tij thuhet se ka ” prodhuar monedha të falsifikuara “, megjithatë pjesë të mëdha të papirusit mungojnë ose janë dëmtuar.

“Dokumenti është shumë i dëmtuar në fund”, i tha Daily Mail historiania Dr. Anna Dolganoff e Akademisë Austriake të Shkencave. “Megjithatë, ne kemi një pamje të qartë të çështjes penale nga ana e prokurorisë dhe evazioni fiskal është po aq i vjetër sa vetë taksimi në historinë njerëzore“, shtoi ajo.

Sipas studiuesve, ky është rasti juridik më i plotë i periudhës romake në Jude, pas gjyqit të Jezusit./abcnews.al

Zemrat jo të shëndetshme mund të rregullohen duke përdorur “arna” të vogla të muskulit të zemrës të rritur në laborator, thuhet në një artikull të Nature. Teknologjia mund të jetë shpresë për miliona njerëz me probleme të rënda të zemrës, metodat e kurimit të të cilëve janë të kufizuara, thonë shkencëtarët gjermanë. Sipas rezultateve të […]

The post Shkencëtarët “arnojnë” zemrat e sëmura me muskuj laboratorikë appeared first on BoldNews.al.

Astronomët kanë gjetur erëra në një botë të largët që fryjnë me një shpejtësi fenomenale 33,000 km/h –erërat më të shpejta të matura ndonjëherë në një planet. Bota e largët, një gjigant gazi i quajtur WASP-127b që u zbulua në vitin 2016, rrotullohet rreth një ylli 520 vite dritë nga Toka. Ekzoplaneti gjithashtu ka të […]

The post Shkencëtarët zbulojnë një ekzoplanet me erëra deri në 33 mijë kilometra në orë appeared first on BoldNews.al.

Planeti ka shkuar një hap më afër ngrohjes globale, tregojnë ekspertët. BBC raporton se planeti tokë po i afrohet kufirit të ngrohjes globale, sipas të dhënave të reja. Shërbimi evropian i klimës Copernicus, një nga ofruesit kryesorë globalë të të dhënave, deklaroi se 2024 ishte viti i parë kalendarik që kaloi pragun simbolik, si dhe […]

The post Shkencëtarët: Planeti një hap më afër ngrohjes globale appeared first on BoldNews.al.

Ekipi i shkencëtarëve që prezantuan vaksinën Oxford AstraZeneca gjatë pandemisë Covid tani po punojnë për vaksinën e parë të murtajës bubonike në Mbretërinë e Bashkuar, pasi frika rritet se sëmundja mund të rishfaqet, raportuan sot mediat britanike.

Vlerësohet se gjysma e popullsisë në Evropë vdiq nga murtaja në shekullin e 14-të , dhe kjo sëmundje, nëse nuk trajtohet, është fatale në 30 për qind të rasteve, raporton Mirror.

Murtaja ka shkaktuar tre pandemi globale nga gjithsej shtatë që janë regjistruar në botë deri më tani.

Që nga shpikja e antibiotikëve, frika nga murtaja është ulur, por për shkak të rritjes së joefektivitetit të tyre për shkak të përdorimit masiv, shkencëtarët besojnë se është koha që Britania e Madhe të përgatitet për një epidemi të mundshme të murtajës .

Një ekip shkencëtarësh nga Oksfordi njoftoi se testimi i vaksinës, i cili filloi në vitin 2021, ka prodhuar rezultate që tregojnë se ajo është e sigurt dhe jep përgjigjen e dëshiruar.

LEXONI GJITHASHTU:

• Biden ndalon kërkimet për naftë në pjesën më të madhe bregdetare në Amerikë
• Pasagjerja pëson abort teksa ishte nisur për Bari, kthehet në radë trageti në Durrës

The post Shkencëtarët e Oksfordit po punojnë për zhvillimin e vaksinës së parë të murtajës appeared first on Euronews Albania.

Shkencëtarët kanë përcaktuar se plakja e trurit arrin kulmin në moshën 57, 70 dhe 78 vjeç. Ata shpjeguan se si arritën deri te ky zbulim.

Në hulumtimin, rezultatet e të cilit u publikuan në revistën profesionale “Nature“, u analizuan të dhënat e skanimit të trurit të më shumë se 10,000 të rriturve. Janë analizuar ndryshimet në proteinat e gjakut. Ata identifikuan 13 proteina të lidhura me rënien njohëse dhe zbuluan se ndryshime të rëndësishme në tru ndodhin në moshën 57, 70 dhe 78 vjeç.

Lajmi i mirë është se ka mënyra se si mund të ngadalësoni plakjen e trurit.

Për shembull, ngrënia e peshkut, bishtajoreve, arrave dhe drithërave të plota mund të parandalojë rënien njohëse dhe të përmirësojë kujtesën. Perimet me gjethe janë gjithashtu të mbushura me lëndë ushqyese thelbësore që përmirësojnë shëndetin e trurit. Të gjitha këto ushqime janë të përfshira në dietën mesdhetare.

Hulumtimet e mëparshme sugjeruan se marrja e një multivitamine ditore mund të jetë një mënyrë e lehtë për të moshuarit për të parandaluar rënien njohëse.

Sigurisht, nuk duhet të harrojmë rëndësinë e aktivitetit fizik./abcnews.al

Shkencëtarët nga Universiteti Tsinghua i Kinës në Pekin kanë krijuar një krem ​​të ri kundër diellit që jo vetëm mbron nga rrezet UV, por edhe ftoh lëkurën.

“Ne kemi përgatitur një agjent radioaktiv për rrezitje që mund të ulë ndjeshëm temperaturën e lëkurës dhe në të njëjtën kohë ta mbrojë atë nga rrezatimi UV”, deklaruan shpikësit kinezë.

Produkti i ri mund të ulë temperaturën e lëkurës deri në gjashtë gradë.

“Në temperaturat ekstreme që i kalojnë 50 gradë Celsius, ata që duhet të punojnë jashtë, si policia rrugore, fermerët apo ndërtuesit e rrugëve, përballen me kushte jashtëzakonisht të vështira që mund të çojnë në stres, rraskapitje ose vdekje. Ata kanë nevojë për një metodë efektive të ftohjes dhe mbrojtjes së lëkurës”, tha një nga pjesëmarrësit në projekt, profesor Zhang Rufan nga Universiteti Tsinghua./abcnews.al