Në një kohë që opozita flet për mosnjohje të rezultatit dhe të zgjedhjeve parlamentare të 11 Majit, juristi Kreshnik Spahiu thotë se PD i ka njohur kur komisionerët nënshkruan për rezultatin e zgjedhjeve. ”Berisha i njohu zgjedhjet nëpërmjet 12 mijë komisionerëve që kanë nënshkruar rezultatin për çdo kuti. Kur një parti nënshkruan dhe njeh rezultatin ky është akti juridik që i bënë zgjedhjet…
Piloti i avionit njoftoi uljen drejt aeroportit të Tiranës dhe të gjithë pasagjerët lidhën rripat e sigurimit. Ishte një ditë me diell dhe fluturim i qetë, pa turbulenca. Në sediljen ngjitur ishin rastësisht Emma dhe Sophia, dy gra gjermane që po vizitonin Shqipërinë për herë të parë. Ndërkohë që avioni po zbriste mbi bregdetin e Durrësit, Emma — e impresionuar nga pamja magjepsëse e detit dhe…
Juristi Kreshnik Spahiu, thotë se aktualisht tre vende të rëndësishme të rajonit Ballkanik, përfshi edhe Shqipërinë, janë pa ambasador amerikan. Dy të tjerat janë Serbia dhe Kosova. Administrata e presidentit Donald Trump duket se e ka larguar vëmendjen nga Ballkani, duke mos e pasur prioritet, por kjo sjellë edhe vështirësi gjeopolitike, sidomos për situatën ku ndodhet Kosova.
Koha kërkon përgjigje dhe thërret për të qenë kritikë. Të jemi kritikë ndaj raporteve që kemi krijuar, të kritereve që kemi shtruar kur personalisht vërejmë se tragjedia po bëhet fat i pjesës dërrmuese të popullsisë.
Tragjedi e një lloji a një tjetri, që ka kapluar edhe intelektualin, qoftë të ambicieve të frustruara, qoftë të idealeve dhe besimit të luhatur nga rrethanat e krijuara, tepër komplekse që t’i zgjidhë vetëm një njeri dhe tepër madhore që të mos kenë angazhimin e të gjithëve. Shumica është e detyruar të bëjë kompromise vetëm për hir të vazhdimësisë ditore të jetës. Ballafaqohemi për çdo ditë me një mori faktesh dhe kushtesh që nuk bijnë në kategoritë të cilat i kemi kuptuar në të kaluarën. Çdo gjë duket jashtë vendit dhe objektivat që i kemi pasur në mendjet tona tani po qëndrojnë të nguritura derisa të mos shohim se nga jemi duke shkuar. Qëllimi nuk është më i qartë: ne e kemi fshehur pas një mijë e një modifikimesh. Ironikisht, qëllim i vetëm po na bëhet që të mos kemi qëllim tjetër, pos të jetojmë dhe këtë sikur e ndiejmë se është qëllimi më fisnik. Është jo larg së vërtetës nëse themi se fuqitë tona intelektuale kanë zënë të puqen me një pikë të kotësisë dhe të pakuptimësisë dhe pikërisht ata që puqen në këtë pikëpjekje (intelektualët, në rend të parë) i shtrojnë vetes pyetje irituese, hipotetikisht të këtij lloji: “Çfarë duhet të bëhet, për kombin dhe për njeriun tonë? Nga të vemi më tutje? Ç’është më me rëndësi tani?”. Përgjigjet duhen gjetur, nëse jo nga cytje të brendshme ndërgjegjësore, atëherë nga vetë reagimi socio-politik publik, që paraqet një realitet e që mbështet besimin në intelektualin si bazë e gjykimit ultimativ të motiveve dhe të veprimeve individuale.
Megjithëkëtë, janë pikërisht kohë të këtilla, që vënë barrë të rëndë mbi brezat, ato që do të duhej ta tundonin njeriun mbi indiferencën dhe qëndrimin flegman. Të na kujtohet se secili prej nesh ka prekur veten në zemër në adhurimin solemn të lirisë së kombit. Çdo komb që harron lirinë është në rrugë të vetëshkatërrimit dhe vetërrënimit. Dhe, ai komb që është i vetëdijshëm se ka një ideal sipëror që duhet ndjekur pareshtur do të mbijetojë dhe ata që i prijnë këtij ideali do të duhej të ishin pikërisht intelektualët. Nuk mjafton denoncimi publik dhe fajësimi vetëshfajësues i politikës nga ana e intelektualit, e as heshtja kinse domethënëse e tij në raste dramatike në historinë e kombit, por pjesëmarrja e tij me komponentin vizionar në politikë; nuk arsyetohet heshtja e intelektualit të vërtetë në Shqipëri në kohën kur asaj i tundeshin themelet në duart e politikanëve diletantë, apo animi i tij lakuriq për njërën a tjetrën parti politike; nuk ka kuptim heshtja e intelektualit në Kosovë kur nga ai pritet të sugjerojë se nga duhet shkuar në këtë kohë kur qenia kombëtare në këto hapësira është aq e rrezikuar, apo për çështje madhore, siç është ideja e bashkimit të kombit të ndarë tragjikisht në copëza të robëruara.
Intelektuali i angazhuar kombëtarisht, (për t’i ikur disi termit “politikisht”, që vetëm ne e quajmë term pezhorativ), do të thotë intelektual i guximshëm, i pajisur me atë guxim të forcës mendore që e kanë pasur njerëzit e mëdhenj të kombeve të mëdha. Pikërisht ky ka qenë një problem që e ka shoqëruar shoqërinë shqiptare gjatë tërë ecjes së saj, siç është e njohur edhe nga të tjerët: një mungesë guximi që i ka pasur rrënjët, siç duket, në kundrimin pesimist të jetës, një kundrim mbi të cilin nuk kemi qenë në gjendje të ngriheshim.
Mbi këtë temë, që para një gjysmë shekulli (1941), duke sublimuar veprën letrare dhe patriotike të Fishtës, si “interpret i shpirtit shqiptar”, Ernest Koliqi thoshte: “I gjithë pesimizmi që lëshoi rrënjë në shekuj të gjatë krajatash në shpirtin kombëtar shfren i pa-fre, i gjithë guximi dëshpërues i një fisi të mësuar ta përbuzë jetën, sepse kjo për të paraqitej si një varg mjerimesh të paprera…” Ndonëse shembujt nuk kanë munguar as në këtë kohë, një kalim prej kësaj gjendje në atë të intelektualit të guximshëm, optimist dhe të angazhuar na duhet pikërisht tani. (Shkruar më 26 korrik 1997 për Rilindjen”)
Juristi Kreshnik Spahiu teksa flet për alarmin që është dhënë në disa zona për zjarret, sugjeron shpalljen e gjendjes së emergjencës dhe përfshirjen e të gjitha institucioneve në operacion për parandalim dhe shuarje flakësh. ”Do ishte e udhës që qeveria të shpallë gjendjen e emergjencës civile dhe gjendjes së jashtëzakonshme në të gjithë vendin duke parë situatën ku ndodhemi. Ka tre nivele të…
Juristi Kreshnik Spahiu komenton strategjinë e kryeministrit Edi Rama që po punëson në administratë përfaqësues të PD-së dhe opozitës pas zgjedhjeve të 11 majit. Ai e cilësoi një strategji për të përçarë edhe më shumë opozitën, por nga ana tjetër theksoi se punësimi i demokratëve në administratë është më i moralshëm sesa pranimi i mandateve nga deputetët e PD-së. ‘”Edhe kryetari i PD-së së…
Roli i Abaz Kupit në Konferencën e Mukjes
(me rastin e 82 vjetorit)
Marrëveshja e Mukjes, është një ngjarje kyç në historinë e Shqipërisë, për të hyrë dhe ditur ngjarjet më të rëndësishme të Luftës së Dytë Botërore.
Nacionalistët kishin frymëzim kombëtar dhe luftonin kundër pushtuesit, kërkonin vazhdimisht një marrëveshje kombëtare për një luftë të përbashkët kundër okupatorit, duke përfshirë edhe Frontin Nacional-Çlirimtarë, por udhëheqja komuniste pikërisht kësaj marrëveshjeje i trembej.
Zogistët, nën drejtimin dhe porositë e Mbretit Zog që ishte në Angli, ishin më me informacion dhe më të qartë në çdo drejtim gjatë luftes.
Ato përveçse ishin drejtpërdrejt të përfshirë në luftë, bënë përpjekiet maksimale për të kontribuar me të gjitha mënyrat për bashkimin e gjithë faktorëve politiko-ushtarakë në një luftë të përbashkët kundër pushtuesit.
Përfaqësuesi i zogistëve Major Abaz Kupi, në Konferencën e Pezës më 16 shtator 1942, përpara delegatëve deklaroi: “… jam bashkuar me ju, me punue për të mirën e Shqipërisë e me luftue çdo okupator, por në rast se do të formohen partira, unë jam mprojtësi i Legalitetit qysh para 7 Prillit 1939, jam me Mbretin Zog”.
Abaz Kupi, ka rol parësor edhe për thirrjen, organizimin dhe mbarëvajtjen e Konferencës së Mukjes, ku përfaqësuesit e Frontit Nacional-Çlirimtarë dhe të Ballit Kombëtar, u mblodhën në një takim me 26 korrik 1943 në Tapizë dhe nga 1-3 gusht 1943 zhvilloi punimet Konferenca në Mukje.
Pika e parë e marrëveshjes ishte krijimi i Komitetit “Për shpëtimin e Shqipërisë”, i cili në fund doli me një program, ku më kryesoret ishin:
Luftë të përbashkët në krah të aleatëve më të mëdhenj kundra pushtuesit.
Luftë për një Shqipëri të pamvarme dhe për një Shqipëri etnike.
Luftë për një Shqipëri të lirë, demokratike e popullore dhe forma e regjimit do të zgjidhej nga vota e popullit pas lufte.
Menjëherë pas Konferencës së Mukjes, Komiteti për Shpëtimin e Shqipërisë, organizoi në afërsi të Qafë Shtamës me datën 4 gusht 1943 një betejë të përbashkët të çetave zogiste, balliste dhe partizane kundër ushtrisë italiane nën komandën e Major Abaz Kupit, ku bashkimi rezultoi me sukses të plotë.
Udhëheqja komuniste e pranoi Marrëveshjen e Mukjes deri kur të deleguarit e Partisë Komuniste Jugosllave, Miladin Popoviçi e Dushan Mugosha, u njohën me përmbajtjen e saj dhe urdhëruan Enver Hoxhën që ta prishte menjëherë atë.
Për këtë qëllim, pas një muaji, më 4-8 shtator 1943, u mblodh Konferenca e Labinotit, në të cilën jo vetëm u prish zyrtarisht Marrëveshja e Mukjes, por edhe j’u shpalli luftë të armatosur çdo rryme apo tendence tjetër politike, thënë ndryshe, u fillua përgatitja e kushteve për një përplasje mes palëve, deri në luftë civile.
Dukej sheshit se udhëheqja komuniste kishte vendosur prioritet, përgatitjen e gjithanëshme për pushtetin e nesërm.
Për këtë qëllim, thirrën Kongresin e Përmetit më 24 Maj 1944, ku vendimi kryesor i tij ishte, “…t’i ndalohet Mbretit Zog kthimi në Shqipëri dhe të mos njihet asnjë qeveri, që mund të formohej brenda ose jashtë vendit”.
Zogistët që ishin promotorët e luftës kundër okupatorëve nazifashistë, i njihnin shumë mirë komunistët dhe e parashikuan saktësisht qëllimin e tyre që donin t’i dërgonin shqiptarët në përplasje civile.
Për këtë arsye, mbretërorët riformatuan mënyra të tjera qëndrese, brenda dhe jashtë vendit dhe ditur ngjarjet më të rëndësishme të Luftës së Dytë Botërore.
Nacionalistët kishin frymëzim kombëtar dhe luftonin kundër pushtuesit, kërkonin vazhdimisht një marrëveshje kombëtare për një luftë të përbashkët kundër okupatorit, duke përfshirë edhe Frontin Nacional-Çlirimtarë, por udhëheqja komuniste pikërisht kësaj marrëveshjeje i trembej.
Zogistët, nën drejtimin dhe porositë e Mbretit Zog që ishte në Angli, ishin më me informacion dhe më të qartë në çdo drejtim gjatë luftes.
Ato përveçse ishin drejtpërdrejt të përfshirë në luftë, bënë përpjekiet maksimale për të kontribuar me të gjitha mënyrat për bashkimin e gjithë faktorëve politiko-ushtarakë në një luftë të përbashkët kundër pushtuesit.
Përfaqësuesi i zogistëve Major Abaz Kupi, në Konferencën e Pezës më 16 shtator 1942, përpara delegatëve deklaroi: “… jam bashkuar me ju, me punue për të mirën e Shqipërisë e me luftue çdo okupator, por në rast se do të formohen partira, unë jam mprojtësi i Legalitetit qysh para 7 Prillit 1939, jam me Mbretin Zog”.
Abaz Kupi, ka rol parësor edhe për thirrjen, organizimin dhe mbarëvajtjen e Konferencës së Mukjes, ku përfaqësuesit e Frontit Nacional-Çlirimtarë dhe të Ballit Kombëtar, u mblodhën në një takim me 26 korrik 1943 në Tapizë dhe nga 1-3 gusht 1943 zhvilloi punimet Konferenca në Mukje.
Pika e parë e marrëveshjes ishte krijimi i Komitetit “Për shpëtimin e Shqipërisë” i cili në fund doli me një program, ku më kryesoret ishin:
Luftë të përbashkët në krah të aleatëve më të mëdhenj kundra pushtuesit.
Luftë për një Shqipëri të pamvarme dhe për një Shqipëri etnike.
Luftë për një Shqipëri të lirë, demokratike e popullore dhe forma e regjimit do të zgjidhej nga vota e popullit pas lufte.
Menjëherë pas Konferencës së Mukjes, Komiteti për Shpëtimin e Shqipërisë, organizoi në afërsi të Qafë Shtamës me datën 4 gusht 1943 një betejë të përbashkët të çetave zogiste, balliste dhe partizane kundër ushtrisë italiane nën komandën e Major Abaz Kupit, ku bashkimi rezultoi me sukses të plotë.
Udhëheqja komuniste e pranoi Marrëveshjen e Mukjes deri kur të deleguarit e Partisë Komuniste Jugosllave, Miladin Popoviçi e Dushan Mugosha, u njohën me përmbajtjen e saj dhe urdhëruan Enver Hoxhën që ta prishte menjëherë atë.
Për këtë qëllim, pas një muaji, më 4-8 shtator 1943, u mblodh Konferenca e Labinotit, në të cilën jo vetëm u prish zyrtarisht Marrëveshja e Mukjes, por edhe j’u shpalli luftë të armatosur çdo rryme apo tendence tjetër politike, thënë ndryshe, u fillua përgatitja e kushteve për një përplasje mes palëve, deri në luftë civile.
Dukej sheshit se udhëheqja komuniste kishte vendosur prioritet, përgatitjen e gjithanëshme për pushtetin e nesërm.
Për këtë qëllim, thirrën Kongresin e Përmetit më 24 Maj 1944, ku vendimi kryesor i tij ishte, “…t’i ndalohet Mbretit Zog kthimi në Shqipëri dhe të mos njihet asnjë qeveri, që mund të formohej brenda ose jashtë vendit”.
Zogistët që ishin promotorët e luftës kundër okupatorëve nazifashistë, i njihnin shumë mirë komunistët dhe e parashikuan saktësisht qëllimin e tyre që donin t’i dërgonin shqiptarët në përplasje civile. Për këtë arsye, mbretërorët riformatuan mënyra të tjera qëndrese, brenda dhe jashtë vendit.
Bashkia e Tiranës kryebashkiakun e votuar nga populli e ka në burg në betejë me drejtësinë, por analisti Kreshnik Spahiu thotë se nuk do të kemi zgjedhje të parakohshme. Sipas tij, zgjedhjet e parakohshme mund të zhvilloheshin në rast se kryebashkiaku Erion Veliaj do të mund të jepte dorëheqjen. ”Çështja e Bashkisë së Tiranës është aq sa juridike edhe politike. Do të ketë avancim dhe të hetimeve…
Juristi Kreshnik Spahiu flet për ngjarjen e ndodhur në Vlorë, ku një oficer policie dhe një kontigjent i skeduar i krimit dhunuan kamerierin e një lokali me shkakun ”pse u dërgoi dy shishe uji në tavolinë”. Për të Shqipëria është mbushur me gangsterë, alabakë dhe njerëz banalë, ku shumë prej tyre kanë veshur edhe kostum zyrtari, politikani e biznesmeni. Sistemi ka dështuar dhe duhet një ndryshim…
Shembja e Teatrit Kombëtar simbolizon humbjen e hapësirave publike në Tiranë dhe zëvendësimin e tyre me kulla. Por kujtesa kolektive, zëri qytetar dhe sheshet nuk mund të zëvendësohen me beton.
Nga Teatri te trotuari – Kronika e një qyteti të shembur me ligj
Në fillimin e verës së 2018-ës Tirana pa, edhe pse ende e pandërgjegjshme për atë që po dëshmonte, të vendosej një mikrofon në një nga hapësirat publike të saj, në sheshin e Teatrit Kombëtar.
E dizajnuar në vitin 1938 nga arkitekti Giulio Berté, godina kishte shërbyer gjatë jetës së vetë kryesisht në tre funksione kryesore: si hapësirë socializimi të spektatorëve në pushimin para dhe mes akteve; si shesh vallëzimi për hapësirën e jashtme të restorantit kur nuk kishte shfaqje; si fushë ping-pongu duke shoqëruar fushën e tenisit dhe pishinën e kompleksit kulturor dhe sportiv “Skanderbeg”.
Tetëdhjetë vite më pas, ai shesh do të përdorej edhe si një hapësirë ku do të zhvillohej një protestë për ta mbrojtur atë.
Teatri i kishte mbyllur dyert dhe përveç punëtorëve, që herë pas here dilnin nga salla e kuqërremtë me kuti materialesh në duar, që nga 2 korriku i 2018, kur u vu shfaqja e fundit në skenë, nuk shiheshin më spektatorë në mjediset tij.
Tre ditë më pas, më 5 korrik, Kuvendi do të miratonte me 75 vota, “Ligjin për Teatrin”*, apo siç njihet ndryshe, “Ligji Special”, i cili e transferonte hapësirën publike, si sheshin ashtu edhe teatrin, tek shoqëria private, “Fusha shpk”, që kjo e fundit të mund të ndërtonte.
Pas atij votimi, protesta për mbrojtjen e Teatrit Kombëtar mori përmasa të tjera dhe hyri në një rrugëtim ku dorëzimi nuk ishte opsion.
Në sheshin e teatrit u krijua një kuvend i qytetit. Një hapësirë e paindoktrinuar, e pakapur nga interesa të ngushta private apo motive antiligjore. Ndërsa ndërtesa që u mor nën kontroll nga qytetarët më 24 korrik 2019, të cilët filluan ta rijetëzonin edhe pse pa përvojë, mësuan ta menaxhonin dhe kujdeseshin për të.
Ndërsa salla zhvillonte aktivitete artistike dhe kulturore – rreth 65 shfaqje u vunë në skenë në më pak se 8 muaj – në sheshin e tij protesta zhvillohej 24 orë, 7 ditë në javë, në dukje si gardiane e teatrit, dhe njerëzit rojtarët e tij.
Teatri Kombëtar duke u shembur 17 maj 2020/Aleanca për Mbrojtjen e Teatrit, Flicr.
Nga një shesh proteste, tek një rrugë kalimi për kullën.
Ato 75 vota që miratuan ligjin Fusha, ishin edhe goditja e parë që iu dha Teatrit Kombëtar, 682 ditë përpara se Erion Veliaj të çonte fadromat për të shembur ndërtesat e tij, në orën 04:30 të mëngjesit të datës 17 maj 2020.
Miratimi i ligjit për teatrin ishte një goditje që iu bë jo vetëm protestës – si akt demokratik, – apo ndërtesës – si dëshmi e historisë së brezave para nesh – por edhe vetë hapësirës, sheshit si vendkrijim i fjalës së lirë dhe lirisë së shprehjes, nga vetë përfaqësuesit e pushtetit të popullit në kuvend.
Ato 75 kartonë jeshil, rrëzuan jo thjesht një ndërtesë, por hapësirën e përbashkët ku njerëzit shkonin për të qenë bashkë – jo thjesht për të kaluar, por për të mbetur. Ishte goditje ndaj asaj nyje urbane që mblidhte këdo, nga të katër anët, dhe nga të gjithë dhe më pas krijonte diçka.
Sot ajo hapësirë nuk ekziston më në qytet.
Shembja e “17 Majit”, i hapi rrugë lejeve të njëpasnjëshme nga “Rama & Veliaj”, të cilët vunë në zbatim planin e Bjarke Ingels, të kullës me teatër.
Sot pas më shumë se dy vjetësh nga fillimi i punimeve në atë shesh, hapësira publike nuk ekziston më. Në vend të saj, është një kalim i zgavruar në tunelin e betonuar, i cili qëndron i hijezuar nën ndërtesën si flutur e Bjarke Ingels, e cila sot të ngjan si porta hyrëse për në kullën e Fushës.
Të dyja kantieret sot janë bashkuar në një të vetëm dhe kanë lidhur mes tyresh hekurin i cili më pas mbulohet në beton, duke zhdukur krejtësisht atë çfarë ka mbetur nga dikur hapësira publike e teatrit.
Tashmë ato dy projekte po shpalosin në shkallë reale se si grabitet dhe më pas zaptohet me ligj hapësira publike.
Grabitje nga e cila do të përfitonte kushdo biznesmen apo politikan që ka investuar para në dy gropat tashmë të hapura dhe betonizuara në truallin e Teatrit Kombëtar.
Ndërsa ky i fundit, ashtu siç i ka ngritur kryet si karabina, të ngjan më shumë me një roje të kullës, e cila shkeli interesin publik, mori dhe përvetësoi tokën publike dhe grabiti përveç tokës edhe 33 kate ajër.
Teatri ishte vetëm fillimi
Ai shesh, ai mikrofon i hapur, ai mur ku shkruhej “Monument Kulture, mbrohet nga populli”, dhe nuk lejonte që qyteti të shembej me turp, duhej zhdukur.
Duhej vrarë ideja që hapësira publike është e jona. Sepse aty ku publiku mbledh zërin dhe kujtesën, aty nuk ndërtohen kulla, aty nuk qarkullon paraja e zezë.
Që ajo të rrjedhë pa pengesë, duhej zhdukur sheshi, duhej shembur gjithçka që kujtonte se qyteti është i njerëzve.
Kantieri i Pixel Tower/Doriana Musai, Citizens.al
Dhe ashtu ndodhi edhe me “Pazarin e Ri” – një tjetër hapësirë publike e zaptuar, e shndërruar në “pronë private” me çati xhami dhe çmime që përjashtojnë të përditshmit dhe larguan tregtarët.
Me Sheshin “Skënderbej”, që nga vendtakim për të gjithë, u bë një shesh që eskpozon vetëm kullat.
Me Liqenin Artificial apo atë të Farkës që është rrethuar me ndërtim dhe kulla biznesi.
Me vilat historike të qytetit, zonën historike të tij, e cila u flijua për një imazh që ka për fasadë hipokrizinë.
Në çdo goditje ndaj qytetit fshihet një gënjeshtër që ka emër: integrimi evropian. Sepse çdo kullë ndërtohet me emrin e zhvillimit, çdo shembje justifikohet me progresin, çdo përvetësim me modernizimin.
Por qyteti nuk matet me lartësinë e ndërtesave, por me lartësinë e qytetarëve që guxojnë të flasin. Dhe nëse zërat e tyre janë shtypur me beton, kjo nuk është rruga drejt Evropës. Është rruga drejt një talljeje publike me ëndrrën evropiane.
Ndërkohë që BE predikon pjesëmarrjen, decentralizimin, transparencën dhe mbrojtjen e trashëgimisë, qeveria jonë betonon, centralizon përjashton dhe zhduk kujtesën.
“Në BE vetëm me Edin!” slogani që Edi Rama shpalli si lokomotivë fushate elektorale, ishte më shumë se sa propagandë; ishte privatizimi simbolik i ëndrrës evropiane të të gjithë shqiptarëve. Një fjalë e thjeshtë që i vuri drynin qytetit ku çelësat e tij i ka një njeri i vetëm.
Por historia nuk mbyllet me shembjen e teatrit.
Në vend të ndërtesës së teatrit, ngrihet rrëfimi. Në vend të sheshit, mbetet kujtesa. Në vend të mikrofonit, jemi ne – sepse ne jemi Teatri. Qyteti është ende aty ku janë njerëzit që nuk harrojnë.
Dhe po, ajo hapësirë nuk është më fizike. Por ajo ekziston në çdo rrëfim, në çdo kujtim, në çdo artist që nuk u shit, në çdo qytetar që s’u tërhoq.
Në çdo deputet që nuk votoi “pro”, në çdo anëtar këshilli, punonjës administrate, që rezistoi dhe nuk pranoi të bëhej pjesë e krimit mbi qytetin.
Në çdo të ri që sot pyet: “Po kush e dha këtë vendim? Kush e firmosi këtë turp? Kush e heshti këtë vjedhje?”
Ata që firmosën, janë ende aty. Por edhe ne jemi ende këtu. Dhe sa kohë jemi, historia nuk mbyllet.
Ajo fillon aty ku kujtesa bëhet revoltë. Dhe hapësira publike rifillon aty ku qytetari e ndjen veten pronar jo të truallit, por të së drejtës për të thënë: Ky është qyteti im. Nuk jepet me koncesion.
Hipokrizia e “pastrimit” të hapësirave publike
Për të kompletuar farsën, po i kthehen qytetit me një tjetër maskë: atë të pastërtisë morale. Po shembin mbulesat e hijezuesve, po heqin çadrat, po dëbojnë kafenetë nga trotuaret si të kishin zbritur nga ndonjë Olimp i etikës urbane.
Por kush ua lejoi? Kush ua dha lejet të zgjeroheshin me platforma druri në trotuare? Kush i mbylli sytë për vite me radhë?
Ishte e njëjta administratë, e njëjta bashki, e njëjta qeveri që sot bën sikur është e tronditur nga “shpërdorimi i hapësirës publike”.
E njëjta dorë që i hapi rrugën, sot vjen dhe thotë: “Çfarë keni bërë kështu?” E njëjta dorë që firmosi lejet, sot vendos shiritin e verdhë për moral publik.
I toleruan, i ushqyen, i kthyen në normalitet – sepse për vite me radhë edhe trotuari ishte pronë për t’u shitur. Dhe kur erdhi momenti i “Rilindjes 2.0”, në vend që të godasin veten, godasin të vegjlit. Jo ata që ndërtojnë kulla, e zaptojnë hapësira publike duke i shkatërruar dhe vjedhur, por ata që vendosin një karrige plastike mbi pllakat e betonit të trotuareve.
Ky nuk është pastrim. Është amnezi e planifikuar, është rigrabitur dhe mbuluar me moral. Është një narrativë e prodhuar nga vetë shkaktarët e kaosit, që tani luajnë rolin e shpëtimtarit. Por qyteti nuk harroi. Sepse trotuaret nuk i zaptuan qytetarët – i zaptuan ata që shesin edhe ajrin midis hapave në rrugë.
Sot, hapësira publike në Shqipëri nuk grabitet më natën – ajo miratohet me ligj, zbatohet me fadromë dhe justifikohet me moral të rremë.
Në emër të rendit, pastrohet kaosi që vetë kanë krijuar. Në emër të qytetarisë, përjashtohet qytetari. Në emër të zhvillimit, fshihet çdo gjurmë kujtese.
Por qyteti ka memorie. Dhe për sa kohë kujtojmë si u shemb Teatri, si u grabit sheshi, si u mbyt fjala dhe si u zëvendësua me beton – për aq kohë kjo histori nuk është e mbyllur.
Ata e duan qytetin pa njerëz, pa pyetje, pa rezistencë. Por qyteti nuk është kartolinë. Nuk është planimetria e një kompanie ndërtimi. Është ai vend ku dikush mund të ulet, të flasë, të protestojë, të kujtojë dhe të mos harrojë.
Për aq kohë sa nuk harrojmë, hapësira publike nuk është plotësisht e humbur. Ajo jeton në kujtesën tonë, derisa të kemi forcë ta rikthejmë.
Me mikrofonin e hapur. Me sheshin e mbushur. Dhe me qytetin si pronë të përbashkët, jo si çmim ndërtimi, jo si mall shumice për tu shitur tek kushdo kalimtar i rastit.
Shënim: Lista e deputetëve që votuan “pro” duke miratuar ligjin special, është marrë nga dokumentat e Kuvendit. Një numër i konsiderueshëm i atyre që votuan, 25% e tyre, sot janë në burg, nën hetim penal ose në kërkim nga SPAK.
*Projektligji për Teatrin 37/2018, formuluar “Për përcaktimin e procedurës së veçantë të për negocimin dhe lidhje ne kontratës me objekt: ‘Projektimin dhe realizimin e projektit urban dhe godinës së re të Teatrit Kombëtar’,” u botua online për konsultim më 8 qershor 2018. U shqyrtua dhe votua me procedurë të përshpejtuar 20 ditë më vonë dhe u rimiratua dy muaj më tutje pasi Presidenti e pati kthyer për rishqyrtim.
Agresioni rus në Ukrainë ka hyrë në vitin e katërt dhe nuk ka të ndalur. Shovinizmi rus nuk njeh kufij, as norma ndërkombëtare.
Ndërkohë, sapo u krye thuajse një provë lufte në Lindjen e Mesme: një veprim aventuresk apo një përllogaritje e gabuar mund të kishte aktivizuar, e pakta, lëndë bërthamore.
Për të ardhur më afër në gjeografinë e pasigurisë, jo larg në kohë, dy vjet më parë, forca paramilitare serbe, të planifikuara mjaftueshëm në shtabet e Beogradit për nga numri, armatimi, pajisjet, rezervat, mbështetja dhe aftësimi luftarak, kryen sulmin ndaj focave sovrane të sigurisë së Kosovës në Banjskë, me qëllim provokimin e një fronti lufte me përfshirjen e gjithë makinerisë informative, policore e ushtarake të Serbisë, për të justifikuar ripushtimin e Kosovës, ose të paktën të pjesës veriore të saj.
Ndërkohë, Serbia, krahas fushatës së ethëshme për të fituar “statusin” e të ndëshkuarit pa të drejtë ndërkombëtare për çështjen e Kosovës, po armatoset gjithnjë e më shumë me armë ofensive të siguruara nga Rusia dhe Kina.
Sapo është mbajtur Samiti i NATO-s, i cili shprehu një angazhim substancial në shpenzimet për sigurinë dhe mbrojtjen: aleatët të rrisin shpenzimet deri në 5% të PBB-së, çka tregon se kërcënimet ndaj sigurisë në botë pritet të jenë më të afërta në kohë dhe më të mprehta në ashpërsi.
Dhe nuk është më sekret: Kosova është objektiv imediat. Presidenti i SHBA, para pak ditësh u shpreh se ka ka parandaluar një konflikt mes Kosovës dhe Serbisë. Nuk është çështje akademike për të kërkuar si, kur, kush, me çfarë, e tj.
E rëndësishme është që kreu i shtetit më të fuqishëm aktualisht në botë, ndër tre konflikte me pasoja botërore, përmendi atë Kosovë-Serbi. Duke folur më 10 korrik në një ligjëratë në Uashington, Presidentja Osmani tha se kjo deklaratë e Presidentit Trump, qartazi, u referohet “javëve të fundit” dhe se bëhet fjalë “për zhvillime shumë, shumë të vona”.
Ky, pra, është kuadri i sigurisë në Kosovë.
Pyetjet që dalin për garantimin e kësaj sigurie janë të shumta dhe përfshijnë shumë aktorë dhe shumë fusha.
Në radhë të paraë dhe vetvetiu, pyetja e parë i shtrohet të zotëve të shtëpisë, institucioneve dhe popullit shqiptar të Kosovës. Nëse pranojmë që mbrojtja është, në radhë të parë, ekonomi, atëherë do të konstatojmë se Kosova si vendi i dytë më i varfër në Europë bazuar në PBB për frymë.
Nëse pranojmë që stabiliteti politik mundëson një stabilitet ekonomik dhe rrjedhimisht stabilitet të mbrojtjes, atëherë fakti thuajse tronditës kur ende pas 46 orvatjesh nuk është konstituuar akoma Parlamenti i ri edhe pse ka kaluar pothuajse gjysmë viti, atëherë do të pranojmë se të parat që janë prekur janë siguria e mbrojtja.
Dhe kjo ndodh pikërisht kur retë për sigurinë e Kosovës mbeten të errëta: njohjet ndërkombëtare janë stopuar; raportet me aleatët e mëdhenj natyralë janë lënduar; situata e sigurisë në rajon është e kërcënuar nga shumë aktorë e faktorë.
Prezenca e NATO-s në Kosovë është domethënëse.
“NATO tani është shumë më e përgatitur për të projektuar fuqi ushtarake, diplomatike dhe ekonomike në një shkallë që kundërshtarët tanë nuk mund të ëndërrojnë ta arrijnë, duke penguar kështu luftërat e ardhshme”, – u shpreh këto ditë Sekretari i Shtetit Amerikan Marco Rubio. Por, njëherësh duhet të mësohemi me prirjet normale historike se nuk ka aleanca të përjetëshme, se edhe NATO nuk është e përjetëshme.
Siç duhet të mësohemi me parimin se për mbrojtjen tënde je përgjegjës në radhë të parë vetë, se duhet të paguash edhe për mbrojtjen, si për çdo mall tjetër. Sigurisht Kosova ka plane mbrojtjeje dhe ushtarake, ku janë bërë edhe investime dhe sigurim armatimesh përkatëse. Organizmat përkatëse e dinë nëse janë të mjaftueshme për t’iu përgjigjur të gjitha skenarëve të mundshëm.
Por detyrimi vjen edhe te Shqipëria. Jo për nacionalizëm të sëmurë. Është detyrim kombëtar, kushtetues dhe moral për çdo paralele të tillë në botë. Është normale që Shqipëria duhet të ketë plane mbështetjeje për shtetin dhe popullin vëlla të Kosovës, pë më tepër duke qenë edhe antar i Aleancës Euro-Atlantike.
Çështja është se cila është fuqia e Shqipërisë për ta bërë këtë gjë jo si deklaratë politike, por si faktor me peshë të gjithanëshme ekonomike, politike, të sigurisë dhe ushtarake. Dhe faktorizimi fillon që me aktivizimin e niveleve strategjike, përkatësisht të Këshillit të Sigurisë Kombëtare. Po Kuvendi i Shqipërisë pse nuk del me një rezolutë për situaten e tensionuar?
Ndërkohë, është detyrim që, në këto kushte, Shqipëria, qeveria e saj, e mbështetur nga opozita, do të duhet të alokojë buxhet të posaçëm. Përndryshe, të gjitha përbetimet politike mbeten si fushatë elektorale.
Gjykata e Tiranës ka rrëzuar kërkesën e Bledar dhe Ina Spahiut, prindër të të miturit Brian Spahiu, i cili humbi jetën pas një ndërhyrjeje dentare. Prindrit e 3-vjeçarit kërkuan që gjykata të detyronte prokurorinë të informonte familjen mbi ecurinë e hetimeve ndaj dentistes që kishte marrë përsipër trajtimin. Çifti Spahiu kërkoi të njihej me veprimet […]
Piktura, bashkë me muzikën dhe artet përgjithësisht, është një nga mrekullitë më të mëdha të shpirtit njerëzor. Sa i përket pikturës secili dëshiron ta kuptojë atë, jo vetëm për të vënë në spikamë qëndrimin e tij ndaj së bukurës dhe estetikës, por shpesh edhe për të dëshmuar shijen e vet fine ndaj pikturës. Se kjo i bënë ata të duken më të avancuar kulturalisht dhe më të edukuar në sytë e të tjerëve. Secili njeri flet për të, e interpreton në mënyrën e vet, duke gjetur diç esenciale, shpirtërore në të. Por, në këtë rast, unë dua të kaloj përtej një identifikimi, vlerësimi dhe shijimi të një vepre apo të disa veprave të vetme arti që do të mund të më pëlqenin dhe që mund ta bëjë çdo kush. Fare lehtë do të zgjidhja një a dy piktura të njohura dhe do të thosha: ja kjo është shija ime… Dhe, ato do të mund të ishin vepra të shtrenjta të pikturës botërore, apo vepra të mëdha të piktorëve tanë… Përtej kësaj, kam pritur shumë gjatë për një rast që të shpreh respektin e merituar për një plejadë të tërë piktorësh tanë, në Kosovë, të mjeshtërve dhe emrave të shquar të një plejade të tërë artistësh figurativë të këtij trualli që lanë gjurmët e tyre në artin tonë figurativ
Në vitet e nëntëdhjeta të shekullit të kaluar, në kuadër të rezistencës së gjerë shoqërore në Kosovë, ishte edhe ai që quhej “art i rezistencës” që përfshinte angazhimin e pothuajse të gjithë artistëve dhe piktorëve të Kosovës, të njohur e më pak të njohur, që përmes artit të tyre figurativ u bënë pjesë e këtij manifestimi të hapur estetik të protestës si formë e kundërshtimit dhe refuzimit të realitetit që i ishte imponuar Kosovës. Si dukej dhe si qe e mundur përthyerja e një arti të tillë në atë atmosferë ngulfatëse për artet dhe për tërë jetën kulturore në Kosovë? Dhe, cili ishte efekti?
Arti qe kultivoi kjo plejadë ekspozuese e artistëve tanë ishte i kuptueshëm, i shprehur kryesisht përmes tablove realiste ku dominonte ngjyra e zezë, pa avangardizmin abstrakt që nganjëherë rezulton me shpërthime të rastësishme. Ishte art me preokupim dhe tematikë të njohur për ne, artikulim i identitetit tonë në këto hapësira, i këndimit artistik shpirtëror të njeriut tonë në ecjen e tij nëpër histori dhe aktualitet. Kishim të bënim me personalitete te ndryshme artistike, qasjesh e stilesh, por me një vijëzim të identitetit tonë etnik, historik, kulturor. Por që tani reflektohej si revolt. Si tek veprat e Rexhep Ferrit të torzove domethënëse, Muslim Mulliqit, të Engjëll Berishës, tek Gjelosh Gjoka, Shyqri Nimani, Zake Prelvukuaj, Nebih Muriqi, me imazhet e lashtësisë shqiptare-pellazgiane në ciklin e tij “Pellazget”, tek Hysni Krasniqi, Mustafa Ferizi, Hajrush Fazliu, Esat Valla, Eshref Qahili, Gani Gashi, Mehmet Behluli, e të tjerë. Atëbotë disa prej piktorëve të shquar ishin “strehuar” nën ciklin e “Dardanëve” ku bëhej trajtimi i identitetit historik, kulturor, mitologjik, gjenetik i qenies sonë, që ishte në atë kohë një angazhim plotësisht patriotik i artistit tonë mes dyzimesh që cytnin dellin dhe talentin artistik krijues dhe dëshirës për të kontribuar si ndërgjegje dhe zë patriotik. Dhe, këtë e shprehnin jo në institucionet e tyre të zakonshme por nëpër kafe-galeri, në holle dhe hapësira të hapura korridoresh…
Gjatë luftës shumë prej këtyre piktorëve iu shkatërruan veprat jetësore. Punime të tëra të famshme u dogjën, u grisën, u demoluan, apo u hodhën nëpër koshë mbeturinash. Shqiptari nuk duhej të ishte piktor! (Por, jo vetëm piktorët humbën veprat e tyre – më kujtohet skulptori nga Drenica, Aziz Islami, i cili arriti në Prishtinë kur nisi lufta në Drenicë dhe pikëllimi i tij më i madh ishte se si skulpturat me portretet e personaliteteve të njohura kombëtare, që kishte bërë ai vetë, kishin mbetur tani të hedhura dhe të rrëzuara nëpër arat dhe përrenjtë e vendlindjes së tij, pasi ishin shkatërruar nga pushtuesi!)…
Kam menduar që ky të jetë një dorështrëngim për piktorët kosovarë të paraluftës, ndërkohë që korifenjtë e mëdhenj të pikturës shqiptare janë në që ty anët e kombit, sidomos në Shqipëri. Mirënjohja për ta ka të bëjë me vlera të vërteta arti. Emrat e tyre janë të shumtë dhe ata paraqesin një dëshmi të pasurisë së qytetërimit shqiptar.
Në një aspekt më të gjerë, ndërkaq, piktura shqiptare në përgjithësi ka pasur një traditë dhe vlerë të paçmuar. E kam fjalën si për emrat e lashtësisë së pikturës shqiptare, si Onufri i Korçës, Viktor Karpaçi i shkollës veneciane, etj. E deri në piktorët modernë. Por ajo që më ka intriguar gjithmonë në këtë aspekt është ajo se si piktorë të njohur të huaj, që nga Renesanca, kanë pasur shqiptarët si objekt të pashmangshëm të brushës së tyre? Si ndodhi që piktorë si francezi L. Zherom, që pikturonte “arnautët” me fustanellë, Hobhaus i pasionuar me peizazhet shqiptare dhe Thomas Filips, që bëri portretin e Bajronit në kostum shqiptar, të bënin disa prej portreteve më të mira të shqiptarëve që stolisin muzetë europiane? Apo, se si bën që gruaja shqiptare ishte objekt i pothuajse çdo portretuesi europian që nga shekulli shtatëmbëdhjetë e deri tek ai nëntëmbëdhjetë? Që të gjithë këta piktorë i referohen bukurisë së gruas shqiptare, portretet e së cilës dekoronin salonet dhe shtëpitë aristokrate anembanë Europës.
Sa mirë do të ishte që të mblidhen të gjitha këto “Monaliza” shqiptare në një botim të vetëm reprezentativ dhe të ruhej në çdo shtëpi të shqiptarit…
Gjykata e Lartë e Suboticës në Serbi ka marrë vendim për zgjatjen e masës së paraburgimit edhe për 30 ditë ndaj ish-policit të Republikës së Kosovës, Arbnor Spahiu.
Lajmin e ka bërë të ditur Ministria e Punëve të Jashtme dhe Diasporës (MPJD), përmes një komunikate për media.
Spahiu ishte arrestuar më 7 qershor 2025 nën dyshimet për përfshirje në rastin e Banjskës, megjithatë, sipas MPJD-së, deri më tani autoritetet serbe nuk kanë paraqitur asnjë provë që do ta justifikonte këtë ndalim.
“Prokuroria e Lartë e Suboticës ka iniciuar procedurë penale me pretendimet për përfshirje të z. Spahiu në rastin e Banjskës, megjithatë, sipas avokatit mbrojtës, deri më tani nuk është paraqitur asnjë provë apo dëshmi e besueshme që do të rëndonte pozitën e tij ligjore,” thuhet në komunikatë.
MPJD ka theksuar se Spahiu kishte lënë Policinë e Kosovës vite përpara ngjarjeve në Banjskë dhe kjo është dëshmuar përmes dokumenteve zyrtare të dorëzuara nga avokati i tij mbrojtës në gjykatë.
Zyra Ndërlidhëse e Kosovës në Serbi ka mbajtur kontakte të vazhdueshme me familjen e Spahiut dhe ka njoftuar bashkëshorten e tij për vendimin e fundit të gjykatës.
Familjarët e Spahiut pritet që nesër, më 10 korrik, të udhëtojnë drejt Suboticës për ta vizituar atë, ndërsa kanë planifikuar edhe një takim me përfaqësues të Zyrës në Beograd.
MPJD ka bërë të ditur se do të dorëzojë një kërkesë zyrtare për lejimin e vizitës institucionale tek Spahiu, dhe pret që kjo të miratohet brenda kësaj jave ose në fillim të javës së ardhshme.
“MPJD rikonfirmon përkushtimin e saj që ky rast të trajtohet në mënyrë të drejtë dhe transparente, në përputhje me të drejtën ndërkombëtare dhe obligimet që rrjedhin nga dialogu i ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian,” thuhet tutje në reagim.
Institucionet kosovare kanë kritikuar vazhdimisht arrestimet që Serbia i ka bërë shtetasve të Kosovës, duke i cilësuar si veprime të njëanshme dhe të paprecedenta.
Ministria ka njoftuar se do të vazhdojë të informojë publikun për çdo zhvillim të mëtejshëm në lidhje me këtë rast./Telegrafi/
Juristi Kreshnik Spahiu, teksa ka komentuar në emisionin televiziv goditjen e bandës së Suel Çelës, të cilës i janë sekuestruar 4 mln € pasuri në Itali, tha se ende kemi të bëjmë me një prezumim pafajësie.
Ai tha se mafia ruse, kineze, turke, italiane më e rrezikshme se shqiptare, por kanë më pak të burgosur
Fakti qe kemi një numër të lartë shqiptarësh në grupet kriminale shqiptare nuk do të thotë se janë më të rrezikshme në Europë. Në bazë të statistikave, nacionalitetet që kanë mafien më të organizuar janë rusët kinez, turqit, italianët dhe vietnamezët, nuk janë në numër të lartë por në numër më të vogël në raport me arabët dhe shqiptarët. Fakti që jemi të zhurshëm nuk do të thotë se kemi mafien më të rrezikshme. Ne jemi ende në organizimet fillestare të strukturave kriminale.
Për rastin e Suel Çelës kemi të bëjmë me një prezumim pafajësie dhe jemi në kushtet e sekuestros, sepse sekuestro vendoset edhe kur bëhet verifikim. Nuk do të thotë se blerja e një prone në Itali është bërë me paratë e drogës, në Itali shqiptarët kanë hyrje, kanë hotele dhe kanë restorante ka qindra shqiptarë në Itali që kanë objekte. Sa kohë nuk kemi prova më shumë dhe ende se dimë se çfarë do të ndodh me këtë histori’, tha ai.
Ai u shpreh mbi klasën politike kosovare se po vepron në mënyrë të qëllimshme për ta mbajtur situatën të paqartë dhe të përzier, me qëllim përfitimi politik. “Jo për të vendosur rregullin, por për të përfituar nga mungesa e tij”, tha ai.
Në një intervistë televizive analisti politik nga Kosova, Nexhmedin Spahiu, komentoi dështimin e seancës së 39-të për konstituimin e Parlamentit të Kosovës, si dhe vendimin e Gjykatës Kushtetuese që ky proces duhet të përmbyllet brenda 30 ditësh. Sipas Spahiut, vendimi i gjykatës nuk ndihmon në zgjidhjen e krizës institucionale, por përkundrazi, “e bën situatën akoma më keq sesa është”.
Spahiu paralajmëroi se, nëse bllokimi institucional vazhdon deri në përfundimin e mandatit të presidentit, atëherë për shkak të mungesës së kryetarit të Kuvendit, funksionin e ushtruesit të detyrës së presidentit do ta marrë kryetari i Gjykatës Kushtetuese.
Sipas tij, ekziston një interes i qartë nga ana e këtij institucioni që kjo situatë të zgjasë, për ta lejuar kryetarin e gjykatës të ushtrojë për të paktën 6 muaj detyrën e presidentit, ashtu siç lejon kushtetuta.
Ai shtoi se kjo situatë i leverdis edhe partive opozitare, të cilat nuk janë të gatshme të shkojnë në zgjedhje, por synojnë ta dëmtojnë Albin Kurtin, i cili sipas tij po humbet përditë kredibilitetin për shkak të mungesës së një zgjidhjeje.
Spahiu përfundoi se kjo krizë nuk i shërben interesave kombëtare të Kosovës, as taksapaguesve që presin institucione funksionale, ndërsa “deputetët, ministrat dhe kryeministri marrin pagë nga taksat, por nuk e bëjnë punën për të cilën paguhen.”
Nexhmedin Spahiu:
Vendimi i Gjykatës Kushtetuese ishte për ta bërë situatën akoma më keq sesa është, jo për ta rregulluar situatën. Klasa politike në Kosovë është e gëzare pasi mendon se duke e bërë situatën sa më të përzier, sa më të paqartë, të përfitojë nga kjo, dhe jo të përfitojë nga rregulli, nga vendosja e rregullit dhe pastaj të dalë se kush është më i zoti.
Në rast se situata vazhdon e tillë, deri kur presidentit i kalon mandati, atëherë, detyrën, duke mos pasur kryetar parlamenti Kosova, funksionin e ushtruesit të detyrës së presidentit e merr kryetari i Gjykatës Kushtetuese.
Dhe si duket kryetari i Gjykatës Kushtetuese ka një interes që kjo situatë të vazhdojë të jetë e tillë, dhe në fund ai të jetë të paktën 6 muaj, aq sa e lejon kushtetuta, të jetë ushtrues i detyrës së presidentit.
Një situatë e tillë nuk është se nuk u leverdis edhe partive opozitare të cilat nuk janë të gatshme të shkojnë në zgjedhje, por përmes një situate të tillë ta bjerrin Albin Kurtin, sepse ai çdo ditë e më tepër po humb kredibilitetin në sytë e votuesve për shkak se nuk po i jep rrugëzgjidhje situatës dhe kjo po i leverdis opozitës.
Të vetmit që nuk u leverdis kjo situatë janë interesat kombëtare të Kosovës, nuk u leverdis taksapaguesve të cilët paguajnë taksa që të ketë institucione që t’ua përmirësojnë jetën; nga ana tjetër ata marrin rrogën nga këto taksa, deputetët, ministrat, kryeministri, por nuk e bëjnë punën për çfarë marrin rrogën.
QSUT, në një reagim në rrjete sociale, nuk dha asnjë shpjegim pse pajisja e Brakiterapisë (trajtim për shumë kancere ku trupi ekspozohet ndaj substancave radioaktive) është vënë në punë pa mirëmbajtje, pse është lejuar të funksionojë me burim të dyshimtë dhe të pakontrolluar, por u përpiqën të mbulojnë skandalin vrastar me gënjeshtra. Gazetari Osman Stafa, […]
Si shumëçka në jetën e dy dekadave të fundit të Kosovës para dhe gjatë luftës edhe gazetaria ishte unike dhe e pashembullt në përvojën saj. Gazetaria e Kosovës, e cila përpëlitej mes presioneve të mëdha të sistemit komunist dhe të trysnisë serbe, që mbizotëronte në ish-Jugosllavi dhe përpjekjeve për të kryer misionin e vet, ndonëse në hapësirë të kufizuar të lirisë profesionale, arriti më në fund të identifikohej me lexuesin, popullin e vet, në rrugën për liri dhe demokraci. Ajo shpesh, edhe në ato kushte, madje u bë udhërrëfyese duke i dhënë një dimension të ri të pashembullt gazetarisë që vështirë do të gjendet në analet e gazetarisë botërore. Gazetarët shqiptarë, si dhe pjesë të tjera të shoqërisë kosovare u bënë objekt i represionit, përndjekjes dhe një stigmatizimi të veçantë nga pushteti dhe politika serbomadhe. Në përpjekjet antishqiptare të politikës hegjemoniste serbe gazetarët u targetuan si një pengesë që duhej mënjanuar. Pse ishte kjo? Gazetarët kudo dhe kurdo, sidomos gjatë viteve të tetëdhjeta dhe të nëntëdhjeta në Kosovë po përpiqeshin, në mundësitë e veta të gjymtuara dhe të një censure të tmerrshme të ofronin një opinion të drejtë jozyrtar duke iu përkushtuar prezentimit të së vërtetës në opinionin publik. “Lajmi” i shtypur atëbotë u shndërrua në një funksion në jetën e njerëzve. Si të tillë, gazetarët e “Rilindjes”, si ditore e vetme, gjatë fundit të viteve të tetëdhjeta dhe viteve të nëntëdhjeta u siguronin njerëzve informacionin më të mirë të mundshëm në dispozicion, që kishte një ndikim të madh në formësimin e opinionit të përgjithshëm kosovar për të gjitha aspektet e jetës politike dhe shoqërore.
Në këto përpjekje, gazetarët e botimeve shqipe dhe të medias elektronike u gjenden edhe përballë sifdave të kohës: të përpjekjeve për të krijuar medie të pavarura dhe profesionale, duke u mbështetur në parimet e fjalës së lirë dhe të së vërtetës. Edhe në ato rrethana të pushtimit dhe represionit të pandalur serb, gazetarët tanë filluan të kultivonin një gazetari të pavarur duke sfiduar hapur diktatin dhe censurën. Andaj, regjimi serb mori masa ndëshkuese, duke mbyllur Radiotelevizionin e Prishtinës dhe pastaj gazetën e vetme të përditshme shqipe në Kosovë, “Rilindjen”. Përgjigja jonë ishte ajo e mospëruljes. Ajo e vazhdimit të informimit të opinionit në Kosovë përkundër presionit të vazhdueshëm që ishte shndërruar në kërcënim. Kjo qe alternativë e vetme dhe asnjëherë e mëdyshur. Vazhduam botimin e gazetës me një surrogat me emër aspak tipik për një gazetë ditore “Bujku”, një botim tani me mision të informimit të përditshëm e që në “vitet normale” preokupohej me problemet e bujqësisë. Kjo ishte denigruese për vazhdimin e një gazete me renome siç ishte “Rilindja”, që në një kohë, kishte arritur tirazh prej mbi 300 mijë kopjesh në ditë, por kjo atëbotë ishte zgjidhje e vetme. “Bujku” apo “Rilindja B”, siç e quanim u botua si e përditshme, si një gazetë gjysmë-klandestine që ndalohej dhe anatemohej nga pushteti pushtues serb në çdo hap. Përpjekje të ngjashme bënin dhe të njëjtat persekusione pësonin edhe mediat e tjera që u botuan në ndërkohë: “Koha”, “Bota Sot”, “Kosova Sot” etj, si dhe, patjetër korrespondentët shqiptarë që punonin për media të huajasi “Zëri i Amerikës”, “Europa e Lirë”, “Dojçe Vele”, Frans Internastional, “Vjesniku” i Zagrebit, e shumë të tjera…
Kështu, si gazetarë dhe si gazetari që doli jashtë kontrollit të regjimit, gazetarët u bënë pjesë e lëvizjes së përgjithshme, si lloj i një “gazetarie të rezistencës” së përgjithshme në Kosovë. Kjo ishte një periudhë e rëndë për tërë gazetarinë dhe gazetarët kosovarë. Në atë kohë, ashtu si të gjithë, edhe redaktorët e gazetarët, u ballafaquam në baza ditore me dhunën serbe. Gazetarët kërcënoheshin vazhdimisht nga regjimi serb për gjërat që botonim në gazetë, ndërkohë që shumë nga gazetarët tanë të terrenit dhe korrespondentët që “mbulonin” të gjitha anët e Kosovës ishin rrahur, maltretuar, arrestuar, plagosur, madje edhe vrarë. Por, nuk kishte asnjë hezitim në këtë: t’i dilej krah së vërtetës së Kosovës dhe informimit objektiv të opinionit kosovar meritonte çdo sakrificë.
Gazetaria kosovare në atë kohë lozi një rol të fuqishëm edhe në forcimin e identitetit tonë kombëtar dhe trasimin e rrugës së pavarësisë. Shumë procese filluan në “Rilindje” dhe influencuan zhvillimet politike dhe shoqërore në Kosovë. Ka disa raste kyçe në këtë drejtim, që rrinë të shënuara në analet historisë së asaj periudhe. Andaj, nuk është hiperbolizuese të thuhet se gazetarët kosovarë dhe gazeta jonë u bënë nga më të urryerit në sytë e pushtuesve serbë. Ai regjim nuk ia fali kurrë këtë “Rilindjes”, jo vetëm për kundërvënien në periudhën e pushtimit, por edhe për tërë periudhën e pas Luftës së Dytë Botërore, që mbajti e ushqeu kulturën, arsimin dhe informimin shqip.
Gazetaria sot
Ditën kur Kosova u bë vendi i parë pa shtyp të shkruar, pa gazeta, në rruzullin tokësor, “modernistët tanë”, për të dëshmuar se sa larg kanë shkuar kosovarët në emancipimin e tyre me mediet në telefonat tanë të mençur digjitalë, nxituan të dilnin me lëvdata të këtij lloji: “Kosova e para në botë pa gazeta”, “Një epokë e re e gazetarisë”, “Hap i madh” dhe “Një dëshmi e globalizmit tek ne”, etj. Ky “argument” i tyre do të mund të përdorej njëlloj edhe në rast se një ditë vendosim të mos shtypim më libra, me arsyetimin “valid” se tani ato mund t’i lexojmë “online”! Ndoshta kjo edhe do të ndodhë, në një të ardhme, ndërkohë që gazetat ditore në formë të shtypur vazhdojnë të mbijetojnë me impakt të konsiderueshëm në të gjitha vendet e botës, nga SHBA-ja e deri në Afrikë të Jugut, nga Roma e deri në Stokholm, nga Ankaraja e deri në Paris. Po ashtu edhe në fqinjësi. Ndonëse sot gazetat botohen me tirazh të reduktuar, natyrisht, ato vazhdojnë të jenë pjesë e një tradite dhe kulture ndryshe të informimit. Asnjë vend në fqinjësinë tonë nuk “hoqi qafet” gazetat me aq lehtësi dhe është për keqardhje ky nivel “emancipues” i shoqërisë kosovare, që nuk ka më nevojë për shtypin e shkruar dhe as respekt për atë që kanë krijuar gjeneratat.
Ndërkaq, përtej nostalgjisë ndaj rutinës së përditshme me gazeta, që ishte dikur pjesë e kulturës së jetës, gazetaria përgjithësisht ka pësuar ndryshime të mëdha: ajo ka përfituar ca gjëra dhe ka humbur disa të tjera. Lajmi tani është më i shpejtë, mundësia e transmetimit pothuajse e atypëratyshme dhe e lehtë, kurse përditësimi i lajmit i mundshëm në çështje minutash. Qasja e lajmit është e lehtë dhe universale, gjithëpërfshirëse dhe joekskluzive. Teknologjia ka bërë të mundshëm informimin e përnjëhershëm nga çdo skaj i botës, me mundësi transmetimit të drejtpërdrejtë nga cilado pjesë e vendit dhe e botës, gazetarët janë të pajisur me teknologji lehtësisht të zotërueshme dhe shumë efektive. Platformat e mediave sociale si Facebook, Instagram, Twitter dhe shumë të tjera po u ofrojnë njerëzve mundësinë për t’u lidhur me njëri-tjetrin në distanca. Me fjalë të tjera, e gjithë bota është në kontakt të përhershëm falë mediave sociale dhe revolucionit teknologjik. Veçanërisht, janë të rinjtë ata që kalojnë orë të tëra me telefonat mobilë në duar duke konsumuar materiale të llojeve nga më të ndryshmet mbi çdo temë të mundshme…
Kohët moderne kanë sjellë ndryshime marramendëse dhe mediet e shkruara po bëhen ngadalë një mjet i së djeshmes, ndonëse profesionalizmi i tyre mund të diskutohet: a janë sot informacionet e mediave “online” më të besueshme dhe më kredibile sesa ato në medie të shtypura? Temë për debat dhe kundërshti.
Ndonëse, cilësia profesionale e mediave digjitale mund të konsiderohet në rënie: mundësia e manipulimit me lajmin, “lajmet e rrejshme”, ato të paverifikuara apo qëllimisht të shtrembëruara, mbarështime të mangëta pa konsideratë për parimet bazë të gazetarisë janë një përsëritje e përditshme në “mediet sociale digjitale”. Sot, kultivohet pothuajse vetëm lajmi dhe informacioni i shkurtër dhe i shpejtë, ndërkohë që zhanret e tjera, tradicionalisht më të sofistikuara e më të komplikuara të gazetarisë janë tretur apo janë modifikuar për t’iu përshtatur epokës së re. Tani, ku është sharmi i një reportazhi të mirë, një udhëpërshkrimi të bukur, i një shkrimi që kënaqte lexuesin me bukurinë e të shkruarit të veçantë, etj. Mua ky kalim i shpejtë nga gazetaria tradicionale në “gazetari digjitale” dhe atë “telefonike”, më duket i debatueshëm, se nuk siguron hapësirë të mjaftueshme për zhanre dhe shkrime serioze të gazetarisë. Publicistika jonë është reduktuar në shkrime të shkurtra pa strukturë dhe pa përmbajtje adekuate, kurse eseistika në hartime të shkurtra, lehtësisht të qasshme, por pa skeletin e bukurisë së shkrimit tradicional.Stili emocional i publicistikës në trajtimin e fenomeneve, madje edhe në literaturën politike siç prezentohej në medie – gazeta, revista, radio, televizion dhe filma dokumentarë, ishte një formë e vlerësuar e shkrimit në trajtimin e një game të gjerë temash të politikës, ekonomisë, kulturës, të jetës së përditshme, ngjarjeve aktuale, etj. Tani ka një stil të shkruari më të drejtpërdrejtë me jo shumë emocion, pa ngjyrë dhe pa përshkrime atraktive për të afruar lexuesin. Nuk është se publicistika ka pësuar rënie të madhe, por se ka një trajtë tjetër dhe jep një tjetër “kënaqësi” të të shkruarit dhe lexuarit. Në Kosovë ka pasur disa eseistë të njohur dhe ky zhanër, megjithatë, vazhdon akoma të jetë i pranishëm si lloj shkrimi në diskursin tonë publicistik. Ka një duzinë emrash të njohur në publicistikën tonë që vazhdojnë ende të mbajnë gjallë traditën e shkrimit të bukur publicistik dhe eseistik. (Në “Arti i bashkëbisedimit” – 1924)/ KultPlus.com
Kryeministri në detyrë i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, takoi dje Ambasadorin e Mbretërisë së Bashkuar në Kosovë, Jonathan Hargreaves.
Në këtë takim, që u zhvillua në kuadër të takimeve të rregullta dhe komunikimit të vazhdueshëm, u diskutua për temat aktuale e me interes të përbashkët, sikurse rezultatet nga samiti i NATO-s, që u mbajt në Hagë, përgatitjet për Samitin e Procesin e Berlinit që sivjet do të mbahet në Londër të Mbretërisë së Bashkuar, si dhe konstituimi i Kuvendit.
Gjatë takimit, u ngrit edhe çështja e shtetasit të Republikës së Kosovës, Arbnor Spahiu, për të cilin kryeministri tha se është arrestuar dhe vazhdon të mbahet padrejtësisht në paraburgim nga autoritete serbe, që nga data 7 qershor dhe se institucionet e Republikës së Kosovës janë duke u angazhuar për lirimin e tij.
Kryeministri Kurti falënderoi Mbretërinë e Bashkuar për përkrahjen ndaj Kosovës dhe e uroi ambasadorin për festën kombëtare e zyrtare – Ditëlindjen e Mbretit Charles III./Telegrafi/
Në skenën publike shqiptare, Kreshnik Spahiu u shfaq fillimisht si një figurë reformiste brenda sistemit të drejtësisë. Emëruar në vitin 2007 si nënkryetar i Këshillit të Lartë të Drejtësisë, ai u dallua për një qasje të ashpër ndaj gjyqtarëve të dyshuar për korrupsion dhe për përplasjet e vazhdueshme me mazhorancën e kohës.
Në kulmin e debatit për drejtësinë dhe ndërhyrjen politike në sistem, Spahiu doli hapur kundër Ministrisë së Drejtësisë dhe vetë Kuvendit.
Këto përplasje kulmuan në vitin 2012, kur Spahiu dha dorëheqje nga KLD, duke denoncuar “kapjen e drejtësisë nga mazhoranca”.
Ai kishte nisur aktivizimin e tij me Aleancën Kuq e Zi, edhe pse jo zyrtarisht lëvizje politike. Me mitingje në qytete shqiptare brenda dhe jashtë kufijve, Spahiu shpalosi një diskurs të ashpër kundër klasës politike, kërkoi përkufizimin kushtetues të kombit shqiptar dhe shpalli bashkimin kombëtar si mision politik. Në vitin 2013, Aleanca Kuq e Zi mori pjesë në zgjedhjet parlamentare, por nuk arriti të hyjë në Kuvend, pavarësisht profilit të lartë të liderit të saj dhe jehonës mediatike.
Pas këtij momenti, lëvizja humbi vrullin, ndërsa vetë Spahiu u tërhoq nga angazhimi aktiv në politikë partiake.
Në vitet që pasuan, ai u rikthye si zë kritik përmes publicistikës, analizave juridike dhe pjesëmarrjes në debatet televizive. Për shumëkënd, Kreshnik Spahiu nuk është më një pretendent për pushtet, por një reflektim i asaj që politika shqiptare nuk lejon të ndodhë: hyrjen e një alternative të papërlyer në lojën e madhe.
“Ishte në gjykatat e jugut të Shqipërisë, unë konstatova që qindra shqiptar ndryshonin kombësinë nga shqiptare në greke me një vërtetim thjeshtë nga kisha.
Ishte akt i paprecedentë për shkak të një hapësirë që kishte krijuar parlamenti shqiptar. E denoncova si skandal gjyqësor dhe kushtetues, sepse nuk ndryshohet kombësia, në asnjë shtet të botës.
Nga ajo përplasje fitova një emër të mirë por humba karrierën. Unë lë gjurmë kudo që kam qenë, edhe kur s’kam asgjë në dorë, imponohem me mënyrën e komunikimit.
Kur dhashë dorëheqjen nga KLD përplasja ishte me qeverinë dhe ish-kryeministrin Berisha, që po ta gjykoj sot ka qenë i detyruar ta mbante atë qëndrim”, tha ai
Login
