Fatura që po shteron qumështin
Nebiu* vjen çdo mëngjes nga Gjiri i Lalzit në Tiranë. Në bagazhin e makinës së tij nuk ka as fruta deti, as peshk dhe as produkte të importit me ambalazhe shumëngjyrëshe. Ka vetëm bidonë të mbushur me qumështin e pesë lopëve, që rrit me mund. Një rutinë që nuk i kishte ndryshuar prej vitesh: ndalej te dyqani i Valit, në një lagje të kryeqytetit, linte qumështin për klientët e tij besnikë dhe kthehej në shtëpi me ca para që i siguronin jetesën. Kjo, deri këtë të hënë.
Vali, pronarja e dyqanit, nuk iâa pranon mĂ« qumĂ«shtin.Â
âMĂ« kĂ«rkojnĂ« faturĂ«. Sâdua tĂ« kem punĂ« me tatimet,â i tha ajo shkurt Nebiut. Dhe ky nuk Ă«shtĂ« njĂ« rast i izoluar. Â
NĂ« fshatin Baldushk, Agroni* mban njĂ« tufĂ« dhish. Prej kohĂ«sh qumĂ«shtin e çonte te njĂ« agroturizĂ«m qĂ« e kthente nĂ« djathĂ«. âTani mĂ« thanĂ« duhet faturĂ«,â rrĂ«fen ai. Veterinari i zonĂ«s, i vetmi qĂ« e ka vizituar fermĂ«n e vogĂ«l tĂ« Agronit pĂ«r ndonjĂ« shĂ«rbim, i tha troç: âNuk e pret kush faturĂ«n. Ti sâje subjektâ
Në mënyrë të beftë, këtë fillim korriku, qeveria lajmëroi nisjen e një aksioni të përbashkët mes Ministrisë së Financave, Ministrisë së Bujqësisë dhe Administratës Tatimore me fokus sigurinë ushqimore dhe informalitetin në sektorin ushqimor dhe bujqësor. Aksioni synon formalizimin e ekonomisë agroushqimore, rritjen e gjurmueshmërisë së produkteve bujqësore, si dhe garantimin e të drejtave të konsumatorit për produkte të kontrolluara dhe të sigurta.
âNuk mund tĂ« lejohet mĂ« qĂ« tâiu shiten konsumatorĂ«ve tanĂ« prodhimeve ushqimore tĂ« pa faturuaraâ, deklaroi kryeministri Edi Rama mĂ« 2 korrik, gjatĂ« njĂ« dialogu pĂ«r bujqĂ«sinĂ« dhe zhvillimin rural.
âDhe pas njĂ« periudhe jo tĂ« gjatĂ«, dy javore sensibilizimi, duhet tĂ« fillojĂ« sekuestrimi i tĂ« gjitha mallrave ushqimoreâ, shtoi Rama.Â
Aksion pa ndërgjegjësim
Por ndryshe nga sa deklaroi kryeministri, administrata tatimore u mjaftua me njĂ« periudhĂ« 1-javore sensibilizimi.Â
âDuke filluar nga sot (datĂ« 7 korrik 2025) Administrata Tatimore bĂ«n me dije se pasi ka analizuar tĂ« dhĂ«nat mbi aktivitetin tregtar tĂ« kĂ«tij sektori, pĂ«r njĂ« periudhĂ« 1-javore do tĂ« sensibilizojĂ« bizneset nĂ«pĂ«rmjet kanaleve tĂ« saj tĂ« komunikimit apo vizitave informuese nĂ« terren pĂ«r pĂ«rmbushjen e detyrimit ligjor pĂ«r tĂ« lĂ«shuar faturĂ« tĂ« fiskalizuar pĂ«r produktet qĂ« tregtojnĂ«â, theksonte njoftimi i tatimeve.Â
Një javë më vonë, nga kulaçi kaluam tek kërbaçi.
âKa hyrĂ« nĂ« fuqi detyrimi pĂ«r lĂ«shimin e faturĂ«s tatimore pĂ«r çdo shitje tĂ« produkteve ushqimore, pĂ«rfshirĂ« ato bujqĂ«sore dhe blegtorale, edhe nga fermerĂ«tâ, lajmĂ«ronte ministria e BujqĂ«sisĂ« dhe Zhvillimit Rural. Â
Nisma parashikon se çdo operator i biznesit ushqimor (pĂ«rfshirĂ« fermerĂ«t qĂ« tregtojnĂ« prodhimin e tyre) tĂ« lĂ«shojĂ« faturĂ« tatimore pĂ«r çdo shitje. EkspertĂ«t e fushĂ«s shpjegojnĂ« se kĂ«to âaksioneâ janĂ« detyrime ligjore qĂ« vijnĂ« nga integrimi evropian.Â
âJanĂ« katĂ«r faza qĂ« politika bujqĂ«sore nĂ« koordinim me BE-nĂ« ka hartuar nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« marrja e statusit vend anĂ«tar tĂ« rezultojĂ« me sa mĂ« pak humbje biznesesh. Integrimi Europian nĂ« Poloni, Bullgari, Rumani, Kroaci ka rezultuar me mbyllje tĂ« rreth 80% tĂ« operatorĂ«ve pĂ«rpunuesâ, shpjegon Ilir Pilku.Â
Po si mund tĂ« shmanget kjo situatĂ« nĂ« ShqipĂ«ri? Pilku i mĂ«shon ndĂ«rgjegjĂ«simit.Â
âOrganizimi i fushatave tĂ« ndĂ«rgjegjĂ«simit pĂ«r pĂ«rpunuesit e vegjĂ«l mbi standardet e BE-sĂ«, duke pĂ«rfshirĂ« Rregulloren pĂ«r higjienĂ«n, pĂ«r produktet me origjinĂ« shtazore dhe kontrollin zyrtar. E dyta, realizimi i inspektimeve paraprake vullnetare nga AKU ose bashkitĂ« pĂ«r tĂ« identifikuar boshllĂ«qet nĂ« infrastrukturĂ« dhe procedura. SĂ« treti, trajnimi i stafit mbi higjienĂ«n personale, praktikat e mira tĂ« prodhimit, gjurmueshmĂ«rinĂ« dhe bazat e sistemit HAĂP. Dhe e fundit, ngritja e rrjeteve tĂ« komunikimit pĂ«r ndarjen e praktikave tĂ« mira ndĂ«rmjet pĂ«rpunuesveâ, pĂ«rfundon Pilku.
MirĂ«po fermerĂ«t, tregtarĂ«t por edhe konsumatorĂ«t janĂ« gjetur tĂ« pa-informuar. Dhe kĂ«tĂ« e vĂ«rtetoi mĂ« sĂ« miri jo vetĂ«m Nebiu dhe Agroni por edhe video virale e tregĂ«tares sĂ« rigonit nĂ« SarandĂ«.Â
FaturĂ«, faturĂ«, faturĂ«âŠ
Sipas ligjit nr. 92/2014 âPĂ«r Tatimin mbi VlerĂ«n e Shtuarâ, fermerĂ«t qĂ« shesin produkte bujqĂ«sore nuk janĂ« tĂ« detyruar tĂ« lĂ«shojnĂ« faturĂ« tatimore. Ata regjistrohen vetĂ«m pranĂ« tatimeve, pa qenĂ« tĂ« detyruar tĂ« regjistrohen si biznese nĂ« QKB, tĂ« mbajnĂ« kontabilitet apo tĂ« lĂ«shojnĂ« faturĂ«.
Ky pĂ«rjashtim Ă«shtĂ« konfirmuar edhe nĂ« ligjin nr. 87/2019 âPĂ«r faturĂ«n dhe sistemin e monitorimit tĂ« qarkullimitâ, ku pĂ«rcaktohet se detyrimin pĂ«r lĂ«shimin e faturĂ«s e ka blerĂ«si i produktit qĂ« zakonisht Ă«shtĂ« grumbulluesi, baxhoja ose pĂ«rpunuesi. Â
Autofatura lëshohet nga blerësi (përpunuesi apo grumbulluesi), në emër të shitësit (fermerit), në rastet kur fermeri është i pajisur me NIPT dhe bën shitje pa faturë TVSH-je për xhiron me vlerë deri 10 milionë lekë në vit.
MegjithatĂ«, nĂ« praktikĂ«, shumĂ« prej tyre refuzojnĂ« tĂ« lĂ«shojnĂ« autofatura pasi nuk pĂ«rfitojnĂ« mĂ« nga skema e mĂ«parshme e kompensimit tĂ« TVSH-sĂ«. Me ndryshimet e fundit, blerjet nga fermerĂ«t janĂ« me TVSH 0%, ndĂ«rsa shitja Ă«shtĂ« me 20%. Kjo ka çuar nĂ« njĂ« situatĂ« ku grumbulluesit dhe pĂ«rpunuesit nuk arrijnĂ« tĂ« rimbursojnĂ« TVSH-nĂ« dhe shmangin formalizimin, duke i mbyllur rrugĂ«n prodhuesit. Â
Ndaj, aksioni i ndërmarrë së fundmi prek drejtpërsëdrejti përpunuesit dhe grumbulluesit e produkteve bujqësore. Sipas udhëzimeve të administratës tatimore, këta subjekte janë të detyruar që, gjatë blerjes së produkteve nga fermerët, të përdorin autofaturën si mjet për dokumentimin e transaksionit, ku informaliteti tek ta ka rezultuar i lartë.
Përfundim
Nga viti 2014, numri i bagëtive në Shqipëri ka rënë me mbi 45%. Vendi ka gjithnjë e më pak lopë, më pak dele, më pak dhi, më pak mish e qumësht. Por mesa duket do të ketë më shumë fatura. Në vend që të ndihmojë prodhimin vendas, shteti kërkon llogari për një sistem që, sipas ligjit, nuk është përgjegjësi e bujkut, por e grumbulluesit apo përpunuesit. Vetëm se këta të fundit nuk duan të lëshojnë fatura sepse humbasin para nga skema e TVSH-së.
Në mungesë të një strukture që mbështet prodhuesin e vogël, Shqipëria po shkon drejt importit të bulmetrave dhe shkatërrimit të blegtorisë së mbetur.
NdĂ«rsa, aksioni i ndĂ«rmarrĂ«, pa fushata tĂ« vĂ«rteta informimi, pa trajnime, pa njĂ« kalendar tranzicioni tĂ« qartĂ« dhe pa asnjĂ« ndihmĂ« teknike apo financiare pĂ«r fermerin do tĂ« prodhojĂ« penalizime. Dhe nĂ« njĂ« terren ku vetĂ« institucionet kanĂ« dĂ«shtuar pĂ«r vite me radhĂ« tĂ« ndĂ«rtojnĂ« njĂ« kulturĂ« formalizimi, kĂ«rkesa kaq e prerĂ« pĂ«r faturĂ« kthehet nĂ« barrĂ«. NĂ« mungesĂ« tĂ« ndĂ«rgjegjĂ«simit, zbatimi i ligjit i ngjan mĂ« shumĂ« njĂ« ndĂ«shkimi sesa njĂ« reforme. Dhe si çdo aksion qĂ« nis me forcĂ« dhe jo me kuptim, rrezikon tĂ« dĂ«shtojĂ« jo vetĂ«m nĂ« qĂ«llimin, por edhe âdrejtĂ«sinĂ«â qĂ« pretendon tĂ« sjellĂ«.
*Emrat janë ndërruar për të ruajtur privatësinë e fermerëve që ndanë historinë e tyre me Faktoje.al
The post Fatura që po shteron qumështin appeared first on Faktoje.al.