Qeveria e re e Gjermanisë, e udhëhequr nga Friedrich Merz, duhet të marrë një rol udhëheqës në politikën e Bashkimit Evropian (BE) ndaj Ballkanit Perëndimor, dhe të kontribuojë në zhvillimin e një qasjeje strategjike ndaj rajonit, vlerëson Bodo Weber, bashkëpunëtor i lartë i Këshillit për Politikat e Demokratizimit në Berlin, në një intervistë për Radion Evropa e Lirë (REL).
Lideri i demokristianëve gjermanë, Merz, bëri betimin në Bundestag më 6 maj, dhe u bë kancelari i dhjetë në historinë e Gjermanisë, pasi siguroi shumicën e nevojshme vetëm në rundin e dytë të votimit.
Sa i pĂ«rket qasjes sĂ« GjermanisĂ« ndaj dialogut ndĂ«rmjet KosovĂ«s dhe SerbisĂ« pĂ«r normalizimin e marrĂ«dhĂ«nieve, Weber vlerĂ«son se Berlini, nĂ« vend qĂ« tĂ« rifillonte me themel kĂ«tĂ« proces, doli me propozimin franko-gjerman, çka çoi nĂ« âshkatĂ«rrimin e plotĂ« tĂ« dialogut politikâ dhe nĂ« dy marrĂ«veshje qĂ«, sipas tij, nuk ekzistojnĂ« nĂ« realitet.
Sipas Weberit, Qeveria e re e GjermanisĂ« duhet tĂ« ndĂ«rmarrĂ« njĂ« âkthesĂ« strategjikeâ ndaj SerbisĂ« dhe ndaj politikĂ«s sĂ« regjimit tĂ« presidentit Aleksandar Vuçiq, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« dialogu politik tĂ« mos fundoset.
Marrëveshja për rrugën drejt normalizimit të marrëdhënieve, të cilën Kosova dhe Serbia e pranuan më 2023, fillimisht ishte e njohur si plani franko-gjerman, dhe u mbështet nga BE-ja dhe vendet perëndimore. Më pas, u dakordua edhe një aneks për zbatimin e marrëveshjes, por në praktikë thuajse asgjë nuk është realizuar.
Weber thotĂ« pĂ«r REL-in se mbetet pĂ«r tâu parĂ« nĂ«se Gjermania ka apo po ndĂ«rton njĂ« strategji tĂ« pĂ«rshtatshme tĂ« politikĂ«s sĂ« jashtme, por se me siguri do tĂ« shprehĂ« shqetĂ«sime pĂ«r âaktorĂ«t e tretĂ« me ndikim tĂ« dĂ«mshĂ«m nĂ« Ballkanâ.
Radio Evropa e Lirë: Z. Weber, si do ta përshkruanit strategjinë e politikës së jashtme të Qeverisë së kancelarit Merz? Si ndryshon ajo nga politikat e paraardhësve të tij, Olaf Scholz dhe Angela Merkel?
Bodo Weber: ĂshtĂ« ende herĂ«t pĂ«r tĂ« gjykuar. Me vizitat nĂ« Paris dhe VarshavĂ«, qĂ« nĂ« ditĂ«n e parĂ« tĂ« mandatit, si dhe me vizitĂ«n e pĂ«rbashkĂ«t nĂ« Kiev, me homologĂ«t nga Franca, Britania dhe Polonia, kancelari Merz dĂ«rgoi njĂ« sinjal tĂ« fortĂ« se Gjermania do tĂ« marrĂ« njĂ« rol udhĂ«heqĂ«s nĂ« kuadĂ«r tĂ« BE-sĂ«, nĂ« nivel global. Politika e qeverisĂ« sĂ« re Ă«shtĂ« pĂ«rcaktuar qĂ« gjatĂ« negociatave tĂ« koalicionit, nĂ« dritĂ«n e sjelljes sĂ« presidentit amerikan, Donald Trump, dhe administratĂ«s sĂ« tij ndaj UkrainĂ«s dhe BE-sĂ«, me theks tĂ« veçantĂ« nĂ« forcimin e politikĂ«s sĂ« pĂ«rbashkĂ«t tĂ« sigurisĂ« sĂ« BE-sĂ«, bazuar nĂ« bindjen se SHBA-ja Ă«shtĂ« tĂ«rhequr nga Evropa si partnere vlerash.
Megjithatë, hapat e parë, si vizita në Ukrainë dhe nisma e përbashkët BE-SHBA për armëpushim, të shoqëruar me deklarata se SHBA-ja mbetet partneri kryesor, rezultuan të pafrytshme, siç u pa kur Trump e braktisi nismën dhe u dorëzua para Vladimir Putinit. Do të shohim se si do të zhvillohet më tej.
Megjithatë, qeveria e re dhe kancelari i ri po theksojnë nevojën për një politikë më vendimtare në planin evropian dhe ndërkombëtar. Pyetja mbetet nëse do të kenë strategjinë e nevojshme.
Radio Evropa e LirĂ«: ĂfarĂ« roli mendoni se duhet tĂ« luajĂ« Gjermania nĂ« politikĂ«n e BE-sĂ« ndaj Ballkanit PerĂ«ndimor?
Bodo Weber: Gjermania duhet tĂ« marrĂ« pĂ«rsĂ«ri rolin udhĂ«heqĂ«s nĂ« politikĂ«n e BE-sĂ« ndaj Ballkanit PerĂ«ndimor, dhe tĂ« ndihmojĂ« nĂ« krijimin e njĂ« politike strategjike pĂ«r rajonin â diçka qĂ« BE-sĂ« i ka munguar pĂ«r mĂ« shumĂ« se dy dekada â pĂ«rfshirĂ« edhe nevojĂ«n urgjente pĂ«r njĂ« kthesĂ« ndaj SerbisĂ« dhe njĂ« qasje mĂ« politike ndaj krizĂ«s nĂ« Bosnje.
Radio Evropa e Lirë: Si e shihni angazhimin e kësaj qeverie në kuadër të Procesit të Berlinit?
Bodo Weber: Ndryshe nga ardhja e qeverisë së mëparshme të Scholzit, kur nuk ishte e qartë nëse kancelari kishte ndër mend të vazhdonte me Procesin e Berlinit, kësaj here marrëveshja e koalicionit njofton qartësisht vazhdimin e tij. Pra, Berlini mbetet i përkushtuar ndaj këtij procesi.
Radio Evropa e Lirë: Si mund të qaset Gjermania ndaj procesit të zgjerimit të BE-së, duke pasur parasysh kontekstin politik në BE dhe zhvillimet në rajon?
Bodo Weber: Aktualisht, kjo Ă«shtĂ« e paqartĂ« â ashtu si e gjithĂ« politika ndaj Ballkanit PerĂ«ndimor. CDU/CSU [Unioni Demokristian/Unioni Socialkristian], gjatĂ« kohĂ«s nĂ« opozitĂ«, ka mbĂ«shtetur konceptin e anĂ«tarĂ«simit tĂ« shkallĂ«zuar, qĂ«, sipas meje, Ă«shtĂ« njĂ« koncept i dĂ«shtuar dhe, nĂ« fakt, njĂ« mĂ«nyrĂ« pĂ«r tĂ« refuzuar anĂ«tarĂ«simin e plotĂ«, duke ofruar njĂ« status tĂ« dorĂ«s sĂ« dytĂ«. NĂ« negociatat pĂ«r koalicion, socialdemokratĂ«t arritĂ«n ta neutralizojnĂ« kĂ«tĂ« koncept. MegjithatĂ«, marrĂ«veshja pĂ«rmend nevojĂ«n pĂ«r reformimin e brendshĂ«m tĂ« BE-sĂ«, pĂ«r tĂ« pranuar anĂ«tarĂ« tĂ« rinj â njĂ« kĂ«rkesĂ« qĂ« ekzistonte edhe mĂ« herĂ«t, por pa sukses. Problemi kryesor i politikĂ«s gjermane Ă«shtĂ« se, pĂ«r tre dekada, nuk ka dhĂ«nĂ« kontribut serioz nĂ« debatin strategjik pĂ«r tĂ« ardhmen e BE-sĂ« dhe, rrjedhimisht, as pĂ«r tĂ« ardhmen e zgjerimit.
Radio Evropa e LirĂ«: ĂfarĂ« roli mund tĂ« luajĂ« Gjermania nĂ« dialogun KosovĂ«-Serbi, veçanĂ«risht nĂ«n udhĂ«heqjen e kancelarit Merz?
Bodo Weber: Qeveria e re konservatore përballet me trashëgiminë e dialogut politik që nisi kancelarja Merkel, me përkrahjen e deputetëve konservatorë. Nën Scholzin, në vend të një rivendosjeje të thellë të dialogut, pas episodit të rrezikshëm të shkëmbimit të territoreve, Qeveria gjermane ndërmori iniciativën franko-gjermane me një vullnet të pamjaftueshëm politik, dhe duke vazhduar politikën e dështuar të pajtimit ndaj regjimit të Vuçiqit. Rezultati ishte shembja e dialogut, dhe dy marrëveshje që, në fakt, nuk ekzistojnë.
Pyetja Ă«shtĂ« nĂ«se Qeveria e re gjermane do tĂ« kĂ«mbĂ«ngulĂ« nĂ« kĂ«to marrĂ«veshje tĂ« papĂ«rmbushura, apo do tĂ« ketĂ« guximin tĂ« nxisĂ« njĂ« rinisje tĂ« thellĂ« tĂ« dialogut â pĂ«r njĂ« marrĂ«veshje gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«se dhe pĂ«rfundimtare. Kjo do tĂ« kĂ«rkonte njĂ« kthesĂ« strategjike tĂ« politikĂ«s sĂ« BE-sĂ« ndaj SerbisĂ«, duke mos e trajtuar regjimin e Vuçiqit si partner vlerash. Por, kjo do tĂ« nĂ«nkuptonte edhe ndĂ«rprerjen e marrĂ«dhĂ«nies sĂ« CDU-sĂ« me âpartinĂ« motĂ«râ SNS [Partia Progresive Serbe]. Mbetet pĂ«r tâu parĂ« nĂ«se CDU-ja dhe Merz kanĂ« forcĂ«n pĂ«r kĂ«tĂ«. NĂ« tĂ« kundĂ«rt, dialogu do tĂ« thellohet edhe mĂ« shumĂ« nĂ« krizĂ«, dhe BE-ja do tĂ« humbasĂ« mĂ« shumĂ« kredibilitet si aktor demokratik, nĂ« KosovĂ« dhe nĂ« Serbi.
Radio Evropa e Lirë: Vitin e kaluar, Gjermania dhe Franca e kushtëzuan mbështetjen për anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës me themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe. A do ta mbajë Gjermania këtë qëndrim?
Bodo Weber: Ndryshe nga Parisi, Gjermania ka qenĂ« mĂ« e butĂ« nĂ« kushtĂ«zimin pĂ«r aplikimin e KosovĂ«s pĂ«r KĂ«shillin e EvropĂ«s. NĂ«se Berlini do tĂ« vazhdojĂ« me kĂ«tĂ« politikĂ« pĂ«r Asociacionin â nĂ« mungesĂ« tĂ« njĂ« kuadri strategjik â mbetet pĂ«r tâu parĂ«, dhe do tĂ« varet nga ajo nĂ«se do tĂ« ketĂ« kthesĂ« strategjike nĂ« politikĂ«n ndaj dialogut.
Radio Evropa e LirĂ«: Si mund tĂ« zhvillohet mbĂ«shtetja bilaterale e GjermanisĂ« ndaj KosovĂ«s me kĂ«tĂ« qeveri â sidomos pĂ«r sa i pĂ«rket kushteve politike apo ndihmĂ«s pĂ«r zhvillim?
Bodo Weber: Pres qĂ« marrĂ«dhĂ«niet bilaterale tĂ« mbeten tĂ« qĂ«ndrueshme. Me suksesin e socialdemokratĂ«ve, qĂ« kundĂ«rshtuan bashkimin e ministrisĂ« sĂ« Zhvillimit me atĂ« tĂ« PunĂ«ve tĂ« Jashtme gjatĂ« negociatave pĂ«r koalicion, u kufizua automatikisht mundĂ«sia pĂ«r tĂ« ulur fondet pĂ«r ndihmĂ«n zhvillimore nĂ« pĂ«rgjithĂ«si â pĂ«rfshirĂ« edhe pĂ«r vendet e Ballkanit PerĂ«ndimor. Ky Ă«shtĂ« njĂ« sinjal i rĂ«ndĂ«sishĂ«m, veçanĂ«risht nĂ« kohĂ«n kur USAID-i [Agjencia e Shteteve tĂ« Bashkuara pĂ«r Zhvillim NdĂ«rkombĂ«tar] Ă«shtĂ« tĂ«rhequr, dhe disa vende tĂ« BE-sĂ« kanĂ« ulur ndjeshĂ«m ndihmĂ«n.
Radio Evropa e LirĂ«: ĂfarĂ« qasje mund tĂ« ketĂ« Gjermania ndaj pranisĂ« nĂ« rritje tĂ« aktorĂ«ve tĂ« jashtĂ«m, si Rusia, Kina apo Turqia, nĂ« Ballkanin PerĂ«ndimor?
Bodo Weber: Gjermania, si deri tani, do tĂ« mbetet e shqetĂ«suar nga veprimet e aktorĂ«ve tĂ« dĂ«mshĂ«m nĂ« Ballkan. Por, mbetet pĂ«r tâu parĂ« nĂ«se SHBA-ja, nĂ«n administratĂ«n Trump, do tâu bashkohet kĂ«tyre aktorĂ«ve qĂ« minojnĂ« interesat e sigurisĂ« dhe vlerave tĂ« BE-sĂ« nĂ« rajon. VetĂ«m pĂ«rmes njĂ« politike vendimtare dhe strategjike tĂ« BE-sĂ« mund tĂ« pĂ«rballohen me sukses kĂ«ta aktorĂ« â dhe pĂ«r kĂ«tĂ« nevojitet udhĂ«heqje serioze nga Gjermania.
The post Qeveria e re gjermane duhet të bëjë një kthesë strategjike në dialogun Kosovë-Serbi appeared first on Albeu.com.