Katari ka kĂ«rcĂ«nuar tĂ« ndĂ«rpresĂ« furnizimet me gaz pĂ«r Bashkimin Evropian nĂ« pĂ«rgjigje tĂ« ligjit tĂ« bllokut pĂ«r kujdesin e duhur mbi punĂ«n e detyruar dhe dĂ«mtimin e mjedisit. Kjo dĂ«shmohet nga letra e Katarit drejtuar qeverisĂ« belge. Katari Ă«shtĂ« eksportuesi i tretĂ« mĂ« i madh nĂ« botĂ« i gazit natyror tĂ« lĂ«ngshĂ«m (LNG) pas [âŠ]
TĂ« qenit i pasur nuk ka tĂ« bĂ«jĂ« vetĂ«m me tĂ« ardhurat e larta. Ămimet ndryshojnĂ« nga njĂ« vend nĂ« tjetrin dhe njĂ« pagĂ« modeste mund tĂ« ketĂ« mĂ« shumĂ« vlerĂ« atje ku kostoja e jetesĂ«s Ă«shtĂ« mĂ« e ulĂ«t. Edhe orĂ«t e punĂ«s nuk janĂ« tĂ« njĂ«jta: nĂ« disa vende arrihen tĂ« ardhura tĂ« [âŠ]
Jared Kushner, dhĂ«ndri i Donald Trump njĂ«herĂ«sh ish-kĂ«shilltar i tij nĂ« ShtĂ«pinĂ« e BardhĂ«, u shfaq (me videocall) sot nĂ« TiranĂ« si investitor strategjik, i cili me projektet qĂ« ka marrĂ« pĂ«rsipĂ«r nĂ« ShqipĂ«ri dhe Serbi po e prezanton veten si âshpĂ«timtariâ qĂ« po ndĂ«rlidh njĂ« rajon â qĂ« ka dalluar pĂ«r konflikte â drejt njĂ« tĂ« ardhme tĂ« begatĂ«.
Por prezantimi i tij nuk tha gjë për transparencën, konkurrencën, trashëgiminë kulturore dhe çështjet e mjedisit, pika këto të mbrojtura dhe promovuara fort nga Bashkimi Evropian.
NĂ« samitin e âFuture Investment Initiative (FII) Instituteâ tĂ« quajtur âFII Priority Europe Tirana 2025â â njĂ« platformĂ« globale qĂ« synon promovimin e dialogut ndĂ«rkombĂ«tar mbi investimet dhe zhvillimin ekonomik â Kushner nuk u paraqit fizikisht sikurse pritej, por foli pĂ«rmes njĂ« thirrjeje videofonike.
Ai u shfaq si themeluesi dhe drejtori i Affinity Partners, e cila në Shqipëri ka marrë statusin e investitorit strategjik për ndërtimin e dy komplekseve turistike me qindra vila dhe hotele në Zvërnec dhe Sazan.
Kushner foli pĂ«r horizontin e investimeve ânĂ« njĂ« ShqipĂ«ri tĂ« bashkuar me njĂ« treg nĂ« rritje si Ballkaniâ. Prezantimi si folĂ«s nĂ« TiranĂ« vjen rreth njĂ« vit pasi projektet e tij nĂ« Serbi dhe ShqipĂ«ri kanĂ« ngjallur shqetĂ«sime.
Projekti $500 milionĂ«sh pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar tre kulla 30 katĂ«she nĂ« truallin e ish-Shtabit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m dhe MinistrisĂ« sĂ« Mbrojtjes â bombarduar nga NATO nĂ« vitin 1999 â Ă«shtĂ« vĂ«nĂ« nĂ« pikĂ«pyetje kĂ«tĂ« javĂ« pasi rezultoi se dy godinave iu hoq statusi si monumente kulture pĂ«rmes njĂ« ekspertize tĂ« falsifikuar.
Administrata e Presidentit Vucic e ka justifikuar âmarrĂ«veshjen Kushnerâ me idenĂ« e rritjes sĂ« investimeve tĂ« huaja dhe se qeveria do tĂ« pĂ«rfitojĂ« 22.5% tĂ« tĂ« ardhurave nga projekti, ndĂ«rsa dhĂ«ndri i Trump do tĂ« pĂ«rfshijĂ« nĂ« ndĂ«rtimin e âTrump Hotelâ njĂ« memorial pĂ«r viktimat e bombardimeve tĂ« NATO-s dhe njĂ« muze kushtuar historisĂ« sĂ« ish-ministrisĂ«.
Ilustrim, projekti i Kushnerit në Beograd/Kushner,X.
Por, aty ku disa shohin investime, tĂ« tjerĂ« shohin pĂ«rfitime mbi traumat kolektive dhe trashĂ«giminĂ« historike. PĂ«rballĂ« kritikave nga opozita dhe opinioni publik serb se âpo jepet truall pĂ«r influencĂ«politikeâ, qeveria serbe Ă«shtĂ« mbrojtur duke thĂ«nĂ« se trualli ânuk Ă«shtĂ« shitur, por dhĂ«nĂ« nĂ« pĂ«rdorim pĂ«r 99 vjetâ.
Godinat, të cilat mbartin vlerë arkitektonike të stilit modernist, janë përfshinë në listën e organizatës Europa Nostra mes 7 ndërtesave historike më të rrezikuara në Evropë.
Rasti kujton qasjen qĂ« u ndoq me Teatrin KombĂ«tar nĂ« ShqipĂ«ri, i cili gjithashtu qe pĂ«rfshirĂ« nĂ« listĂ«n e Europa Nostra. NdĂ«rtesĂ«s iu hoq statusi monument kulture, dhe pas dy vitesh protesta, me njĂ« akt-ekspertimi tĂ« kontestuar â pa oponencĂ« teknike â mbrĂ«mjen e 14 majit 2020, KĂ«shilli Bashkiak i TiranĂ«s votĂ«besoi me email shembjen e tij.
Në këtë kontekst, ajo që po ndodh në Beograd me projektet e Kushner, dhe e shkuara aspak pozitive me procedurat e ndjekura për projektet e mëdha të infrastrukturës dhe investimeve publike në Shqipëri, vjen si paralajmërim i asaj që po i afrohet brigjeve të Zvërnecit dhe ishullit të Sazanit:
Dy resorte gjigande me të paktën 10 mijë dhoma, të cilat do të ndërtohen pavarësisht shkeljeve të mundshme në procedura dhe ligje.
Në janar, Citizens.al shpjegoi se si Kushner siguroi të drejtën për të zhvilluar Sazanin nëpërmjet një procesi që ngjan më shumë si manovër politike për të fituar përkrahjen e familjes dhe Presidentit amerikan, Donald Trump, sesa garë transparente për zhvillimin e turizmit.
Nga njĂ« âvizitorâ i ftuar nga autoritetet shqiptare, brenda pak muajve Kushner u shndĂ«rrua nĂ« âinvestitor strategjikâ, ndĂ«rkohĂ« qĂ« legjislacioni pĂ«r zonat e mbrojtura ndryshoi me urgjencĂ« pĂ«r tĂ« lejuar ndĂ«rtimet nĂ« territore tĂ« ndjeshme ekologjikisht siç Ă«shtĂ« zona e ZvĂ«rnecit dhe Sazanit.
Pjesëmarrja e Kushner si folës kryesor në forumin e investimeve këtë fundjavë në Shqipëri konfirmon se projektet e tij kanë mbështetje politike të nivelit të lartë në Shqipëri dhe Serbi.
Ai zbuloi se nisma për të investuar në Sazan dhe Zvërnec i erdhi pasi takoi Ramën në një vizitë turistike në vitin 2021 dhe mori dijeni për ndërtimin e Aeroportit të Vlorës, e cila ishte një incentivë për projektin e madh turistik jo shumë larg tij.
Ishulli i Sazanit pĂ«rmban monumente natyrore si âBarriera koralore e grykĂ«s sĂ« Djallitâ dhe âFaleza e Sazanitâ, tĂ« cilat janĂ« tĂ« mbrojtura me ligj. NdĂ«rtimi nĂ« kĂ«tĂ« zonĂ« ngre pikĂ«pyetje mbi ruajtjen e pasurisĂ« natyrore dhe ndikimin nĂ« ekosistemet lokale.
Projekti i Jared Kushner per Zvernecin/Kushner,X.
âZona Ă«shtĂ« 60 milje larg nga Italia, 60 milje larg nga Korfuzi dhe njĂ« aeroport po ndĂ«rtohet jo shumĂ« larg, kĂ«shtu qĂ« Ă«shtĂ« njĂ« mundĂ«si fantastike investimi,â tha Kushner, sipas sĂ« cilit mjedisi nĂ« zonĂ« do tĂ« ruhet. MegjithatĂ« ai nuk tregoi aspekte konkrete se si do ta bĂ«nte kĂ«tĂ«.
Por a është kjo ajo që i duhet Shqipërisë, një vendi që pret të integrohet në BE?
ĂĂ«shtja nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m pĂ«r luksin qĂ« pretendon tĂ« sjellĂ« Kushner, i cili tregoi se familjarisht do tĂ« ketĂ« njĂ« rezidencĂ« nĂ« zonĂ«n ku po investon nĂ« ShqipĂ«ri. ĂshtĂ« pĂ«r precedentĂ«t qĂ« po konfirmohen: Zhvillimi i zonave tĂ« mbrojtura pa konsultim publik, nĂ« mungesĂ« tĂ« plotĂ« transparence nĂ« procesin e pĂ«rzgjedhjes sĂ« investitorĂ«ve, dhe lidhjet e dyshimta mes interesave tĂ« politikĂ«s dhe kapitalit ndĂ«rkombĂ«tar.
PĂ«r ShqipĂ«rinĂ«, rasti i Sazanit dhe ZvĂ«rnecit nuk Ă«shtĂ« thjesht çështje turistike, por njĂ« provĂ« pĂ«r integritetin e institucioneve tĂ« saj pĂ«rballĂ« rasteve qĂ« pĂ«rsĂ«riten: Aeroporti i VlorĂ«s, Marina e VlorĂ«s, Marina e DurrĂ«sit dhe nĂ« horizont Divjaka apo zonat e mbrojtura nĂ« male tĂ« kĂ«rcĂ«nuara nga e ashtuquajtura âPaketa e Maleveâ.
Prej vitit 2024 kur Kushner bëri publik projektet, pak ose aspak është bërë me dije nga autoritetet shqiptare. Prej janarit 2025 kur u mësua se Kushner mori statusin 10-vjeçar të investitorit strategjik nuk dihet gjë për vijimin e procedurave të mëtejshme.
PalĂ«t do tĂ« duhet tĂ« vendosnin pĂ«r mĂ«nyrĂ«n se si do tâi jepen Kushnerit mbi 45 hektarĂ« truall dhe formulĂ«n e partneritetit publik-privat, â me gjasĂ« do tĂ« zbatohet formula qĂ« i dha rreth 80 hektarĂ« tĂ« Portit tĂ« DurrĂ«sit projektit me plot dritĂ«-hije âDurrĂ«s Yacht & Marinaâ tĂ« Mohamed Alabbar ku Autoriteti Portual DurrĂ«s mbajti 33% tĂ« aksioneve â por nga qeveria dhe Korporata e Investimeve nuk ka transparencĂ« nĂ«se Ă«shtĂ« arritur ndonjĂ« marrĂ«veshje dhe nĂ«se po, cila Ă«shtĂ« ajo.
NĂ« regjistrat e qeverisĂ« Ă«shtĂ« dhe shembulli i keq i âMarina di Valonaâ, ku sipĂ«rmarrĂ«sit Geront Ăela iu dha statusi i investitorit strategjik dhe mundĂ«sia pĂ«r tĂ« privatizuar 5.75 hektarĂ« tĂ« portit tĂ« VlorĂ«s pĂ«rmes ligjit kontrovers âShqipĂ«ria 1 euroâ.
NĂ«se historia e kĂ«tyre projekteve pĂ«rsĂ«ritet â dhe gjasat janĂ« qĂ« tĂ« ndodhĂ« â atĂ«herĂ« kjo nuk Ă«shtĂ« mĂ« rastĂ«si, por njĂ« strategji qĂ« kĂ«rkon tĂ« zhbĂ«jĂ« pĂ«rfundimisht kufijtĂ« mes privatit dhe publikes, fitimit dhe pĂ«rgjegjĂ«sisĂ«, kufij shumĂ« larg âbegatisĂ«â qĂ« Kushner prezantoi nĂ« platformĂ«n âFII Priority Europe Tirana 2025â, kufij tĂ« njĂ« praktike korruptive ndikimi pĂ«r influenca dhe pushtet.
BRUKSEL, 17 korrik /ATSH/ â Shtetet e Bashkuara e kĂ«rcĂ«nuan gjatĂ« fundjavĂ«s Bashkimin Evropian me tarifa prej 30 pĂ«r qind, duke tronditur Brukselin pikĂ«risht kur po mendonte se bĂ«rja e njĂ« marrĂ«veshjeje tregtare transatlantike ishte pothuajse punĂ« e kryer.
Blloku ende shpreson se një marrëveshje do të mundë të arrihet para afatit të 1 gushtit, kur pritet të hyjnë në fuqi tarifat ndëshkuese të SHBA-së.
Por, BE-ja gjithashtu ka përgatitur kundërmasa, duke rritur mundësinë e një lufte tregtare me pasoja të rënda për ekonominë botërore.
Mund tĂ« thuhet se njoftimi i Donald Trumpit mĂ« 12 korrik â pĂ«r vendosjen e njĂ« tarife tĂ« pĂ«rgjithshme prej 30 pĂ«r qind pĂ«r tĂ« gjitha importet nga blloku me 27 vende anĂ«tare â ishte goxha tronditĂ«s.
Prej se presidenti amerikan kërcënoi për herë të parë BE-në, si dhe shumicën e partnerëve të tjerë tregtarë botërorë, me masa të rënda tregtare në fillim të prillit, Brukseli ka qenë i gatshëm për ta gjetur njëfarë kompromisi.
Diplomatët dhe politikanët evropianë besojnë se një marrëveshje transatlantike ishte shumë pranë, duke lënë të kuptohet se mund të pranohej një tarifë bazë prej rreth 10 për qind, me përjashtime dhe kuota për industri të ndryshme që do të shtjelloheshin më vonë.
Duke folur nĂ« kushte anonimiteti, ata thonĂ« se e shohin kthesĂ«n e papritur nga ShtĂ«pia e BardhĂ« si njĂ« âtaktikĂ« negociueseâ pĂ«r ta siguruar njĂ« marrĂ«veshje mĂ« tĂ« mirĂ«, veçanĂ«risht pĂ«r kompanitĂ« teknologjike amerikane qĂ« pĂ«rballen me taksa tĂ« rritura nĂ« EvropĂ«.
BE-ja ende shpreson se mund të arrihet diçka para afatit të 1 gushtit, edhe në qoftë se është vetëm një shtyrje për disa muaj.
Qëllimi është të rikthehen tarifat në 10 për qind apo afër kësaj shifre. BE-ja është e gatshme të pranojë tarifë prej 15 për qind si kufi maksimal pa ndërmarrë masa hakmarrëse.
Kundërmasa në vlerë miliarda euro
Ndërkohë, Komisioni Evropian ka përgatitur pikërisht kundërmasa të tilla. Madje ka përpiluar një listë 200-faqëshe me mallra amerikane që mund të goditen.
Të miratuara nga ministrat e Tregtisë të BE-së gjatë një takimi në Bruksel më 14 korrik, komisioni propozoi kundërmasa në vlerë 72 miliardë euro, që synojnë gjithçka, nga avionët, pjesët e makinave dhe pijet alkoolike si burboni, deri te sende më të vogla si çakmakët dhe tubat për duhan, shkruan REL.  /os/
PARIS, 14 korrik /ATSH/ â Presidenti francez, Emmanuel Macron ka paraqitur planet pĂ«r njĂ« rritje tĂ« madhe tĂ« shpenzimeve pĂ«r mbrojtjen, duke paralajmĂ«ruar se liria e EvropĂ«s po pĂ«rballet me njĂ« âkĂ«rcĂ«nim mĂ« tĂ« madhâ se kurrĂ« mĂ« parĂ« qĂ« nga fundi i LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore, sipas BBC.
NĂ« njĂ« fjalim drejtuar forcave tĂ« armatosura nĂ« Paris, ai tha se âpo jetojmĂ« nĂ« njĂ« moment vendimtarâ pĂ«r shkak tĂ« gjendjes komplekse gjeopolitike.
Macron kërkoi që shpenzimet për mbrojtjen e Francës të rriten me 3,5 miliardë euro vitin e ardhshëm dhe më pas edhe me 3,0 miliardë euro të tjera në vitin 2027.
Duke iu referuar kĂ«rcĂ«nimit nga Rusia, ai dĂ«noi âpolitikat imperialisteâ dhe âfuqitĂ« qĂ« aneksojnĂ« territoreâ.
Macron premtoi të dyfishojë buxhetin ushtarak të Francës deri në vitin 2027, tre vjet më herët nga sa ishte planifikuar fillimisht.
Në vitin 2017, buxheti i mbrojtjes ishte 32 miliardë euro dhe sipas planeve do të arrijë në 64 miliardë euro për dy vjet.
Këto propozime duhet ende të miratohen nga qeveria franceze.
âQĂ« tĂ« jesh i lirĂ« nĂ« kĂ«tĂ« botĂ«, duhet tĂ« jesh i frikshĂ«m. QĂ« tĂ« jesh i frikshĂ«m, duhet tĂ« jesh i fuqishĂ«mâ, tha ai nĂ« fjalim, i cili u mbajt nĂ« prag tĂ« DitĂ«s sĂ« BastijĂ«s.
Macron tha se bota po pĂ«rjeton rikthimin e fuqisĂ« bĂ«rthamore dhe âpĂ«rhapjen e konflikteve tĂ« mĂ«dhaâ.
Ai pĂ«rmendi gjithashtu bombardimin amerikan tĂ« Iranit, luftimet mes IndisĂ« dhe Pakistanit dhe atĂ« qĂ« e quajti âluhatjet e mbĂ«shtetjes amerikane pĂ«r UkrainĂ«nâ.
Muajin e kaluar, vendet anëtare të NATO-s ranë dakord të angazhohen që të shpenzojnë 5% të PBB-së çdo vit për mbrojtje, nga objektivi i mëparshëm prej 2%./ /Ad.Ab./
Presidenti francez Emmanuel Macron ka prezantuar planet pĂ«r njĂ« rritje tĂ« konsiderueshme tĂ« shpenzimeve pĂ«r mbrojtjen, duke paralajmĂ«ruar se Europa po pĂ«rballet me kĂ«rcĂ«nimin mĂ« tĂ« madh ndaj lirisĂ« sĂ« saj qĂ« nga pĂ«rfundimi i LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore. NĂ« njĂ« fjalim drejtuar forcave tĂ« armatosura nĂ« Paris, Macron theksoi se po jetojmĂ« nĂ« njĂ« [âŠ]
Në gjithë Europën, sidomos atë në zhvillim, njerëzit lëvizin në kërkim të një jete më të mirë. Globalizimi, hapja e tregjeve, lehtësimi i lëvizjes dhe kritereve të lejeve të punës nga shtetet e zhvilluara që po plaken, janë mundësi që, natyrshëm, shumëkush do të përpiqet t`i shfrytëzojë, sidomos të rinjtë që sot kanë pritshmëri më të larta nga jeta.
Por, askush nuk ikĂ«n me ritmin qĂ« po largohen shqiptarĂ«t. TĂ« dhĂ«nat e fundit tĂ« Eurostat, tĂ« pĂ«rpunuara nga âMonitorâ, tregojnĂ« se popullsia e ShqipĂ«risĂ« Ă«shtĂ« reduktuar me 18.2% nĂ« fund tĂ« vitit 2024, nĂ« krahasim me 2011, periudhĂ« qĂ« pĂ«rfshin dhe zhvillimin e dy censeve.
Gjatë kësaj periudhe, vendi është reduktuar me mbi 500 mijë banorë. Vendi ka zyrtarisht sot 2.36 milionë banorë, shifër e raportuar dhe tek Eurostat.
Kjo rënie në përqindje (e matur me madhësinë relativ të kombit) është më e larta në Europë, sipas Eurostat.
Shteti i dytë që ka humbur më shumë banorë, pas Shqipërisë, është Bullgaria, popullsia e së cilës është reduktuar me 12.3% brenda së njëjtës periudhë.
Maqedonia e Veriut renditet e treta, duke humbur 11.4%, e ndjekur nga Bosnjë-Hercegovina (-11.2%), Kroacia )-9.7), Letonia (-9.4) dhe Serbia (-9%).
Vendi i rajonit që ka arritur të ruajë nivelet pothuajse të pandryshuara të popullsisë është Mali i Zi, që ka parë një rritje me 0.6% nga 2011-a. (Shifrat për Kosovën mungojnë).
Shtetet e Europës Perëndimore, ndonëse janë më të plakura, kanë arritur që të shtojnë popullsisë, si rrjedhojë e politikave agresive të emigrimit, si një zgjidhje për të adresuar problemet demografike, që kanë ardhur nga plakja e popullsisë dhe rënia e lindjeve.
Eurozona e ka rritur popullsinë me 3.2% nga 2011-a. Në Itali, shteti më i plakur në Europë, së bashku me Spanjën, popullsia ka ndryshuar përkatësisht me -1.8% dhe +4.5%.
Gjermania, që vitet e fundit ka lehtësuar kriteret e lejeve të punës, ka rritur popullsinë me 4% në më shumë se një dekadë.
Në Shqipëri, tkurrja e fortë e popullsisë lidhet me dy faktorë. Së pari, ngadalësimi i shtesës natyrore, që gjatë pandemisë u kthye në negativ dhe tashmë është në nivele minimale, me vetëm 1.2 mijë persona plus në 2024-n, nga mbi 60 mijë persona që ishte në fillim të viteve 90.
Faktori i dytë dhe më i rëndësishëm është emigracioni, që njohu një valë të re pas vitit 2016, kryesisht nga popullsia e re në moshë. Në vitin 2024, sipas Eurostat, emigracioni neto ishte 28.8 mijë persona.
I dyti më i larti në Europë, pas Turqisë, që kishte një emigracion neto prej -156 mijë personash, por që është një shtet me një popullsi me 86 milionë banorë!
Që pas viteve 90, në çdo dekadë, kur janë dhe të dhënat e Censeve, nga vendi janë larguar mesatarisht 500 mijë persona.
Të dy këto faktorë kanë ndikuar në plakjen e popullsisë. Sipas të dhënave të të tjera të Eurostat, mosha mediane e Shqipërisë arriti në 44.3 vite në 2024-n, duke iu afruar mesatares së BE-së prej 44.7 vite vitin e kaluar.
Kjo do të thotë që në Shqipëri, gjysma e popullsisë është nën 44.3-vjeç dhe gjysma mbi këtë moshë. Në 2010-n, gjysma e popullsisë shqiptare ishte nën 31.9-vjeç.
Rënia e popullsisë dhe plakja e saj ka shkaktuar ngërç në tregun e punës, duke detyruar bizneset të frenojnë zgjerimin, ka frenuar produktivitetin, teksa janë rritur pagat pa u shoqëruar me rendimentin, ka frenuar konsumin dhe në afat të gjatë pritet të ndikojë skemën e pensioneve dhe rritjen e qëndrueshme ne vend, teksa qeveria nuk duket ende ta pranojë si një problem madhor, ritmet e larta me të cilat po reduktohet popullsia e vendit./ Monitor
Migrimi drejt Bashkimit Evropian ka çuar popullsinë e tij në një nivel rekord prej 450.4 milionë banorësh në vitin 2024, duke kompensuar për të katërtin vit me radhë rënien natyrore të popullsisë. Që nga viti 2012, në BE ka pasur më shumë vdekje sesa lindje, duke e bërë migrimin burimin e vetëm të rritjes demografike.
Vitin e kaluar, migrimi neto ishte 2.3 milion persona, duke balancuar një rënie natyrore prej 1.3 milion banorësh. Vdekjet arritën në 4.82 milion, ndërsa lindjet ishin vetëm 3.56 milion. Ndërkohë, Gjermania, Franca dhe Italia përbëjnë gati gjysmën e popullsisë së Unionit.
Në vitin 2024, 19 shtete anëtare regjistruan rritje të popullsisë, ndërsa tetë pësuan rënie. Malta kishte rritjen më të lartë (19 për 1,000 banorë), ndërsa Letonia pësoi rënien më të madhe (-9.9).
Eurostat thekson se rikthimi i lëvizjes pas pandemisë ka ndikuar ndjeshëm në këtë rritje. Megjithë shqetësimet për migrimin, kalimet e paligjshme ranë me 38% dhe ishin më të ulëtat që nga viti 2021. Disa vende si Gjermania, Belgjika dhe Polonia vendosën kontrolle kufitare të përkohshme.
Rënia e normave të lindshmërisë dhe plakja e popullsisë përbëjnë sfida serioze për të ardhmen ekonomike dhe sociale të BE-së.
Me rritjen e turizmit masiv, sjellja e pushuesve po analizohet më shumë se kurrë.
Francezët ankohen, gjermanët janë të fiksuar pas rregullave, ndërsa japonezët janë të përmbajtur. Këto klishe mbi turistët mbeten të forta.
Por çfarë mendojnë realisht vendasit për vizitorët e huaj?
Daily Telegraph intervistoi banorĂ« dhe profesionistĂ« tĂ« turizmit nĂ« FrancĂ«, SpanjĂ«, Greqi dhe Itali pĂ«r tĂ« hartuar njĂ« âhartĂ«â tĂ« popullaritetit sipas kombĂ«sisĂ«.
FrancezĂ«t â ankues, por tĂ« dashur
TuristĂ«t francezĂ« perceptohen si ankues, njĂ« tipar qĂ« irriton, por njĂ«kohĂ«sisht konsiderohet me njĂ« lloj âsharmiâ. NjĂ« hotelier grek tha: âFrancezĂ«t ankohen pĂ«r gjithçka, ne kretanĂ«t jemi tĂ« qetĂ«, ndaj na duket e çuditshme. Por i preferojmĂ« mĂ« shumĂ« se gjermanĂ«t, tĂ« paktĂ«n buzĂ«qeshin dhe pĂ«rshĂ«ndesin.â
Megjithatë, francezët admirohen për kulturën e tyre të gastronomisë dhe verës. Shumë i konsiderojnë të edukuar dhe të sjellshëm, edhe pse ndonjëherë arrogantë dhe tepër kërkues.
BritanikĂ«t â tĂ« sjellshĂ«m, por tĂ« zhurmshĂ«m
Në Francë, britanikët vlerësohen për edukatën dhe diskrecionin. Por në Spanjë, imazhi i tyre dëmtohet nga sjelljet e tepruara gjatë festimeve, sidomos beqaritë, me alkool dhe zhurma të natës. Në Itali, admirohen për pasionin ndaj artit dhe historisë, edhe pse incidente si vandalizimi i Koloseut nga një turist britanik dëmtojnë reputacionin e tyre.
KinezĂ«t â shpenzues, por pushtues
TuristĂ«t kinezĂ« janĂ« tĂ« lakmuar pĂ«r fuqinĂ« e tyre blerĂ«se â shpenzuan 196.5 miliardĂ« dollarĂ« nĂ« 2023, mĂ« shumĂ« se çdo komb tjetĂ«r â por kritikohen pĂ«r sjellje tĂ« vrazhda dhe mungesĂ« respekti ndaj kulturĂ«s vendase. NĂ« Greqi, njĂ« banor i Santorinit tha: âAta bllokojnĂ« rrugĂ«t dhe bĂ«jnĂ« selfie mbi çatitĂ« e shtĂ«pive tona.â NĂ« Itali, grupet e mĂ«dha dhe selfie-stick-et shkaktojnĂ« pĂ«rplasje kulturore, edhe pse shpenzimet e tyre janĂ« tĂ« mirĂ«pritura.
GjermanĂ«t â tĂ« respektueshĂ«m, por tĂ« kursyer
NĂ« FrancĂ«, gjermanĂ«t shihen si korrektĂ«, tĂ« sjellshĂ«m dhe puntualĂ«. âJanĂ« zakonisht mysafirĂ«t e mi tĂ« preferuar,â thotĂ« njĂ« pronar hoteli pranĂ« Mont-Saint-Michel. Por nĂ« SpanjĂ« dhe Greqi, ndonjĂ«herĂ« kritikohen pĂ«r mungesĂ« pĂ«rpjekjeje pĂ«r tĂ« folur gjuhĂ«n vendase dhe pĂ«r festime tĂ« tepruara. NĂ« Balearike, njĂ« hotelier tha: âNa duhen gjermanĂ«t, por nuk jemi gjithmonĂ« tĂ« lumtur kur vijnĂ«. Nuk flasin fare spanjisht dhe pinĂ« pothuajse sa britanikĂ«t.â
ItalianĂ«t â spontanĂ« dhe miqĂ«sorĂ«
ItalianĂ«t adhurohen pĂ«r gjestet e tyre ekspresive dhe pasionin pĂ«r artin, verĂ«n dhe historinĂ«. NĂ« Greqi, njĂ« floktar tha me humor: âItalianĂ«t flasin gjithĂ« kohĂ«s me duar dhe pijnĂ« shumĂ« kafe â janĂ« si grekĂ«t, por me amfetamina.â NĂ« SpanjĂ«, perceptohen si âkushĂ«rinj kulturorĂ«â dhe rrallĂ«herĂ« kritikohen, edhe kur janĂ« pak tĂ« zhurmshĂ«m.
AmerikanĂ«t â tĂ« entuziazmuar dhe bujarĂ«
AmerikanĂ«t vlerĂ«sohen pĂ«r pozitivitetin dhe bujarinĂ« e bakshisheve. NjĂ« punonjĂ«se muzeu nĂ« Dordogne tha: âEdhe pas dy orĂ«sh turne, mbeten tĂ« entuziazmuar dhe duan detaje.â
Megjithatë, shpesh kritikohen për mungesë njohurish historike ose kërkesa tepër të larta në hotele luksoze.
Po zviceranët?
Edhe pse Daily Telegraph nuk analizoi turistët zviceranë, ata janë ndër më të pasurit: në 2024 shpenzuan 19 miliardë franga jashtë vendit (+7.8%). Janë të njohur për organizim, kujdes dhe diskrecion, edhe pse ndonjëherë perceptohen si të ftohtë. Në korrik 2023, një 17-vjeçare zvicerane u arrestua në Romë pasi gdhendi inicialet e saj në një mur të Koloseut, duke shkaktuar zemërim publik.
Kur perceptimet bëhen të njëanshme
Ekspertët theksojnë se këto perceptime varen edhe nga vendi. Në qytetet e mbingarkuara si Venecia, Barcelona apo Parisi, lodhja nga turizmi masiv i deformon gjykimet. Përkundrazi, në rajone më pak turistike, diferencat kulturore zbuten më shumë. Sidoqoftë, të gjithë bien dakord: ata që respektojnë kulturën vendase, mësojnë disa fjalë të gjuhës lokale dhe sillen me përgjegjësi mjedisore, janë të mirëpritur kudo.
Moti i nxehtë i zgjatur po riformëson qytetet e Europës, ndërsa temperaturat mbi 32°C shtrihen deri në vjeshtë. Ndërsa temperaturat globale vazhdojnë të rriten, qytetet europiane po përjetojnë vapë ekstreme për shumë më gjatë se muajt tradicionalë të verës.
Disa qytete në Europë tani përballojnë temperatura të larta deri në pesë muaj në vit, pohon një studim i ri nga Climate Resilience for All.
Analiza, e udhëhequr nga ekipi meteorologjik i OJQ-së, shqyrtoi të dhënat e temperaturës nga viti 2019 deri në vitin 2023 në 85 qytete në të gjithë botën. Ajo u përqendrua në ditët e para dhe të fundit kur secili qytet arriti 32°C, një prag për nxehtësinë ekstreme që paraqet rreziqe serioze për shëndetin dhe mjedisin.
Ata zbuluan se tĂ« ashtuquajturat âstinĂ« tĂ« nxehtĂ«sisĂ«â nuk kufizohen mĂ« vetĂ«m nĂ« muajt e njohur tĂ« verĂ«s dhe tani kanĂ« kohĂ«zgjatje shumĂ« mĂ« tĂ« gjatĂ«. Mesatarisht, ekipi, i udhĂ«hequr nga shkencĂ«tari i klimĂ«s Dr. Larry Kalkstein, thotĂ« se stinĂ«t e nxehtĂ«sisĂ« zgjasin 214 ditĂ« nĂ« tĂ« gjitha qytetet qĂ« ata shqyrtuan.
Ditë jashtëzakonisht të nxehta ndodhën në çdo kohë të vitit në 20 nga 85 qytete. Studimi thotë se Athina në Greqi tani përballet me një nga stinët më të gjata të nxehtësisë në kontinent, me temperatura të larta që zgjasin rreth 145 ditë, nga mesi i majit deri në fillim të tetorit.
Tirana, kryeqyteti i ShqipĂ«risĂ«, renditet e dyta me njĂ« diferencĂ« tĂ« ngushtĂ« nĂ« listĂ«n e âRezistencĂ«s ndaj KlimĂ«s pĂ«r tĂ« GjithĂ«â me 143 ditĂ« me nxehtĂ«si ekstreme.
Në Portugali, sezoni i nxehtësisë në Lisbonë zgjat rreth 136 ditë, nga fundi i pranverës deri në fillim të vjeshtës. Madridi në Spanjë përjeton një sezon nxehtësie prej 119 ditësh, që shtrihet nga fundi i majit deri në mesin e shtatorit.
Zyrtarët e Parisit po përgatiten për një ngrohje prej 4°C , por kryeqyteti francez tashmë po përjeton gati tre muaj nxehtësi ekstreme, me temperatura mbi 32°C nga mesi i qershorit deri në mesin e shtatorit.
Mynihu dhe Varshava kanë stinë të nxehta më të shkurtra, por ende të konsiderueshme, që zgjasin rreth një ose dy muaj.
Pse sezonet më të gjata të nxehtësisë janë problem?
Studimet e mëparshme kanë zbuluar se ndryshimet klimatike të shkaktuara nga njeriu shtuan mesatarisht 30 ditë nxehtësi ekstreme për rreth gjysmën e popullsisë së botës vitin e kaluar. Kjo do të thotë se katër miliardë njerëz u ekspozuan ndaj temperaturave të zgjatura dhe të rrezikshme.
Studimi nga World Weather Attribution, Climate Central dhe Qendra e KlimĂ«s sĂ« Kryqit tĂ« Kuq shqyrtoi periudhĂ«n midis majit 2024 dhe majit 2025. Ai zbuloi se ndryshimi i klimĂ«s tĂ« paktĂ«n dyfishoi numrin e ditĂ«ve tĂ« klasifikuara si ânxehtĂ«si ekstremeâ nĂ« 195 nga 247 vendet dhe territoret qĂ« ata analizuan krahasuar me mesataren e mĂ«parshme.
Europa është një nga rajonet që tashmë vuan pasojat më të dukshme dhe vdekjeprurëse të ngrohjes globale. Periudhat e zgjatura të nxehtësisë nxjerrin në pah se si po ndryshon klima e kontinentit dhe shqetësimet shëndetësore dhe infrastrukturore që vijnë me këtë ndryshim.
Sezonet mĂ« tĂ« gjata tĂ« nxehtĂ«sisĂ« nĂ«nkuptojnĂ« njĂ« rrezik nĂ« rritje tĂ« sĂ«mundjeve qĂ« lidhen me nxehtĂ«sinĂ«, duke çuar nĂ« njĂ« barrĂ« mĂ« tĂ« madhe nĂ« sistemet e kujdesit shĂ«ndetĂ«sor dhe sfida pĂ«r popullatat vulnerabĂ«l. ĂshtĂ« veçanĂ«risht problematike pĂ«r tĂ« moshuarit dhe ata me sĂ«mundje tĂ« mĂ«parshme.
âKjo analizĂ« e bĂ«n tĂ« qartĂ«: nuk mund ta trajtojmĂ« mĂ« nxehtĂ«sinĂ« si njĂ« pjesĂ« normale tĂ« verĂ«sâ, thotĂ« Kathy Baughman McLeod, CEO e Climate Resilience for All.
Studimi thekson efektin e ishullit të nxehtësisë urbane , ku qytetet bëhen më të nxehta se zonat rurale përreth për shkak të infrastrukturës së dendur dhe hapësirës së gjelbër të kufizuar, si një faktor kyç që përkeqëson stresin e nxehtësisë në qendrat urbane të Evropës.
âQytetet qĂ« nuk janĂ« projektuar kurrĂ« pĂ«r ngrohje, tani pĂ«rballen me goditje dhe strese tĂ« reja nga nxehtĂ«siaâ, shpjegon Baughman McLeod.
Me stinĂ«t e nxehtĂ«sisĂ« qĂ« shtrihen shumĂ« pĂ«rtej muajve tĂ« njohur tĂ« verĂ«s, qeveritĂ« dhe planifikuesit e qytetit pĂ«rballen me njĂ« sfidĂ« urgjente: si tâi mbroni njerĂ«zit nga valĂ«t e tĂ« nxehtit gjithnjĂ« e mĂ« tĂ« shpeshta dhe tĂ« zgjatura?
Disa qytete në Evropë tani përballojnë temperatura të larta deri në pesë muaj në vit, pohon një studim i ri nga Climate Resilience for All.
Analiza, e udhëhequr nga ekipi meteorologjik i OJQ-së, shqyrtoi të dhënat e temperaturës nga viti 2019 deri në vitin 2023 në 85 qytete në të gjithë botën. Ajo u përqendrua në ditët e para dhe të fundit kur secili qytet arriti 32°C, një prag për nxehtësinë ekstreme që paraqet rreziqe serioze për shëndetin dhe mjedisin.
Ata zbuluan se tĂ« ashtuquajturat âstinĂ« tĂ« nxehtĂ«sisĂ«â nuk kufizohen mĂ« vetĂ«m nĂ« muajt e njohur tĂ« verĂ«s dhe tani kanĂ« kohĂ«zgjatje shumĂ« mĂ« tĂ« gjatĂ«. Mesatarisht, ekipi, i udhĂ«hequr nga shkencĂ«tari i klimĂ«s Dr. Larry Kalkstein, thotĂ« se stinĂ«t e nxehtĂ«sisĂ« zgjasin 214 ditĂ« nĂ« tĂ« gjitha qytetet qĂ« ata shqyrtuan.
Ditë jashtëzakonisht të nxehta ndodhën në çdo kohë të vitit në 20 nga 85 qytete.
Në cilat qytete në Evropë zgjat më gjatë sezoni i nxehtësisë?
Në Evropë, stinët e nxehtësisë tani shtrihen shumë përtej asaj që dikur konsiderohej verë.
Studimi thotë se Athina në Greqi tani përballet me një nga stinët më të gjata të nxehtësisë në kontinent, me temperatura të larta që zgjasin rreth 145 ditë, nga mesi i majit deri në fillim të tetorit.
Tirana, kryeqyteti i ShqipĂ«risĂ«, renditet e dyta me njĂ« diferencĂ« tĂ« ngushtĂ« nĂ« listĂ«n e âRezistencĂ«s ndaj KlimĂ«s pĂ«r tĂ« GjithĂ«â me 143 ditĂ« me nxehtĂ«si ekstreme.
Në Portugali, sezoni i nxehtësisë në Lisbonë zgjat rreth 136 ditë, nga fundi i pranverës deri në fillim të vjeshtës. Madridi në Spanjë përjeton një sezon nxehtësie prej 119 ditësh, që shtrihet nga fundi i majit deri në mesin e shtatorit.
Zyrtarët e Parisit po përgatiten për një ngrohje prej 4°C , por kryeqyteti francez tashmë po përjeton gati tre muaj nxehtësi ekstreme, me temperatura mbi 32°C nga mesi i qershorit deri në mesin e shtatorit.
Mynihu dhe Varshava kanë stinë të nxehta më të shkurtra, por ende të konsiderueshme, që zgjasin rreth një ose dy muaj.
Pse sezonet më të gjata të nxehtësisë janë problem?
Hulumtimet e mëparshme kanë zbuluar se ndryshimet klimatike të shkaktuara nga njeriu shtuan mesatarisht 30 ditë nxehtësi ekstreme për rreth gjysmën e popullsisë së botës vitin e kaluar. Kjo do të thotë se katër miliardë njerëz u ekspozuan ndaj temperaturave të zgjatura dhe të rrezikshme.
Studimi nga World Weather Attribution, Climate Central dhe Qendra e KlimĂ«s sĂ« Kryqit tĂ« Kuq shqyrtoi periudhĂ«n midis majit 2024 dhe majit 2025. Ai zbuloi se ndryshimi i klimĂ«s tĂ« paktĂ«n dyfishoi numrin e ditĂ«ve tĂ« klasifikuara si ânxehtĂ«si ekstremeâ nĂ« 195 nga 247 vendet dhe territoret qĂ« ata analizuan krahasuar me mesataren e mĂ«parshme.
Evropa është një nga rajonet që tashmë vuan pasojat më të dukshme dhe vdekjeprurëse të ngrohjes globale. Periudhat e zgjatura të nxehtësisë nxjerrin në pah se si po ndryshon klima e kontinentit dhe shqetësimet shëndetësore dhe infrastrukturore që vijnë me këtë ndryshim.
Sezonet mĂ« tĂ« gjata tĂ« nxehtĂ«sisĂ« nĂ«nkuptojnĂ« njĂ« rrezik nĂ« rritje tĂ« sĂ«mundjeve qĂ« lidhen me nxehtĂ«sinĂ«, duke çuar nĂ« njĂ« barrĂ« mĂ« tĂ« madhe nĂ« sistemet e kujdesit shĂ«ndetĂ«sor dhe sfida pĂ«r popullatat vulnerabĂ«l. ĂshtĂ« veçanĂ«risht problematike pĂ«r tĂ« moshuarit dhe ata me sĂ«mundje tĂ« mĂ«parshme.
âKjo analizĂ« e bĂ«n tĂ« qartĂ«: nuk mund ta trajtojmĂ« mĂ« nxehtĂ«sinĂ« si njĂ« pjesĂ« normale tĂ« verĂ«sâ, thotĂ« Kathy Baughman McLeod, CEO e Climate Resilience for All.
ââSezoni i verĂ«sâ qĂ« shumĂ« prej nesh dikur e dinim ka ikur.â
Pse qytetet janë kaq të nxehta?
Studimi thekson efektin e ishullit të nxehtësisë urbane , ku qytetet bëhen më të nxehta se zonat rurale përreth për shkak të infrastrukturës së dendur dhe hapësirës së gjelbër të kufizuar, si një faktor kyç që përkeqëson stresin e nxehtësisë në qendrat urbane të Evropës.
«Qytetet që nuk janë projektuar kurrë për ngrohje, tani përballen me goditje dhe strese të reja nga nxehtësia», shpjegon Baughman McLeod.
Me stinĂ«t e nxehtĂ«sisĂ« qĂ« shtrihen shumĂ« pĂ«rtej muajve tĂ« njohur tĂ« verĂ«s, qeveritĂ« dhe planifikuesit e qytetit pĂ«rballen me njĂ« sfidĂ« urgjente: si tâi mbroni njerĂ«zit nga valĂ«t e tĂ« nxehtit gjithnjĂ« e mĂ« tĂ« shpeshta dhe tĂ« zgjatura?
Deçiq ka njoftuar largimin e Nenad Brnoviç. Klubi shqiptar i Malit tĂ« Zi ka mbetur kĂ«shtu pa trajner, para ndeshjeve nĂ« EuropĂ«. Shkak pĂ«r largimin e Brnoviç Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« dĂ«shira e kĂ«tij tĂ« fundit pĂ«r tĂ« punuar jashtĂ« Malit tĂ« Zi. 45-vjeçari ishte emĂ«ruar nĂ« marsin e kĂ«tij viti duke fituar KupĂ«n me Deçiqin. TashmĂ« [âŠ]
Në një deklaratë për mediat, nënkryetari i Këshillit bashkiak të Tiranës dhe këshillari ekonomik i Partisë Demokratike Dorian Teliti, deklaroi se aktualisht shqiptarët po përballen me probleme të shumta.
Ai shtoi se raporti i Numbeo-s, e ka vlerësuar Shqipërinë e fundit në Europë për cilësinë e jetesës dhe se çmimet janë jashtë kontrollit.
Gjithashtu, gjatë fjalës së tij, Teliti theksoi se zgjidhja e vetme është qeveria teknike.
Deklarata e Dorian Teliti:
Të shumta janë problemet me të cilat përballen shqiptarët, të shumta hallet e tyre, të shumta kanë qenë edhe premtimet qeveritare, por më të shumta kanë qenë dështimet në mbajtjen e tyre.
Dy ditĂ« mĂ« parĂ«, njĂ« tjetĂ«r raport serioz vlerĂ«soi cilĂ«sinĂ« e jetesĂ«s nĂ« EvropĂ« dhe ShqipĂ«ri. ĂshtĂ« pikĂ«risht raporti i Numbeo-s, i cili e ka renditur ShqipĂ«rinĂ« nĂ« vendin e 37 nga 37 vende tĂ« EvropĂ«s, e ka renditur ShqipĂ«rinĂ« nĂ« fundin e listĂ«s pĂ«rsa i pĂ«rket jetesĂ«s dhe cilĂ«sisĂ« sĂ« saj.
Sipas raportit, ShqipĂ«ria Ă«shtĂ« vlerĂ«suar me vetĂ«m 46.3 pikĂ« nĂ« treguesin e fuqisĂ« blerĂ«se, mĂ« e ultĂ« nĂ« kontinent, madje edhe mĂ« keq se Ukraina nĂ« gjendje lufte. Familjet shqiptare shpenzojnĂ« tĂ« paktĂ«n 40% tĂ« tĂ« ardhurave tĂ« tyre pĂ«r tâu ushqyer, ndĂ«rkohĂ« qĂ« mesatarja evropiane Ă«shtĂ« tĂ« paktĂ«n tre herĂ« mĂ« e ulĂ«t.
Gjithashtu, jemi ne shqiptarët që duhet të punojmë më shumë vite se çdokush tjetër në Evropë për të arritur të blejmë një apartament.
Ndotja vazhdon të jetë tejet shqetësuese, Shqipëria renditet në vendin e parafundit. Por akoma me shqetësues është fakti që jemi renditur të fundit në cilësinë e kujdesit shëndetësor.
Gjithçka thamë më lart nuk janë opinione, nuk janë propagandë, por janë fakte që vërtetojnë edhe njëherë varfërinë e thellë dhe mungesën e qartë të një të ardhmeje pozitive për të gjithë shqiptarët.
A janë rastësi këto gjetje të raportit të Numbeo-s? Jo, nuk janë. Ato janë rezultati konkret i qeverisjes arrogante dhe të papërgjegjshme të 12 viteve të fundit. Vlerësimi i Numbeo-s nuk është thjesht një renditje statistikore, por një aktakuzë e rëndë publike ndaj autorëve dhe bashkëpunëtorëve që krijuan Shqipërinë që nuk ngjall shprese, por vetëm largon shqiptarët nga foleja familjare.
Ămimet kanĂ« dalĂ« tashmĂ« jashtĂ« kontrollit, mĂ« tĂ« larta se mesatarja evropiane.
Shërbimet publike degradohen dita ditës, arsimi i braktisur si asnjëherë më parë, bujqësia jo thjesht e lënë në harresë, por edhe e goditur për të mbrojtur interesat e disa importuesve, falimentimi i sipërmarrjeve prodhuese shqiptare, korrupsioni endemik me pronën, tenderimet dhe fondet publike, etj, janë qartësisht realiteti i hidhur që ne shqiptarët jetojmë dhe raportet ndërkombëtare i zyrtarizojnë në vlerësimet dhe qëndrimet e tyre.
Të dashur qytetarë, zgjidhja nuk vjen përmes fjalëve të bukura, apo premtimeve boshe, apo reformave të rreme. Rruga e vetme për ta nxjerrë Shqipërinë nga kriza është ngritja e menjëhershme e qeverisë teknike që të krijojë besim dhe të garantojë më në fund zgjedhje të lira e të ndershme për shqiptarët.
Vetëm përmes një qeverie teknike të çliruar nga kontrolli politik, vetëm përmes një procesi zgjedhor të besueshëm, shqiptarët do të mund të zgjedhin të ardhmen që meritojnë. Vetëm kështu vendi do të futet në shinat e zhvillimit të qëndrueshëm, vetëm kështu do të krijohet një ekonomi reale, konkurruese dhe përfshirëse. Dhe mbi të gjitha, vetëm kështu Shqipëria do të bëhet vërtet gati për integrimin në Bashkimin Evropian.
Nga Boldnews.al Kryeministri Edi Rama feston kĂ«tĂ« tĂ« premte (4 korrik 2025) datĂ«lindjen e tij tĂ« 61-tĂ«, e cila, pĂ«r njĂ« rastĂ«si thuajse hyjnore, pĂ«rkon edhe me ditĂ«n e themelimit tĂ« Shteteve tĂ« Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s. Lulet, urimet nga thellĂ«sia e pafundme e shpirtit, duartrokitjet deri nĂ« skuqje pĂ«llĂ«mbĂ«sh nga rilindasit socialistĂ« janĂ« fare pak [âŠ]
ShqipĂ«ria Ă«shtĂ« vendosur nĂ« fund tĂ« listĂ«s pĂ«r cilĂ«sinĂ« e jetesĂ«s nĂ« EuropĂ«, sipas raportit mĂ« tĂ« fundit tĂ« platformĂ«s ndĂ«rkombĂ«tare Numbeo pĂ«r gjysmĂ«n e parĂ« tĂ« vitit 2025. Me njĂ« vlerĂ«sim total prej 104.1 pikĂ«sh nĂ« indeksin e cilĂ«sisĂ« sĂ« jetĂ«s, ShqipĂ«ria zĂ« vendin e 37-tĂ« ndĂ«r 37 shtete europiane tĂ« analizuara. Ky renditje [âŠ]
Shqipëria është vendosur në fund të listës për cilësinë e jetesës në Europë, sipas raportit më të fundit të platformës ndërkombëtare Numbeo për gjysmën e parë të vitit 2025. Me një vlerësim total prej 104.1 pikësh në indeksin e cilësisë së jetës, Shqipëria zë vendin e 37-të ndër 37 shtete europiane të analizuara.
Kjo renditje e bën Shqipërinë vendin me cilësinë më të ulët të jetës në kontinent për këtë vit, sidomos për fuqinë blerëse, çmimet e larta të apartamenteve në raport me të ardhurat dhe cilësinë e kujdesit shëndetësor, ku jemi të fundit në Europë.
Indeksi i Numbeo përllogaritet mbi bazën e tetë komponentëve kryesorë që përfshijnë fuqinë blerëse, sigurinë, cilësinë e shëndetësisë, koston e jetesës, raportin çmim të pasurisë ndaj të ardhurave, ndotjen, kohën e udhëtimit dhe klimën.
Të dhënat mblidhen nga përdorues të platformës e nga burime të tjera zyrtare dhe përditësohen në kohë reale për të reflektuar perceptimin dhe realitetin ekonomik e social të çdo vendi.
Në rastin e Shqipërisë, renditja në fund të listës është rezultat i disa faktorëve të kombinuar. Sipas nën indeksit të fuqisë blerëse, Shqipëria renditet e fundit, me një vlerësim prej 46.3 pikësh, duke u pozicionuar edhe më keq se Ukraina.
Niveli i ulët i fuqisë blerëse do të thotë se të ardhurat reale nuk përballojnë kostot e jetesës. Më herët, të dhënat e Eurostat treguar se çmimet e ushqimeve në Shqipëri e tejkaluan lehtë mesataren europiane, ndonëse për të ardhurat për frymë vendi është ndër të fundit në Europë. Një familje shqiptare shpenzon mesatarisht 40% të buxhetit për tu ushqyer, në krahasim me 13% që është mesatarja europiane, sipas Eurostat.
Edhe raporti mes çmimeve të pasurive të paluajtshme dhe të ardhurave është më i pafavorshmi në Europë. Ky raport mat përballueshmërinë e blerjes së një apartamenti.
Ai tregon sa vite të ardhurash neto familjare duhen për të blerë një apartament mesatar, ku një vlerë më e ulët nënkupton përballueshmëri më të mirë. Një familjeje shqiptare i duhen 16.3 vite, koha më e gjatë në Europë, ndërsa në Danimarkë dhe Belgjikë, që renditen më të lirat sipas fuqisë blerëse, duhen përkatësisht 6.1 dhe 6.8 vjet.
Edhe treguesit e lidhur me ndotjen dhe qasjen në shërbime shëndetësore mbeten problematikë dhe nën mesataren e Europës. Për ndotjen Shqipëria renditet e parafundit në Europë, duke lënë pas vetëm Maqedoninë e Veriut. Për sistemin e kujdesit shëndetësor, renditja e vlerëson Shqipërinë me cilësinë më të ulët në Europë.
Ky indeks merr parasysh disa faktorë si cilësia e përgjithshme e sistemit shëndetësor; Përgatitja dhe profesionalizmi i personelit mjekësor; Shpejtësia e shërbimit në situata emergjente; Aksesueshmëria në sistemin shëndetësor publik dhe privat; Kostoja dhe përballueshmëria e shërbimeve mjekësore; Saktësia e diagnostikimit dhe teknologjia në dispozicion; Ndjesia e sigurisë dhe besimit ndaj sistemit.
Ky indeks është perceptues, pra mbështetet në raportime të përdoruesve të Numbeo dhe nuk përfaqëson matje zyrtare nga institucione shëndetësore apo agjenci shtetërore. Megjithatë, ai jep një panoramë krahasuese të eksperiencës së qytetarëve me kujdesin shëndetësor në vendin e tyre.
Edhe për kohën e shpenzuar në udhëtim, Shqipëria është e katërta nga fundi në Europë, ndërsa këtë tregues më të përkeqësuar e kanë Rusia dhe Ukraina. Shqipëria ka renditje të moderuar sa i përket sigurisë publike dhe klimës.
Shqipëria është vendosur në fund të listës për cilësinë e jetesës në Europë, sipas raportit më të fundit të platformës ndërkombëtare Numbeo për gjysmën e parë të vitit 2025.
Me një vlerësim total prej 104.1 pikësh në indeksin e cilësisë së jetës, Shqipëria zë vendin e 37-të ndër 37 shtete europiane të analizuara.
Ky renditje e bën Shqipërinë vendin me cilësinë më të ulët të jetës në kontinent për këtë vit, sidomos për fuqinë blerëse, çmimet e larta të apartamenteve në raport me të ardhurat dhe cilësinë e kujdesit shëndetësor, ku jemi të fundit në Europë.
Indeksi i Numbeo, përllogaritet mbi bazën e tetë komponentëve kryesorë që përfshijnë fuqinë blerëse, sigurinë, cilësinë e shëndetësisë, koston e jetesës, raportin çmim të pasurisë ndaj të ardhurave, ndotjen, kohën e udhëtimit dhe klimën.
Të dhënat mblidhen nga përdorues të platformës dhe nga burime të tjera zyrtare dhe përditësohen në kohë reale, për të reflektuar perceptimin dhe realitetin ekonomik e social të çdo vendi.
Në rastin e Shqipërisë, renditja në fund të listës është rezultat i disa faktorëve të kombinuar.
Sipas nën indeksit të fuqisë blerëse, Shqipëria renditet e fundit, me një vlerësim prej 46.3 pikësh, duke u pozicionuar edhe më keq se Ukraina.
Niveli i ulët i fuqisë blerëse do të thotë se të ardhurat reale nuk përballojnë kostot e jetesës. Më herët, të dhënat e Eurostat treguar se çmimet e ushqimeve në Shqipëri e tejkaluan lehtë mesataren europiane, ndonëse për të ardhurat për frymë vendi është ndër të fundit në Europë.
Një familje shqiptare shpenzon mesatarisht 40% të buxhetit për tu ushqyer, në krahasim me 13% që është mesatarja europiane, sipas Eurostat.
Edhe raporti mes çmimeve të pasurive të paluajtshme dhe të ardhurave është më i pafavorshmi në Europë. Ky raport mat përballueshmërinë e blerjes së një apartamenti.
Ai tregon sa vite të ardhurash neto familjare duhen për të blerë një apartament mesatar, ku një vlerë më e ulët nënkupton përballueshmëri më të mirë.
Një familjeje shqiptare i duhen 16.3 vite, koha më e gjatë në Europë, ndërsa në Danimarkë dhe Belgjikë, që renditen më të lirat sipas fuqisë blerëse, duhen përkatësisht 6.1 dhe 6.8 vjet.
Edhe treguesit e lidhur me ndotjen dhe qasjen në shërbime shëndetësore, mbeten problematikë dhe nën mesataren e Europës.
Për ndotjen Shqipëria renditet e parafundit në Europë, duke lënë pas vetëm Maqedoninë e Veriut. Për sistemin e kujdesit shëndetësor, renditja e vlerëson Shqipërinë me cilësinë më të ulët në Europë.
Ky indeks merr parasysh disa faktorë si cilësia e përgjithshme e sistemit shëndetësor; Përgatitja dhe profesionalizmi i personelit mjekësor; Shpejtësia e shërbimit në situata emergjente; Aksesueshmëria në sistemin shëndetësor publik dhe privat; Kostoja dhe përballueshmëria e shërbimeve mjekësore; Saktësia e diagnostikimit dhe teknologjia në dispozicion; Ndjesia e sigurisë dhe besimit ndaj sistemit.
Ky indeks është perceptues, pra mbështetet në raportime të përdoruesve të Numbeo, dhe nuk përfaqëson matje zyrtare nga institucione shëndetësore apo agjenci shtetërore.
Megjithatë, ai jep një panoramë krahasuese të eksperiencës së qytetarëve me kujdesin shëndetësor në vendin e tyre.
Edhe për kohën e shpenzuar në udhëtim, Shqipëria është e katërta nga fundi në Europë, ndërsa këtë tregues më të përkeqësuar e kanë Rusia dhe Ukraina.
Shqipëria ka renditje të moderuar sa i përket sigurisë publike dhe klimës.
Në krahun tjetër të renditjes, vendet me cilësinë më të lartë të jetës janë Luksemburgu, Holanda, Danimarka, Zvicra dhe Finlanda.
Vala e të nxehtit dhe zjarret që kanë përfshirë Europën vijojnë të lënë pas viktima, teksa kontinenti i vjetër përballet çdo ditë me temperatura rekord.
Dy persona u gjetën të vdekur nga zjarrfikësit që po luftonin me flakët në rajonin e Katalonjës në Spanjë. Dy viktimat ishin të moshave 32 dhe 45 vjeç.
Rajoni i Katalonjës po përballet me zjarre të mëdha, teksa temperaturat në pjesën më të madhe të vendit nuk kanë zbritur nën 40 gradë.
Dy viktima të tjera nga vala e të nxehtit u regjistruan në Francë. Ministrja franceze e tranzicionit ekologjik tha se më shumë se 300 persona u përballen me probleme të shëndetit për shkak të nxehtësisë.
Franca u përball me qershorin e dytë më të nxehtë që kur temperaturat filluan të regjistroheshin për herë të parë në vitin 1900.
Qershori i vitit 2025 është atij të të vitit 2023, kur vendi përjetoi gjithashtu një valë të madhe të nxehti.
Disa rajone të Francës janë në alarm të kuq për nxehtësinë, teksa në disa pjesë lindore të vendit ka alarm për stuhi.
Valët e të nxehtit po bëhen gjithnjë e më të shpeshta për shkak të ndryshimeve klimatike të shkaktuara nga njeriu.
Organizata e Kombeve të Bashkuara ka thënë se këto ndryshime do të jenë edhe më intensive, teksa planeti Tokë vazhdon të regjistrojë temperatura rekord./abcnews.al
I nxehti pĂ«rvĂ«lues qĂ« ka pĂ«rfshirĂ« EvropĂ«n ka bĂ«rĂ« qĂ« njĂ« numĂ«r centralesh bĂ«rthamore nĂ« ZvicĂ«r dhe FrancĂ« tĂ« zvogĂ«lojnĂ« aktivitetin e tyre ose tĂ« mbyllen plotĂ«sisht. Uji i pompuar nga centralet bĂ«rthamore Ă«shtĂ« tashmĂ« shumĂ« i nxehtĂ«, duke ndikuar nĂ« aftĂ«sinĂ« e centraleve bĂ«rthamore pĂ«r ta pĂ«rdorur atĂ« pĂ«r tâu ftohur.
Në dritën e të nxehtit, Axpo, e cila operon centralin bërthamor Beznau në Zvicër, tha se kishte mbyllur një nga reaktorët e saj të martën, duke shtuar se një reaktor i dytë po funksiononte me kapacitet të kufizuar.
âPĂ«r shkak tĂ« temperaturave tĂ« larta tĂ« ujit tĂ« lumit, Axpo ka ulur gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« prodhimin e dy njĂ«sive tĂ« reaktorit nĂ« termocentralin bĂ«rthamor Beznau pĂ«r ditĂ« tĂ« tĂ«ra dhe e uli atĂ« nĂ« 50 pĂ«r qind tĂ« dielĂ«nâ, tha operatori.
Zvicra ka vendosur të heqë dorë gradualisht nga energjia bërthamore deri në vitin 2033, termocentralet ekzistuese janë në gjendje të vazhdojnë të funksionojnë për sa kohë që janë të sigurta.
Ndërkohë, kompania franceze e energjisë elektrike EDF mbylli termocentralin bërthamor Golfech, i vendosur në departamentin jugor të Tarn-et-Garonne, mes paralajmërimeve për nxehtësi ekstreme në rajon dhe shqetësimeve se lumi lokal mund të nxehet deri në 28 gradë, edhe pa hyrjen e ujit të ngrohtë ftohës.
Login
