Një urdhër me dyer të mbyllura, pa komunikim zyrtar, nga ana e kryeministrit Edi Rama për të shkarkuar drejtorët e Bashkisë së Vlorës, ka hapur një debat sa publik aq edhe institucional për ligjshmërinë e një veprimi të tillë.
Pas një mbledhjeje jo publike në ambientet e Bashkisë, ku Rama ka shprehur kritika për disa problematika konkrete në Vlorë si mungesa e ujit të pijshëm apo djegia e plehrave, pasojat kanë qenë të menjëhershme.
Pa kaluar as 24 orĂ«, 21 drejtorĂ« tĂ« bashkisĂ« sĂ« VlorĂ«s kanĂ« paraqitur dorĂ«heqjen zyrtarisht tek kryetari i bashkisĂ« Ermal Dredha. Ky i fundit, deri nĂ« publikimin e kĂ«tij artikulli, nuk ka firmosur ende dorĂ«heqjet Â
ĂfarĂ« thotĂ« ligji?
Kushtetuta dhe ligji pĂ«r vetĂ«qeverisjen vendore e pĂ«rcaktojnĂ« qartĂ« autonominĂ« e pushtetit vendor. BashkitĂ« janĂ« tĂ« zgjedhura me votĂ« tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« nga qytetarĂ«t dhe pĂ«rgjegjĂ«sitĂ« pĂ«r administrimin e qytetit u takojnĂ« drejtuesve lokalĂ«. Drejtuesi i Insitutit tĂ« Bashkive tĂ« ShqipĂ«risĂ«, Agron Haxhimali, thotĂ« pĂ«r Faktoje.al se, sipas ligjit nr. 139/2015 âPĂ«r vetĂ«qeverisjen vendoreâ dhe KushtetutĂ«s sĂ« ShqipĂ«risĂ«, bashkitĂ« janĂ« njĂ«si tĂ« vetĂ«qeverisjes vendore me autonomi tĂ« garantuar nĂ« menaxhimin e kompetencave tĂ« tyre.
âKryeministri, si pĂ«rfaqĂ«sues i pushtetit ekzekutiv qendror, nuk ka tagĂ«r ligjor tĂ« ndĂ«rhyjĂ« nĂ« organizimin e brendshĂ«m tĂ« bashkive, pĂ«rfshirĂ« ristrukturimin apo emĂ«rimin e komisioneve tĂ« brendshme administrative. Ădo akt i tillĂ« pĂ«rbĂ«n njĂ« cenim tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« tĂ« parimit tĂ« autonomisĂ« vendore dhe nderhyrjes nĂ« pushtete tĂ« pavaruraâ, thotĂ« Haxhimali
A cenohet parimi i autonomisë vendore në këtë rast?
âPo, nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« qartĂ«. Parimi i autonomisĂ« vendore, i sanksionuar nĂ« KushtetutĂ« (neni 108) dhe nĂ« KartĂ«n Evropiane tĂ« AutonomisĂ« Vendore (ratifikuar nga ShqipĂ«ria), kĂ«rkon qĂ« njĂ«sitĂ« e vetĂ«qeverisjes tĂ« kenĂ« liri tĂ« plotĂ« pĂ«r tĂ« marrĂ« vendime brenda kompetencave tĂ« tyre. NdĂ«rhyrjet politike nga niveli qendror, sidomos nga Kryeministri, bien ndesh me kĂ«tĂ« parim dhe krijojnĂ« precedent tĂ« rrezikshĂ«m pĂ«r kapjen politike tĂ« pushtetit lokalâ, pĂ«rgjigjet Haxhimali
Zinxhiri i emërimeve në bashki
NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n mbledhje nĂ« VlorĂ«,  kryeministri Edi Rama prezantoi edhe komisionet e ristrukturimit, tĂ« cilĂ«t jo vetĂ«m do tĂ« ndjekin emĂ«rimet e brendshme tĂ« bashkisĂ«, por edhe do tĂ« dalin nĂ« terren pĂ«r tĂ« mbledhur problematika dhe pĂ«r tâi raportuar çdo tĂ« hĂ«nĂ« nĂ« institucionin vendor.
Përbërja e komisioneve raportohet se përfshin deputetë dhe njerëz që angazhohen në PS.
Ndryshe nga sa Ă«shtĂ« urdhĂ«ruar, Agron Haxhimali, sqaron se nĂ« praktikĂ« dhe sipas ligjit, drejtorĂ«t nĂ« njĂ« bashki janĂ« pjesĂ« e administratĂ«s vendore dhe pĂ«r pasojĂ« emĂ«rohen apo shkarkohen nga kryetari i bashkisĂ«, si drejtuesi ekzekutiv i njĂ«sisĂ« vendore. âKy proces Ă«shtĂ« i brendshĂ«m dhe duhet tĂ« udhĂ«hiqet nga kriteret profesionale, strukturat e miratuara dhe ligji pĂ«r nĂ«punĂ«sin civil kur aplikohet. AsnjĂ« institucion qendror nuk ka kompetencĂ« tĂ« ndikojĂ« drejtpĂ«rdrejt nĂ« kĂ«to vendime, pĂ«rveç rasteve kur ka shkelje tĂ« rĂ«nda tĂ« ligjit dhe procedura tĂ« hapura nga organet e drejtĂ«sisĂ« apo institucionet e kontrollitâ, thotĂ« ai.
RinumĂ«rimi i 586 kutive tĂ« votimit nĂ« qarkun e Fierit, i kĂ«rkuar nga dy anĂ«tarĂ« tĂ« Komisionit tĂ« Ankimimeve dhe Sanksioneve (KAS), u fokusua nĂ« pĂ«rplasjen mes dy kandidateve tĂ« PartisĂ« Socialiste, Zegjine Ăaushi dhe Maldrita Bardho, tĂ« cilave pĂ«rkohĂ«sisht u ndryshoi e ardhmja e tyre nĂ« Kuvend pĂ«r vetĂ«m 10 vota.
Përtej këtij debati të fokusuar në rrjetet sociale dhe në media (disa nxitur nga klikimet, disa të tjerë nga qëllime të pastra politike), rinumërimi nxori në pah një problematikë më të thellë: zhvendosje votash në favor të kandidatëve të caktuar, praktikë kjo që ngre dyshime për shkelje të standardeve zgjedhore
Gjatë rinumërimit për qarkun Fier, u konstatua se zv.ministri i Infrastrukturës dhe Energjisë, Ceno Klosi, kandidat i PS-së në Fier, kishte përfituar padrejtësisht 831 vota.
Screenshot e rezultatit per kandidatte pas rinumerimit te kutive ne Fier
Në mënyrë të ngjashme, kandidati tjetër, Klevis Jahaj, drejtor i Ujësjellësit (në varësi të së njëjtës ministri) rezultoi se i ishin hequr 497 vota nga numërimi i parë. Një kandidateje të PD-së, Silva Hasajt, i ishin shtuar në mënyrë fiktive 671 vota gjate numërimit të parë.
screenshot e rezultatit per kandidatet e PD pas rinumerimit te kutive ne Fier
ĂfarĂ« ka ndodhur?
Në disa kuti votimi, rezulati i rinumërimit sjell diskutim nëse kemi të bëjmë thjesht për gabime njerëzore apo zhvendosje votash në mënyrë të qëllimshme.
Psh, vetëm në katër kuti të rinumëruara, kandidatit të PS-së, Ceno Klosit i rezultojnë 85, 32, 29 dhe 22 vota të tepërta për secilën prej tyre. Ndryshe nga Tirana, ku anëtarë të KAS-it justifikuan lëvizjet e votave si pasojë e gabimeve njerëzore, në Fier situata paraqitet ndryshe.
KAS
AnĂ«tari i KAS-it, Ledion Braho, njĂ« nga dy iniciatorĂ«t e kĂ«rkesĂ«s pĂ«r rinumĂ«rim nĂ« Fier, deklaroi publikisht se pavarĂ«sisht vendimit qĂ« do tĂ« marrĂ« KAS, ai do tâi pĂ«rcjellĂ« personalisht ProkurorisĂ« sĂ« Fierit tĂ« gjithĂ« tabelat dhe procesverbalet me rezultatet e ndryshuara. âBesoj se kjo Ă«shtĂ« indicie e mjaftueshme qĂ« Prokuroria tĂ« nisĂ« hetimin pĂ«r trafikimin e votaveâ, theksoi ai.
Faktoje.al ndërkohë është në pritje të një kërkese për informacion drejtuar SPAK rreth pyetjes se, a është bërë ndonjë denoncim për qarkun Fier dhe nëse jo, a ka nisur ky institucion hetime kryesisht?
Ekspertët
Drejtori i ISP, Afrim Krasniqi, tha në një koment të shkurtër për Faktoje se qarku Fier konfirmoi paralajmërimin e hartës së riskut elektoral (përgatitur nga ISP) lidhur me shqetësimin për parregullsi dhe cenim të standardeve zgjedhore.
âLĂ«vizjet e mĂ«dha tĂ« votave, shumĂ«fish mĂ« tĂ« larta edhe sesa qarku TiranĂ«, duke favorizuar kandidatĂ« me pozita tĂ« larta ekzekutive dhe lidhje tĂ« forta informale, janĂ« tregues tĂ« cenimit tĂ« votĂ«s dhe bazĂ« e mjaftueshme pĂ«r hetime administrative nga KQZ dhe hetime penale nga organet ligjzbatueseââ Afrim Krasniqi
âLĂ«vizjet e mĂ«dha tĂ« votave, shumĂ«fish mĂ« tĂ« larta edhe sesa qarku TiranĂ«, duke favorizuar kandidatĂ« me pozita tĂ« larta ekzekutive dhe lidhje tĂ« forta informale, janĂ« tregues tĂ« cenimit tĂ« votĂ«s dhe bazĂ« e mjaftueshme pĂ«r hetime administrative nga KQZ dhe hetime penale nga organet ligjzbatuese. Gjithashtu paralelisht do tĂ« duhej qĂ« vetĂ« subjektet politike pĂ«rgjegjĂ«se tĂ« kryenin hetime dhe tĂ« deklaronin qĂ«ndrimin e tyre, pasi kĂ«to akte janĂ« tĂ« kundĂ«rshtim edhe me betimin dhe deklaratĂ«n solemne tĂ« depozituar nĂ« KQZ nga kryetarĂ«t e partive politike respektive dhe me retorikĂ«n mbi integritetin e votĂ«s tĂ« pĂ«rdorur nga liderit politikĂ« nĂ« fushatĂ«â, thotĂ« Krasniqi.
Sipas tij, âtendenca pĂ«r tĂ« justifikuar numĂ«ruesit dhe pĂ«r tĂ« kthyer nĂ« normĂ« trafikimin e votĂ«s gjatĂ« numĂ«rimit Ă«shtĂ« zhvillim shqetĂ«sues, praktikĂ« e ndaluar shprehimisht nga legjislacioni zgjedhor, si dhe njĂ« akt minues pĂ«r konceptin e zgjedhjeve, tĂ« demokracisĂ« dhe legjitimitetit nĂ« pĂ«rfaqĂ«simâ
Braçe e cilësoi një sfidë. që asnjë vend nuk mund ta përballojë i vetëm. Ndaj, sipas tij, kërkohet bashkëpunim ndërkombëtar dhe ndërtim aleancash të reja.
Dokumenti strategjik i miratuar në komision nga deputetët e mazhorancës (opozita nuk merr pjesë), sipas Braces, shënon një tjetër hap drejt mbrojtjes së interesave kombëtare dhe stabilitetit demokratik përmes masave të koordinuara dhe mekanizmave të përforcuar institucionalë.
Skanimi i Bizneseve
Në hartimin e dokumentit strategjik që synon luftën kundër ndërhyrjeve të huaja keqdashëse dhe dezinformimit morën pjesë aktorë institucionalë, por edhe ekspertë të jashtëm, një prej tyre edhe Arben Malaj. Ky i fundit tha gjatë mbledhjes së komisionit se, përveç krijimit të një kuadri ligjor dhe institucional, i cili, sipas tij, duhet të jetë funksional dhe jo mbivendosës, nevojitet fokus konkret në identifikimin e burimeve të mundshme të ndikimeve të jashtme dhe financimeve të dyshimta.
Precedenti
Në këtë kontekst, Malaj vlerësoi të rëndësishme skanimin e bizneseve, që veprojnë në fusha delikate si: ndërtimi dhe lojërat e fatit.
Një nga rastet që ai përmendi (pa emër) ishte ai i një organizate të shpallur terroriste nga Presidenti Donald Trump, e cila, sipas tij, dyshohet se është futur në Shqipëri përmes një biznesi shqiptar.
âRasti mĂ« konkret Ă«shtĂ« rasti i akuzave pĂ«r njĂ« organizatĂ« terroriste e cila ka hyrĂ« nĂ« ShqipĂ«ri nga njĂ« biznes shqiptar, por nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ« Ă«shtĂ« shpallur nga Presidenti Trump si organizatĂ« terroristeâ, tha eksperti i ekonomisĂ« Arben Malaj
Ky precedent, sipas Malajt, nënvizon nevojën për kontrolle të thelluara në ato sektorë ku dyshohet për ndikime të dyshimta dhe flukse të paqarta financiare.
Domosdoshmëria
Që do të thotë jo vetëm një veprim automatik i skanimit të bizneseve problematike, por edhe një instrument sigurie shtesë, në një kohë kur dezinformimi dhe ndërhyrjet e jashtme po shihen si kërcënim për institucionet dhe demokracinë
âBizneset aktuale qĂ« janĂ« nĂ« fushĂ«n e lojĂ«rave tĂ« fatit dhe nĂ« ndĂ«rtim aty ku ka, se nuk duhet tâi biem nĂ« qafĂ« askujt kot, aty ku ka flamuj tĂ« kuq tĂ« ngritur, duhet tĂ« skanohen dhe ta mbrojmĂ« ekonominĂ« tonĂ« nga paratĂ« kriminaleâ, tha Malaj.
Ai i qĂ«ndron postulatit se, nuk mund tĂ« ketĂ« zhvillim tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m nĂ«se tolerohet paraja kriminale Â
âPra, nĂ« kĂ«tĂ« rast nuk po mbrojmĂ« ekonominĂ«, por po mbrojmĂ« tĂ« ardhmen e njĂ« vendi dhe po mbrojmĂ« tĂ« ardhmen e fĂ«mijĂ«ve tanĂ« dhe kjo do tĂ« jetĂ« kategorikeâ, tha ai  Â
Komisioni parlamentar pĂ«r çështjet Europiane miratoi tĂ« premten nĂ« parim projektligjin pĂ«r strategjinĂ« kombĂ«tare 2025â2030 pĂ«r tĂ« luftuar ndĂ«rhyrjet e huaja dhe fushatat dezinformuese qĂ« cenojnĂ« sigurinĂ«, demokracinĂ« dhe zhvillimin nĂ« ShqipĂ«ri.
Drafti u prezantua nga Kryetari i Komisionit të Posacëm Parlamentar në luftën kundër Dezinformimit, Erion Braçe.
QĂ«llimi
Sipas Braçes, kjo strategji ka për qëllim forcimin e institucioneve për të parandaluar ndikimet e huaja që përpiqen të manipulojnë opinionin publik, të ndërhyjnë në zgjedhje, dhe të kontrollojnë sektorë të rëndësishëm të ekonomisë shqiptare.
Deputeti i PS-se, Erion Brace, duke prezantuar projektligjin per strategjine kunder dezinformimit
âShqipĂ«ria, si vend i NATO-s dhe kandidat pĂ«r BE, Ă«shtĂ« njĂ« objektiv i vazhdueshĂ«m i sulmeve hibride, pĂ«rfshirĂ« dezinformimin dhe sulmet kibernetikeâ, tha Braçe, duke kujtuar edhe sulmet kibernetike ndaj  ShqipĂ«risĂ« qĂ« prej korrikut tĂ« vitit 2022, pĂ«r tĂ« cilat janĂ« fajĂ«suar grupe tĂ« lidhura me Iranin.
Siguria kibernetike, sipas Braces, është shndërruar në një komponent kyç të sigurisë kombëtare dhe ndërkombëtare.
âRajoni i Ballkanit PerĂ«ndimor po pĂ«rballet gjithashtu me rritje tĂ« ndjeshme tĂ« incidenteve kibernetike. VetĂ«m nĂ« vitin 2023 pati njĂ« rritje me 40% tĂ« incidenteve tĂ« raportuara me mbi 1.2 milionĂ« tĂ« dhĂ«na personale qĂ« u ekspozuan nga shkeljet e sigurisĂ« nĂ« vendet e rajonit gjatĂ« vitit 2023 ndĂ«rsa sulmet u rritĂ«n me 200% brenda dy viteve. KĂ«to  statistika nĂ«nvizojnĂ« nevojĂ«n urgjente pĂ«r masa gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«seâ, tha ai.
Sulmet
Gjatë viteve të fundit, Shqipëria është përballur me një seri sfidash komplekse që lidhen me dezinformimin, sulmet kibernetike dhe ndërhyrjet e huaja, kryesisht nga Irani. Këto raste kanë testuar seriozisht kapacitetin institucional për të ruajtur sigurinë kombëtare, integritetin e informacionit por edhe besimin e publikut.
Faktoje.al ka pĂ«rshkruar prej kohĂ«sh njĂ« tablo tĂ« cenueshmĂ«risĂ« sĂ« infrastrukturĂ«s sĂ« teknologjisĂ« dhe tĂ« dhĂ«nave nĂ« ShqipĂ«ri, pas njĂ« serie sulmesh kibernetike tĂ« kryera kryesisht nga grupi iranian âHomeland Justiceâ. Faktoje ka raportuar edhe pĂ«r sulme kibernetike nĂ« vendet e rajonit tĂ« inicuara edhe atje prej vitit 2022.   Â
NĂ« rastin e ShqipĂ«risĂ«, sulmet kanĂ« goditur institucione tĂ« rĂ«ndĂ«sishme si Kuvendi, INSTAT, AKSHI, Policia e Shtetit dhe operatorĂ« privatĂ« si kompania âOne Albaniaâ.
NdĂ«rkohĂ«, tĂ« premten paradite faqja e BashkisĂ« TiranĂ« ra. Grupi i njohur i hakerĂ«ve âHomeland Justiceâ pretendoi pĂ«rmes disa postimeve nĂ« kanalin e tyre Telegram se janĂ« ata qĂ« âkanĂ« ndĂ«rprerĂ« funksionimin e faqes zyrtare tĂ« BashkisĂ«, kanĂ« nxjerrĂ« tĂ« dhĂ«na tĂ« ndjeshme dhe kanĂ« fshirĂ« tĂ« gjithĂ« serverĂ«tâ.
Fokusi
Strategjia e hartuar nga komisioni kundër dezinformimit fokusohet në katër shtylla kryesore:
Mbrojtja e zgjedhjeve dhe procesit demokratik
Rritja e sigurisë institucionale dhe kibernetike
Mbrojtja e ekonomisë, veçanërisht sektorëve strategjikë
Forcimi i medias së lirë dhe edukimi i qytetarëve kundër dezinformimit
Puna
Komisioni i posaçëm parlamentar kundër dezinformimit ka analizuar modele ndërkombëtare dhe ka bashkëpunuar (krahas aktorëve institucional) edhe me 19 ekspertë të jashtëm për të përgatitur një dokument që synon të pasqyrojë realitetin ku ndodhemi dhe masat që duhen marrë.
Por strategjia do të mbetet në letër nëse nuk do shoqërohet me një plan konkret veprimi që duhet të miratohet domosdoshmërisht nga qeveria brenda vitit 2025.
âStrategjia nuk Ă«shtĂ« njĂ« dokument vetzbatues, ai kĂ«rkon njĂ« vullnet kombĂ«tar dhe politik, buxhet, kapacitete njerĂ«zore, bashkĂ«punim koordinim ndĂ«rinstitucional, madje edhe brenda Kuvendit tĂ« RepublikĂ«s sĂ« ShqipĂ«risĂ« dhe shkĂ«mbim ndĂ«rkombĂ«tarâ, tha Brace
Ne foto: Nga mbledhja e Komisionit per Ceshtjet e Europes
Bojkoti
Duke mbetur tek vullneti politik, opozita ka bojkotuar punimet e komisionit të posacëm parlamentar qysh prej ngritjes së saj.
TĂ« premten, deputeti i PD, Kreshnik Ăollaku, e vlerĂ«soi strategjinĂ« nĂ« nivel teorik, por u shpreh skeptik pĂ«r zbatueshmĂ«rinĂ« e saj, duke theksuar se mungesa e opozitĂ«s nĂ« komision ka qenĂ« njĂ« dobĂ«si. Sipas tij, pa vullnet real pĂ«r zgjedhje tĂ« lira dhe pa adresuar konfliktet politike tĂ« brendshme, ShqipĂ«ria mbetet e brishtĂ« pĂ«rballĂ« ndĂ«rhyrjeve tĂ« huaja.
âStrategjia qĂ« ju paraqisni, nuk kam asnjĂ« fjalĂ« kundĂ«r, por nuk mendoj se ka gjetur pĂ«rgjigjet e duhura pĂ«r tĂ« krijuar imunitet tĂ« vendit ndaj goditjeve hibrite e destabilizueseâŠâ, tha Ăollaku nĂ« mbledhjen e komisionit parlamentar pĂ«r cĂ«shtjet evropiane.
Deputeti i PS nĂ« komision, Etjen Xhafaj, paralajmĂ«roi pĂ«r rreziqet qĂ« vijnĂ« nga jashtĂ« pĂ«rmes propagandĂ«s masive nĂ« rrjete sociale dhe nevojĂ«n pĂ«r struktura mĂ« tĂ« forta pĂ«r tâi pĂ«rballuar.
âVetĂ«m vjet nĂ« verĂ« sipas Bloomberg mĂ« shumĂ« se 84 mijĂ« faqe sociale dhe Ă«ebside kanĂ« publikuar lajme kundĂ«r vendeve tĂ« Ballkanit PerĂ«ndimor, mes tĂ« cilave edhe ShqipĂ«risĂ«, nĂ« hark kohor tĂ« disa javĂ«ve. Ne nuk duhet tĂ« lejojmĂ« tĂ« krijohen vatra konflikti dhe teksa ne merremi me cic-mice, ka tĂ« tjerĂ« qĂ« nuk duan zhvillimin e vendit, dhe teksa merremi me njĂ«ri-tjetrin duhet tĂ« shohim kush tenton tâi vĂ«rĂ« flakĂ«n shtĂ«pisĂ«âŠâ, tha ai
Komision i përhershëm?
Nga ana e tij, deputeti Braçe tha se, puna e komisionit është fokusuar vetëm në mbrojtjen e interesave kombëtare dhe jo të hetojë.
Brace lajmëroi se synimi është që ky komision të shndërrohet në një strukturë të përhershme të Kuvendit që të garantojë zbatimin e strategjisë dhe bashkëpunimin e domosdoshëm mes institucioneve dhe partnerëve ndërkombëtarë. Sipas tij, komisioni kundër dezinformimit nuk i merr kompetencat askujt.
NĂ« pĂ«rfundim tĂ« Samitit tĂ« Komunitetit Politik tĂ« mbajtur nĂ« TiranĂ«,  Kryeministrja e DanimarkĂ«s, Mette Frederiksen, tha se siguria dhe riarmatimi janĂ« prioritete kyçe pĂ«r EvropĂ«n pĂ«rballĂ« âkĂ«rcĂ«nimeve tĂ« vazhdueshme nga Rusiaâ.
Ajo paralajmĂ«roi se Rusia nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m ânjĂ« rrezik pĂ«r UkrainĂ«nâ, por pĂ«r tĂ« gjithĂ« EvropĂ«n, duke pĂ«rdorur mjete si âsulmet kibernetike dhe dezinformimi pĂ«r tĂ« minuar demokracitĂ« evropianeâ.
Riarmatimi
Në konferencën e përbashkët për shtyp me kryeministrin Edi Rama,  kryeministrja Frederiksen u shpreh se riarmatimi i Evropës duhet të jetë prioritet absolut, pasi, sipas saj, pa kapacitete mbrojtëse, vendet evropiane mbeten të pambrojtura dhe të brishta.
âNuk mund tĂ« fitosh njĂ« luftĂ« pa armĂ«, Ă«shtĂ« thjeshtĂ« e pamundur. Me pĂ«rvojĂ«n qĂ« kemi vitet e fundit, nĂ«se nuk jemi tĂ« gatshĂ«m tĂ« mbrojmĂ« veten, nĂ«se nuk jemi tĂ« aftĂ« tĂ« mbrojmĂ« veten atĂ«herĂ« jemi shumĂ« tĂ« brishtĂ«â, tha ajo.
Por Kryeministri Edi Rama nga ana e tij kerkoi qĂ« tĂ« shkohet âpĂ«rtej armatimitâ.
ââŠUnĂ« besoj se kjo Ă«shtĂ« njĂ«ra anĂ« e medaljes, ana tjetĂ«r lidhet me emrin e vetĂ« EuropĂ«s. Europa ka qenĂ« gjithmonĂ« pĂ«rfaqĂ«suese e disa gjĂ«rave qĂ« tĂ« tjerĂ«t i kanĂ« pasur zili dhe mes tyre Ă«shtĂ« aftĂ«sia pĂ«r tĂ« parashikuar paqe tĂ« pĂ«rhershme, pĂ«r ta projektuar atĂ«. Dhe kapaciteti pĂ«r tĂ« shtyrĂ« nĂ« kĂ«rkim tĂ« paqes edhe tĂ« pamundur dhe vetĂ« BE, Ă«shtĂ« produkt praktikisht i njĂ« Ă«ndrre fĂ«mije, tĂ« cilĂ«n ndoshta askush sâdo ta besonte, por ja qĂ« ndodhi. Armiq pĂ«r vdekje u bĂ«nĂ« aleatĂ« strategjikĂ«, e kĂ«shtu me radhĂ«, ndaj besoj qĂ« po, na duhet tâi bĂ«jmĂ« tĂ« gjitha ato pĂ«r tĂ« cilat Ă«shtĂ« folur pĂ«r mbrojtjen, por tĂ« mos harrojmĂ« po kĂ«shtu qĂ« kemi dhe njĂ« shpirt qĂ« na duhet ta mbrojmĂ«, jo vetĂ«m territorin dhe kemi njĂ« tĂ« ardhme qĂ« duhet ta ndĂ«rtojmĂ«â, tha Rama duke iu pergjigjur njekohesisht njĂ« gazetari tĂ« huaj se nĂ« kĂ«tĂ« deklaratĂ« te tj nuk kishte asnjĂ« kontradite me homologen e DanimarkĂ«s.
âNuk ka asnjĂ« kontradiktĂ« kĂ«tu dhe sic e tha Mette jeni shumĂ« socialist edhe ndoshta nuk jemi socialistĂ«t mĂ« tĂ« mire, duke qenĂ« se fitojmĂ« zgjedhjet shumĂ«, por ky Ă«shtĂ« kĂ«ndvĂ«shtrimi imâ, tha Rama, edhe pse u kundĂ«rshtua (duke qeshur) nga kryeministrja Frederiksen se nuk ishte socialiste, por âsocialdemokrateâ.
Samiti
Samiti i VI i Komunitetit Politik Europian, i krijuar vetëm tre vite, dhe i mbajtur për herë të parë në Tiranë, kishte fokus kryesor sigurinë dhe paqen. Liderët europianë, Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky dhe përfaqësues të tjerë ndërkombëtarë, dhanë mesazhe të qarta kundër luftës në Ukrainë, folën për sanksione ndaj Rusisë si dhe kërkuan bashkëpunim për rritje të kapaciteteve mbrojtëse të Europës.
Nga thirrja e Edi RamĂ«s pĂ«r njĂ« âAleancĂ« pĂ«rtej armatimitâ, mbĂ«shtetur edhe nga Presidenti francez Emmanuel Macron, te siguria  e Ursula von der Leyen se Evropa âĂ«shtĂ« zgjuarâ, e deri tek kerkesa e Presidentit turk Rexhep Tayip Erdogan se pĂ«r GazĂ«n duhet gjithashtu veprim ndĂ«rkombĂ«tar, Samiti nĂ« thelb, (pĂ«rmes fjalimeve tĂ« mbajtura), theksoi nevojĂ«n se siguria nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« nevojĂ« ushtarake, por edhe njĂ« dimension i gjerĂ« politik dhe ekonomik, qĂ« mbi tĂ« gjitha kĂ«rkon bashkim.
Imazhi që (s) ka lidhje me integrimin
Lidhur me zhvillimet ne ShqipĂ«ri, shumica e liderĂ«ve gjatĂ« tryezĂ«s sĂ« ngritur enkas pĂ«r ta, pĂ«rshĂ«ndetĂ«n zgjedhjet e majit 2025, edhe pse pak kilometra larg vendit ku u zhvillua samiti, Partia Demokratike protestoi pĂ«r âzgjedhje tĂ« vjedhuraâ. Permes njĂ« spektakli mikĂ«pritje (nĂ« fillim tĂ« Samitit) ku u pĂ«rdor dendur AI, ShqipĂ«ria fitoi imazhin dhe tregoi se i ka kapacitetet logjistike, por edhe sigurinĂ« pĂ«r tĂ« organizuar evente tĂ« pĂ«rmasave tĂ« tilla.
Sa pĂ«r integrimin nĂ« BE, ajo Ă«shtĂ« njĂ« tjetĂ«r rrugĂ« qĂ« nuk kish lidhje me tapetin e shtruar sot nĂ« sheshin âSkĂ«nderbejâ pĂ«r tĂ« pritur 47 drejtues brenda dhe jashtĂ« EuropĂ«s.âNuk u martuam sotâ, tha Rama kur u pyet nga gazetarĂ«t shqiptarĂ« nĂ«se u diskutua pĂ«r integrimin e ShqipĂ«risĂ«.
ââŠMund edhe tĂ« zgjerohemi, por qĂ« sigurisht, ky proces do duhet tĂ« varet nga meritokracia dhe shpresojmĂ« shumĂ« qĂ« gjatĂ« presidencĂ«s tonĂ« do tĂ« marrim disa hapa tĂ« tjerĂ«. Nuk ishte pjesĂ« e rendit tĂ« ditĂ«s sot, po tĂ« gjithĂ« e kuptojnĂ« se sa e rĂ«ndĂ«sishme Ă«shtĂ« kjo çështje, si edhe tĂ« gjitha pĂ«rpjekjet qĂ« janĂ« bĂ«rĂ«â, tha kryeministrja e DanimarkĂ«s Mette Frederiksen.
Ditë me shi por me ushqim të mirë
NjĂ« ditĂ« me shi ku nuk mungoi humori i kryeministrit Rama pĂ«r delegacionin britanik duke pĂ«rzier motin e keq me mikpritjen tradicionale shqiptare. âShiu jo i brendshĂ«m dhe kĂ«mbĂ«ngulĂ«s ishte sjell nga delegacioni britanik dje nĂ« mĂ«ngjes. MĂ« vjen keq. Sa herĂ« largohuni nga Europa qaniâ, tha Rama. Nuk mungoi as âthumbiâ britanik. ââŠKur zbrita nga avioni dje nĂ« mĂ«ngjes ishte diell, kĂ«shtu qĂ« zĂ«rat se moti ishte faji i britanikĂ«ve Ă«shtĂ« i gabuarâ, ia ktheu kryeministri i MbretĂ«sisĂ« sĂ« Bashkuar Keir Starmer.      Â
Në konferencën e përbashkët për shtyp mes kryeministrit Edi Rama dhe kryeministrit britanik Keir Starmer dy ishin temat kryesore: Marrëveshja mes dy vendeve për prodhimin e automjeteve ushtarake dhe emigracioni.
Kryeministri Starmer foli për thellimin e partneritetit strategjik mes Shqipërisë dhe Mbretërisë së Bashkuar, me fokus të veçantë bashkëpunimin në fushën e mbrojtjes dhe sigurisë. Një element kyç i këtij partneriteti, sipas tij, është nënshkrimi i një deklarate të përbashkët për bashkëpunim në prodhimin dhe shitjen e automjeteve ushtarake, i konfirmuar më pas edhe nga kryeministri Edi Rama kur u pyet nga media.
âNe jemi shumĂ« tĂ« nderuar qĂ« e kemi kĂ«tĂ« partneritet, me shpresĂ« qĂ« do tĂ« nisĂ« me prodhimin e automjeteve, tĂ« cilat do tâu shĂ«rbejnĂ« qĂ«llimeve tona tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta e mĂ« pas sa mĂ« shumĂ« aq mĂ« mirĂ«. Kjo Ă«shtĂ« idejaâ, tha Rama
Emigracioni
Temë e diskutimit ishte edhe emigracioni. Kryeministri Edi Rama tha se në vitin 2024, numri i shqiptarëve që kanë hyrë ose tentuar të hyjnë ilegalisht në Britani është vetëm disa qindra, në kontrast me fluksin e madh prej 12 mijë personash në vitin 2022.
Sipas tij, është hedhur poshtë edhe pretendimi i rremë se 1 në 50 shqiptarë është në burg në Britani, duke theksuar se shifra reale është 1 në 500, pra dhjetë herë më e ulët.
âAjo qĂ« thatĂ« edhe ju, task-forca jonĂ« e pĂ«rbashkĂ«t ka funksionuar pĂ«r tĂ« frenuar emigracionin e paligjshĂ«m dhe ndĂ«rkohĂ« kemi dhe marrĂ«veshjen tonĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t pĂ«r transferimin e personave tĂ« dĂ«nuar sepse ne dĂ«shirojmĂ« qĂ« pikĂ«risht pra kĂ«ta tĂ« dĂ«nuar, ta vuajnĂ« dĂ«nimin kĂ«tu nĂ« ShqipĂ«ri, ndĂ«rkohĂ« qĂ« kemi mbĂ«shtetur tĂ« rinjtĂ« qĂ« ta kryejnĂ« dhe ta kenĂ« jetĂ«n e tyre nĂ« ShqipĂ«riâ, tha Starmer.
Ndërkohë, Rama tha se, gjatë takimit bilateral u ngrit edhe çështja e shqiptarëve të integruar prej dekadash në Britani, që kanë përdorur identitet kosovar për të fituar statusin e refugjatit në të kaluarën, duke shtuar se ata sot po përballen me probleme të identitetit të dyfishtë.
Modeli Italian
Kryeministri Edi Rama u përgjigj dy herë gjatë konferencës për shtyp për çështjen e debatuar prej vitesh nëse do të kemi një model të dytë me britanikët si ai me Italinë për refugjatët.
Rama tha se modeli i bashkĂ«punimit pĂ«r çështjet e emigracionit mes ShqipĂ«risĂ« dhe ItalisĂ« Ă«shtĂ« njĂ« projekt eksperimental qĂ« kĂ«rkon kohĂ« pĂ«r tâu testuar dhe vlerĂ«suar.
NĂ«se rezulton i suksesshĂ«m, sipas tij, mund tĂ« replikohet, por jo nĂ« ShqipĂ«ri, por nĂ« vende tĂ« tjera tĂ« rajonit. Rama theksoi sĂ«rish se marrĂ«veshja me ItalinĂ« Ă«shtĂ« e vetme. âPĂ«r tĂ« qenĂ« shumĂ« i sinqertĂ« me ju, na kanĂ« kĂ«rkuar njĂ« sĂ«rĂ« vendesh nĂ«se ishim tĂ« hapur pĂ«r njĂ« gjĂ« tĂ« tillĂ« dhe u kemi thĂ«nĂ« jo, sepse jemi besnik âmartesĂ«sâ me ItalinĂ« dhe pjesa tjetĂ«r Ă«shtĂ« thjesht âdashuriâ, tha Rama.
NĂ« periudhĂ« fushate, Kryetari i BashkisĂ«, Elbasan, Gledjan Llatja, ka risjellĂ« nĂ« rrjetet sociale premtimet pĂ«r rikonstruksionin e tre shkollave, duke publikuar projekte 3D pa dhĂ«nĂ« detaje pĂ«r financimin, afatet apo fazat e punimeve. NjĂ« prej tyre Ă«shtĂ« shkolla âNaim FrashĂ«riâ. Rikonstruksioni i shkollĂ«s ishte premtuar nga ai edhe nĂ« zgjedhjet lokale 2023, por fondet e miratuara u rialokuan dhe investimi nuk nisi, duke lĂ«nĂ« 730 nxĂ«nĂ«s nĂ« njĂ« godinĂ« tĂ« amortizuar me mĂ«sim nĂ« dy turne.
Premtim i ricikluar
Llatja, nĂ« njĂ« tjetĂ«r periudhĂ« zgjedhore (2025), risjell premtimin. Â
âShkolla Naim FrashĂ«ri do tĂ« jetĂ« njĂ« nga kantierĂ«t e hapur, pjesĂ« e investimeve pĂ«r transformimin e infrastrukturĂ«s arsimore duke iu nĂ«nshtruar njĂ« rikonstruksioni totalâ, shkruan ai nĂ« Facebook. Â
Postimi shoqërohet me projektin 3D pa detaje konkrete se nga do të vijnë fondet, afatet kur fillon dhe mbarojnë punimet.
Shkollat
Premtime të ngjashme janë përsëritur për dy shkolla të tjera, shoqëruar me mungesë transparence duke ngritur për pasojë dyshime se komunikime të tilla shërbejnë për qëllime elektorale.
âNjĂ« tjetĂ«r Ă«ndĂ«rr po bĂ«het realitet nĂ« zemĂ«r tĂ« Elbasanitâ, e nis kryetari i BashkisĂ« Gledjan Llatja postimin e tij pĂ«r shkollĂ«n âDhaskal Todriâ.
PĂ«r âtransformim tĂ« shumĂ«priturâ, Llatja flet edhe pĂ«r shkollĂ«n âShushicaâ por nuk jep afate kohore pĂ«r nisjen e punimeve, burimet financiare apo detaje mbi pĂ«rfitimet reale.
Projektet 3D
Projektet për tre shkollat paraqiten si sukses i garantuar pa ofruar të dhëna konkrete mbi të cilat mund të kërkohet llogaridhënie në vijim.
Në një postim më të hershëm 17 prill 2025, kryetari i bashkisë Elbasan publikoi premtimin për ndërtimin e plot 12 shkollave brenda 4 vjetëve.
Rezultatet paraprake tregojnë se PS-ja ka fituar 10 mandate në Elbasan ndërsa PD-ASHM 4 mandate.
Sa mandate mund të marrin partitë në zgjedhjet e 11 majit? Faktoje.al në bashkëpunim me ekspertin e ekonomisë, Ilir Brasha, sjell një projeksion të dytë për të kuptuar se si do të shpërndahen mandatet, bazuar në matjet finale të sondazheve të Barometrit dhe Notosontaggi (duke qenë se në lojë janë edhe parti të reja), me votat reale të fituara nga partitë kryesore në zgjedhjet parlamentare të vitit 2021. Pse jo lokalet e 2023? Sepse ato nuk ofrojnë një pasqyrë të saktë të mbështetjes për partitë në nivel kombëtar.
Mandatet
Nga përllogaritjet e ekspertit Brasha rezulton se Partia Socialiste arrin të ruajë shumicën parlamentare për të qeverisur me 74 mandate
Gjithnjë sipas projeksioneve, PD- Koalicioni për Shqipërinë Madhështore arrin të sigurojë 50 mandate.
Partitë e reja ashtu si edhe në projeksionin e kaluar sigurojnë përfaqësim në Kuvendin e ardhshëm.
Ndryshimi kĂ«saj here prek partinĂ« âMundĂ«siaâ qĂ« sipas pĂ«rllogaritjeve tĂ« ekspertit Brasha ajo rritet nĂ« numĂ«r mandatesh (nga 2 nĂ« 8 mandate) dhe tkurret koalicioni Nisma ShqipĂ«ria BĂ«het (nga 8 nĂ« 6). Sipas pĂ«rllogaritjeve paraprake partia âMundĂ«siaâ nĂ« projeksion arrin 8 mandate nĂ« zgjedhjet e 11 majit, ndjekur nga Nisma ShqipĂ«ria BĂ«het me 6 mandate, LĂ«vizja BashkĂ« me 1 mandat dhe Partia Social Demokrate me 1 mandat.
PSD
Nga përllogaritjet e deritashme PSD rezulton me një mandat. Eksperienca ka treguar se kjo forcë politike nuk ka rezultuar e rëndësishme në sondazhe as në zgjedhjet e kaluara parlamentare, por në fund fitoi tre mandate deputeti.
E njĂ«jta situatĂ«, sipas ekspertit Brasha, pritet qĂ« tĂ« ndodhĂ« edhe kĂ«to zgjedhje, ku PSD pĂ«r shkak tĂ« votave tĂ« pĂ«rqendruara mund tĂ« fitojĂ« mandate deputeti mĂ« shumĂ« se sa parashikohet Â
Tirana
Sipas projeksioneve (pĂ«rgatitur nga eksperti Brasha), ndarja nĂ« qarkun e TiranĂ«s Ă«shtĂ« 18 mandate pĂ«r PartinĂ« Socialiste, 13 mandate pĂ«r PD-ASHM, 3 mandate âMundĂ«siaâ, 2 mandate Nisma ShqipĂ«ria BĂ«het, si dhe njĂ« mandat LĂ«vizja âBashkĂ«â. NjĂ« mandat mund tĂ« fitojĂ« nĂ« TiranĂ« edhe Partia Social-Demokrate.
Referuar projeksioneve PD-ASHM kryeson vetëm në qarqet e Kukësit, Lezhës dhe Shkodrës, ndërkohë që në të gjitha qarqet e tjera kryesuese është PS-ja.
Tabela e projeksionit te mandateve (per dy skenaret) pergatitur nga eksperti Ilir Brasha
Skenari i dytë
Skenari i dytë i cili paraqet edhe mundësitë e lëvizjes së mandateve të deputetëve na tregon se PS-ja mund të fitojë 72 mandate, duke siguruar përsëri shumicën parlamentare e vetme. Ndërkohë PD-ASHM siguron po njësoj 50 mandate. Partitë e reja sigurojnë sëbashku 18 mandate.
Qarku
Fiton
Humbet
Tiranë
NSHB ose PSD
PS ose PD-ASHM
Fier
NSHB
PS
Durrës
PS ose Mundësia
PD-ASHM
Korçë
PD-ASHM
PS
Vlorë
NSHB
PS
Diaspora jashtĂ«Â
Projeksionet janë bazuar vetëm në votat e qytetarëve brenda vendit dhe nuk përfshihen emigrantët, që janë element i ri këto zgjedhje. Eksperti Ilir Brasha sqaron se votat e emigrantëve janë shumë të rëndësishme dhe mund të ndikojnë qartazi në shpërndarjet e mandateve midis partive, sidomos në ndarjen e mandatit të fundit.
Rezultatet
Këto rezultate paraqesin vetëm një projeksion se si mund të shkojnë zgjedhjet e 11 majit, duke u bazuar në një metodologji të caktuar. Që do të thotë se ato përfundimtaret mund të ndryshojnë për shkak se edhe dinamikat janë të ndryshme.
âSot, njĂ« biznesmen nga Napoli mĂ« dĂ«rgonte njĂ« mesazh. Doktor thoshte, kam njĂ« sipĂ«rmarrje kĂ«tu, kam 100 punĂ«torĂ«, kam prenotuar 2 autobusĂ«, do vij bashkĂ« me ta tĂ« votoj mĂ« 11 maj. Por unĂ«, pas fitores dua tĂ« rikthehem.
Dy rreshta i shkrova: 5 vjet, pa asnjĂ« taksĂ«. Je i mirĂ«seardhur!â, kumboi Berisha nĂ« njĂ« takim elektoral tĂ« mbajtur nĂ« TropojĂ«.
Premtimi i Berishës për 5 vjet pa taksa, pas kthimit nga votimi për të, nuk është i pari, ndonëse shtatë kandidatë për deputetë janë nga diaspora (në emër të PD), të gjithë në listat e hapura.
Udhëtimet
Tre udhëtimet e Sali Berishës zhvilluar në kohë të ndryshme me diasporën   tregojnë se kjo e fundit ka luajtur rol të rëndësishëm si burim financiar dhe logjistik për fushatën e Partisë Demokratike. Të paktën kështu rezulton nga përgjigjet që Faktoje.al disponon nga selia e PD-së.
Faktoje ka dërguar paralelisht kërkesa për informacion pranë dy partive të mëdha PD e PS-së bazuar në një sërë pyetjesh, që në thelb lidhen me raportimin e shpenzimeve dhe faturën e takimeve që Berisha dhe Rama kanë zhvilluar në kohë të ndryshme në diasporë.
ShpenzimetÂ
PD pĂ«rgjigjet se shpenzimet pĂ«r udhĂ«timet e BerishĂ«s nĂ« tre takime nĂ« diasporĂ« janĂ« mbuluar nga degĂ«t e PD-sĂ« jashtĂ« vendit, pa sqaruar konkretisht gjithĂ« hallkĂ«n apo mekanizmin financiar. Nuk ka gjithashtu referencĂ« pĂ«r fatura konkrete ose shifra, duke u pĂ«rgjigjur se, âtĂ« gjitha faturat qĂ« duhet tĂ« deklarohen sipas ligjit do tĂ« deklarohen nĂ« KQZ nĂ« datĂ«n e caktuar nga ligjiâ.
Bashkatdhetarët
Partia Demokratike thotĂ« se, âtĂ« gjitha udhĂ«timet e BerishĂ«s janĂ« mbuluar me fonde tĂ« partisĂ«, dhe donacione tĂ« mbĂ«shtetĂ«sve tĂ« shumtĂ« tĂ« PD nĂ« diasporĂ«â. PD pĂ«rgjigjet se nuk janĂ« donatorĂ« tĂ« huaj (sipas ligjit), ndĂ«rsa specifikon ndĂ«r radhĂ« se disa ambiente i kanĂ« marrĂ« falas.
âDuke qenĂ« se disa prej ambienteve kanĂ« qenĂ« nĂ« pronĂ«si tĂ« institucioneve publike si biblioteka (nĂ« Casano dâAda-Milano) apo shkolla (nĂ« LondĂ«r) pĂ«r to nuk Ă«shtĂ« paguar asgjĂ«â. Drejtori i ISP,  Afrim Krasniqi, sqaron se âdeklarata tĂ« tilla (pĂ«r ambiente falas) duhen dokumentuar nĂ« çdo rast. Ădo takim duhet tĂ« ketĂ« dokumentacion shoqĂ«rues, pĂ«rfshirĂ« pagesat e udhĂ«timit dhe akomodimitâ.Â
Degët
PD nga ana e saj nĂ«nvizon nĂ« pĂ«rgjigje se, âe gjithĂ« logjistika Ă«shtĂ« mbuluar nga degĂ«t e PartisĂ« Demokratike nĂ« diasporĂ« dhe mbĂ«shtetĂ«sit e saj nĂ« qytete tĂ« ndryshme tĂ« EuropĂ«s nĂ« pĂ«rputhje me legjislacionin dhe rregullat e shteteve ku ata janĂ« nĂ«nshtetasâ
Shifrat
Nga sa mĂ« sipĂ«r, nĂ« pĂ«rgjigjet e PD-sĂ« pĂ«r shpenzimet e tre takimeve tĂ« BerishĂ«s nĂ« diasporĂ« konkretisht nĂ« Milano, AthinĂ« dhe RomĂ« shmangen shifrat konkrete pĂ«r shpenzimet dhe identitetin e donatorĂ«ve, pĂ«rdoret shpesh termi i pĂ«rgjithshĂ«m âdo tĂ« deklarohen sipas ligjit nĂ« KQZâ, por nuk jepet informacion pĂ«r auditim paraprak.
Parimi
Drejtori i ISP-sĂ« Afrim Krasniqi i cili ka ndjekur nga afĂ«r zgjedhjet prej vitesh sqaron pĂ«r Faktoje se Kushtetuta (neni 9) pĂ«rcakton se shpenzimet e partive politike bĂ«hen kurdoherĂ« publike. Ky parim, sipas tij, duhet tĂ« jetĂ« prevalues mbi teknikalitetet e akteve nĂ«nligjore tĂ« dala nĂ« zbatim tĂ« Kodit apo ligjit tĂ« partive politike. âInstitucionet ligjzbatuese kanĂ« pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« tĂ« kryejnĂ« verifikime, sĂ« paku pĂ«r tĂ« parandaluar rastet e financimeve nga palĂ« tĂ« treta, financimeve nga krimi i organizuar, financimeve nĂ« shkĂ«mbim tĂ« vendimmarrjes politike apo financimeve pĂ«rmes kompanive ose individĂ«ve qĂ« janĂ« nĂ« konflikt interesi me shtetin nĂ« shqiptarâ, thotĂ« ai.Â
Roli i KQZ
PĂ«rgjigja se raportimi i shpenzimeve do bĂ«het âsiç parashikon ligjiâ lĂ« tĂ« kuptohet se transparenca e plotĂ« Ă«shtĂ« ende nĂ« proces, por pikĂ«pyetjet mbeten  mbi kontrollin dhe rregullimin e ndikimit tĂ« diasporĂ«s nĂ« fushatat elektorale.
Krasniqi thotĂ«, se sistemi i monitorimit nga KQZ nuk e pĂ«rfshin diasporĂ«n. âKQZ nuk ka ndĂ«rmarrĂ« ndonjĂ« nismĂ« pĂ«r akt rregullator plotĂ«sues. Duke qenĂ« vetĂ« produkt politik ka preferuar tĂ« parandalojĂ« ndonjĂ« konflikt tĂ« mundshĂ«m me partitĂ« kryesore. Kodi Zgjedhor dhe Ligji mbi partitĂ« politike kanĂ« kufizime lidhur me financimet qĂ« vijnĂ« nga jashtĂ«, sidomos nĂ«se janĂ« nga qeveri, organizata apo individĂ«, qĂ« nuk janĂ« shtetas shqiptarĂ«â
Zbatimi i ligjit  Â
Gjithcka lidhet mbi dokumentacionet qĂ« janĂ« apo duhen dorĂ«zuar nĂ« KQZ. Kjo e fundit nĂ« bazĂ« tĂ« Kodit duhet tĂ« monitorojĂ« tĂ« gjitha aspektet e financimit tĂ« fushatĂ«s zgjedhore. Sipas Krasniqit, pothuajse tĂ« gjitha partitĂ« kryesore kanĂ« zhvilluar aktivitete jashtĂ« ShqipĂ«risĂ« veçanĂ«risht PS dhe PD. âNĂ« asnjĂ« rast nuk janĂ« dhĂ«nĂ« burimet e financimit dhe as nuk janĂ« raportuar si aktivitete nĂ« KQZâ.
Sipas Kodit Zgjedhor këto raportime duhen bërë të plota 60 ditë përpara zgjedhjeve, praktikë që dallon shumë nga modelet e vendeve të tjera ku deklarimet bëhen përpara zgjedhjeve, sapo ato ndodhin.
PS, zero transparencë
Faktoje.al dĂ«rgoi njĂ« kĂ«rkesĂ« pĂ«r informacion edhe tek PS-ja pĂ«r takimet e kryeministrit dhe kryetarit tĂ« PS-sĂ« Edi Rama nĂ« kohĂ« tĂ« ndryshme jashtĂ« vendit pĂ«r periudhat Tetor 2024, Prill e Maj 2025, pĂ«r tĂ« mĂ«suar nĂ«se pagesat ishin kryer nga burime shtetĂ«rore apo partiake dhe sa konkretisht. PS njoftoi se nuk do te kthente pergjigje. NjĂ«jtĂ« nĂ« thelb (si fenomen) edhe nga kryeministria. Afrim Krasniqi njofton se ISP ka kĂ«rkuar informacion nĂ« kryeministri lidhur me ministrat dhe pĂ«rgjigja ka qenĂ«, âse janĂ« aktivitete partiake dhe do deklarohen nĂ« KQZâ.
âNe do ta ndjekim kĂ«tĂ« proces edhe pas zgjedhjeveâ, tha ai
Mesazhi Â
Thelbi i mesazhit, sipas Krasniqit, Ă«shtĂ« nevoja qĂ« partitĂ« tĂ« jenĂ« transparente nĂ« financim. Pse ka aq shumĂ« rĂ«ndĂ«si? âSepse njĂ« parti qĂ« nuk tregon dhe provon burimet e financimit nĂ«se fiton zgjedhjet bĂ«het kĂ«rcĂ«nim pĂ«r cilĂ«sinĂ« e demokracisĂ« dhe shtetit tĂ« sĂ« drejtĂ«s, mbetet peng nĂ« vendimmarrje dhe ndjek praktika klienteliste siç edhe ka ndodhur gjatĂ« viteve tĂ« fundit. Ligjet e porositura janĂ« produkte tĂ« financimeve elektorale informaleâ, thotĂ« Krasniqi.
Sa vota i duhen një kandidati partie në listë të hapur për të fituar mandatin e deputetit në një qark të caktuar? Në një kohë kur zgjedhjet mbahen këtë të dielë, Faktoje.al në bashkëpunim me ekspertin e ekonomisë, Ilir Brasha, sjell një projeksion mbi këtë temë.
Qasja e kombinuar e sondazheve të fundit të publikuara (Barometri dhe Notosondaggi me News 24), të dhënave të zgjedhjeve të 2021 dhe numrit të regjistruar të diasporës për secilin qark, sipas ekspertit Ilir Brasha, ofron një model sa më të afërt me realitetin për të kuptuar prirjet elektorale si dhe, për të llogaritur shpërndarjen e mandateve në bazë të herësit.
PĂ«rllogaritjet
PĂ«rllogaritjet tregojnĂ« se mandati i deputetit mund tĂ« fitohet me mĂ« pak vota nĂ« qarkun e ShkodrĂ«s konkretisht 9â550 vota, kurse nĂ« qarkun e TiranĂ«s do tĂ« duheshin mĂ« shumĂ«, pĂ«rkatĂ«sisht 13â500 vota.
PĂ«r qarqet e VlorĂ«s, LezhĂ«s dhe GjirokastrĂ«s do tĂ« duheshin mĂ« pak se 10â000 vota pĂ«r tĂ« fituar mandatin e deputetit.
NĂ« renditje pas TiranĂ«s me herĂ«s mĂ« tĂ« lartĂ« Ă«shtĂ« Korça me 12â200 vota, ndjekur nga Fieri me 12â150 vota.
Rezultatet projeksion
Eksperti për ekonominë, Ilir Brasha, sqaron se rezultatet e herësit mund të ndryshojnë në varësi të votave që marrin partitë. Sa më shumë të shpërndahen votat tek partitë, aq më i vogël do të jetë herësi i mandatit, ku në çdo rast partia më e madhe është ajo që fiton më shumë mandate me herës më të ulët.
Pak mĂ« shumĂ« se dhjetĂ« vjet pas anĂ«tarĂ«simit tĂ« SllovenisĂ« nĂ« Bashkimin Evropian, ish-eurodeputeti slloven Jelko Kacin u shpreh atĂ«botĂ« (2004) se vendi i tij, edhe pse kishte shpresuar nĂ« njĂ« proces tĂ« shpejtĂ« negociatash, u pĂ«rball me vonesa pĂ«r shkak tĂ« kushteve tĂ« vendosura nga BE. âKur ne filluam negociatat besuam se do tâi kryenim me njĂ« tĂ« kĂ«rcitur tĂ« gishtaveâ, do tĂ« shprehej ai.
Sot, më shumë se dy dekada pasi Shqipëria mori (fillimisht) statusin e vendit kandidat (2014) dhe pas hapjes zyrtare të negociatave, vendi ndodhet në një fazë të re, atë të hapjes së grup- kapitujve.
Kryeministri Edi Rama shprehet se ShqipĂ«ria mund tĂ« bĂ«het anĂ«tare e BE-sĂ« brenda pak vitesh, duke i numĂ«ruar madje me âgishtat e dorĂ«sâ.
âShqipĂ«ria ka nĂ« tryezĂ« njĂ« plan tĂ« dakordĂ«suar me Bashkimin Europian pĂ«r tĂ« mbyllur negociatat brenda vitit 2027â, thotĂ« Rama.
Ai e identifikon këtë proçes me veten e tij dhe Partinë Socialiste si e vetmi mjet që e çon Shqipërinë në BE, duke përjashtuar de facto alternativat e tjera, sipas tij, si të paafta.
Afatet
Por sa i mundur Ă«shtĂ« pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« afati i vendosur? Drejtori Ekzekutiv i EMA-s, Gledis Gjipali, thotĂ« pĂ«r Faktoje.al se synimi pĂ«r tĂ« mbyllur gjithĂ« procesin e negociatave brenda 2027 Ă«shtĂ« ambicioz, por i arritshĂ«m.Â
âAmbicioz pĂ«r shkak tĂ« historisĂ« sĂ« procesit tĂ« integrimit tĂ« ShqipĂ«risĂ«, ku krahasimisht me vendet e rajonit vendit tonĂ« i janĂ« dashur mĂ« shumĂ« vite pĂ«r tĂ« arritur etapat e ndryshme tĂ« tij. QĂ« me negociatat pĂ«r MSA-nĂ«, (2003 deri me 2006, dhe hyrja nĂ« fuqi nĂ« 2009 e saj), e mĂ« pas me aplikimin pĂ«r anĂ«tarĂ«sim, ( i bĂ«rĂ« nĂ« 2009, por statusi si vend kandidat u arrit vetĂ«m nĂ« 2014, dhe nisja e negociatave nĂ« 2024) ShqipĂ«ria ka pasur shumĂ« pengesa qĂ« kanĂ« ngadalĂ«suar rrugĂ«timin e sajâ, thotĂ« ai.
Rëndom, kryeministri Rama e paraqet Shqipërinë si shembull frymëzues në krahasim me vendet e tjera në rajon, por rrugëtimi i secilit vend (Mali i Zi, Serbi, Maqedoni e Veriut), sipas ekspertit Gjergji Vurmo, është i veçantë.
Rasti i vetëm
Eksperti pĂ«r integrimin, Gledis Gjipali, thotĂ« se asnjĂ« vend i mĂ«parshĂ«m nuk ka mundur tâi pĂ«rmbyllĂ« negociatat brenda njĂ« periudhe 3 vjeçare, (referuar proceseve qĂ« njĂ« vend duhet tĂ« ndjekĂ« si ShqipĂ«ria). Ai mund ta krahasojĂ« deri diku procesin me zgjerimin e madh tĂ« BE-sĂ«Â (2004) me vendet ish-komuniste tĂ« EvropĂ«s Qendrore dhe Lindore, por sĂ«rish procesi, sipas tij, Ă«shtĂ« ndryshe nga 20 vjet mĂ« parĂ«Â
Krahasimi
Kryeministri Rama ka përmendur Finlandën si vendin që e ka thyer këtë rekord.
Por Drejtori Ekzekutiv (njĂ«herazi themeluesi) i Elevate Consulting, Gjergji Vurmo, thotĂ« pĂ«r Faktoje.al se procesi i pĂ«rshpejtuar i anĂ«tarĂ«simit tĂ« FinlandĂ«s bashkĂ« me dy vendet e tjera (Austri dhe Suedi) lidhet me arritjet ekonomike tĂ« kĂ«tyre vendeve dhe jo vetĂ«m.Â
âTĂ« tre vendet filluan zyrtarisht negociatat nĂ« Shkurt 1993 dhe i pĂ«rfunduan nĂ« Mars 1994. Brenda tĂ« njĂ«jtit vit u nĂ«nshkruan dhe ratifikuan traktatet e anĂ«tarĂ«simit dhe nga 1 Janar 1995 u bĂ«nĂ« zyrtarisht anĂ«tare tĂ« BEâ, thotĂ« Vurmo. Sipas tij, rasti i ShqipĂ«risĂ« Ă«shtĂ« i ndryshĂ«m, pasi edhe nĂ«se anĂ«tarĂ«sohemi, BE-ja mund tĂ« vendosĂ« masa shtesĂ« nĂ« disa fusha tĂ« veçanta.
Situata gjeopolitike
Nuk kemi vende të ngjashme, por ka një element të rëndësishëm që e favorizon Shqipërinë këto kohë.
âSituata gjeopolitike Ă«shtĂ« nĂ« favor tĂ« ShqipĂ«risĂ« ndĂ«rkohĂ« qĂ« reforma tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« ndĂ«rmarra kanĂ« dhĂ«nĂ« fytet e tyre, duke e bĂ«rĂ« vendin tonĂ« partner mĂ« tĂ« besueshĂ«m pĂ«rballĂ« BE-sĂ« dhe vendeve tĂ« saj anĂ«tare. TashmĂ« vendi ynĂ« ka barrĂ«n tĂ« provojĂ« se mund tâi arrij standardet e kĂ«rkuara duke thelluar reformat dhe zbatimin e tyre pasi nuk ka pengesa tĂ« jashtme ndaj procesitâ, thotĂ« Gjipali.
Edhe Vurmo mbĂ«shtet tĂ« njĂ«jtĂ«n tezĂ«: âAktualisht mund tĂ« themi se ShqipĂ«ria mundet potencialisht tĂ« pĂ«rfitojĂ« pikĂ«risht nga njĂ« moment i tillĂ« i volitshĂ«m gjeopolitik nĂ« rajon dhe mĂ« gjerĂ«. Sigurisht kĂ«tu nuk duhet mohuar edhe progresi i vendit nĂ« disa aspekte, po aq sa duhen njohur edhe sfidat tonaâ. Precedenti kur zgjerimi nuk ka qenĂ« vetĂ«m çështje teknike, por edhe qĂ«llim strategjik dhe gjeopolitik Ă«shtĂ« i pĂ«rsĂ«ritshĂ«m
Vurmo sjell ndërmend se, historia e BE ka njohur edhe më herët raste të tilla anëtarësimi ku elementi gjeo-politik (më shumë sesa ai i përmbushjes se kritereve teknike) ka luajtur një rol të posaçëm, si rasti i Greqisë apo ai i Spanjës.
Arritja
Thënë kjo, dhe duke marrë të mirëqenë vullnetin politik të vendeve anëtare, teorikisht, sipas Vurmos, është e mundur që vendi të përmbyllë negociatat deri në fund të 2027-ës dhe të nënshkruajë dhe ratifikojë traktatin e anëtarësimit deri në 2030-ën, ku me siguri, sipas tij, do të kërkohen periudha tranzitore më të gjata (pas 2030-ës) për politika të caktuara.
Kushtet
ShqipĂ«ria duhet tĂ« zbatojĂ« reforma tĂ« thella nĂ« fusha kyçe si sundimi i ligjit, ekonomia dhe lufta kundĂ«r korrupsionit e krimit tĂ« organizuar. KohĂ«zgjatja e negociatave me BE-nĂ« varet nga shpejtĂ«sia e kĂ«tyre reformave dhe pĂ«rafrimi me legjislacionin e BE-sĂ«. Ădo kapitull negociues konsiderohet i mbyllur vetĂ«m kur tĂ« gjitha vendet anĂ«tare janĂ« plotĂ«sisht tĂ« kĂ«naqura me progresin dhe procesi pĂ«rfundon kur tĂ« gjithĂ« kapitujt janĂ« mbyllur zyrtarisht nga KĂ«shilli Evropian.
Partia Demokratike ende nuk e ka publikuar zyrtarisht programin në faqen e saj zyrtare, por kryetari i kësaj force politike, Sali Berisha, në kohë të ndryshme, ka paraqitur një plan sfidues ekonomik për katër vitet e ardhshme nëse fiton zgjedhjet.
Faktoje.al i Ă«shtĂ« referuar tre premtimeve kryesore tĂ« PD-sĂ« pĂ«r 100 ditĂ«t e para, (ato qĂ« janĂ« edhe mĂ« tĂ« prekshme pĂ«r qytetarin), pĂ«r tĂ« kuptuar se sa Ă«shtĂ« fatura dhe mbi tĂ« gjitha sa e mundur Ă«shtĂ« tĂ« realizohen nĂ« njĂ« kohĂ« aq tĂ« shkurtĂ«r.  Â
Premtimet përfshijnë vendosjen e një minimumi jetik prej 200 eurosh dhe rritjen me 20% të çdo pensioni mbi këtë shumë, ulje drastike të çmimit të energjisë elektrike në 7 lekë për kilovat për qytetarin dhe 6 për biznesin e vogël si dhe përgjysmim të ngarkesës fiskale mbi naftën.
Faktoje.al, nĂ« bashkĂ«punim me ekspertin e ekonomisĂ«, Ilir Brasha, i Ă«shtĂ« referuar dy periudhave; 100 ditĂ« (koha e premtuar) dhe brenda njĂ« viti pĂ«r tĂ« parĂ« kostot.Â
PĂ«rgjysmimi i naftĂ«s  Â
Referuar përllogaritjeve, eksperti Ilir Brasha, sqaron se nëse zbatohen premtimet për përgjysmimin e taksave mbi karburantin, buxheti i shtetit do të përballet me një mungesë të ardhurash prej rreth 22.6 miliard lekësh në vit. Vetëm për 100 ditët e para të qeverisjes, kostoja e kësaj mase (që janë 27% vitit), do të arrijë në afro 6.2 miliard lekë
Â
Niveli Lekë
* TR 2024 (Lekë)
 TR â Premtime PDÂ
 Diferenca Lekë
Karburant i importuar
Â
      657,562,722
            657,562,722
                           â Â
Akciza Lekë
38.8
 25,513,433,631
      12,756,716,816
  (12,756,716,816)
Taksa e Karbonit Lekë
3
   1,972,688,167
            986,344,084
        (986,344,084)
Taksa e Qarkullimit Lekë
27
 17,754,193,506
        8,877,096,753
    (8,877,096,753)
TTL pa TVSH
Â
 45,240,315,305
      22,620,157,653
  (22,620,157,653)
TVSH
Â
   9,048,063,061
        4,524,031,531
    (4,524,031,531)
TTL me TVSH Viti
Â
 54,288,378,366
      27,144,189,183
 (27,144,189,183)
TTL me TVSH 100 ditë
Â
 14,873,528,319
        7,436,764,160
   (7,436,764,160)
Â
Â
Â
Â
Â
Burimi: Ministria e Financave & Drejtoria e Doganave
Por jo vetĂ«m. NĂ«se zbatohet edhe pĂ«rgjysmimi i TVSH-sĂ« pĂ«r naftĂ«n, humbjet pĂ«r arkĂ«n e shtetit do tĂ« thellohen edhe mĂ« tej, duke kapur njĂ« vlerĂ« shtesĂ« prej 4.5 miliard lekĂ«sh nĂ« vit. NĂ« total, ulja e pĂ«rgjithshme e taksave mbi karburantin pritet tâi kushtojĂ« buxhetit rreth 27 miliard lekĂ« nĂ« vit dhe afro 7.4 miliard lekĂ« vetĂ«m nĂ« 100 ditĂ«t e para tĂ« qeverisĂ« sĂ« re.
Edhe qendra ALTAX në një analizë të pavarur të saj vëren se taksa mbi karburantet sipas premtimit të PD mund të sjellë një humbje të mundshme të të ardhurave diku mes 20 deri në 30 mln euro.
Energjia
Partia Demokratike, pĂ«rmes kryetarit Sali Berisha, ka premtuar njĂ« ulje tĂ« ndjeshme tĂ« çmimit tĂ« energjisĂ« elektrike: 7 lekĂ« pĂ«r kilovat pĂ«r konsumatorĂ«t familjarĂ« dhe 6 lekĂ« pĂ«r bizneset. Por sa do tâi kushtojĂ« kjo buxhetit tĂ« shtetit?
Duke supozuar (shifër konkrete nuk ka) se 90% e familjeve konsumojnë më pak se 700 kWh në muaj (dhe paguajnë aktualisht një tarifë prej 8.5 lekësh), si dhe duke llogaritur një çmim mesatar prej 9.5 lekësh për bizneset, (në rastin më të mirë pasi dhe nga arkëtimet e 2024 rezulton çmim i përafërt), ulja e çmimit në nivelet e premtuara do të krijonte mungesë të ardhurash, që sipas Brashës, do të kapte shifrën e rreth 20 miliard lekëve në vit.
Pjesa më e madhe e kësaj humbjeje buxhetore do të vinte nga ulja e cmimit për biznesin, që kanë konsumin më të lartë dhe tarifat më të larta. Nëse ulja do të zbatohej vetëm për konsumatorët familjarë,  kostoja për buxhetin do të ishte rreth 6.5 miliard lekë në vit.
Humbja totale për 100 ditët e para nga ulja e çmimit të energjisë elektrike do të ishte në masën e 5.4 miliard lekë.
âKy premtim duket joshĂ«s pĂ«r konsumatorĂ«t, por pas vetes tĂ«rheq njĂ« faturĂ« tĂ« rĂ«ndĂ« pĂ«r financat publike, qĂ« do tĂ« kĂ«rkonte ose subvencione shtesĂ« nga buxheti, ose kosto tĂ« mbuluara pĂ«rmes borxhit, taksave tĂ« tjera, ose shkurtimeve buxhetore nĂ« sektorĂ« tĂ« tjerĂ«â, thotĂ« eksperti i ekonomisĂ«, Ilir Brasha.
Pensionet
ĂshtĂ« premtuar gjithashtu qĂ« tĂ« gjitha pagesat e marra nga njĂ« individ apo familje tĂ« jenĂ« mĂ« tĂ« larta se 200 euro. Berisha ka premtuar njĂ«kohĂ«sisht edhe rritje tĂ« pensioneve mbi kĂ«tĂ« vlerĂ«. NĂ«se futet ligji i minimumit jetik nuk ndryshojnĂ« vetĂ«m pensionet poshtĂ« vlerĂ«s sĂ« tij, por gjithashtu edhe ato me vlerĂ« mĂ« tĂ« lartĂ«.
Deri me 30 shtator 2024, rezultojnĂ« 624â689 pensionistĂ« nga zonat urbane me masĂ« mesatare pensioni 18â568 lekĂ« si dhe 92â541 pensionistĂ« nga zonat rurale me masĂ« mesatare pensioni 11â089 lekĂ«.  NdĂ«rsa nuk ka tĂ« dhĂ«na tĂ« detajuara pĂ«r pensionet sipas fashave, pĂ«rllogaritjet nĂ« kĂ«tĂ« rast janĂ« bĂ«rĂ« mbi mesataren dhe bazuar nĂ« raportin zyrtar tĂ« ISSH pĂ«r vitin 2023.
Eksperti Ilir Brasha në këtë rast ka përllogaritur dy skenarë të mundshëm: a) Rritje proporcionale, ku të gjitha pensionet rriten duke ruajtur dallimet mes tyre. b) Rritje gjysmë proporcionale, ku pensionet rriten, por diferencat aktuale mes tyre ruhen vetëm pjesërisht. Kostoja sërish rezulton e madhe. Vetëm për 100 ditët e para do të kapte vlerën e rreth 35.5 miliard lekëve.
PĂ«rfundim
Analiza në total, sipas ekspertit Ilir Brasha, tregon se është e pamundur nga ana buxhetore që të arrihet realizimi i premtimeve për të paktën tre aspektet kryesore. Kostoja buxhetore në këtë rast është relativisht e lartë në masën e 1/5-s së totalit të të ardhurave buxhetore për një vit.
Sipas tij, për realizimin e premtimeve duhet të rritet defiçiti buxhetor e për pasojë edhe borxhi publik, për arsye se buxheti i shtetit e ka të pamundur që të amortizojë të gjithë vlerën prej rreth 48 miliard lekë për 100 ditë dhe rreth 163 miliard lekë për vitin e plotë (për të tre premtimet).
âKjo mund tĂ« realizohet nĂ« njĂ« periudhĂ« mĂ« tĂ« gjatĂ« dhe jo nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« menjĂ«hershme, por nĂ« formĂ« graduale duke rregulluar edhe zĂ«rat e tjerĂ« tĂ« buxhetitâ, thotĂ« Brasha.
Kryeministri Edi Rama deklaroi nĂ« fund tĂ« muajit Shkurt se nga lista e gjatĂ« e ministrave ndĂ«r vite vetĂ«m dy prej tyre janĂ« tĂ« dĂ«nuar nga drejtĂ«sia. âNĂ« tre mandate kanĂ« qenĂ« rreth ose 60 ministra, numĂ«rojini pak. Dy ministra janĂ« dĂ«nuar nga mandati i parĂ«, njĂ«ri i PartisĂ« Socialiste, njĂ«ri i aleatit strategjik ndjesĂ« pastĂ« partia aleate strategjike, pastaj njĂ« i tretĂ« nĂ« paraburgim sot e gjithĂ« ditĂ«n por i padĂ«nuar ende qĂ« prezumohet i pafajshĂ«m sipas drejtĂ«sisĂ« europiane dhe njĂ« i katĂ«rt nĂ« arrati, zĂ«vendĂ«s kryeministri. 4, ok?â, Ă«shtĂ« shprehur Rama nĂ« rubrikĂ«n âsy me syâ. Kjo ishte e para, por jo e fundit deklaratĂ« e RamĂ«s pĂ«r korrupsionin dhe hetimet ndaj anĂ«tarĂ«ve tĂ« qeverisĂ« sĂ« tij.
Edhe nĂ« takimin e fundit me diasporĂ«n nĂ« Milano, Rama Ă«shtĂ« pĂ«rpjekur tĂ« relativizojĂ« perceptimin e pĂ«rcjellĂ« nga opozita se âgjysma e qeverisĂ« Ă«shtĂ« nĂ« burgâ, duke ofruar mĂ« shumĂ« njĂ« kornizĂ« statistikore. NĂ« takimin me diasporĂ«n, Rama tha me pak fjalĂ« se hetimet ndĂ«r vite janĂ« arsye pĂ«r krenari dhe jo pĂ«r turp, pasi janĂ« rezultat i njĂ« drejtĂ«sie tĂ« pavarur.
Arsyeja
Politologu Ilir Kalemaj thotĂ« pĂ«r Faktoje.al se, âdeklarata e RamĂ«s qĂ« kĂ«rkon tĂ« shfajĂ«sohet duke bĂ«rĂ« spin-in e zakonshĂ«m, pĂ«r tĂ« justifikuar akuzat e shumĂ«fishta ndaj anĂ«tarĂ«ve tĂ« tij tĂ« kabinetit, janĂ« thjesht pĂ«r efekt elektoral por nuk dihet çfarĂ« efektshmĂ«rie mund tĂ« kenĂ«â.
Pse? âKjo pasi Ă«shtĂ« nĂ« kontradiktĂ« termash si dhe sfumon logjikĂ«n elementare. Pra, nga njĂ«ra anĂ« SPAK si institucion Ă«shtĂ« krijuar dhe vijon tĂ« mbĂ«shtetet vetĂ«m nga PS dhe Rama si garant i tij dhe nga ana tjetĂ«r, mbi 90 pĂ«rqind e tĂ« akuzuarve tĂ« SPAK nĂ« nivelet e larta janĂ« ish-ministra, ish-deputetĂ« dhe ish-kryebashkiakĂ« tĂ« PS, duke filluar nga ish-bashkĂ«punĂ«torĂ«t mĂ« tĂ« ngushtĂ« tĂ« RamĂ«s si Tahiri, Ahmetaj dhe Beqajâ.
Nga ana tjetër, sipas tij, një aradhë e gjatë funksionarësh të lartë duke nisur nga Veliaj janë gjithashtu rrugës së përballjes me drejtësinë.
Kalemaj e ka një shpjegim të relativizimit të fenomenit.
âNuk mund ta kapitalizosh SPAK dhe reformĂ«n nĂ« drejtĂ«si elektoralisht thjesht se sondazhet e nxjerrin kĂ«tĂ« organ tĂ« drejtĂ«sisĂ« tĂ« vlerĂ«suar nga qytetarĂ«t dhe njĂ«kohĂ«sisht tĂ« nĂ«nvleftĂ«sosh rolin dhe peshĂ«n e bashkĂ«punĂ«torĂ«ve tĂ« tu tĂ« dikurshĂ«m ose tĂ« tashĂ«m thjesht pĂ«r tĂ« marrĂ« votaâ.
Fenomeni Â
Rrethi i hetimeve dhe ndjekjeve penale ndaj zyrtarëve të lartë dhe ish-zyrtarëve në Shqipëri është zgjeruar ndjeshëm ndër vite, me një seri rastesh që përfshijnë emra të njohur të politikës shqiptare si ministra, deputetë, kryetar bashkie⊠etj
Në morinë e hetimeve Faktoje.al i është referuar vetëm paraqitjeve publike në dyert e SPAK , kallëzimeve të raportuara nga opozita si dhe njoftimeve zyrtare të SPAK që prekin emra ministrash dhe ish-ministra nga viti 2013, sa kohë deklarata e Ramës i referohej vetëm ministrave ndër vite.
ĂfarĂ« ka ndodhur?
Duke përmendur vetëm dy ministra të dënuar dhe dy të tjerë (njëri në paraburgim dhe tjetri në arrati), Rama deri diku është përpjekur ta përdorë edhe si argument për një standard të lartë moral, por edhe institucional.
Por le të marrim vetëm ata që aktualisht janë në burg dhe për çfarë për të kuptuar se sa qëndron ky standard?
Rastet
Kërkim ndërkombetar
Të dënuar
TĂ« pandehur
NĂ« gjykim/arrest me burg
Arrest me burg
Arben Ahmetaj
Lefter Koka
Sonila Qato
Ilir Beqaj
Erion Veliaj
Saimir Tahiri
Kryetari i BashkisĂ« sĂ« TiranĂ«s, Erion Veliaj, ndodhet nĂ« arrest me burg pasi ai dhe bashkĂ«shortja e tij Ajola Xoxe dyshohen nga SPAK se janĂ« ideatorĂ«t dhe zbatuesit e njĂ« skeme korruptive dhe pastrimi parash, me zanafillĂ« bashkinĂ« e TiranĂ«s. NĂ« fillimet e qeverisĂ« Rama, Veliaj (para se tĂ« zgjidhej kryetar bashkie) ka mbajtur prej dy vitesh postin e ministrit tĂ« PunĂ«s dhe ĂĂ«shtjeve Sociale. NjĂ« tjetĂ«r funksionar i lartĂ«, ish-zv.kryeministri Arben Ahmetaj ndodhet nĂ« kĂ«rkim ndĂ«rkombĂ«tar. Ndaj tij janĂ« ngritur akuza pĂ«r âpastrim parashâ, âfshehje tĂ« pasurisĂ«â dhe âkorrupsion pasivâ. Hetimet janĂ« shtyrĂ« tre herĂ« deri tani. Ndaj tij Ă«shtĂ« nĂ« zhvillim edhe njĂ« hetim pasuror, ku janĂ« sekuestruar disa prona
Në një tjetër çështje, SPAK ka kërkuar gjykimin për 11 të pandehur në aferën e SASPAC, përfshirë ish-ministrin Ilir Beqaj, i akuzuar për 6 vepra të rënda penale, ndër to korrupsion dhe mashtrim.
SPAK gjithashtu ka shpallur pretencën për ish-drejtoreshën e ARRSH, Sonila Qato, e akuzuar për shkelje të barazisë në tendera për një kontratë prej 19 milionë euro. Për të është kërkuar 1 vit burg dhe ndalim nga funksionet publike për 5 vite. Qato ka mbajtur edhe postin e Ministres për Mbrojtjen e Sipërmarrjes në vitin 2017.
Të dënuarit
Ish-ministri i Mjedisit, Lefter Koka, u dĂ«nua me 10 vite burg pĂ«r çështjen e inceneratorĂ«ve, por pĂ«rfitoi ulje dĂ«nimi nga gjykimi i shkurtuar, duke u dĂ«nuar pĂ«rfundimisht me 6 vite e 8 muaj. I njĂ«jti dĂ«nim vlen edhe pĂ«r çështjen e inceneratorit tĂ« Elbasanit. NdĂ«rkohĂ«, ish-ministri i BrendshĂ«m, Saimir Tahiri, u dĂ«nua me 5 vite burg pĂ«r âshpĂ«rdorim detyreâ, i reduktuar nĂ« 3 vite e 4 muaj. Ai u lirua nĂ« qershor 2023, megjithĂ«se i kishin mbetur edhe 1 vit e 8 muaj nga dĂ«nimi. Akuzat mĂ« tĂ« rĂ«nda ndaj tij nuk u provuan.
Kallëzimet
Disa prej ministrave aktualĂ« apo ish kanĂ« dĂ«shmuar nĂ« SPAK rreth kallĂ«zimeve qĂ« janĂ« adresuar ndaj tyre kryesisht nga forcat politike kundĂ«rshtare, por ka edhe prej tyre (nĂ« njĂ« numĂ«r shumĂ« tĂ« pakĂ«t) qĂ« kanĂ« dĂ«shmuar edhe pa qenĂ« tĂ« kallĂ«zuar, si persona qĂ« kanĂ« dijeni mbi çështjet qĂ« po heton SPAK. Fenomeni ndĂ«r vite tregon gjithashtu se jo çdo kallĂ«zim apo denoncim ka qenĂ« i bazuar nĂ« prova, ndĂ«rsa PD-ja pĂ«r shkak edhe tĂ« luftĂ«s sĂ« brendshme ka qenĂ« e fragmentuar pa arritur tĂ« krijojĂ« njĂ« data bazĂ« se sa kallĂ«zime ka depozituar ndĂ«r vite dhe pĂ«r çfarĂ« konkretisht ndaj ministrave tĂ« qeverisĂ« âRamaâ. TĂ« paktĂ«n njĂ« e tillĂ« nuk iu vu nĂ« dispozicion Faktoje.al deri nĂ« botimin e kĂ«tij artikulli.
Lista
Faktoje.al sjellë një listë emrash të ministrave aktualë dhe atyre ndër vite që janë paraqitur të paktën një herë në SPAK, si dhe atyre ndaj të cilëve ka pasur një kallëzim penal. Mbi 30% e listës së 65 ministrave (qysh prej vitit 2013) rezulton të ketë pasur të paktën një ballafaqim direkt ose indirekt me organet e drejtësisë. Ndërkohë, me probleme ligjore të theksuara deri më tani (të dënuar, pandehur, arrest me burg, në kërkim) rezultojnë 6
PĂ«rfundim
Referuar sa mĂ« sipĂ«r, deklaratĂ«n e kryeministrit Edi Rama se nga viti 2013 e deri mĂ« sot janĂ« dĂ«nuar vetĂ«m dy ministra, njĂ« tjetĂ«r ndodhet nĂ« paraburgim dhe njĂ« I katĂ«rt nĂ« arrati do ta kategorizojmĂ« gjysmĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« Â
Skedari i ministrave në raport me drejtësinë nga viti 2013
Skedari i ministrave në raport me drejtësinë nga viti 2013
Kërkim ndërkombëtar
Arrest me burg
Të dënuar:
TĂ« pandehur
NĂ« gjykim/arrest me burg
Arben Ahmetaj
Erion Veliaj
Lefter Koka
Sonila Qato
Ilir Beqaj
Saimir Tahiri
Ministra aktualë që janë paraqitur në SPAK dhe/ose ndaj tyre ka një kallëzim penal
Edi Ramaâ (I kallĂ«zuar nga PD,ish-LSI)           Â
Ulsi Manja â (I kallĂ«zuar nĂ« SPAK)
Belinda Balluku â (paraqitur nĂ« SPAK, e kallĂ«zuar nga PD)
Blendi Gonxhe â (paraqitur nĂ« SPAK, i kallĂ«zuar)
Taulant Balla â (paraqitur nĂ« cilĂ«sinĂ« e personit qĂ« ka bĂ«rĂ« kallĂ«zimin, por Ă«shtĂ« gjithashtu i kallĂ«zuar nga PD)
Ogerta Manastirliu â (paraqitur nĂ« SPAK, e kallĂ«zuar nga PD)
Anila Denaj â (paraqitur nĂ« SPAK)
Pirro Vengu â (I kallĂ«zuar nĂ« SPAK)
Albana Koçiuâ (E kallĂ«zuar nga PD)
Ish-ministra, aktualisht deputetë
Niko Peleshi (paraqitur në SPAK, i kallëzuar nga LSI)
Nasip Naço (paraqitur në SPAK)
Elisa Spiropali (E kallëzuar nga PD)
Blendi Klosi (I kallëzuar në SPAK)
Ermonela Felaj (Thirrur në SPAK bashkëshorti i saj)
Edona Bilali (E kallëzuar në SPAK nga një ekspert IT)
Fatmir Xhafaj (I kallëzuar në SPAK nga PD)
Petrit Vasili (paraqitur në SPAK)
Damian Gjiknuri (paraqitur në SPAK, i kallëzuar nga PD)
Olta Xhaçka (Nën hetim, paraqitur në SPAK )
Eduard Shalsi (I kallëzuar në SPAK)
Etilda Gjonaj (E kallëzuar nga PL)
Lindita Nikolla (E kallëzuar nga PD)
Ish ministra, por jo deputetë
Edmond Haxhinasto (paraqitur në SPAK)
Elva Margariti (E kallëzuar në SPAK)
Edmond Panariti (I kallëzuar në SPAK)
Erion Veliaj (arrest me burg)
Të larguar nga politika që janë paraqitur në SPAK
Shkëlqim Cani (paraqitur në SPAK)
Ervin Mete (paraqitur në SPAK)
Sander Lleshaj (paraqitur në SPAK, i kallëzuar nga Myslim Murrizi)
MĂ« 11 prill (sot)nis zyrtarisht fushata elektorale pĂ«r zgjedhjet parlamentare tĂ« 11 majit. Ădo forcĂ« politike ka zgjedhur mĂ«nyra tĂ« ndryshme pĂ«r tĂ« nisur garĂ«n, duke premtuar nĂ« bllok shpalosje tĂ« programeve dhe mesazhe politike.
Partia Socialiste
âShqipĂ«ria 2030 nĂ« BE, vetĂ«m me Edin dhe PSâ, Ă«shtĂ« slogani i PS-sĂ« qĂ« pĂ«rforcon retorikĂ«n e vazhdueshme tĂ« kĂ«saj force politike se, âvetĂ«m  Edi Rama mund ta pĂ«rmbushĂ« kĂ«tĂ« aspiratĂ«â. Slogani tregon gjithashtu pĂ«rqendrim tĂ« gjithĂ« fushatĂ«s rreth njĂ« figure tĂ« vetme politike.
PS do tĂ« çelĂ« zyrtarisht fushatĂ«n (nesĂ«r) mĂ« 12 prill nĂ« orĂ«n 12:00 nĂ« Sheshin âSkĂ«nderbejâ, duke pĂ«rdorur si simbolikĂ« 12 yjet e flamurit tĂ« Bashkimit Europian, njĂ« metaforĂ« pĂ«r 12 qarqet e ShqipĂ«risĂ« dhe pĂ«r destinin kryesor tĂ« PS-sĂ«, anĂ«tarĂ«simin nĂ« BE.
Ădo qark do tĂ« pĂ«rfaqĂ«sohet nga njĂ« ekip delegues ndĂ«rsa nga Tirana do tĂ« flasĂ« vetĂ« Edi Rama.
Më 11 prill, (sot) PS zhvillon takime virtuale me gratë dhe vajzat në të 12 qarqet, ndërsa vetë ai do të jetë i pranishëm në Teatrin e Operas dhe Baletit në një sallë plot me gra. Fokusi do të jetë roli i grave në strukturat drejtuese, dhe rëndësia e barazisë gjinore në politikë.
PD-ASHM
Partia Demokratike dhe koalicioni Aleanca pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« MadhĂ«shtore drejtuar nga Sali Berisha do tĂ« hapin fushatĂ«n sot nĂ« orĂ«n 19:00 nĂ« Sheshin âNĂ«nĂ« Terezaâ. Skena Ă«shtĂ« ngritur prej dy ditĂ«sh dhe aktiviteti i zhvilluar pasdite paralajmĂ«ron njĂ« takim me mesazhe politike ku pĂ«rveç drejtuesve tĂ« koalicionit, pjesĂ«marrĂ«s do tĂ« jenĂ« edhe figura publike jashtĂ« politikĂ«s. Pritet tĂ« flasĂ« Chris Lacivita, strategu amerikan qĂ« PD e prezanton si njeriun qĂ« do tĂ« drejtojĂ« fushatĂ«n, herĂ« nga SHBA dhe herĂ« nĂ« terren.
Programi elektoral i PD do të prezantohet i plotë më 12 prill, ora 17:00, në Pallatin e Kongreseve para anëtarëve të Këshillit Kombëtar
âNisma- SHBâ dhe LĂ«vizja âBashkĂ«â
 Koalicioni âNisma ShqipĂ«ria BĂ«hetâ do ta hapĂ« fushatĂ«n mĂ« 12 prill nĂ« VlorĂ«, nĂ« orĂ«n 18:00, ndĂ«rsa LĂ«vizja âBashkĂ«â e Arlind Qorit zgjedh Fierin pĂ«r nisjen zyrtare tĂ« saj mĂ« 13 prill, nĂ« orĂ«n 10:30.
âMundĂ«siaâ
Agron Shehaj i partisĂ« âMundĂ«siaâ e hap fushatĂ«n mĂ« 12 prill me njĂ« format ndryshe njĂ« tur 12-orĂ«sh me autobus, qĂ« do tĂ« pĂ«rshkojĂ« ShqipĂ«rinĂ« nga Shkodra nĂ« SarandĂ«, duke ndaluar nĂ« qytetet kryesore pĂ«r takime me qytetarĂ«t. MĂ« 13 prill ai Ă«shtĂ« shprehur se do tĂ« prezantojĂ« programin e plotĂ« elektoral.
Koalicioni Euroatlantik
Lulzim Basha do ta hapë fushatën më 12 prill në orën 11:00, te Xibraku. Ai garon në zgjedhje nën logon e Koalicionit Euroatlantik, duke u pozicionuar si alternativë perëndimore dhe pro-integrimit.
Zonat e riskut
11 maji pritet të jetë një betejë vendimtare për secilën prej këtyre forcave. Partitë politike kanë paralajmëruar shumëcka në fushatën e tyre të parakohshme, ndërsa hapin fushatën dikush me performanca artistike, dikush me simbole europiane e me mesazhe politike. Por si është situata në terren? ISP në një raport të hollësishëm flet mbi zonat me riskun më të lartë për zgjedhjet parlamentare të 11 majit. Harta nuk konfirmon shkelje të standardeve zgjedhore dhe as zona ku do të ketë konflikt/incidente apo devijim të votës, por paralajmëron se ku mund të ketë duke ndihmuar në këtë mënyrë në parandalimin e çdo forme të abuzimit me votën dhe cenimit të standardeve.
Risku i lartë
Sipas raportit të hartuar nga ekspertët e ISP, Bashkia Elbasan dhe Durrës kanë koeficientin më të lartë të riskut, (87%), për shkak të ndërthurjes së shumë elementëve aty (ekzistenca e korrupsionit në nivele të larta, grupeve kriminale me ndikim, lidhjeve të forta informale, nivelit të trafikimit të votës dhe rolit të individëve të fuqishëm ekonomikisht, si dhe traditës në 2-3 zgjedhjet e fundit parlamentare dhe lokale). Pas tyre dhe për të njëjtat motive vijnë bashkia Dibër, bashkia Lezhë, bashkia Kurbin, bashkia Shkodër, Fier etj.
Risku i ulët
Zonat me riskun më të ulët elektoral janë kryesisht zonat tradicionale të specifikave të njëjta edhe me zgjedhjet e viteve 2015-2025. Të tilla, sipas ISP, janë Përmeti, Maliq, Konispol, Finiq, Dimal, Gramsh, Belsh, etj, zona të cilat sipas ekspertëve nuk kanë krim të organizuar, nuk kanë individë të fuqishëm politikë dhe ekonomikë pas tyre, si dhe nuk kanë peshë të madhe elektorale.
Kryeministri Edi Rama deklaroi tĂ« martĂ«n nĂ« rubrikĂ«n âsy mĂ« syâ se nuk parasheh ndryshim tĂ« mazhorancĂ«s zgjedhjet e ardhshme parlamentare.  âTani qĂ« tĂ« jemi shumĂ« tĂ« qartĂ«; unĂ« nuk parashoh ndryshim tĂ« mazhorancĂ«s, tĂ« shumicĂ«s. PS do ta rifitojĂ« shumicĂ«nâŠâ, tha Rama.
Mandatet Â
Faktoje.al në bashkëpunim me ekspertin, Ilir Brasha, sjell një projeksion mbi numrin e mandateve që mund të marrin partitë pjesëmarrëse, edhe pse sistemi aktual zgjedhor në Shqipëri, ashtu siç është i ndërtuar, favorizon në mënyrë të qartë partitë më të mëdha, duke e bërë shumë më të vështirë për partitë e vogla, që të sigurojnë përfaqësim në Kuvend.
Ky fenomen vjen si pasojë e shpërndarjes së mandateve dhe mënyrës se si numërohen votat në nivel qarku.
Në parim, Ilir Brasha shpjegon se partia më e madhe (në këtë rast PS) zakonisht arrin të fitojë një numër më të madh mandatesh për një numër më të vogël votash për mandat, krahasuar me çdo parti tjetër që renditet më poshtë në garë. Që do të thotë se sa më e madhe të jetë partia, aq më efikase bëhet ajo në konvertimin e votave në mandate. E kundërta ndodh me partitë më të vogla, të cilat shpesh e kanë të pamundur të fitojnë një mandat, edhe kur kanë një numër të konsiderueshëm votash në total në shkallë vendi.
Zgjedhjet 2021
Një shembull konkret i këtij fenomeni u pa në zgjedhjet parlamentare të vitit 2021. Lëvizja Socialiste për Integrim, ndonëse mori rreth 107 mijë vota në rang kombëtar, ajo nuk arriti të sigurojë një përfaqësim proporcional me votat e saj (6.81% ose katër mandate)
Kjo ndodhi sepse votat e LSI-sĂ« ishin tĂ« shpĂ«rndara nĂ« tĂ« 12 qarqet duke mos arritur tĂ« pĂ«rqendrohen nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tâi siguronin mandate. E kundĂ«rta ndodhi me PartinĂ« Socialdemokrate tĂ« Tom Doshit, e cila edhe me njĂ« numĂ«r mĂ« tĂ« vogĂ«l votash se LSI (35475 ose 2.25%) siguroi tre mandate falĂ« pĂ«rqendrimit tĂ« votuesve nĂ« qarqe tĂ« veçanta.
Skenari
I njëjti skenar pritet të ndodhë edhe në zgjedhjet parlamentare të vitit 2025. Edhe pse këtë herë kemi votën e emigrantëve, dhe një sistem me lista pjesërisht të hapura, parimi i shpërndarjes së mandateve mbetet i njëjtë dhe favorizon sërish partitë që arrijnë të përqendrojnë votën në qarqe të caktuara.
PĂ«rllogaritja
Kur mbeten rreth një muaj përpara zgjedhjeve, Ilir Brasha, i është referuar dy elementeve për të sjellë një projeksion të deritashëm mbi mandatet e deputetëve.
Sondazhi i fundit i pavarur që shërben si indicie e mirë për shpërndarjen e votave për partitë në vend është ai Barometrit. Brasha në këtë rast i është referuar rezultatit të Barometrit gjatë muajit Mars, me të dhënat e mbledhura gjatë muajit Shkurt, (tjetri publikohet një javë më pas).
Elementi i dytë janë rezultatet e zgjedhjeve parlamentare të vitit 2021. Pse jo lokalet e 2023? Sepse ato nuk ofrojnë një pasqyrë të saktë të mbështetjes për partitë në nivel kombëtar, pasi ndikohen ndjeshëm nga faktorë lokalë.
Ndaj dhe, për të krijuar një projeksion më të qëndrueshëm dhe realist për mënyrën se si mund të shpërndahen mandatet në zgjedhjet e ardhshme, eksperti Ilir Brasha ka bërë një përllogaritje bazuar tek rezultatet e sondazhit të Barometrit për muajin Shkurt me votat reale të fituara nga partitë kryesore në zgjedhjet parlamentare të vitit 2021.
Projeksioni në këtë rast merr parasysh jo vetëm përqindjet e mbështetjes nga sondazhi, por edhe realitetin elektoral shqiptar, ku shpërndarja gjeografike e votës, madhësia e qarqeve dhe sistemi zgjedhor ndikojnë drejtpërdrejt në ndarjen e mandateve.
Numrat
Sipas kësaj analize të kombinuar, eksperti Brasha përllogarit se (deri më tani) Partia Socialiste del përsëri forca e parë politike në vend, duke siguruar 75 mandate, që i japin asaj sërish shumicën në Kuvend (140 mandate në total).
Partia Demokratike, pavarësisht një rritjeje të lehtë të mbështetjes në sondazhe, (sipas përllogaritjeve të deritashme) arrin të sigurojë 54 mandate.
Megjithëse vota e emigrantëve dhe listat pjesërisht të hapura janë elementë të rinj që mund të kenë ndikim në rezultat, në këtë fazë kohore që jemi, ato nuk e ndryshojnë thelbin e përballjes: një mazhorancë për PS dhe një opozitë ende në kërkim të rritjes së ndikimit elektoral.
TĂ« vegjlit
Pozitive, pĂ«r ekspertin Ilir Brasha, duken rezultatet e partive tĂ« reja tĂ« cilat, sipas pĂ«rllogaritjeve tĂ« deritashme qĂ« ai ka bĂ«rĂ«, bashkĂ«risht sigurojnĂ« 11 mandate, pĂ«rkatĂ«sisht koalicioni âNisma ShqipĂ«ria BĂ«hetâ arrin tĂ« fitojĂ« 8 mandate, Partia âMundĂ«siaâ 2 mandate dhe partia LĂ«vizja âBashkĂ«â 1 mandat.
Po të shikojmë votat sipas qarqeve, përveç Shkodrës dhe Kukësit që kryesohen nga koalicioni PD-ASHM, të gjitha të tjerat kryesohen nga PS.
Tabela 1: Projeksion, shpërndarja e mandateve sipas partive dhe qarqeve në zgjedhjet e 11 majit 2025.
Surprizat
Nga tabela më sipër,  vërejmë 2 skenarë që ka nxjerrë eksperti Brasha. Njëri na tregon që Partia Socialiste fiton zgjedhjet me 75 deputetë, pra siguron shumicën e qëndrueshme. Skenari i dytë lidhet me elementin e emigrantëve që votojnë për herë të parë nga jashtë, si dhe numri i të pavendosurve në rritje nëse i referohemi periudhës së mbajtjes së sondazhit të Barometrit.
Duke iu referuar dy  elementëve në fjalë, eksperti Brasha thotë se, situata mund të ndryshojë shumë lehtë në disfavor për PS-në. Që do të thotë se, nëse votat e emigrantëve dhe votat e të pavendosurve shkojnë për partitë e tjera dhe jo për PS-në, ato mund të krijojnë diferencën e nevojshme për fitimin e mandatit nga njëra anë të një partie x dhe humbjen lehtë të mandatit nga PS në anën tjetër. Sipas përllogaritjeve të ekspertit Basha, nëse këto dy elementë hyjnë fuqishëm në zgjedhje në favor të partive të tjera, PS mund të shkojë në kuotën e 69 mandateve.
Disfavori
Në një skenar të dytë, sipas ekspertit Brasha, 6 mandate do të ishin në pikëpyetje për Partinë Socialiste. Pse? Sepse herësi i këtyre mandateve është shumë afër herësit të mandateve që mund të fitohen nga partitë e tjera.
Referuar kĂ«saj logjike, sipas BrashĂ«s, PS mandat mund ta humbĂ« 1 mandat nĂ« TiranĂ« duke shkuar pĂ«r koalicionin âNISMA-SHBâ, njĂ« tjetĂ«r nĂ« Korçë duke shkuar pĂ«rsĂ«ri pĂ«r NISMA-SHB, si dhe nga njĂ« nĂ« qarqet e Fierit, Elbasanit dhe VlorĂ«s duke u shtuar si numĂ«r mandatesh pĂ«r PartinĂ« tjetĂ«r âMundĂ«siaâ. NĂ« rastin e njĂ« mandati nĂ« Elbasan qĂ« mund tĂ« fitohet nga Partia âMundĂ«siaâ mund tĂ« humbet ose nga PS ose nga PD-ASHM, sepse tĂ« dy herĂ«sat e mandatit tĂ« fundit janĂ« pĂ«rafĂ«rsisht tĂ« njĂ«jtĂ«. Por po ashtu PD-ASHM mund tĂ« fitojĂ« nĂ« kurriz tĂ« PS-sĂ« mandate nĂ« DurrĂ«s, DibĂ«r dhe GjirokastĂ«r.
Eksperti Brasha vĂ«ren se partitĂ« e reja nĂ« total mund tĂ« arrijnĂ« potencialisht 16 deputetĂ« nĂ« parlament, me NISMA-SHB qĂ« nĂ« njĂ« skenar tĂ« dytĂ« mund tĂ« kryesojnĂ« me 10 mandate, âMundĂ«siaâ me 5 mandate dhe âBashkĂ«â me 1 mandat.
Qarku
Fiton
Humbet
Tiranë
NISMA-SHB
PS
Fier
MUNDĂSIA
PS
Elbasan
MUNDĂSIA
PS ose PD-ASHM
Durrës
PD-ASHM
PS
Korçë
NISMA-SHB
PS
Vlorë
MUNDĂSIA
PS
Dibër
PD-ASHM
PS
Gjirokastër
PD-ASHM
PS
PSD
Nga sondazhi i Barometrit i muajit Shkurt 2025, nuk rezultojnĂ« vota tĂ« konsiderueshme pĂ«r PartinĂ« Socialdemokrate dhe PartinĂ« âKoalicioni Euroatlantikâ tĂ« cilat bazuar nĂ« kalkulime matematikore rezultojnĂ« pa asnjĂ« mandat deri mĂ« tani.
Por, duhet sjellë në vëmendje fakti se PSD nuk ka rezultuar e rëndësishme në sondazhe as në zgjedhjet e kaluara parlamentare, por në fund fitoi tre mandate deputeti.
E njëjta situatë, sipas ekspertit Brasha, pritet që të ndodhë edhe këto zgjedhje, ku PSD për shkak të votave të përqendruara mund të fitojë mandate deputeti në qarqet e Shkodrës, Lezhës dhe Tiranës, në kurriz të dy partive kryesore.
Ndërsa për Partinë Koalicioni Euroatlantik që përfaqësohet nga Lulzim Basha duhet të presim rezultatet e sondazheve të mëvonshme për të pasur një ide më të qartë se si do paraqiten dhe çfarë rezultati mund të marrin në zgjedhjet e 11 majit.
PĂ«rfundime
Ndërthurja e sondazhit të Barometrit për muajin Shkurt me votat e vitit 2021, tregojnë vetëm një projeksion paraprak, pra fotografi të momentit dhe jo se si do shkojnë saktësisht rezultatet zgjedhore. Sidoqoftë, projeksionet tregojnë se PS-ja, për të ruajtur shumicën e qëndrueshme, ndihet më shumë e kërcënuar nga partitë e reja.
Ndaj dhe, referuar dy skenarëve sa më sipër deklaratën e kryeministrit Edi Rama se parasheh marrjen e shumicës nga PS-ja këto zgjedhje do ta konsiderojmë deri tani si pjesërisht të vërtetë.
Në një kohë kur dezinformimi dhe manipulimi i informacionit kërcënojnë jo vetëm të vërtetën, por edhe vetë themelet e demokracisë, verifikimi i fakteve bëhet më i rëndësishëm se kurrë. Faktet kanë rëndësi, por verifikimi i tyre është jetik. Ky është edhe qëllimi i përditshëm i punës së Faktoje.al që u përforcua prej saj në Ditën Ndërkombëtare të Verifikimit të Fakteve përmes një eventi ku bëri bashkë përfaqësues të lartë të selive diplomatike në Shqipëri, përfaqësues të organizatave ndërkombëtare, bota akademike, gazetarë, si dhe përfaqësues të shoqërisë civile.
Rëndësia
Aktiviteti âDemokracia ia vlen â Faktet kanĂ« rĂ«ndĂ«siâ solli nĂ« vĂ«mendje rolin kritik tĂ« verifikuesve tĂ« fakteve nĂ« ruajtjen e integritetit tĂ« informacionit, veçanĂ«risht nĂ« periudha zgjedhjesh dhe pĂ«rballĂ« tendencave autokratike, qĂ« kĂ«rcĂ«nojnĂ« lirinĂ« e medias dhe demokracinĂ« globale.
2 Prilli
Në Ditën Ndërkombëtare të Verifikimit të Fakteve, drejtoresha ekzekutive e Faktojes, Klodiana Kapo, vuri në pah rëndësinë e verifikimit të fakteve dhe rolin kyç të Faktoje në forcimin e demokracisë në Shqipëri dhe rajon.
Drejtoresha ekzekutive e Faktoje, Klodiana Kapo
âSot ju dhe ne, pra vendet nĂ« Ballkan dhe EuropĂ«, kĂ«rcĂ«nohemi nga lufta hibride. ShumĂ« nĂ« kĂ«tĂ« sallĂ«, qĂ« kanĂ« lindur nĂ« vitet â60, â70 apo â80, e dinĂ« fort mirĂ« se çfarĂ« sjell propaganda apo narrativat anti- EU apo anti- Nato. Ju shqetĂ«soheni pĂ«r demokracinĂ« dhe institucionet nĂ« vendet tuaja, ndĂ«rkohĂ« ne i kemi ende nĂ« ndĂ«rtim. Ăâka do tĂ« thotĂ« qĂ« pĂ«r ne çdo hap i hedhur drejt kĂ«tyre standardeve duhet tĂ« jetĂ« i qĂ«ndrueshĂ«m dhe i fortĂ«. Mbyllja e âZĂ«rit tĂ« AmerikĂ«sâ, por edhe e Radios âEuropa e LirĂ«â, nuk janĂ« njĂ« lajm i mirĂ« pĂ«r askĂ«nd prej nesh. Mediat profesionale e me integritet sot mĂ« shumĂ« se kurrĂ« kanĂ« rĂ«ndĂ«si, dhe besimi i ndĂ«rtuar me punĂ« dhe transparencĂ« sot ka nevojĂ« tĂ« ruhet e forcohetâ, tha Kapo.
2025
Duke iu referuar kĂ«tij viti tĂ« vĂ«shtirĂ« sa i pĂ«rket ngjarjeve lokale dhe ato ndĂ«rkombĂ«tare ku dezinformimi, keqinformimi, dhe propaganda janĂ« kryefjalĂ«, Klodiana Kapo, nĂ«nvizoi nevojĂ«n qĂ« âdebati tĂ« ndĂ«rtohet me dhe bazuar nĂ« fakte, qĂ« lajmĂ«si tĂ« mos paguhet nga institucionet politike apo biznesi, qĂ« gazetari tĂ« ndahet nga thashethemi dhe opinioni tâi qĂ«ndrojĂ« besnik burimeve tĂ« verifikuara dhe tĂ« dhĂ«nave tĂ« kryqĂ«zuaraâ.
Bashkëpunimi
Aktiviteti më 2 Prill ishte pjesë e dy ngjarjeve rajonale të organizuara nga Rrjeti Kundër Dezinformimit në Ballkan (ADN-Balkans), në Shkup dhe Tiranë.
âNe Shkup dhe nĂ« TiranĂ«, kĂ«to ditĂ« ne jemi bashkĂ« pĂ«r tĂ« treguar qartĂ« me studime, databaza dhe me shkrime tĂ« thelluara se sot me shumĂ« se kurrĂ« dezinformimi Ă«shtĂ« kĂ«rcĂ«nim serioz. Ne kemi vendosur ta kryejmĂ« punĂ«n tonĂ« me integritet dhe profesionalizĂ«m, por pĂ«r kĂ«tĂ« duhet tĂ« jemi tĂ« pavarur dhe kĂ«tĂ« nuk mund ta bĂ«jmĂ« vetĂ«m pa partneritetin me ju, pa mbĂ«shtetje teknike, morale dhe financiareâ, tha drejtoresha ekzekutive e Faktojes Klodiana Kapo.
TĂ« njĂ«jtin mesazh pĂ«rcolli edhe Bardhyl Jashari, drejtues i Fondacionit âMetamorphosisâ.Â
Drejtues i Fondacionit âMetamorphosisâ, Bardhyl Jashari
âOrganizata qĂ« merren me verifikimin e fakteve janĂ« nĂ«Â vijĂ«n e parĂ« tĂ« mbrojtjes tĂ« themelit tĂ« demokracisĂ«, jo vetĂ«m nĂ« rajon, por edhe nĂ« botĂ«. PikĂ«risht pĂ«r kĂ«tĂ« arsye jo vetĂ«m qĂ« Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« tĂ« suportohet puna e organizatave fakt -checking, por edhe tĂ« krijojmĂ« aleanca tĂ« ndryshme tĂ« krijojmĂ« partneritete tĂ« reja tĂ« cilat i tejkalojnĂ« fushat e veprimit tĂ« organizatave jo qeveritareâ, tha ai.
Partneriteti
Ne foto: Coral Garsia, drejtuese e sektorit te investigimit, Maldita.es
Faktoje.al sot është pjesë e familjes europiane ku aderojnë dhjetëra agjenci dhe organizata fakt-verifikuese në botë, si DPA në Gjermani, Maldita në Spanjë apo Pagella Politica në Itali. Znj. Coral Garcia, drejtuese e sektorit të investigimit e Maldita.es, e pranishme në aktivitetin e 2 Prillit foli mbi rreziqet me të cilat përballen verifikuesit e fakteve në luftën kundër dezinformimit.
Mesazhet
Po aq të rëndësishme ishin edhe mesazhet që përcollën secili nga ambasadorët pjesëmarrës, duke e vënë rëndësinë tek lufta ndaj dezinformimit dhe forcimi i medias së lirë.
Ne foto: Ambasadori i BE ne Tirane, Silvio Gonzato
âNĂ« ditĂ«t e sotme, dezinformimi dhe ndikimi i huaj po bĂ«hen njĂ« kĂ«rcĂ«nim gjithnjĂ« e mĂ« serioz pĂ«r vlerat tona demokratike dhe pĂ«r rendin ndĂ«rkombĂ«tar tĂ« bazuar nĂ« rregulla. ShqipĂ«ria nuk Ă«shtĂ« imune ndaj kĂ«tij trendi global. Gjeneratat mĂ« tĂ« reja dhe tĂ« moshuarit veçanĂ«risht janĂ« shumĂ« tĂ« ndjeshĂ«m ndaj teorive tĂ« konspiracionit. NĂ« kĂ«tĂ« kontekst, delegacioni i BE-sĂ« ka qenĂ« shumĂ« i angazhuar dhe aktiv nĂ« ndihmĂ«n pĂ«r verifikuesit e fakteve (si Faktoje), mendimtarĂ«t, organizatat e shoqĂ«risĂ« civile dhe ekspertĂ«t e medias pĂ«r tĂ« adresuar dezinformimin dhe manipulimin e informacionit. Lufta ndaj dezinformimit Ă«shtĂ« gjithashtu pjesĂ« e angazhimeve qĂ« ShqipĂ«ria duhet tĂ« pĂ«rmbushĂ«. MegjithatĂ«, tĂ« gjithĂ« pĂ«rpjekjet tona duhet tĂ« udhĂ«hiqen nga njĂ« parim i rĂ«ndĂ«sishĂ«m: gjetja e balancĂ«s sĂ« duhur midis luftĂ«s kundĂ«r dezinformimit dhe mbrojtjes sĂ« lirisĂ« sĂ« medias. AsnjĂ«ra nuk mund tĂ« vijĂ« nĂ« dĂ«m tĂ« tjetrĂ«sâ, tha ambasadori i BE-sĂ« nĂ« TiranĂ«, Silvio Gonzato.
Fakte dhe shifra
Faktoje ka publikuar 239 artikuj dhe analiza mbi manipulimin dhe ndërhyrjen e huaj në informacion në tre vitet e fundit. Gjatë këtyre dy viteve, Faktoje ka verifikuar 281 premtime dhe deklarata të politikanëve shqiptarë, nga të cilat: 193 janë premtime të pambajtura dhe deklarata të pavërteta, 45 janë premtime pjesërisht të mbajtura dhe deklarata gjysmë të vërteta dhe 43 janë premtime të mbajtura dhe deklarata të vërteta. Nga këto: 119 verifikime janë nga pushteti qendror, 124 verifikime janë nga pushteti lokal dhe 27 janë nga opozita
Konkursi
Ne foto: Fituesit e cmimit âBaxhakuâ me Drejtoreshen e Faktoje, Klodiana Kapo dhe Menaxheren editoriale, Aimona Vogli
PjesĂ« e aktivitetit ishte dhe Konkursi KombĂ«tar i Verifikimit tĂ« Fakteve âFatos Baxhakuâ. PĂ«r tĂ« katĂ«rtin vit radhazi ky konkurs inkurajon gazetarĂ« tĂ« rinj dhe profesionistĂ«t e medias pĂ«r tĂ« ndjekur standardet mĂ« tĂ« larta tĂ« raportimit, bazuar nĂ« fakte. Nga 27 shkrime pjesĂ« e konkursit, juria e pĂ«rbĂ«rĂ« nga gazetarĂ«t Llazar Semini, Erion Tase dhe Pandi Gjata pĂ«rzgjodhi 5 gazetarĂ« fitues.Â
Tre çmimet e para
Ne foto: Anila Hoxha (ne te majte) dhe Roland Bimo-ish-ambasador (ne te djathte)
Ămimi i parĂ« iu dha gazetares Anila Hoxha pĂ«r shkrimin: âPĂ«r gabimet thyheshin gjymtyrĂ«t dhe digjeshin shtĂ«pitĂ«â, zbardhen dĂ«shmitĂ« e ukrainasve tĂ« trafikuar nĂ« VlorĂ«. Ky artikull shkon pĂ«rtej kufijve tĂ« ShqipĂ«risĂ« dhe flet me dĂ«shmi konkrete pĂ«r aktivitetin e aktorĂ«ve rusĂ« nĂ« fushĂ«n e krimit tĂ« organizuar dhe ndikimin e tyre nĂ« nivel rajonal sa i pĂ«rket sigurisĂ«Â Â
Ne foto: Gazetari Sebi Alla dhe ambasadori i Gjermanise ne Tirane, Karl Bergner
Ămimi i dytĂ« i shkoi gazetarit Sebi Alla pĂ«r shkrimin âPolitikĂ« me legalizimet, 124 193 leje nĂ« vitet zgjedhoreâ. Artikulli tregon se si proçesi i legalizimeve Ă«shtĂ« pĂ«rdorur ndĂ«r vite si mjet pĂ«r tĂ« siguruar mbĂ«shtetje elektorale nĂ« vend
Ne foto: Ambasadori i Suedise, Niklas Ström dhe gazetarja Esmeralda Keta
Ămimi i tretĂ«, gazetares Esmeralda Keta, me shkrimin â100 fshatratâ mes mungesĂ«s sĂ« transparencĂ«s dhe dĂ«shtimit. Artikulli flet pĂ«r 100 fshatrat se si ky program nuk arriti objektivat kryesore, duke ngritur pikĂ«pyetje mbi efektivitetin e politikave qeverisĂ«se dhe menaxhimin e fondeve publike
Ămimet inkurajuese
Ne foto: Brunilda Milkani, Menaxhere e programit rajonal tĂ« GIZ âSustain Mediaâ dhe gazetarja Esiona Konomi
U ndanĂ« edhe dy çmime inkurajimi pĂ«r gazetaren Esiona Konomi me shkrimin âSatelitĂ«t 18 muaj nĂ« orbitĂ«, administrata ende nĂ«n trajnim pĂ«r tâi kuptuar imazhetâ me motivacionin se artikulli nxit skepticizĂ«m mbi trajnimin e administratĂ«s pĂ«r politika tĂ« caktuara qeverisĂ«se.
Ne foto: Gazetarja Oriada Dajko
Dhe Oriada Dajkos pĂ«r shkrimin âArsimi gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«s pĂ«r fĂ«mijĂ«t romĂ«-egjiptianĂ«, premtimi qĂ« ende çalon, me motivacionin se artikulli flet pĂ«r njĂ« proces kompleks se si integrimi i komuniteteve tĂ« margjinalizuara mbetet ende njĂ« sfidĂ« e pazgjidhur pavarĂ«sisht strategjive dhe fondeve te akorduara.
Katër vjet më parë, në zgjedhjet e 2021, kandidatët që u lanë në pjesën e pasigurt të listave u përballën në një garë të brendshme për të thyer herësin me qëllim përfshirjen në Kuvend.
Beteja zhvillohej mes kandidatëve të së njëjtës parti apo koalicioni, duke e bërë garën brenda llojit një sfidë më vete.
Më 11 maj 2025, dinamika e garës ka ndryshuar. Përveç atyre që ndodhen në listën e mbyllur dhe e kanë të sigurt mandatin, kandidatët në listën e hapur vazhdojnë të konkurrojnë mes njëri-tjetrit brenda partisë apo koalicionit, por me rregulla të reja.
Risia e këtij viti është edhe përfshirja e votës së diasporës, e cila, ndonëse nuk sjell përfaqësues të dedikuar për shqiptarët jashtë vendit, ajo do të shpërndahet në 12 qarqet e vendit sipas origjinës së votuesve.
Ky element ka shtuar interesin pĂ«r ndikimin e votĂ«s sĂ« emigrantĂ«ve nĂ« rezultatin final. Ndaj dhe nxitja pĂ«r tĂ« votuar nga ana e tyre Ă«shtĂ« rritur ndjeshĂ«m nga partitĂ« kryesore politike duke e trajtuar atĂ« si âkalĂ« betejeâ tĂ« kĂ«tyre zgjedhjeve
Faktoje.al në bashkëpunim me ekspertin Ilir Brasha ka bërë një përllogaritje mbi numrin e mandateve që mund të dalin nga vota e diasporës, duke u bazuar fillimisht në herësin e vitit 2021 dhe në të dhënat e sondazheve më të fundit. Aktualisht, e vetmja matje e opinionit publik mbi zgjedhjet e 11 majit 2025 është Barometri i Euronews Albania, i cili po jep një orientim mbi pritshmëritë dhe balancat e forcave politike në garën për zgjedhjet e 11 majit.
PĂ«rllogaritja
Në zgjedhjet parlamentare të vitit 2025, Shqipëria do të aplikojë sistemin proporcional rajonal, ku vendi është i ndarë në 12 qarqe zgjedhore. Kriteret dhe rregullat për zbatimin e sistemit zgjedhor proporcional, për caktimin e zonave zgjedhore apo edhe numrin e mandateve për secilën zonë, përcaktohen nga Kodi Zgjedhor.
Kuvendi do të përbëhet sërish nga 140 deputetë, për një periudhë 4 vjeçare.
Mandatet e deputetëve ndahen në bazë të numrit të popullsisë në secilin qark, ndërsa votat e emigrantëve (edhe pse në një numër të konsiderueshëm) duket se do të kenë një ndikim të kufizuar për shkak të shpërndarjes së tyre nëpër qarqe.
Për të kuptuar se sa mandate mund të prodhojë vota e emigrantëve, Faktoje.al përmes ekspertit Ilir Brasha ka analizuar dy skenarë bazuar në:
1. Herësin për mandat në secilin qark nga zgjedhjet e vitit 2021 (numri i votave të nevojshme për të fituar një mandat deputeti)
2. Ndarjen e votave sipas partive, duke iu referuar sondazhit të fundit të Barometrit mbi përqindjet e partive, për dy sisteme:
A) NĂ«se nĂ« vend do tĂ« aplikohej sistemi proporcional kombĂ«tar me njĂ« zonĂ« zgjedhore dhe b) Sistemi aktual zgjedhor pĂ«r 12 qarqe Â
TabelĂ« pĂ«rmbledhĂ«se e prirjes sĂ« votĂ«s â Barometri pĂ«r muajin Shkurt 2025
Pse sondazhet?
Pse sondazhet e fundit dhe jo votat që janë marrë para katër vitesh? Eksperti Ilir Brasha shprehet se sondazhet janë baza mbi mendimin qytetar që kemi aktualisht për partitë pjesëmarrëse në zgjedhje.
Për momentin ato janë shpërndarja e votave më reale që mund të kemi (e cila mund të ndryshohet) nisur edhe nga fakti që numri i të pavendosurve nga sondazhet është rritur ndjeshëm krahasuar me zgjedhjet e kaluara.
Numri i zgjedhësve
JanĂ« 245,975 zgjedhĂ«s nga diaspora tĂ« cilĂ«ve u Ă«shtĂ« miratuar kĂ«rkesa nga KQZ pĂ«r tĂ« votuar nĂ« zgjedhjet e 11 majit.Â
Nëse të gjithë të regjistruarit si votues të jashtëm do të votonin dhe nëse bëjmë një krahasim të votës së tyre me herësin e deputetit për secilin qark të vitit 2021, rezulton se votat e emigrantëve (si bllok i vetëm që nuk do ndaheshin mes partive) do të prodhonin plot 20 deputetë
Tabela si më poshtë:
Qarku
Nr Mandate
Tiranë
4
Fier
3
Elbasan
2
Durrës
2
Korçë
2
Vlorë
2
Shkodër
1
Berat
1
Lezhë
1
Dibër
1
Gjirokastër
1
Kukës
0
Total
20
Mandate deputetësh, bazuar në herësin 2021, pa shpërndarje votash në parti
Sistemi aktual
Por situata ndryshon nëse i referohemi legjislacionit që do të aplikohet në zgjedhjet e 11 majit.
NĂ«se marrim parasysh ndarjen e votave sipas partive, bazuar nĂ« sondazhin e Shkurt 2025 tĂ« Barometrit, votat e emigrantĂ«ve do tĂ« prodhonin vetĂ«m tre mandate tĂ« plota, pĂ«rkatĂ«sisht: NĂ« TiranĂ« 2 mandate (1 pĂ«r PS-nĂ« dhe 1 pĂ«r PD-nĂ«) dhe 1 mandat tĂ« sigurt nĂ« Fier pĂ«r PS âIlir Brasha
Referuar sistemit zgjedhor aktual, nëse marrim parasysh ndarjen e votave sipas partive, bazuar në sondazhin e Shkurt 2025 të Barometrit, eksperti Ilir Brasha llogarit se votat e emigrantëve do të prodhonin vetëm tre mandate të plota, përkatësisht: Në Tiranë 2 mandate (1 për PS-në dhe 1 për PD-në) dhe 1 mandat të sigurt në Fier për PS
Mandatet shtesĂ«Â
Në qarqet e tjera, votat e emigrantëve nuk janë të mjaftueshme për të siguruar një mandat të plotë, por ndihmojnë potencialisht për shtim mandatesh për partitë kryesore, duke qenë  faktor kyç në shpërndarjen përfundimtare të vendeve në Kuvend, gjithnjë nëse do të votonin të gjithë emigrantët e rregjistruar zyrtarisht.
Kjo do tĂ« thotĂ« se edhe pse nĂ« shumicĂ«n e qarqeve votat e emigrantĂ«ve nuk janĂ« tĂ« mjaftueshme pĂ«r mandate tĂ« drejtpĂ«rdrejta apo tĂ« sigurta, ato luajnĂ« njĂ« rol vendimtar nĂ« garĂ«n pĂ«r mandate shtesĂ«. Â
Avantazhi
Me pak fjalë, nëse një parti ka siguruar avantazh tek votat e emigrantëve, atëherë ky element mund të jetë më i rëndësishëm se diferenca e vogël që mund të ekzistojë në vota midis partive brenda Shqipërisë. Pra, votat e emigrantëve mund të ndihmojnë një parti të fitojë një mandat e cila ndryshe do ta kishte humbur pikërisht për atë diferencë të vogël votash.
Referuar logjikës sa më sipër, eksperti Ilir Brasha sjell një tabelë përmbledhëse mbi ndikimin e votës së emigrantëve për secilin qark
Vota që ju nevojiten dy partive kryesore për të shtuar një mandat deputeti sipas qarkut dhe numri i emigrantëve i rregjistruar për zgjedhje
Referuar shifrave të përpunuara, PS-ja mund të sigurojë mandate shtesë në Elbasan, Dibër dhe Tiranë, ndërsa PD-ja mund të përfitojë në Shkodër, Berat, Gjirokastër, Vlorë por edhe Fier edhe pse kjo e fundit duket pak e vështirë për tu arritur.
TiranĂ«   â 2 mandate tĂ« plota + 1 mandat shtesĂ«
Fier      â 1 mandat i plotĂ« + 1 mandat shtesĂ«
Elbasan  â 1 mandat (shtesĂ«)
DurrĂ«s    â  1 mandat   (âŠ)
VlorĂ«Â Â Â â  1 mandat    (âŠ)
ShkodĂ«r  â 1 mandat   (âŠ)
Berat     â 1 mandat     (âŠ)
DibĂ«r â 1 mandat        (âŠ)
GjirokastĂ«r- 1 mandat  (âŠ)
Gjithsej 12 mandate
Proporcionali
Referuar sondazhit tĂ« BarometritpĂ«r muajin Shkurt (qĂ« pĂ«rfshin edhe subjekte politike tĂ« reja nĂ« rritje nga anketimet) nĂ«se nĂ« vend do tĂ« aplikohej sistemi proporcional kombĂ«tar, vota e diasporĂ«s do tĂ« siguronte 15 mandate deputetĂ«sh, konkretisht 8 pĂ«r PS, 6 pĂ«r koalicionin e PD-sĂ« dhe 1 pĂ«r koalicionin âNisma ShqipĂ«ria BĂ«hetâ
Votat e tjera të emigrantëve, që nuk prodhojnë deputetë, sipas Brashës, do të shkonin për të ndihmuar partinë për të fituar mandate të tjera me diferenca të vogla me votat e votuesve brenda Shqipërisë
PĂ«rfaqĂ«simiÂ
Parimisht ekspertët besojnë se më të favorizuarat për të marrë më shumë vota nga jashtë janë ato parti, që kanë më shumë emra kandidatësh nga diaspora.
A u ndoq ky parim nga dy partitë kryesore? Kryetari i PD-së Sali Berisha deklaroi pak kohë më parë se nga lista e kandidatëve për deputetë 7 prej tyre janë nga diaspora. Nga një vëzhgim i listës nga Faktoje rezulton se asnjë prej tyre nuk është në listën e mbyllur. E njëjta situatë edhe nga PS-ja. Kjo e fundit ende nuk ka nxjerrë shifër as mbi përfaqësimin e diasporës në listën e kandidatëve.
Rëndësia
Edhe pse votat e emigrantëve nuk krijojnë një numër të madh mandatesh të drejtpërdrejta, (gjithnjë nisur nga projeksionet e deritashme), ato sërish mbeten të rëndësishme në këto zgjedhje për të ridimensionuar balancat e deritashme mes partive. Kjo sepse në disa qarqe, ku diferenca mes partive për një mandat është e vogël, votat nga diaspora mund të jenë faktor vendimtar.
Dy partitĂ« kryesore nĂ« vend publikuan nĂ« zgrip tĂ« afateve listĂ«n e kandidatĂ«ve pĂ«r deputetĂ«. NjĂ« listĂ« pa surpriza pĂ«r PD, ku Sali Berisha siguroi besnikĂ«t nĂ« listat tĂ« sigurta, futi tre deputetĂ« qĂ« dikur u pozicionuan me BashĂ«n, si Gazment Bardhi, Saimir Korreshi dhe Agron Gjekmarkaj, risolli âpaqenâ me aleatĂ«t, por prodhoi edhe largime emrash tĂ« votuar paraprakisht nga primaret.
Me pak fjalë, PD ka synuar ruajtjen e ekuilibrave të brendshëm, por pa krijuar një ofertë të re për zgjedhësit.
NĂ« anĂ«n tjetĂ«r, kryeministri Edi Rama ka bĂ«rĂ« pa droje âkatarsisâ brenda radhĂ«ve, duke treguar para sĂ« gjithash se ai e ka nĂ« kontroll partinĂ«. NĂ« listĂ« tĂ« sigurt janĂ« futur emra tĂ« rinjsh tĂ« panjohur pa kontribut pĂ«r PS-nĂ«, ata qĂ« kanĂ« aplikuar nga platforma âDeputeti qĂ« Duamâ si dhe tek -tuk (por pa ndonjĂ« emĂ«r tĂ« zĂ«shĂ«m) nga Diaspora.Â
Në Tiranë, sfida më e fortë është mes figurave me kontribute të PS-së si Erion Braçe, Fatmir Xhafaj dhe Pandeli Majko përballë biznesmenëve si Xhemal Qefalia apo djali i Aqif Rakipit, Orlando Rakipi.
NĂ« disa qarqe si Shkodra dhe Tirana, listat kanĂ« marrĂ« deri diku karakter nepotik, me familjarĂ« tĂ« ish-deputetĂ«ve qĂ« garojnĂ« nĂ« vend tĂ« tyre. PĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« PS-ja ka ofruar edhe emra nga opozita, pĂ«r tâi vĂ«nĂ« pĂ«rballĂ« ish tĂ« vetĂ«ve. Rasti mĂ« i pastĂ«r Ă«shtĂ« ai mes ish-Sekretarit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m tĂ« LSI-sĂ«, Endrit Brahimllari pĂ«rballĂ« Ilir MetĂ«s nĂ« TiranĂ«.
Me pak fjalĂ«, PS ka zgjedhur tĂ« rigjenerohet me figura tĂ« reja dhe kalkulime strategjike, por ka âzhbĂ«rĂ«â deri diku trashĂ«giminĂ« politike tĂ« saj.
Foto nga Kuvendi, 13 mars 2025
Krasniqi
Studiuesi dhe drejtuesi i ISP-sĂ«, Afrim Krasniqi, thotĂ« pĂ«r Faktoje se, âofertat e partive janĂ« tĂ« pamjaftueshme, tĂ« paplota, bazuar nĂ« lidhje klienteliste apo besnikĂ«rie politike, nĂ«n nivelin e pjesĂ«s sĂ« moderuar e profesionale tĂ« shoqĂ«risĂ«, si dhe njĂ« mesazh dekurajues pĂ«r sfidat qĂ« ka vendiâ.
âOfertat e partive janĂ« tĂ« pamjaftueshme, tĂ« paplota, bazuar nĂ« lidhje klienteliste apo besnikĂ«rie politikeâ, Afrim Krasniqi
Synimi kryesor, sipas Krasniqit, Ă«shtĂ« qĂ« âe majta tĂ« maksimalizojĂ« votat pa pĂ«rfaqĂ«sim cilĂ«sor dhe e djathta tĂ« sigurojĂ« imunitet dhe ndarje tĂ« pushtetit gjithashtu pa pĂ«rfaqĂ«sim cilĂ«sorâ
Krasniqi vĂ«ren se âky Ă«shtĂ« tregues i mungesĂ«s sĂ« respektit pĂ«r qytetarĂ«t dhe vendin, zhvillim negativ si dhe shans i humbur pĂ«r ShqipĂ«rinĂ«â
PD
Sali Berisha udhĂ«heq listĂ«n me 186 kandidatĂ« pĂ«r zgjedhjet e 11 majit. Berisha do tĂ« jetĂ« nĂ« TiranĂ« nĂ« listĂ«n e mbyllur dhe pas tij renditen Flamur Noka, Edi Paloka, Albana Vokshi, Belind KĂ«lliçi si dhe rikthehet Jozefina Topalli. NĂ« listĂ«n e TiranĂ«s Ă«shtĂ« futur i sigurt edhe kreu i FRPD, Besart Xhaferri.Â
Aleatët
Aleatët kanë 4 vende të sigurta po në Tiranë: PL me Tedi Blushin dhe Erisa Xhixho. PR me Fatmir Mediun dhe PDIU me Mesila Dodën. Vende të tjera të sigurta për aleatët janë: Vangjel Dule në Vlorë, Brunilda Haxhia e PL në Fier, Edmond Haxhinasto i PL në Elbasan dhe Artan Luku në Durrës i propozuar nga PAA. Ilir Meta dhe Shpetim Idrizi kanë vendosur të garojnë në listë të hapur në Tiranë.
Tregu politik
Rezultati i primareve nĂ« PD ka reflektuar nĂ« listĂ« tĂ« sigurt: Bledion Nallbatin nĂ« Korçë, Manjola Luku dhe Igli Cara nĂ« DurrĂ«s, Greta Bardeli nĂ« ShkodĂ«r, Aurel Bylykbashi nĂ« Elbasan. Por bie gjithashtu nĂ« sy largimi i Dashnor SulĂ«s mĂ« i votuari nga primaret nĂ« Elbasan edhe pse ai mbĂ«shtetjen e ka tĂ« fokusuar nĂ« Peqin. Dashnor Sula Ă«shtĂ« regjistruar nĂ« listĂ«n e Adriatik Lapajt e koalicionit âNisma âShqipĂ«ria bĂ«hetâ nĂ« moment tĂ« fundit. KĂ«tij koalicioni iu bashkua orĂ«t e vona edhe kandidatja Alesia Balliu e pozicionuar nga PD nĂ« listĂ«n e hapur nĂ« Elbasan. Hysen Kadiu, mĂ« i votuari nĂ« TiranĂ«, por me fokus mbĂ«shtetjen e tij nĂ« KavajĂ«, ka dhĂ«nĂ« dorĂ«heqjen nga strukturat partiake. Reagime qĂ« thellĂ«- thellĂ« tregojnĂ« se beteja e primareve rezultoi mĂ« shumĂ« pĂ«r karrige sesa pĂ«r fitoren e PD. Ka edhe ndonjĂ« pĂ«rjashtim. Si rasti i deputetes Jorida Tabaku e cila edhe pse e votuar nĂ« primaret e TiranĂ«s, ajo ka pranuar tâi bindet vendimit pĂ«r tĂ« garuar nĂ« listĂ« tĂ« hapur. NdĂ«rkohĂ« 12 deputetĂ« aktualĂ« tĂ« PD-sĂ« refuzuan tĂ« garojnĂ«.
PS
Lista e mbyllur e PS dominohet nga fytyra të reja konkretisht në qarqet: Durrës, Dibër, Berat, Fier, Lezhë, Korçë, Vlorë, Gjirokastër e Kukës. 5 nga opozita i janë bashkuar PS-së: Endrit Brahimllari ( PL) Alban Zeneli (PD), Zamira Sina (PD), Nusret Avdulla (PDIU), Blendi Sulaj (PR) dhe Aleanca e Maqedonasve për Integrim Europian. 13 ministra janë në garë për deputetë, 10 prej tyre në listë të sigurt tre të tjerë Ervin Hoxha, Blendi Gonxhe dhe Anila Denaj janë në listën e hapur.
Gara në Tiranë
Gara mĂ« e ashpĂ«r mes brezash karriere (nĂ« kohĂ« tĂ« ndryshme) nĂ« PS mbetet nĂ« TiranĂ«. DeputetĂ«t aktualĂ« me eksperiencĂ« qĂ« duhet tĂ« luftojnĂ« pĂ«r vota janĂ«: Erion Braçe, Fatmir Xhafaj, Pandeli Majko, Mimi Kodheli, Olta Xhaçka, Etilda Gjonaj, Ermonela Felaj, Blerina Gjylameti dhe Toni Gogu. Por, nĂ« garĂ« nĂ« listĂ«n e hapur janĂ« edhe Orlando Rakipi dhe Xhemal Qefalia. NjĂ« betejĂ« e ashpĂ«r mes veti duke pasur parasysh se Rakipi dhe Qefalia morĂ«n vota rurale tĂ« konsiderueshme nĂ« TiranĂ« zgjedhjet e fundit. Tom Doshi gjithashtu do tĂ« garojĂ« nĂ« TiranĂ«, duke kryesuar listĂ«n e PSD.Â
Nëse i referohemi zgjedhjeve të fundit, lista e gjatë e emrave të PS-së në garë të drejtpërdrejtë duhet të prodhojë katër deputetë burra dhe dy deputete gra.
E sigurt Ă«shtĂ« se nga lista e deputetĂ«ve me eksperiencĂ« shumica prej tyre do tĂ« mbeten jashtĂ«. NjĂ« sfidĂ« e drejtpĂ«rdrejtĂ« kjo veçanĂ«risht pĂ«r deputetin (qysh prej â96-Ă«s nĂ« Kuvend) Erion Brace tĂ« cilit nĂ« moment tĂ« fundit iu besua njĂ«sia 5 nĂ« TiranĂ« duke e larguar nga qarku Fier pa dĂ«shirĂ«.
Deputetët aktualë të PD në listën e mbyllur:
Sali Berisha
Flamur Noka
Edi Paloka
Albana Vokshi
Tomorr Alizoti
Greta Bardeli
Ramadan Likaj
Agron Gjekmarkaj
Elda Hoti
Bujar Leskaj
Ina Zhupa
Xhelal Mziu
Tritan Shehu
Gazment Bardhi
Luan Baçi
Saimir Korreshi
Bledion Nallbati
Oerd Bylykbashi
Flamur Hoxha
Deputetët aktualë të PD në listën e hapur:
Jorida Tabaku
Dhurata Ăupi
Andia Ulliri
Petrit Doda
Edmond Spaho
Andrea Mano
Ludovik Hasani
Kastriot Piroli
Lindita Metaliaj
Kreshnik Ăollaku
Isuf Ăela
Asllan Dogjani
Qani Xhafa
Emrat e âvjetĂ«râ tĂ« PS nĂ« listĂ« tĂ« mbyllur:
Fleta e votimit pĂ«r zgjedhjet parlamentare tĂ« 11 majit do tĂ« jetĂ« mĂ« e madhe se kurrĂ«. PĂ«r herĂ« tĂ« parĂ«, emrat e kandidatĂ«ve pritet tĂ« renditen me emĂ«r dhe mbiemĂ«r, nĂ« vend tĂ« numrave. Kryekomisioneri Ilirjan Celibashi pranoi nĂ« njĂ« dalje mediatike se KQZ nuk Ă«shtĂ« e pĂ«rgatitur pĂ«r skenarin âBâ nĂ«se 25 subjektet e regjistruara dorĂ«zojnĂ« listat e kandidatĂ«ve tĂ« tyre. âFleta siç e kemi prezantuar Ă«shtĂ« shumĂ« e madhe. VĂ«shtirĂ«si pĂ«r organizimin dhe menaxhimin. Nuk di tĂ« them si do tâia bĂ«jmĂ« nĂ«se tĂ« 25 subjektet ia dalin tĂ« sjellin kandidatĂ«. Nuk jemi pĂ«rgatitur pĂ«r kĂ«tĂ« skenarâ, tha Celibashi.
Paraprakisht, KQZ ka krijuar një moket fletë votimi për qarkun e Tiranës me përmasa 40 cm x 60 cm që mund të përfshijë 7 subjekte politike
Afati
Të gjitha partitë që duan të jenë në fletën e votimit duhet të dorëzojnë listat e plota të kandidatëve deri më 12 mars. Ligji kërkon 186 emra për çdo subjekt, 46 në listën e mbyllur dhe 140 për listën e hapur.
Votuesi mĂ« i vjetĂ«r 95 vjeçÂ
NdĂ«rkohĂ« Komisioni Qendror i Zgjedhjeve ka miratuar regjistrimin e 245,975 shqiptarĂ«ve qĂ« jetojnĂ« jashtĂ« vendit pĂ«r tĂ« votuar nĂ« zgjedhjet e 11 majit. Kryekomisioneri Ilirjan Celibashi njoftoi se numri mĂ« i lartĂ« i aplikimeve Ă«shtĂ« regjistruar mĂ« 2 mars. Aplikimi i parĂ« Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« mĂ« 11 janar nga njĂ« shtetas nĂ« Gjermani nĂ« orĂ«n 00:08 pas mesnate. Personi mĂ« i moshuar i regjistruar Ă«shtĂ« 98 vjeç, ndĂ«rsa njĂ« tjetĂ«r nĂ« Itali rezulton shumĂ« kĂ«mbĂ«ngulĂ«s. Ai aplikoi 25 herĂ« derisa u regjistrua nĂ« platformĂ«n âPERâ
48 mijë të refuzuar
Sipas Celibashit, 48,180 shtetasve shqiptarĂ« nga jashtĂ« u Ă«shtĂ« refuzuar kĂ«rkesa dhe nuk kanĂ« mundĂ«si pĂ«r rishqyrtim. Ata mund tĂ« ankohen nĂ« gjykatĂ«n e ShkallĂ«s sĂ« ParĂ« tĂ« TiranĂ«s deri mĂ« 11 prill. âNga momenti qĂ« i Ă«shtĂ« refuzuar kĂ«rkesa, deri nĂ« 11 prill mund tĂ« paraqesin njĂ« ankesĂ« nĂ«pĂ«rmjet njĂ« platforme online, e cila do tĂ« ndĂ«rtohet nga KLD, tashmĂ« qĂ« edhe kuadri ligjor ia lejon ndĂ«rtimin e kĂ«saj platforme, mund tĂ« bĂ«het aplikimi, dhe uroj tĂ« funksionojĂ«â, tha Celibashi. Ai nĂ«nvizoi se ârefuzimet e bĂ«ra nga ana e KQZ janĂ« tĂ« gjitha tĂ« pĂ«rligjuraâ.
Më 9 mars shpallet lista paraprake e votuesve nga jashtë dhe vetëm ata që janë regjistruar mund të korrigjojnë adresën deri më 12 mars.
Kur dërgohen fletët për diasporën?
Procesi i dërgimit të fletëve të votimit do të zhvillohet nga data 8 deri më 16 prill, përmes një shërbimi postar të gjurmueshëm. KQZ do të zgjedhë një operator ndërkombëtar, duke përjashtuar postën shqiptare. Celibashi siguroi se integriteti i votës është 100% i garantuar nga momenti i dërgimit deri te numërimi.
Meta deputet nga burgu?
Ndërkohë, një nga çështjet e diskutuara këto kohë është që Ilir Meta do të garojë në listat e sigurta si kandidat i koalicionit të drejtuar nga Sali Berisha, ndërsa ndodhet në paraburgim. Celibashi u shpreh se nuk mund të japë një vendim në këtë fazë, pasi kjo çështje mund të shqyrtohet nga KQZ dhe institucionet e tjera.
Sipas tij, Kushtetuta parashikon se çdo person qĂ« shpallet fitues nga KQZ merr mandatin e deputetit, por mbetet pĂ«r tâu parĂ« nĂ« varĂ«si tĂ« zhvillimeve.
âNe do tĂ« garantojmĂ« mĂ« nĂ« fund, mĂ« nĂ« fund 100% ujĂ« tĂ« pijshĂ«m 24 orĂ« nĂ« zonat urbane tĂ« 61 bashkive tĂ« vendit dhe uji i pijshĂ«m nuk do tĂ« jetĂ« mĂ« temĂ« fushatash elektorale dhe pĂ«rballjesh politike nĂ« fushatĂ«â, premtoi kryeministri Edi Rama nĂ« mars 2021, i vetĂ«m, pĂ«rballĂ« njĂ« kamere nĂ« stilin  âOne Men Showâ.
NĂ« fakt nuk Ă«shtĂ« ashtu. SĂ«rish ai, me tĂ« njĂ«jtin stil, por me formĂ« tĂ« ndryshuar nĂ« rubrikĂ«n âSy me syâ me ndjekĂ«sit, Rama, nĂ« periudhĂ« zgjedhjesh e ka pĂ«rmendur (jo njĂ«) por tre herĂ« kĂ«tĂ« çështje gjatĂ« muajt Shkurt.
Një herë duke deklaruar se kur erdhi PS-ja në pushtet nuk kishte asnjë zonë me 24 orë ujë të pijshëm, një herë tjetër duke përgënjeshtruar veten se gjetën vetëm katër zona me ujë të pijshëm dhe të tretën herë se si sot Tirana ka 67% të territorit me ujë të pijshëm.
âUnĂ« nuk kam folur shumĂ« pĂ«r ujin e pijshĂ«m e dini pse nuk kam folur? Sepse mĂ« vjen turp. MĂ« vjen turp me njĂ« histori 20 vjet sa herĂ« ka fushatĂ« do ju japim ujĂ« 24 orĂ«. Pas 20 vitesh prapĂ« ujĂ« nuk ka dhe tetĂ« vjet nĂ« pushtet tĂ« isha nĂ« vendin e tij (BerishĂ«s) do kisha ikur, do kisha thĂ«nĂ« me falni nuk arrita dot, bĂ«ra sa munda po meqĂ« nuk ju solla dot ujĂ« unĂ« nuk e meritojâŠâ, tha Edi Rama kur kĂ«rkonte votat pĂ«r tu zgjedhur kryeministĂ«r pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ«.
NĂ« fakt Rama, ndryshe nga sa kĂ«shilloi paraardhĂ«sin, qĂ«ndroi mbi dhjetĂ« vjet nĂ« pushtet me premtimin e njĂ«jtĂ« pĂ«r ujĂ« 24 orĂ«.  Â
KatĂ«r vite mĂ« parĂ«, kur kĂ«rkonte votat pĂ«r njĂ« mandat tĂ« tretĂ« Rama pĂ«rshkruante se kishte gjetur njĂ« histori tĂ« gjatĂ« tĂ« dokumenteve strategjike pĂ«r sektorin e ujit, duke theksuar se, megjithĂ«se ishin krijuar 23 strategji kombĂ«tare dhe 78 dokumente strategjike (deri nĂ« vitin 2013), sistemi i furnizimit me ujĂ« tĂ« pijshĂ«m kishte qenĂ« nĂ« kolaps. Rama kritikonte korrupsionin dhe falimentimin e ndĂ«rmarrjeve ujĂ«sjellĂ«si, duke pĂ«rmendur gjithashtu se si sistemi i vjetĂ«r nuk mund tĂ« pĂ«rballonte kĂ«rkesat e njĂ« popullsie tĂ« pĂ«rqendruar nĂ« qendrat urbane. âPor gjatĂ« kĂ«saj periudhe janĂ« realizuar 320 projekte teknike dhe mbi 200 kantiere pĂ«r ujĂ«sjellĂ«s dhe kanalizime nĂ« nivel kombĂ«tar, me qĂ«llim sigurimin e furnizimit 24 orĂ« me ujĂ« pĂ«r komunitetet urbane qĂ« kanĂ« vuajtur pĂ«r dekadaâŠâ, tha Rama nĂ« 2021
âDĂ«gjo tani, mĂ« hape njĂ« temĂ« qĂ« mĂ« pĂ«lqen shumĂ«. NĂ« vitin 2025 ne flasim pĂ«r shumĂ« gjĂ«ra dhe nĂ«se ty nuk tĂ« pĂ«lqen, qĂ« ne flasim pĂ«r ujin, unĂ« po tĂ« kujtoj qĂ« kjo nuk Ă«shtĂ« e lidhur me ne, dakord. Sepse ShqipĂ«ria ujĂ« 24 orĂ« nĂ« 2013 ku kemi marrĂ« detyrĂ«n ka pasur vetĂ«m nĂ« 4 zona. NĂ« 4 zona 24 orĂ« ujĂ«. Sot ka nĂ« 43 zona urbane dhe nĂ« 98 zona rurale 24 orĂ« ujĂ«. Natyrisht qĂ« ka akoma zona tĂ« tjera ku duhet shtuar furnizimiâ, iu drejtua sĂ« fundmi Rama njĂ« ndjekĂ«si nĂ« rrjetet sociale.
Dje?
âMandatin e tretĂ« qeverisĂ«s do tĂ« garantoj nĂ« disa faza furnizimin me ujĂ« 24 orĂ« nĂ« TiranĂ« ku Ă«shtĂ« edhe problemi mĂ« i madh pasi ka ndodhur edhe pĂ«rqendrimi mĂ« i madh si rezultat i njĂ« lĂ«vizje masive tĂ« popullsisĂ« nĂ« vite qĂ« ka sjellĂ« edhe nevojĂ«n masive pĂ«r investime nĂ« furnizimin e sistemit me ujĂ« dhe kur them nĂ« TiranĂ« 24 orĂ« ujĂ« brenda mandatit tĂ« tretĂ« pĂ«rfshi KamzĂ«n dhe VorĂ«n, por e njĂ«jta gjĂ« do tĂ« ndodhĂ« me VlorĂ«n me ShkodrĂ«n, me DurrĂ«sin kur sâka pasur ujĂ« 24 orĂ« kurrĂ« dhe kur sot ka njĂ« pĂ«rmirĂ«sim tĂ« ndjeshĂ«m tĂ« furnizimit me ujĂ« pĂ«rfshi Elbasanin, KukĂ«sin dhe vijĂ«n turistike tĂ« ShqipĂ«risĂ«â, deklaronte Rama nĂ« 2021
Sot?
âTirana, i dashur, ka 24 orĂ« ujĂ« nĂ« 67% tĂ« territorit dhe 17 orĂ« ujĂ« mesatarisht nĂ« pjesĂ«n tjetĂ«r, ndĂ«rkohĂ« qĂ« vazhdojnĂ« investimet kĂ«tu nĂ« TiranĂ«dhe vazhdojnĂ« nĂ« tĂ«rĂ« ShqipĂ«rinĂ« ku, tĂ« merremi vesh, nuk ka pasur 24 orĂ« ujĂ« kurrĂ«, asnjĂ«herĂ«, as nĂ« kohĂ«n e komunizmit dhe ku sot shtohen nĂ« vijimĂ«si zonat me 24 orĂ« ujĂ«âŠâ, tha Rama nĂ« rubrikĂ«n âSy me Syâ mĂ« 23 shkurt.
Duke bërë një krahasim më të kaluarën, kryeministri Rama, me të njëjtën strategji si katër vite më parë, synon të sjellë përceptimin se si sfidat në këtë rast janë duke u adresuar edhe pse premtimi i përsëritshëm për 24 orë mbetet i paplotësuar.
Në tre herë brenda një muaji, kryeministri është përpjekur ta paraqesë këtë progres si sukses të madh (nga 4 zona me ujë në 43 zona urbane dhe 98 zona rurale) pavarësisht se premtimi për furnizim 24 orë me ujë ende nuk është realizuar në gjithë territorin e vendit, edhe pse çmimi është rritur. Ndërkohë, Enti Rregullator i Ujit të fundit raport të publikuar në faqen zyrtare të saj ka bilancin vjetor për vitin 2023
Fushatë e re, propagandë e vjetër
Rama nuk është i vetmi. Ai i ka mëshuar fort Tiranës për ujë 24 orë aty ku është edhe hambari më i madh i votave. Faktoje.al ka nxjerrë disa deklarata të Erion Veliajt ndër vite se si prej vitit 2015 në kohë dhe vite të ndryshme edhe kryebashkiaku i Tiranës ka premtuar 24 orë ujë në Tiranë.
Analiza
âNĂ« lidhje me deklaratat e RamĂ«s, ai ka premtuar ujĂ« 24 orĂ« nĂ« tre mandatet deri tani, duke filluar nga 2013. NĂ« 2017 dhe 2021 premtoi ujĂ« 24 orĂ« nĂ« ditĂ« pĂ«r tĂ« 61 bashkitĂ«. Sot nxjerr shifra fiktive sikur 67% e TiranĂ«s ka ujĂ« tĂ« pijshĂ«m dhe 24 orĂ«, ku as njĂ«ra, as tjetra nuk Ă«shtĂ« e vĂ«rtetĂ«. E njĂ«jta gjĂ« pĂ«r deklaratat e Veliajt nĂ« tĂ« dy mandatet. âSy mĂ« syâ duket si njĂ« formĂ« e re propagande nĂ« vend tĂ« ballafaqimit me faktet dhe llogaridhĂ«nies pĂ«r realizimin e premtimeve pĂ«rgjatĂ« 3 mandateve deri taniâ, thotĂ« pĂ«r Faktoje.al  politologu Ilir Kalemaj.
âUnĂ« nuk kam folur shumĂ« pĂ«r ujin e pijshĂ«m e dini pse nuk kam folur sepse me vjen turp me vjen turp me njĂ« histori 20 vjet sa herĂ« ka fushatĂ« do ju japim ujĂ« 24 orĂ«. Pas 20 vjtesh prape ujĂ« nuk ka dhe tetĂ« vjet nĂ« pushtet tĂ« isha nĂ« vendin e tij (Berishes) do kisha ikur do kisha thĂ«nĂ« me falni nuk arrita dot, bĂ«ra sa munda po meqĂ« nuk ju solla dot ujĂ« unĂ« nuk e meritoj. Do tĂ« angazhohemi me mish e me shpirt qĂ« ditĂ«- natĂ« çdo shtĂ«pi e kĂ«tij vendi tĂ« ketĂ« ujĂ« pĂ«r tĂ« pirĂ« dhe pĂ«r tu larĂ« se kjo e ndan qytetĂ«rimin tonĂ« nga Mesjeta nga koha e para Luftes kur nuk kishte as shtet, asgjĂ«, kjo e ndan qytetĂ«rimin me shtet nga popull pa shtet qĂ« oburra ku tĂ« kapim ndonjĂ« curril qĂ« tĂ« lagim buzĂ«tâŠâ
âMe rritjen e buxhetit pĂ«r ujin me 40% falĂ« jo vetĂ«m buxhetit tĂ« shtetit, por edhe mbĂ«shtetjes qĂ« kemi siguruar pĂ«r kĂ«tĂ« sektor jetik nga qeveria gjermane ajo franceze dhe ajo zviceriane ne do tĂ« garantojmĂ« mĂ« nĂ« fund, mĂ« nĂ« fund 100 pĂ«rqind ujĂ« tĂ« pijshĂ«m 24 orĂ« nĂ« zonat urbane tĂ« 61 bashkive tĂ« vendit dhe uji i pijshĂ«m nuk do tĂ« jetĂ« mĂ« temĂ« fushatash elektorale dhe pĂ«rballjesh politike nĂ« fushatĂ«â Â
âDĂ«gjo tani, mĂ« hape njĂ« temĂ« qĂ« mĂ« pĂ«lqen shumĂ«. NĂ« vitin 2025 ne flasim pĂ«r shumĂ« gjĂ«ra dhe nĂ«se ty nuk tĂ« pĂ«lqen qĂ« ne flasim pĂ«r ujin, unĂ« po tĂ« kujtoj qĂ« kjo nuk Ă«shtĂ« e lidhur me ne, dakord. Sepse ShqipĂ«ria ujĂ« 24 orĂ« nĂ« 2013 ku kemi marrĂ« detyrĂ«n ka patur vetĂ«m nĂ« 4 zona. NĂ« 4 zona 24 orĂ« ujĂ«. Sot ka nĂ« 43 zona urbane dhe nĂ« 98 zona rurale 24 orĂ« ujĂ«. Natyrisht qĂ« ka akoma zona tĂ« tjera ku duhet shtuar furnizimiâŠâ
ĂshtĂ« viti 2015 dhe zona tĂ« TiranĂ«s Ă«shtĂ« pa ujĂ«. ĂfarĂ« bĂ«ri kryetari i komunĂ«s kur iku pĂ«rveçse volli pĂ«r vete, pse nuk i solli ujĂ« KomunĂ«s?!. Tirana pa ujĂ«, BĂ«rzhita pa ujĂ«âŠ
NĂ«se sikush Ă«shtĂ« i shqetĂ«suar pĂ«r atĂ« 20 lekĂ«shin mjafton vetĂ«m 10 sekonda qĂ« tĂ« mbyllĂ« çezmĂ«n, sikur 10 sekonda tĂ« kursejĂ« ujĂ« nĂ« dite as nuk e ndjen fare nĂ« faturĂ« tĂ« gjithĂ« diferencĂ«n e çmimit ama me çmimin sikur tĂ« ishim nĂ« Bathore do tĂ« kemi ujĂ« sikur tĂ« ishim nĂ« KorcĂ«Â Â
Kemi hyrë në vitin 2019 që është viti i parë i planit tonë 5 vjecar për ujë 24 orë në Tiranë kështu që në vitin 2024 duhet të kemi ujë 24 orë
Kemi njĂ« udhĂ«zim pĂ«r heqjen e depozitave tĂ« ujit nga tarracat njĂ« peshĂ« e jashtĂ«zakonshme mbi tarraca⊠Ne nuk duhet te jemi ata qĂ« nuk mĂ«sojnĂ« nga historia por ata qĂ« mĂ«sojnĂ« nga historiaÂ
Lajmi i mirë për qytetarët është se fillojmë investimin e fundit të madh, që jo vetëm 70% e Tiranës të ketë furnizim 24 orë, por 100% e Tiranës të furnizohet me ujë
Me afrimin e fushatës, rritet edhe niveli i populizmit. Të gjithë ishim duke pritur ide serioze, si mund të shkojnë punët e qytetit më mirë. E kuptoj që shumë prej tyre nuk ballafaqohen dot me Tiranën që kishte vetëm 10 % ujë, kur ishte vetëm 1/29 e territorit. Sigurisht, nuk krahasohesh dot me Tiranën që ka sot 65 % ujë 24 orë dhe është 29 herë më e madhe.
Login
