Bashkimi Evropian duhet të pezullojë projektet financiare që janë të dobishme për Republikën Sërpska, dhe të shqyrtojë vendosjen e sanksioneve të synuara ndaj individëve në këtë entitet të Bosnje e Hercegovinës, të cilët minojnë sovranitetin dhe rendin kushtetues të shtetit.
Kjo thuhet, ndĂ«r tĂ« tjera, nĂ« njĂ« dokument jozyrtar (ânon-paperâ), tĂ« pĂ«rpiluar nga Franca dhe Gjermania, tĂ« cilin e ka siguruar Radio Evropa e LirĂ«. NĂ« dokumentin e datĂ«s 12 maj 2025, qĂ« ka pak mĂ« shumĂ« se dy faqe, thuhet se kriza aktuale kushtetuese âpĂ«rbĂ«n sfidĂ«n mĂ« serioze pĂ«r sovranitetin, unitetin dhe integritetin territorial dhe funksional tĂ« Bosnje e HercegovinĂ«s nĂ« 30 vjetĂ«t e funditâ.
Ekzistenca e kĂ«tij dokumenti u bĂ« e ditur nga shefi i Shtabit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m tĂ« UshtrisĂ« sĂ« SerbisĂ«, Millan Mojsilloviq, mĂ« 22 maj, pas njĂ« mbledhjeje tĂ« KĂ«shillit pĂ«r Siguri KombĂ«tare, ku ai tha se dokumenti, qĂ« u prezantua nga presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, âvĂ«shtirĂ«son pozitĂ«n e RepublikĂ«s SĂ«rpskaâ.
Pse është përpiluar ky dokument?
Sipas autorëve, Republika Sërpska ka ndërmarrë disa veprime dhe procese ligjore që minojnë rendin kushtetues të Bosnje e Hercegovinës, sidomos pas dënimit të presidentit të këtij entiteti, Millorad Dodik, më 26 shkurt, nga Gjykata e Bosnje e Hercegovinës për moszbatimin e vendimeve të Përfaqësuesit të Lartë.
KĂ«to veprime pĂ«rfshijnĂ« miratimin e disa ligjeve, si ai pĂ«r ndalimin e funksionimit tĂ« institucioneve shtetĂ«rore tĂ« Bosnje e HercegovinĂ«s nĂ« territorin e RepublikĂ«s SĂ«rpska â pĂ«rfshirĂ« GjykatĂ«n dhe ProkurorinĂ« shtetĂ«rore, dhe agjencinĂ« shtetĂ«rore pĂ«r hetime (SIPA) â si dhe Ligjin pĂ«r KĂ«shillin e LartĂ« GjyqĂ«sor dhe Prokurorial tĂ« RepublikĂ«s SĂ«rpska, dhe ligjin pĂ«r regjistrin e posaçëm tĂ« organizatave joqeveritare.
Po ashtu, si veprime të kontestuara përmenden drafti i ri i Kushtetutës së Republikës Sërpska, i prezantuar në mars, dhe Ligji për mbrojtjen e rendit kushtetues të Republikës Sërpska.
QĂ«llimi i menjĂ«hershĂ«m i dokumentit Ă«shtĂ« âshfuqizimi i ligjeve jokushtetuese dhe tĂ«rheqja e draftit tĂ« ri kushtetuesâ.
âZgjidhja afatgjatĂ« e krizĂ«s do tĂ« kĂ«rkojĂ«, nĂ« veçanti, rikthimin e plotĂ« dhe tĂ« pakthyeshĂ«m tĂ« RepublikĂ«s SĂ«rpska nĂ« rendin kushtetues tĂ« Bosnje e HercegovinĂ«s, rikthimin e pĂ«rkushtimit tĂ« serbĂ«ve tĂ« BosnjĂ«s pĂ«r funksionimin e institucioneve shtetĂ«rore, dhe pĂ«rmbushjen e tĂ« gjitha hapave tĂ« renditur nĂ« rekomandimin e Komisionit Evropian tĂ« datĂ«s 12 tetor 2022â, thuhet nĂ« dokument.
ĂfarĂ« masash propozon dokumenti?
Sipas autorëve, masat që duhet të ndërmerren përfshijnë: kufizimin e mbështetjes financiare për Republikën Sërpska, vendosjen e sanksioneve të synuara, ngadalësimin e procesit të anëtarësimit në BE, dhe ndërprerjen e kontakteve me zyrtarët e këtij entiteti.
Dokumenti kërkon që BE-ja të mbajë të pezulluara të gjitha projektet që janë, në mënyrë të drejtpërdrejtë apo të tërthortë, të dobishme për Republikën Sërpska në kuadër të Kornizës së Investimeve për Ballkanin Perëndimor (WBIF).
Komisioni Evropian nuk duhet të propozojë projekte të reja që janë të dobishme për Republikën Sërpska. Kriteret për zhbllokimin e masave do të zhvillohen pasi udhëheqësja e Republikës Sërpska të ndërmarrë hapa konstruktivë, me konsultim paraprak të shteteve anëtare.
Po ashtu, BE-ja duhet të koordinohet me institucione të tjera financiare ndërkombëtare, si Banka Botërore, për të adoptuar qasje të ngjashme. Ndihma financiare bilaterale për projekte që ndihmojnë Republikën Sërpska duhet, gjithashtu, të pezullohet.
Sa i përket sanksioneve, propozohet përdorimi i kornizës ekzistuese për masa kufizuese kundër individëve apo entiteteve që minojnë sovranitetin, integritetin territorial dhe rendin kushtetues të Bosnje e Hercegovinës.
Dokumenti thotĂ« se âpritet qĂ« PĂ«rfaqĂ«suesi i LartĂ« dhe/apo nĂ«nkryetarja e Komisionit tĂ« sjellin propozime nĂ« javĂ«t nĂ« vijimâ.
Meqenëse nuk ka konsensus të plotë në BE për këtë çështje, dokumenti sugjeron që shtetet anëtare individualisht të vendosin ndalime udhëtimi për disa zyrtarë të Republikës Sërpska.
âMasat kombĂ«tare janĂ« masa tĂ« pĂ«rkohshme dhe tĂ« kthyeshme, me synimin pĂ«r tĂ« ndryshuar sjelljen e individĂ«ve dhe entiteteve tĂ« targetuaraâ, thuhet nĂ« dokument.
Gjithashtu, rekomandohet që BE-ja të pezullojë kontaktet e nivelit të lartë me liderë të dënuar ose të akuzuar të Republikës Sërpska, përfshirë Dodikun, kryeministrin Radovan Vishkoviq dhe kryetarin e Kuvendit, Nenad Stevandiq.
Komunikimi me zyrtarët e Qeverisë së Republikës Sërpska apo të Aleancës së Socialdemokratëve të Pavarur (SNSD) duhet të fokusohet në theksimin e rrezikut nga vijimi i kursit jokushtetues të presidentit Dodik, dhe gatishmërinë e BE-së për të ulur tensionet kur të ketë shenja të ndryshimeve.
Bosnje e Hercegovina është vend kandidat për anëtarësim në BE dhe autorët e dokumentit vlerësojnë se duhet të theksohet qartë se veprimet e Republikës Sërpska janë të papajtueshme me këtë rrugë.
ĂfarĂ« Ă«shtĂ« ânon-paperâ?
âNon-paperâ Ă«shtĂ« njĂ« dokument jozyrtar, pa firmĂ«, pa stemĂ« dhe pa kanale zyrtare dĂ«rgese. Ai pĂ«rmban njĂ« propozim apo ide, dhe mund tĂ« diskutohet nĂ« mĂ«nyrĂ« informale nga liderĂ« politikĂ« apo diplomatĂ«. REL/
The post Franca dhe Gjermania me njĂ« ânon-paperâ pĂ«r RepublikĂ«n SĂ«rpska appeared first on Sot News | Lajme.
Login
