SHBA dhe BE kanë arritur atë që po cilësohet si marrëveshja më e madhe tregtare në histori, pas bisedimeve në Skoci. Në fakt, ajo i ngjan kornizës për një marrëveshje dhe jo një marrëveshjeje të plotë tregtare, me detaje ende të paqarta.
Por shifrat kryesore të njoftuara nga Presidenti Donald Trump dhe shefja e BE-së Ursula von der Leyen ofrojnë të dhëna se cilët sektorë dhe grupe mund të goditen më rëndë ose kanë më shumë për të fituar, shkruan BBC.
Trump â fitues
Pasi premtoi marrëveshje të reja tregtare me dhjetëra vende, Trump sapo ka siguruar marrëveshjen më të madhe prej të gjithave. Shumica e komentuesve u duket se BE-ja ka hequr dorë nga më shumë, me një analizë të menjëhershme nga Capital Economics që sugjeron një rënie prej 0.5% të PBB-së. Gjithashtu, dhjetëra miliarda dollarë do të derdhen në arkat e SHBA-së në taksat e importit. Por titujt kryesorë për Trump mund të mos zgjasin shumë nëse një mori të dhënash ekonomike që do të dalin këtë javë tregojnë se riformësimi i tij radikal i ekonomisë amerikane po kthehet mbrapsht. Shifrat mbi inflacionin, vendet e punës, rritjen dhe besimin e konsumatorit do të japin një pamje më të qartë nëse tarifat e Trump po sjellin humbje apo fitim.
KonsumatorĂ«t amerikanĂ« â humbĂ«s
Qytetaret e thjeshte amerikanĂ« janĂ« tashmĂ« tĂ« pakĂ«naqur nga rritja e kostos sĂ« jetesĂ«s dhe kjo marrĂ«veshje mund tĂ« shtojĂ« barrĂ«n duke rritur çmimet e mallrave tĂ« BE-sĂ«. NdĂ«rsa jo aq e vĂ«shtirĂ« sa mund tĂ« kishte qenĂ«, pengesa e pĂ«rfaqĂ«suar nga njĂ« normĂ« tarifore prej 15% Ă«shtĂ« ende e rĂ«ndĂ«sishme, dhe Ă«shtĂ« shumĂ« mĂ« e theksuar se pengesat qĂ« ekzistonin para se Trump tĂ« kthehej nĂ« detyrĂ«. Tarifat janĂ« taksa qĂ« aplikohen pĂ«r mallrat e blera nga vendet e tjera. Zakonisht, ato janĂ« njĂ« pĂ«rqindje e vlerĂ«s sĂ« njĂ« produkti. Pra, njĂ« tarifĂ« prej 15% do tĂ« thotĂ« qĂ« njĂ« produkt prej 100 dollarĂ«sh i importuar nĂ« SHBA nga BE-ja do tĂ« ketĂ« njĂ« taksĂ« prej 15 dollarĂ«sh tĂ« shtuar â duke e çuar koston totale pĂ«r importuesin nĂ« 115 dollarĂ«. KompanitĂ« qĂ« sjellin mallra tĂ« huaja nĂ« SHBA duhet tâia paguajnĂ« taksĂ«n qeverisĂ« dhe shpesh ia kalojnĂ« njĂ« pjesĂ« ose tĂ« gjithĂ« koston shtesĂ« klientĂ«ve.
Tregjet â fitues
Tregjet e aksioneve nĂ« Azi dhe EvropĂ« u rritĂ«n tĂ« hĂ«nĂ«n pas publikimit tĂ« lajmit pĂ«r kuadrin e marrĂ«veshjes. Sipas kuadrit, SHBA-tĂ« do tĂ« vendosin njĂ« tarifĂ« prej 15% pĂ«r mallrat e importuara nga BE-ja. NdĂ«rsa kjo normĂ« Ă«shtĂ« e konsiderueshme, Ă«shtĂ« mĂ« e ulĂ«t se ajo qĂ« mund tĂ« kishte qenĂ« dhe tĂ« paktĂ«n ofron siguri pĂ«r investitorĂ«t. MarrĂ«veshja Ă«shtĂ« âqartĂ«sisht miqĂ«sore me tregun dhe duhet tĂ« sjellĂ« potencial tĂ« mĂ«tejshĂ«m rritjeje nĂ« euroâ, tha pĂ«r AFP-nĂ« Chris Weston nĂ« Pepperstone, njĂ« ndĂ«rmjetĂ«s australian.
Solidariteti evropian â humbĂ«s
MarrĂ«veshja do tĂ« duhet tĂ« nĂ«nshkruhet nga tĂ« gjithĂ« 27 anĂ«tarĂ«t e BE-sĂ«, secili prej tĂ« cilĂ«ve ka interesa dhe nivele tĂ« ndryshme varĂ«sie nga eksporti i mallrave nĂ« SHBA. NdĂ«rsa disa anĂ«tarĂ« e kanĂ« pritur marrĂ«veshjen me kujdes, tĂ« tjerĂ« kanĂ« qenĂ« kritikĂ« â duke aluduar nĂ« pĂ«rçarjet brenda bllokut, i cili po pĂ«rpiqet gjithashtu tâi pĂ«rgjigjet krizave tĂ« tjera si lufta e vazhdueshme nĂ« UkrainĂ«. Kryeministri francez Francois Bayrou komentoi: âĂshtĂ« njĂ« ditĂ« e errĂ«t kur njĂ« aleancĂ« popujsh tĂ« lirĂ«, tĂ« bashkuar pĂ«r tĂ« afirmuar vlerat e tyre tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta dhe pĂ«r tĂ« mbrojtur interesat e tyre tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta, i dorĂ«zohet nĂ«nshtrimit.â Atij iu bashkuan tĂ« paktĂ«n dy ministra tĂ« tjerĂ« tĂ« qeverisĂ« franceze, si dhe Viktor Orban, udhĂ«heqĂ«si hungarez, i cili tha se Trump âe hĂ«ngri von der Leyen pĂ«r mĂ«ngjesâ.
Prodhuesit e makinave nĂ« Gjermani â humbĂ«s
Tarifa me tĂ« cilĂ«n pĂ«rballen importuesit qĂ« sjellin makina tĂ« BE-sĂ« nĂ« SHBA Ă«shtĂ« pothuajse pĂ«rgjysmuar, nga norma prej 27.5% qĂ« u vendos nga Trump nĂ« prill nĂ« njĂ« normĂ« tĂ« re prej 15%. Makinat janĂ« njĂ« nga eksportet kryesore tĂ« BE-sĂ« nĂ« SHBA. Dhe si prodhuesi mĂ« i madh i makinave nĂ« BE â falĂ« VW, Mercedes dhe BMW â Gjermania do tĂ« ketĂ« qenĂ« duke vĂ«zhguar nga afĂ«r. UdhĂ«heqĂ«si i saj, Friedrich Merz, e ka mirĂ«pritur paktin e ri, ndĂ«rsa pranoi se do tĂ« kishte mirĂ«pritur njĂ« âlehtĂ«sim tĂ« mĂ«tejshĂ«m tĂ« tregtisĂ« transatlantikeâ. Kjo ndjenjĂ« pesimiste u pasqyrua nga organi gjerman i tregtisĂ« sĂ« makinave, VDA, i cili paralajmĂ«roi se edhe njĂ« normĂ« prej 15% do tâi âkushtonte industrisĂ« gjermane tĂ« automobilave miliarda çdo vitâ.
Prodhuesit e makinave nĂ« SHBA â fitues
Trump po pĂ«rpiqet tĂ« rrisĂ« prodhimin e automjeteve nĂ« SHBA. Prodhuesit amerikanĂ« tĂ« makinave morĂ«n njĂ« nxitje kur mĂ«suan se BE po ulte tarifĂ«n e vet pĂ«r makinat e prodhuara nĂ« SHBA nga 10% nĂ« 2.5%. Teorikisht, kjo mund tĂ« rezultojĂ« nĂ« blerjen e mĂ« shumĂ« makinave amerikane nĂ« EvropĂ«. Kjo mund tĂ« jetĂ« e mirĂ« pĂ«r shitjet amerikane jashtĂ« vendit, por pakti nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« lajm i mirĂ« kur bĂ«het fjalĂ« pĂ«r shitjet vendase. Kjo pĂ«r shkak tĂ« mĂ«nyrĂ«s komplekse se si montohen makinat amerikane. ShumĂ« prej tyre nĂ« fakt montohen jashtĂ« vendit â nĂ« Kanada dhe MeksikĂ« â dhe Trump i nĂ«nshtron ato njĂ« tarife prej 25% kur ato sillen nĂ« SHBA. Kjo krahasohet me njĂ« normĂ« mĂ« tĂ« ulĂ«t tarife prej 15% pĂ«r automjetet e BE-sĂ«. Pra, prodhuesit amerikanĂ« tĂ« makinave tani mund tĂ« kenĂ« frikĂ« se do tĂ« ulen nga prodhuesit evropianĂ«.
Produktet farmaceutike tĂ« BE-sĂ« â humbĂ«se
Ekziston konfuzion rreth normĂ«s sĂ« tarifĂ«s qĂ« do tĂ« vendoset pĂ«r ilaçet e prodhuara nĂ« EvropĂ« qĂ« blihen nĂ« SHBA. BE dĂ«shiron qĂ« ilaçet tâi nĂ«nshtrohen normĂ«s mĂ« tĂ« ulĂ«t tĂ« mundshme, pĂ«r tĂ« pĂ«rfituar shitjet. Trump tha se produktet farmaceutike nuk mbuloheshin nga marrĂ«veshja e shpallur tĂ« dielĂ«n, sipas sĂ« cilĂ«s norma pĂ«r njĂ« numĂ«r produktesh u ul nĂ« 15%. Por Von der Leyen tha se ato ishin pĂ«rfshirĂ«, dhe njĂ« burim nga ShtĂ«pia e BardhĂ« e konfirmoi tĂ« njĂ«jtĂ«n gjĂ« pĂ«r BBC-nĂ«.
Secili skenar do të përfaqësojë zhgënjim për farmaceutikën evropiane, e cila fillimisht shpresonte për një përjashtim të plotë nga tarifat. Industria aktualisht gëzon ekspozim të lartë në tregun amerikan falë produkteve si Ozempic, një ilaç yll për diabetin e tipit 2 i prodhuar në Danimarkë. Kjo është theksuar në Irlandë, ku partitë opozitare kanë theksuar rëndësinë e industrisë dhe kanë kritikuar efektin dëmtues të pasigurisë.
Energjia amerikane â fituese
Trump tha se BE do të blejë 750 miliardë dollarë (558 miliardë paund, 638 miliardë euro) në energji amerikane, përveç rritjes së investimeve të përgjithshme në SHBA me 600 miliardë dollarë.
âNe do ta zĂ«vendĂ«sojmĂ« gazin dhe naftĂ«n ruse me blerje tĂ« konsiderueshme tĂ« LNG-sĂ« (gazit natyror tĂ« lĂ«ngshĂ«m) amerikan, naftĂ«s dhe karburanteve bĂ«rthamoreâ, tha Von der Leyen. Kjo do tĂ« thellojĂ« lidhjet midis sigurisĂ« energjetike evropiane dhe SHBA-sĂ« nĂ« njĂ« kohĂ« kur ajo Ă«shtĂ« larguar nga importimi i gazit rus qĂ« nga pushtimi i plotĂ« i UkrainĂ«s.
Industria e aviacionit nĂ« BE dhe SHBA â fituese
Von der Leyen tha se disa âprodukte strategjikeâ nuk do tĂ« tĂ«rheqin asnjĂ« tarifĂ«, duke pĂ«rfshirĂ« pjesĂ«t e avionĂ«ve dhe aeroplanĂ«ve, kimikate tĂ« caktuara dhe disa produkte bujqĂ«sore. Kjo do tĂ« thotĂ« qĂ« firmat qĂ« prodhojnĂ« pjesĂ« pĂ«r aeroplanĂ« do tĂ« kenĂ« tregti pa fĂ«rkime midis blloqeve tĂ« mĂ«dha tregtare. Ajo shtoi se BE-ja ende shpreson tĂ« arrijĂ« mĂ« shumĂ« marrĂ«veshje âzero pĂ«r zeroâ, veçanĂ«risht pĂ«r verĂ«rat dhe pijet alkoolike, nĂ« ditĂ«t nĂ« vijim./abcnews.al
Login
