Sezoni i ri artistik i Teatrit Kombëtar premton emocione të forta dhe reflektime të thella përmes një përzgjedhjeje të kujdesshme të shfaqjeve që do të ngjiten në skenë gjatë muajve në vijim. Në qendër të programit që do të nisë këtë vjeshtë janë katër drama që ndërthurin klasikën me bashkëkohoren, dhe që prekin temat e dashurisë, drejtësisë, fuqisë dhe njeriut përballë fatit, përcjellë KultPlus.
Krah dy tragjedive tĂ« mĂ«dha tĂ« Shekspirit âOtelloâ dhe âSi ta doniâ, si dhe âDrejtĂ«si nĂ« Nurembergâ nga Abby Mann, njĂ« nga premierat mĂ« tĂ« shumĂ«pritura ne Teatrin Kombetar do tĂ« jetĂ« edhe âDet i thellĂ« bluâ e dramaturgut britanik Terence Rattigan, njĂ« vepĂ«r rrĂ«nqethĂ«se mbi dashurinĂ« e pakthyeshme dhe humbjen personale. Me njĂ« ndjeshmĂ«ri tĂ« hollĂ« psikologjike, drama sjell portretin e njĂ« gruaje tĂ« ndarĂ« mes pasionit tĂ« njĂ«anshĂ«m dhe realitetit tĂ« hidhur tĂ« vetmisĂ«.
Ky sezon i ri vjen si një thirrje për dialog me të kaluarën dhe të tashmen, një ftesë për të reflektuar mbi ndjenjat më të thella njerëzore dhe për të festuar fuqinë e teatrit për të prekur mendjen dhe zemrën./KultPlus.com
Shembja e Teatrit Kombëtar simbolizon humbjen e hapësirave publike në Tiranë dhe zëvendësimin e tyre me kulla. Por kujtesa kolektive, zëri qytetar dhe sheshet nuk mund të zëvendësohen me beton.
Nga Teatri te trotuari â Kronika e njĂ« qyteti tĂ« shembur me ligj
Në fillimin e verës së 2018-ës Tirana pa, edhe pse ende e pandërgjegjshme për atë që po dëshmonte, të vendosej një mikrofon në një nga hapësirat publike të saj, në sheshin e Teatrit Kombëtar.
Tetëdhjetë vite më pas, ai shesh do të përdorej edhe si një hapësirë ku do të zhvillohej një protestë për ta mbrojtur atë.
Teatri i kishte mbyllur dyert dhe përveç punëtorëve, që herë pas here dilnin nga salla e kuqërremtë me kuti materialesh në duar, që nga 2 korriku i 2018, kur u vu shfaqja e fundit në skenë, nuk shiheshin më spektatorë në mjediset tij.
Tre ditĂ« mĂ« pas, mĂ« 5 korrik, Kuvendi do tĂ« miratonte me 75 vota, âLigjin pĂ«r Teatrinâ*, apo siç njihet ndryshe, âLigji Specialâ, i cili e transferonte hapĂ«sirĂ«n publike, si sheshin ashtu edhe teatrin, tek shoqĂ«ria private, âFusha shpkâ, qĂ« kjo e fundit tĂ« mund tĂ« ndĂ«rtonte.
Pas atij votimi, protesta për mbrojtjen e Teatrit Kombëtar mori përmasa të tjera dhe hyri në një rrugëtim ku dorëzimi nuk ishte opsion.
Në sheshin e teatrit u krijua një kuvend i qytetit. Një hapësirë e paindoktrinuar, e pakapur nga interesa të ngushta private apo motive antiligjore. Ndërsa ndërtesa që u mor nën kontroll nga qytetarët më 24 korrik 2019, të cilët filluan ta rijetëzonin edhe pse pa përvojë, mësuan ta menaxhonin dhe kujdeseshin për të.
NdĂ«rsa salla zhvillonte aktivitete artistike dhe kulturore â rreth 65 shfaqje u vunĂ« nĂ« skenĂ« nĂ« mĂ« pak se 8 muaj â nĂ« sheshin e tij protesta zhvillohej 24 orĂ«, 7 ditĂ« nĂ« javĂ«, nĂ« dukje si gardiane e teatrit, dhe njerĂ«zit rojtarĂ«t e tij.
Teatri Kombëtar duke u shembur 17 maj 2020/Aleanca për Mbrojtjen e Teatrit, Flicr.
Nga një shesh proteste, tek një rrugë kalimi për kullën.
Ato 75 vota që miratuan ligjin Fusha, ishin edhe goditja e parë që iu dha Teatrit Kombëtar, 682 ditë përpara se Erion Veliaj të çonte fadromat për të shembur ndërtesat e tij, në orën 04:30 të mëngjesit të datës 17 maj 2020.
Miratimi i ligjit pĂ«r teatrin ishte njĂ« goditje qĂ« iu bĂ« jo vetĂ«m protestĂ«s â si akt demokratik, â apo ndĂ«rtesĂ«s â si dĂ«shmi e historisĂ« sĂ« brezave para nesh â por edhe vetĂ« hapĂ«sirĂ«s, sheshit si vendkrijim i fjalĂ«s sĂ« lirĂ« dhe lirisĂ« sĂ« shprehjes, nga vetĂ« pĂ«rfaqĂ«suesit e pushtetit tĂ« popullit nĂ« kuvend.
Ato 75 kartonĂ« jeshil, rrĂ«zuan jo thjesht njĂ« ndĂ«rtesĂ«, por hapĂ«sirĂ«n e pĂ«rbashkĂ«t ku njerĂ«zit shkonin pĂ«r tĂ« qenĂ« bashkĂ« â jo thjesht pĂ«r tĂ« kaluar, por pĂ«r tĂ« mbetur. Ishte goditje ndaj asaj nyje urbane qĂ« mblidhte kĂ«do, nga tĂ« katĂ«r anĂ«t, dhe nga tĂ« gjithĂ« dhe mĂ« pas krijonte diçka.
Sot ajo hapësirë nuk ekziston më në qytet.
Shembja e â17 Majitâ, i hapi rrugĂ« lejeve tĂ« njĂ«pasnjĂ«shme nga âRama & Veliajâ, tĂ« cilĂ«t vunĂ« nĂ« zbatim planin e Bjarke Ingels, tĂ« kullĂ«s me teatĂ«r.
Sot pas më shumë se dy vjetësh nga fillimi i punimeve në atë shesh, hapësira publike nuk ekziston më. Në vend të saj, është një kalim i zgavruar në tunelin e betonuar, i cili qëndron i hijezuar nën ndërtesën si flutur e Bjarke Ingels, e cila sot të ngjan si porta hyrëse për në kullën e Fushës.
Të dyja kantieret sot janë bashkuar në një të vetëm dhe kanë lidhur mes tyresh hekurin i cili më pas mbulohet në beton, duke zhdukur krejtësisht atë çfarë ka mbetur nga dikur hapësira publike e teatrit.
Tashmë ato dy projekte po shpalosin në shkallë reale se si grabitet dhe më pas zaptohet me ligj hapësira publike.
Grabitje nga e cila do të përfitonte kushdo biznesmen apo politikan që ka investuar para në dy gropat tashmë të hapura dhe betonizuara në truallin e Teatrit Kombëtar.
NdĂ«rsa ky i fundit, ashtu siç i ka ngritur kryet si karabina, tĂ« ngjan mĂ« shumĂ« me njĂ« roje tĂ« kullĂ«s, e cila shkeli interesin publik, mori dhe pĂ«rvetĂ«soi tokĂ«n publike dhe grabiti pĂ«rveç tokĂ«s edhe 33 kate ajĂ«r.Â
Teatri ishte vetëm fillimi
Ai shesh, ai mikrofon i hapur, ai mur ku shkruhej âMonument Kulture, mbrohet nga populliâ, dhe nuk lejonte qĂ« qyteti tĂ« shembej me turp, duhej zhdukur.
Duhej vrarë ideja që hapësira publike është e jona. Sepse aty ku publiku mbledh zërin dhe kujtesën, aty nuk ndërtohen kulla, aty nuk qarkullon paraja e zezë.
Që ajo të rrjedhë pa pengesë, duhej zhdukur sheshi, duhej shembur gjithçka që kujtonte se qyteti është i njerëzve.
Kantieri i Pixel Tower/Doriana Musai, Citizens.al
Dhe ashtu ndodhi edhe me âPazarin e Riâ â njĂ« tjetĂ«r hapĂ«sirĂ« publike e zaptuar, e shndĂ«rruar nĂ« âpronĂ« privateâ me çati xhami dhe çmime qĂ« pĂ«rjashtojnĂ« tĂ« pĂ«rditshmit dhe larguan tregtarĂ«t.
Me Sheshin âSkĂ«nderbejâ, qĂ« nga vendtakim pĂ«r tĂ« gjithĂ«, u bĂ« njĂ« shesh qĂ« eskpozon vetĂ«m kullat.
Me Liqenin Artificial apo atë të Farkës që është rrethuar me ndërtim dhe kulla biznesi.
Me vilat historike të qytetit, zonën historike të tij, e cila u flijua për një imazh që ka për fasadë hipokrizinë.
Në çdo goditje ndaj qytetit fshihet një gënjeshtër që ka emër: integrimi evropian. Sepse çdo kullë ndërtohet me emrin e zhvillimit, çdo shembje justifikohet me progresin, çdo përvetësim me modernizimin.
Por qyteti nuk matet me lartĂ«sinĂ« e ndĂ«rtesave, por me lartĂ«sinĂ« e qytetarĂ«ve qĂ« guxojnĂ« tĂ« flasin. Dhe nĂ«se zĂ«rat e tyre janĂ« shtypur me beton, kjo nuk Ă«shtĂ« rruga drejt EvropĂ«s. ĂshtĂ« rruga drejt njĂ« talljeje publike me Ă«ndrrĂ«n evropiane.
Ndërkohë që BE predikon pjesëmarrjen, decentralizimin, transparencën dhe mbrojtjen e trashëgimisë, qeveria jonë betonon, centralizon përjashton dhe zhduk kujtesën.
âNĂ« BE vetĂ«m me Edin!â slogani qĂ« Edi Rama shpalli si lokomotivĂ« fushate elektorale, ishte mĂ« shumĂ« se sa propagandĂ«; ishte privatizimi simbolik i Ă«ndrrĂ«s evropiane tĂ« tĂ« gjithĂ« shqiptarĂ«ve. NjĂ« fjalĂ« e thjeshtĂ« qĂ« i vuri drynin qytetit ku çelĂ«sat e tij i ka njĂ« njeri i vetĂ«m.
Por historia nuk mbyllet me shembjen e teatrit.
NĂ« vend tĂ« ndĂ«rtesĂ«s sĂ« teatrit, ngrihet rrĂ«fimi. NĂ« vend tĂ« sheshit, mbetet kujtesa. NĂ« vend tĂ« mikrofonit, jemi ne â sepse ne jemi Teatri. Qyteti Ă«shtĂ« ende aty ku janĂ« njerĂ«zit qĂ« nuk harrojnĂ«.
Dhe po, ajo hapĂ«sirĂ« nuk Ă«shtĂ« mĂ« fizike. Por ajo ekziston nĂ« çdo rrĂ«fim, nĂ« çdo kujtim, nĂ« çdo artist qĂ« nuk u shit, nĂ« çdo qytetar qĂ« sâu tĂ«rhoq.
NĂ« çdo deputet qĂ« nuk votoi âproâ, nĂ« çdo anĂ«tar kĂ«shilli, punonjĂ«s administrate, qĂ« rezistoi dhe nuk pranoi tĂ« bĂ«hej pjesĂ« e krimit mbi qytetin.
NĂ« çdo tĂ« ri qĂ« sot pyet: âPo kush e dha kĂ«tĂ« vendim? Kush e firmosi kĂ«tĂ« turp? Kush e heshti kĂ«tĂ« vjedhje?â
Ata që firmosën, janë ende aty. Por edhe ne jemi ende këtu. Dhe sa kohë jemi, historia nuk mbyllet.
Ajo fillon aty ku kujtesa bëhet revoltë. Dhe hapësira publike rifillon aty ku qytetari e ndjen veten pronar jo të truallit, por të së drejtës për të thënë: Ky është qyteti im. Nuk jepet me koncesion.
Hipokrizia e âpastrimitâ tĂ« hapĂ«sirave publike
Për të kompletuar farsën, po i kthehen qytetit me një tjetër maskë: atë të pastërtisë morale. Po shembin mbulesat e hijezuesve, po heqin çadrat, po dëbojnë kafenetë nga trotuaret si të kishin zbritur nga ndonjë Olimp i etikës urbane.
Por kush ua lejoi? Kush ua dha lejet të zgjeroheshin me platforma druri në trotuare? Kush i mbylli sytë për vite me radhë?
Ishte e njĂ«jta administratĂ«, e njĂ«jta bashki, e njĂ«jta qeveri qĂ« sot bĂ«n sikur Ă«shtĂ« e tronditur nga âshpĂ«rdorimi i hapĂ«sirĂ«s publikeâ.
E njĂ«jta dorĂ« qĂ« i hapi rrugĂ«n, sot vjen dhe thotĂ«: âĂfarĂ« keni bĂ«rĂ« kĂ«shtu?â E njĂ«jta dorĂ« qĂ« firmosi lejet, sot vendos shiritin e verdhĂ« pĂ«r moral publik.
I toleruan, i ushqyen, i kthyen nĂ« normalitet â sepse pĂ«r vite me radhĂ« edhe trotuari ishte pronĂ« pĂ«r tâu shitur. Dhe kur erdhi momenti i âRilindjes 2.0â, nĂ« vend qĂ« tĂ« godasin veten, godasin tĂ« vegjlit. Jo ata qĂ« ndĂ«rtojnĂ« kulla, e zaptojnĂ« hapĂ«sira publike duke i shkatĂ«rruar dhe vjedhur, por ata qĂ« vendosin njĂ« karrige plastike mbi pllakat e betonit tĂ« trotuareve.
Ky nuk Ă«shtĂ« pastrim. ĂshtĂ« amnezi e planifikuar, Ă«shtĂ« rigrabitur dhe mbuluar me moral. ĂshtĂ« njĂ« narrativĂ« e prodhuar nga vetĂ« shkaktarĂ«t e kaosit, qĂ« tani luajnĂ« rolin e shpĂ«timtarit. Por qyteti nuk harroi. Sepse trotuaret nuk i zaptuan qytetarĂ«t â i zaptuan ata qĂ« shesin edhe ajrin midis hapave nĂ« rrugĂ«.
Sot, hapĂ«sira publike nĂ« ShqipĂ«ri nuk grabitet mĂ« natĂ«n â ajo miratohet me ligj, zbatohet me fadromĂ« dhe justifikohet me moral tĂ« rremĂ«.
Por qyteti ka memorie. Dhe pĂ«r sa kohĂ« kujtojmĂ« si u shemb Teatri, si u grabit sheshi, si u mbyt fjala dhe si u zĂ«vendĂ«sua me beton â pĂ«r aq kohĂ« kjo histori nuk Ă«shtĂ« e mbyllur.
Ata e duan qytetin pa njerĂ«z, pa pyetje, pa rezistencĂ«. Por qyteti nuk Ă«shtĂ« kartolinĂ«. Nuk Ă«shtĂ« planimetria e njĂ« kompanie ndĂ«rtimi. ĂshtĂ« ai vend ku dikush mund tĂ« ulet, tĂ« flasĂ«, tĂ« protestojĂ«, tĂ« kujtojĂ« dhe tĂ« mos harrojĂ«.
Për aq kohë sa nuk harrojmë, hapësira publike nuk është plotësisht e humbur. Ajo jeton në kujtesën tonë, derisa të kemi forcë ta rikthejmë.
Me mikrofonin e hapur. Me sheshin e mbushur. Dhe me qytetin si pronë të përbashkët, jo si çmim ndërtimi, jo si mall shumice për tu shitur tek kushdo kalimtar i rastit.
ShĂ«nim: Lista e deputetĂ«ve qĂ« votuan âproâ duke miratuar ligjin special, Ă«shtĂ« marrĂ« nga dokumentat e Kuvendit. NjĂ« numĂ«r i konsiderueshĂ«m i atyre qĂ« votuan, 25% e tyre, sot janĂ« nĂ« burg, nĂ«n hetim penal ose nĂ« kĂ«rkim nga SPAK.
*Projektligji pĂ«r Teatrin 37/2018, formuluar âPĂ«r pĂ«rcaktimin e procedurĂ«s sĂ« veçantĂ« tĂ« pĂ«r negocimin dhe lidhje ne kontratĂ«s me objekt: âProjektimin dhe realizimin e projektit urban dhe godinĂ«s sĂ« re tĂ« Teatrit KombĂ«tarâ,â u botua online pĂ«r konsultim mĂ« 8 qershor 2018. U shqyrtua dhe votua me procedurĂ« tĂ« pĂ«rshpejtuar 20 ditĂ« mĂ« vonĂ« dhe u rimiratua dy muaj mĂ« tutje pasi Presidenti e pati kthyer pĂ«r rishqyrtim.
GjashtĂ« vjet mĂ« parĂ«, mĂ« 23 korrik 2019, Teatri KombĂ«tar u mor nĂ« mbrojtje nga qytetarĂ«t. NĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, ishte hera e parĂ« qĂ« qyteti nisi tĂ« mbrohej me trup â jo thjesht si njĂ« godinĂ«, por si ide, si truall, si simbol, si hapĂ«sirĂ« pĂ«r njerĂ«zit dhe jo pĂ«r interesat e betonit.
Qyteti nisi të përkufizohej jo më për çfarë ndërtohej mbi të, por për çfarë nuk lejohej të shembej. Sot, gjashtë vjet më vonë, një nga ekzekutorët e asaj shembjeje, Erion Veliaj, mban statusin zyrtar të të pandehurit.
Jo më thjesht në sytë tanë, por edhe në letrat e drejtësisë.
A është kjo një ditë feste? Po.
A mund të gëzojmë? Vështirë, sepse ndërkohë që fituam një akt simbolik drejtësie, humbëm gjithçka tjetër që ai simbol përfaqësonte.
Për më shumë se një dekadë kemi ngritur zërin për mbrojtjen e të përbashkëtës. Në sheshe, në media, në rrjete sociale.
Kemi protestuar për parqet, për shkollat, për trotuaret, për ajrin dhe për dritën. Për gjithçka që duhet të na përkiste të gjithëve dhe që na është marrë copë-copë.
Sot, pĂ«r tĂ« mbyllur ciklin, vjen njĂ« absurditet i madh, se paskemi qenĂ« ne fajtorĂ«t. Ne qĂ« pimĂ« kafe. Ne qĂ« ulemi nĂ« trotuar, qĂ« âe kemi zĂ«nĂ« qytetinâ me praninĂ« tonĂ«.
Pas 12 vitesh ndërtimesh pa kriter, mijëra metra katrorë të zaptuar me leje e pa leje, tashmë sulmi vjen mbi karriget.
ĂshtĂ« njĂ« zĂ«vendĂ«sim i qĂ«llimshĂ«m i debatit tĂ« vĂ«rtetĂ« mbi qytetin me njĂ« teatĂ«r tĂ« rremĂ« histerie, ku gishtat tregojnĂ« qytetarĂ«t, ndĂ«rkohĂ« qĂ« ndĂ«rtuesit dhe firmĂ«tarĂ«t ikin pa zhurmĂ« nga pasarelat e betonit qĂ« vetĂ« ngritĂ«n.
NĂ«se duam tĂ« dimĂ« se kush e zuri realisht qytetin, sâmjafton tĂ« shohim kafenetĂ«. Mjafton tĂ« shohim kullat.
Ndërsa liqenet janë shndërruar në pasqyra uji, ku reflektojnë vitrinat e betonit, të vetkënaqura si Narcissus, tek pa veten të rekflektuar. Edhe ndonjë copë e gjelbër që shpëton mes betonit, konsiderohet luks.
JanĂ« po ata qĂ« miratuan planet, qĂ« firmosĂ«n lejet, qĂ« shpikĂ«n rregullat. Dhe janĂ« po ata qĂ« tani na flasin pĂ«r âzaptimin e qytetitâ.
Pas aksionit propagandistik nĂ« Theth, me truproje, dronĂ« dhe buldozerĂ«, u lançua njĂ« tjetĂ«r klishe: âRilindja Urbane 2.0â. Faza e dytĂ«, nĂ«se mund ta quajmĂ« kĂ«shtu, e njĂ« projekti qĂ« nuk ka dhĂ«nĂ« asnjĂ«herĂ« llogari pĂ«r fazĂ«n e parĂ«.
Nuk kemi parë asnjë raport për efektin ekonomik të ndërhyrjeve që kanë kushtuar 365 milionë euro. Nuk kemi parë asnjë analizë për impaktin social. Nuk dimë asnjë gjë për pasojat afatgjata. Dimë vetëm se qyteti është bërë më i shtrenjtë, më i dendur, më i zhurmshëm, më i pashëtitshëm, më i pajetueshëm.
NĂ« qendĂ«r tĂ« kĂ«tij transformimi, qĂ« nuk ka mĂ« as pamje dhe as pĂ«rmbajtje publike, qĂ«ndron Plani TR030, dizajnuar nga Stefano Boeri, pa asnjĂ« garĂ« publike, por me urdhĂ«r politik. U paraqit si âvizion i gjelbĂ«râ, si âpyll orbitalâ pĂ«r tĂ« mbrojtur bujqĂ«sinĂ« rreth qytetit.
ĂfarĂ« hipokrizie!
Atë që në fakt plani i Boerit bëri, ishte pikërisht ajo që u denoncua nga dhjetra ekspertë të akademisë dhe planifikimit urban në veçanti: në vend që të frenonte zgjerimin informal, e formalizoi atë me leje. Zhbëri kufijtë urbanë. Legjitimoi ndërtimet vertikale. Ngjeshi qytetin deri në kufijtë e frymëmarrjes.
Të gjitha këto u shoqëruan me imazhe të përpunuara në photoshop, me unaza të gjelbra dhe pyje masive, për të përdorur edhe dronë që fluturojnë vetëm sipër gënjeshtrave.
Tirana Riverside Ă«shtĂ« shembulli mĂ« i ndyrĂ« i kĂ«tij modeli. I promovuar si rindĂ«rtim post-tĂ«rmet dhe âsmart cityâ, nĂ« njĂ« zonĂ«  tĂ« paqtĂ«, qĂ« nuk ishte prekur nga tĂ«rmeti. BanorĂ«t u pĂ«rzunĂ« nĂ« dimrin e 2020-Ă«s me polici.
Jo pĂ«r tâi ndihmuar nga ndonjĂ« fatkeqĂ«si natyrore, por pĂ«r tâua marrĂ« truallin. I gĂ«njyen me dekada se do tâia legalizonin investimin, por mĂ« pas i pĂ«rzĂ«nĂ« dhe i morĂ«n çfarĂ« kishte qenĂ« nĂ« posedim dhe pĂ«rdorim tĂ« tyre. I shkatĂ«rruan shtĂ«pinĂ«, dyqanin apo garazhin dhe i flakĂ«n rrugĂ«ve.
Plani i ri solli vetëm përjashtim dhe beton. Dhe kjo është paradigma që po përsëritet. Projekti i qytetit të së ardhmes po ndërtohet duke zhdukur të shkuarën dhe duke përjashtuar të tashmen. A mund të ketë të ardhme ky qytet?
Ndërkohë, kriza e strehimit është kthyer në një krizë ekzistence. Qiratë janë më të larta se pagat. Në periferi, mbi 500 euro; në qendër, dyfish. Paga mesatare, vijon të qëndrojë në kufijtë 400 euro.
Apartamentet e reja fillojnë nga 1500 dhe shkojnë deri në 7000 euro për metër katror, sipas zonës. Janë ndërtuar mbi 10 milionë metra katrorë të reja, dhe shumica janë bosh.
JanĂ« blerĂ«, por jo pĂ«r tĂ« jetuar nĂ« to. JanĂ« blerĂ« pĂ«r tĂ« fituar. Dhe banorĂ«t qĂ« jetojnĂ« pranĂ« tyre, nuk e pĂ«rballojnĂ« mĂ« as qiranĂ«, as taksat, as jetĂ«n. TĂ« vetmet rrugĂ« qĂ« u kanĂ« mbetur janĂ« jashtĂ« qytetit â ose jashtĂ« vendit.
Qyteti i premtuar i Boerit, Ramës dhe Veliajt, nuk ekziston.
Qyteti qĂ« kemi Ă«shtĂ« qytet mallrash, jo qytetarĂ«sh. Me rrĂ«nimin e hapĂ«sirĂ«s publike, Tirana ka humbur pjesĂ«n mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« vetes â pjesĂ«n e pĂ«rbashkĂ«t, hapĂ«sirĂ«n publike. Nuk Ă«shtĂ« mĂ« njĂ« vend pĂ«r tĂ« gjithĂ«. ĂshtĂ« njĂ« produkt pĂ«r ata qĂ« kanĂ« para. PĂ«r tĂ« tjerĂ«t â rruga, nĂ« kuptimin mĂ« tĂ« plotĂ« tĂ« fjalĂ«s.
Tani që edhe Veliaj është zyrtarisht i pandehur, nuk mjafton të ndalemi tek një emër. Sepse ai nuk është i vetmi. Janë shumë të tjerë që heshtën, që firmosën, që përfituan.
Dhe janĂ« shumĂ« vendime qĂ« kaluan pa asnjĂ« diskutim publik, pa asnjĂ« konsultim me ata qĂ« do tâi  preknin jetĂ«n realisht. ĂshtĂ« koha pĂ«r tĂ« kĂ«rkuar mĂ« shumĂ« se njĂ« pĂ«rgjegjĂ«s.
ĂshtĂ« koha pĂ«r tĂ« kĂ«rkuar pĂ«rgjegjĂ«si politike. Dhe mbi tĂ« gjitha, pĂ«r tĂ« rikthyer pyetjen qĂ« na Ă«shtĂ« mohuar pĂ«r shumĂ« gjatĂ«: A Ă«shtĂ« ky qyteti qĂ« donim? Dhe nĂ«se jo, kush do ta paguajĂ« kĂ«tĂ« rrĂ«nojĂ«?
Jared Kushner, dhĂ«ndri i Donald Trump njĂ«herĂ«sh ish-kĂ«shilltar i tij nĂ« ShtĂ«pinĂ« e BardhĂ«, u shfaq (me videocall) sot nĂ« TiranĂ« si investitor strategjik, i cili me projektet qĂ« ka marrĂ« pĂ«rsipĂ«r nĂ« ShqipĂ«ri dhe Serbi po e prezanton veten si âshpĂ«timtariâ qĂ« po ndĂ«rlidh njĂ« rajon â qĂ« ka dalluar pĂ«r konflikte â drejt njĂ« tĂ« ardhme tĂ« begatĂ«.
Por prezantimi i tij nuk tha gjë për transparencën, konkurrencën, trashëgiminë kulturore dhe çështjet e mjedisit, pika këto të mbrojtura dhe promovuara fort nga Bashkimi Evropian.
NĂ« samitin e âFuture Investment Initiative (FII) Instituteâ tĂ« quajtur âFII Priority Europe Tirana 2025â â njĂ« platformĂ« globale qĂ« synon promovimin e dialogut ndĂ«rkombĂ«tar mbi investimet dhe zhvillimin ekonomik â Kushner nuk u paraqit fizikisht sikurse pritej, por foli pĂ«rmes njĂ« thirrjeje videofonike.
Ai u shfaq si themeluesi dhe drejtori i Affinity Partners, e cila në Shqipëri ka marrë statusin e investitorit strategjik për ndërtimin e dy komplekseve turistike me qindra vila dhe hotele në Zvërnec dhe Sazan.
Kushner foli pĂ«r horizontin e investimeve ânĂ« njĂ« ShqipĂ«ri tĂ« bashkuar me njĂ« treg nĂ« rritje si Ballkaniâ. Prezantimi si folĂ«s nĂ« TiranĂ« vjen rreth njĂ« vit pasi projektet e tij nĂ« Serbi dhe ShqipĂ«ri kanĂ« ngjallur shqetĂ«sime.
Projekti $500 milionĂ«sh pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar tre kulla 30 katĂ«she nĂ« truallin e ish-Shtabit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m dhe MinistrisĂ« sĂ« Mbrojtjes â bombarduar nga NATO nĂ« vitin 1999 â Ă«shtĂ« vĂ«nĂ« nĂ« pikĂ«pyetje kĂ«tĂ« javĂ« pasi rezultoi se dy godinave iu hoq statusi si monumente kulture pĂ«rmes njĂ« ekspertize tĂ« falsifikuar.
Administrata e Presidentit Vucic e ka justifikuar âmarrĂ«veshjen Kushnerâ me idenĂ« e rritjes sĂ« investimeve tĂ« huaja dhe se qeveria do tĂ« pĂ«rfitojĂ« 22.5% tĂ« tĂ« ardhurave nga projekti, ndĂ«rsa dhĂ«ndri i Trump do tĂ« pĂ«rfshijĂ« nĂ« ndĂ«rtimin e âTrump Hotelâ njĂ« memorial pĂ«r viktimat e bombardimeve tĂ« NATO-s dhe njĂ« muze kushtuar historisĂ« sĂ« ish-ministrisĂ«.
Ilustrim, projekti i Kushnerit në Beograd/Kushner,X.
Por, aty ku disa shohin investime, tĂ« tjerĂ« shohin pĂ«rfitime mbi traumat kolektive dhe trashĂ«giminĂ« historike. PĂ«rballĂ« kritikave nga opozita dhe opinioni publik serb se âpo jepet truall pĂ«r influencĂ«politikeâ, qeveria serbe Ă«shtĂ« mbrojtur duke thĂ«nĂ« se trualli ânuk Ă«shtĂ« shitur, por dhĂ«nĂ« nĂ« pĂ«rdorim pĂ«r 99 vjetâ.
Godinat, të cilat mbartin vlerë arkitektonike të stilit modernist, janë përfshinë në listën e organizatës Europa Nostra mes 7 ndërtesave historike më të rrezikuara në Evropë.
Rasti kujton qasjen qĂ« u ndoq me Teatrin KombĂ«tar nĂ« ShqipĂ«ri, i cili gjithashtu qe pĂ«rfshirĂ« nĂ« listĂ«n e Europa Nostra. NdĂ«rtesĂ«s iu hoq statusi monument kulture, dhe pas dy vitesh protesta, me njĂ« akt-ekspertimi tĂ« kontestuar â pa oponencĂ« teknike â mbrĂ«mjen e 14 majit 2020, KĂ«shilli Bashkiak i TiranĂ«s votĂ«besoi me email shembjen e tij.
Në këtë kontekst, ajo që po ndodh në Beograd me projektet e Kushner, dhe e shkuara aspak pozitive me procedurat e ndjekura për projektet e mëdha të infrastrukturës dhe investimeve publike në Shqipëri, vjen si paralajmërim i asaj që po i afrohet brigjeve të Zvërnecit dhe ishullit të Sazanit:
Dy resorte gjigande me të paktën 10 mijë dhoma, të cilat do të ndërtohen pavarësisht shkeljeve të mundshme në procedura dhe ligje.
Në janar, Citizens.al shpjegoi se si Kushner siguroi të drejtën për të zhvilluar Sazanin nëpërmjet një procesi që ngjan më shumë si manovër politike për të fituar përkrahjen e familjes dhe Presidentit amerikan, Donald Trump, sesa garë transparente për zhvillimin e turizmit.
Nga njĂ« âvizitorâ i ftuar nga autoritetet shqiptare, brenda pak muajve Kushner u shndĂ«rrua nĂ« âinvestitor strategjikâ, ndĂ«rkohĂ« qĂ« legjislacioni pĂ«r zonat e mbrojtura ndryshoi me urgjencĂ« pĂ«r tĂ« lejuar ndĂ«rtimet nĂ« territore tĂ« ndjeshme ekologjikisht siç Ă«shtĂ« zona e ZvĂ«rnecit dhe Sazanit.
Pjesëmarrja e Kushner si folës kryesor në forumin e investimeve këtë fundjavë në Shqipëri konfirmon se projektet e tij kanë mbështetje politike të nivelit të lartë në Shqipëri dhe Serbi.
Ai zbuloi se nisma për të investuar në Sazan dhe Zvërnec i erdhi pasi takoi Ramën në një vizitë turistike në vitin 2021 dhe mori dijeni për ndërtimin e Aeroportit të Vlorës, e cila ishte një incentivë për projektin e madh turistik jo shumë larg tij.
Ishulli i Sazanit pĂ«rmban monumente natyrore si âBarriera koralore e grykĂ«s sĂ« Djallitâ dhe âFaleza e Sazanitâ, tĂ« cilat janĂ« tĂ« mbrojtura me ligj. NdĂ«rtimi nĂ« kĂ«tĂ« zonĂ« ngre pikĂ«pyetje mbi ruajtjen e pasurisĂ« natyrore dhe ndikimin nĂ« ekosistemet lokale.
Projekti i Jared Kushner per Zvernecin/Kushner,X.
âZona Ă«shtĂ« 60 milje larg nga Italia, 60 milje larg nga Korfuzi dhe njĂ« aeroport po ndĂ«rtohet jo shumĂ« larg, kĂ«shtu qĂ« Ă«shtĂ« njĂ« mundĂ«si fantastike investimi,â tha Kushner, sipas sĂ« cilit mjedisi nĂ« zonĂ« do tĂ« ruhet. MegjithatĂ« ai nuk tregoi aspekte konkrete se si do ta bĂ«nte kĂ«tĂ«.
Por a është kjo ajo që i duhet Shqipërisë, një vendi që pret të integrohet në BE?
ĂĂ«shtja nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m pĂ«r luksin qĂ« pretendon tĂ« sjellĂ« Kushner, i cili tregoi se familjarisht do tĂ« ketĂ« njĂ« rezidencĂ« nĂ« zonĂ«n ku po investon nĂ« ShqipĂ«ri. ĂshtĂ« pĂ«r precedentĂ«t qĂ« po konfirmohen: Zhvillimi i zonave tĂ« mbrojtura pa konsultim publik, nĂ« mungesĂ« tĂ« plotĂ« transparence nĂ« procesin e pĂ«rzgjedhjes sĂ« investitorĂ«ve, dhe lidhjet e dyshimta mes interesave tĂ« politikĂ«s dhe kapitalit ndĂ«rkombĂ«tar.
PĂ«r ShqipĂ«rinĂ«, rasti i Sazanit dhe ZvĂ«rnecit nuk Ă«shtĂ« thjesht çështje turistike, por njĂ« provĂ« pĂ«r integritetin e institucioneve tĂ« saj pĂ«rballĂ« rasteve qĂ« pĂ«rsĂ«riten: Aeroporti i VlorĂ«s, Marina e VlorĂ«s, Marina e DurrĂ«sit dhe nĂ« horizont Divjaka apo zonat e mbrojtura nĂ« male tĂ« kĂ«rcĂ«nuara nga e ashtuquajtura âPaketa e Maleveâ.
Prej vitit 2024 kur Kushner bëri publik projektet, pak ose aspak është bërë me dije nga autoritetet shqiptare. Prej janarit 2025 kur u mësua se Kushner mori statusin 10-vjeçar të investitorit strategjik nuk dihet gjë për vijimin e procedurave të mëtejshme.
PalĂ«t do tĂ« duhet tĂ« vendosnin pĂ«r mĂ«nyrĂ«n se si do tâi jepen Kushnerit mbi 45 hektarĂ« truall dhe formulĂ«n e partneritetit publik-privat, â me gjasĂ« do tĂ« zbatohet formula qĂ« i dha rreth 80 hektarĂ« tĂ« Portit tĂ« DurrĂ«sit projektit me plot dritĂ«-hije âDurrĂ«s Yacht & Marinaâ tĂ« Mohamed Alabbar ku Autoriteti Portual DurrĂ«s mbajti 33% tĂ« aksioneve â por nga qeveria dhe Korporata e Investimeve nuk ka transparencĂ« nĂ«se Ă«shtĂ« arritur ndonjĂ« marrĂ«veshje dhe nĂ«se po, cila Ă«shtĂ« ajo.
NĂ« regjistrat e qeverisĂ« Ă«shtĂ« dhe shembulli i keq i âMarina di Valonaâ, ku sipĂ«rmarrĂ«sit Geront Ăela iu dha statusi i investitorit strategjik dhe mundĂ«sia pĂ«r tĂ« privatizuar 5.75 hektarĂ« tĂ« portit tĂ« VlorĂ«s pĂ«rmes ligjit kontrovers âShqipĂ«ria 1 euroâ.
NĂ«se historia e kĂ«tyre projekteve pĂ«rsĂ«ritet â dhe gjasat janĂ« qĂ« tĂ« ndodhĂ« â atĂ«herĂ« kjo nuk Ă«shtĂ« mĂ« rastĂ«si, por njĂ« strategji qĂ« kĂ«rkon tĂ« zhbĂ«jĂ« pĂ«rfundimisht kufijtĂ« mes privatit dhe publikes, fitimit dhe pĂ«rgjegjĂ«sisĂ«, kufij shumĂ« larg âbegatisĂ«â qĂ« Kushner prezantoi nĂ« platformĂ«n âFII Priority Europe Tirana 2025â, kufij tĂ« njĂ« praktike korruptive ndikimi pĂ«r influenca dhe pushtet.
Në orët e para të 17 majit 2020, teksa vendi ishte nën diktatin e kufizimeve nga pandemia e COVID-19, Tirana u trondit nga një ndërhyrje e dhunshme shtetërore, gjurmët e së cilës mbeten ende në kujtesën e protagonistëve të asaj nate, por jo vetëm.
Rreth 800 forca të policisë, të shoqëruar me një njësi të ndërhyrjeve speciale, rrethuan një nga godinat më popullore të asaj periudhe në qendër: Teatrin Kombëtar.
Të thirrur nga Policia Bashkiake dhe Inspektorati i Mbrojtjes së Territorit ndërhynë për të nxjerrë forcërisht dhjetëra qytetarë, aktivistë dhe artistë, të cilët ishin ngujuar në ndërtesën e Teatrit në shenjë proteste kundër projektit që parashikonte shembjen e tij.
Dhuna policore pasoi ndërhyrjen e IKMT-së, e cila shembi teatrin, bashkë me rekuizitat dhe sendet që protestuesit kishin brenda. Pamjet e momentit ku fasada kryesore rrëzohej përdhe u shpërnda në mediat kryesore mëngjesin e saj dite.
Pas më shumë se dy vitesh protesta, teatri, kthyer në simbol të ruajtjes së trashëgimisë kulturore, rezistencës kundër autoritarizmit dhe mungesës së transparencës, ishte shembur.
Protesta e mëngjesit thirrur nga një pjesë e aktivistëve dhe opozita nuk ndryshoi asgjë, veçse shfaqi të tjera skena dhune nga policia.
Teatri Kombëtar u përdor politikisht gjatë fushatës zgjedhore të 25 prillit 2021, ku socialistët premtuan nisjen e ndërtimit të teatrit të ri me arkitekturë moderne brenda atij viti.
NĂ« korrik, Gjykata Kushtetuese shpalli antikushtetuese aktet qĂ« mundĂ«suan kalimin e pronĂ«sisĂ« nga qeveria te bashkia TiranĂ«. Ligji foli nĂ« vonesĂ« â kryesisht pĂ«r shkak se reforma nĂ« drejtĂ«si kishte nxjerrĂ« jashtĂ« funksioni gjykatĂ«n â dhe godina ishte shembur tashmĂ«.
Ajo që nisi si një projekt në partneritet publik-privat u shoqërua me mungesë transparence, shtyrje afatesh dhe dyshime mbi qëllimet e vërteta të ndërhyrjes: zhvillimi i një projekti kullash prapa teatrit.
ShoqĂ«ria civile nuk u tĂ«rhoq. Ajo dhe njĂ« pjesĂ« e artistĂ«ve dhe opinionit publik kĂ«rkuan vazhdimisht llogari ndaj autoriteteve duke e konsideruar projektin e ri njĂ« formĂ« âfshirjeje historikeâ.
Teatri Kombëtar duke u shembur 17 maj 2020/Aleanca për Mbrojtjen e Teatrit, Flicr.
â5 vite mĂ« vonĂ« pa godinĂ«, si u rikthye plani i kullaveâ
Por âurgjencaâ pĂ«r tĂ« shembur teatrin nuk u reflektua nĂ« urgjencĂ« pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar godinĂ«n e re, edhe pse kjo u premtua disa herĂ« nga kryetari i bashkisĂ« Erion Veliaj, i cili sot ndodhet nĂ« paraburgim nĂ«n hetime si i dyshuar pĂ«r korrupsion dhe pastrim parash.
MĂ« 21 dhjetor 2022 nĂ« njĂ« ceremoni tĂ« mbyllur pĂ«r publikun dhe median, Veliaj sĂ« bashku me kryeministrin Rama, pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« qeverisĂ« dhe artistĂ« tĂ« pozicionuar âproâ tyre, pĂ«ruruan nisjen e punimeve pĂ«r teatrin e ri.
U deshën dy vite për të inaguruar punimet e godinës, por tre vite sërish ishin të pamajftueshme për të përfunduar atë.
PĂ«rpos premtimeve tĂ« pĂ«rvitshme pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar godinĂ«n e re, prej 5 vitesh hapĂ«sira ku qendronte teatri mbeti bosh, e rrethuar dhe pa tĂ« drejtĂ«n e shfrytĂ«zimit si njĂ« pronĂ« publike nga qytetarĂ«t.Â
U hapĂ«n dy tenderĂ« pĂ«r ndĂ«rtimin dhe njĂ« pĂ«r projektimin e Teatrit KombĂ«tar (megjithĂ«se nga qeveria dhe bashkia kĂ«mbĂ«ngulej se projekti i Bjarke Ingels ishte gati, i dhuruar nga kompania âFusha shpkâ e sipĂ«rmarrĂ«sit ShkĂ«lqim Fusha pas tĂ«rheqjes nga partneriteti publik-privat), tĂ« cilĂ«t kushtuan 1.85 miliardĂ« lekĂ« pa TVSH.
TenderĂ«t patĂ«n mungesĂ« konkurrence, pasi u skualifikua oferta mĂ« e ulĂ«t dhe u kateogrizuan me flamur tĂ« kuq nga âOpen Data Albaniaâ (ODA).
Trualli i Teatrit Kombëtar pastruar nga inertet pas shembjes/Aleanca për Mbrojtjen e Teatrit, Flicr.
Sipas të dhënave të analizuara nga ODA, projekti për ndërtimin e godinës së TK, ishte investimi i dytë publik me peshën më të lartë në buxhetin e shtetit për vitin 2022.
Parashikimet në letër, e projektonin Teatrin e ri Kombëtar të përfunduar brenda periudhës 2022-2024, edhe pse zyrtarisht nisja e punimeve u shpall në ditet e fundit të vitit 2022 dhe puna nuk nisi deri në maj të 2023.
Pasi dështuan të realizojnë ligjin special për ndërtimin e teatrit të ri kombëtar dhe kullave pas tij, sipërmarrësi Fusha dhe qeveria hartuan një plan të ri.
NjĂ« kullĂ« 33 katĂ«she do tĂ« ngrihet pas Teatrit KombĂ«tar, mbi njĂ« sipĂ«rfaqe publike prej 1,266 m2, tĂ« cilĂ«n bashkia TiranĂ« e âdhuroiâ pĂ«rmes njĂ« marrĂ«veshjeje ku do tĂ« marrĂ« nĂ« kĂ«mbim sipĂ«rfaqe ndĂ«rtimi.
Kompania âFushaâ ishte ofruar qĂ« nĂ« vitin 2018 pĂ«r ndĂ«rtimin âfalasâ tĂ« teatrit nĂ« kĂ«mbim tĂ« njĂ« sipĂ«rfaqeje trualli tĂ« bashkisĂ« pĂ«r tĂ« ngritur njĂ« kompleks prej 6 kullash. Aktualisht, teatri po ndĂ«rtohet nga fondet publike dhe megjithatĂ« sipĂ«rmarrĂ«si Fusha po e realizon ambicien pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar mbi tokĂ« publike nĂ« zemĂ«r tĂ« kryeqytetit.
Për të realizuar këtë plan u shembën dhe një sërë barësh dhe restorantesh popullore që ndodhesin në pedonale duke shkërmoqur të tjera vende të rëndësishme për kujtesën.
Premtimet pĂ«r ndĂ«rtimin e godinĂ«s u ndryshuan disa herĂ«, afatet janĂ« shkelur po ashtu disa herĂ« brenda kĂ«tyre 5 viteve, teksa kryetari i bashkisĂ« ndodhet nĂ« burg, afati pĂ«rfundimtar i teatrit mbetet pĂ«r âshfaqjen tjetĂ«r politikeâ.
Komedia romantike e William Shakespeare, âSi ta doniâ, do tĂ« jetĂ« pjesĂ« e sezonit tĂ« ri tĂ« Teatrit KombĂ«tar.
Kjo komedi romantike për dashurinë dhe lirinë, vjen me regji të John Blondell dhe me interpretim nga Genti Deçka, Lulzim Zeqja, Laert Vasili, Luli Bitri, Elia Zaharia, Donald Shehu, Dritan Boriçi, Besmir Bitraku, Flaura Kureta, Erjona Kakeli, Florian Agalliu, Ilirda Bejleri, Krist Lleshi.
âSi ta doniâ, nĂ« origjinal âAs you like itâ, Ă«shtĂ« njĂ« komedi baritore nga William Shakespeare qĂ« besohet se Ă«shtĂ« shkruar nĂ« vitin 1599. Ajo u vu nĂ« skenĂ« nĂ« Wilton House nĂ« 1603. Prej atĂ«herĂ« Ă«shtĂ« adaptuar si pjesĂ« pĂ«r radio, film dhe muzikal.
âAs You Like Itâ ndjek heroinĂ«n e saj Rosalind ndĂ«rsa ajo ikĂ«n nga persekutimi nĂ« oborrin e xhaxhait tĂ« saj, e shoqĂ«ruar nga kushĂ«rira, Celia pĂ«r tĂ« gjetur sigurinĂ« dhe dashurinĂ«, nĂ« Pyllin e Ardenit. NĂ« pyll, ata ndeshen me njĂ« sĂ«rĂ« personazhesh tĂ« paharrueshĂ«m, veçanĂ«risht udhĂ«tarin melankolik Jaques, i cili reciton njĂ« nga fjalimet mĂ« tĂ« famshme tĂ« shkruara nga Shekspiri, âGjithĂ« bota Ă«shtĂ« njĂ« skenĂ«â dhe ofron njĂ« kontrast tĂ« mprehtĂ« me personazhet e tjerĂ« nĂ« shfaqje, duke vĂ«zhguar dhe diskutuar gjithmonĂ« vĂ«shtirĂ«sitĂ« e jetĂ«s nĂ« vend./atsh/KultPlus.com
Teatri Kombëtar, institucioni që prej dekadash mbart dhe përcjell vlerat më të mira të artit skenik shqiptar, shënoi 80-vjetorin e themelimit.
Ky teatĂ«r u pĂ«rurua si i pari teatĂ«r profesionist shqiptar nĂ« 17 maj tĂ« vitit 1945, ku me regjinĂ« e Sokrat Mios u shfaq komedia âTopaziâ, qĂ« u quajt si âshfaqja themeluese e Teatrit KombĂ«tarâ.
Mbrëmjen e djeshme në një ceremoni të organizuar në ambientet e ArTurbinës në praninë e trupës së Teatrit Kombëtar dhe artistëve të shumtë, u kujtuan qindra artistët që i dhanë jetë këtij institucioni të rëndësishëm të artit e kulturës.
Në ceremoni ishte i pranishëm edhe ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, i cili theksoi se duhet të garantojmë statusin e artistit.
âNĂ« dinamikĂ«n qĂ« ka jeta e njĂ« artisti, nĂ« rĂ«ndĂ«sinĂ« qĂ« ka liria e tij, dhe ne duhet tĂ« garantojmĂ« qĂ« kjo tĂ« ndodhĂ« dhe kjo nuk bĂ«het pa njĂ« ombrellĂ« speciale qĂ« do tĂ« ishte ajo e statusit tĂ« artistit. Kjo Ă«shtĂ« njĂ« nga themelet pĂ«r tĂ« cilĂ«n duhet tĂ« punojmĂ«â, tha Gonxhja.
Drejtori nĂ« detyrĂ« i Teatrit KombĂ«tar, Indrit Ăobani u shpreh se âTeatri mbetet ndoshta hapĂ«sira e vetme ku njerĂ«zit mund tâi ndajnĂ« idetĂ« e tyre duke u parĂ«, duke e dĂ«gjuar njĂ«ri tjetrin live. Sot aktorĂ«t kanĂ« sfidĂ« me kohĂ«n tĂ« cilĂ«s i pĂ«rkasin, nĂ« njĂ« zhurmĂ« informative, ata duhet tĂ« gjejmĂ« rrugĂ« tĂ« reja se si tĂ« depĂ«rtojnĂ« tek audiencaâ.
Aktorja Luzia Xhuvani solli për të pranishmit kujtime nga nisja e punës në Teatrin Kombëtar.
âDita e parĂ« e punĂ«s nĂ« Teatrin Popullor ishte impresionuese pĂ«r mua. Ishte mbledhja e trupĂ«s artistike, pashĂ« tĂ« hynin nĂ« atĂ« studio figura si Piro Mani, Kadri Roshi, Violeta Manushi, Margarita Xhepa, Robert Ndrenika, Agim Qirjaqi, Roza Anagnosti, emra qĂ« konfirmojnĂ« kombĂ«taren nĂ« teatĂ«r. U ndjeva e privilegjuar dhe kjo ndjesi mĂ« shoqĂ«roi gjatĂ« gjithĂ« rrugĂ«timit tim profesionalâ, tha Xhuvani.
NdĂ«rsa aktorja Yllka Muja tha se âTeatri Ă«shtĂ« mision, Ă«shtĂ« frymĂ«, Ă«shtĂ« ndĂ«rveprim, Ă«shtĂ« ndĂ«rgjegjĂ«sim. ĂshtĂ« vetĂ«dije. NĂ« teatĂ«r ke mundĂ«si tĂ« njohĂ«sh tĂ« gjithĂ« botĂ«n, por mbi tĂ« gjitha ke mundĂ«si tĂ« njohĂ«sh vetvetenâ.
Aktori Ndriçim Xhepa e vuri theksin në fjalën e tij te përgatitja universitare e regjisorëve të rinj.
âDuhet tâi rikthehet vĂ«mendja shtetit me elementin kryesor regjisurĂ«n, se pa regjisurĂ« nuk ka teatĂ«r. Me regjisorĂ« tĂ« mirĂ«, avancojnĂ« dhe aktorĂ« tĂ« mirĂ«. Ata qĂ« dalin nga 3-vjeçari i regjisurĂ«s, duhet patjetĂ«r 2-vjeçarin tjetĂ«r ta bĂ«jnĂ« nĂ« shkolla tĂ« nivelit tĂ« parĂ« europian apo edhe nĂ« Lindje. Kjo do ta rrisĂ« nivelin e Teatrit nĂ« vepra mĂ« tĂ« mĂ«dha qĂ« duhet tĂ« kĂ«rkohen pĂ«r tâu vĂ«nĂ« nĂ« skenĂ«â, tha Xhepa.
PĂ«r tĂ« pranishmit u vunĂ« nĂ« skenĂ« disa copĂ«za tĂ« komedisĂ« âTopaziâ tĂ« sjella pĂ«r publikun nĂ« skenĂ«n e ArTurbinĂ«s me aktorĂ« tĂ« trupĂ«s sĂ« sotme tĂ« Teatrit KombĂ«tar, pikĂ«risht nĂ« 80-vjetorin e themelimit.
Teatri KombĂ«tar Ă«shtĂ« krijuar si i pari teatĂ«r profesionist shqiptar mĂ« 17 maj 1945. NĂ«n regjinĂ« e Sokrat Mios u shfaq komedia âTopaziâ, e cila u quajt si âshfaqja themeluese e Teatritâ. Shteti shqiptar nĂ« periudhĂ«n para viteve â90 u pĂ«rpoq ta orientonte Teatrin (i cili quhej nĂ« atĂ« kohĂ« Teatri Popullor) nĂ« sigurimin e njĂ« repertori me drama tĂ« ârealizmit socialistâ me autorĂ« tĂ« vendeve tĂ« Lindjes, por pĂ«rveç tyre janĂ« vĂ«nĂ« nĂ« skenĂ« edhe premiera nga dramaturgjia botĂ«rore: âRevizoriâ nga Gogoli, âOtelloâ nga Shekspiri, âShĂ«rbĂ«tori i dy zotĂ«rinjveâ nga K. Goldon.
Nga viti 1989 mban emrin Teatri KombĂ«tar. Pas viteve â90 kemi njĂ« prani mĂ« tĂ« gjerĂ« tĂ« repertorit tĂ« huaj me vepra tĂ« autorĂ«ve tĂ« njohur si: âDy zotĂ«rinjtĂ« nga Veronaâ nga Shekspir; âFernando Krafti mĂ« ka shkruar njĂ« letĂ«râ nga T. Dorst, âTiranozauriâ nga K. Trebeshina; âDon Zhuaniâ nga Molier; âApologjia e vĂ«rtetĂ« e Sokratitâ, âQuo Vadisâ; âKopshti me dallĂ«ndysheâ nga B. Cikliropulos; âĂndrra e njĂ« nate dimriâ nga I. Kadare; âNjeriu, virtyti, kafshaâ nga L. Pirandelo; âArmiku i Popullitâ nga H. Ibsen, etj.
Teatri Kombëtar është vendosur në ambientet e ndërtesës ArTurbina në pritje të ndërtimit të godinës së re./atsh/KultPlus.com
âTopaziâ ishte shfaqja e parĂ« teatrale qĂ« u vu nĂ« skenĂ« nĂ« majin e vitit 1945, duke inaguruar dhe Teatrin Popullor.
Pikërisht në 80 vjetorin e themelimit të Teatrit, disa copëza të kësaj komedie janë sjellë për publikun në skenën e ArTurbinës me aktorë të trupës së sotme të Teatrit Kombëtar.
Ky përvjetor bëri bashkë, aktorë e regjisorë që për dekada me radhë i kanë dhënë jetë Teatrit në vendin tonë.
â Dita e parĂ« e punĂ«s nĂ« teatrin Popullor impresionuese pĂ«r mua, ishte njĂ« ditĂ« kur ishte mbledhja artistike. U ndjeva e proviligjuar dhe kjo ndjesi mĂ« shoqĂ«roi gjatĂ« gjithĂ« rrugĂ«timin tim prefesional qĂ« mu kthye nĂ« pĂ«rgjegjĂ«si, punĂ« dhe pĂ«rkushtim. Aktori I server çdo natĂ« shpirtin publikut, u bĂ« motoja ime, Teatri Ă«shtĂ« jeta imeâ,-tha Luiza Xhuani.
âNga koha kur unĂ« hyra nĂ« Teatrin KombĂ«tar, 50 vjet. Ka qenĂ« njĂ« pĂ«rgjegjĂ«si shumĂ« e madhe, se a do isha e denjĂ« qĂ« tĂ« luaja pĂ«rkrah kĂ«tyre gjigandĂ«ve tĂ« skenĂ«s, kjo ishte gjĂ«ja e parĂ« qĂ« kam menduar. Teatri pĂ«r mua vazhdon tĂ« jetĂ« tempull, Teatri Ă«shtĂ« mission, frymĂ«, ndĂ«rveprim, Ă«shtĂ« ndĂ«rgjegjĂ«sim, Ă«shtĂ« vetĂ«dije. Ke mundĂ«si tĂ« njohĂ«s tĂ« gjithĂ« botĂ«n, por ajo qĂ« Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme Ă«shtĂ« qĂ« njeh vetveten. Me gjithĂ« sfidat qĂ« kalon Teatri, publiku nuk e braktisi asnjĂ«herĂ«, publiku Ă«shtĂ« dashuria jonĂ«, ne aty jetojmĂ«â,-tha Yllka Mujo. Â
Ky vit jubile e gjen vendin tonë pa godinë të Teatrit Kombëtar, e përveç kësaj ka dhe problematika të tjera.
âPati njĂ« gjĂ« pozitive nĂ« vitet â50-â60 duhet thĂ«nĂ« ajo kohĂ« çoi njerĂ«z qĂ« studiuan jashtĂ« sidomos pĂ«r regjisurĂ«. Ajo ngriti nivelin e Teatrit me premiera tĂ« veprave tĂ« mĂ«dha. Kam bindjen qĂ« e sotshmja ka filluar tĂ« çaloj nĂ« drejtimin tĂ« pĂ«rgatitjes sĂ« regjisorĂ«veâ, tha Ndriçim Xhepa.
Ky përvjetor është sjellë në vëmendje në një aktivitet të veçantë, ku për të pranishmit është hapur edhe arkiva me dokumente të rralla dhe fotografi historike nga shfaqjet e para të Teatrit Kombëtar.
TIRANĂ, 23 maj/ATSH/ Teatri KombĂ«tar, institucioni qĂ« prej dekadash mbart dhe pĂ«rcjell vlerat mĂ« tĂ« mira tĂ« artit skenik shqiptar, shĂ«noi 80-vjetorin e themelimit.
Ky teatĂ«r u pĂ«rurua si i pari teatĂ«r profesionist shqiptar nĂ« 17 maj tĂ« vitit 1945, ku me regjinĂ« e Sokrat Mios u shfaq komedia âTopaziâ, qĂ« u quajt si âshfaqja themeluese e Teatrit KombĂ«tarâ.
Mbrëmjen e djeshme në një ceremoni të organizuar në ambientet e ArTurbinës në praninë e trupës së Teatrit Kombëtar dhe artistëve të shumtë, u kujtuan qindra artistët që i dhanë jetë këtij institucioni të rëndësishëm të artit e kulturës.
Në ceremoni ishte i pranishëm edhe ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, i cili theksoi se duhet të garantojmë statusin e artistit.
âNĂ« dinamikĂ«n qĂ« ka jeta e njĂ« artisti, nĂ« rĂ«ndĂ«sinĂ« qĂ« ka liria e tij, dhe ne duhet tĂ« garantojmĂ« qĂ« kjo tĂ« ndodhĂ« dhe kjo nuk bĂ«het pa njĂ« ombrellĂ« speciale qĂ« do tĂ« ishte ajo e statusit tĂ« artistit. Kjo Ă«shtĂ« njĂ« nga themelet pĂ«r tĂ« cilĂ«n duhet tĂ« punojmĂ«â, tha Gonxhja.
Drejtori nĂ« detyrĂ« i Teatrit KombĂ«tar, Indrit Ăobani u shpreh se âTeatri mbetet ndoshta hapĂ«sira e vetme ku njerĂ«zit mund tâi ndajnĂ« idetĂ« e tyre duke u parĂ«, duke e dĂ«gjuar njĂ«ri tjetrin live. Sot aktorĂ«t kanĂ« sfidĂ« me kohĂ«n tĂ« cilĂ«s i pĂ«rkasin, nĂ« njĂ« zhurmĂ« informative, ata duhet tĂ« gjejmĂ« rrugĂ« tĂ« reja se si tĂ« depĂ«rtojnĂ« tek audiencaâ.
Aktorja Luzia Xhuvani solli për të pranishmit kujtime nga nisja e punës në Teatrin Kombëtar.
âDita e parĂ« e punĂ«s nĂ« Teatrin Popullor ishte impresionuese pĂ«r mua. Ishte mbledhja e trupĂ«s artistike, pashĂ« tĂ« hynin nĂ« atĂ« studio figura si Piro Mani, Kadri Roshi, Violeta Manushi, Margarita Xhepa, Robert Ndrenika, Agim Qirjaqi, Roza Anagnosti, emra qĂ« konfirmojnĂ« kombĂ«taren nĂ« teatĂ«r. U ndjeva e privilegjuar dhe kjo ndjesi mĂ« shoqĂ«roi gjatĂ« gjithĂ« rrugĂ«timit tim profesionalâ, tha Xhuvani.
NdĂ«rsa aktorja Yllka Muja tha se âTeatri Ă«shtĂ« mision, Ă«shtĂ« frymĂ«, Ă«shtĂ« ndĂ«rveprim, Ă«shtĂ« ndĂ«rgjegjĂ«sim. ĂshtĂ« vetĂ«dije. NĂ« teatĂ«r ke mundĂ«si tĂ« njohĂ«sh tĂ« gjithĂ« botĂ«n, por mbi tĂ« gjitha ke mundĂ«si tĂ« njohĂ«sh vetvetenâ.
Aktori Ndriçim Xhepa e vuri theksin në fjalën e tij te përgatitja universitare e regjisorëve të rinj.
âDuhet tâi rikthehet vĂ«mendja shtetit me elementin kryesor regjisurĂ«n, se pa regjisurĂ« nuk ka teatĂ«r. Me regjisorĂ« tĂ« mirĂ«, avancojnĂ« dhe aktorĂ« tĂ« mirĂ«. Ata qĂ« dalin nga 3-vjeçari i regjisurĂ«s, duhet patjetĂ«r 2-vjeçarin tjetĂ«r ta bĂ«jnĂ« nĂ« shkolla tĂ« nivelit tĂ« parĂ« europian apo edhe nĂ« Lindje. Kjo do ta rrisĂ« nivelin e Teatrit nĂ« vepra mĂ« tĂ« mĂ«dha qĂ« duhet tĂ« kĂ«rkohen pĂ«r tâu vĂ«nĂ« nĂ« skenĂ«â, tha Xhepa.
PĂ«r tĂ« pranishmit u vunĂ« nĂ« skenĂ« disa copĂ«za tĂ« komedisĂ« âTopaziâ tĂ« sjella pĂ«r publikun nĂ« skenĂ«n e ArTurbinĂ«s me aktorĂ« tĂ« trupĂ«s sĂ« sotme tĂ« Teatrit KombĂ«tar, pikĂ«risht nĂ« 80-vjetorin e themelimit.
Teatri KombĂ«tar Ă«shtĂ« krijuar si i pari teatĂ«r profesionist shqiptar mĂ« 17 maj 1945. NĂ«n regjinĂ« e Sokrat Mios u shfaq komedia âTopaziâ, e cila u quajt si âshfaqja themeluese e Teatritâ. Shteti shqiptar nĂ« periudhĂ«n para viteve â90 u pĂ«rpoq ta orientonte Teatrin (i cili quhej nĂ« atĂ« kohĂ« Teatri Popullor) nĂ« sigurimin e njĂ« repertori me drama tĂ« ârealizmit socialistâ me autorĂ« tĂ« vendeve tĂ« Lindjes, por pĂ«rveç tyre janĂ« vĂ«nĂ« nĂ« skenĂ« edhe premiera nga dramaturgjia botĂ«rore: âRevizoriâ nga Gogoli, âOtelloâ nga Shekspiri, âShĂ«rbĂ«tori i dy zotĂ«rinjveâ nga K. Goldon.
Nga viti 1989 mban emrin Teatri Kombëtar.
Pas viteve â90 kemi njĂ« prani mĂ« tĂ« gjerĂ« tĂ« repertorit tĂ« huaj me vepra tĂ« autorĂ«ve tĂ« njohur si: âDy zotĂ«rinjtĂ« nga Veronaâ nga Shekspir; âFernando Krafti mĂ« ka shkruar njĂ« letĂ«râ nga T. Dorst, âTiranozauriâ nga K. Trebeshina; âDon Zhuaniâ nga Molier; âApologjia e vĂ«rtetĂ« e Sokratitâ, âQuo Vadisâ; âKopshti me dallĂ«ndysheâ nga B. Cikliropulos; âĂndrra e njĂ« nate dimriâ nga I. Kadare; âNjeriu, virtyti, kafshaâ nga L. Pirandelo; âArmiku i Popullitâ nga H. Ibsen, etj.
Teatri Kombëtar është vendosur në ambientet e ndërtesës ArTurbina në pritje të ndërtimit të godinës së re.
NĂ« orĂ«t e para tĂ« 17 majit 2020, teksa vendi ishte nĂ«n diktatin e kufizimeve nga pandemia e COVID-19, Tirana u trondit nga njĂ« ndĂ«rhyrje e dhunshme shtetĂ«rore, gjurmĂ«t e sĂ« cilĂ«s mbeten ende nĂ« kujtesĂ«n e protagonistĂ«ve tĂ« asaj nate, por jo vetĂ«m. Rreth 800 forca tĂ« policisĂ«, tĂ« shoqĂ«ruar me njĂ« njĂ«si tĂ« [âŠ]
Teatri Kombëtar shpalli të hapur thirrjen publike për projekte artistike të bazuara në dramaturgjinë e shekullit të XX-të.
TK fton të gjithë krijuesit, regjisorët dhe artistët të paraqesin propozimet e tyre nga data 5 maj deri më datë 23 maj 2025. Përzgjedhja e projekteve artistike do të kalojë në dy faza, ku fillimisht do të bëhet vlerësimi i propozimit të projektit artistik dhe më tej vlerësimi i aspektit financiar dhe llogaritja e fondit limit.
Në fazën e parë, Teatri Kombëtar do të shqyrtojë propozimet në bazë të konceptit dhe vizionit artistik, ndërsa në fazën e dytë, pas miratimit të propozimeve artistike në fazën I, projektet do të rishikohen dhe do të vlerësohen duke përllogaritur kostot dhe fondin limit.
Përveç të tjerash, aplikantëve do u duhet të paraqesin një sinopsis të shfaqjes: një përmbledhje e qartë e veprës që mendojnë të realizojnë si dhe platformën regjisoriale, duke përfshirë përfytyrimin artistik për kostumet dhe skenografinë./KultPlus.com
TIRANĂ, 5 maj/ATSH/ Teatri KombĂ«tar shpalli tĂ« hapur thirrjen publike pĂ«r projekte artistike tĂ« bazuara nĂ« dramaturgjinĂ« e shekullit tĂ« XX-tĂ«.
TK fton të gjithë krijuesit, regjisorët dhe artistët të paraqesin propozimet e tyre nga data 5 maj deri më datë 23 maj 2025. Përzgjedhja e projekteve artistike do të kalojë në dy faza, ku fillimisht do të bëhet vlerësimi i propozimit të projektit artistik dhe më tej vlerësimi i aspektit financiar dhe llogaritja e fondit limit.
Në fazën e parë, Teatri Kombëtar do të shqyrtojë propozimet në bazë të konceptit dhe vizionit artistik, ndërsa në fazën e dytë, pas miratimit të propozimeve artistike në fazën I, projektet do të rishikohen dhe do të vlerësohen duke përllogaritur kostot dhe fondin limit.
Përveç të tjerash, aplikantëve do u duhet të paraqesin një sinopsis të shfaqjes: një përmbledhje e qartë e veprës që mendojnë të realizojnë si dhe platformën regjisoriale, duke përfshirë përfytyrimin artistik për kostumet dhe skenografinë. /j.p/
NjĂ« nga veprat mĂ« tĂ« fuqishme dhe tĂ« diskutuara tĂ« letĂ«rsisĂ« moderne, âFerma e KafshĂ«veâ e Xhorxh Oruell, rikthehet nĂ« skenĂ«n shqiptare pĂ«rmes njĂ« interpretimi tĂ« guximshĂ«m nĂ« Teatrin KombĂ«tar.
Regjisorja Driada Dervishi solli një version të ri të kësaj alegorie politike, duke ndriçuar temat e pushtetit, manipulimit dhe idealizmit të dështuar.
Mesazhet që përcjellë vepra e botuar në Angli 80 vite më parë mbeten aq të freskëta edhe sot.
 âĂshtĂ« njĂ« pjesĂ« qĂ« nuk e humbet asnjĂ«herĂ« aktualitetin, duke pasur parasysh marrĂ«dhĂ«nien e pushtetit me individin. ĂshtĂ« alegoria e njĂ« pushteti qĂ« degjeneron kur qĂ«ndron mĂ« gjatĂ« sa duhet. Sjell sa universalitetin e kĂ«saj pjesĂ«, por vjen dhe shumĂ« aktuale dhe mbetet e tillĂ« edhe nĂ« ShqipĂ«riâ,-Driada Dervishi.
Me një kast të përzgjedhur aktorësh më në zë në vendin tonë shfaqja sjell në vëmendje rrëfimin e kafshëve që përmbysin pronarin e fermës për të ndërtuar një shoqëri të barabartë, një ëndërr që shpejt kthehet në një makth nën udhëheqjen e derrit Napoleon.
Ky adaptim në Teatrin Kombëtar vjen si një thirrje për reflektim mbi ciklet e historisë dhe mënyrën si idealet shpesh deformohen nga etja për pushtet.
Pas kësaj fundjave, Ferma e Kafshëve fton artdashësit sërish në Teatrin Kombëtar në datat 8, 9 dhe 10 maj.
TIRANĂ, 27 mars /ATSH/ Deputetja e PartisĂ« sĂ« LirisĂ«, Erisa Xhixho u shpreh sot se, Dita NdĂ«rkombĂ«tare e Teatrit e gjen ShqipĂ«rinĂ« sĂ«rish pa Teatrin KombĂ«tar.
âPesĂ« vjet pasi u shemb pabesisht nĂ« mes tĂ« pandemisĂ«, nĂ« shkelje tĂ« KushtetutĂ«s, duke lĂ«nĂ« pas rrĂ«nojat e dhunĂ«s dhe masakrĂ«s sĂ« kĂ«saj qeverie kundĂ«r trashĂ«gimisĂ« kulturore dhe historike, Teatri Ă«shtĂ« prova mĂ« e qartĂ« e korrupsionitâ, theksoi Xhixho.
Deputetja e PL shtoi se, âqĂ«ndresa e jashtĂ«zakonshme e artistĂ«ve dhe qytetarĂ«ve tĂ« TiranĂ«s e ktheu Teatrin e vjetĂ«r nĂ« simbol tĂ« rezistencĂ«s ndaj keqqeverisjes dhe pazareve tĂ« pushtetit qendror e lokal me oligarkĂ«tâ.
Xhixho shtoi se, âsi kryeministĂ«r, Ilir Meta ishte njeriu qĂ« e ktheu Teatrin KombĂ«tar nĂ« zonĂ« tĂ« mbrojtur. Kur ishte President u qĂ«ndroi nĂ« krah artistĂ«ve dhe qytetarĂ«ve tĂ« TiranĂ«s qĂ« nuk u dorĂ«zuan pĂ«r mĂ« shumĂ« se dy vjet, duke u kthyer nĂ« gardianĂ« tĂ« trashĂ«gimisĂ« kulturore, memories dhe historisĂ« sĂ« qytetit. Si President i RepublikĂ«s, Ilir Meta e kundĂ«rshtoi hapur shembjen nĂ« mĂ«nyrĂ« antiligjore pĂ«r tĂ« rrĂ«mbyer pronĂ«n publike dhe e çoi nĂ« GjykatĂ« Kushtetuese kĂ«tĂ« krimâ.
Sipas saj, âvota pĂ«r numrin 1, pĂ«r Koalicionin pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« MadhĂ«shtore dhe Ilir MetĂ«n Ă«shtĂ« garanci pĂ«r ta ndĂ«rtuar Teatrin si ishte dhe ku ishteâ.
Teatri Kombëtar do të sjellë në prill, si premierë absolute, një vepër interesante me pjesëmarrjen e 12 aktorëve nga më të njohurit e skenës shqiptare, nën regjinë e Albert Mingës.
Shfaqja titullohet â12 burra tĂ« zemĂ«ruarâ. NĂ« qendĂ«r qĂ«ndron njĂ« akuzĂ«, 12 perspektiva tĂ« ndryshme dhe njĂ« vendim i vĂ«shtirĂ« qĂ« mund tĂ« ndryshojĂ« gjithçka.
Se çfarë ndodh pas dyerve të mbyllura të drejtësisë, publiku besnik i Teatrit Kombëtar do të mund ta zbulojë në 5 shfaqjet që do të jepen në ArTurbina në datat 9, 10, 11, 12 dhe 13 prill.
Në shfaqje do të interpretojnë Viktor Zhusti, Niko Kanxheri, Alfred Trebicka, Sokol Angjeli, Ligoraq Riza, Myzafer Zifla, Neritan Liçaj, Lulzim Zeqja, Besmir Bitraku, Florian Agalliu, Donald Shehu, Igli Zarka.
Shfaqja ngrihet mbi veprĂ«n me tĂ« njĂ«jtin titull tĂ« dramaturgut amerikan Reginald Rose. â12 burra tĂ« zemĂ«ruarâ u vu nĂ« skenĂ« pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« San Francisko nĂ« vitin 1955. Debutimi nĂ« Broadway erdhi 50 vjet pasi CBS transmetoi shfaqjen, mĂ« 28 tetor 2004, nga Roundabout Theatre Company nĂ« Teatrin American Airlines, ku u dhanĂ« 328 shfaqje./atsh/KultPlus.com
Kreu i PD-së, Sali Berisha, gjatë fjalës së tij në prezantimin e programit të PD për kulturën, theksoi se kultura është një nga shtyllat kryesore të identitetit kombëtar dhe se ruajtja dhe zhvillimi i saj janë thelbësore për brezat e ardhshëm. Lideri i opozitës theksoi gjithashtu se PD do të angazhohet për shfrytëzimin e kapaciteteve të botës dixhitale në fushën e artit dhe kulturës, duke përfshirë gjithashtu rindërtimin e teatrit në formën origjinale, siç ishte. Berisha e cilësoi veprimin e shtetit për dëmtimin e këtij teatri si një shembull të veprimit mafioz, duke theksuar se Partia Demokratike është e vendosur ta rikthejë atë në formën që meriton.
âNjĂ« dimension tjetĂ«r jashtĂ«zakonisht i rĂ«ndĂ«sishĂ«m Ă«shtĂ« dimensioni dixhital. Sot, bota dixhitale Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« po kaq e fuqishme sa bota reale. Ădo injorim i saj, ti humbet njĂ« dimension dhe potencial shumĂ« tĂ« madh. Ndaj dhe nĂ« kĂ«tĂ« drejtim ne do bĂ«jmĂ« gjithçka pĂ«r shfrytĂ«zimin e kapaciteteve tĂ« botĂ«s dixhitale nĂ« fushĂ«n e artit dhe tĂ« kulturĂ«s. Ju ngritĂ«t me shumĂ« tĂ« drejtĂ« kĂ«tu rindĂ«rtimin e teatrit siç ishte. Pa diskutim qĂ« kjo do tĂ« ndodhĂ«. Nuk ka rast mĂ« klasik, mĂ« tĂ« shĂ«mtuar tĂ« veprimit mafioz, tĂ« shtetit mafioz. Miq, ne vuajmĂ« shumĂ« nga njĂ« problem.
Vuajmë nga fakti se nuk realizojmë dot atë që thotë Samuel Hantington se më e keqja e diktaturave është diktatura e narkosit, e drogës se nuk respekton asnjë ligj, asnjë vendim, asnjë rregull. Kurse këtu shkel çdo ligj me transferimin e pronësisë. Shkelmon vendimin e Gjykatës Kushtetuese. Vazhdon si bandit ndërtimin me bekimin e padrinos, e një njeriu që tregon çdo ditë se nuk kryeson çdo gjë tjetër veçse një organizatë kriminale. Pra, teatri në mënyrë të padiskutueshme do rindërtohet siç ishte dhe aty ku është. Dhe unë i jap një paralajmërim atij që e ka marrë përsipër. Po ndërton në shkelje flagrante të Kushtetutës.
ElementĂ« delinkuentĂ« si Erion Veliaj qĂ« Ă«shtĂ« atje ku Ă«shtĂ« dhe i garantoj se aty do shkojĂ« Edi Rama, nuk mund tĂ« shĂ«rbejnĂ« ty si justifikim pĂ«r tĂ« pushtuar truallin dhe pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar. Duhet tĂ« kesh njĂ« sens nĂ« veprimtarinĂ« tĂ«nde. Ju garantoj se statusi i artistit dhe me pĂ«rcaktime tĂ« qarta, do tĂ« jetĂ« njĂ« nga ligjet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme dhe tĂ« parat qĂ« do miratohet. Kujtimi pĂ«rmendi njĂ« vendim qeverie qĂ« u dha njĂ« trajtim tĂ« diferencuar artistĂ«ve, por pĂ«r fat tĂ« keq ai vendim ishte gjysmak se ai vendim duhej tĂ« shtrihej tek tĂ« gjithĂ« artistĂ«t, pĂ«r tâi mbrojtur mĂ« shumĂ«. Nuk ishte problem buxheti pĂ«r shtetin, por mĂ« shumĂ« ishte problem respektimi.
Teatrot janë aty, por artistët nuk u mbrojtën në rrethe. Por ai gabim do korrigjohet. Një blozë kohe e pamëshirë po bie mbi krijimet gjeniale të artistëve, shkrimtarëve shqiptarë. Veprat e tyre nuk ribotohen më. Kolonat e tyre u ndërprenë. Nuk duhet të ekzistojnë. Asnjë promovim nuk bëhet për leximin e librit. Dramatik ishte një studim ndërkombëtar. Në Shqipëri u gjetën 1 milion shqiptarë që nuk kishin lexuar asnjë libër. Ku shkojmë kështu? Ndaj dhe një kthesë rrënjësore do ndërmerret për librin, promovimin e tij. Promovimin e trashëgimisë kulturore në fushën e letrave, në fushën e artit dhe një mbrojtje për trashëgiminë kulturore në fushën e arkeologjisë.
Duhet tĂ« pĂ«rgĂ«zoj InĂ«n dhe profesor Apollon Baçen pĂ«r guximin qĂ« treguan nĂ« njĂ« pĂ«rballje tĂ« paimagjinueshme pĂ«r Butrintin, ku lobe ndĂ«r mĂ« tĂ« fuqishmet shtrinĂ« tentakulat e tyre. Butrinti pĂ«r 30 vite ishte menaxhuar nga qeveria nĂ« bashkĂ«punim me fondacionin Rothschild dhe tani duhej tĂ« merrej nga njĂ« fondacion nĂ« mĂ«nyrĂ«n mĂ« tĂ« papĂ«rgjegjshme, ku qeveria tĂ« dilte pakicĂ« dhe tĂ« dorĂ«zohej ajo pasuri. Tâu them njĂ« moment kĂ«tu. Isha mirĂ«njohĂ«s shumĂ« Lordit Rothschild sepse vĂ«zhgonte me njĂ« pĂ«rkujdesje tĂ« jashtĂ«zakonshme tĂ« gjithĂ« territorin e parkut kombĂ«tar. Dhe se kush shkoi dikush e ndĂ«rtoi njĂ« diskotekĂ« atje, letre pas letre i ndjeri pse ai ndĂ«rtim aty. Dhe kur e zgjeruam rrugĂ«n SarandĂ«-Butrint, letĂ«r pas letre, u cenua parku kombĂ«tar, gjersa ua shpjeguam.
Erdhi ky, ua dha ministrave, e copĂ«toi parkun kombĂ«tar. Fondacioni luajti njĂ« rol shumĂ« negativ, e kam thĂ«nĂ« publikisht, sepse u pĂ«rzie nĂ« njĂ« aferĂ« jashtĂ«zakonisht tĂ« papĂ«rshtatshme. Por kĂ«tĂ« fat amfiteatri i DurrĂ«sit dhe shumĂ« trashĂ«gimi tĂ« tjera. Ne i rikthehemi mbrojtjes sĂ« plotĂ« dhe zhvillimit tĂ« mĂ«tejshĂ«m tĂ« trashĂ«gimisĂ« sonĂ« kulturore me ligje dhe financime tĂ« pĂ«rshtatshme. ĂshtĂ« i domosdoshĂ«m dyfishimi i buxhetit pĂ«r kulturĂ«n. ĂshtĂ« i domosdoshĂ«m financimi privat, sponsorizimi nga sektori privat i artit.
ĂshtĂ« i domosdoshĂ«m nxitja e ngritjes sĂ« institucioneve artistike private, duke forcuar gjithnjĂ« institucionet publike, por jo duke i zĂ«vendĂ«suar institucionet publike me private. ĂshtĂ« e domosdoshme tĂ« dashur miq, qĂ« artistin, piktorin, kĂ«ngĂ«tarin, shkrimtarin, poetin, tâi vendosim nĂ« piedestalin qĂ« meritojnĂ« nĂ« qoftĂ« se ne duam njĂ« ShqipĂ«ri MadhĂ«shtore. Ne jemi tĂ« pĂ«rkushtuar me gjithĂ« forcĂ«n tonĂ« pĂ«r njĂ« ShqipĂ«ri MadhĂ«shtore,â tha Berisha.
TIRANĂ, 27 shkurt/ATSH/ Pas pĂ«rfundimit tĂ« punimeve tĂ« vĂ«shtira tĂ« nĂ«ntokĂ«s, godina e Teatrit tĂ« Ri KombĂ«tar ka nisur tĂ« pĂ«rvijohet ndĂ«rsa punimet pritet tĂ« pĂ«rfundojnĂ« brenda vitit.
Projekti i ri, vepĂ«r e njĂ«rit prej arkitektĂ«ve mĂ« tĂ« mĂ«dhenj bashkĂ«kohorĂ«, Bjarke Ingels, e studios daneze BIG, synon tĂ« krijojĂ« njĂ« ndĂ«rtesĂ« qĂ« lidhet me hapĂ«sirĂ«n e jashtme, si njĂ« strukturĂ« performuese dhe njĂ« zgjatim fleksibĂ«l i jetĂ«s publike tĂ« TiranĂ«s, ku Teatri bĂ«het vetĂ« njĂ« âaktorâ nĂ« kontekstin e qytetit.
Projekti po zhvillohet në zonën ku aktualisht gjendet Teatri Kombëtar në ndërthurjen e akseve të pedonaleve. Ndërtesa është ndarë në dy pjesë: një për aktorët dhe administratën, dhe një tjetër për publikun, me funksionin kryesor teatrin. Të dy pjesët kanë akses të veçantë. Publiku do të ketë hyrje nga fasada kryesore ose një hyrje tjetër nën hark. Ndërsa pjesa e tavanit të ndërtesës do të shërbejë gjithashtu si një teatër i hapur/auditor, ku publiku mund të ulet në shkallare për aktivitete të ndryshme.
Kryeministri Edi Rama i shoqëruar nga ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja dhe nënkryetarja e bashkisë Tiranë, Anuela Ristani, inspektoi sot punimet në këtë kantier, ku theksoi se Shqipëria do të ketë një nga teatrot më të bukur të ndërtuar në Evropë pas Luftës së Dytë Botërore.
Nga ana e tij, Kryeministri Rama theksoi se Teatri i Ri do të jetë teatri më i bukur kombëtar në të gjithë rajonin.
âDuhet bĂ«rĂ« e gjitha, sheshi mbrapa, sheshi galerisĂ«, rruga pedonale, sheshi kĂ«tu duhet bĂ«rĂ« e gjitha, duhet mbyll e gjitha, si njĂ« gjĂ« komplete. Duhet bĂ«rĂ« njĂ« gjĂ« qĂ« tĂ« jetĂ« si sheshi i dytĂ« i TiranĂ«s. DomethĂ«nĂ« deri nĂ« fund tĂ« tetorit ne e kemi guaskĂ«n e mbyllur dhe gjithĂ« do tĂ« shikoni se çfarĂ« Teatri KombĂ«tar do tĂ« kemi pĂ«rsa i pĂ«rket formĂ«s arkitektonike. Do jetĂ« pa asnjĂ« diskutim teatri mĂ« i bukur kombĂ«tar nĂ« tĂ« gjithĂ« rajonin dhe do tĂ« jetĂ« ndĂ«r teatrot mĂ« tĂ« bukur kombĂ«tar tĂ« ndĂ«rtuar pas LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore, se para LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore ka monumente qĂ« janĂ« tĂ« pa konkurueshme nĂ« formĂ«n e tyre ne EuropĂ«â, theksoi Rama.
Kryeministri Rama u shpreh se âkĂ«shtu qĂ«, kjo Ă«shtĂ« koha kur edhe pak durim dhe tĂ« gjithĂ« ata tĂ« lĂ«nduarit me humbjen e asaj qĂ« kishim, qĂ« ishte njĂ« godinĂ« nostalgjike, por pa asnjĂ« lloj vlere tĂ« qĂ«ndrueshme pĂ«r tĂ« vazhduar tĂ« rrinte aty, -do tĂ« ndjehen tĂ« lehtĂ«suar sepse pĂ«rveç teatrit kemi edhe njĂ« shesh komplet tjetĂ«r qĂ« fiton qendra e TiranĂ«s, para dhe mbrapa teatritâ.
NĂ«nkryetarja e bashkisĂ« Ristani tha se âme karabinanĂ« mbarojmĂ« brenda tetorit dhe pastaj vazhdojmĂ« me pjesĂ«n artistike. Pjesa e gjithĂ« mekanizmave qĂ« do tĂ« ndĂ«rtohen pĂ«r skenografi dhe facilitete tĂ« tjera teknologjike tĂ« skenave do tĂ« vazhdojnĂ« mĂ« mbrapa nĂ« pjesĂ«n tjetĂ«r tĂ« kontratĂ«s. GjithĂ« ideja e hapĂ«sirave qĂ« krijohen, po tĂ« shikoni nga trarĂ«t qĂ« janĂ« vendosur, pĂ«r tĂ« kryer idenĂ« e hapĂ«sirĂ«s publike qĂ« do tĂ« jetĂ« si e shtuar nga ndĂ«rtimi. Kjo Ă«shtĂ« si do tĂ« duket pamja nga ky kĂ«nd, kjo do jetĂ« shkallarja qĂ« ngjit pĂ«r tek hapĂ«sira qĂ« Ă«shtĂ« jashtĂ« e anfiteatrove sipĂ«râ.
Teatri i Ri do të jetë i integruar edhe me infrastruktura të tjera, të lidhura me artin, që do të ndërtohen.
âJanĂ« rreth 4500 metra katrorĂ« shesh publik deri nĂ« pjesĂ«n e pasme. FolĂ«m dhe me arkitektĂ«t pĂ«r pjesĂ«n e hapĂ«sirĂ«s publike dhe marrĂ«dhĂ«nien me Muzeun e Ri te arteve tĂ« bukura, atĂ« qĂ« folĂ«m herĂ«n e fundit nĂ« inspektim, qĂ« ta integrojmĂ« tĂ« gjithĂ«nâ, u shpreh Ministri i EkonomisĂ«, KulturĂ«s dhe Inovacionit Blendi Gonxhja.
Gonxhja tha se âdo tâi dalim para edhe tĂ« pjesĂ«s teknologjike tĂ« skenĂ«s sepse kjo e çon deri nĂ« njĂ« nivel tĂ« caktuar dhe bĂ«n gati. Po ngremĂ« grupet qe tani me Teatrin KombĂ«tar qĂ« tâi dalim para, tĂ« mos mungojĂ« asgjĂ«â.
Teatri i Ri KombĂ«tar nĂ« TiranĂ« do tĂ« jetĂ« njĂ« nga ndĂ«rtesat mĂ« tĂ« bukura nĂ« rajon. Ky teatĂ«r do tâu shĂ«rbejĂ« me kushtet mĂ« optimale aktorĂ«ve e spektatorĂ«ve, por edhe do tĂ« hyjĂ« me dinjitet nĂ« radhĂ«n e objekteve mĂ« tĂ« mira tĂ« tĂ« njĂ«jtit lloj nĂ« EvropĂ«.
Kryeministri Edi Rama ka inspektuar në kantierin e Teatrit të Ri Kombëtar, punimet për të cilin priten të përfundojnë brenda këtij viti. Ai ka komunikuar nga afër me punonjësit për çdo detaj.
Rama ka theksuar Shqipëria 2030 në BE do të ketë një nga teatrot më të bukur të ndërtuar në Europë pas Luftës së Dytë Botërore.
âNĂ« kantierin e Teatrit tĂ« Ri KombĂ«tar, vepĂ«r e njĂ«rit prej arkitektĂ«ve mĂ« tĂ« mĂ«dhenj bashkĂ«kohorĂ«, Bjarke Ingels, studio daneze BIG, qĂ« tanimĂ« pas pĂ«rfundimit tĂ« punimeve tĂ« vĂ«shtira tĂ« nĂ«ntokĂ«s, ka nisur tĂ« marrĂ« formĂ« nĂ« rrugĂ«n drejt pĂ«rfundimit tĂ« krejt punimeve ndĂ«rtimore brenda kĂ«tij viti
ShqipĂ«ria 2030 nĂ« BE do tĂ« ketĂ« njĂ« nga teatrot mĂ« tĂ« bukur tĂ« ndĂ«rtuar nĂ« EuropĂ« pas LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«roreâ.
TIRANĂ, 26 shkurt/ATSH/ Teatri KombĂ«tar, nĂ« pĂ«rmbyllje tĂ« muajit shkurt, publikoi nĂ« rrjetet sociale kalendarin e shfaqjeve pĂ«r muajin mars.
Shfaqja qĂ« do tĂ« çelĂ« aktivitetet e TK pĂ«r marsin do tĂ« jetĂ« âKarnavalet e Korçësâ me regji nga Erion Isai, e cila do tĂ« vihet nĂ« skenĂ« pĂ«r 4 netĂ« me radhĂ«, duke filluar nga 27 shkurti.
Risjellja e veprĂ«s âKarnavalet e Korçësâ vjen si njĂ« rreth i madh vicioz bullizimi, deprimimi social, viziv, vritual, shoqĂ«ror dhe ekonomik. Vepra i sheh karnavalet si forma e njĂ« shoqĂ«rie qĂ« merr formĂ«n e enĂ«s ku hidhet, ku bullizimi familjar, ekonomik e social pĂ«rplas personazhet me njĂ«ri tjetrin, duke prodhuar farsĂ«n e komedisĂ«, e nĂ« ketĂ« rast edhe tĂ« operetĂ«s.
NĂ« datat 7-9 dhe 13-16 mars, rikthehet nĂ« skenĂ«n e Teatrit KombĂ«tar, shfaqja âFaustâ me regji tĂ« Davide Iodice, e duartrokiktur gjatĂ« nga publiku edhe nĂ« vĂ«niet e tjera nĂ« skenĂ«.
NdĂ«rsa shfaqja e regjisores Driada Dervishi, e titulluar â15 ditĂ« prilliâ do tĂ« shfaqet nĂ« 20-23 mars, pas premierĂ«s absolute qĂ« do e ketĂ« nĂ« Teatrin e DurrĂ«sit âAleksandĂ«r Moisiuâ. Shfaqja bazohet mbi romanin e tĂ« mirĂ«njohurĂ«s Anisa Markarian. NĂ« tĂ« interpretojnĂ« Yllka Mujo, Hervin Culi, Alessia Xhemalaj, Romir Zalla, Suela Bako, Mim Marjanaku, Sanije Hoti, Amos Zaharia, Adelina Muça, Xhuliano Brisku, AleksandĂ«r Seitaj, Jaho Guma. /j.p/
Kur po bĂ«hen pesĂ« vite nga shembja e Teatrit KombĂ«tar (17 maj 2020), ndĂ«rtimi i teatrit tĂ« ri mbetet ende peng i premtimeve tĂ« pambajtura. Nga ana tjetĂ«r, skena artistike, e pĂ«rçarĂ« nga ndikimi i politikĂ«s, vuan periudhĂ«n mĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« tĂ« saj. Beteja pĂ«r mbrojtjen e Teatrit KombĂ«tar nisi nĂ« 2018 dhe ende sot [âŠ]
Login
