24 zjarrfikës, policë dhe ushtarë u nderuan sot në një ceremoni të posaçme nga kryeministri Edi Rama, për përpjekjet e bëra me zjarret gjatë verës.
â100 misione nga ajri, qindra ndĂ«rhyje dhe ky shtet nuk u thye, por tregoi se mekanizimi i Mbrojtjes Civile nga fshati mĂ« i largĂ«t deri tek qendra e TiranĂ«s mundi dhe diti tĂ« jepte mĂ« tĂ« mirĂ«n.â, u shpreh Kryeministri Rama nĂ« ceremoninĂ« e mirĂ«njohjes publike.
Vendi ynë këtë verë u përfshi nga zjarre të mëdha duke prekur edhe zonat e banuara, të cilat çuan në shpërngulje të banorëve. Situata në gusht ishte kritike në Delvinë dhe Gramsh, ndërsa sipas Ministrisë së Mbrojtjes u angazhuan në terren 10 mijë forca.
U regjistruan dëme në banesa, bujqësi e blegtori dhe 56 mijë hektarë tokë e pyje u dogjën.
Në vend të nderimeve, kushte më të mira pune
âSâmund tĂ« dilnim nga kjo verĂ« ferri pĂ«r nga temperaturat pa plagĂ« por kemi njĂ« kapital njerĂ«zor qĂ« nuk e lĂ« kurrĂ« mĂ« ShqipĂ«rinĂ« nĂ« baltĂ«, mirĂ«njohje tĂ« veçantĂ«â, u shpreh kryeministri Rama nĂ« ceremoninĂ« e mirĂ«njohjes publike.
Mirëpo, zjarret përpos dëmeve që shkaktuan na ofruan edhe një panoramë të gjendjes në të cilën punojnë forcat zjarrfikëse në vend.
Vendi ynë numëron rreth 1250 zjarrfikës, ndërsa sipas ligjit për shërbimin e mbrojtjes nga zjarri dhe shpëtimi duhet të ketë 1 zjarrfikës për 1500-2000 banorë.
Bledar Bajrami, drejtues i sindikatës së zjarrfikësve në Shqipëri, u shpreh për Citizens.al se në raport me popullsinë dhe shtrirjen gjeografike nevojat nuk plotësohen.
âNe nuk plotĂ«sojmĂ« numrin pĂ«r qytetin. Ne mbulojmĂ« edhe pyjet. Duhet tĂ« ketĂ« njĂ« normĂ«, sa zjarrfikĂ«s duhen pĂ«r kilometĂ«r tĂ« njĂ« pylli. GjĂ« e cila nuk Ă«shtĂ« pĂ«rcaktuar nga askushâ, deklaroi Bajrami.
Sipas njĂ« raporti tĂ« Institutit pĂ«r BashkitĂ« e ShqipĂ«risĂ«, numri mesatar i zjarrfikĂ«sve nĂ« nivel kombĂ«tar Ă«shtĂ« 0.8 zjarrfikĂ«s pĂ«r 1500 banorĂ«, ndĂ«rsa ai i automjeteve zjarrfikĂ«se Ă«shtĂ« 0.9 pĂ«r 10.000 banorĂ«. Pra, 25% nĂ«n nivelin qĂ« kĂ«rkohet sipas ligjit 152/2015 âPĂ«r shĂ«rbimin e mbrojtjes nga zjarri dhe shpĂ«timinâ.
Sipas Bajramit, zjarrfikësit punojnë në kushte të vështira, pa mjete dhe mbështetje financiare.
âMakineritĂ« nĂ« shumicĂ«n e bashkive janĂ« shumĂ« tĂ« vjetra, i pĂ«rkasin viteve â90. Veshjet nuk janĂ« tĂ« mirĂ«fillta pĂ«r pyjeâ, u shpreh ai.
Ndërsa theksoi se nuk kanë ofiçina ku të dërgojnë mjetet për ti riparuar dhe shpesh bashkitë nuk shpallin tender për mirëmbajtje të mjeteve.
âNuk kanĂ« lekĂ« pĂ«r tĂ« rregulluar mjetet. Mjetet po rregullohen nga drejtori, shefat dhe zjarrfikĂ«sit nga xhepi i vet. KanĂ« hequr nga xhepi vet dhe kanĂ« rregulluar makinat, me pretekstin qĂ« nuk Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« tenderiâ, u shpreh Bajrami.
Paga të ulëta dhe mos pagesë e orëve të natës
Në vitin 2023, kryeministri Rama deklaroi se do të ketë rritje pagash për punonjësit e forcave zjarrfikëse sipas kategorive me 20 mijë lek të reja në muaj.
Mirëpo, përfaqesuesit e sindikatës e shohin një rritje që nuk justifikon punën dhe kushtet në të cilat punohet.
âNĂ«se fillon sot punĂ«, si asistent zjarrfikĂ«s merr 530 mijĂ« lek tĂ« vjetra. Rritet nga 50 mijĂ« lek tĂ« vjetra pĂ«r gradĂ«. Pastja hyn dhe vjetĂ«rsia e punĂ«s dhe shkon edhe 700 mijĂ« lek pĂ«r ata qĂ« kanĂ« mbi 20 vite punĂ«â, tha Bledar Bajrami pĂ«r Citizens.al.
Prej vitit 2019, zjarrfikësit nuk marrin më as pagesë për orët e natës. Për këtë, Bajrami dhe të tjerë zjarrfikës i janë drejtuar gjykatës.
âJanĂ« 5 vendime gjykate pĂ«r orĂ«t e natĂ«s qĂ« zjarrfikĂ«sit nuk i marrin. Prej vitit 2019 nuk e marrim pagesĂ«n pĂ«r orĂ«t e natĂ«s. Pagesa Ă«shtĂ« 100 mijĂ« lek (tĂ« vjetra). Kur kanĂ« qenĂ« pagat 390 mijĂ« lek, i binte 30% e pagĂ«s. Na Ă«shtĂ« mohuar 30% e pagĂ«s pĂ«r shumĂ« vjet, derisa u rrit rroga vjetâ, argumenton Bajrami.
Ndërsa në bashki të ndryshme, zjarrfikësit nuk paguhen as për orët shtesë, duke ju deklaruar se do të mund ti marrin pushime gjatë dimrit.
âKam Korçën, nuk marrin orĂ«t e punĂ«s qĂ« dalin jashtĂ« orarit. Ju kanĂ« thĂ«nĂ« do i merrni pushime gjatĂ« dimrit. Tani, ti nuk ke numrin e zjarrfikĂ«sve pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« shĂ«rbimin, pĂ«r tĂ« dhĂ«nĂ« leje dhe jo pĂ«r tĂ« dhĂ«nĂ« leje plus pĂ«r tĂ« zĂ«vendĂ«suar shĂ«rbimetâ, shprehet Bledar Bajrami, duke shtuar se nuk mundesh ta lĂ«sh shĂ«rbimin me dy punonjĂ«s.
Nevoja për flotë ajore
E mbĂ«shtetur nĂ« Mekanizmin Evropian, ShqipĂ«ria mori ndihmĂ« kĂ«tĂ« verĂ« pĂ«rmes avionĂ«ve âCanadairâ tĂ« posaçëm pĂ«r fikjen e zjarreve,  dhe âBlac Hawkâ tĂ« cilĂ«t erdhĂ«n nga Republika Ăeke, Sllovakia, Emiratet e Bashkuara Arabe, Kroacia dhe Greqia. NdĂ«rsa vetĂ«, ShqipĂ«ria nuk ka njĂ« flotĂ« tĂ« dedikuar avionĂ«sh pĂ«r fikjen e zjarrit, pĂ«rpos premtimeve dhe zotimeve tĂ« pĂ«rsĂ«ritura pĂ«r tĂ« krijuar njĂ« tĂ« tillĂ«.
âAvionĂ«t janĂ« njĂ« krah i fuqishĂ«m nĂ« betejĂ« dhe ne do kemi sĂ« shpejti flotĂ«n e avionĂ«ve tanĂ« qĂ« do nisĂ« tĂ« ndĂ«rtohet me 2 avionĂ« zjarrfikĂ«s, por magjia Ă«shtĂ« bashkĂ«rendimi dhe sakrifica nĂ« tokĂ«â, tha sot kryeministri Rama.
Bajrami tregon se përpos përgatitjes së zjarrfikësve, pa një ndihmë ajrore nuk mund të izolojnë vatrat e zjarrit në hapësira pyjore.
âNĂ«se zjarri kalon 20 metra çfarĂ« ti bĂ«sh? Duhet avioni.Kalon flota ajrore, bĂ«n shuarjen e zjarreve, futen trupat zjarrfikĂ«se dhe bĂ«jnĂ« izolimin e vatrave qĂ« mos tĂ« pĂ«rhapen sĂ«rish dhe bĂ«het njĂ« izolimâ.
 Sipas tij vendit i duhen helikopterë dhe jo avionë.
âAvionin e pĂ«rdor vetĂ«m dy muaj nĂ« verĂ« dhe nĂ«ntĂ« muaj do ta mbash nĂ« hambar. Helikopteri tĂ« jetĂ« pjesĂ« e shĂ«rbimit zjarrfikĂ«s dhe e pĂ«rdor gjatĂ« 12 muajve tĂ« vitit, pĂ«r fikjen e zjarreve, pĂ«r evakuime, pĂ«r pĂ«rmbytje, pĂ«r humnera ku na bien turistĂ«tâ, u shpreh Bajrami.
Përhapja e zjarreve dhe pamundësia për ti izoluar më shpejt sipas Bajramit vjen edhe nga shërbimi pyjor jo efikas.
âNuk krijohen breza sigurie. Nuk mbahen pastĂ«r rrugĂ«t. Ato rrugĂ« qĂ« janĂ« tĂ« mirĂ«mbahen dhe tĂ« rregullohen qĂ« tĂ« kalojĂ« zjarrfikĂ«sjaâ, pĂ«rfundoi Bajrami ndĂ«rsa vuri theksin te nevoja pĂ«r ivestim nga ana e bashkive pĂ«r shĂ«rbimin zjarrfikĂ«s.
Për herë të parë në vitin 2024, një grup profesion ka një pagë mesatare zyrtare prej më shumë se 200 mijë lekë në muaj.
Sipas tĂ« dhĂ«nave tĂ« detajuara tĂ« INSTAT, âDrejtuesit administrativĂ« dhe komercialĂ«â, kishin njĂ« pagĂ« mesatare mujore bruto prej 207 mijĂ« lekĂ« nĂ« vitin 2024, nga 194 mijĂ« lekĂ« njĂ« vit mĂ« parĂ«, me njĂ« rritje prej 6.6% nĂ« krahasim me mesataren e njĂ« viti mĂ« parĂ«.
Profesioni i dytĂ« mĂ« i paguar Ă«shtĂ« ai i âDrejtues prodhimi dhe shĂ«rbimesh tĂ« specializuaraâ, me njĂ« pagĂ« mesatare prej 156.7 mijĂ« lekĂ«sh, ose 8.8% mĂ« shumĂ« se nĂ« 2023-n.
NĂ« vend tĂ« tretĂ« janĂ«Â âSpecialistĂ« tĂ« teknologjisĂ« sĂ« informacionit dhe komunikimitâ, qĂ« marrin mesatarisht 156.6 mijĂ« lekĂ« nĂ« muaj, ose pothuajse sa drejtuesit e prodhimit.
Në krahasim me një vit më parë, rritja është 8.8%.
Specialistët e IT-së po bëhen gjithnjë e më të kërkuar për dy arsye. Së pari, me zhvillimin e teknologjisë ata po kërkohen gjithnjë e më shumë.
Së dyti, ky profesion është i kërkuar dhe në botë e Europë, duke bërë që shumë të arsimuar në këtë fushë të ikin jashtë, çka ka ulur ofertën e tyre në vend, duke detyruar rritjen e pagave.
Pas drejtuesve dhe specialistĂ«ve tĂ« teknologjisĂ« sĂ« informacionit, puna qĂ« paguan mĂ« mirĂ« Ă«shtĂ« nĂ« shtet. MĂ« tĂ« paguarit janĂ«Â âOficerĂ« tĂ« forcave tĂ« armatosuraâ, me 118.7 mijĂ« lekĂ«/muaj (rritje 8%).
ListĂ«n e vazhdojnĂ«Â âLigjvĂ«nĂ«s, nĂ«punĂ«s tĂ« lartĂ« tĂ« administratĂ«s shtetĂ«rore dhe drejtorĂ« ekzekutivĂ«â, me 112.4 mijĂ« lekĂ« (rritje 8.1%).
Ndjekja e studimeve pĂ«r ekonomik ka gjithashtu kthim relativisht tĂ« lartĂ«. âSpecialistĂ« tĂ« administrimit dhe biznesitâ u paguan mesatarisht 104 mijĂ« lekĂ« nĂ« muaj nĂ« 2024-n, me rritje 9.7% krahasuar me vitin e mĂ«parshĂ«m.
Edhe âSpecialistĂ« nĂ« fushĂ«n ligjore, shoqĂ«rore dhe kulturoreâ, marrin mbi 100 mijĂ« lekĂ«/muaj, nĂ« 104 mijĂ« lekĂ«.
PĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« edhe mĂ«simdhĂ«nia paguhet mbi 100 mijĂ« lekĂ« /muaj, me âSpecialistĂ« tĂ« shkencave tĂ« fizikĂ«s, matematikĂ«s dhe inxhinierisĂ«â, qĂ« kishin njĂ« pagĂ« mesatare mujore bruto prej 100.5 mijĂ« lekĂ«.
Nga 36 grup profesionet që raporton INSTAT, vetëm 8 prej tyre kanë paga mbi 100 mijë lekë/muaj.
NdĂ«r rritjen mĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« pagave nĂ« 2024-n e kishin grup profesionet e âSpecialistĂ« tĂ« mĂ«simdhĂ«niesâ, me 13.3%, nĂ« gati 90 mijĂ« lekĂ«; âSpecialistĂ« tĂ« shĂ«ndetĂ«sisĂ«â, me 99 mijĂ« lekĂ« (+11.5%); âAsistentĂ« tĂ« specializuar tĂ« shĂ«ndetĂ«sisĂ«â, me 13.5% nĂ« gati 76 mijĂ« lekĂ«/muaj bruto, si rrjedhojĂ« e reformĂ«s pĂ«r pagesa mĂ« tĂ« larta pĂ«r mĂ«suesit e mjekĂ«t e infermierĂ«t.
NĂ« fund tĂ« listĂ«s pĂ«r paga tĂ« ulĂ«ta janĂ« grup profesione si âProdhues tĂ« produkteve bujqĂ«sore, blegtorale, tĂ« peshkimit pĂ«r nevoja familjareâ, me 47 mijĂ« lekĂ« dhe âPunĂ«torĂ« pĂ«r shitje dhe shĂ«rbime tĂ« ndryshme nĂ« rrugĂ«â, me 45 mijĂ« lekĂ«.
Paga mesatare mujore bruto gjithsej në vitin 2024 ishte 77.4 mijë lekë, me rritje gati 10% në krahasim me vitin e mëparshëm.
Pagat sërish mbeten më të ulëtat në rajon
Pavarësisht rritjes së vazhdueshme, e ndikuar nga shumë faktorë, si presioni në tregun e punës nga emigracioni apo reformës në administratë, paga mesatare në vend vijon të mbetet rreth 30% më pak se në vendet e tjera të rajonit, me përjashtim të Kosovës.
Paga më e lartë mesatare mujore bruto është në Serbi, më 1150 euro në muaj (135,403 dinarë serbë). Në Bosnjë dhe Hercegovinë, paga është gati 1100 euro (2140 Bam).
Në Mal të Zi paga është 1083 euro. Edhe Maqedonia e Veriut, paguan mesatarisht punonjësit me më shumë se një mijë euro në muaj, konkretisht 62 mijë dinarë maqedonas, ose 1020 euro në muaj.
Paga në euro në Shqipëri rezulton e rritur artificialisht për shkak të zhvlerësimit të euros, teksa fuqia blerëse reale për të ardhurat në lekë ka rënë për shkak të shtrenjtimit të vazhdueshëm të çmimeve tre vitet e fundit (6.7% në 2022, 4.8% në 2023 dhe 2.2% në 2024-n).
Nëse konvertohet me kursin e vitit 2022, për të shmangur fryrjen nga kursi, paga mesatare në ekonomi në 2024 ishte 650 euro, sërish 40% më e ulët se mesatarja e rajonit./Monitor
Deputetja e PD-sĂ«, Jorida Tabaku thotĂ« se gjendja ekonomike e familjeve Ă«shtĂ« e rrĂ«nuar, teksa pĂ«r tĂ« mbuluar kostot mujore nuk mjaftojnĂ« as dy rroga minimale. Sipas tĂ« dhĂ«nave tĂ« INSTAT, pĂ«r tĂ« 40% e tĂ« ardhurave shkojnĂ« pĂ«r bukĂ«n dhe ushqimet, pa llogaritur transportin, shkollĂ«n, shĂ«ndetin dhe llogaritĂ« e tjera. Tabaku nĂ«nvizon se qeveria thotĂ« qĂ« paga mesatare Ă«shtĂ« 900 euro nĂ« ShqipĂ«riâŠ
KĂ«tĂ« tĂ« hĂ«nĂ«, deputetja e PartisĂ« Demokratike, Jorida Tabaku, nĂ« njĂ« postim nĂ« âFacebookâ, u shpreh se prej njĂ« viti dĂ«gjojmĂ« refrenin âpaga mesatare 900 euroâ, por realiteti i pĂ«rditshĂ«m tregon tĂ« kundĂ«rtĂ«n.
Ajo thekson se shpenzimet e familjeve shqiptare janë shumë më të larta se të ardhurat e tyre, duke krijuar një hendek të thellë mes pagave dhe nevojave themelore.
Sipas Tabakut; âMonopolet vendosin çmimin, qeveria mbron sistemin e pandershĂ«m tĂ« taksimit; buxheti punon vetĂ«m pĂ«r tĂ« mbrojtur oborrin e socialistĂ«ve nga rritja e çmimeve, ndĂ«rsa familjet shqiptare paguajnĂ« propagandĂ«n, rritjen e çmimeve dhe korrupsionin. Dhe shtresa e mesme ikĂ«n jo pĂ«r luks, por pĂ«r jetesĂ«â.
Postimi:
Prej 1 viti kemi dĂ«gjuar refrenin: âpaga mesatare 900 euroâ. Studio, grafika, spote. Pastaj del nga shtĂ«pia. Shporta, energjia, karburanti. Realiteti tĂ« flet ndryshe.
INSTAT thotĂ« se njĂ« familje me tĂ« ardhura mesatare shpenzon rreth 96 mijĂ« lekĂ« nĂ« muaj (pa qira). Paga minimale Ă«shtĂ« 40 mijĂ«. Dy paga minimale = 80 mijĂ«. Hendeku? 16 mijĂ« lekĂ« çdo muaj. Ădo muaj.
40% e të ardhurave ikin te buka dhe ushqimet. Qiratë? Edhe larg qendrës nisin rreth 45 mijë lekë. Shtoji transportin, faturat, shkollën, shëndetin⊠llogaria nuk del në fund të muajit.
Monopolet vendosin çmimin, qeveria mbron sistemin e pandershëm të taksimit; buxheti punon vetëm për të mbrojtur oborrin e socialistëve nga rritja e çmimeve, ndërsa familjet shqiptare paguajnë propagandën, rritjen e çmimeve dhe korrupsionin. Dhe shtresa e mesme ikën jo për luks, por për jetesë.
U premtua pĂ«r njĂ« vit rresht nĂ«pĂ«r ekrane se ârroga mesatare do tĂ« ishte 900 âŹâ. Sot, familjet pĂ«rballen me shpenzime qĂ« shkojnĂ« nĂ« 96 mijĂ« lekĂ« nĂ« jetĂ«n reale. Kjo Ă«shtĂ« fatura e kripur e qeverisjes socialiste!
Prej dy muajsh, 25 sanitare tĂ« Spitalit Psikiatrik tĂ« VlorĂ«s nuk kanĂ« marrĂ« pagat e tyre dhe vazhdojnĂ« tĂ« punojnĂ« pa kontrata. NĂ« njĂ« protestĂ« tĂ« zhvilluar dje nĂ« ambientet e spitalit, punonjĂ«set u shprehĂ«n se nuk po trajtohen sipas ligjit dhe i kĂ«rcĂ«nojnĂ« me pushim nga puna nĂ«se kĂ«rkojnĂ« tĂ« drejtat e tyre. PunonjĂ«set [âŠ]
Bolonja duket se e ka thyer akullin dha tashmĂ« Ă«shtĂ« nĂ« gjurmĂ«t e Kristjan Asllanit. âIl Resto del Carlinoâ shkruan se palĂ«t janĂ« ende duke diskutuar mbi disa çështje, ku mĂ« kryesorja janĂ« paratĂ«.
Interi kërkon minimumi 16 milionë euro për ta shitur mesfushorin e Kombëtares kuqezi, ndërsa fituesit e Kupës së Italisë janë gati të ofrojnë 12-13 milionë euro me një interes prej 20-30 përqind për një rishitje në të ardhmen.
Gjithashtu, duhet diskutuar edhe paga që Asllani do të merrte nëse kalon te Bolonja. Sipas medias italiane, për sot është planifikuar një takim dhe palët do të diskutojnë për të marrë vendimin përfundimtar.
Disa prej tyre kanë pasur rritje. Në kombëtaren shqiptare po shtohen milionerët, pra ata futbollistë që paguhen me një shifër që ka gjashtë zero pas numrit kryesor.
Mirlind Daku, që rinovoi kontratën me Rubinin besohet se ka arritur apo kaluar 2 milionë eurot në sezon, një shifër tepër e rëndësishme në Premier Ligën e Rusisë, e mendohet se është bërë lojtari I tretë më I paguar I kampionatit.
Armando Broja shpreson ta ruajĂ« rrogĂ« prej rreth 2.5 milionĂ« eurosh nĂ« sezon qĂ« merrte tek Ăelsi, dhe qĂ« e ka pasur edhe si I huazuar nĂ« Fulham apo Everton.
Pritet të shihet sesi do të jetë marrëveshja me Bërnlin, klub I cili nuk I ka mundësitë financiare të Bluve të Londrës, ndonëse pritet që për kartonin e sulmuesit kuqezi të jepen të paktën 20 milionë paundë.
Me rritje edhe Ardian Ismajli.
Mbrojtësi e ka kaluar milionëshin tek Torino, dhe sipas raportimeve të mediave italiane, ka kontratë prej 1.1 milionë eurosh në sezon, ndonëse këtu hiqen edhe taksat.
Tek Empoli nuk shkonte më shumë se 800 000 euro.
Gjithsesi, është Mario Mitaj lojtari kuqezi që paguhet më shumë, me 3 milionë euro në sezon tek Al Itihadi në Arabinë Saudite, me të cilin fitoi titullin kampion dhe Kupën.
Kjo shumë merr më shumë vlerë edhe sepse taksat në vendin arab janë tepër të ulëta, ose nuk ekzistojnë fare për yjet e futbollit.
I rëndësishëm mbetet Elseid Hysaj që ka sërish shpresë tek Lacio me rikthimin e trajnerit Mauricio Sarri.
Njëri nga kapitenët kuqezinj ka një rrogë tepër të rëndësishme pasi merr 2 milionë euro, ndërsa bashkë me taksat arrin në 3.7 milionë.
Kombëtarja ka edhe të paktën 3 lojtarë të tjerë që kalojnë milionin si rrogë.
Marash Kumbulla besohet se merr 1.7 milionë euro në sezon sipas kontratës me Romën, e madje bashkë me taksat arrihet në 3.3 milionë.
Kristian Asllani tek Interi duhet të jetë në nivelin e mbi 1 milionë eurove, besohet 1.2 apo 1.4, sepse kontrata e fimosur në 2022 parashikonte rrogë fillestare prej 800 000 eurosh, dhe rritje çdo vit me 200 000.
Së fundmi, Nedim Bajrami, pasi mesfushori raportohet nga mediat në Skoci se ka pagë vjetore prej 1.15 milionë eurosh te Gllazgou Rejnxhërsi.
54 seanca tĂ« dĂ«shtuara dhe deputetĂ«t ende nuk po arrijnĂ« qĂ« tĂ« votojnĂ« kandidaten e LVV si Kryetare e Kuvendit. PavarĂ«sisht seancave çdo 48 orĂ« dhe ndonjĂ«herĂ« mĂ« shpesh, puna e tyre efektive llogaritet e ulĂ«t pasi ato mbylleshin shpejtĂ«. DeputetĂ«t vijuan tĂ« paguheshin rregullisht me pagĂ«n e tyre bazĂ« mujore. Kuvendi i KosovĂ«s thotĂ« se nga data e betimit tĂ« deputetĂ«ve qĂ« Ă«shtĂ« 19 prill e deri mĂ«âŠ
Duket se kriza ekonomike qĂ« ka mbĂ«thyer kompaninĂ« ajrore âAir Albaniaâ, ka bĂ«rĂ« qĂ« disa punonjĂ« tâi drejtohen me njĂ« deklaratĂ« publike kryeministrit Edi Rama, zĂ«vendĂ«skryeministres Belinda Balluku, si dhe institucioneve tĂ« tjera shtetĂ«rore, lidhur me njĂ« situatĂ« tĂ« rĂ«nduar nĂ« kompaninĂ« ku janĂ« tĂ« punĂ«suar.
Sipas tyre, situata është përkeqësuar pasi në krye të kompanisë është emëruar një drejtues i ri turk. Punonjësit janë shprehur se për gati një vit sigurimet shoqërore nuk janë paguar, ndërsa disa nga kolegët e tyre kanë marrë me vonesë 2-3 paga mujore.
âSiguria e pasagjerĂ«ve dhe e vetĂ« punonjĂ«sve Ă«shtĂ« cenuar rĂ«ndĂ«. Presioni psikologjik, mungesa e pagave, mungesa e respektit pĂ«r standardet operacionale kanĂ« krijuar kushte qĂ« rrezikojnĂ« jetĂ«n e qytetarĂ«veâ, thuhet nĂ« deklaratĂ«.
Punonjësit i kanë bërë thirrje kryeministrit dhe institucioneve shqiptaretë hetohet ngjarja, të kryehet shlyerja e pagave dhe sigurimeve për të larguarit dhe për stafin aktual, të rikthehen në punë të larguarit në mënyrë të padrejtë (pilotë, drejtues teknikë, inxhinierë dhe ekuipazh kabine) dhe gjithashtu të garantohet siguria dhe dinjiteti në punë për stafin ajror.
Në deklaratë është paralajmëruar se mungesa e ndërhyrjes urgjente nga shteti mund të përshkallëzojë më tej situatën, me pasoja të rënda për funksionimin normal të linjave ajrore dhe sigurinë e pasagjerëve.
LETRA E PLOTĂ:
Drejtuar:
â Kryeministrit tĂ« RepublikĂ«s sĂ« ShqipĂ«risĂ« Z Edi Rama
Subjekti: Denoncim për shkelje të rënda ligjore dhe cenim të sigurisë në kompanin ajrore Air Albania në Shqipëri
Ne, njĂ« grup punonjĂ«sish tĂ« njĂ« prej kompanis ajrore Air ALBANIA qĂ« operon nĂ« ShqipĂ«ri, ndjejmĂ« detyrimin moral dhe ligjor tâi drejtohemi publikut dhe institucioneve pĂ«r tĂ« denoncuar njĂ« situatĂ« alarmante tĂ« krijuar pas emĂ«rimit tĂ« CEO-sĂ« sĂ« ri Turk. Per shkelje te vazhdueshme dhe te qellimshme te Kodit te Punes dhe te Kodit ajror te Republikes se Shqiperise.
Prej më shumë se 11 muajsh, sigurimet tona shoqërore nuk janë paguar, megjithëse kontributet mbahen nga pagat. Gjithashtu, vonesa ne paga te vazhdueshme, shumë prej nesh nuk kemi marrë 2 deri në 3 rroga mujore.
Gjatë kësaj periudhe, me arsyen e gjoja riorganizimit te kompanise janë shtuar largimet e padrejta nga puna, presioni psikologjik, dhe praktikat abuzive për të detyruar punonjësit të largohen vetë nga vendi i punës. Siguria e pasagjerëve dhe e vetë punonjësve është cenuar rëndë. Për shkak të mungesës së stafit të kualifikuar, presionit të vazhdueshëm dhe mosrespektimit të standardeve operacionale, janë krijuar kushte që mund të rrezikojnë jetën e qytetarëve.
Kërkojmë menjëherë:
â Verifikim dhe ndĂ«rhyrje nga institucionet pĂ«rkatĂ«se pĂ«r shkeljet nĂ« pagesa, sigurime dhe largime nga puna.
â Inspektim urgjent tĂ« pavarur nga Drejtoria e Aviacionit Civil pĂ«r situatĂ«n e sigurisĂ« teknike dhe operacionale.
Bashkëngjitur, publikojmë një listë me emrat dhe pozicionet e punonjësve të larguar padrejtësisht ose që janë detyruar të japin dorëheqjen si pasojë e stresit dhe presionit të ushtruar nga drejtuesit e rinj të kompanisë. Disa prej nesh kanë nisur procese gjyqësore që mund të zgjasin me vite, duke pritur drejtësinë ndërkohë që të drejtat tona elementare janë shkelur çdo ditë.
Lista e punonjesve drejtuar gjykates se Tiranes eshte e gjate.
Lista e punonjësve të prekur
Të prekurit përfshijnë punonjës me inicialet: G.F. Në total, 7 pilotë dhe 20 anëtarë të ekuipazhit të kabinës janë larguar ose pushuar nga puna, me paga të papaguara.
Lista e punonjësve të larguar padrejtësisht:
1. G.F. â Drejtor i Trajnimeve â Pushuar pa arsye
2. B.N. â Menaxher i Ekuipazheve tĂ« KabinĂ«s â Pushuar pa arsye
3. K.Y. â Menaxher i Planeve dhe Orarit tĂ« Ekuipazheve â Pushuar pa arsye
4. E.R. Menaxher i Operacioneve TokĂ«sore â Pushuar pa arsye
5. M.Sh. Menaxher Komercial â Larguar pa arsye
6. A.S. Shef i Kontrollit Teknik dhe Mekanik tĂ« AvionĂ«ve â Pushuar pa arsye
7. E.I. â Drejtor i SigurisĂ« nĂ« Operim â Larguar pa arsye
12. M.P. â Departamenti i OrarĂ«ve â I larguar pa marrĂ« rrogat
13. T.S. Pilot â I larguar, rroga tĂ« papaguara
14. S.K. â Ekuipazh Kabine â I larguar pĂ«r shkak tĂ« mospagesĂ«s sĂ« rrogave
15. F.A. â Pilot â Pushuar pa arsye, me rroga tĂ« papaguara
16. A.B. â Shef Kabine â I detyruar tĂ« largohet pĂ«r shkak tĂ« mospagesĂ«s sĂ« rrogĂ«s
17. E.B. â Ekuipazh Kabine â I detyruar tĂ« largohet pĂ«r shkak tĂ« mospagesĂ«s sĂ« rrogĂ«s
Këta janë vetëm një pjesë e pilotëve dhe ekuipazheve të kabinës që janë pushuar ose larguar, dhe rrogat e tyre nuk janë paguar.
Edhe punonjësit aktualë aktiv kanë rroga të pamarra dhe përballen çdo ditë me presion nga CEO turk, i ardhur prej gati një viti në krye të kompanisë.
Në përfundim, ne i bëjmë thirrje të gjitha institucioneve përkatëse, përfshirë Turkish Airlines si aksioner, të ndërhyjnë menjëherë për:
â Hetimin e plotĂ« tĂ« shkeljeve tĂ« denoncuara;
â PagesĂ«n e menjĂ«hershme tĂ« pagave dhe sigurimeve shoqĂ«rore pĂ«r tĂ« gjithĂ« punonjĂ«sit aktualĂ« dhe tĂ« larguar;
â Rikthimin nĂ« punĂ« tĂ« atyre qĂ« janĂ« pushuar padrejtĂ«sisht;
â Garantimin e kushteve tĂ« sigurisĂ« dhe dinjitetit nĂ« punĂ« pĂ«r tĂ« gjithĂ« stafin ajror dhe tokĂ«sor.
Presim reagim tĂ« shpejtĂ« pĂ«r tĂ« parandaluar pĂ«rshkallĂ«zimin e mĂ«tejshĂ«m tĂ« kĂ«saj situate shqetĂ«suese. Kjo nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« çështje pune â kjo Ă«shtĂ« njĂ« çështje e sigurisĂ« publike dhe e dinjitetit njerĂ«zor.
Me respekt,
Grupi i punonjësve të kompanisë ajrore AIR Albania
Duket se kriza ekonomike qĂ« ka mbĂ«thyer kompaninĂ« ajrore âAir Albaniaâ, ka bĂ«rĂ« qĂ« disa punonjĂ« tâi drejtohen me njĂ« deklaratĂ« publike kryeministrit Edi Rama, zĂ«vendĂ«skryeministres Belinda Balluku dhe institucioneve tĂ« tjera shtetĂ«rore, lidhur me njĂ« situatĂ« tĂ« rĂ«nduar nĂ« kompaninĂ« ku janĂ« tĂ« punĂ«suar. Ata kanĂ« raportuar shkelje tĂ« rĂ«nda ligjore, vonesa nĂ« paga, [âŠ]
Brenda dhe jashtĂ« kufirit, gratĂ« qĂ« zgjedhin tĂ« studiojnĂ« nĂ« shkenĂ« janĂ« tĂ« pakta, por tĂ« vendosura.Â
Shembuj të grave shqiptare dhe italine, tregojnë se pavarësisht stigmatizimeve të thella, ekziston një brez i ri vajzash të guximshme të cilat e ndjekin këtë rrugë pavarësisht pengesave.
Marta AbbĂ , Itali; Arbjona Ăibuku, ShqipĂ«ri.
Po çfarë i shtyn këto grua të bëhen inxhiniere në fushën e Teknologjisë dhe Informacionit?
E thĂ«nĂ« me zĂ« tĂ« lartĂ« ose e menduar nĂ« heshtje, kjo pyetje pĂ«rsĂ«ritet si nĂ« ShqipĂ«ri, ashtu edhe nĂ« Itali.Â
Edhe pse të dyja vendet renditen përkatësisht në vendin e katërt dhe të nëntë në Europë për përqindjen më të lartë të studenteve në fushat STEM, ato mbeten të lidhura nga stigmat e forta kulturore që e shndërrojnë këtë rrugë të premtuar në rrugë pa krye, ose, në rastin më të mirë, në një rrugëtim të vështirë, të lodhshëm dhe ndonjëhërë pa të pashpërblyer, sidomos në aspektin ekonomik.
Kjo është veçanërisht e dukshme në sektorin e inxhinierisë së telekomunikacionit.
Pak gra studiojnë TIK, një fat i keq dhe i keqpaguar
NĂ« Itali, vetĂ«m 22.9% e tĂ« regjistruarve nĂ« kĂ«tĂ« program inxhinierik janĂ« gra, dhe nĂ« nivel master kjo pĂ«rqindje bie nĂ« 13.7%. TĂ« dhĂ«nat nga Fondacioni KombĂ«tar i InxhinierĂ«ve tregojnĂ« se kjo Ă«shtĂ« njĂ« nga fushat mĂ« pak tĂ« pĂ«rzgjedhura, sidomos krahasuar me inxhinierinĂ« civile dhe atĂ« biomjekĂ«sore. GratĂ« e pakta qĂ« diplomohen mĂ« pas âdĂ«nohenâ me rrugĂ« karriere mĂ« tĂ« ndĂ«rlikuara sesa kolegĂ«t e tyre meshkuj dhe me paga sistematikisht mĂ« tĂ« ulĂ«ta.Â
Sipas tĂ« dhĂ«nave mĂ« tĂ« fundit tĂ« âInarcassaâ, tĂ« ardhurat mesatare bien nga 44,459 euro nĂ« 26,083 euro nĂ« varĂ«si tĂ« gjinisĂ«, me njĂ« hendek gjinor page prej pothuajse 48% nĂ« disfavor tĂ« grave. NĂ«se jetojnĂ« nĂ« ItalinĂ« e Jugut, rreziku i papunĂ«sisĂ« rritet me 15 pikĂ« pĂ«rqindje krahasuar me veriut (burimi: Qendra KombĂ«tare e InxhinierĂ«ve).
Në Shqipëri, me më pak dallime gjeografike, panorama është e ngjashme: sektori i TIK dominohet nga meshkujt (58.5%), ashtu si edhe shërbimet (68.8%) dhe fushat e inxhinierisë së lidhur me prodhimin dhe ndërtimin (62.5%). Nga këndvështrimi i pagave, sektori TIK në Shqipëri pasqyron, në një shkallë më të vogël, dinamikat e një tregu pune kombëtar ku hendeku gjinor në pagesë për profesionistë me arsim të lartë është 17.7%. Ky është një tregues i përgjithshëm, por të dhënat e INSTAT tregojnë se TIK është ndër fushat ku kjo pabarazi është e dukshme.
Stereotipe të ngjashme, të mbartura por ende aktuale
Në të dy vendet, Shqipëri dhe Itali, ka nisma dhe thirrje, disa të zjarrta dhe të sinqerta, por deri më tani pa rezultate të dukshme.
âSfidat mĂ« tĂ« mĂ«dha vijnĂ« nga stereotipe dhe paragjykime tĂ« thella gjinore, si tĂ« brendshme ashtu edhe tĂ« jashtme,â thotĂ« Orkidea Xhaferraj, eksperte pranĂ« SciDev. NĂ« ShqipĂ«ri, shprehje si âShkencat e forta nuk janĂ« pĂ«r gratĂ«â dhe âBurrat janĂ« mĂ« tĂ« mirĂ« nĂ« shkencĂ«â janĂ«, sipas saj, âperceptime me origjinĂ« tĂ« lashtĂ« qĂ« vazhdojnĂ« tĂ« ndikojnĂ« tĂ« tashmen, duke penguar aksesin dhe pĂ«rparimin e grave nĂ« STEM dhe duke ngadalĂ«suar karrierat e tyre.â NdĂ«rsa âgratĂ« pĂ«rgjithĂ«sisht kanĂ« mĂ« pak vetĂ«besim se burrat,â Xhaferraj thekson se nĂ« inxhinieri kjo tendencĂ« rrezikon tĂ« pĂ«rkeqĂ«sohet pĂ«r shkak tĂ« mungesĂ«s sĂ« modeleve femĂ«rore nĂ« rolet e shkencĂ«tareve, shpikĂ«seve dhe novatoreve.
Duke analizuar arsyet e pabarazive gjinore, Barbara De Micheli, eksperte pĂ«r barazi gjinore nĂ« Fondacionin G. Brodolini, vĂ«ren tĂ« njĂ«jtin problem: âStereotipet pĂ«r fushat âfemĂ«roreâ dhe âmashkulloreâ janĂ« ende shumĂ« tĂ« forta, dhe karrierat nĂ« startup-e dhe teknologjitĂ« e reja pĂ«rshkruhen ende si botĂ« ekskluzivisht mashkullore,â shpjegon ajo. Edhe nĂ« Itali, âmatematika nuk Ă«shtĂ« pĂ«r vajzat,â dhe gratĂ« qĂ« diplomohen nĂ« fushat si inxhinieria kompjuterike dhe telekomunikacioniâtĂ« konsideruara âekstremisht mashkulloreâânuk e kanĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« tĂ« diplomohen, por hasin vĂ«shtirĂ«si pĂ«r tĂ« gjetur punĂ«. Dhe kur e gjejnĂ«, thotĂ« De Micheli, âduhet tĂ« mĂ«sojnĂ« tĂ« lundrojnĂ« nĂ« struktura organizative qĂ« janĂ« ende larg barazisĂ« gjinore. Bordet drejtuese janĂ« ende tĂ« mbushura me burra.â
NĂ« Itali, âGjinia Ă«shtĂ« pushtet,â sipas njĂ« raporti tĂ« fundit nga Info.Nodes dhe onData. MegjithĂ«se ekziston njĂ« certifikatĂ« gjinore, De Micheli e quan atĂ« ânjĂ« masĂ« hibride.â Kjo certifikatĂ« cilĂ«sore, me fokus te proceset, ka merita nĂ« ndĂ«rgjegjĂ«sim, por mund tĂ« ishte mĂ« efektive nĂ«se kriteret e barazisĂ« gjinore pĂ«rfshiheshin nĂ« thirrjet pĂ«r financime, duke pĂ«rdorur stimuj ekonomikĂ«. MegjithatĂ«, sipas saj, mungon njĂ« planifikim strategjik i qartĂ« dhe i thellĂ« pĂ«r tĂ« mbĂ«shtetur startup-et dhe sipĂ«rmarrjen femĂ«rore nĂ« pĂ«rgjithĂ«si.
NĂ« ShqipĂ«ri, pĂ«rpjekjet zyrtare pĂ«r tĂ« rritur pĂ«rfaqĂ«simin dhe pjesĂ«marrjen e grave nĂ« STEM ekzistojnĂ«. GjurmĂ« tĂ« tyre gjenden nĂ« StrategjinĂ« e Arsimit 2021-2026 dhe StrategjinĂ« e BarazisĂ« Gjinore 2021-2030. Por, Xhaferraj thekson se âtĂ« gjitha kĂ«to kuadro strategjike duhet tĂ« pĂ«rkthehen nĂ« masa praktike dhe tĂ« zbatohen nĂ« mĂ«nyrĂ« efektive: kjo mbetet njĂ« sfidĂ« nĂ« njĂ« shoqĂ«ri ende e ndikuar nga normat dhe perceptimet kulturore qĂ« i disfavorizojnĂ« gratĂ« dhe paraqesin pengesa tĂ« mĂ«tejshme pĂ«r karrierat e tyre shkencore. KĂ«to sfida nuk i shoh tĂ« izoluara,â pĂ«rfundon ajo. âJanĂ« sistemike, tĂ« ndĂ«rlidhura dhe e forcojnĂ« njĂ«ra-tjetrĂ«n.â
Arti i mësimdhënies së STEM-it për të gjithë
PĂ«r tĂ« kuptuar detajet duhet tĂ« dĂ«gjojmĂ« ata qĂ« i pĂ«rjetojnĂ« sfidat çdo ditĂ«. Salvina PĂ«llumbi e bĂ«n kĂ«tĂ« duke dhĂ«nĂ« mĂ«sim matematikĂ« nĂ« njĂ« shkollĂ« nĂ« Elbasan, rreth 50 km nga Tirana. Ajo e zgjodhi kĂ«tĂ« lĂ«ndĂ« sepse pati âmĂ«suese gra shumĂ« tĂ« forta qĂ« ia dilnin gjithkundâme familje dhe karrierĂ«ââduke i treguar se nuk kishte pse tĂ« zgjidhte mes tĂ« dyjave. Ajo e di qĂ« ka qenĂ« me fat, pasi ânĂ« pĂ«rgjithĂ«si, nĂ«nat shqiptare paraqesin figurĂ«n e gruas qĂ« i pĂ«rkushtohet vetĂ«m familjes.â
NĂ« punĂ«n e saj, ajo takon âvajza shumĂ« tĂ« zgjuara dhe punĂ«tore shqiptare qĂ« kanĂ« nevojĂ« pĂ«r motivim, pĂ«r tâu treguar tregun e punĂ«s, mundĂ«sitĂ« e punĂ«simit dhe perspektivat e pagave nĂ« fushat STEM.â KĂ«tĂ« e bĂ«n si mentore nĂ« projektin âAlbanian Girls in ICT Academyâ dhe pĂ«rmes iniciativave tĂ« saj, ku pĂ«rfshin laboratorĂ« virtualĂ« tĂ«rheqĂ«s qĂ« nxisin tĂ« menduarit kritik pĂ«r botĂ«n. Ajo thekson se duhen ndĂ«rhyrje sistemikeâsi seanca tĂ« kĂ«shillimit tĂ« karrierĂ«s, mĂ« shumĂ« modele femĂ«rore dhe fushata ndĂ«rgjegjĂ«simi nĂ« rrjete sociale. Por problemet mĂ« tĂ« mĂ«dha, thotĂ« ajo, lindin pas universitetit, âkur rruga e karrierĂ«s bĂ«het mĂ« e vĂ«shtirĂ«, sepse nĂ« kulturĂ«n shqiptare pritet qĂ« nĂ«nat tĂ« kujdesen pĂ«r gjithĂ« shtĂ«pinĂ« dhe vetĂ«m nĂ«se kanĂ« kohĂ«, tĂ« ndjekin studimet apo kĂ«rkimin shkencor.â
Rrjete inkurajimi: Nuk jemi pak
NĂ« kĂ«tĂ« fazĂ«, vajzat shqiptare qĂ« hyjnĂ« nĂ« tregun e punĂ«s STEM mund tĂ« mbĂ«shteten te Rrjeti i Grave Shqiptare nĂ« STEM (NAW-STEM). Xhaferraj e themeloi atĂ« âpĂ«r tĂ« kontribuar nĂ« emancipimin ekonomik dhe shoqĂ«ror tĂ« grave, duke rritur pĂ«rfaqĂ«simin e tyre nĂ« sektorin STEM, si nĂ« industri ashtu edhe nĂ« akademi.â Ky rrjet pĂ«rballet drejtpĂ«rdrejt me stereotipet dhe paragjykimet pĂ«rmes serisĂ« sĂ« podkasteve STEMspresso, duke pĂ«rfshirĂ« edhe gra shqiptare nga diaspora, sepse njĂ« rrjet i vĂ«rtetĂ« nuk njeh kufij.
Në Itali, një tjetër rrjet ekskluziv për inxhiniere dhe arkitekte është AIDIA. Themeluar në vitin 1957, aktualisht ka mbi 450 profesioniste të regjistruara. Tre prej tyre ndanë përvojat e tyre, të cilat, megjithëse të ndryshme, japin një panoramë të plotë të situatës në Itali.
Giovanna Iannuzzi Ă«shtĂ« njĂ« sipĂ«rmarrĂ«se e konsoliduar nĂ« sektorin kimik-farmaceutik tĂ« teknologjisĂ« sĂ« informacionit, por ka arritur aty ku Ă«shtĂ« falĂ« mbĂ«shtetjes sĂ« familjes, qĂ« e ndihmoi tĂ« pĂ«rballonte lindjen e binjakĂ«ve. Ajo vijoi punĂ«n e saj dhe nuk u ndal edhe pse shpesh kolegĂ«t meshkuj ia marrin promovimet thjesht sepse janĂ« burra.Â
âEnde Ă«shtĂ« e vĂ«shtirĂ« tĂ« sigurosh pozicione menaxhimi projektesh apo kontrata tĂ« mĂ«dha; si gra, ne perceptohemi si njĂ« rrezik,â thotĂ« ajo. âVazhdohet tĂ« jetĂ« e vĂ«shtirĂ« tĂ« arrish pozicione tĂ« shpĂ«rblyera me perspektivĂ« rritjeje: gjithmonĂ« duhet tĂ« luftosh me dhĂ«mbĂ« e thonj, dhe nuk i merr gjithmonĂ« ato qĂ« meriton.â NdonĂ«se shpesh ftohet tĂ« flasĂ« nĂ« evente, ndodh shpesh tĂ« jetĂ« e vetmja grua. Â
âShpeshherĂ« jam gruaja e vetme nĂ« takimet ku jam ftuar, por e di qĂ« nuk jam gruaja e vetme nĂ« kĂ«tĂ« fushĂ«,â kujton ajo.
Nga bota akademike ku ajo u rrit, Antonia Russo vĂ«ren ânjĂ« turp qĂ« i ngĂ«rthen vajzat; ato hezitojnĂ« tĂ« dalin nĂ« pah.â Ajo thotĂ« se duhet ta tejkalojmĂ« kĂ«tĂ« prirje, tĂ« ndajmĂ« historitĂ« tona dhe tĂ« bashkohemi. Rrjetet janĂ« thelbĂ«sore pĂ«r tĂ« fuqizuar kĂ«to zĂ«ra dhe pĂ«r tĂ« ndarĂ« pĂ«rvojat e grave tĂ« tjera. âNe nuk jemi tĂ« pakta nĂ« STEM, por shpesh heshtim,â thotĂ« ajo.Â
NĂ« pĂ«rfundim, Russo pohon: âJam e bindur qĂ« aftĂ«sitĂ« nuk kanĂ« gjini.â E njĂ«jta frazĂ« u shpreh edhe nga studenta e re nga ShqipĂ«ria, Hygerta T.Â
Ajo tregon se Ă«shtĂ« âkrejtĂ«sisht e vetĂ«dijshme pĂ«r ekzistencĂ«n e pabarazive gjinore nĂ« fushĂ«n qĂ« ka zgjedhur, ashtu si edhe nĂ« shumĂ« tĂ« tjera, por nuk dua qĂ« ky realitet tĂ« mĂ« pengojĂ« apo tĂ« mĂ« kufizojĂ«.â Pas universitetit, Hygerta T. dĂ«shiron tĂ« krijojĂ« zgjidhje tĂ« dobishme, veçanĂ«risht nĂ« epokĂ«n ku teknologjia po pĂ«rparon me ritme tĂ« shpejta, por fushĂ«n e teknologjive tĂ« informacionit dhe komunikimit (TIK) e zgjodhi sepse âĂ«shtĂ« njĂ« nga fushat mĂ« tĂ« kĂ«rkuara pĂ«r programuesit dhe ofron paga konkuruese,â shpjegon ajo. PĂ«r tĂ« siguruar qĂ« paga e saj tĂ« pĂ«rshtatet me atĂ« tĂ« kolegĂ«ve meshkuj, ajo tashmĂ« e di se do tâi duhet âtĂ« punoj edhe mĂ« shumĂ« pĂ«r tĂ« zhvilluar aftĂ«sitĂ« e mia dhe pĂ«r tĂ« gjetur vendin tim nĂ« tregun e punĂ«s, pavarĂ«sisht qĂ« jam grua.â
Ky âpavarĂ«sisht qĂ« jam gruaâ e shoqĂ«roi edhe GaiĂ«n Bertolinon gjatĂ« studimeve tĂ« saj pothuajse tĂ« pĂ«rfunduara nĂ« inxhinieri kompjuterike. Ajo guxoi tĂ« ndiqte kĂ«tĂ« rrugĂ« ndĂ«rsa banonte nĂ« jug tĂ« ItalisĂ«, njĂ« rajon me hendekun gjinor dhe hendekun mĂ« tĂ« madh tĂ« pagave.
Ambienti shoqĂ«ror dhe akademik nuk e ndanĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n pikĂ«pamje, por Bertolino gjeti vetĂ« rrugĂ«n dhe hartoi njĂ« strategji: âPĂ«r tĂ« kompensuar supozimin e mungesĂ«s sĂ« aftĂ«sive teknologjike qĂ« na atribuohet neve si gra, duhet tĂ« pĂ«rqendrohemi edhe nĂ« aftĂ«sitĂ« e buta dhe nĂ« komunikim,â shpjegon ajo.Â
Ajo dhe koleget e saj femra nĂ« universitet po pĂ«rgatiten tâi futen tregut tĂ« punĂ«s me kĂ«tĂ« mentalitet: âNe jemi tĂ« pakta, por shumĂ« tĂ« motivuara, ambicioze dhe tĂ« vendosura â ndryshe nga shumĂ« prej kolegĂ«ve tanĂ« meshkuj, tĂ« cilĂ«t shpeshherĂ« janĂ« mĂ« pak tĂ« motivuar, pasi janĂ« regjistruar nĂ« TIK pas valĂ«s sĂ« lulĂ«zimit tĂ« sektorit ose nĂ«n ndikimin e stereotipeve.â NdonjĂ«herĂ«, stereotipat bien edhe mbi to.
Ky artikull është prodhuar brenda Iniciativës për Gazetari Kollaborative dhe Hulumtuese (CIJI), një projekt i financuar pjesërisht nga Komisioni Evropian. Përmbajtja e këtij botimi është përgjegjësi e vetëm e Osservatorio Balcani Caucaso Transeuropa dhe nuk pasqyron pikëpamjet e Bashkimit Evropian.
Altin Kola, njĂ« prej minatorĂ«ve tĂ« MinierĂ«s sĂ« Kromit nĂ« BulqizĂ« dhe pjesĂ« e grupit pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« punĂ«torĂ«ve nĂ« bisedimet me kompaninĂ« Albchrome, Ă«shtĂ« pushuar nga puna me njĂ« vendim tĂ« menjĂ«hershĂ«m. âMĂ« hoqĂ«n nga puna, mĂ« kanĂ« hequr bukĂ«n e fĂ«mijĂ«ve. Jam vetĂ« i katĂ«rti nĂ« familje dhe e ardhura e vetme ishte rroga [âŠ]
Prej dy ditĂ«sh, minatorĂ«t e BulqizĂ«s kanĂ« nisur njĂ« protestĂ«, duke kĂ«rkuar rritje page dhe pĂ«rmirĂ«sim tĂ« kushteve tĂ« punĂ«s. Ata shprehen se po kĂ«rkojnĂ« zbatimin e njĂ« premtimi tĂ« dhĂ«nĂ« nga kompania Albchrome qĂ« nĂ« muajin mars, pĂ«r njĂ« rritje page prej 10%. Jetmir Ahmeti njĂ« nga minatorĂ«t protestues tha se janĂ« ngritur nĂ« [âŠ]
TIRANĂ, 19 qershor /ATSH/ KĂ«shilli i Ministrave miratoi sot vendimin pĂ«r disa shtesa dhe ndryshime nĂ« vendimin qĂ« rregullon strukturĂ«n e pagave, nivelet e pagave dhe shtesat e tjera mbi pagĂ« pĂ«r zĂ«vendĂ«sministrat, funksionarĂ«t e kabineteve, prefektĂ«t, nĂ«nprefektĂ«t, nĂ«punĂ«sit civilĂ« dhe nĂ«punĂ«sit e disa institucioneve tĂ« administratĂ«s publike.
Ndryshimet, të propozuara nga zëvendëskryeministri, synojnë përditësimin dhe përmirësimin e kuadrit rregullator të pagave në shërbimin civil.
Vendimi parashikon rritje page nĂ« masĂ«n 65 000 lekĂ« nĂ« muaj pĂ«r nĂ«punĂ«sit nĂ« pozicionet âSekretar i PĂ«rgjithshĂ«mâ dhe âZĂ«vendĂ«ssekretar i PĂ«rgjithshĂ«mââ.
Po ashtu Ă«shtĂ« ndryshuar edhe njĂ« nĂ«nndarje pĂ«r tĂ« pĂ«rcaktuar qartĂ« pozicionin e âkoordinatoritâ brenda njĂ«sive tĂ« menaxhimit pranĂ« Sekretarit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m dhe ZĂ«vendĂ«ssekretarit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m. Ky saktĂ«sim mund tĂ« ndikojĂ« nĂ« kategorizimin dhe pĂ«rcaktimin e pagĂ«s pĂ«r kĂ«to role.
Efektet financiare, që rrjedhin nga zbatimi i këtij vendimi për vitin 2025, përballohen nga buxheti i miratuar për Kryeministrinë për këtë vit dhe fillojnë nga momenti i emërimit të nëpunësve/punonjësve.
Ky vendim hyn nĂ« fuqi pas botimit nĂ« âFletoren zyrtareâ.
ShqipĂ«ria ka vijuar tĂ« mbetet e fundit nĂ« EuropĂ« sa i pĂ«rket tĂ« ardhurave pĂ«r frymĂ« tĂ« matura sipas fuqisĂ« blerĂ«se pĂ«r mallra e shĂ«rbime, edhe nĂ« vitin 2024, pavarĂ«sisht se popullsia e vendit u reduktua me mĂ« shumĂ« se 400 mijĂ« persona, duke zbritur nĂ« 2.4 milionĂ« banorĂ« sipas censit tĂ« vitit 2023. NdonĂ«se [âŠ]
Nga Ylli Manjani I hodha njĂ« sy sistemit tĂ« pagave nĂ« nĂ«npunĂ«sve tĂ« tĂ« gjithĂ« niveleve e pushteteve dhe mĂ« ngjau me njĂ« hartĂ« ndĂ«rtimesh pa leje kuturu. Pagat brenda sistemit tĂ« drejtĂ«sisĂ« veçanĂ«risht ngjanin si shtesa anĂ«sore, shtesa katesh apo mbyllje ballkonesh. Krejt pa sens e pa njĂ« llogjikĂ« shtetĂ«rore. Po e lĂ« mĂ«njanĂ« llogjikĂ«n ekonomike dhe ngarkesĂ«n nĂ« punĂ« tĂ« secilit. TaniâŠ
Në kuadër të raportit për barazinë gjinore të vitit 2025, femrat shqiptare, kryesojnë në botë për nivelin e lartë të barazisë në paga me meshkujt. Renditja është bërë nga Forumi Ekonomik Global.
ShqipĂ«ria renditet e para nĂ« botĂ« pĂ«r nĂ«n-treguesin âBarazia nĂ« paga pĂ«r punĂ« tĂ« ngjashmeâ, qĂ« Ă«shtĂ« pjesĂ« e tregtuesi âPjesĂ«marrja Ekonomike dhe MundĂ«sitĂ«â, njĂ« prej katĂ«r grupeve kryesore qĂ« matin indeksin e barazisĂ« gjinore, sĂ« bashku me âArsiminâ, âShĂ«ndetin dhe Mbrojtjenâ, dhe âFuqizimin Politikâ.
Sipas raportit, Shqipëria mbyll 93.1% të hendekut gjinor për barazinë në paga, që do të thotë se gratë marrin mesatarisht 93.1% të asaj që fitojnë burrat për të njëjtin punë.
Kjo përqindje është më e larta në botë dhe ka diferencë me vendin e dytë që është Islanda dhe e mbyll hendekun me 85.1%.
Treguesi âbarazia nĂ« punĂ« pĂ«r paga tĂ« ngjashmeâ bazohet nĂ« tĂ« dhĂ«nat e VĂ«zhgimit me Drejtuesit, qĂ« organizohet nga Forumi Ekonomik Global, ku mbi 11 000 udhĂ«heqĂ«s biznesi nga 123 vende pĂ«rgjigjen nĂ« shkallĂ«n 1â7 pĂ«r pyetjen:
âNĂ« shtetin tuaj, pĂ«r punĂ« tĂ« ngjashme, nĂ« çfarĂ« mase pagat e grave janĂ« tĂ« barabarta me ato tĂ« burraveâ? (1 = jo fare, shumĂ« mĂ« pak se burrat; 7 = plotĂ«sisht, tĂ« barabarta). Vlerat mesatare tĂ« pĂ«rgjigjeve (1â7) konvertohen nĂ« njĂ« indeks 0â1, ku 1 (ose 100%) pĂ«rfaqĂ«son barazi tĂ« plotĂ« (âfully equalâ) dhe 0 (ose 0%) pĂ«rfaqĂ«son mosbarazi tĂ« plotĂ«.
Shqipëria ka një barazi shumë më të lartë në paga në krahasim me shtetet e tjera të Ballkanit Perëndimor.
Në Serbi, hendeku gjinor mbyllet në nivelin 64%, Mali i Zi 66.3%, Bosnjë Hercegovinë 60.8%, Maqedoninë e Veriut 54.6% (e fundit në Europë).
Të dhënat për Kosovën mungojnë. Ndërsa e parafundit në Europë është Italia (55%), pra me gratë që paguhen gati sa gjysma e burrave.
Sipas të dhënave të tjera të INSTAT, që i referohen vitit 2023, Paga mesatare e femrave ishte 68.2 mijë lekë, ose 6.2% më pak sesa e meshkujve, që paguhen 72.7 mijë lekë në muaj.
Nga 36 grup-profesione që raporton INSTAT, vetëm në 5 prej tyre, (Drejtues administrativë dhe komercialë; Ligjvënës, nëpunës të lartë të administratës shtetërore dhe drejtorë ekzekutivë; Punonjës në profesionet e elektro-teknologjisë; Punëtorë shërbimi dhe ndihmës; Punonjës të shërbimeve personale dhe të mbrojtjes) ose 14% të grup-profesioneve gjithsej, gratë paguhen më shumë sesa burrat.
Ndonëse në pjesën më të madhe të profesioneve, gratë marrin më pak sesa burrat, ka një kategori ku ato gjithmonë dominojnë, atë të drejtuesve, duke qenë madje më të paguarat nga të gjithë.
Sipas INSTAT, nĂ« grup-profesionin âDrejtues administrativĂ« dhe komercialĂ«â, gratĂ« u paguan mesatarisht me 201 mijĂ« lekĂ« nĂ« muaj nĂ« 2023, me rritje prej 16% nĂ« raport me vitin e mĂ«parshĂ«m.
Ky është grup-profesioni më i paguar në vend. Në krahasim me burrat që punojnë në të njëjtin profesion (188 mijë lekë), femra drejtuese paguhen 7.2% më shumë.
Edhe nĂ« shtet, gratĂ« paguhen mĂ« shumĂ«. NĂ« grup-profesionin âLigjvĂ«nĂ«s, nĂ«punĂ«s tĂ« lartĂ« tĂ« administratĂ«s shtetĂ«rore dhe drejtorĂ« ekzekutivĂ«â, paga mesatare mujore e femrave ishte 108 mijĂ« lekĂ«, ose 6% mĂ« shumĂ« sesa e meshkujve nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kategori./MONITOR
Gazetari Klodian Tomorri e ka cilĂ«suar njĂ« teatĂ«r tĂ« shĂ«mtuar, pĂ«rplasjen e Edi RamĂ«s me gjykatĂ«sit pĂ«r pagat e kĂ«tyre tĂ« fundit. Tomorri ka deklaruar se tĂ« besosh se gjykatat janĂ« tĂ« pavarura dhe nuk e kanĂ« frikĂ« RamĂ«n, Ă«shtĂ« si tĂ« besosh kryeministrin kur thotĂ«, se mĂ« kanĂ« ngrĂ«nĂ« dardha pas shpine. âTĂ« besosh [âŠ]
Login
