Prej dy ditësh, minatorët e Bulqizës kanë nisur një protestë, duke kërkuar rritje page dhe përmirësim të kushteve të punës. Ata shprehen se po kërkojnë zbatimin e një premtimi të dhënë nga kompania Albchrome që në muajin mars, për një rritje page prej 10%. Jetmir Ahmeti një nga minatorët protestues tha se janë ngritur në […]
TIRANË, 19 qershor /ATSH/ Këshilli i Ministrave miratoi sot vendimin për disa shtesa dhe ndryshime në vendimin që rregullon strukturën e pagave, nivelet e pagave dhe shtesat e tjera mbi pagë për zëvendësministrat, funksionarët e kabineteve, prefektët, nënprefektët, nëpunësit civilë dhe nëpunësit e disa institucioneve të administratës publike.
Ndryshimet, të propozuara nga zëvendëskryeministri, synojnë përditësimin dhe përmirësimin e kuadrit rregullator të pagave në shërbimin civil.
Vendimi parashikon rritje page në masën 65 000 lekë në muaj për nëpunësit në pozicionet “Sekretar i Përgjithshëm” dhe “Zëvendëssekretar i Përgjithshëm””.
Po ashtu është ndryshuar edhe një nënndarje për të përcaktuar qartë pozicionin e “koordinatorit” brenda njësive të menaxhimit pranë Sekretarit të Përgjithshëm dhe Zëvendëssekretarit të Përgjithshëm. Ky saktësim mund të ndikojë në kategorizimin dhe përcaktimin e pagës për këto role.
Efektet financiare, që rrjedhin nga zbatimi i këtij vendimi për vitin 2025, përballohen nga buxheti i miratuar për Kryeministrinë për këtë vit dhe fillojnë nga momenti i emërimit të nëpunësve/punonjësve.
Ky vendim hyn në fuqi pas botimit në “Fletoren zyrtare”.
Shqipëria ka vijuar të mbetet e fundit në Europë sa i përket të ardhurave për frymë të matura sipas fuqisë blerëse për mallra e shërbime, edhe në vitin 2024, pavarësisht se popullsia e vendit u reduktua me më shumë se 400 mijë persona, duke zbritur në 2.4 milionë banorë sipas censit të vitit 2023. Ndonëse […]
Nga Ylli Manjani I hodha një sy sistemit të pagave në nënpunësve të të gjithë niveleve e pushteteve dhe më ngjau me një hartë ndërtimesh pa leje kuturu. Pagat brenda sistemit të drejtësisë veçanërisht ngjanin si shtesa anësore, shtesa katesh apo mbyllje ballkonesh. Krejt pa sens e pa një llogjikë shtetërore. Po e lë mënjanë llogjikën ekonomike dhe ngarkesën në punë të secilit. Tani…
Mediana e pagës, një statistikë e publikuar për herë të parë së fundmi nga Instituti i Statistikave vë në pah numrin e konsiderueshëm të shqiptarëve që jetojnë me paga të ulëta, konkretisht, në masën bruto më pak se 62 mijë lekë në muaj, që neto konvertohet në afërsisht 550 euro në muaj. Deri më sot, […]
Në kuadër të raportit për barazinë gjinore të vitit 2025, femrat shqiptare, kryesojnë në botë për nivelin e lartë të barazisë në paga me meshkujt. Renditja është bërë nga Forumi Ekonomik Global.
Shqipëria renditet e para në botë për nën-treguesin “Barazia në paga për punë të ngjashme”, që është pjesë e tregtuesi “Pjesëmarrja Ekonomike dhe Mundësitë”, një prej katër grupeve kryesore që matin indeksin e barazisë gjinore, së bashku me “Arsimin”, “Shëndetin dhe Mbrojtjen”, dhe “Fuqizimin Politik”.
Sipas raportit, Shqipëria mbyll 93.1% të hendekut gjinor për barazinë në paga, që do të thotë se gratë marrin mesatarisht 93.1% të asaj që fitojnë burrat për të njëjtin punë.
Kjo përqindje është më e larta në botë dhe ka diferencë me vendin e dytë që është Islanda dhe e mbyll hendekun me 85.1%.
Treguesi “barazia në punë për paga të ngjashme” bazohet në të dhënat e Vëzhgimit me Drejtuesit, që organizohet nga Forumi Ekonomik Global, ku mbi 11 000 udhëheqës biznesi nga 123 vende përgjigjen në shkallën 1–7 për pyetjen:
“Në shtetin tuaj, për punë të ngjashme, në çfarë mase pagat e grave janë të barabarta me ato të burrave”? (1 = jo fare, shumë më pak se burrat; 7 = plotësisht, të barabarta). Vlerat mesatare të përgjigjeve (1–7) konvertohen në një indeks 0–1, ku 1 (ose 100%) përfaqëson barazi të plotë (“fully equal”) dhe 0 (ose 0%) përfaqëson mosbarazi të plotë.
Shqipëria ka një barazi shumë më të lartë në paga në krahasim me shtetet e tjera të Ballkanit Perëndimor.
Në Serbi, hendeku gjinor mbyllet në nivelin 64%, Mali i Zi 66.3%, Bosnjë Hercegovinë 60.8%, Maqedoninë e Veriut 54.6% (e fundit në Europë).
Të dhënat për Kosovën mungojnë. Ndërsa e parafundit në Europë është Italia (55%), pra me gratë që paguhen gati sa gjysma e burrave.
Femrat drejtuese në Shqipëri paguhen më shumë sesa meshkujt
Sipas të dhënave të tjera të INSTAT, që i referohen vitit 2023, Paga mesatare e femrave ishte 68.2 mijë lekë, ose 6.2% më pak sesa e meshkujve, që paguhen 72.7 mijë lekë në muaj.
Nga 36 grup-profesione që raporton INSTAT, vetëm në 5 prej tyre, (Drejtues administrativë dhe komercialë; Ligjvënës, nëpunës të lartë të administratës shtetërore dhe drejtorë ekzekutivë; Punonjës në profesionet e elektro-teknologjisë; Punëtorë shërbimi dhe ndihmës; Punonjës të shërbimeve personale dhe të mbrojtjes) ose 14% të grup-profesioneve gjithsej, gratë paguhen më shumë sesa burrat.
Ndonëse në pjesën më të madhe të profesioneve, gratë marrin më pak sesa burrat, ka një kategori ku ato gjithmonë dominojnë, atë të drejtuesve, duke qenë madje më të paguarat nga të gjithë.
Sipas INSTAT, në grup-profesionin “Drejtues administrativë dhe komercialë”, gratë u paguan mesatarisht me 201 mijë lekë në muaj në 2023, me rritje prej 16% në raport me vitin e mëparshëm.
Ky është grup-profesioni më i paguar në vend. Në krahasim me burrat që punojnë në të njëjtin profesion (188 mijë lekë), femra drejtuese paguhen 7.2% më shumë.
Edhe në shtet, gratë paguhen më shumë. Në grup-profesionin “Ligjvënës, nëpunës të lartë të administratës shtetërore dhe drejtorë ekzekutivë”, paga mesatare mujore e femrave ishte 108 mijë lekë, ose 6% më shumë sesa e meshkujve në të njëjtën kategori./MONITOR
Gazetari Klodian Tomorri e ka cilësuar një teatër të shëmtuar, përplasjen e Edi Ramës me gjykatësit për pagat e këtyre të fundit. Tomorri ka deklaruar se të besosh se gjykatat janë të pavarura dhe nuk e kanë frikë Ramën, është si të besosh kryeministrin kur thotë, se më kanë ngrënë dardha pas shpine. “Të besosh […]
Avokati Romeo Kara është kundër kërkesës së gjyqtarëve për rritje të pagave.
Në një emision televiziv, Kara u shpreh se gjyqtarët janë më të paguar se ministrat dhe nuk e justifikojnë.
Sipas tij, duhet të fillojë veting real për gjyqtarët.
“Ka një krahasim, ku janë dhe se çfarë bëjnë. Me këto paga jetohet në Shqipëri. Nuk po them që bëhet ndonjë çudi. Kur shqiptarët janë 50 fish më pak të pagës së një tjetri, kur bën gjyqe pa njoftuar fare palët, duhet të fillohet me eksavator të bëhet vetingu. Sidomos në gjykatën e shkallës së parë dhe apelit. Me këto paga, kanë ngacmuar dhe kanë ngritur neveritjen tonë. Vetingu real duhet të fillojë tani. Ka dhe një pjesë që janë të saktë, por është shumë e vogël. Na ka ardhur momenti t’i themi, jo që nuk meritoni t’ua ngremë rrogën, por dhe atë rrogë që merrni, nuk e meritoni.”, theksoi ai.
Paga mesatare bruto mujore në vend gjatë tremujorit të parë të vitit 2025 arriti në 82,210 lekë, sipas të dhënave zyrtare të publikuara nga Instituti i Statistikave (INSTAT). Krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë, kjo shënon një rritje prej 11.6%. Nëse krahasohet me tremujorin e fundit të vitit 2024, është regjistruar një rënie prej 1.43%, pasi në atë periudhë paga mesatare mujore…
TIRANË, 11 qershor/ATSH/ Paga mesatare bruto mujore gjatë tremujorit të parë të vitit 2025, sipas të dhënave zyrtare të publikuara nga Instituti i Statistikave (INSTAT), arriti 82 210 lekë, duke shënuar një rritje prej 11,6% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2024.
Por në krahasim me tremujorin e fundit të vitit 2024, paga mesatare mujore ra me 1,43%. Për kë periudhë paga mesatare mujore ishte 83 401 lekë.
Sektorët ekonomikë me pagat më të larta mbetën aktivitetet financiare dhe të sigurimit, si dhe informacioni dhe komunikacioni, të cilat tradicionalisht qëndrojnë mbi mesataren kombëtare për shkak të kërkesës për aftësi të specializuara dhe ndikimit të teknologjisë.
Sakaq, sektorët që përjetuan rritjen më të madhe të pagave ishin administrata publike, arsimi, shëndetësia dhe aktivitetet sociale, me një rritje prej 16,7%, duke reflektuar politikat e reja të rritjes së pagave.
Në kontrast, industria pati rritjen më të vogël të pagës, me 5,2%.
Në aspektin profesional, pozicionet që kryesojnë renditjen për paga më të larta përfshijnë menaxherët, ligjvënësit dhe drejtorët ekzekutivë, si dhe specialistët me arsim të lartë, të cilët mbeten ndër profesionet më të kërkuara në treg.
Rritja më e madhe ndër profesionet u regjistrua te forcat e armatosura (+23,1%) dhe specialistët me arsim të lartë (+13,7%).
Ndërkohë, për punonjësit e kualifikuar të bujqësisë, pyjeve dhe peshkimit rritja ishte më e ulët, vetëm 5,3%.
Një tjetër zhvillim pozitiv është zhvendosja e strukturës së pagave, ku sipas INSTAT-it, vërehet ulje e numrit të punonjësve me pagë minimale dhe rritje e punonjësve me paga më të larta.
Barcelona dhe Lamine Yamal kanë arritur një marrëveshje për rinovimin e kontratës së tij, e cila do ta lidhë futbollistin me klubin katalanas deri më 30 qershor 2031. Futbollisti spanjoll nënshkroi kontratën e re të martën në zyrat e klubit, në një ceremoni ku morën pjesë, ndër të tjerë, presidenti i Barcelonës Joan Laporta, nënkryetari i parë Rafa Yuste dhe drejtori sportiv i klubit Anderson Luis de Souza “Deco”.
Kuriozitet dhe diskutime ka ngjallur babai i Lamine Yamal, Mounir Nasraoui, i cili në rrjetet sociale nxitoi të publikonte një foto me të birin dhe numrin “19,3”: shumëkush e interpretoi këtë dalje si një mënyrë për të bërë publike shifrat e kontratës së futbollistit të jashtëzakonshëm spanjoll, dhe kjo gjë nuk u pa me sy të mirë.
Babai i Lamine Yamal publikon pagën monstruoze që duhej të mbetej sekret
Mounir Nasraoui, babai i Lamine Yamal, nuk e fshehu emocionin pas nënshkrimit të kontratës së re nga i biri dhe festoi me një “Vamos, visca el Barça!” plot pasion, duke treguar lidhjen e fortë të familjes me klubin, pavarësisht se disa imazhe të së kaluarës e tregonin me një fanellë të Real Madrid.
Për të shtuar më shumë kuriozitetin, Nasraoui publikoi në Instagram Stories një mesazh enigmatik, të shoqëruar me një foto me Lamine Yamal dhe numrin “19,3”. Ky detaj shkaktoi interpretime të ndryshme mes tifozëve blaugrana: disa e lidhin me arritje në karrierën e djaloshit, të tjerë supozojnë se bëhet fjalë për klauzola të kontratës dhe ka nga ata që shohin një lidhje të mundshme me një pasazh fetar nga Kurani.
Shumica beson se bëhet fjalë për shifrat e kontratës së re të yllit të ri të futbollit botëror, dhe ky veprim nga ana e prindit nuk u prit mirë nga shumë njerëz të afërt me klubin dhe nga shumë tifozë të Barcelonës. Shumë gazetarë spanjollë e kanë kritikuar këtë zgjedhje, pasi mund të jetë një situatë shumë e ndjeshme për t’u menaxhuar brenda dhomës së zhveshjes për shkak të shifrave që Lamine Yamal do të fitojë në krahasim me bashkëlojtarët e tij.
Pavarësisht enigmës që qëndron pas postimeve në rrjete sociale të Nasraouit, duhet theksuar se në Spanjë janë të bindur se klauzola e lirimit të Lamine Yamal vazhdon të jetë një miliard euro: kjo ishte shifra e shpallur nga Barcelona më 2 tetor 2023, kur ai nënshkroi rinovimin e mëparshëm, dhe klubi nuk e ka ndryshuar atë në dokumentin që lojtari nënshkroi të martën, ku janë bërë përshtatje të kontratës me kushte pagese ndjeshëm të përmirësuara, si pasojë e asaj që ka treguar në fushë me fanellën blaugrana në dy sezonet e fundit.
TIRANË, 7 maj/ATSH/ Kryeministri Edi Rama njëherazi kryetari i Partisë Socialiste, nga Kruja, ku zhvilloi takimin përmbyllës elektoral, deklaroi se pagat do të vijojnë të rriten edhe në mandatin tjetër të qeverisjes.
Rama bëri të ditur se pagat e mjekëve nga 1670 euro sot do të shkojnë në 2030-ën 2 mijë euro, ndërsa paga e mësuesve nga 950 euro që është sot do të shkojë 1250 euro.
Njëkohësisht, Rama theksoi se Shqipëria ka sot pagën më të lartë për ushtrinë, duke tejkaluar edhe Serbinë, pavarësisht se ka një ushtri më të madhe.
“Kemi rritur investimet në buxhetin e mbrojtjes. Kemi pasur ushtrinë më të keqpaguar, keqpajisur, me buxhet qesharak. Sot buxheti është rritur 10-fish dhe paga mesatare ka shkuar 1550 euro. Kjo ka sjellë rritje të interesit tek të rinjtë që të futen në rrugën e karrierës ushtarake”, deklaroi Rama.
Më tej, ai foli për mbështetjen sociale, ku theksoi se për mbrojtjen sociale shpenzohen rreth çerek miliardi, për t’iu gjendur atyre pranë.
Rama veçoi shërbimin për fëmijët me aftësi të veçanta, për të cilët informoi se mbështetja për nënat e tyre do të dyfishohet nga 1 janari 2026.
Rama, po ashtu deklaroi se papunësia për gratë ka shënuar rënie.
Kur PS erdhi në pushtet vetëm 50% e grave të afta për punë merrnin pjesë në forcat e punës. Sot janë 70%”, deklaroi Rama.
Sipas kryeministrit, qeveria në mbështetje të forcimit të familjes po zbaton edhe një tjetër politikë sociale, atë të pagesës së sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore për nënat me 3 a më shumë fëmijë, në mënyrë që ato të mos mbeten pa pension. Rama tha se nga kjo politikë përfitojnë 9200 nëna.
Nga viti i ardhshëm, theksoi ai, ndryshon edhe pagesa mbështetëse për bebet, duke mos shpërndarë më bonuse, por duke dhënë mbështetje financiare çdo muaj, sipas numrit të fëmijëve. /j.p/
TIRANË, 5 maj/ATSH/ Kryeministri Edi Rama, njëherazi edhe kryetar i Partisë Socialiste, gjatë një takimi elektoral në Devoll, bëri një bilanc të arritjeve ekonomike të tre mandateve të qeverisjes, duke theksuar përmirësimet në tregun e punës, pensione, paga dhe uljen e pabarazisë në të ardhura.
Rama tha se Shqipëria sot është në të njëjtin nivel me mesataren e vendeve të BE-së për sa i përket rrezikut për të rënë në varfëri, duke iu referuar të dhënave të Eurostat. Po ashtu, ai vuri në dukje se edhe pabarazia në të ardhura ka pësuar ulje të ndjeshme, bazuar në të njëjtat burime europiane.
“Na thuhet çdo ditë se janë 5 oligarkë që marrin gjithçka. Por në Shqipëri nuk ka oligarkë. Janë disa të pasur, por jo oligarkë në kuptimin që i japin urdhra qeverisë. Përkundrazi, janë taksapaguesit dhe punëdhënësit më të mëdhenj”, tha Rama.
Ai theksoi se niveli i papunësisë ka rënë në nivel historik, në më pak se 10%, dhe se kjo përqindje llogaritet mbi forcat aktive të punës, jo mbi gjithë popullsinë.
“Tani shumë njerëz thonë, ah po ngaqë ka rënë numri i popullsisë, ka rënë dhe numri i papunësisë. Jo! Nuk është % mbi popullsinë kjo. Kjo nuk është 8.8% e gjithë popullsisë, këtu nuk llogariten pensionistët, këtu nuk llogariten kalamajtë. Kjo është % mbi forcat e punës dhe s’ka rëndësi sa i madh apo sa i vogël është vendi, përqindja del mbi sa forca pune ka vendi në dispozicion dhe sa prej tyre janë në punë dhe sa prej tyre janë pa punë”, theksoi ai.
Numri i të punësuarve, vijoi Rama, sipas regjistrave zyrtarë, ka shkuar nga 1 milion e 23 mijë në vitin 2013 në 1 milion e 327 mijë në vitin 2024.
“Ata që thonë ku janë 300 mijë vende pune, ja ku janë: nga 1 milion e 23 mijë në 1 milion e 327 mijë. Këto janë emra konkretë në regjistra zyrtarë”, theksoi ai.
Rama po ashtu nënvizoi se përqindja e të punësuarve me paga nën 40 mijë lekë është ulur ndjeshëm.
“Në vitin 2013, 60% e shqiptarëve merrnin më pak se 40 mijë lekë në muaj. Sot kjo shifër është ulur ndjeshëm dhe shumica e këtyre janë me kontrata të pjesshme”, theksoi ai.
Kryeministri foli edhe për pagën minimale, e cila ka pësuar rritje të vazhdueshme, dhe synimi është që në janar të vitit 2026 të jetë më e lartë, ndërsa në Shqipërinë e vitit 2030 të arrijë të paktën në 650 euro.
Për sa i përket pagës mesatare, Rama theksoi se aktualisht ajo është 848 euro, ndërsa në sektorin publik ka arritur në 1000 euro. Objektivi i qeverisë për vitin 2030 është që paga mesatare e përgjithshme të jetë 1000 euro dhe ajo në sektorin publik të arrijë në 1200 euro.
Pagë minimale 500 euro/muaj, pagë mesatare mbi 1000 euro/muaj, dyfishim pensionesh etj., janë baza e programeve të partive politike, që do të kërkojnë votën e elektoratit në zgjedhjet parlamentare të 11 majit.
Ende pas 35 vitesh tranzicion, ata po e bazojnë fushatën në premtime, që në fund të fundit garantojnë jetesën minimale të një individi, apo pensionisti, dhe as që duhet të viheshin në diskutim sot!
Partia Socialiste është në pushtet që prej vitit 2013 dhe synon për një mandat të katërt radhazi, teksa dhe më parë ka qenë në fuqi nga 1997-a në 2009-n.
Partia Demokratike ka qeverisur vendin në 2005-2013, ndërsa më herët ishte forca që udhëhoqi në fillim të viteve ’90 në kalimin nga ekonomia e centralizuar në atë të tregut. Partitë e vogla nuk kanë arritur të gjejnë terren, duke u bërë shpesh një elektron i lirë që kalon majtas apo djathtas, pa qenë faktorë vendimtarë në qeverisje.
Partia Socialiste ka qeverisur për 20 vjet dhe ajo Demokratike për 13 vjet. Shqipëria, pa dyshim, sot është shumë më mirë sesa në fillim të viteve ’90. Prodhimi i Brendshëm Bruto (PBB) arriti në 25 miliardë euro në 2024-n, nga rreth 2.2 miliardë dollarë në vitin 1995.
Të ardhurat për frymë kanë arritur në 9600 dollarë në 2024-n, sipas Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN), nga 250 dollarë në vitin 1992 dhe 900 dollarë në vitin 1995.
Por a është aty ku duhet të ishte?! Të dhënat krahasuese me rajonin dhe Europën tregojnë që jo.
Ndarja e pushtetit majtas apo djathtas nuk ka arritur ta nxjerrë Shqipërinë nga lista e vendeve më të varfra e të korruptuara të Europës, të ardhurat për frymë sipas fuqisë blerëse janë sa një e treta e Bashkimit Europian, pagat janë 30% më të ulëta se mesatarja e rajonit (pa Kosovën), ndërsa qytetarët e saj vijojnë të jenë më të palumturit në Europë (me përjashtim të Turqisë) dhe ende po ikin në emigracion me ritme të ngjashme me fillimin e viteve ’90 dhe më të lartat në botë, në raport me popullsinë.
“Monitor” sjell një panoramë të performancës ekonomike të tri dekadave të fundit. Partia Demokratike ka “shansin” që nuk është në pushtet prej vitit 2005, duke shmangur përgjegjësitë, ndërsa ajo Socialiste ka barrën e dështimeve, apo meritën e arritjeve të 12 viteve të fundit.
Të fundit
Ndarja e pushtetit majtas apo djathtas nuk ka arritur ta nxjerrë Shqipërinë nga lista e vendeve më të varfra e të korruptuara të Europës, të ardhurat për frymë sipas fuqisë blerëse janë sa një e treta e Bashkimit Europian, pagat janë 30% më të ulëta se mesatarja e rajonit (pa Kosovën), ndërsa qytetarët e saj vijojnë të jenë më të palumturit në Europë (me përjashtim të Turqisë) dhe ende po ikin në emigracion me ritme të ngjashme me fillimin e viteve ’90 dhe më të lartat në botë, në raport me popullsinë.
GARA E PAGAVE E HUMBUR, EDHE SOT JANË 30% MË TË ULËTA SE RAJONI
Pagat në Shqipëri historikisht kanë qenë më të ulëtat në Europë dhe rajon (përjashtuar Kosovën), një reflektim i modelit ekonomik të paorientuar drejt produktivitetit dhe nivelit të lartë të informalitetit në sektorin privat.
INSTAT e raporton pagën mesatare në ekonomi vetëm nga viti 2014. Deri në vitin 2021, niveli i tyre mbeti i pandryshuar, madje në ndonjë vit edhe negative, nëse indeksohet me inflacionin.
Rreth tre vjet më parë, Kryeministri Rama nisi një garë të ethshme për të barazuar pagat me vendet e rajonit, që në atë kohë ishin 30-40% më të larta.
Forma e zgjedhur ishte më e lehta, duke përdorur buxhetin për të ndryshuar strukturën e pagave në administratën publike.
Me këtë lëvizje, kryeministri synonte që sektori privat të nxitej të vepronte dhe ai. Ajo që ndodhi realisht ishte që pagat në shtet u rritën me ritme më të shpejta sesa në sektorin privat.
Edhe reagimi i këtij të fundit më shumë ishte si rrjedhojë e presonit të mungesës së fuqisë punëtore, emigracionit të forcës së kualifikuar, apo formalizimit pas aksionit të nisur nga Tatimet.
Në fund të vitit 2024, paga në shtet e kaloi për herë të parë kufirin e 100 mijë lekëve në muaj (rreth 1 mijë euro), duke qenë 30% më të larta se në privat (76 mijë lekë), nga 20% që ishte diferenca në fillim të vitit 2022.
A përparuam në garën tonë me rajonin? Të dhënat e vitit 2024 tregojnë që jo. Me përjashtim të Kosovës, pagat në Shqipëri mbeten rreth 30% më të ulëta se në vendet e tjera të rajonit, të cilët nuk qëndruan në vend gjatë kësaj kohe.
Në Shqipëri, paga mesatare mujore për vitin 2024, sipas INSTAT, ishte 77 mijë lekë (rreth 770 euro), përkundrejt 1020 euro në Maqedoninë e Veriut, 1083 euro në Mal të Zi, 1090 euro në Bosnjë-Hercegovinë dhe 1155 euro në Serbi, sipas të dhënave që “Monitor” përpunoi nga agjencitë statistikore përkatëse.
Madje nëse konvertohet me kursin e vitit 2022, për të shmangur fryrjen nga kursi, paga mesatare në ekonomi në 2024 ishte 650 euro, sërish 40% më e ulët se mesatarja e rajonit
Të dhënat e ndara për sektorin privat dhe shtetëror janë të disponueshme vetëm për Shqipërinë dhe Serbinë. Ato tregojnë “shtrembërimin” e tregut në Shqipëri, me një diferencë prej 30%, ndërsa në Serbi, si shteti dhe privati, kanë “fuqi” të paguajnë njësoj.
Në Serbi, sektori privat paguan mesatarisht 1100 euro në muaj, ndërsa në Shqipëri 690 euro, për vitin 2024.
Tre vitet e fundit treguan që rritja e pagave me urdhër administrativ është e destinuar të jetë një praktikë e dështuar. Forma më e mirë për rritjen e pagave në ekonomi lidhet me rritjen e produktivitetit.
Kjo do të thotë se pagat rriten në përputhje me përmirësimin e aftësive dhe efikasitetit të punonjësve, duke sjellë përfitime reale në prodhim dhe fitime më të larta për kompani, në vend që të rriten administrativisht pa asnjë përmirësim në performancë.
Modeli ekonomik që nxit këtë rritje të qëndrueshme të pagave bazohet në produktivitet dhe zhvillimin gjithëpërfshirës.
Në këtë model, investimet në teknologji, edukim dhe inovacion çojnë në rritjen e efikasitetit të punonjësve dhe përmirësimin e proceseve prodhuese, gjë që krijon më shumë vlerë të shtuar dhe fitime më të larta për kompani, të cilat më pas shpërndahen në formë të pagave më të mira.
Në Shqipërinë e orientuar nga ndërtimi dhe shërbimet kjo nuk po ndodh, duke na lënë sërish të fundit në rajon.
EDHE PENSIONET, MË TË ULËTAT NË RAJON
Jo vetëm pagat, edhe pensionet janë më të ulëtat në rajon. Në vitin 2024, një pensionist merrte mesatarisht 180 euro, më pak se gjysma e vendeve të rajonit, me rekordin që e mban Mali i Zi, me 450 euro në muaj.
Sipas Eurostat, fuqia blerëse për një pensionist shqiptar është më e ulëta në Europë. Pensionistët shqiptarë renditen ndër të fundit në Europë edhe sa i përket raportit të pensionist me të ardhurat në fund të karrierës.
Kjo do të thotë se nëse një individ në moshën 50-59 vjeç ka fituar 500 euro, në pension do të marrë vetëm 37% të asaj pagese.
Pensionet e pleqërisë janë rritur me ritme më të ngadalta sesa pagat, duke thelluar diferencën çdo vit e më shumë. Vitin e kaluar, pensioni mesatar ishte sa 24.6% e pagës mesatare mujore bruto. Dhjetë vite më parë, pensioni mesatar ishte sa 32% e pagës mesatare mujore bruto.
Politikat e rritjes së pensioneve janë të ndryshme nga pagat. Ligji për sigurimet shoqërore lejon vetëm indeksim të pensioneve me inflacionin për të mbajtur nën kontroll deficitin e skemës së sigurimeve shoqërorë publike që financohet nga taksat.
Fuqia blerëse e pensionistëve po gërryhet më tej edhe nga thellimi i diferencës ndërmjet pagave dhe pensioneve. Rritja e hendekut ndërmjet pagës mesatare dhe pensionit mesatar thellon pabarazinë ndërmjet pensionistëve dhe pjesës tjetër të shoqërisë.
Rritja e numrit të pensioneve të pleqërisë u përshpejtua në vitin 2023, me ritmet më të larta të gjashtë viteve të fundit. Sipas të dhënave të Institutit të Sigurimeve Shoqërore 590,649 persona morën pension pleqërie në vitin 2023, me rritje vjetore 3,1%.
Në vitin 2023, për çdo pensionist kishte 1.17 kontribuues, nga 1.3 në 2009-n. Kur raporti bie nën 2:1, skema fillon të përballet me presion serioz financiar, siç ndodh aktualisht në shumë vende, përfshirë edhe Shqipërinë.
Rënia e këtij raporti ndodh zakonisht për shkak të plakjes së popullsisë, emigracionit dhe punës informale dhe e vë sistemin e pensioneve në rrezik pa reforma strukturore.
Për momentin, shpenzimet qeveritare i ka “shpëtuar” fakti që pjesa më e madhe e atyre që po dalin në pension nuk i plotësojnë kushtet për pagesa të plota, si rrjedhojë e informalitetit të lartë në tregun e punës. Pensionet e reja të vitit 2023 ishin ndjeshëm më të ulëta se pensioni mesatar.
Të dhënat zyrtare nga ISSH referojnë se ata që dolën në pension vitin e kaluar morën mesatarisht 15,560 lekë në muaj, vlerë kjo të paktën 15% më e ulët se pensioni mesatar në shkallë vendi mbi 18,300 lekë në muaj.
Në anën tjetër, rritja e pagës minimale dhe pagave në tërësi në sektorin publik dhe atë privat kanë ndikuar pozitivisht të ardhurat nga kontributet.
Rritja e të ardhurave dhe frenimi i shpenzimeve bënë që subvencioni i buxhetit për skemën e sigurimeve të zbresë në 14,6 miliardë lekë në vitin 2023, vetëm 0.8% e PBB-së, nga 23 miliardë lekë që ishte në vitin 2022.
Buxheti i shtetit subvencionon shpenzimet e skemës publike të pensioneve që nuk mbulohen nga sigurimet. Por duke qenë se pensionet e reja po dalin më të ulëta se pensioni mesatar në vend, subvencionet e buxhetit për skemën e pensioneve po ulen.
Ky shpëtim i momentit nuk është zgjidhje në afatin e gjatë, teksa popullsia po plaket me shpejtësi dhe mosha mesatare sipas Censit të fundit ka arritur në 42.5 vjeç (nga 31.5 vjeç në 2011-n) dhe popullsia në moshë të re po vijon të largohet.
Raporti i varësisë së të moshuarve (raporti i numrit të individëve mbi 65 vjeç me numrin e individëve në moshë pune, 15-64 vjeç), u rrit në 30.4% nga 16.7% në 2011.
Shqipëria sot bazohet në kolonën e parë të pensioneve, asaj me kontribute të detyrueshme, (pay as you go – pensionet për të moshuarit dhe personat e paaftë për punë varen nga kontributet e brezit aktiv në tregun e punës), ndërkohë që nuk kanë gjetur zhvillim shtylla e dytë (një kontribut të detyrueshëm me ligj në një fond privat pensioni të zgjedhur nga vetë kontribuuesi – që nuk ka ende kuadër ligjor) dhe e tretë (kontributin në një fond privat pensioni, por mbi baza vullnetare të sistemit, që është në nivele shumë të ulëta) ose skemat e sigurimit suplementar të detyruara dhe vullnetare.
Qeveria aktuale ka nisur ndërkohë një reformë të re për skemën e pensioneve, ku po diskutohet që dalja në pension 67 vjeç do të ndodhë para afatit aktual 2056, të zhvillohet kolona e dytë; formulës së përllogaritjes së përfitimeve për një përfitim sa më të drejtë në raport me jetën kontributive të zhvilluar nga individi në kuadër të përfitimit të një niveli të mjaftueshëm të të ardhurave; nivelit të kontributit për kategoritë punëmarrës apo punëdhënës.
VENDI KA NGECUR NË PROCESIN E KONVERGJENCËS, MBETET NDËR MË TË VARFRIT E EUROPËS
Në vitin 1990, Shqipëria ishte më e varfra e Europës, sipas të dhënave të FMN-së për të ardhurat për frymë të matura sipas fuqisë blerëse, me 2948 dollarë ndërkombëtare[1] (njësia që bën krahasime më të drejta të standardit të jetesës dhe të performancës ekonomike midis vendeve, duke marrë parasysh ndryshimet në çmime dhe fuqinë blerëse).
E parafundit ishte Polonia (6687 dollarë ndërkombëtarë), më pas Rumania (8134) dhe Bullgaria (9434). Për shtetet e ish-Jugosllavisë, të dhënat janë më të vonshme, nga viti 1997, por dhe ato ishin pak a shumë në të njëjtat nivele.
Më se tri dekada më pas, zhvillimi në vendet që kaluan nga ekonomia e centralizuar në atë të tregut të lirë janë shumë të ndryshme, siç duket dhe në grafikun e mëposhtëm.
Polonia u rrit me shpejtësi, e ndihmuar si nga vendndodhja strategjike afër shteteve perëndimore, ashtu dhe anëtarësimi më i shpejtë në Bashkimin Europian. Bullgaria dhe Rumania gjithashtu u favorizuan nga anëtarësimi në BE.
Në vitin 1990, të ardhurat e Polonisë, sipas fuqisë blerëse ishin sa 37% të mesatares së Bashkimit Europian të atëhershëm, ndërsa në 2024-n sa 82% e tyre, ose 90% të mesatares së Europës. Të ardhurat e Bullgarisë janë sa 62% e mesatares së BE-së.
Shqipëria dukshëm ka mbetur në procesin e konvergjencës, që nënkupton një rritje më të shpejtë se vendet e zhvilluara, me synim për të kapur mesataren e Europës brenda një periudhe kohore.
Në vitin 1990, të ardhurat për frymë, të matura sipas fuqisë blerëse ishin 16% e Bashkimit Europian dhe në vitin 2024, ato nuk janë më shumë se 37% e asaj që siguron mesatarisht një qytetar i Europës dhe 34% të Bashkimit Europian.
Ndërsa vendet e Europës Lindore kishin avantazhin gjeografik dhe të anëtarësimit në BE, Shqipëria ka mbetur pas edhe në raport me Ballkanin Perëndimor, duke u renditur e parafundit, teksa ia kalon vetëm Kosovës.
Mali i Zi ka të ardhurat më të larta, me 50% të BE-së, i ndjekur nga Serbia (46%), Maqedonia e Veriut (42.9%), Bosnjë- Hercegovina në pothuajse të njëjtin nivel me Shqipërinë (34.3%) dhe e fundit Kosova, me 27%
Vendet e Europës Lindore kanë përmirësuar performancën ekonomike falë reformave strukturore të thelluara, investimeve të mëdha të huaja dhe integrimit të shpejtë në tregjet europiane, duke rritur produktivitetin dhe zhvillimin e infrastrukturës.
Nga ana tjetër, Ballkani Perëndimor përballet me sfida institucionale, korrupsion dhe pabarazi strukturore, të cilat kanë penguar rritjen e tyre ekonomike. Modele të suksesshme në Ballkan janë Kroacia dhe Sllovenia, që kanë të ardhura përkatësisht sa 78% dhe 88% e mesatares së BE-së.
Këto shtete, që janë “shkëputur” prej kohësh nga Ballkani kanë ecur më mirë sepse, duke qenë se janë bërë pjesë e strukturave europiane më herët, kanë përfituar nga investimet e huaja, reformat institucionale dhe zhvillimi i infrastrukturës, të cilat kanë krijuar një klimë më të favorshme për zhvillim ekonomik.
Gjithashtu, baza industriale më e zhvilluar dhe një fokus më i fortë në diversifikimin ekonomik dhe turizmin kanë kontribuar në rritjen e tyre krahasuar me vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor.
Për vitin 2024, të dhënat e FMN-së për të ardhurat për frymë e rendisin Shqipërinë përpara Maqedonisë së Veriut dhe Bosnjë Hercegovinës, me një kërcim të fortë në 9598 dollarë/frymë, nga 8,299 USD në 2023 dhe 6,870 në vitin 2022.
Maqedonia e Veriut dhe Bosnja mbetën pas në 2024-n, me përkatësisht 8.6 dhe 8.2 mijë dollarë për frymë.
Por, më shumë sesa rritje e mirëqenies së çdo shqiptari ky është një përmirësim statistikor për dy faktorë, së pari rënia e valutave që automatikisht shton të ardhurat e konvertuara në dollar dhe së dyti, tkurrja e popullsisë pas të dhënave të Censit të Ri.
Këtë e vërteton dhe fakti se në të ardhurat për frymë, të matura sipas fuqisë blerëse, Shqipëria vijon të jetë ndër të fundit në Europë dhe në 2024-n, duke lënë pas vetëm Ukrainën, Moldavinë dhe Kosovën. (shiko grafikun: Të ardhurat për frymë, sipas fuqisë blerëse, 2024)./ Moniotor
Si ka qenë ecuria e ekonomisë në tri dekadat e fundit, sipas “ngjyrave” të partive që kanë qeverisur. Kush e ka fituar garën për pagat, pensionet, investimet. Ndërsa secila palë politike mund të “deklarojë” fitoren, humbësit më të mëdhenj kanë qenë shqiptarët, që edhe sot janë jo vetëm të fundit në rajon, me paga 30% […]
Në Bashkimin Europian, në vitin 2023, personat e aftë për punë të moshës 20-64 vjeç, punonin mesatarisht 36.1 orë në javë, sipas Eurostat. Ky numër u referohet orëve, që njerëzit kanë punuar realisht në punën e tyre kryesore, në javën e referencës. Orari mesatar i punës në javë, ndryshon ndërmjet vendeve të BE-së. Ato me […]
TIRANË, 28 prill/ATSH/ Kryeministri Edi Rama, njëherazi kryetar i Partisë Socialiste, siguroi sot se biznesi i vogël në të gjithë vendin do të mbetet i përjashtuar nga TVSH dhe tatimfitimi deri në vitin 2030.
Gjatë një takimi me mbështetës të PS-së në Petrelë, Rama tha se politika e ndjekur nga mazhoranca e drejtuar prej tij në këto 12 vite për përjashtimin e biznesit të vogël nga taksat ka qenë e suksesshme, pasi ky biznes është fuqizuar.
“Biznesi i vogël do të ketë zero taksa dhe zero TVSH deri në 2029. Nga rritja e pragut të TVSH-së në 100 mijë euro në vit, kemi lënë 98 336 biznese që të përfitojnë në total 66,5 milionë euro në vit, llogariteni që janë më shumë se gjysëm miliardë euro në 10 vite që ju kemi lënë, duke i konsideruar motorë të vetpunësimit dhe aleatë të qeverisë në luftën kundër papunësisë. Nuk ja u kemi marrë, duke i lejuar të bëjnë investime të tjera. Kemi çliruar 123 mijë biznese me xhiro deri 140 mijë euro në vit duke u hequr taksën dhe u kemi kursyer edhe këtu edhe 60 milionë euro të tjera në vit”, deklaroi ai.
Vetëm nga biznesi i vogël, u shpreh Rama, ne kemi hequr dorë nga afro 1 miliard e 200 milionë euro në këto 10 vite dhe këto kanë mbetur te familjet e të gjithë atyre që kanë një biznes të vogël.
“Ndaj dhe biznesi i vogël është rritur e forcuar, ndaj dhe ne deri në 2029 nuk do të vendosim taksa që të vazhdojë të fuqizohet”, ritheksoi Rama.
Rama më tej komentoi edhe deklaratat e opozitës për rikthimin e sporteleve.
“”Bufi i kënetës”, përveç SPAK-ut, më 12 maj thotë se do të fikë edhe e-Albania dhe do të kthejë sportelet. Por numri i shërbimeve që ofrohen në celular apo kompjuter është sot 1252 dhe ka një sërë të dhënash të tjera se sa para, kohë e mund u janë kursyer njerëzve”, nënvizoi Rama.
Më tej, kryeministri foli për investimet e huaja në vend dhe eksportet.
Sipas tij, nëse mesatarja e investimeve të huaja në rajon është 6,1%, në Shqipëri është 8%. Po ashtu, theksoi ai, eksportet janë rritur me 3 herë dhe kanë shkuar në 9 miliardë euro.
Rama po ashtu vuri në dukje se shëndetësia dhe mbrojtja sociale janë dy sektorë që kanë marrë financim të konsiderueshëm nga qeveria.
“Buxheti i sektorit të shëndetësisë është 3-fushuar gjatë mandateve të qeverisë socialiste dhe nëse i shtojmë edhe buxhetin e mbrojtjes sociale, jemi në nivelin e 1 miliard eurove”, tha ai.
Rama dha detaje edhe sa i takon politikës së pagave, teksa premtoi se paga mesatare e mjekëve do të shkojë në 2 mijë euro në 2030, e mësuesve 1250 euro.
“Pagat mesatare të mjekëve ishin 490 euro, sot janë 1670 dhe synimi ynë është që në 2030 paga mesatare e mjekut të jetë 2 mijë euro. Paga mesatare e mësuesve ishte 420 euro, sot ka shkuar 950 euro dhe projeksioni ynë është 1250 euro në Shqipërinë 2030”, u shpreh Rama. /j.p/
Ndërsa partitë e vjetra përballen me shterpësinë e vet politike, kontrolli ekstrem mbi mediat dhe mungesa e ballafaqimit me faktet duket se ia ka lëshuar frenat premtimeve për të thyer rekorde të reja absurditeti. Autostradat e Shqipërisë u transformuan këto ditë në vendreklamime masive të bixhozit politik, pasi nëpër billboard-et e reklamave u shfaqën premtimet elektorale të […]
Papa Françesku kishte refuzuar të merrte rrogën e tij dhe para se të vdiste dhuroi 200 mijë euro për të burgosurit e burgut romak të Regina Coeli. Me këtë donacion, Papa Françesku kujtoi edhe një herë se si puna e tij është shënuar nga maturia. Paratë u morën nga llogaria e tij personale, por gjesti […]
Në prill të vitit 2023, një muaj para zgjedhjeve vendorepaga minimale në Shqipëri u rrit nga 34 mijë lekë në 40 mijë lekë. Asokohe, kryeministri Edi Rama premtoi se kjo nuk do të ishte rritja e fundit për pagën minimale. Sipas tij, paga minimale do të rritej me 5 mijë lekë pranverën e këtij viti.
“Në fund të prillit 2025 paga minimale do jetë 45 mijë lekë…”premtoi kryeministri Edi Rama në mars të 2023-it.
Fakt
Dy vite pas premtimit, paga minimale në Shqipëri rezulton 40 mijë lekë. Rritja e saj nuk ndodhi sikurse u premtua. Por u riciklua sërish në prag të zgjedhjeve parlamentare me një ndryshim- këtë herë kryeministri angazhohen që pagën minimale ta rrisë në 500 euro.
Gjatë prezantimit të programit të Partisë Socialiste ‘Shqipëria 2030’ për zgjedhjet e 11 majit, kryesocialisti Rama tha:
“Nga janari 2026 (…) paga minimale do të jetë 500 euro” premtoi ai, pa dhënë asnjë llogari për mospërmbushjen e premtimit të ngjashëm dhënë dy vitë më parë.
“Për të mbështetur punonjësit që do të përfitojnë nga kjo rritje e shpejtë e pagës minimale, sipërmarrësit do të jenë detyruar të rrisin pagën minimale, por ne do t’u japim një lehtësi që gjatë 18 muajve pas pagës së parë, shteti atyre nuk do t’u kërkojë asnjë detyrim tatimor mbi shtesën prej 100 eurosh”, shtoi më tej Rama.
Të dhënat e fundit nga INSTAT tregojnë se nga totali i të punësuarve që paguajnë sigurime shoqërore, 24,5% e tyre kanë page minimale 40 mijë lekë.
Vendim politik
Eduart Gjokutaj, ekspert për ekonominë dhe analist fiskal tek Albanian Tax-Economic Center – ALTAX, thotë se paga minimale në Shqipëri përcaktohet si një vendim politik që nuk përputhet me situatën e vërtetë ekonomike.
“Kur politikat e pagave minimale, dhe politikat ekonomike në përgjithësi, nuk përputhen me realitetin e tregut, ato krijojnë probleme gjatë zbatimit dhe nuk u përgjigjen nevojave të njerëzve”, shpjegon ai për Faktoje.al.
Nga ana tjetër, Alban Zusi që drejton Qendrën Shqiptare të Eksportuesve thotë se bizneset eksportuese e kanë rritur pagën minimale për shkak të mjedisit të sforcuar ku operojnë.
“Ajo çfarë do të duhej është që qeveria të heq TAP-in mbi këtë pagë. Pavarësisht se ne i japim më shumë pagë minimale, punonjësit marrin më pak lekë sepse shteti takson”, sugjeron Zusi.
Të fundit në rajon dhe Evropë
Ndonëse dekadën e fundit paga minimale është rritur 6 herë, sërish Shqipëria mbetet e fundit në rajon sa i përket nivelit të kësaj page.
Mali i Zi mban vendin e parë me 670 euro, më tej vjen Serbia me 618 euro dhe Maqedonia e Veriut me 540 euro. Në Bosnje Hercegovinë oaga minimale rezulton 510 euro në muaj.
Po ashtu, Shqipëria renditet e fundit në Evropë për nivelin e pagës minimale sipas fuqisë blerëse.
Të dhënat nga Eurostat, tregojnë se çmimet në Shqipëri janë ndër më të lartat në rajon. Po ashtu shumë produkte kushtojnë dhe më shtrenjtë se në Evropë por fuqia blerëse mbetet e ulët, duke e renditur Shqipërinë të fundit në listë.
Përfundim
Nisur nga verifikimi i kryer, premtimin e kryeministrit Edi Rama se në fund të prillit 2025 paga minimale do të jetë 45 mijë lekë, do ta kategorizojmë të pambajtur.
Login
.png){kind=link}