TIRANË, 22 korrik/ATSH/ Nëntë programet që UBT ofron duke nisur nga ky vit sipas modelit BOKU janë një ofertë e shkëlqyer për të rinjtë, që nesër do t’i duhen Shqipërisë në BE për shumë nga punët e lidhura me mjedisin, ushqimin, ujërat, etj.

Kryeministri Edi Rama u shpreh sot gjatë ceremonisë së nisjes së programeve, se “ajo që është arritur në Universitetin Bujqësor është diçka që mua më bind se UBT dhe Universiteti BOKU i Vjenës do të jenë një, dhe UBT do të jetë antena e BOKU-t në rajonin tonë”.

“E filluam këtë aventurë që kur rektori tha se ne nuk kemi si e mbajmë këtë universitet nëse nuk e ulim poshtë atë mesataren nga 6 ta çojmë 5 nga gjysmë të vdekur ta marrim të vdekur. Unë i thashë kjo është një mbijetesë për të gënjyer veten se kjo do të çojë në rrënimin përfundimtar. Ndërkohë që ne duhet të synojmë diçka krejt tjetër duhet të synojmë ta bëjmë UB trendi dhe ta kthejmë në universitetin që vajzat e djemtë e këtij vendi të shikojnë të ardhmen”, tha Rama.

“Për këtë na duhet të lidhemi me një universitet europian dhe kështu shkuam në shkallët e BOKU-t që është një universitet i themeluar në vitin 1872 dhe parafolësi nuk ishte një konsulent i huaj që ka ardhur këtu me lekët e Bankës Botërore për të treguar nga lidhet gomari, por është ish- rektori i Universitetit BOKU, por që kur ne e takuam ishte në detyrë. Unë isha i pari kryeministër që hipja shkallët e atij universiteti që nga 1872 dhe natyrisht rektori ishte pak i trembur dhe s’kishte faj se çfarë nuk kishte dëgjuar për Shqipërinë dhe shqiptarët dhe po i vinte personalisht shefi i madh i mafies shqiptare në derë”, vijoi Kryeministri.

“Aty filluam diskutimin e parë rektori njeri civil, i mirësjellshëm nuk mund të mos na priste, por unë e ndieja që na shikonte me një çudi të përzier me frikë. Megjithatë ja ku jemi sot. Falë këtij burri që rasti e solli të tërhiqej nga aktiviteti akademik në këtë periudhë dhe të na bashkohej me shumë bujari në këtë përpjekje tonën kështu kemi jo vetëm një konsulent, por një bashkëudhëtar që i di të gjitha ato për të cilat ne kemi nevojë dhe falë Bardhit Sallakut, ne arritëm që të kemi një reformë që ka bërë diçka radikale. Ka spostuar të gjithë procesin e bërjes së kurrikulave nga duart e shefave të departamenteve dhe atyre që e kanë kontrolluar këtë proces për të mirë e për të keq ose për të dyja bashkë në duart e një komisioni të ndershëm dhe të vetë studentëve”, nënvizoi Rama.

Kryeministri Rama tha se “gjëja që duhet ta kenë parasysh të gjithë për juristë nuk ka nevojë Shqipëria ka plot dhe i teprojnë mund t’i japë edhe Ballkanit dhe t’i eksportojë në kontinentet e tjera”.

“Por Shqipëria që së shpejti anëtarësohet në BE ka nevojë për ata që përgatiti UBT sepse Shqipëria si Europa e njësoj bota, po përballet me ndryshimet klimaterike me degradimin  e mjedisit, me rritjen e temperaturave, me motin ekstrem, me humbjen ekosistemeve që ndikojnë bujqësinë, furnizimin me ujë, biodiversitetin dhe këto janë ato që janë të pandashme nga jeta jonë mbi këtë planet dhe janë të pandashme nga rrugëtimi dhe qenia jonë në BE”, tha Rama.

/k.s/j.p/

The post Rama: Universiteti Bujqësor i Tiranës do të jetë antena e BOKU-t në rajon appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 22 korrik/ATSH/ Universiteti Bujqësor i Tiranës ka prezantuar sot ofertën e re akademike, të përafruara me programet e BOKU (University of Natural Resources and Life Sciences) të Vjenës, duke nisur një proces transformues të UBT, me standardet më të mira europiane.

Në këtë aktivitet merrnin pjesë Kryeministri Edi Rama, Ministrja e Arsimit dhe Sportit Ogerta Manastirliu, Ministrja e Bujqësisë dhe Zhvillit Rural Anila Denaj, Rektori i UBT Fatbardh Sallaku, maturantë, pedagogë e prindër.

Universiteti Bujqësor i Tiranës hap këtë vit akademik 9 programe të reja studimi që janë arritur falë një analize të thelluar dhe bashkëpunimi intensiv me një nga universitetet më prestigjioze të Europës në fushën e shkencave të jetës, BOKU i Vjenës.

Ministrja e Arsimit dhe Sportit Ogerta Manastirliu, në fjalën e saj tha se kjo është faza e parë e reformimit të UBT, e cila përfshin ristrukturimin e ofertës akademike, riorganizimin e programeve dhe rritjen e kapaciteteve kërkimore dhe mësimore në këtë universitet.

“Në një vit është punuar ngushtësisht mes UBT dhe BOKU të Vjenës, për të transformuar rrënjësisht ofertën akademike dhe sot ofron 9 programe të reja, në përputhje me standardet e BOKU, një universitet lider në fushën e shkencave të jetës në Europë”, tha Manastirliu.

Ministrja e Arsimit dhe Sportit nënvizoi se duke filluar nga ky vit akademik, procesi akademik në këto degë do të zhvillohet së bashku me profesorët e BOKU, duke ftuar maturantët të zgjedhin UBT.

“Pedagogët e BOKU do të jenë pjesë e procesit akademik në UBT, duke filluar nga ky vit. Nga ana tjetër, studentet do të jenë pjesë e mobilitetit mes dy universiteteve, pra mund të shkojnë të zhvillojnë një cikël studimi në Vjenë. Në UBT nuk do të gjeni thjesht kurrikulën e standardizuar dhe laboratorët moderne, por do të keni mundësi të keni një kampus të vërtetë studentor. Në fund, çfarë do të fitoni? Do të keni një diplomë, e cila do të jetë pasaporta juaj akademike dhe profesionale europiane. Ndaj ju si maturantë duhet të ndiqni UBT”, tha Manastirliu, teksa vuri theksin edhe tek rritja e kapaciteteve dhe investimeve për zhvillimin e kërkimit shkencor në këtë universitet.

Programet e reja bachelor që do të ofrohen për vitin e ri akademik nga UBT janë: Menaxhim Biznesi; Ekonomiks; Teknologji Informacioni në Bujqësi dhe Mjedis; Shkenca Bujqësore dhe Siguri Ushqimi; Inxhinieri Mjedisi dhe Uji; Dizajn i Interierit dhe Inxhinieri Druri; Inxhinieri Pyjore; Ushqim dhe Shkencat e të Ushqyerit; Teknologji Ushqimore.

UBT do të shndërrohet në një qendër ekselence jo vetëm për arsimin, por edhe për kërkimin shkencor, me synim tërheqjen jo vetëm të studentëve shqiptarë, por edhe atyre ndërkombëtarë.

Kjo reformë, e mbështetur nga MAS dhe qeveria shqiptare, është modeli për modernizimin e arsimit të lartë publik në Shqipëri.

/k.s/j.p/

The post 9 programe të reja, Manastirliu: Pedagogët e BOKU-t , pjesë e procesit akademik në Universitetin Bujqësor appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 22 korrik/ATSH/ Universiteti Bujqësor i Tiranës, tanimë gati me programet e Universitetit BOKU të Vjenës dhe me synimin që UBT 2030 të bëhet antena rajonale e BOKU-t, një universitet lider me një traditë të hershme në fushën e shkencave të jetës në Europë.

Në fjalën e tij në aktivitetin për programet e reja të studimit në UBT sipas modelit të universitetit BOKU të Vjenës,  Rama tha se “është shumë e rëndësishme që të përpiqemi të informojmë sa më shumë maturantët dhe maturantet që ka një zhvillim të ri në Tiranë, zhvillim të ri të paprecedent”.

Rama u shpreh se “asnjë universitet shqiptar në Shqipëri nuk ka bërë këtë që po bën Universiteti Bujqësor dhe në asnjë universitet në Shqipëri nuk mund të gjesh sot për sot këtë perspektivë që ka hapur kjo reformë reale europiane rrënjësore në këtë universitet”.

“Universiteti Bujqësor për hir të së vërtetës ka kaluar dy faza në historinë e vet, ka pasur një fazë në historinë e tij ku Universiteti Bujqësor ishte një qendër ekselence reale në kushte të vështira dhe mjete të kufizuara, por ishte pikë referimi dhe kjo ishte koha para përmbysjes së regjimit ku Universiteti Bujqësor ishte edhe burimi më i rëndësishëm i dijes për atë zhvillim dhe ato nevoja të bujqësisë dhe fshatit që kishte atëherë  nevoja vendi”, theksoi Rama.

Ama, vijoi Rama, pedagogët e UB-së ishin akademikë dhe ishin dijetarë të jashtëzakonshëm, është e pamohueshme kjo.

“Pastaj UB pati një fazë e tjetër që ishte faza e rrënimit, braktisjes dhe e degjenerimit publik të tij , ku përveç burimeve njerëzore brenda mureve të universitetit të trashëguara asgjë tjetër nuk mbeti aty. Rektori përsëriti disa herë një telefonatë a thua se ishte një zë profetik nga mali, por në fakt ajo telefonatë ishte pasi së bashku me rektorin ne bëmë një ndërhyrje të rëndë dhe të turpshme nga nevoja të çlirimit të universitetit nga pushtues që e kishin marrë të gjithë territorin e universitetit për historitë e tyre që nga qoftet deri tek shitja e të brendshmeve”, theksoi Rama.

Kryeministri vuri në dukje se ishte dramatike të hyjë në atë universitet për të shkuar në klasë, duhet të kaloje nëpërmjet një pazari ndërtimesh të paligjshme dhe aktivitetesh tregtare.

“Natyrisht edhe për faktin që shumëkush mendoi se koha e fshatit mbaroi edhe erdhi koha e qytetit, koha e tokës mbaroi edhe erdhi koha e tavolinës së klubit, koha e prodhimit të ushqimit mbaroi dhe erdhi koha e sanduiçeve me salçiçe frigoriferi etj,. natyrisht mbaroi edhe koha e autokombajnave dhe erdhi koha e mercedezëve të vjedhur dhe të gjithë i kthyen kurrizin UB, i cili u bë një rifuxho për ata nxënës që nuk kishin miq për të kapërcyer shkallët e korrupsionit përmes të cilave hyje në universitete prestigjioze, ku të gjithë hynin për t’u bërë juristë kështu dhe ne krijuam popullatën më të madhe të juristëve për metër katror”, tha Rama. /k.s/j.p/

1 nga 8

The post Rama: Universiteti Bujqësor ka qenë pikë referimi, po degjeneroi në rrënojë appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Qeveria qe nga viti 2015 u dha statusin e investitorit strategjik në turizëm investimeve që nisin nga 5 milionë deri në 50 milionë euro dhe që punësojnë së paku 80 punonjës, por nuk i kushtëzoi këto lloj investimesh që të përdorin prodhime vendas në mënyrë që të rriten përfitimet në ekonomi.

Vendet e tjera me përvojë në sektorin e turizmit i kanë “detyruar” ose kanë ofruar incentiva ndaj strukturave akomoduese që të përdorin prodhim vendas.

Në Turqi, p.sh. në zonat turistike si Antalja, Ministria e Turizmit ka promovuar skema që nxisin përdorimin e produkteve vendase në hotele përmes certifikatave të cilësisë për hotelet që përdorin produkte lokale dhe i ndihmon me udhëzues për blerje të orientuar drejt rajoneve përreth.

Furnizimi me prodhim vendi nuk është një detyrim ligjor, por një stimul që ndikon në vlerësimet dhe licencimin e hoteleve.

Ndërsa në Ekuador Ligji për turizmin parashikon që strukturat hoteliere t’i japin përparësi produkteve dhe shërbimeve lokale. Në disa rajone, inspektorët kërkojnë dokumentacion mbi origjinën e produkteve ushqimore.

Në Itali, sidomos në Sicili, Pulia ka programe rajonale për agro-turizëm dhe zinxhirin e shkurtër të furnizimit.

Nëpërmjet subvencioneve nga fondet e BE-së dhe rajoneve, disa bashki kanë dhënë ndihma vetëm strukturave që garantojnë blerje nga ferma lokale.

Ekspertët e turizmit rekomandojnë se qeveria mund të japë pikë shtesë në licencimin e strukturave hotelierë që prokurojnë një përqindjeje të produkteve nga fermerë vendas.

Mbështetja e ulët për bujqësinë, penalizuese

Shqipëria ka mbështetjen më të ulët në rajon për bujqësinë, por gjithashtu ka të dhëna të mangëta për sektorin duke e bërë kështu të pamundur edhe hartimin e politikave efikase.

Vitin e kaluar, qeveria shqiptare akordoi 14.1 miliardë lekë për Ministrinë e Bujqësisë, ose vetëm 1.9% të shpenzimeve buxhetore. Nga këto, vetëm rreth 5 milionë euro shkuan për investime për serra, stalla dhe mekanizëm agrar.

Në Serbi, në vitin 2024 u ndanë 92 miliardë dinarë në subvencione bujqësore, shifër që korrespondon me rreth 778 milionë euro.

Në Maqedoninë e Veriut, mbështetja për bujqësinë vitin e kaluar arriti gati 200 milionë euro, sipas të dhënave zyrtare.

Federata e Bosnjës financoi rreth 185 milionë euro.

Mali i Zi, vetëm nga fondet e brendshme, çoi vitin e kaluar 51 milionë euro për bujqësinë të cilat u përdorën për ndërtim stallash, grante për hektar dhe mbështetje për fermat e reja.

Në Kosovë pagesat direkte për fermerët vitin e kaluar ishin rreth 61 milionë euro.

Siç shihet, Shqipëria ka pagesa shumë më të ulëta në rajon për mbështetjen e prodhimit bujqësor, teksa u bllokuan edhe fondet e BE-së nga programi IPARD për korrupsion.

Modeli më i mirë në rajon është Serbia

Serbia po kalon nga një fokus tradicional mbi pagesat direkte për fermerët, drejt një modeli gjithëpërfshirës që synon inovacion dhe zhvillim të qëndrueshëm rural.

Serbia ka prezantuar së fundmi një paketë për edukim, i përqendruar në fusha si agronomi, veterineri, agroekologji, duke siguruar një brez të ri specialistësh për fshatrat.

Këtë vit hyri në fuqi programi mbi 8.1 milionë euro për blerje ose rikonstruktim shtëpish të braktisura që mbështet deri në 10 ,000 euro familjet të reja për rikthim në zonat rurale, teksa pritet tërheqja e 288 milionë eurove nga programet e BE-së nga IPARD, si pjesë e paketës totale prej 550 milionë eurosh që mbështet investime në makineri bujqësore, përpunim ushqimesh, infrastrukturë rurale, bujqësi ekologjike, dhe diversifikim fermash.

Serbia ka rritur financimin e brendshëm për bujqësinë në 1.27 miliardë euro në këtë vit financiar, ose 7.5 % e buxhetit shtetëror. Fondet përfshijnë pagesa direkte, zhvillim rural dhe kredi/subvencione për grurë, derivate, etj.

Gjithashtu Serbia siguron financim për çmimet e produkteve kryesore si qumështi dhe mishi, të negociuara me organizatat e fermerëve.

The post Pse nuk e incentivon qeveria prodhimin vendas, kur jep statusin e investitorit strategjik?! appeared first on Revista Monitor.

Gjatë 5-mujorit të parë të vitit 2025, importet e produkteve ushqimore kanë shënuar rritje në sasi dhe vlerë krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë, me rreth 4.5%, duke reflektuar ndikimin në rritje të sektorit të turizmit në ekonominë vendëse.

Në 5-mujorin 2025, importet e ushqimeve në vlerë arritën në 62.4 miliardë lekë, ose 3% më shumë.

Rritja më e madhe në volum është regjistruar te drithërat, me afro 15% më shumë në krahasim me të njëjtën periudhë të 2024-s. Ky është një tregues i qartë i kërkesës së lartë për baza ushqimore që përdorin recetat shqiptare ku mbizotërojnë buka dhe brumi.

Ndërkohë, frutat dhe arrat e ngrënshme, që shpesh janë pjesë e kuzhinës së freskët të stinës apo menutë e hotelerive me ndikim mesdhetar, janë rritur në sasi me afro 6%.

Edhe pse një pjesë e produkteve mund të prodhohen në vend, si frutat, zarzavatet apo bulmeti, struktura aktuale e bujqësisë dhe mungesa e përpunimit industrial e bën të domosdoshme mbështetjen tek importet, sidomos në sezonin turistik, ku kërkesa është shumë herë më e lartë.

Importi i tyre në sasi u rrit me gati 2% në 5-mujorin e parë 2025, në krahasim me të njëjtën periudhë të 2024-s.

Importet e ushqimeve, pijeve alkoolike dhe duhanit janë rritur në mënyrë të qëndrueshme vitet fundit.

Në vitin 2024, vlera e tyre arriti në 156 miliardë lekë, me rritje 41.5% nga viti 2019, teksa popullsia e vendit u tkurr me 17% gjatë kësaj periudhe sipas të dhënave zyrtare.

Kjo rritje sugjeron se turizmi po ushtron ndikim të drejtpërdrejtë mbi kërkesën për produkte të gatshme dhe pije, të cilat përdoren gjerësisht në hotele, restorante, bare dhe struktura të tjera akomoduese.

Burimi: INSTAT

The post Si po e rrit turizmi varësinë nga importet, 1.5 miliardë euro në vit dalin jashtë appeared first on Revista Monitor.

Nga Fatos Fico*

Sondazhi i Gallup, i ndërtuar mbi pyetjen “Nëse do të kishte një luftë ku përfshihet vendi juaj, a do të luftonit për vendin tuaj?” tregon se 60% e shqiptarëve u përgjigjën Po dhe 28% Jo.

Në vendet europiane, ku një pjesë e mirë e shqiptarëve kanë emigruar, përgjigjja është më pak entuziaste. Në Itali, vetëm 14% tregojnë vullnet për pjesëmarrje në luftë, në Gjermani 23%, në Mbretërinë e Bashkuar, 33%.

Në BE, mesatarja pro pjesëmarrjes është 32%, në gjithë Europën 47%, në vendet europiane joanëtare të BE-së ajo arrin në 61%. Në vendet e rajonit, Serbia përgjigjet vetëm 32% pro, Maqedonia e Veriut 34%, e Kosova 79% pro.

Patriotizmi mbetet një vlerë e lartë e shqiptarëve, por pyetja nuk specifikon nëse do të merrni armët për të mbrojtur vendin tuaj kur sulmohet, apo do të jeni pjesë e një koalicioni vendesh të përfshira në luftë, e lufta zhvillohet në vende të treta.

Ekspertët dhe politikanët mund ta interpretojnë nëse “psika” që vepron është e trashëguar e bazohet mbi sloganet “mbrojtja e atdheut detyrë mbi detyrat”, “i gjithë populli ushtar”, apo nëse italianët, gjermanët, i shikojnë luftërat të ndodhin vetëm jashtë vendit të tyre.

Por, ndërsa në luftë mund të shkosh dhe me duar në xhepa, a mund të shkosh me barkun bosh?

Thjeshtëzimi

Një karakteristikë e ish-regjimit socialist në Shqipëri është thjeshtëzimi në përgjithësi dhe ai i luftës në veçanti, si sloganet “nëse nuk keni armë, gjeni”, “i gjithë populli ushtar”, dhe lufta me mjete rrethanore.

Paralelisht me këtë marshonte domosdoshmërisht edhe thjeshtëzimi i çdo gjëje tjetër – ekonomisë, politikës, ushqimit. Prodhojmë çdo gjë (asgjë) vetëm me forcat tona, fronti popullor demokraci e vërtetë, si dhe ushqimi po rrethanor me tufëza e arëza, i përkthyer në triska, tallona, e radhë.

Lufta me mjete rrethanore ndoshta mund të bëhet nëse do të rrëzosh gurë nga mali, ndërsa ushqimi me mjete rrethanore duket i pamundur. Një gjahtar-mbledhës i kohëve parahistorike mund të siguronte ushqim të mjaftueshëm në një territor nga 26 km² deri në 250 km².

Në territorin e Shqipërisë, me ushqim vetëm nga natyra – ku njerëzit gjuajnë kafshë të egra e mbledhin fruta e barishte – mund të mbijetojnë nga 110 deri në 1100 njerëz.

Bujqësia e sotme nuk ia del të sigurojë gjithë ushqimin në vend. Këtë e tregon jo vetëm importi i ushqimeve në rritje nga viti në vit – në vitin e fundit mbi 1.5 miliardë euro – por edhe historikisht vendi nuk ka arritur të prodhojë ushqime të mjaftueshme.

Një vit dikur, si në përralla, u tha se u sigurua buka në vend, ndoshta kjo e llogaritur si sasi e përgjithshme prodhimi drithërash e raportuar pjesëtuar me sasinë e nevojshme ditore si kalori apo gram për frymë, por jo sasi reale konsumi.

Dyqanet e bukës në qytete ishin po aq bosh sa ato të mishit, qumështit e perimeve. Në familje hahej në rastin më të mirë me kursim gjithmonë, e në fshat buka ishte vetëm e misrit. I vetmi sukses, si atëherë dhe tani, mbeten shifrat, ku çdo gjë është në rritje – prodhimi, rendimentet, eksportet, konsumi.

Ndërsa në sistemin e kaluar kjo ishte e kuptueshme, madje arma kryesore e propagandës që mbushte mendjet me lugë të zbrazur, mbetet e pakuptueshme pse edhe sot vazhdohet me shifra të pasakta, të paqarta, por që gjithmonë tregojnë rritje kudo.

Statistika ndër vite

Statistikat e vitit të largët 1927 të përgatitura nga z. Teki Selenica janë një bazë e mirë për të pasur një tablo më të qartë të shifrave të pandikuara nga politika, edhe pse një pjesë e mirë e botimit statistikor të tij merret me historinë duke filluar nga pellazgët, me arritjet e qeverisë, etj.

Sidoqoftë, të dhënat bujqësore për kohën duken të jenë të mira.

Selenica, një nëpunës i rrallë në këto troje, thotë se sipërfaqja totale e llogaritur sipas llojit të tokave del më pak sesa sipërfaqja fizike prej 28 mijë km², por kjo vjen sepse nuk mund të matej e gjithë sipërfaqja e maleve dhe pyjeve, ndërsa të dhënat për tokën bujqësore duken të besueshme.

Sipas të dhënave të Prefekturave të asaj kohe llogariten 241 mijë ha tokë e punueshme, 91 mijë ha tokë e papunuar, 214 mijë ha tokë kullotë e livadhe, si dhe 76 mijë ha tokë, kënetë e moçale.

Malet dhe pyjet llogariten në 509 mijë ha – e pranuar, jo e saktë.

Pavarësisht zhvillimit ekonomik të Shqipërisë në atë kohë, duke konsideruar se bujqit duhet të prodhojnë për treg e vetëkonsum, të pambështetur me ndihma e subvencione, por në konkurrencë të hapur brenda vendit si dhe me prodhimet e importit, kjo sasi toke e punueshme që shfrytëzohet është toka më e mirë për prodhim, si pjellori dhe vendndodhje.

Shqipëria në atë vit numëron 833 mijë banorë.

Statistikat për vitin 1990 tregojnë se që nga viti 1946, 52 mijë ha tokë e re janë përfituar nga bonifikimet dhe 200 mijë ha janë përmirësuar si cilësi toke po nga bonifikimet. Sipërfaqe e punueshme deklarohen 574 mijë ha.

Në vitin 2023, statistikat japin 678 mijë ha tokë bujqësore, 366 mijë ha kullota dhe livadhe, 969 mijë ha pyje, 860 mijë ha të tjera. Nga e gjithë toka bujqësore, vetëm 415 mijë ha janë të mbjella.

Një fakt interesant është mekanizimi duke filluar nga ai “natyral”. Numri i Qeve (kafshëve që punojnë tokën), 100 vjet më parë ishte 127 mijë. Numri duket i mjaftueshëm që të punojnë shumicën e tokës arë të mbjellë në atë kohë.

Në vitin 1990 nuk ka të dhëna për numrin e traktorëve, por llogariten si total në 1.3 milionë kuaj/fuqi, ose merret si bazë një traktor njësi 15 kuaj fuqi.

Vendi ka një traktor të tillë për 32 ha tokë të punueshme, shifër mjaft e ulët, e përkthyer në 22 mijë traktorë 15 kuaj fuqi për gjithë vendin.

Sot nuk ka të dhëna të sakta sa traktorë ka, por deklarohen rreth 2 mijë traktorë të regjistruar me targa dhe rreth 10 mijë në total, nga të cilët 6 mijë minitraktorë.

Një fermë me sipërfaqe rreth 1.2 ha – sa mesatarja në Shqipëri – kërkon mesatarisht një traktor me 20 kuaj fuqi motorike.

Nëse janë 680 mijë ha tokë bujqësore, atëherë nevojiten 34 mijë traktorë, për 574 mijë ha të punuara sipas statistikave duhen përdorur teorikisht 28 mijë traktorë me 20 kuaj fuqi. Diferenca me 18 mijë traktorë në total – të vegjël a të mëdhenj – është e madhe.

A duhet çdo fermë të ketë traktorin e saj apo mekanika duhet ofruar si shërbim – ky është diskutim tjetër, por llogaritë flasin vetë.

Nëse dikur qetë ushqeheshin me bar e kashtë dhe ka histori ku bujqit të cilët nuk i kishin parë ndonjëherë, u dhanë kashtë traktorëve të parë në Shqipëri, kostot e blerjes së traktorit, naftës, vajrave, mjeteve të tjera si pronë individuale për çdo fermë, të shkarkuara në çmimin e domateve, patateve apo tërfilit, janë llogari që bëhen lehtë.

Ku ushqehemi?

Duke konsideruar të dhënat e statistikave shqiptare të socializmit dhe atyre të pas socializmit lidhur me ushqimin dhe bujqësinë, Shqipëria vërtet e meriton atë çmimin për ushqimin që ka marrë dikur dhe një çmim edhe më të madh sot.

I vetmi problem është se këtë çmim e paguajnë vetë shqiptarët. Një familje shqiptare paguan rreth 50% të të ardhurave për ushqimin, e pensionistët e familjet e varfra edhe më shumë.

TVSH-ja finale prej 20%, në ndryshim nga vendet e BE-së që nuk paguajnë TVSH për ushqimet, ose një TVSH të reduktuar, e në total paguajnë shumë më pak nga të ardhurat e tyre, është një faktor me shumë peshë.

Raporte të ndryshme, përfshirë ato të BE-së nxjerrin si problem kequshqimin, sidomos te gratë në moshë riprodhuese, gratë shtatzëna e fëmijët.

Para 100 vitesh kemi 241 mijë ha tokë të punueshme, 91 mijë ha tokë të papunuar dhe 214 mijë ha tokë kullotë e livadhe, si dhe 76 mijë ha tokë kënetë e moçale.

Në periudhën 1946 – 1990, 68 mijë ha janë kthyer në tokë të re e fituar si pasojë e bonifikimeve, që vërteton shifrën e 76 mijë ha të vitit 1927.

Por, nga dolën 704 mijë ha tokë bujqësore? Logjikisht, 214 mijë ha kullota e livadhe janë kthyer në tokë bujqësore. Po 180 mijë ha të tjera?

Rritja e popullsisë, sidomos në kushtet e Shqipërisë socialiste që bazohej në forcat e veta, do të thotë që tokat margjinale u futën gjithmonë e më shumë në përdorim.

Nëse në vitin 1927, 830 mijë banorë ushqeheshin me 240 mijë ha, ose një ha tokë siguronte ushqim për 3.5 banorë, në vitin 1990 ishin 3.3 milionë banorë dhe 704 mijë ha, ose një ha siguronte ushqim për 4.68 banorë. Sot kemi 678 mijë ha për 2.8 milionë banorë, ose një ha siguron ushqim për 4.1 banorë.

Ndërsa dy treguesit e parë janë jo vetëm një pjesëtim i thjeshtë, por tregojnë edhe mundësitë prodhuese të ekonomisë bujqësore në vitin 1927 dhe në vitin 1990, sepse të dy tregojnë maksimumin e prodhimit që mund të merret nga e gjithë toka e punueshme.

Në vitin 1927, potenciali prodhues për ha/banor është i ulët jo vetëm për shkak të prapambetjes, por edhe sepse një pjesë e ushqimit shkon për blegtorinë dhe kafshët e punës.

Sistemi socialist, duke ditur që blegtoria dhe prodhimet e saj – qumështi e mishi – kërkojnë më shumë ushqim nga toka për të ushqyer lopët p.sh., sesa nëse ai do të ishte direkt për popullsinë, u dha rëndësi drithërave dhe perimeve për të siguruar bukën në vend.

Mungesa e mishit dhe bulmetrave tregon se nuk kishte bazë ushqimore të mjaftueshme për blegtorinë, megjithëse mbillej dhe një sasi soje, dhe se sistemi e sakrifikoi një pjesë të madhe të ushqimit me proteina shtazore për popullsinë, për të prodhuar kalori, karbohidrate dhe yndyra bimore.

Në rast se prodhimi do të ishte i balancuar – blegtori dhe bujqësi – vendi do të duhej të hapej për të siguruar nga jashtë teknologji, mekanizim, ushqime blegtorie ose drithëra.

Plehrat kimike përdoreshin në ato vite me shumicë – rreth 130 kg lëndë aktive për ha – janë sasi në limitet e sipërme edhe sot për vende të zhvilluara.

Efektiviteti i përdorimit të tyre duket i dyshimtë. Po aq problematike është ujitja: vetëm 60% e tokës ose 420 mijë ha ujiten nga 700 mijë.

Tokat margjinale, të krijuara kryesisht nga shpyllëzimet dhe mungesa e ujitjes, e bëjnë problematike rritjen e prodhimit dhe më lehtë të kuptueshme varfërinë ekstreme të shumë kooperativave malore e kodrinore.

Një fakt, interesant është se edhe sasia e reshjeve ka ardhur duke u ulur në mënyrë pothuajse konstante nga viti 1950 deri në vitin 1990, nga 20% deri në 30% në zona të ndryshme të vendit.

Temperatura mesatare, po nga 1950 deri në 1990, është rritur përgjithësisht 0.2 deri në 1 gradë Celsius.

Sot deklarohet se ujiten 300 mijë ha tokë, nga 415 mijë ha të mbjella, e nga 678 mijë ha në total tokë bujqësore. Nëse rikujtojmë shifrat e vitit 1927, jemi pothuajse në të njëjtat shifra të tokës së punueshme – 270 mijë ha.

Nuk e dimë nëse atëherë kishte ujitje moderne, por sidoqoftë, përderisa tokat ishin prodhimtare, potencialisht kanë pasur ujë dhe mundësi ujitjeje dhe sidoqoftë janë 100 mijë ha më pak nën ujë se në vitin 1990.

Teknologjitë moderne, më shumë njohuri te fermerët, por edhe lidhja me tregun, mundësojnë sot të merren rendimente shumë më të larta se më parë në drithëra, perime, fruta, blegtori dhe sidomos në prodhimin e serrave. Kjo mundëson që, edhe pse sipërfaqja e tokës arë të jetë më e vogël se sa ajo e viteve më parë, prodhimi të rritet.

Pjesa më e madhe e fermerëve janë të specializuar dhe kanë një prodhim kryesor për të dalë në treg.

Vështirë të gjenden fermerë sot që mbjellin tokën nëse nuk kanë ujitje, qoftë edhe për vetëkonsum.

Specializimi i fermerëve ka rritur prodhimin, por ka rritur dhe importet. Nëpër fshatra, tregtarët ambulantë shesin prodhime ushqimore vendi, por edhe shumë importi. Fermerët e vegjël duhet të blejnë “te makina” e tregtarëve të vegjël që shkojnë kudo ku ka grupime shtëpish.

Duhet të blejnë çdo gjë që vite më parë e prodhonin vetë ose e shkëmbenin, si perime e fruta – sidomos ato jashtë sezonit.

Në baxhot ose dyqanet e zonës, me çmime tregu si në qytet, duhet të blejnë qumësht, djathë, mish vendi dhe importi.

Edhe pse mund të prodhojnë sasi perimesh ose frutash mbi vetëkonsumin, kjo nuk garanton shitje, sepse ata pranë tyre janë si ata, dhe ndërmjetësit kërkojnë sasi më të mëdha prodhimi për blerës të tjerë më larg.

Në mungesë të tregut, prodhimi i fermës shkon për shpendë nëse i mbajnë, ose prishet në fushë.

Një ha për shumë njerëz

Duhet të futet koncepti i fermerit aktiv dhe i tokave të papunuara për të ditur gjendjen reale. Por, mbi të gjitha, duhet planifikimi dhe të dimë ku jemi e ku kërkojmë të shkojmë.

Një ha tokë, në kushtet aktuale të Shqipërisë, mund të prodhojë ushqim për 8–10 njerëz. Nëse janë 300 mijë ha nën ujë, ky numër shkon nga 2.4 në 3 milionë – popullsia është 2.8 milionë banorë.

Në BE, një ha tokë mund të ushqejë – me strukturën aktuale të prodhimit për 11–13 njerëz. 157 milionë ha të BE-së prodhojnë potencialisht ushqim për mbi 1.5 miliardë njerëz, ndërsa BE ka më pak se 500 milionë banorë.

Sa njerëz mund të ushqehen nga një ha në një vend që ka kufij shumë të gjerë, në varësi të llojit të tokës, teknologjisë, humbjeve, sistemit të tregtimit, por edhe në varësi të strukturës së prodhimit – sa drithëra, perime, fruta, mish, qumësht e bimë industriale.

Nga ana tjetër, kjo të mundëson të planifikosh dhe investosh për prodhimin që kërkon, e jo vetëm sasinë, por standardet, cilësinë, përpunimin, tregtimin.

Shqipëria, së pari, duhet të ruajë me forcë tokën e paktë prodhuese të ushqimit që ka, sepse po konkurrohet nga ekonomia tjetër si turizmi, ndërtimet, por edhe ndotja e degradimi.

Sistemet ujitëse dhe kulluese, teknologjia dhe mekanizimi janë baza për prodhim të lartë dhe të qëndrueshëm. Incentivimi i bashkëpunimit është i domosdoshëm për kosto më të ulëta, standarde e sasi.

Më shumë njohuri për fermerët, por edhe pak fat që politika e shoqëria të kuptojë se duhen ca pak njerëz si zoti Selenica, që 100 vjet më parë ndërtonte statistikat – duke i përdorur ato dhe njohuritë e tyre për më shumë prodhim e mirëqenie.

Duhet të ndërtojmë strategji e plane investimesh që të shkojmë drejt rritjes së prodhimit dhe sovranitetit ushqimor, pa e mbështetur këtë me kosto që i paguajnë fermerët, konsumatorët apo e gjithë shoqëria – si emigrimi, sëmundjet dhe apatia.

Duhet ditur se do të duhet shumë më tepër prodhim ushqimesh se sa marrim sot, për të pasur një zhvillim të gjithë ekonomisë dhe shërbimeve, të cilat do të marrin para “që kursehen” nga ushqimi.

Sovranitet ushqimor – jo në atë kuptim që të prodhojmë çdo gjë me forcat tona – nuk duhet të humbasim mundësitë që ofron tregu në botë për importe të lira dhe me standarde, por të ruajmë potencialet prodhuese të tokës dhe fermave, dhe të tregtojmë sa më shumë – së pari në tregun vendas, e pastaj për eksport.

*Ekspert i zhvillimit rural. Opinionet janë personale të autorit

The post A mund ta prodhojë Shqipëria të gjithë ushqimin që i duhet? appeared first on Revista Monitor.

Prokuroria e Posaçme ka përfunduar hetimet dhe ka marrë të pandehur në gjyq 28 persona, pasi akuzohen për abuzime me tenderat e Universitetit Bujqësor të Tiranës.

Mes të pandehurve ka pedagogë, staf akademik dhe biznesmenë, ndërsa bëhet me dije se ndaj tyre rëndojnë akuzat për shkelje të barazisë në tendera dhe shpërdorim detyre. Sipas raportimeve, dosja po bëhet gati për tu dërguar për gjykim.

Në njoftimin e SPAK për lëshimin e masave të sigurisë, në shkurt të këtij viti, thuhet se nga hetimet proaktive me metoda speciale si; përgjimi i bisedave telefonike të zyrtarëve të Universitetit Bujqësor të Tiranës (UBT), vëzhgimet e kryera nga Policia e Shtetit dhe administrimi i dokumentacionit të procedurave të prokurimit, me autoritet kontraktor Universiteti Bujqësor i Tiranës, deri në atë fazë të hetimit ishin hetuar 9 procedura prokurimi të zhvilluara në vitin 2022, me një vlerë të prokurimit prej 90.000.000 (nëntëdhjetë milion) lekë.

Prokuroria e Posaçme shprehej se gjatë hetimit janë evidentuar shkelje ligjore të personave përgjegjës të nivelit akademik në UBT, Romina Koto, dhe Ilir Kapaj, me detyrë zëvendësrektorë në Universitetin Bujqësor të Tiranës, Bejo Bizhga, me detyrë përgjegjës i Departamentit të Moduleve Paraklinike në UBT, që në kohën e ideimit të projekteve dhe sigurimin e fondeve pranë Agjencisë Kombëtare për Kërkimin Shkencor dhe Inovacionin (AKKSHI ka kryer veprime në bashkëpunim me titullarin e autoritetit kontraktor, Edmond Tërthorja me detyrë Administrator i UBT-së.)

Sipas SPAK veprimet e kundraligjshme të personave të mësipërm kanë konsistuar në përgatitjen e të dhënave fiktive të projekteve, me specifikime të përgatitura nga vetë operatorët ekonomik konkurues dhe fitues në këto procedura prokurimi.

Në njoftim thuhej se pas sigurimit të fondeve nga AKKSHI kanë vijuar veprimet e kundraligjshme të autoritetit kontraktor në fazën e përgatitjes dhe gjatë zhvillimit të procedurave të prokurimit, veprimet e komisionit të përllogaritjes së fondit limit dhe specifikimeve teknike apo termave të referencës, të koordinuara në vazhdimësi me veprimet e kundraligjshme të njësisë së prokurimit dhe komisionit të vlerësimit të ofertave.

The post Abuzimi me tenderat e Universitetit Bujqësor/ SPAK merr të pandehur 28 persona appeared first on Lapsi.al.

Prokuroria e Posaçme (SPAK), ka përfunduar hetimet paraprake dhe ka marrë të pandehur 28 persona, përfshirë pedagogë, staf akademik dhe biznesmenë, të cilët dyshohen për përfshirje në abuzime me tenderat në Universitetin Bujqësor të Tiranës.

Sipas  SPAK, ata akuzohen për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, kryer në bashkëpunim, “Falsifikimi i dokumenteve”, kryer në bashkëpunim dhe “shpërdorim detyre”.

Zyrtarët e Universitetit Bujqësor të Tiranës, akuzohen se kanë kryer shkelje në 9 procedura prokurimi të zhvilluara në vitin 2022 nga ky Universitet, me një vlerë të prokurimit prej 90 milion lekë të reja (900 milion lekë të vjetra).

Nga përgjimet i bisedave telefonike të zyrtarëve të UBT-së dhe dokumentacioni i administruar, rezulton se tenderat janë zhvilluar me kritere të manipuluara në bashkëpunim me operatorë ekonomikë të paracaktuar.

Zyrtarët e UBT-së, kanë favorizuar dhe krijuan kushte në shpalljen fitues në 9 tendera të operatorëve ekonomik “Krijon”sh.p.k që zotërohet nga Piro Zoga, 70 % të aksioneve dhe Fotion Zoga, 30 % e aksioneve, “Zero Group” sh.p.k që zotërohet nga Arnold Kryeziu, me 100% të aksioneve dhe “Malvina Visoka PF” që zotërohet nga vetë Malvina Visoka.

Nën hetim për këtë çështje, janë dhe dy ish-zëvendësrektorët e Universitetin Bujqësor të Tiranës, Romina Koto dhe Ilir Kapaj, teksa i ka shpëtuar hetimit rektori Fatbardh Sallaku.

Më konkretisht, të pandehur janë marrë zyrtarët e mëposhtëm:

1. Edmond Tërthorja, administratori i UBT-së, si i dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, kryer në bashkëpunim

2. Amarildo Lleshi, përgjegjësi juridik i UBT-së, si i dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, kryer në bashkëpunim

3. Mehmet Qoshja, –  drejtor i prokurimeve, , si i dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, kryer në bashkëpunim.

4. Altin Murto,  – Drejtor i fondeve, si i dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, kryer në bashkëpunim

5. Piro Zoga –  Zotëruesi i operatorit ‘Krijon shpk’, si i dyshuar për kryerjen e veprës penale “Falsifikimi i dokumenteve”, kryer në bashkëpunim, më shumë se një herë, (katër raste).

6. Agim Sefa, si i dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, në bashkëpunim.

7. Arjan Buliqi, si i dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, në bashkëpunim.

8. Serafin Skënderi, si i dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, në bashkëpunim.

9. Ilir Kusi, si i dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, në bashkëpunim.

10. Dritan Laçi, si i dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, në bashkëpunim.

11. Azem Parllaku, si i dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, në bashkëpunim.

12. Artur Koleci, si i dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, në bashkëpunim.

13. Radion Dhromi, si i dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, në bashkëpunim.

14. Blenard Spaho, si i dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, në bashkëpunim.

15. Tedi Proda, si i dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, në bashkëpunim.

16. Enkeleida Sallaku, si e dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, në bashkëpunim.

17. Klara Jahollari, si e dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, në bashkëpunim.

18. Ilir Kapaj, si i dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, në bashkëpunim.

19. Erjola Kopali, si e dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, në bashkëpunim.

20. Klea Lekocaj, si i dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, në bashkëpunim.Etleva Shore, si e dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, kryer në bashkëpunim.

21. Rezearta Dervishi, si e dyshuar për kryerjen e veprës penale “Falsifikimi i dokumentave”, e kryer në bashkëpunim, më shumë se njëherë

22. Romina Koto, si e dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shpërdorimi i detyrës”.

23. Bejgo Bizha, si i dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shpërdorimi i detyrës”.

Pesë prej tyre ndodhen në masën e sigurisë “arrest me burg, ndërsa të tjerët në masat e sigurisë “Arrest shtëpi” dhe “detytim paraqitje”.

24. Etleva Shore, si e dyshuar për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, kryer në bashkëpunim.

4 biznesmenët e përfshirë në këtë aferë

1. Piro Zoga, i kompanisë “Krijon”sh.p.k

2. Fotion Zoga, i kompanisë “Krijon”sh.p.k

3. Arnold Kryeziu, i kompanisë “Zero Group” sh.p.k

4. Malvina Visoka, i kompanisë “Malvina Visoka PF”

HETIMI I SPAK:

“Gjatë hetimit janë evidentuar shkelje ligjore të anëtarëve të njësisë së prokurimit dhe komisionit të vlerësimit të ofertave, shtetasit; Amarildo Lleshi, Mehmet Qoshja, Altin Murto, Enkeleida Sallaku, Klara Jahollari, Agim Sefa, Arjan Buliqi, Serafin Skënderi, Ilir Kapaj, Dritan Laçi, Azem Parllaku, Artur Koleci, Radion Dhromi, Blenard Spaho, Tedi Proda, Erjola Kopali, Klea Lekocaj, Etleva Shore, në bashkëpunim me titullarin e autoritetit kontraktor, shtetasin Edmond Tërthorja, të cilët, kanë krijuar kushte dhe favorizuar në shpalljen fitues në këto procedura prokurimi, operatorët ekonomik “Krijon”sh.p.k, “Zero Group” sh.p.k, “Malvina Visoka PF”.

Gjatë hetimit ka rezultuar se të dhënat e përgatitjes së fondit limit, specifikimet teknike apo termat e referencës dhe hartimi i dokumenteve standarde të tenderit janë kryer nga zyrtarët përgjegjës të autoritetit kontraktor, në bashkëpunim me operatorët ekonomik fitues; “Krijon”sh.p.k, “Zero Group”sh.p.k, dhe “Malvina Visoka PF”.

Në të gjitha procedurat e prokurimit të mësipërm, operatorët ekonomik fituesë; “Krijon”sh.p.k, “Zero Group”sh.p.k, dhe “Malvina Visoka PF” kanë siguruar oferta ekonomike të falsifikuara, në emër të shoqërive tregtare të tjera, të cilat janë përdorur nga autoriteti kontraktor dhe kanë ndikuar në fryrjen e fondit limit, pa bërë asnjë studim tregu.

Janë evidentuar raste të zhvillimit të procedurës së prokurimit me operator eknomik të paracaktuar fitues, për pajisje dhe mallra të tjera, që i janë vënë në dispozicion autoritetit kontraktor, disa muaj para shpalljes së procedurave të prokurimit (procedura prokurorimi të zhvilluara pas administrimit më parë të këtyre paisjeve, për të cilat më pas janë kryer procedura prokurimi fiktive dhe marrje në dorëzim e tyre)”, – thuhet në njoftimin e SPAK.

The post Skandali në Universitetin Bujqësor të Tiranës/ SPAK përfundon hetimet, merr të pandehur 28 pedagogë dhe biznesmenë (EMRAT) appeared first on Albeu.com.

Prokuroria e Posaçme (SPAK) ka përfunduar hetimet paraprake dhe ka marrë të pandehur 28 persona, përfshirë pedagogë, staf akademik dhe biznesmenë, të cilët dyshohen për përfshirje në abuzime me tenderat në Universitetin Bujqësor të Tiranës. Ata akuzohen për kryerjen e veprës penale “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, kryer në bashkëpunim, […]

The post EMRAT/ Abuzimi 900 mln lekë me 9 tendera të UBT, SPAK merr të pandehur 28 pedagogë e biznesmenë appeared first on BoldNews.al.

SPAK, ka përfunduar hetimet dhe ka marrë të pandehur 28 pedagogë, staf akademikë dhe biznesmenë të cilët akuzohen për abuzime me tenderat e Universitetit Bujqësor të Tiranës.

Gazetarja Klodiana Lala, raporton se ndaj të pandehurve rëndojnë akuzat për shkelje të barazisë në tendera dhe shpërdorim detyre.

Dosja po bëhet gati për t’u dërguar për gjykim./ News 24

The post SPAK përfundon hetimet për skandalin në Universitetin Bujqësor të Tiranës, merr të pandehur 28 pedagogë appeared first on Albeu.com.

Në një kontinent që mat progresin me statistika, renditjet duket se janë bërë pasioni ynë i ri kombëtar. Jo për të parë veten në krye — ky është luks për vendet që prodhojnë teknologji, eksportojnë dije apo garantojnë jetesë cilësore për qytetarët e tyre — por për të fituar trofeun e artë të vendeve që përmenden gjithmonë në fund të listës.

Po të kishte ndonjë kampionat për vendet që performojnë keq me stil, Shqipëria do të ishte në podium.

Le të fillojmë me ushqimet. Sipas të dhënave të Eurostat, për herë të parë në vitin 2024, çmimet e ushqimeve në Shqipëri janë më të shtrenjta se në Europë.

Po, më të shtrenjta se në Greqi, në Kroaci apo në Poloni, vende që jo vetëm kanë paga më të larta, por edhe sektorë bujqësorë të organizuar e të subvencionuar nga politika të qëndrueshme.

Ndërsa te ne, domatja i vjen konsumatorit me çmimin e një ore pune – nëse ka punë – dhe ushqimi po shndërrohet nga nevojë bazë në mall luksi.

Kalojmë te të ardhurat. Po sipas Eurostat-it, Shqipëria mbetet e fundit në Europë për të ardhura për frymë, edhe në vitin 2024.

Kjo është një renditje që duket se nuk na shqetëson më. Jo për mungesë dëshire, por sepse jemi mësuar ta relativizojmë varfërinë me fjalinë “me rëndësi të kemi shëndet”, edhe kur kemi mjekësinë publike që nganjëherë s’ka as shiringa.

Po për cilësinë e ujit, çfarë të themi? EEA (Agjencia Europiane për Mjedisin) na dha një tjetër medalje: Shqipëria është e fundit në Europë për cilësinë e ujërave në plazhe, me vetëm 16% të klasifikuara si “shumë të mira”.

Dhe kjo, ndërkohë që kemi ndërtuar një mit të tërë rreth “detit të kristaltë” dhe “parajsës shqiptare” që pret me padurim turistët. Me këtë logjikë, ndoshta ujërat e ndotura do të shpallen vlerë kombëtare, që nuk duhet kritikuar, por konservuar, si pjesë e identitetit tonë të veçantë.

Të gjitha këto renditje nuk na gjejnë të papërgatitur. Sepse, sipas shumë strategjive dhe fjalimeve, ne kemi një plan vizionar për të investuar në teknologji, inovacion dhe ekonomi të dijes.

Por për çudi, ndërkohë që BE-ja lëviz drejt energjisë së gjelbër dhe Inteligjencës Artificiale, investimet e huaja në Shqipëri vijojnë të shkojnë në pasuri të paluajtshme: apartamente pa banorë, vila në kodra pa rrugë dhe resorte buzë detit me ujë të ndotur.

Siç thonë zhvilluesit: “Ç’na duhet cilësia e jetës kur kemi ‘certifikatë pronësie’ dhe na rritet vlera e pronës?”

Edhe kompanitë që po marrin statusin strategjik, në pjesën më të madhe janë ndërtuese të rezidencave të pasurive të paluajtshme, me ndonjë hotel të vogël aty në mes, që do shumë kohë të ndërtohet, apo financuese direkte të importeve, pa sjellë ndonjë vlerë të shtuar apo njohuri në ekonomi.

Ironia më e madhe qëndron pikërisht këtu: Shqipëria aspiron integrimin në Bashkimin Europian, por po lëviz me ritme konvergjence që na bëjnë të parët nga fundi.

Jemi të parët për largimin e të rinjve, të parët për çmimet që nuk i justifikon as paga, të fundit për mbrojtjen mjedisore dhe cilësinë e shërbimeve.

Nëse vazhdojmë me këtë filozofi zhvillimi, ku matjet janë të vërteta vetëm kur na pëlqejnë dhe përgjegjësia është gjithmonë e dikujt tjetër, do të vazhdojmë të jemi kampionë.

Të padiskutueshëm. Të parët nga fundi. Edhe në integrim.

E thënë shkurt, poema “Anës lumenjve” e Nolit do të vijojë të recitohet dhe të shprehë aktualitetin, ndërkohë që prej kohësh duhej të shijohej thjesht si një vepër e historisë letrare./ MONITOR

The post Të parët nga fundi… “Fitoret” e padëshiruara të Shqipërisë appeared first on Lapsi.al.

Një zjarr i madh shpërtheu sot pas orës 10:00 në Fakultetin e Bujqësisë të Universitetit Tuscia, në kampusin Riello të qytetit Viterbo.

Ansa raporton se autoritetet kanë nisur menjëherë hetimet për të zbuluar shkaqet e këtij incidenti. Studentët, mësuesit dhe stafi u evakuuan shpejt nga zyrat dhe klasat për të garantuar sigurinë e tyre.

Në vendngjarje ishin zjarrfikësit dhe njësi specializuara të ushtrisë, të cilët punuan intensivisht për të shuar flakët. Një re e dendur tymi ishte e dukshme nga shumë pjesë të qytetit.

Zjarri filloi nga çatia e ndërtesës ku po kryheshin punime dhe u përhap me shpejtësi, duke përfshirë laboratorët e kimisë dhe gjenetikës, ku ruheshin materiale shumë të ndezshme, përfshirë 500 litra cilindra me proton, etanol dhe azot.

Për shkak të rrezikut të lartë, u vendos një kordon evakuimi me një rreze prej 500 metrash rreth ndërtesës në flakë.

Në vazhdim, zjarri u përhap edhe në një ndërtesë tjetër brenda bllokut C të kampusit Riello, duke vënë në alarm autoritetet dhe banorët e zonës.

The post Itali/ Zjarr në Universitetin e Tuscias, evakuohen studentët appeared first on Lapsi.al.

Konviktet e studenteve të Universitetit Bujqësor që u inauguruan në vitin 2020 si godina me kushte evropiane, nuk kanë ujë të ngrohtë dhe as kushte gatimi. Pasi tërmeti i 2019 i shkatërroi ato u rindërtuan duke u finalizuan në vitin 2022. Tetë godina të reja u rindërtuan nga themelet për 2200 studentë, të cilët do […]

The post Konviktet e Universitetit Bujqësor pa ngrohje e ujë të ngrohtë, studentët: Lahemi në godinë tjetër! appeared first on BoldNews.al.

Nga Fatos Fico*

Borxhet e marra nga Shqipëria socialiste prej Kinës në vitet 1960–1975, të llogaritura në vlerën e sotme, arrijnë në vlerën rreth 10 miliardë USD. Kjo shumë është e përafërt me borxhin publik prej 11 miliardësh që ka vendi sot.

Nuk do të shikojmë pse dhe si u përdorën, ndërsa hidrocentralet ishin vepra në të cilat bazohet energjia sot e madje në të ardhmen, metalurgjiku u provua një shkatërrim industrial dhe mjedisor kolosal, e as për qindra mijë bunkerë, armë e municione, të cilat dhe pse plaçkitur në vitin 1997, demontuar, e eksportuar në konflikte të ndryshme, ende janë gjendje.

Klasa politike e kohës tregoi qartazi se nuk ka njohuri ekonomike, madje as minimale. Kopjoi verbërisht industrializimin e rëndë nga ish-Bashkimi Sovjetik, Kina.

Kopjoi kolkozët, kooperativat e fshatin që rrethon qytetin, kërkoi të prodhohej çdo gjë brenda vendit, një kuadrat 300 km x 100 km, e një popullsi prej 3 milionë banorësh.

Pa rrugë e infrastrukturë komunikimi moderne, shqiptarët jetonin pothuaj të gjithë në mjerim, të paditur se çfarë ndodhte përtej kufijve, por të mbytur nga propaganda, e cila krahasonte arritjet e sistemit me ato të mbretërisë përpara shumë dekadave.

E përsëri nuk është kjo më e keqja nga ana ekonomike. Nuk e ke një gjë tënden, nëse e ke blerë me borxh të pashlyer, e për këtë me një vendim politik, borxhet u fshinë, e nuk ekzistonin më, me një vendim partie çdo gjë u bë “Made in Albania”.

Shqipëria nuk kishte llogari në bankat ndërkombëtare, nuk bënte pjesë në tregun e financës ndërkombëtare. Kina apo ish-Bashkimi Sovjetik, nuk kishin çfarë llogarish të bllokonin që të merrnin paratë.

Kleringu ishte shpëtimi për sistemin, jep domate e merr kamionë “Skoda”. Eksporto speca, kastravecë për “Fiate” polake. Kleringu, a shitjet mall me mall nga sistemi socialist është i ngjashëm me historinë e mëmëligës (qull misri për ata që nuk e dinë).

Fshatarët rumunë në territorin, i cili ishte në atë kohë në varësi të Turqisë duhej të paguanin taksa te feudalët lokalë që i mblidhnin ato për vete dhe për sulltanin.

Fshatarët ishin të varfër, nuk kishin para dhe i paguanin taksat me misër që më pas shitej në treg. Me kohë, ata krijuan një lloj misri të hidhur, i cili nuk shitej dhe taksidarët feudalë nuk ua merrnin.

Kështu fshatarët mund ta mbanin të gjithë prodhimin vetë, pa hequr pjesën e agave. Për fëmijët e fshatarëve, ushqimi ishte aq i keq sa e quanin nënën “mëma e ligë” që i ushqente me vetëm me atë hidhësirë.

“Gjorgjan” e quanin misrin që bëheshin bukët që hanin kooperativistët shqiptarë, vinte nga farat që Stalini ia kishte dhënë E. Hoxhës që Shqipëria të zhvillonte bujqësinë.

Por, mjaft me histori të largëta. Historia e afërt është se Shqipëria e pas ’90-s, i njohu borxhet e socializmit dhe deri pak vite më parë ka vazhduar të paguajë për shlyerjen e tyre.

Pse për ekonominë duhen treguar histori, kur mund të përdoren formula?

Politikanët shpesh mendojnë se mund të jenë më të fortë se tregu, edhe pse tregu fiton gjithmonë, fiton edhe ndaj diktaturave.

Politika ndërton narrativa populiste të ngjashme me përrallat e historitë që ato të jenë të kuptueshme nga publiku, e krijon dhe mekanizma fiskalë “ad hoc” sipas interesave të tyre direkte, a grupeve të interesit në kurriz të së gjithë shoqërisë.

E tillë është kërkesa dhe nisma ligjore për të kthyer praktikisht në subjekte të TVSH-së, subjektet që nuk janë e nuk mund të jenë në skemën e TVSH. E madje kërkojnë ndryshim në natyrën e ligjit të TVSH-së që të mos konsiderohet si kompensim, por TVSH e mirëfilltë e rimbursueshme, e se kjo do të çojë në formalizim të fermerëve kur ata do të lëshojnë një faturë dore me TVSH.

E ndërsa është e drejtë që bizneset e vogla e sidomos fermerët të ndihmohen lidhur me pagesat e TVSH-së të cilat në fund i paguan dyfish konsumatori, që këto subjekte të marrin si rimbursim të TVSH një shumë prej 20% të vlerës së shitjes, kjo e hedh në erë të gjithë sistemin e TVSH-së për të gjitha bizneset.

Pse një biznes duhet të mbledhë e të shkarkojë TVSH kur thjesht kjo mund të bëhet me një faturë dore? Kostot e menaxhimit të TVSH-së për kompanitë janë të larta, në Europë mesatarja e kohës që një biznes duhet të harxhojë për TVSH-në është 68 orë në vit, e luhatet nga 8 orë në Zvicër ose një ditë pune në rreth tre javë pune që duhen në Bullgari.

Shqipëria konsiderohet si vend me kosto kohore dhe shpenzime të tjera, software, hardware, ndërlidhje me sistemin edhe më të larta. Për këtë, çdo biznes i formalizuar në bujqësi subjekt TVSH-je në momentin që TVSH-ja e rimbursueshme i afrohet 20% do të dalë nga skema dhe do të punojë me fatura dore.

Si është në Europë?

Është jo e lehtë të llogaritet mesatarisht sa TVSH paguan një fermer jo subjekt, për prodhimin. Kulturat intensive kërkojnë më shumë inpute, mekanike e energji ku paguhet TVSH. Çmimet në treg të inputeve ndryshojnë nga viti në vit, e po ashtu nafta, energjia.

Ndërsa puna nuk është subjekt i TVSH-së, ajo nuk mund të faturohet si e tillë, të mblidhet e të zbritet tek 20% që derdh në shtet, ose i kërkon shtetit.

Studimet sidoqoftë lejojnë të ndërtohet një përqindje e përafërt, duke synuar që kompensimi të jetë sa më afër vlerës reale, në mënyrë që të mos ketë mbipagesë ose nënpagesë. Në Shqipëri nuk është bërë një studim i tillë dhe as ka metodikë si të përditësohet.

Janë shumë vende të BE-së që nuk e aplikojnë skemën e kompensimit të TVSH për fermerët e vegjël. Greqia e ka 6%, por me kufizime. Spanja, e cila ka një numër të madh fermerësh të vegjël, ka zgjedhur si përqindje kompensimi nivelin prej 12% për bujqësinë.

E ndërsa kjo mund të duket e lartë, fermerët spanjollë në ndryshim nga ata shqiptarë, paguajnë taksim individual progresiv mbi të ardhurat gjë e cila e ul kufirin real të rimbursimit të shpenzimeve që njihen si të ardhura personale.

Nga ana tjetër, për të kompensuar këtë kthim parash në bizneset e vogla bujqësore, të cilat janë të rëndësishme për ekonominë spanjolle, niveli normal i TVSH-së është 21%. Është e mundshme që të gjithë paguajnë më shumë taksa në blerje për të kompensuar TVSH për ushqimin dhe për të nxitur prodhimin dhe eksportet.

Pesha e bujqësisë në Prodhimin e Përgjithshëm (GDP) të Spanjës është në nivelin e 2,7%. Ekonomia tjetër ka hapësirë dhe mundësi të financojë me subvencione dhe politika fiskale bujqësinë.

Rreziqet e mbi kompensimit në Shqipëri

FAO llogarit se në Shqipëri, vlera e inputeve kundrejt vlerës së prodhimit është 28% për fermat e vogla deri në 0,5 hektar dhe 25% për fermat 1.6 hektarë. FAO thotë se përkatësisht 54% dhe 17% sipas madhësisë më sipër përdorin plehërim, se 11% dhe 23% kanë mekanikë të motorizuar, ndërsa vaditja në 49% dhe 30%.

Bazuar në këto të dhëna dhe duke konsideruar një fermë që përdor shumë inpute, ka mekanikë, ka investime e të tjera me TVSH si p.sh vaditje me pika, plastmasë, shërbime, etj., mund të mbërrijmë në një raport të jo vetëm të inputeve, por dhe investimeve të larta kundrejt vlerës së prodhimit, në 50% për të cilin është paguar TVSH nga një fermer, raport ky i ulët, por për thjeshtësi.

Nëse një fermer shet prodhim me vlerë 100 Lekë, ai ka paguar më parë rreth 15% TVSH (fara, plehra, 10%, të tjerat 20%) për 50 lekë inpute që nevojiten, ose 7,5 lekë për TVSH -në.

Në total TVSH-ja teorike e paguar nga një fermë jo subjekt, e cila përdor shumë inpute dhe investime me TVSH është rreth 7.5% e vlerës së prodhimit. Për fermat që përdorin pak inpute dhe investime, kjo vlerë reduktohet mjaft dhe mesatarja vështirë të arrijë në 5%.

Llogaritjet, sidoqoftë, nuk janë të thjeshta, ndryshojnë në varësi të çmimeve të tregut ndërkombëtar të inputeve, kulturave, aktivitetit, territorit, historisë.

Si mund të bëhet ndryshe, për këtë kërkohet reduktimi i TVSH-së së inputeve, i mekanikës dhe të tjerave për të gjithë fermerët që nuk janë subjekt i TVSH-së dhe është hapi më i mirë. Hapi tjetër po aq i mirë është që fermat të ndihmohen, të rriten e të bëhen subjekte të TVSH-së reale.

Farat, plehrat kimike janë që tani me TVSH të reduktuar në 10% dhe inpute të tjera e kanë madje TVSH-në zero. Politika që mbulon të gjithë fermat dhe fermerët, me inpute dhe investime me tvsh minimale, është e drejtë për të gjithë, nuk krijon mbi pagesa e nën pagesa dhe është e thjeshtë, e qartë për fermerët.

Një nga arsyet që skemat e mëparshme të rimbursimit u mbyllën ishte abuzimi. Por edhe në rast se abuzime nuk do të ndodhin, kur skema mbikompenson nuk është e drejtë. Mbikompensimi do të nxisë edhe më shumë prodhimin për eksport.

Nuk ka asgjë të keqe që eksportet të rriten për sa kohë ne nuk subvencionojmë në mënyrë të fshehur që praktikisht domatet e vendit të eksportohen lirë dhe konsumatori vendas të blejë më shtrenjtë domate importi, të cilat do të zëvendësojnë këtë prodhim.

Ka një korrelacion të drejtë midis rritjes së eksporteve dhe rritjes së importeve, madje deficiti tregtar ushqimor në mbi 1 miliard euro është në rritje nga viti në vit, edhe për faktin se eksportohen produkte në tregje konkurruese me vlerë relativisht të ulët dhe importohen prodhime me vlerë më të lartë.

Këtu futen edhe kërkesa për standardet dhe besueshmëria e konsumatorit në prodhimin vendas.

Duke parashtruar që kompensimi mesatar teorik i TVSH-së llogaritet afërsisht në 5-6% për një aktivitet tipik bujqësor, nëse normat e kompensimit do të jenë dyfish apo trefish siç propozohet, kjo do ta shtrembërojë tregun, si dhe do të ndryshojë aktorët vendimmarrës e politikëbërësit realë të prodhimit të ushqimit në Shqipëri.

Një treg eksporti me vlerë në blerje nga fermerët 700 milionë euro me kompensim 16,6% i bën tregtarët të kompensojnë para publike te fermerët në 116 milionë euro, një normë kompensimi 10%, 70 milionë euro.

Këto shifra janë shumë më të larta se subvencionet direkte të qeverisë për bujqësinë dhe zhvillimin rural dhe në rastin e parë janë dyfish i tyre.

Për shumë njerëz mund të mos jetë problem sepse mund të thonë edhe shteti i keqpërdor subvencionet, por edhe ky është një keqpërdorim, sepse njeh si të drejtë që subjekte private të kompensojnë me para publike më shumë se sa është paguar më parë privatisht.

Paratë e taksave, duhet të shkojnë direkt për shërbimet përfshirë dhe subvencionet. Tregtarët dhe kushdo tjetër me fitimet e tyre mund të bëjnë privatisht shërbime sociale për komunitetin.

E përsëri mbetet teorike se fermerët do të kompensohen me 100% të normës mbi çmimin e shitjes, sepse në një treg eksporti konkurrues ku shitjet janë të vështira, jo shumë larg realitetit të përditshëm dhe çfarë pritet me luftën e tarifave, kjo normë do të shërbejë për të ulur çmimin e blerjes për të kapur treg.

Prodhimet bujqësore kanë afat të shkurtër shitjeje e në mungesë të kontratave, siç janë aktualisht të gjithë fermerët ose do të pranosh çmimin e dhënë, ose malli do të mbetet pa shitur.

Subvencione të lidhura me standardet dhe përfshirje në TVSH

Politikat që rrisin mbështetjen direkte publike për bujqësinë dhe zhvillimin rural mund të dinë më pak se çfarë kërkon tregu i ditës, por lidhen më mirë me ecurinë, zhvillimet që kërkon tregu si dhe u përgjigjen më mirë krizave e të papriturave.

Modelet tregojnë se rritja graduale e subvencioneve direkte në dyfishin e atyre ekzistuese kompenson fermerët për TVSH-në e inputeve, e se ato krijojnë investime, nxisin eksportet dhe shitjet në tregun e brendshëm, si dhe nuk ndikojnë në TVSH-në që mblidhet në nivel kombëtar.

Një treg eksporti oportunist si ai ku vepron Shqipëria, i cili një herë kërkon një gjë, dhe një herë një gjë tjetër, p.sh. një herë domate, një herë speca, një herë vaj ulliri, tregtia i përgjigjet duke rritur çmimin e blerjes përkatëse.

Por, kjo nuk zgjidh p.sh. problemet që kemi me proteinat, për atë sasi mishi e qumështi që duhet të prodhojmë në vend dhe që ka nevojë për subvencione, nuk zgjidh problemet thelbësore që ka sektori i ullirit, nuk zgjidh problemet me standardet që kanë perimet, nuk krijohet qëndrueshmëri, por krijohet varësi gjithmonë e më e madhe nga tregu i jashtëm.

Këtyre dhe të tjerave, si ndryshimeve klimatike, krizave e situatave të reja ju përgjigjen subvencionet publike direkte, kur fermeri merr fonde publike të prodhojë ushqim me standarde, e të mos helmojë tokën, ujin, ajrin e veten e tij.

Paralelisht duke ulur më tej TVSH-në e inputeve, shërbimeve dhe mekanikës. Duke nxitur formalizimin që fermat të shkojnë drejt TVSH-së, e në fund duke reduktuar TVSH e ushqimit për konsumatorët.

Ushqimi është një e drejtë njerëzore për të gjithë, çmimet e arsyeshme e bëjnë të mundur, por dhe si mënyrë për të rritur kërkesën, për të rritur shitjet e prodhimit vendas në tregun e brendshëm, sepse kjo mbetet sfida më e madhe, edhe më shumë se sa eksportet.

*Ekspert i bujqësisë / Opinionet janë personale të autorit dhe nuk përbëjnë qëndrim të revistës

The post Tregu i brendshëm, eksportet dhe sfida e kompensimit të TVSH-së   appeared first on Revista Monitor.

Rreth 15 persona, pjesë e stafit të Universitetit Bujqësor të Tiranës, janë paraqitur paraditen e kësaj të hëne në Prokurorinë e Posaçme (SPAK), teksa ndaj tyre GJKKO ka caktuar masat “detyrim paraqitje”. Ata janë nën hetim pasi akuzohen se kanë kryer shkelje në 9 procedura prokurimi të zhvilluara në vitin 2022 nga Universiteti Bujqësor, me […]

The post Hetimet për abuzime me tenderat, pedagogët e “Bujqësorit” paraqiten në SPAK appeared first on BoldNews.al.

TIRANË, 27 shkurt /ATSH/ Kryeministri Edi Rama reagoi sot lidhur me rrëzimin e 20 masave të sigurisë (nga 24) në Universitetin Bujqësor nga Gjykata e Posaçme kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (GJKKO).

Rama u shpreh se është i lehtësuar nga ky lajm sepse drejtësia për shkeljet e pretenduara të tre viteve më parë, as nuk pengohet as nuk ndihmohet nga ato masa sigurie.

“Ja pse jam i lehtësuar me lajmin e rrëzimit në Gjykatën Speciale të 20 masave të sigurisë (nga 24) në Universitetin Bujqësor: Drejtësia për shkeljet e pretenduara të tre viteve më parë, as nuk pengohet as nuk ndihmohet nga ato masa sigurie, ndërsa jeta personale e familjare e kujtdo qoftë që mund të jetë krejt i pafajshëm, kthehet në një ferr padrejtësie me pasoja traumatike. Prokurorët dhe gjykatësit mund ta bëjnë tani pa asnjë ndryshim, deri në fund, detyrën e tyre dhe fajtorët e mundshëm nuk kanë asnjë shans të shpëtojnë, nëse kanë prekur fondet publike. Por ama jeta universitare nuk merret peng, reputacioni i universitetit nuk mbytet në llumin mediatik, stabiliteti psikologjik i komunitetit të pedagogëve, studentëve, prindërve nuk lëndohet, ndërkohë që drejtësia vazhdon qetësisht punën e vet. Aleanca strategjike e UBT me Universitetin BOKU të Vjenës, që u krijua me një përpjekje të madhe të qeverisë dhe programi ambicioz i transformimit rrënjësor, e i njehsimit të diplomave BOKU/UBT2030 nuk kërcënohet më nga humbja e besimit të partnerëve austriakë përballë panoramës lemeritëse të 24 masave të sigurisë, a thua se bëhet fjalë për ndonjë operacion në fshatin Corleone!”, shkruan Rama në një reagim në platformën X.

Rama u shpreh se, “duam luftë pa kompromis kundër korrupsionit, ndëshkim pa mëshirë për çdo dorë që hyn në xhepat e popullit, por po ashtu, nuk mund të bëjmë kompromise në mbrojtje të normave demokratike evropiane të drejtësisë”.

“Pas 100 e kusur vitesh e kemi tërhequr pushtetin politik nga fusha e drejtësisë dhe ia kemi lënë drejtësisë të na hetojë e gjykojë edhe ne, si të gjithë të tjerët, nëse shkelim ligjin”, theksoi ai.

Rama nënvizoi se, “shpatën e ndëshkimit ia kemi dorëzuar SPAK-ut. Peshoren e drejtësisë ia kemi besuar Gjykatës Speciale. Por fashon e pavarësisë e paanësisë prokurorët, e sidomos gjykatësit, duhet ta bëjnë pa humbur kohë pjesë të lëkurës së tyre profesionale, në respekt të prezumimit të pafajësisë, të lirive e të drejtave të njeriut, të standardeve demokratike të drejtësisë evropiane”.

Prandaj, shtoi kreu i qeverisë, “shpatën ta mbajnë lart, e kanë gjithë mbështetjen tonë. Peshorja është e tyrja, nuk ndërhyjmë në brendinë e çështjeve. Por sa herë do t’ua shohim sytë të pambuluar e deri edhe me gjak, nuk do të ngurrojmë ta themi publikisht.  Drejtësia e re e Shqipërisë 2030 në BE duhet të jetë si kjo statujë e Zonjës së Drejtësisë. Për të gjithë. Gjithnjë”.

GJKKO ka lënë në fuqi masat e sigurisë ‘arrest burg’ për 5 të arrestuarit në hetim për abuzime me tendera në Universitetin Bujqësor të Tiranës, për 5 të tjera është ndryshuar masa e sigurisë nga arrest shtëpie, në detyrim paraqitje.

Gjithashtu, gjykata vendosi një ditë më parë masën e sigurisë detyrim paraqitej  për 15 persona të tjerë.

Arrest në burg

1. Edmond Tërthorja
2. Amarildo Lleshi
3. Mehmet Qoshja
4. Altin Murto

Arrest në shtëpi

1.  Agim Sefa
2.  Arjan Buliqi
3. Artur Koleci
4. Radion Dhromi

Detyrim paraqitje

1. Serafin Skënderi
2. Ilir Kusi
3. Dritan Laçi
4. Azem Parllaku
5. Blenard Spaho,
6. Tedi Proda
7. Enkeleda Sallaku,
8. Klara Jahollari
9. Ilir Kapaj
10. Erjola Kopali
11. Klea Lekocaj
12. Romina Koto
13. Bejo Bizhga
14. Etleva Shore
15. Rezearta Dervishi

/a.g/

The post GJKKO ndryshon masat e sigurisë për “Bujqësorin”, Rama: S’preket aleanca me Universitetin e Vjenës, fajtorët nuk shpëtojnë appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Kryeministri Rama ka reaguar lidhur me vendimet e marra nga Gjykata e Posaçme GJKKO lidhu me masat e sigurisë të marra ndaj zyrtarëve të arrestuar të “Universitetit Bujqësor”, për të cilët rëndojnë akuzat korrupsionit dhe pabarazisë në tendera.

Kryeministri Rama është shprehur se ndihet i lehtësuar nga ndryshimi i masave të sigurisë pasi sipas tij “shkeljet e pretenduara as pengohen e as nuk ndihmohen nga ato masa sigurie”, ndërsa prokurorët mund ta bëjnë detyrërn “pa marr peng jetën universitare”.

Ndonëse në postimin e tij kryeministri Rama shprehet se janë ndryshuar 20 masa sigurie nga 24, ditën e djeshme GGJKKO ka ndryshuar lënien në “detyrim paraqitje” për disa profesorë të cilët ishin në “arrest shtëpie”.

Masa e sigurisë u ndryshua për Serafin Skënderin, Ilir Kusin, Dritan Laçin, Azem Parllakun, Blenard Spahon dhe Tedi Prodën. /Telegrafi/

Ja pse jam i lehtësuar me lajmin e heqjes në Gjykatën Speciale të 20 masave të sigurisë (nga 24) në Universitetin Bujqësor:

1. Drejtësia për shkeljet e pretenduara të tre viteve më parë, as nuk pengohet as nuk ndihmohet nga ato masa sigurie, ndërsa jeta personale e familjare e… pic.twitter.com/QF9CqfeSYa

— Edi Rama (@ediramaal) February 27, 2025

The post GJKKO lehtëson masat e sigurisë disa pedagog të Universitetit Bujqësor, reagon Rama appeared first on Telegrafi.

Mbrëmjen e djeshme, gazetarja e njohur Anila Hoxha, teksa ishte e ftuar në Top Story, ka sqaruar detaje në lidhje me dosjen e Universitetit Bujqësor të Tiranës, në sajë të së cilës SPAK lëshoi 24 masa për zyrtarët e këtij institucione, ku katër prej tyre GJKKO sot i ka lënë në arrest me burg.

Gazetarja ka treguar se SPAK, ka nisur hetimet në vitin 2022 me dyshimet për abuzimin me tenderat që ndodhin në këtë Universitet.

“Dyshohet se ka abuzime dhe me dietat për trajnime për veterinerët. Janë përpiluar, por do të shohim a janë trajnuar në të vërtetë apo jo fermerët. ‘Fryji faturat që të fitojmë edhe ne’, thotë një prej tyre. Këto janë fonde të universitetit. Hetimi vijon ende, dhe me sa kam dijeni jo zyrtarisht, sepse po konsiderohen dhe po shikojnë të gjithë procedurat. Kulmi i hetimeve ka nisur në vjeshtë e 2022”, tha Hoxha.

Gjithashtu, ajo tha se në mars të 2022, vetë ajo kishte realizuar një artikull investigues ku kishte nxjerrë në pah që disa pajisje që ishin blerë për laboratorët e me çmime më shumë të larta sesa qarkullojnë në treg.

“Unë publikova në mars 2022 një material investigues për një laborator të universitetit, ku për shembull fatura shkonte 1 milion lekë të vjetra për një pajisje që në dyqanin e zakonshëm nuk bënte më shumë se 60 mijë lekë të vjetra.

10 mars 2022 ishte një projekt i AKKSHI, për kërkim shkencore dhe inovacion, për sigurinë ushqimore. Një blender ishte blerë 600 mijë lekë të vjetra, janë blerë dy shtrydhës frutash 1200 mijë lekë të vjetra.

Ka dhe një dollap që quhet si tip frigoriferi por nuk ka asgjë, është krejt i zakonshëm… ishte 1728 mijë lekë të vjetra. Dhe tenderat që janë këtu janë për reagentë për laborator.

Kam përshtypjen se pas këtij publikimi ka pasur reagim nga institucionet që kanë marrë kohën e tyre dhe më pas në shtator kanë kulmuar me sekuestrim telefonash. Këto janë dyshime deri tani të arsyeshme. Indicet SPAK i ka marr nga policia dhe krimi financiar.

Rektori i universitetit është vëzhguar nga agjentë të BKH kur kërkohet një takim me një nga subjektet pretenduese, ku kërkohet takimi për të folur për detaje, pra ka pasur edhe përgjime edhe ambientale”, tha ajo.

The post Gazetarja zbulon detaje nga dosja e Universitetit Bujqësor: Një shtrydhëse frutash 60 mijë lekë, është blerë 600 mijë lekë… appeared first on Albeu.com.

Pedagogu i universitetit Bujqësor, Lush Susaj, ka komentuar hetimet që janë nisur ndaj 24 personave, staf dhe pedagogë të UBT-së, të cilët dyshohet se kanë abuzuar me tendera. Susaj tha se nga eksperienca shumë vjeçare e tij në këtë universitet, ai mendon se shumica e persona nën hetim janë shfrytëzuar. Pedagogu tha se ndonëse ata […]

The post Hetimi ndaj stafit të UBT, pedagogu: Tenderat janë dhënë me urdhër nga ‘lart’ appeared first on BoldNews.al.

Një ditë pasi policia ekzekutoi 24 masa sigurie ndaj 24 punonjësve të Universitetit Bujqësor në Kamëz për abuzim me tenderat, kryeministri Edi Rama mblodhi grupin parlamentar për një dëgjesë me rektorin e këtij universiteti, Fatabardh Sallaku.

Në fjalën e tij kreu i qeverisë vuri në dukje që rektori është një demokrat dhe nuk është një person në hetim. Për këtë arsye, sipas tij po i jepet hapësira për dëgjesë.

“Është e nevojshme të nënvizohet një fakt që kur kemi folur unë jam siguruar që ju nuk jeni një person në hetim. Ne nuk mund t’i japim hapësirë e të bëjmë dëgjesa me persona në hetim. Së dyti është mirë ta dinë të gjithë që para se ju të kandidonit për rektor i keni drejtuar një letër SPAK-ut, ku i keni kërkuar nëse kandidimi juaj do kishte ndonjë pengesë për shkak të statusit dhe përgjigjja ka qenë për ju që të vazhdoni të kandidoni dhe të gjithë duhet ta kuptojnë se shqetësimi shumë i madh në këtë rast nuk lidhet me faktet apo fajësinë apo pafajësinë personale, por me nxitimin për të deklaruar 24 persona në masë sigurie për një universitet që është në kthesë historike dhe që e ka të ardhmen të varur me partneritet strategjik me një nga universitetet e vjetra të botës”.

Edhe pse nuk sheh arsye për këtë goditje të arsimit të lartë, ajo që shqetëson Ramën nga këto 24 masa sigurie, është mendimi i partnerëve austriakë të Universitetit Bujqësor. Por sipas tij kjo nuk do të pengojë punën e universitetit.

“Gjëja e parë që mua më ka shkuar në mend është çfarë do të mendojnë partnerët austriakë kur ta dëgjojnë. 24 veta masë sigurie, një numër marramendës për një çështje që ka 2-3 vjet dhe që nuk ka asnjë lloj arsye për të krijuar këtë goditje për një institucion të arsimit të lartë. Aq më tepër që bëhet fjalë për fonde të kërkimit shkencor, ku nëse kanë pasur abuzime abuzuesit do përgjigjen deri në fund, por 24 masa sigurie kjo besoj është e mjaftueshme për sa i përket çfarë tha rektori dhe shqetësimi është për të dhënë mesazh për prindërit, studentët e partnerët që ndërkohë që drejtësia do të bëjë punën e vet nuk ka arsye për të bllokuar punën. Duke qenë që rektorin kemi pak demokrat, është mirë ta lëmë të lirë të vazhdojë punën”.

The post 24 masa sigurie për Universitetin Bujqësor, Rama: Nuk shoh arsye për këtë goditje appeared first on Telegrafi.