❌

Normal view

There are new articles available, click to refresh the page.
Before yesterdayMain stream

Pediatria në QSUNT, kondicionim gjysmak, pacientët me ventilatorë

✇Faktoje
By: FAKTOJE
14 July 2025 at 15:00

Nga Sebi Alla NĂ« njĂ«rĂ«n dorĂ« ventilatorin dhe nĂ« tjetrĂ«n fĂ«mijĂ«n e tij, njĂ« i ri del nga Spitali Pediatrik nĂ« TiranĂ« kur temperaturat atĂ« ditĂ« kapĂ«n 37 gradĂ« celcius. Edhe pse godina Ă«shtĂ« moderne, me investime tĂ« dukshme si nĂ« hapĂ«sirĂ« ashtu edhe nĂ« organizim, sistemi i kondicionimit nĂ« tĂ« gjithĂ« pavionĂ«t e pediatrisĂ« “funksionon pĂ«rgjysmĂ«â€, me pĂ«rjashtim tĂ« Reanimacionit pediatrik dhe UrgjencĂ«s.

“Ne sot jemi kĂ«tu pĂ«r ta vijuar kĂ«tĂ« mision, pĂ«r rritjen e kapaciteteve dhe tĂ« shĂ«rbimeve pĂ«r trajtime inovatore dhe kushte mĂ« tĂ« mira pĂ«r pothuajse 10 mijĂ« fĂ«mijĂ« e familje qĂ« marrin shĂ«rbim çdo vit. NĂ« kĂ«tĂ« godinĂ« qĂ« hap dyert sot ‘Godina e Specialiteteve’, janĂ« tĂ« vendosura reparte tĂ« rĂ«ndĂ«sishme si ai i NefrologjisĂ«, i DializĂ«s Pediatrike, i FizioterapisĂ«, i PneumologjisĂ«, i AlergologjisĂ«, ShĂ«rbimi i KirurgjisĂ« Infantile dhe Laboratori i BiologjisĂ« Molekulare”, tha kryeministri Edi Rama mĂ« 21 shkurt tĂ« kĂ«tij viti gjatĂ« njĂ« vizite nĂ« QSUNT, i shoqĂ«ruar nga Ministrja e ShĂ«ndetĂ«sisĂ« Albana Koçiu.

MĂ« herĂ«t, Rama kishte ndarĂ« pamjet e  PediatrisĂ« sĂ« Specialiteteve nĂ« QendrĂ«n Spitalore “NĂ«nĂ« Tereza”, duke garantuar nga ana e tij kushte bashkĂ«kohore dhe njĂ« shĂ«rbim shĂ«ndetĂ«sor cilĂ«sor.   Rreth 5 muaj pas kĂ«saj deklarate, nĂ« QSUNT, konkretisht nĂ« PavionĂ«t e Spitalit tĂ« PediatrisĂ«, Ă«shtĂ« shfaqur problemi i kondicionimit.  

Deklaratat e Ramës ndër vite

NdĂ«rkohĂ« transformimi i QSUT ka qenĂ« njĂ« premtim i kryeministrit Edi Rama qysh prej vitit 2013. NĂ« vitin 2015 Kryeministri Edi Rama publikoi njĂ« video pĂ«rmbledhje disa minutĂ«she mbi punĂ«n, projektet, duke nĂ«nvizuar se, “rilindja e QSUT Ă«shtĂ« njĂ« ndĂ«r ndĂ«rmarrjet mĂ« tĂ« vĂ«shtira tĂ« mandatit tĂ« parĂ« qeverisĂ«s”.

Edhe në prag të mandatit të katërt Rama erdhi sërish me këtë kartë, duke theksuar madje se, QSUT do të kthehet në pikë referimi për të gjithë Ballkanin.     

Kondicionerë në hyrje


Faktoje.al bëri një vëzhgim në të gjithë pavionët e Pediatrisë dhe konstatoi se në holle, korridore dhe dhomat e mjekëve dhe infermierëve, sistemi i kondicionimit funksionon relativisht mirë. Problem janë dhomat e shtrimeve ku familjarët e pacientëve të vegjël detyrohen të marrin ventilatorë dhe mjete të tjera (kondicionerë të vegjël portativ), për të krijuar kushte të domosdoshme. Edhe nga vetë stafi pranohet se ndonëse godinat janë të reja, kondicionimi shpesh është me probleme. Po ashtu edhe familjarë të pacientëve e përjetojnë këtë fenomen dhe për një kohë të gjatë qëndrojnë në korridore, ndërsa shpeshherë fëmijët e shtruar që janë në këto pavione dhe kanë mundësi të lëvizin i nxjerrin herë pas here në korridore ku temperaturat janë të përballueshme.

Pediatria salla e pritjes
Pediatria nefrodializa
Pediatria salla e konsultimeve

E re, por me probleme

Në pavionin e konsultave pediatrike në katin e parë të godinës sistemi i kondicionimit është relativisht i mirë, ku korridoret, por edhe dhomat e mjekëve specialistë që kryejnë vizita dhe ekzaminime ka të instaluar sistemin dhe vihen në punë. Në katet e sipërme disa pavione janë me probleme të theksuara. Në pavionin e Nefrodializës paraditen e 8 korrikut sistemi i kondicionimit është i fikur, ndonëse pranohet se në korridore dhe dhomat e personelit, mjekë-infermierë eksiston sistemi, por shpesh nuk vihet në punë.

Nën zë ata u shprehën se kjo situatë vjen si pasojë e ngarkesës së rrjetit elektrik.

Po ashtu probleme të tilla shfaqeshin në tre pavionët e tjerë Neoro-Gastro-Endokrino.

Faktoje.al iu drejtua me disa pyetje DrejtorisĂ« sĂ« QendrĂ«s Spitalore Universitare “NĂ«nĂ« Tereza” pĂ«r problematikat e sistemit tĂ« kondicionimit nĂ« spitalin e ri Pediatrik, por deri nĂ« botimin e kĂ«tij shkrimi nuk pati reagim.

Investimi 9 milionë euro

Foto nga pjesa e jashtme e Pediatrise se rikonstruktuar

NdĂ«rtimi i Spitalit tĂ« ri Pediatrik nĂ« QSUNT ka kushtuar 9 milionĂ« euro dhe pĂ«rfshin si ndĂ«rtesĂ«n e re ashtu edhe rikonstruksionin e pjesshĂ«m tĂ« godinĂ«s ekzistuese (PeditarisĂ« sĂ« PĂ«rgjithshme). Puna nisi nĂ« vitin 2020 dhe pesĂ« vite mĂ« vonĂ« u kthye nĂ« funksional, duke i dhĂ«nĂ« shĂ«rbim rreth 130 mijĂ« pacientĂ«ve nĂ« vit, nga tĂ« gjitha rrethet, sipas pĂ«rllogaritjeve tĂ« MinistrisĂ« sĂ« ShĂ«ndetĂ«sisĂ«. JanĂ« rreth 8200 metra katrorĂ« godinĂ« qĂ« shĂ«rben pĂ«r tĂ« gjithĂ« pavionet dhe njĂ« kat nĂ«ntokĂ«, kryesisht si magazinĂ«.  “EshtĂ« njĂ« investim qĂ« pritej prej shumĂ« vitesh, pĂ«r tĂ« ofruar standardet qĂ« meritojnĂ« mjekĂ«t por edhe qĂ« meritojnĂ« tĂ« kenĂ« fĂ«mijĂ«t qĂ« trajtohen me kĂ«to shĂ«rbime. Projekti prek tĂ« gjithĂ« pediatrinĂ«, si godinat qĂ« i nĂ«nshtrohen rehabilitimit ashtu edhe ndĂ«rtimin e godinĂ«s sĂ« re. Do tĂ« pajiset me aparatura tĂ« teknologjisĂ« sĂ« lartĂ«â€, tha ish-ministrja e ShĂ«ndetĂ«sisĂ«, Ogerta Manastirliu, nĂ« tetor tĂ« vitit 2020, ndĂ«rsa objekti ishte nĂ« ndĂ«rtim e sipĂ«r.

Pediatria e PĂ«rgjithshme

Pamje nga Pediatria e Pergjithshme

NĂ« godinĂ«n e PediatrisĂ« sĂ« PĂ«rgjithshme, ku ndodhen dy pavionĂ«, Infektivi dhe Kardiologjia pediatrike sistemi i kondicionimit mungon tĂ«rĂ«sisht. Godina ka njohur rikonstruksion tĂ« pjesshĂ«m, si pjesĂ« e gjithĂ« investimit, por kushtet janĂ« dukshĂ«m jo tĂ« krahasueshme me godinĂ«n e re. Premtimi nga kryeministri Edi Rama Ă«shtĂ« se brenda kĂ«tij viti nĂ« atĂ« godinĂ« do tĂ« ketĂ« investim tĂ« ri. “MĂ« vjen shumĂ« mirĂ«, qĂ« mjekĂ«ve dhe infermierĂ«ve tĂ« PediatrisĂ« u japim mundĂ«sinĂ« e njĂ« tjetĂ«r strukture tĂ« standardeve mĂ« tĂ« larta bashkĂ«kohore, ndĂ«rkohĂ« qĂ« sĂ« shpejti me financimet e kĂ«tij viti do tĂ« realizojmĂ« dhe transformimin e strukturĂ«s sĂ« tretĂ« tĂ« PediatrisĂ« Infektive”, tha Rama.

PĂ«rfundimi

Dhomat e stafit shĂ«ndetĂ«sor dhe dhomat e pacientĂ«ve janĂ« tĂ« reja bashkĂ« me shtretĂ«rit, por qĂ« nĂ« muajt e parĂ« tĂ« inaugurimit, problem Ă«shtĂ« sistemi i kondicionimit. Stafit tĂ« pediatrisĂ« jo zyrtarisht i Ă«shtĂ« komunikuar se nĂ« disa raste rrjeti nuk mban dhe detyrohen t’i stakojnĂ« disa herĂ« pajisjet e kondicionimit, ndĂ«rsa nĂ« pavionĂ« tĂ« tjerĂ« nuk ka fare sistem tĂ« tillĂ«. Ndaj dhe Faktoje.al e konsideron deklaratĂ«n e kryeministrit Edi Rama si gjysmĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« lidhur me kushtet qĂ« gjetĂ«m nĂ« Spitalin e PediatrisĂ«.

Ky artikull u realizua me mbĂ«shtetjen e Fondacionit “Friedrich Ebert” nĂ« TiranĂ«

The post Pediatria në QSUNT, kondicionim gjysmak, pacientët me ventilatorë appeared first on Faktoje.al.

Ndryshimet në ligjin për investimet e huaja, një hap i vogël drejt integrimit

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi
7 July 2025 at 17:00

Parlamenti miratoi të enjten, me 72 vota pro nga radhët e socialistëve, një ndryshim në ligjin për investimet e huaja. Deputeti Eduard Shalsi, nismëtari i këtij propozimi, argumentoi se ndryshimi ishte i motivuar nga negociatat me Bashkimin Evropian. Në të vërtetë, BE ka kërkuar hartimin e një kuadri të unifikuar për investimet e huaja, jo arnime të pjesshme në legjislacion. Prej vitit 2018, çdo progres raport për Shqipërinë vë në dukje vonesën e Shqipërisë ndaj këtij detyrimi.

Esmeralda Topi 

Në seancën e fundit parlamentare, socialistët miratuan me 72 vota një ndryshim në ligjin për investimet e huaja. 

“ShqipĂ«ria do tĂ« pĂ«rmbushĂ« kĂ«tĂ« kĂ«rkesĂ« qĂ« ka dalĂ« natyrshĂ«m nga negociatat me Bashkimin Europian”, tha gjatĂ« fjalĂ«s sĂ« tij nĂ« Kuvend, deputeti Eduard Shalsi qĂ« ishte dhe nismĂ«tar i propozimit.

Deri mĂ« sot, nĂ« ShqipĂ«ri nuk Ă«shtĂ« zbatuar asnjĂ« procedurĂ« administrative pĂ«r shqyrtimin, vlerĂ«simin apo ekzaminimin e investimeve tĂ« huaja direkte, sidomos nĂ« sektorĂ«t e rĂ«ndĂ«sishĂ«m e strategjikĂ«. Ndryshimi i ligjit parashikon qĂ« investimet e huaja t’i nĂ«nshtrohen njĂ« vlerĂ«simi ose shqyrtimi tĂ« veçantĂ« sipas procedurave qĂ« miraton KĂ«shilli i Ministrave, bazuar në  rregulloret e Bashkimit Europian. MĂ« konkretisht, ligjit iu shtua ky nen: 

“Investimet e huaja direkte qĂ« lidhen apo ndikojnĂ« mbi infrastrukturĂ«n publike kritike, teknologjinĂ« kritike dhe mallrat me pĂ«rdorim tĂ« dyfishtĂ«, furnizimin me inpute kritike, aksesin nĂ« informacionin sensitiv ose mbi lirinĂ« e medias, sipas pĂ«rcaktimeve te Rregullores (EU) 2019/452 tĂ« Parlamentit Europian dhe KĂ«shillit tĂ« Bashkimit Europian, i nĂ«nshtrohen njĂ« vlerĂ«simi apo shqyrtimi sipas rregullave dhe procedurave tĂ« miratuara me Vendim tĂ« KĂ«shillit tĂ« Ministrave”

Demokratët nuk e votuan propozimin ligjor. Jorida Tabaku, deklaroi se të sjellësh një nen të ndryshuar të një ligji të vitit 1993 do të thotë ta bësh integrimin me gjasme. 

“BE ka kĂ«rkuar hartimin e njĂ« kuardi tĂ« plot ligjor pĂ«r investimet, ashtu siç qeveria shqiptare ka 10 vite qĂ« thotĂ« do ta bĂ«j”, argumentoi ajo.

Në përgjigje të këtij shqetësimi, deputeti Eduard Shalsi tha se qeveria planifikon ta paraqesë shumë shpejt, krijimin e një ligji integral për investimet e huaja dhe strategjike, duke përmbushur kështu pritshmëritë e Bashkimit Evropian dhe partnerëve strategjikë.

Fakt 

E vërteta është se qeverisë shqiptare i është kërkuar hartimi dhe implementimi i një ligji të ri të posaçëm për investimet e huaja. Prej vitit 2018, çdo raport progresi i Bashkimit Evropian vë në dukje vonesën disavjeçare në përmbushjen e këtij angazhimi. 

Ligji ekzistues për investimet e huaja, i vitit 1993, u ndryshua në 2017 për të zgjatur mbrojtjen e investitorëve deri në fund të vitit 2018, duke përfshirë edhe investimet strategjike. Nga viti 2019 e në vazhdim, miratimi i ligjit të unifikuar është shtyrë vazhdimisht: në 2020 u raportuan konsultime, por miratimi u shty për vitin 2021 dhe më pas për vitet 2022 dhe 2023, duke vonuar përmirësimin e sigurisë ligjore për investitorët. 

Nisur nga këto vonesa, në progres raportin e fundit, Brukseli i ka lënë si detyrë të vëçantë qeverisë të hartojë dhe miratojë këtë ligj të unifikuar, si një kërkesë e domosdoshme për integrimin dhe stabilitetin ekonomik.

“NĂ« vitin e ardhshĂ«m, ShqipĂ«ria duhet, nĂ« veçanti: tĂ« hartojĂ« dhe miratojĂ« njĂ« ligj tĂ« unifikuar pĂ«r investimet”, theksohet nĂ« raport. 

PĂ«rfundim

Qeveria ka premtuar prej vitesh krijimin e njĂ« kuadri ligjor tĂ« ri dhe gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«s pĂ«r investimet e huaja. MegjithatĂ«, nĂ« vend qĂ« tĂ« pĂ«rqendrohet nĂ« hartimin dhe miratimin e kĂ«tij ligji tĂ« integruar, mazhoranca ka zgjedhur tĂ« shtyjĂ« vazhdimisht pĂ«rmbushjen e kĂ«tij detyrimi, duke bĂ«rĂ« vetĂ«m ndryshime tĂ« pjesshme nĂ« legjislacionin ekzistues. Ndryshimi i fundit, megjithĂ«se shĂ«rben si njĂ« hap drejt pĂ«rmbushjes sĂ« kĂ«rkesave tĂ« Bashkimit Europian, nuk mund tĂ« konsiderohet pĂ«rmbushje e plotĂ« e detyrimeve qĂ« rrjedhin nga procesi i negociatave. NĂ« kĂ«tĂ« kuadĂ«r, deklaratĂ«n e deputetit socialist Eduard Shalsi se “ShqipĂ«ria do tĂ« pĂ«rmbushĂ« kĂ«tĂ« kĂ«rkesĂ« qĂ« ka dalĂ« natyrshĂ«m nga negociatat me Bashkimin Europian” e kategorizojmĂ« si gjysmĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«.

The post Ndryshimet në ligjin për investimet e huaja, një hap i vogël drejt integrimit appeared first on Faktoje.al.

By pass-i i Vlorës, zvarritje punimesh dhe rritje kostosh

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi
1 July 2025 at 16:00

Dy vite pas inaugurimeve dhe me 13 milionë euro shtesë, rruga që qeveria e reklamon të mbaruar vazhdon të ketë punime në terren dhe elementë të papërfunduar sigurie. Pas disa afateve të shkelura, Autoriteti Rrugor thotë se përfundimi i plotë i veprës pritet në fund të këtij muaji.


Esmeralda Topi

Nëse këtë verë keni kaluar nga Bypass-i i Vlorës dhe jeni përballur ende me punime, mos u çudisni. Vepra që qeveria ka inauguruar dy herë, ende nuk ka përfunduar. Dy vite pas ceremonive inauguruese të rrugës dhe dhjetëra miliona eurove shtesë, aksi 29 kilometra i gjatë, vazhdon të ketë mangësi në elementët e sigurisë rrugore.

Pavarësisht kësaj, një muaj para zgjedhjeve, ministrja e Infrastrukturës, Belinda Balluku, duke raportuar arritjet dhe sfidat në sektorin e infrastrukturës, nuk ngurroi ta shpallte Bypass-in e Vlorës si një investim të përfunduar.

Burimi: Ministria e Infrastrukturës

Edhe kryeministri Edi Rama sĂ« fundmi ka publikuar nĂ« rrjete sociale njĂ« video tĂ« Bypass-it tĂ« VlorĂ«s, duke e reklamuar investimin me mbishkrimin: “bukur dhe pastĂ«r”. MirĂ«po, mes qindra komenteve kish nga ata qytetarĂ« qĂ« vinin nĂ« pah mos pĂ«rfundimin e veprĂ«s. 

“Ka ngel e çik fare aty ku lidhet fshati Kanin me bajpasin!! Aty ku protestohej nga banorĂ«t ka ngel e pak fare edhe pastaj mbaron,” shkruante njĂ« komentues.

Fakt

Autoriteti Rrugor Shqiptar konfirmon se punimet në këtë vepër ende nuk kanë përfunduar. 

“Punimet e rrugĂ«s kryesore kanĂ« pĂ«rfunduar dhe segmenti Ă«shtĂ« i hapur pĂ«r qarkullimin e mjeteve”, deklaron ARRSH nĂ« njĂ« pĂ«rgjigje zyrtare pĂ«r Faktoje, duke shtuar se rehabilitimi i skarpatave, mbrojtja nga rĂ«nia e gurĂ«ve dhe rehabilitimi mjedisor janĂ« “drejt pĂ«rfundimit”.

Sipas të njëjtit institucion, punimet e mbetura do të mbyllen më 31 korrik 2025, përpara se rruga të merret përfundimisht në dorëzim pas një periudhe njëvjeçare garancie. Ky afat i ri përfundimi bie ndesh me deklaratat e mëparshme të ARRSH-së, sipas të cilave punimet do të mbylleshin në mars të 2024.  

Vonesat e punimeve sipas ARRSH lidhen më një sërë arsyesh. Terreni i vështirë dhe problematikat gjeoteknike në ndërtimin e urave dhe stabilitetin e skarpatave, të cilat kanë pësuar rrëshqitje në disa zona, kanë ndikuar ndjeshëm ritmin e punimeve. Po ashtu, kërkesat e vazhdueshme të Bashkisë Vlorë, të komunave Babicë dhe Kaninë, si edhe të komunitetit përgjatë gjithë gjurmës së projektit, kanë sjellë ndryshime dhe devijime të planifikimeve. 

ARRSH shton se situata është komplikuar më tej nga punime të paparashikuara, zhvendosja e rrjeteve inxhinierike si OST, OSHEE dhe UKT, si dhe problematikat e vazhdueshme me shpronësimet, përfshirë devijimin e gjurmës në zonën e varrezave të Babicës. Të gjithë këta faktorë, thotë Autoriteti Rrugor kanë prodhuar një zinxhir vonesash që e kanë lënë projektin të papërfunduar, pavarësisht premtimeve dhe inaugurimeve të njëpasnjëshme. 

13 milionë euro shtesë

Krahas kohës, vepra ka marrë edhe më shumë para nga sa ishte planifikuar. Nga 56 milionë euro vlerë investimi e raportuar fillimisht, ARRSH deklaron tani se kostoja e projektit ka arritur 69,2 milionë euro. Fatura e këtij investimi është rritur me 13 milionë euro por ARRSH nuk jep një analizë të detajuar për arsyet që kanë diktuar këtë shtesë financimi.

Segmenti 29-kilometërsh është një vepër e bashkëfinancuar nga Bashkimi Europian dhe qeveria shqiptare.

Në total, fondet e dhëna nga Bashkimi Europian për këtë projekt llogariten në vlerën e 56 milionë eurove, nga të cilat 20 milionë janë grant dhe pjesa tjetër kredi nga Banka Europiane e Investimeve dhe BERZH. 13 milionë euro janë investim i qeverisë shqiptare. 

Me këtë faturë, 1 kilometër i kësaj rruge ka kushtuar 2.4 milionë euro.

PĂ«rfundim

Me kosto të rritura, afate të shkelura dhe një kantier që ende nuk përmbush kriteret bazë të sigurisë, projekti ilustron modelin shqiptar të përurimeve që nuk përkojnë me të vërtetën në terren. Nisur nga të dhënat zyrtare dhe verifikimet në terren, deklaratën e ministres së infrastrukturës Belinda Balluku në prag zgjedhjesh se Bypassi i Vlorës ka përfunduar, e kategorizojmë gjysmë të vërtetë. Rruga ka qënë e hapur për qarkullim por sikurse ARRSH pranon, aksi ka ende punë për tu vlerësuar i përfunduar dhe i marrë në dorëzim. 

The post By pass-i i Vlorës, zvarritje punimesh dhe rritje kostosh appeared first on Faktoje.al.

VetĂ«m 13 km nga Tirana/ NĂ« letĂ«r Ă«shtĂ« shkollĂ«, nĂ« realitet s’ka asnjĂ« nxĂ«nĂ«s

✇Faktoje
By: FAKTOJE
24 June 2025 at 17:00

Nga Sebi Alla – Shkolla e re nuk ka zĂ« fĂ«mijĂ«sh, e aq mĂ« pak mĂ«suesish. Godina ngjan njĂ« investim i shkuar dĂ«m, ku tĂ« vetmet qĂ« thyejnĂ« heshtjen janĂ« tetĂ« fĂ«mijĂ« tĂ« kopshtit. ShtatĂ« klasa tĂ« shkollĂ«s qĂ«ndrojnĂ« mbyllur nĂ« fshatin GurrĂ« e Madhe, NjĂ«sia Administrative PetrelĂ«, vetĂ«m 13 kilometra nga qendra e TiranĂ«s, por arsimimi i fĂ«mijĂ«ve Ă«shtĂ« problem thelbĂ«sor pĂ«r prindĂ«rit e 44 nxĂ«nĂ«sve, prej tĂ« cilĂ«ve 23 tĂ« arsimit fillor dhe 21 arsimit 9-vjeçar.

“Kam mbesĂ«n nĂ« klasĂ« tĂ« pestĂ«, por ka pesĂ« vite qĂ« udhĂ«ton çdo ditĂ« tĂ« procesit mĂ«simor nĂ« fshatin Daias,” thotĂ« pĂ«r Faktoje.al Ermulla Hoxha. Ai tregon se fĂ«mijĂ«t çohen herĂ«t nĂ« mĂ«ngjes, nisen me njĂ« autobus dhe vajtje-ardhje u duhen tetĂ« kilometra nĂ« ditĂ«, nĂ« njĂ« rraskapitje tĂ« vazhdueshme pĂ«rgjatĂ« vitit shkollor. SituatĂ« e njĂ«jtĂ« raportohet jo zyrtarisht se Ă«shtĂ« edhe nĂ« pesĂ« fshatra tĂ« tjerĂ« tĂ« NjĂ«sisĂ« PetrelĂ«.

Shkolla e re ne Gurre e Madhe
Shkolla e re ne Gurre e Madhe

Shkolla dhe nxënës po, mësues jo

NĂ« fundin e vitit tĂ« kaluar, Ministrja e Arsimit dhe Sportit, Ogerta Manastirliu, u shpreh se “janĂ« mbi 500 shkolla nĂ« rang vendi  qĂ« janĂ« tĂ« hapura dhe komuniteti i nxĂ«nĂ«sve dhe mĂ«suesit por edhe struktura tĂ« tjera janĂ« prezentĂ« dhe jashtĂ« orarit mĂ«simor dhe aktiviteteve sociale, kulturore dhe sportive. Po flasim nĂ« njĂ« kohĂ« kur ne sot qĂ« flasim kemi me qindra shkolla tĂ« rehabilituara nĂ« kĂ«to vite, tĂ« cilat tashmĂ« kanĂ« edhe infrastrukturĂ« sportive”. NĂ« shumĂ« fshatra tĂ« vendit shkollat janĂ«, veçanĂ«risht pĂ«r arsimin fillor, por nuk emĂ«rohen mĂ«sues nĂ« pretendimin e numrit tĂ« ulĂ«t tĂ« nxĂ«nĂ«sve. “Ka shumĂ« fshatra nĂ« vend qĂ« nuk u ofrohet arsimi bazĂ«. NdonĂ«se nĂ« njĂ« pjesĂ« tĂ« tyre ka shkolla dhe ambiente relativisht tĂ« mira, nuk emĂ«rohen mĂ«sues nĂ«n pretekstin e mungesĂ«s sĂ« nxĂ«nĂ«sve dhe kjo Ă«shtĂ« shkelje dhe mohim pĂ«r tĂ« drejtĂ«n e arsimimit”, thotĂ« pĂ«r Faktoje.al Ndriçim Mehmeti.

Tri shkelje


Eksperti i arsimit Ndriçim Mehmeti shprehet se nĂ« kĂ«tĂ« rast dhe shumĂ« tĂ« tjera nĂ« tĂ« gjithĂ« vendin janĂ« tre shkelje; tĂ« KushtetutĂ«s; ligjit tĂ« arsimit parauniversitar dhe udhĂ«zimeve tĂ« ministrisĂ«. NĂ« nenin 57 tĂ« KushtetutĂ«s sĂ« ShqipĂ«risë  thuhet: “1. Kushdo ka tĂ« drejtĂ«n pĂ«r arsimim. 2. Arsimi shkollor i detyrueshĂ«m caktohet me ligj”.

Prof Mehmeti thotĂ« pĂ«r Faktoje.al se arsimi duhet parĂ« si elementi thelbĂ«sor i njĂ« shoqĂ«rie dhe ai nis qĂ« nga kopshtet deri nĂ« arsimin e lartĂ«. “Shteti Ă«shtĂ« i detyruar tĂ« japĂ« shĂ«rbimin arsimor aty ku janĂ«, pavarĂ«sisht se sa nxĂ«nĂ«s janĂ«â€, thotĂ« Mehmeti. Gjithashtu, nisur nga rasti konkret, Faktoje.al iu referua njĂ« udhĂ«zimi tĂ« MinistrisĂ« sĂ« Arsimit mbi hapjen e klasave pĂ«r numĂ«r nxĂ«nĂ«s dhe nĂ« rast mosplotĂ«simi do tĂ« kalonin nĂ« klasa kolektive. UdhĂ«zimi nr 14, datĂ« 10.07.2023 i MinistrisĂ« sĂ« Arsimit dhe Sportit, nĂ« pikĂ«n 2 thotĂ«: NĂ« institucionet arsimore kur nuk plotĂ«sohet numri i nxĂ«nĂ«sve nĂ« pĂ«rputhje me pikĂ«n A/1 (shĂ«nim; pika A/1 “klasat e veçanta nĂ« zonat urbane tĂ« formohen nĂ« jo mĂ« pak se 15 nxĂ«nĂ«s dhe nĂ« zonat rurale tĂ« formohen nĂ« jo mĂ« pak se 10 nxĂ«nĂ«s”), mĂ«simi tĂ« organizohet nĂ« klasa tĂ« bashkuara”.

MĂ« pas nĂ« tĂ« njĂ«jtin udhĂ«zim pĂ«rcaktohet edhe numri i klasave tĂ« bashkuara. “Numri i klasave tĂ« bashkuara pĂ«rcaktohet sipas kĂ«tij rregulli: njĂ« klasĂ« kur numri i nxĂ«nĂ«sve nga klasa I-V Ă«shtĂ« deri dhe 10 nxĂ«nĂ«s dhe dy klasa kur numri i nxĂ«nĂ«sve Ă«shtĂ« nga 11-20”. Ky udhĂ«zim Ă«shtĂ« shkelur nĂ« rastin konkret nĂ« fshatin GurrĂ« e Madhe, pasi numri i nxĂ«nĂ«sve tĂ« ciklit fillor Ă«shtĂ« 23. Duhet tĂ« ishin tĂ« hapura tĂ« paktĂ«n dy klasa. “PĂ«rderisa ka njĂ« shkollĂ«, plotĂ«sohet edhe kriteri i tĂ« paktĂ«n klasave kolektive, drejtoritĂ« arsimore duhet tĂ« emĂ«rojnĂ« mĂ«suesit pĂ«rkatĂ«s”, thotĂ« Mehmeti, i cili shton se ka shumĂ« mĂ«sues qĂ« qĂ«ndrojnĂ« nĂ« pritje tĂ« emĂ«rimeve.

Faktoje.al iu drejtua Ministrisë së Arsimit me disa pyetje mbi problematikën e mbylljes së shkollave në zonat rurale dhe moszbatimin e udhëzimit për hapjen e klasave kolektive, por deri në botimin e këtij shkrimi nuk kemi përgjigje

TĂ« rraskapitur nĂ« bankë 

Eksperti i çështjeve të arsimit parauniversitar prof Ndriçim Mehmeti shprehet se është e provuar se lodhja fizike (zgjimi herët në mëngjes dhe udhëtimi i gjatë), ndikojnë në mësimxënësie, veçanërisht tek fëmijët e arsimit fillor.

Shkolla ne Daias ku shkojne cdo dite nxenesit e fshatit Gurre e Madhe
Shkolla ne Daias
Shkolla ne Daias
Ne nje nga klasat e shkolles ne Daias ku shkojne cdo dite 44 nxenes nga fshati Gurre e Madhe

“PĂ«r njĂ« fĂ«mijĂ« qĂ« e ka shkollĂ«n larg nevojitet zgjim mĂ« i shpejtĂ«. MĂ« pas kjo i shton edhe udhĂ«timin e gjatĂ«, nĂ« kĂ«mbĂ« ose makinĂ« dhe bie efektiviteti nĂ« mĂ«simnxĂ«nie”, thotĂ« Mehmeti. Ai vijon mĂ« tej se nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m mungesa e pĂ«rqendrimit nĂ« orĂ«t e mĂ«simit, por edhe pasditja problem pĂ«r tu pĂ«rgatitur pĂ«r tĂ« nesĂ«rmen. “NjĂ« nxĂ«nĂ«s i ciklit fillor ka orĂ«n e mĂ«simit, por me rĂ«ndĂ«si mbetet edhe pĂ«rgatitja pas mĂ«simit”. NdĂ«rsa duke iu referuar rasteve konkrete eksperti shprehet se: “UdhĂ«timet e gjata ndikojnĂ« nĂ« lodhje fizike, por edhe humbje kohe. NjĂ« nxĂ«nĂ«s ka sistemin e tij si fizik ashtu edhe psikologjik nĂ« kushte tĂ« caktuara qĂ« tĂ« ketĂ« efektivitet nĂ« mĂ«simxĂ«nie”, komenton Mehmeti.

Paradoksi

Ne foto: Shkolla ne Daias ku mesojne edhe 44 nxenesit e fshatit Gurre e Madhe

Shkolla e re e ndërtuar në Gurrë të Madhe me një kapacitet për deri në 150 nxënës, qëndron e mbyllur, ndërsa fëmijët e tre fshatrave zhvillojnë mësimin në Shkollën e fshatit Daias, e ndërtuar në vitin 1957.

Ne foto: Drejtoresha e shkkoles ne fshatin Daias, Juliana Jaçaj

Drejtoresha e kĂ«saj shkolle, Juliana Jaçaj, thotĂ« pĂ«r Faktoje.al se nga arsimi fillor deri nĂ« atĂ« 9-vjeçar janĂ« 126 nxĂ«nĂ«s me njĂ« staf prej 13 mĂ«suesish. “Kushtet janĂ« relativisht tĂ« mira. Ambientet janĂ« pak tĂ« ngushta sepse kjo shkollĂ« Ă«shtĂ« ndĂ«rtuar nĂ« vitin 1957 por ka pasur disa rikonstruksione”, thotĂ« drejtoresha Jaçaj. Ajo pranon se shkolla nĂ« fshatin GurrĂ« e Madhe Ă«shtĂ« ndĂ«rtuar vitet e fundit dhe ka kapacitet mĂ« tĂ« madh dhe kushte mĂ« tĂ« mira, por nuk mund tĂ« thotĂ« se pĂ«rse Ă«shtĂ« vendosur qĂ« mĂ«simi pĂ«r tre fshatra tĂ« zhvillohet nĂ« njĂ« shkollĂ« tĂ« ndĂ«rtuar qĂ« nĂ« vitin 1957.

PĂ«rfundimi

Arsimi fillor dhe 9-vjeçar Ă«shtĂ« i detyruar nĂ« vend, por nĂ« shumĂ« zona, veçanĂ«risht nĂ« fshatra nxĂ«nĂ«sit detyrohen tĂ« udhĂ«tojnĂ« disa kilometra pĂ«r tu grupuar nĂ« njĂ« shkollĂ« tĂ« caktuar. Edhe nĂ« rastet kur plotĂ«sohet kriteri i klasave kolektive shkollat nĂ« disa zona nuk funksionojnĂ«, pavarĂ«sisht se numri i mĂ«suesve qĂ« kĂ«rkojnĂ« punĂ« Ă«shtĂ« i lartĂ«. Çështjen e arsimit fillor dhe 9-vjeçar dhe ofrimin e shĂ«rbimit nĂ« zonĂ«n ku banojnĂ« konsiderohet premtim pjesĂ«risht i mbajtur nga Ministrja e Arsimit, Ogerta Manastirliu

The post VetĂ«m 13 km nga Tirana/ NĂ« letĂ«r Ă«shtĂ« shkollĂ«, nĂ« realitet s’ka asnjĂ« nxĂ«nĂ«s appeared first on Faktoje.al.

Administrata publike u zgjerua në prag zgjedhjesh

✇Faktoje
By: FAKTOJE
13 June 2025 at 14:00

Esmeralda Topi 

Pak muaj para zgjedhjeve parlamentare të 11 majit punësimi në shtet u zgjerua. Të dhënat zyrtare nga Instituti i Statistikave tregojnë se gjatë tremujorit të parë të këtij viti numri i të punësuarve në administratën publike u shtua me 1109 persona. Faktoje.al i është referuar shifrave të INSTAT, ku numri i të punësuarve në sektorin publik arriti në 185,387 persona në fund të muajit mars. Në krahasim me të njëjtën periudhë të vitit 2024 numri i të punësuarve në shtet është shtuar me 3630 individë. 

Burimi: INSTAT

Edhe pse ligjërisht punësimi në shtet përpara zgjedhjeve është i ndaluar, të dhënat ndër vite tregojnë se administrata publike në Shqipëri është rritur veccanërisht kur ka pasur zgjedhje. 

Rasti më tipik ishte në zgjedhjet e kaluara parlamentare të vitit 2021. Të dhënat e INSTAT tregojnë se punësimi në sektorin shtetëror u zgjerua brenda një viti me 7,812 të punësuar, apo 4,5% më shumë. 

Burimi: INSTAT

Punësime elektorale 

“PunĂ«simet elektorale janĂ« njĂ« traditĂ« e ndjekur nĂ« ShqipĂ«ri, sidomos nĂ« vitet e fundit kur nĂ« tre procese zgjedhore sistemi i patronazhizmit ka diktuar nevojĂ«n pĂ«r mobilizim maksimal tĂ« burimeve njerĂ«zore,” shprehet pĂ«r Faktoje.al Afrim Krasniqi, drejtor i Institutit pĂ«r Studime Politike. 

Sipas tij, ky fenomen nuk është i ri, por ka marrë përmasa më serioze në vitet e fundit, siç dëshmohet edhe nga të dhënat për vitin 2021.

“PavarĂ«sisht se Ă«shtĂ« njĂ« nga kritikat kryesore nĂ« raportet e ODHIR-it dhe OSBE-sĂ« ndĂ«r vite dhe ka pasur rekomandime pĂ«r ndĂ«rhyrje nĂ« legjislacion pĂ«r parandalim tĂ« njĂ« situate tĂ« tillĂ«, progresi Ă«shtĂ« krejtĂ«sisht minimal,” shton Krasniqi. 

Ai thekson se nĂ« raste tĂ« tilla, “Prokuroria dhe SPAK do tĂ« duhet tĂ« bĂ«nin njĂ« hetim tĂ« thelluar tĂ« pĂ«rdorimit tĂ« burimeve shtetĂ«rore nĂ« fushatĂ« elektorale”, ndĂ«rsa “Kontrolli i LartĂ« i Shtetit duhet tĂ« hetojĂ« mbi praktikat e ndjekura, qĂ« fenomene tĂ« tilla tĂ« mos pĂ«rsĂ«riten.” Sipas tij, kjo Ă«shtĂ« njĂ« çështje qĂ« “duhet trajtuar me prioritet, edhe nĂ« kuadĂ«r tĂ« procesit tĂ« integrimit europian.”

Edhe Migen Qiraxhi nga QĂ«ndresa Qytetare thekson pĂ«r Faktoje.al  rĂ«ndĂ«sinĂ« e kĂ«saj çështjeje, duke deklaruar se “jo vetĂ«m ne si aktor lokal, por tashmĂ« edhe OSBE-ODHIR pĂ«rsĂ«rit se nĂ« zgjedhje pĂ«rdorimi i burimeve shtetĂ«rore Ă«shtĂ« njĂ« nga problemet kryesore nĂ« garĂ«n pĂ«r pushtet.” 

Ai nĂ«nvizon se mĂ« shumĂ« sesa asetet materiale, “peshĂ«n mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme e zĂ«nĂ« burimet njerĂ«zore, apo nĂ«punĂ«sit e shtetit,” duke shtuar se “nĂ«se ne kemi njĂ« problem me pĂ«rdorimin e nĂ«punĂ«sve nĂ« fushatĂ«, rritja e numrit tĂ« tyre e shumĂ«fishon problemin dhe gjithashtu shumĂ«fishon benefitet elektorale tĂ« partisĂ« nĂ« pushtet.” 

Sipas Qiraxhit, kjo Ă«shtĂ« njĂ« nga arsyet pse “administrata jonĂ« vetĂ«m rritet, aq sa tĂ« krijojĂ« njĂ« administratĂ« dyfish mĂ« tĂ« lartĂ« se vendet europiane.” Ai kujton se “pĂ«rgjatĂ« pesĂ« viteve tĂ« fundit, QĂ«ndresa Qytetare ka denoncuar mbi 100 raste tĂ« pĂ«rdorimit tĂ« administratĂ«s nĂ« fushatĂ« dhe njĂ« pjesĂ« e mirĂ« e tyre janĂ« gjetur nĂ« pĂ«rdorim tĂ« shtetit pĂ«r fushatĂ«.”

Cfarë deklaroi Berisha?

NĂ« linjĂ« me shqetĂ«simet mbi pĂ«rdorimin elektoral tĂ« administratĂ«s publike, edhe Kryetari i PartisĂ« Demokratike, Sali Berisha, gjatĂ« njĂ« takimi me kryesinĂ« e degĂ«s sĂ« PD-sĂ« nĂ« Bruksel, deklaroi se “nĂ« 11 maj nuk u bĂ«nĂ« zgjedhje, por farsĂ« elektorale.” 

Ai vijon tĂ« akuzoi qeverinĂ« se ka ndĂ«rtuar “njĂ« makineri gjigante” tĂ« blerjes sĂ« votĂ«s pĂ«rmes abuzimit me pushtetin ekzekutiv, duke pĂ«rfshirĂ« masa tĂ« ndaluara me ligj. Sipas BerishĂ«s, njĂ« nga mekanizmat mĂ« agresivĂ« ishte rritja masive e punĂ«simeve. 

“PunĂ«soi gjatĂ« zgjedhjeve mbi 10 mijĂ« vetĂ« nĂ« qeverinĂ« vendore dhe qendrore”, deklaroi ndĂ«r tĂ« tjera Berisha. 

Përfundim 

Deklarata e Kryetarit tĂ« PD-sĂ«, Sali Berisha, se gjatĂ« zgjedhjeve janĂ« punĂ«suar mbi “10 mijĂ« vetĂ« nĂ« qeverinĂ« vendore dhe qendrore”, nuk mbĂ«shtetet aktualisht nga tĂ« dhĂ«nat zyrtare. Sipas INSTAT, numri i tĂ« punĂ«suarve nĂ« sektorin shtetĂ«ror pĂ«r tremujorin e parĂ« tĂ« vitit, nĂ« prag tĂ« zgjedhjeve parlamentare, Ă«shtĂ« rritur me vetĂ«m 1109 persona krahasuar me tremujorin paraardhĂ«s. KĂ«shtu, ndonĂ«se shqetĂ«simi pĂ«r pĂ«rdorimin e administratĂ«s nĂ« funksion elektoral mbetet i ligjshĂ«m, pretendimi pĂ«r 10 mijĂ« punĂ«sime Ă«shtĂ« i pasaktĂ« nĂ« raport me burimet zyrtare si INSTAT.

Tuneli i Murrizit, në testim gjatë inaugurimit festiv

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi
5 June 2025 at 15:32

Esmeralda Topi

Në prag të zgjedhjeve parlamentare të 11 majit, qeveria dhe zyrtarë të lartë të Partisë Socialiste organizuan një sërë inagurimesh të veprave publike. Ndër to ishte edhe ceremonia me këngë e valle për tunelin e Murrizit, pjesë strategjike e rrugës së Arbrit, që lidh Tiranën me Dibrën.

“Sot hapet tuneli i Murrizit prej 3.8 km i gjatĂ«. ËshtĂ« plotĂ«sisht i pĂ«rfunduar nĂ« tĂ« gjithĂ« komponentĂ«t e tij dhe ana ndĂ«rtimore dhe elektromekanike. Gjithçka Ă«shtĂ« funksionale”, deklaroi Ministrja e InfrastrukturĂ«s dhe EnergjisĂ« Belinda Balluku, mĂ« 14 mars. 

14 mars 2025

Por disa javë më pas, një përgjigje zyrtare që Faktoje.al mori nga Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë përmes një kërkese për të drejtë informimi, e rrëzon pjesërisht këtë deklaratë.

“ËshtĂ« nĂ« proces testimi dhe kolaudimi sistemi Elektro-Mekanik i Tunelit tĂ« Murrizit”, pohon MIE.

Pra, në momentin e deklaratës dhe inaugurimit, sistemi elektro-mekanik që përfshin ndriçimin, ventilimin, sistemet e sinjalistikës dhe sigurisë ishte duke u testuar.

Zvarritja e punimeve

Qeveria ka justifikuar vonesat me terrenin gjeologjik të vështirë në zonën e Murrizit. Vonesa të tilla, ekspertët i arsyetojnë ndryshe nga qeveria. Mungesa e analizave të plota në fazat e hershme të projektit është një prej tyre, argumenton Eduard Gjokutaj nga qendra ALTAX.

“NĂ«se studimet teknike nuk janĂ« kryer me kujdes, ndodh qĂ« projektet tĂ« pĂ«rballen me sfida tĂ« mĂ«dha gjatĂ« ekzekutimit. Zgjatja e afateve ndodh edhe kur nuk ka mbikĂ«qyrje rigoroze ndaj kontraktorĂ«ve”, thotĂ« Gjokutaj. 

Sipas tij, zvarritjet e projekteve në mënyrë të përsëritur krijojnë një model ku përfundimet e pjesshme shfrytëzohen për qëllime elektorale.

“Projekti i vonuar mund tĂ« pĂ«rdoret si argument pĂ«r pĂ«rmirĂ«sim tĂ« performancĂ«s qeveritare nĂ« prag tĂ« zgjedhjeve, duke ofruar njĂ« ‘arritje’ tĂ« planifikuar pĂ«r t’u shfaqur pranverĂ«n”, pĂ«rfundon Gjokutaj.

Kosto e veprës 

Tuneli i Murrizit është segmenti më kompleks dhe i shtrenjtë i rrugës së Arbrit, me një gjatësi prej rreth 3.8 kilometra. Ai përfshin dy tunele: kryesorin për automjete dhe një tunel emergjence, me 11 lidhje hyrje-dalje mes tyre. Sipas të dhënave zyrtare të MIE, kostoja e tunelit arrin në 12.4 miliardë lekë pa TVSH (rreth 126.5 milionë euro), ndërsa e gjithë rruga e Arbrit kap shifrën 33.6 miliardë lekë pa TVSH (341.5 milionë euro).

Punimet për këtë tunel nisën në maj të vitit 2019, një vit pas nënshkrimit të kontratës koncesionare për rrugën e Arbrit. Megjithëse afati i kontratës ishte 13-vjeçar dhe përfundimi i rrugës ishte planifikuar për vitin 2027, zbatimi i ngadaltë e shtyu disa herë përfundimin e plotë të veprës. 

Zbatimi i kontratës koncesonare për rrugën e Arbrit ka hyrë zyrtarisht në vitin e shtatë të zbatimit, duke konsumuar gjysmën e afatit të kontratës 13 vjeçare me qeverinë shqiptare. 

Kompania që ka fituar koncesionin për rrugën e Arbrit ka marrë më shumë se gjysmën e financimit, mbi 12 miliardë lekë. Në tre vitet e ardhshme buxheti planifikon edhe 10 miliardë lekë të tjera.

Kompania koncesionare pritet ta dorëzojë projektin si aset te Autoriteti Rrugor Shqiptar në vitin 2031, në përfundim të afatit të kontratës.

PĂ«rfundim

Nisur nga informacionet e mbledhura, deklarata zyrtare për përfundimin e tunelit të Murrizit, rezulton gjysmë e vërtetë. Elementët kritikë të sigurisë dhe funksionimit si sistemi elektro-mekanik ishin në testim gjatë inaugurimit publik. Për këtë arsye, pas verifikimit të fakteve, Faktoje e kategorizon këtë deklaratë si gjysmë të vërtetë.

Spastrim në diplomaci? Të gjithë në provim!

✇Faktoje
By: FAKTOJE
3 June 2025 at 18:00

Nga Sebi Alla NĂ« gusht tĂ« vitit tĂ« kaluar, kryeministri Edi Rama shprehu vlerĂ«sime pĂ«r pĂ«rfaqĂ«suesit diplomatik tĂ« ShqipĂ«risĂ« nĂ« konferencĂ«n “Diplo 2024”. “Diplomacia jonĂ« ka hyrĂ« nĂ« njĂ« dinamikĂ« tĂ« re dhe ka luajur njĂ« rol kyç nĂ« zhvillimet transformuese tĂ« kĂ«saj kohe. Sot ShqipĂ«ria negocion anĂ«tarĂ«simin nĂ« BE pas njĂ« procesi tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m skanimi tĂ« tĂ« gjithĂ« sistemit tĂ« organizmit tĂ« vendit” tha Rama.

Drafti

Por pa kaluar as viti, hartimi i njĂ« projektligji tĂ« ri, qĂ« pritet tĂ« kalojĂ« nĂ« Parlament pĂ«r shqyrtim dhe votim, vĂ« nĂ« pikĂ«pyetje “transformimin” e diplomacisĂ«

Fakti 

NjĂ« paragraf i futur “nĂ«ndorĂ«â€ nĂ« nenin 68 (pika 3), tĂ« “Projektligjit pĂ«r ShĂ«rbimin e JashtĂ«m nĂ« RepublikĂ«n e ShqipĂ«risĂ«â€, mund tĂ« ndryshojĂ« rrĂ«njĂ«sisht shĂ«rbimin diplomatik, deri nĂ« largimin e pjesĂ«s mĂ« tĂ« madhe tĂ« diplomatĂ«ve tĂ« karrierĂ«s. “Brenda 12 muajve nga hyrja nĂ« fuqi e kĂ«tij ligji, tĂ« gjithĂ« diplomatĂ«t nĂ« shĂ«rbim duhet t’i nĂ«nshtrohen njĂ« testimi tĂ« detyrueshĂ«m pĂ«r tĂ« verifikuar aftĂ«sitĂ« e tyre”, thuhet nĂ« pikĂ«n shtesĂ« e cila pĂ«rbĂ«n thelbin, por Ă«shtĂ« mbajtur e fshehur si nĂ« faqet zyrtare tĂ« institucioneve, ashtu edhe nĂ« “konsultim publik”.

screenshot i nenit 68 i projektligjit te depozituar ne faqen e Kuvendit

PĂ«rfshirja e togfjalĂ«shit: “tĂ« gjithĂ« diplomatĂ«t nĂ« shĂ«rbim duhet t’i nĂ«nshtrohen njĂ« testimi tĂ« detyrueshĂ«m pĂ«r tĂ« verifikuar aftĂ«sitĂ« e tyre”, kupton qartĂ«sisht se askush nuk do e ketĂ« vendin e sigurt, pavarĂ«sisht pozicionit qĂ« mban nĂ« shĂ«rbimin e jashtĂ«m apo tĂ« brendshĂ«m diplomatik. NjĂ«kohĂ«sisht lĂ« intepretime pĂ«r dyshime se pas kĂ«tij provimi me ligj, do tĂ« ketĂ« emĂ«rime tĂ« reja pa marrĂ« parasysh “vitet e karrierĂ«s” dhe profesionalizmin e vlerĂ«suar nĂ« grada hierarkike por lidhjet politike dhe klienteliste. TĂ« paktĂ«n ky mbetet njĂ« nga shqetĂ«simet kryesore tĂ« ekspertĂ«ve tĂ« ndryshĂ«m me tĂ« cilĂ«t Faktoje.al u konsultua.   

Diplomatët

NdonĂ«se koncepti i diplomatĂ«ve qartĂ«son karrierĂ« tĂ« gjatĂ« duke kaluar nĂ« disa faza, pozicione dhe grada, me projektligjin e ri mund tĂ« “shuhet” ky koncept, duke e ngritur si shqetĂ«sim edhe nga ish-diplomatĂ« tĂ« njohur.

“NjĂ« pĂ«rqasje e tillĂ«, e cila gjen vend gjerĂ«sisht nĂ« projektligjin e ri tĂ« propozuar, i lĂ« diplomatĂ«t e karrierĂ«s, tĂ« formuar ndĂ«r vite, nĂ« hije, me synim zhdukjen e kĂ«saj ‘specie’, pĂ«r t’i hapur vend njĂ« shtrese tĂ« re diplomatĂ«sh, qĂ« pritet tĂ« rekrutohen, tĂ« cilĂ«t do tĂ« marrin atributet e ‘karrierĂ«s’, duke zĂ«vendĂ«suar tĂ« tanishmit dhe kapur poste drejtuese nĂ« diplomacinĂ« shqiptare, pa pasur pĂ«rgatitjen dhe eksperiencĂ«n e duhur, qĂ« Ă«shtĂ« shumĂ« e nevojshme nĂ« diplomaci” thotĂ« pĂ«r Faktoje.al, Sokol Gjoka, ish-ambasador dhe ish-drejtor politik nĂ« MinistrinĂ« pĂ«r EuropĂ«n dhe PunĂ«t e Jashtme.

Edhe ish-ambasadori Agim Nesho kĂ«tĂ« projektligj e sheh si formĂ« pĂ«r tĂ« larguar diplomatĂ«t e karrierĂ«s dhe zĂ«vendĂ«suar ata me “militantĂ« partiak” nĂ« shĂ«rbim tĂ« qeverisĂ«. 

“Fatkeqesisht, shĂ«rbimi i jashtĂ«m vihet nĂ« shĂ«rbim tĂ« qeverisjes dhe pĂ«rdoret pĂ«r realizimin e agjendave tĂ« qeverisĂ«. PĂ«r mĂ« tepĂ«r, kohĂ«t e fundit politika e jashtme Ă«shtĂ« personalizuar dhe i shĂ«rben kreut tĂ« qeverisĂ« dhe konjukturave tĂ« momentit”, thotĂ« Nesho, teksa shton se zakonisht nĂ« gjithĂ« eksperiencĂ«n botĂ«rore futja nĂ« shĂ«rbimin e jashtĂ«m bĂ«het me konkurs dhe kandidatĂ«t i nĂ«nshtrohen njĂ« provimi. “Diplomati nuk i nĂ«nshtrohet provimeve tĂ« tjera po vlerĂ«sohet nĂ«pĂ«rmjet punĂ«s qĂ« bĂ«n. BĂ«rja nĂ« kĂ«to momente e njĂ« vleresimi tjetĂ«r do tĂ« nĂ«nkuptonte njĂ« spastrim tĂ« shĂ«rbimit nga njerĂ«z qĂ« nuk janĂ« tĂ« dĂ«shirueshĂ«m”, thekson Nesho.

Si ndryshoi projektligji

NĂ« faqen zyrtare tĂ« MinistrisĂ« pĂ«r EuropĂ«n dhe PunĂ«t e Jashtme Ă«shtĂ« publikuar projektligji, pĂ«r shĂ«rbimin diplomatik, por nĂ« draft nuk afishohet pika 3 e nenit 68. Po ashtu edhe varianti i publikuar nĂ« faqen e KryeministrisĂ« nuk afishon kĂ«tĂ« shtesĂ«, por ajo gjendet si fakt i kryer vetĂ«m nĂ« projektligjin final tĂ« mbĂ«rritur nĂ« Kuvend. “Ky nen Ă«shtĂ« anti kushtetues, bie ndesh me ligjin pĂ«r nĂ«punĂ«sin civil, me tĂ« cilin njĂ« diplomat karriere Ă«shtĂ« i mbrojtur, dhe synon tĂ« shkallmojĂ« pĂ«rfundimisht diplomacinĂ« e karrierĂ«s, njĂ« investim i rĂ«ndĂ«sishĂ«m i bĂ«rĂ« ndĂ«r vite”, konstaton Gjoka.

screenshot e draftit te depozituar nga MPJ

PĂ«r ish-ambasadorin, projektligji i ri ka mungesĂ« transparence dhe nuk Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« pa qĂ«llim
 “Neni 68, pika 3 nuk ka qenĂ« i pĂ«rfshirĂ« nĂ« draftin e kĂ«tij projektligji qĂ« u paraqit pĂ«r diskutim publik, ç’ka dĂ«mton transparencĂ«n e tij dhe vĂ«rteton postulatin se ‘djalli fshihet nĂ« detaje’. Dhe ky nuk Ă«shtĂ« i vetmi nen qĂ« synon ta ç’rrenjosĂ« karrierizmin dhe profesionalizmin nga diplomacia shqiptare se tĂ« tillĂ« gjen tĂ« shprehura aty-kĂ«tu, nĂ« nenin 38, 42, 50, etj”, thotĂ« Gjoka. “Diplomacia, ashtu si tĂ«rĂ« forcuar, administrata publike duhet mbajtur sa mĂ« larg politikĂ«s, mbasi ajo Ă«shtĂ« njĂ« pasuri kombĂ«tare, e cila i duhet Shtetit sa ai tĂ« funksionojĂ«â€thekson ish-ambasadori pĂ«r Faktoje.al.

Provimi që privon gradat

Ligji i shërbimit të jashtëm si ai aktual Ligji nr.23/2015, po ashtu dhe projektligji, parashikojnë një sistem të rreptë të kontrollit të karrierës së diplomatit, duke kaluar nga grada në gradë dhe me një proces testimi.

EkspertĂ«t konstatojnĂ« se mekanizmat pĂ«r kontrollin dhe verifikimin e njohurive ligji nĂ« fuqi i ka, po ashtu dhe projektiligji i ri i propozuar ka marrjen e gradĂ«s me testim dhe vetĂ«m nĂ« rast tĂ« vlerĂ«simit pozitiv. Po pĂ«rse u shtua njĂ« pikĂ« nĂ« nenin e fundit tĂ« projektligjit? “Projektligji pĂ«r ShĂ«rbimin e JashtĂ«m, i ofruar tashmĂ« Kuvendit pĂ«r miratim, nĂ« vend qĂ« t’i shĂ«rbente forcimit tĂ« karrieres diplomatike, ai e zhvesh edhe mĂ« shumĂ« atĂ« nga kariera profesionale, duke e kthyer nĂ« njĂ« ligj klientelizmi politik, ku pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« kĂ«tyre tĂ« fundit, tĂ« veshur me kostumin e diplomatit, do ta kthejnĂ« diplomacinĂ« e karrirĂ«s, nĂ« njĂ« diplomaci klienteliste, mbase dhe partiake”, konstaton pĂ«r Faktoje.al, ish-ambasadori Gjoka.

NjĂ« tjetĂ«r shqetĂ«sim mbetet se kush do tĂ« jenĂ« “profesorĂ«t” apo “grupi vlerĂ«suesve” qĂ« do tĂ« kalojnĂ« nĂ« shqyrtim aftĂ«sitĂ« e diplomatĂ«ve tĂ« karrierĂ«s. Gjithashtu lihet e hapur mundĂ«sia qĂ« nĂ« testim tĂ« kalojnĂ« edhe ambasadorĂ«t dhe çdo rang tjetĂ«r drejtues dhe me gradĂ« tĂ« lartĂ« diplomatike. NĂ« draftin e paraqitur thuhet se: “Procedurat dhe kriteret e testimit do tĂ« pĂ«rcaktohen me akt nĂ«nligjor”.

PĂ«rfundimi

Projektligji “PĂ«r ShĂ«rbimin e JashtĂ«m nĂ« RepublikĂ«n e ShqipĂ«risĂ«â€ pati mungesĂ« transparence dhe mbi tĂ« gjitha nuk u diskutua dhe afishua publikisht njĂ« nen dhe veçanĂ«risht njĂ« pikĂ« shtesĂ« e cila fut nĂ« provim sistemin e shĂ«rbimit diplomatik nĂ« vend.

Rreziku i zĂ«vendĂ«simit tĂ« shĂ«rbimit diplomatik me pĂ«rfaqĂ«sues politik ose “kliantelizĂ«m” ngrihet si shqetĂ«sim kryesor i kĂ«tij drafti nga diplomatĂ« me karrierĂ« tĂ« gjatĂ«.

Nisur nga paralajmërimi i ish-ambasadorëve se drafti është regres, por edhe optikën tjetër nga e sheh diplomacinë kryeministri Rama, deklaratën e këtij të fundit për transformim do ta kategorizojmë si gjysmë të vërtetë. Në fund të fundit konkursi për të futur të gjithë në provim nuk është larg


Lobimi i PD në SHBA, kontrata që ndezi fushatën politike  

✇Faktoje
By: FAKTOJE
1 May 2025 at 17:52

Nga Sebi Alla – MĂ« 4 prill, shqiptaro-amerikani Nuredin Seci, presidenti i firmĂ«s ‘Continental Strategy LLC’, Carlo Trujillo, (ish-kĂ«shilltar dhe avokat i presidentit amerikan, Donald Trump); si dhe Sekretari i PĂ«rgjithshĂ«m i PartisĂ« Demokratike, Flamur Noka, nĂ«nshkruan kontratĂ« shĂ«rbimi, ku pĂ«rfituese do tĂ« jetĂ« Partia Demokratike.

Kontrata

Vlera e kontratĂ«s Ă«shtĂ« 250 mijĂ« dollarĂ« nĂ« muaj dhe palĂ«t bien dakord qĂ« tĂ« shtrihet deri nĂ« 24 muaj, por me tĂ« drejtĂ« shkĂ«putjeje tĂ« pakohĂ«shme tĂ« kontratĂ«s pasi tĂ« gjithĂ« nĂ«nshkruesit tĂ« dakordĂ«sohen. Kompania e lobimit “Continental Strategy LLC” merr pĂ«rsipĂ«r qasjen e PD-sĂ« dhe drejtuesve tĂ« saj nĂ« elitĂ«n politike amerikane, veçanĂ«risht me kongresmenĂ«, por edhe shĂ«rbime tĂ« tjera si nismĂ« kundĂ«r korrupsionit apo reforma qeveritare nĂ« pĂ«rputhje me marrĂ«dhĂ«niet ShqipĂ«ri-SHBA. Publikimi i kĂ«saj kontrate tre javĂ« para datĂ«s sĂ« zgjedhjeve shkaktoi akuza tĂ« ndĂ«rsjellta dhe reagime tĂ« palĂ«ve. Politika, KQZ dhe SPAK reaguan nĂ« forma tĂ« ndryshme, por ajo qĂ« dihet deri mĂ« tani nga kjo kontratĂ« duket qĂ«llimi i PD-sĂ« pĂ«r tĂ« pasur njĂ« akses mĂ« shumĂ« nĂ« SHBA, nĂ«pĂ«rmjet njĂ« kompanie tĂ« drejtuar nga persona tĂ« cilĂ«t kanĂ« qenĂ« pjesĂ« dhe disa prej tyre janĂ« pjesĂ« e stafit tĂ« presidentit amerikan Donald Trump.

Reagimet

NĂ« kulmin e fushatĂ«s elektorale kryeministri Edi Rama nuk e la pa e pĂ«rdorur kĂ«tĂ« moment teksa  hodhi dyshime mbi burimin e shumĂ«s 6 milionĂ« euro sipas tij, por edhe qĂ«llimit se pĂ«rse do tĂ« jepeshin. “ËshtĂ« bĂ«rĂ« njĂ« kontratĂ« 6 milionĂ« euro, thuhet nga  patriotĂ«, iu kujtohet qĂ« edhe herĂ«n e kaluar, Luli i shkretĂ« pĂ«r 500 mijĂ« u bĂ« leckĂ«, edhe ai kĂ«shtu tha: U mblodhĂ«n ca patriotĂ«. Po 6 milion euro pĂ«r tĂ« hequr damkĂ«n e njĂ« personi non grata janĂ« vĂ«rtet shumĂ« pĂ«r tĂ« mos bĂ«rĂ« pyetjen; Ku u gjetĂ«n gjithĂ« ato para? Dhe si mundet qĂ« thjesht dhe vetĂ«m pĂ«r hallin e  njĂ« njeriu tĂ« paguhen mĂ« shumĂ« para sesa çfarĂ« shteti shqiptar jep pĂ«r tĂ« gjitha partitĂ« politike tĂ« marra sĂ« bashku”, tha Rama.

Barra financiare

Partia Demokratike doli me njĂ« qĂ«ndrim zyrtar duke theksuar se PD nuk ka asnjĂ« barrĂ« financiare pĂ«r kĂ«tĂ« kontratĂ«, pasi sipas saj tĂ« ardhurat janĂ« siguruar nga “patriotĂ« shqiptarĂ«â€ qĂ« jetojnĂ« nĂ« SHBA. “Kontributi financiar pĂ«r realizimin e kĂ«tij qĂ«llimi Ă«shtĂ« marrĂ« pĂ«rsipĂ«r 100% nga patriotĂ« shqiptarĂ« qĂ« jetojnĂ« dhe punojnĂ« prej dekadash nĂ« SHBA, si dhe demokratĂ« tĂ« tjerĂ« tĂ« larguar nga ShqipĂ«ria kĂ«to 10 vite pĂ«r shkak tĂ« regjimit tĂ« Edi RamĂ«s”, thuhet nĂ« komunikatĂ«n zyrtare tĂ« PD-sĂ«. MĂ« tej, subjekti politik thekson se komuniteti shqiptaro-amerikan, pĂ«rmes fondacionit “Make Albania Great Again”, ka kontraktuar kompaninĂ« “Continental” pĂ«r tĂ« ndihmuar nĂ« konsolidimin e marrĂ«dhĂ«nieve miqĂ«sore tĂ« PartisĂ« Demokratike, si forca mĂ« e madhe opozitare, me Kongresin dhe QeverinĂ« e SHBA-sĂ«. “Synimi i bashkatdhetarĂ«ve tanĂ« nĂ« SHBA Ă«shtĂ« bashkĂ«punimi i PD-sĂ« me aleatin kryesor tĂ« ShqipĂ«risĂ« pĂ«r tĂ« rivendosur demokracinĂ« funksionale dhe shtetin e sĂ« drejtĂ«s nĂ« ShqipĂ«ri”, thuhet nĂ« deklaratĂ«.

Kushtet financiare

Duke iu referuar kontratĂ«s, kompania ‘Continental Strategy LLC’, me drejtues Carlo Trujillo tashmĂ« i ka marrĂ« paradhĂ«nie tre muaj, vlerĂ« e cila kap shumĂ«n 750 mijĂ« dollarĂ«. “Klienti (nĂ«pĂ«rmjet Garantuesit tĂ« tij) do t’i paguajĂ« firmĂ«s njĂ« mbajtĂ«s mujor prej 250,000 dollarĂ«sh pĂ«r njĂ« paketĂ« mbĂ«shtetĂ«se gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«se tĂ« iniciativave tĂ« lobimit, advokimit dhe çështjeve gjyqĂ«sore strategjike pĂ«r njĂ« periudhĂ« prej 24 muajsh (“garancia mujore”) dhe nĂ« pĂ«rputhje me Afatin e MarrĂ«veshjes. Pagesa pĂ«r tre muajt e parĂ« (paradhĂ«nie) do tĂ« bĂ«het me nĂ«nshkrimin e kĂ«saj MarrĂ«veshjeje,” thuhet nĂ« kontratĂ«. Kjo marrĂ«veshje do tĂ« hyjĂ« nĂ« fuqi me nĂ«nshkrimin dhe do tĂ« rinovohet automatikisht nĂ« baza mujore pas kĂ«saj, pĂ«rveç nĂ«se njĂ«ra palĂ« jep me shkrim njoftim pĂ«r mosrinovim/ndĂ«rprerje tĂ« paktĂ«n 30 ditĂ« pĂ«rpara datĂ«s sĂ« pĂ«rfundimit. Pas 60 ditĂ«ve fillestare tĂ« kontratĂ«s secila palĂ« mund tĂ« japĂ« njoftim me shkrim pĂ«r mosrinovim/pĂ«rfundim tĂ« paktĂ«n 30 ditĂ« para pĂ«rpara pĂ«rfundimit tĂ« propozuar,” thuhet nĂ« kontratĂ«.

Institucionet e pavarura vëzhgojnë

Pak orĂ« pas publikimit tĂ« kontratĂ«s, edhe pse nĂ« ditĂ« pushimi (tĂ« dielĂ«n e kaluar), SPAK bĂ«ri me dije se ka nisur verifikimin pĂ«r kĂ«tĂ« kontratĂ« me tre palĂ« dhe ligjshmĂ«rinĂ« e burimeve qĂ« financojnĂ« shĂ«rbimin e pĂ«rcaktuar nĂ« kontratĂ«. “Prokuroria e Posaçme ka nisur verifikimet nĂ« lidhje me kontratĂ«n e lobimit tĂ« subjektit politik Partia Demokratike”, shkruhet nĂ« njoftimin e shpĂ«rndarĂ« nga SPAK pĂ«r mediet pĂ«rmes aplikacionit ËhatsApp. NdĂ«rsa mĂ« e kushtĂ«zuar duket Komisioni Qendror Zgjedhor, i cili duke iu referuar ligjit, saktĂ«son se koalicionet kanĂ« kohĂ« deri nĂ« 60 ditĂ« pas shpalljes sĂ« rezultatit zgjedhor pĂ«r tĂ« dorĂ«zuar tĂ« ardhurat dhe shpenzimet. Kryekomisioneri Ilirian Celibashi, nĂ« pĂ«rgjigje tĂ« interesimit tĂ« medias pĂ«r kontratĂ«n e lobimit tĂ« PD-sĂ« nĂ« SHBA tha se: “Nuk ka detyrim nĂ« kĂ«to momente qĂ« t’i dorĂ«zojĂ« tĂ« ardhurat dhe shpenzimet si subjekt zgjedhor dhe qĂ« do tĂ« thotĂ« se nuk e kemi kĂ«tĂ« kontratĂ« dhe nuk ka as detyrim, sikurse thuhet se ‘pse nuk Ă«shtĂ« kĂ«rkuar kjo kontratĂ« nga ne’. Por nĂ« momentin qĂ« do e kemi, do japim shpjegimin tonĂ« pĂ«r kĂ«tĂ« kontratĂ«,”tha Celibashi.

PĂ«rfundimi

NĂ« kontratĂ« nuk saktĂ«sohet “lobim” pĂ«r heqjen e sanksionit “non grata” pĂ«r kryetarin e PD-sĂ« Sali Berisha, edhe pse indirekt nĂ«nkuptohet njĂ« gjĂ« e tillĂ« sa kohĂ« qĂ« nĂ« njĂ« nga pikat e kontratĂ«s thuhet se kompania e lobimit merr pĂ«rsipĂ«r qasjen e PD dhe tĂ« drejtuesve tĂ« saj (pra edhe tĂ« Sali BerishĂ«s si kryetar) nĂ« elitĂ«n politike amerikane.

Gjithashtu duke iu referuar pikave tĂ« kontratĂ«s, nuk Ă«shtĂ« akorduar shuma 6 milionĂ« dollarĂ« por paradhĂ«nie pĂ«r tre muajt e parĂ« tĂ« lobimit, ndĂ«rsa palĂ«t mund ta shkĂ«pusin kontratĂ«n me mirĂ«kutim, duke njoftuar paraprakisht njĂ« muaj pĂ«rpara. Ndaj dhe deklaratĂ«n e kryeministrit Edi Rama se janĂ« dhĂ«nĂ« 6 mln euro pĂ«r heqjen e “non gratas” do ta kategorizojmĂ« pjesĂ«risht tĂ« vĂ«rtetĂ«  

The post Lobimi i PD në SHBA, kontrata që ndezi fushatën politike   appeared first on Faktoje.al.

Paqe fiskale apo qokë elektorale?! Bizneset 1,6 mld euro borxh ndaj shtetit

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi
30 April 2025 at 15:07

NĂ« prag tĂ« zgjedhjeve, qeveria i propozoi biznesit “Paqen Fiskale” – njĂ« paketĂ« qĂ« pĂ«rfshin falje masive borxhesh dhe rishikim tĂ« detyrimeve tatimore. Bizneset shqiptare i detyrohen shtetit 1.6 miliardĂ« euro. PĂ«r ekspertĂ«t, kjo Ă«shtĂ« njĂ« tjetĂ«r qokĂ« elektorale qĂ« dĂ«mton drejtĂ«sinĂ« fiskale dhe inkurajon informalitetin. 

Esmeralda Topi 

NĂ« njĂ« takim me biznese nga Elbasani nĂ« kulmin e fushatĂ«s zgjedhore kryeministri Edi Rama prezantoi papritur njĂ« nismĂ« tĂ« re: “Paqja Fiskale”, njĂ« paketĂ« lehtĂ«suese qĂ« pĂ«rfshin falje masive borxhesh dhe rishikim tĂ« detyrimeve tatimore.

“NjĂ« plan paqeje fiskale, i frymĂ«zuar nga parimet e RomĂ«s sĂ« LashtĂ«â€, e cilĂ«soi Rama kĂ«tĂ« lĂ«vizje pak javĂ« para zgjedhjeve. “Kemi menduar njĂ« plan (
) tĂ« pĂ«rdorur herĂ« pas here nĂ« forma tĂ« ndryshme, njĂ« plan paqeje fiskale” deklaroi mĂ« tej ai. 

Paketa nuk Ă«shtĂ« pjesĂ« e programit politik “ShqipĂ«ria 2030”, por qeveria argumenton se ajo do tĂ« sjellĂ« mĂ« pak stres pĂ«r bizneset, mĂ« pak kontrolle dhe mĂ« shumĂ« qartĂ«si.

Tre shtyllat kryesore të Paqes Fiskale:

  • Tatim i DakordĂ«suar mbi Fitimin
  • Rishikim i Pasqyrave Financiare
  • Falje e Detyrimeve dhe KamatĂ« Vonesave

Nisma parashikon fshirjen e plotë të borxheve tatimore më të vjetra se 10 vite, nëse janë ende të pashlyera. Për detyrimet nga 5-10 vite parashikohet fshirje 50% e borxhit, nëse biznesi e paguan menjëherë. Ndërsa bizneset që nuk kanë mundësi për shlyerje të menjëhershme, do të ketë një marrëveshje 12 mujore dhe falja do të jetë në masën 25%. Nuk përfshihen këtu detyrimet për sigurimet shoqërore. 

Po ashtu, paketa propozon edhe rishikimin e deklaratave të mëparshme të tatim fitimit.
Bizneseve u jepet e drejta që të rishikojnë deklaratat tatimore për 5 vitet e fundit pa gjoba e kamatvonesa (legjislacioni aktual e lejon për 3 vjet) por duke paguar tatim fitimi prej 5% për çdo diferencë fitimi që krijohet nga rishikimi.

Sa është borxhi që bizneset kanë ndaj shtetit? 

Bizneset shqiptare i detyrohen shtetit 162.5 miliardë lekë, ose 1.6 miliardë euro, borxhe të papaguara në tatime dhe dogana. 

Tatimi mbi vlerën e shtuar (TVSH) dhe tatimi mbi fitimin janë taksat kryesore që bizneset nuk kanë paguar ndër vite. Të dhënat zyrtare tregojnë se 84.7% e borxhit është me vjetërsi mbi 2 vite. Ndërsa detyrimet e pashlyera në kohë prej më shumë se 5 vitesh zënë 64.4% të totalit. 

  • 84.7% e kĂ«tij borxhi Ă«shtĂ« mĂ« i vjetĂ«r se 2 vite.
  • 64.4% i pĂ«rket periudhĂ«s mbi 5 vite.

Dekadën e fundit, stoku i borxhit të biznesit është rritur vit pas viti, përjashtim bën vetëm 2017-ta. 

Ish drejtori i tatimeve, Artur Papajani thotë se fshirja e borxheve nuk është privilegj, por ndëshkim. 

“Fshirja masive e borxheve tatimore, nuk Ă«shtĂ« privilegj pĂ«r borxhlinjtĂ«!Ajo Ă«shtĂ« ndĂ«shkim e dekurajim, pĂ«r mijĂ«ra tatimpagues qĂ« gjithmonĂ« kanĂ« qenĂ« korrektĂ«, me pĂ«rmbushjen tatimore”, argumenton Papajani pĂ«r Faktoje.al.

Ndërsa, audituesi ligjor Julian Saraçi e cilëson nismën si kapitullimin e shtetit përballë informalitetit.

“Paqja fiskale Ă«shtĂ« njĂ« akt i pĂ«rsĂ«ritur dorĂ«zimi ndaj informalitetit qĂ« Ă«shtĂ« toleruar pĂ«r vite. Kjo nismĂ« nuk Ă«shtĂ« marrĂ«veshje, Ă«shtĂ« kapitullim”.

Nëse bizneset kanë borxhe të pashlyera për më shumë se 10 vite, kjo nënkupton se administrata ka dështuar ta mbledhë këtë borxh në kohë- thekson Saraçi. 

“Pra, nuk kemi vetĂ«m njĂ« falje, por edhe njĂ« shpĂ«larje faji institucional. Ndaj, mendoj qĂ« mĂ« shumĂ« se paqe, duhet tĂ« kryhet njĂ« hetim i thelluar pse Ă«shtĂ« krijuar e parashkruar ky borxh dhe pse nuk janĂ« marrĂ« masat pĂ«r mbledhjen e tij”

Borxhi i bizneseve ndaj shtetit do të ishte edhe më i madh, por qeveritë herë pas here kanë miratuar amnisti fiskale, duke falur miliarda lekë borxhe të sipërmarrësve në vend. 

Qokat fiskale prag zgjedhjesh 

Ky nuk është rasti i parë që falen borxhe në periudha parazgjedhore. Që nga viti 2009, janë ndërmarrë të paktën 6 masa me karakter amnistues, të cilat përkojnë me zgjedhje vendore apo parlamentare. 

Burimi: Qendra ALTAX

NĂ« 2009 teksa shqiptarĂ«t do t’i drejtoheshin kutive tĂ« votimit pĂ«r zgjedhjet e pĂ«rgjithshme parlamentare, qeveria e asaj kohe propozoi legalizimin e kapitalit tĂ« padeklaruar. NĂ« vitet 2011-2014 u falĂ«n gjoba dhe detyrime tĂ« vjetra pĂ«r tu pasuar mĂ« vonĂ« nĂ« 2019 me faljen e borxheve tĂ« energjisĂ«. Po ashtu, nĂ« vitet 2023-2024 qeveria ringjalli projektligjin pĂ«r amnistinĂ« fiskale pavarĂ«sisht se kishte kundĂ«r tĂ« gjithĂ« institucionet ndĂ«rkombĂ«tare si FMN, BB dhe Bashkimin Evropian.

“Ky model nuk Ă«shtĂ« rastĂ«si, por njĂ« strategji e pĂ«rsĂ«ritur elektorale, ku shteti pĂ«rdor politikĂ«n fiskale si mjet pĂ«r tĂ« blerĂ« tolerancĂ«n nĂ« vend qĂ« tĂ« ndĂ«rtojĂ« disipilinĂ«n fiskale” – ALTAX

Ekspertët e qendrës ALTAX argumentojnë se ky model duhet të ndalet urgjentisht pasi pasojat do të jenë rënda. 

“Do tĂ« rritet informaliteti sepse tatimpaguesit do priren tĂ« mos paguajnĂ« me shpresĂ« pĂ«r njĂ« ‘falje tjetĂ«r’. Po ashtu, do dĂ«mtohet barazia fiskale, sepse shteti i tĂ« ‘falurve’ nuk mund tĂ« jetĂ« kurrĂ« i drejtĂ« si dhe do tĂ« forcohet klientelizmi sepse falja fiskale po ndodh gjithnjĂ« para kutive tĂ« votimit” – ALTAX

A është kjo paqe, apo thjesht një qokë parazgjedhore që nxit padrejtësinë dhe dëmton sipërmarrësit korrektë? Kjo është pyetja që ngrihet sot, teksa ligji zbutet në kohë fushate.

The post Paqe fiskale apo qokë elektorale?! Bizneset 1,6 mld euro borxh ndaj shtetit appeared first on Faktoje.al.

Bilanci i ministrave ndër vite para drejtësisë, sa u paraqitën në SPAK dhe kush ka kallëzim penal

✇Faktoje
By: Nevila Gjata
14 April 2025 at 18:00

Kryeministri Edi Rama deklaroi nĂ« fund tĂ« muajit Shkurt se nga lista e gjatĂ« e ministrave ndĂ«r vite vetĂ«m dy prej tyre janĂ« tĂ« dĂ«nuar nga drejtĂ«sia. “NĂ« tre mandate kanĂ« qenĂ« rreth ose 60 ministra, numĂ«rojini pak. Dy ministra janĂ« dĂ«nuar nga mandati i parĂ«, njĂ«ri i PartisĂ« Socialiste, njĂ«ri i aleatit strategjik ndjesĂ« pastĂ« partia aleate strategjike, pastaj njĂ« i tretĂ« nĂ« paraburgim sot e gjithĂ« ditĂ«n por i padĂ«nuar ende qĂ« prezumohet i pafajshĂ«m sipas drejtĂ«sisĂ« europiane dhe njĂ« i katĂ«rt nĂ« arrati, zĂ«vendĂ«s kryeministri. 4, ok?”, Ă«shtĂ« shprehur Rama nĂ« rubrikĂ«n “sy me sy”. Kjo ishte e para, por jo e fundit deklaratĂ« e RamĂ«s pĂ«r korrupsionin dhe hetimet ndaj anĂ«tarĂ«ve tĂ« qeverisĂ« sĂ« tij.

Edhe nĂ« takimin e fundit me diasporĂ«n nĂ« Milano, Rama Ă«shtĂ« pĂ«rpjekur tĂ« relativizojĂ« perceptimin e pĂ«rcjellĂ« nga opozita se “gjysma e qeverisĂ« Ă«shtĂ« nĂ« burg”, duke ofruar mĂ« shumĂ« njĂ« kornizĂ« statistikore. NĂ« takimin me diasporĂ«n, Rama tha me pak fjalĂ« se hetimet ndĂ«r vite janĂ« arsye pĂ«r krenari dhe jo pĂ«r turp, pasi janĂ« rezultat i njĂ« drejtĂ«sie tĂ« pavarur.

Arsyeja

Politologu Ilir Kalemaj thotĂ« pĂ«r Faktoje.al se, “deklarata e RamĂ«s qĂ« kĂ«rkon tĂ« shfajĂ«sohet duke bĂ«rĂ« spin-in e zakonshĂ«m, pĂ«r tĂ« justifikuar akuzat e shumĂ«fishta ndaj anĂ«tarĂ«ve tĂ« tij tĂ« kabinetit, janĂ« thjesht pĂ«r efekt elektoral por nuk dihet çfarĂ« efektshmĂ«rie mund tĂ« kenĂ«â€.

Pse? “Kjo pasi Ă«shtĂ« nĂ« kontradiktĂ« termash si dhe sfumon logjikĂ«n elementare. Pra, nga njĂ«ra anĂ« SPAK si institucion Ă«shtĂ« krijuar dhe vijon tĂ« mbĂ«shtetet vetĂ«m nga PS dhe Rama si garant i tij dhe nga ana tjetĂ«r, mbi 90 pĂ«rqind e tĂ« akuzuarve tĂ« SPAK nĂ« nivelet e larta janĂ« ish-ministra, ish-deputetĂ« dhe ish-kryebashkiakĂ« tĂ« PS, duke filluar nga ish-bashkĂ«punĂ«torĂ«t mĂ« tĂ« ngushtĂ« tĂ« RamĂ«s si Tahiri, Ahmetaj dhe Beqaj”.

Nga ana tjetër, sipas tij, një aradhë e gjatë funksionarësh të lartë duke nisur nga Veliaj janë gjithashtu rrugës së përballjes me drejtësinë.

Kalemaj e ka një shpjegim të relativizimit të fenomenit.

“Nuk mund ta kapitalizosh SPAK dhe reformĂ«n nĂ« drejtĂ«si elektoralisht thjesht se sondazhet e nxjerrin kĂ«tĂ« organ tĂ« drejtĂ«sisĂ« tĂ« vlerĂ«suar nga qytetarĂ«t dhe njĂ«kohĂ«sisht tĂ« nĂ«nvleftĂ«sosh rolin dhe peshĂ«n e bashkĂ«punĂ«torĂ«ve tĂ« tu tĂ« dikurshĂ«m ose tĂ« tashĂ«m thjesht pĂ«r tĂ« marrĂ« vota”.

Fenomeni  

Rrethi i hetimeve dhe ndjekjeve penale ndaj zyrtarëve të lartë dhe ish-zyrtarëve në Shqipëri është zgjeruar ndjeshëm ndër vite, me një seri rastesh që përfshijnë emra të njohur të politikës shqiptare si ministra, deputetë, kryetar bashkie
 etj

Në morinë e hetimeve Faktoje.al i është referuar vetëm paraqitjeve publike në dyert e SPAK , kallëzimeve të raportuara nga opozita si dhe njoftimeve zyrtare të SPAK që prekin emra ministrash dhe ish-ministra nga viti 2013, sa kohë deklarata e Ramës i referohej vetëm ministrave ndër vite.

ÇfarĂ« ka ndodhur?

Duke përmendur vetëm dy ministra të dënuar dhe dy të tjerë (njëri në paraburgim dhe tjetri në arrati), Rama deri diku është përpjekur ta përdorë edhe si argument për një standard të lartë moral, por edhe institucional.

Por le të marrim vetëm ata që aktualisht janë në burg dhe për çfarë për të kuptuar se sa qëndron ky standard?

Rastet

Kërkim ndërkombetar Të dënuar Të pandehur Në gjykim/arrest me burg Arrest me burg
Arben Ahmetaj Lefter KokaSonila Qato Ilir BeqajErion Veliaj
Saimir Tahiri

Kryetari i BashkisĂ« sĂ« TiranĂ«s, Erion Veliaj, ndodhet nĂ« arrest me burg pasi ai dhe bashkĂ«shortja e tij Ajola Xoxe dyshohen nga SPAK se janĂ« ideatorĂ«t dhe zbatuesit e njĂ« skeme korruptive dhe pastrimi parash, me zanafillĂ« bashkinĂ« e TiranĂ«s. NĂ« fillimet e qeverisĂ« Rama, Veliaj (para se tĂ« zgjidhej kryetar bashkie) ka mbajtur prej dy vitesh postin e ministrit tĂ« PunĂ«s dhe Çështjeve Sociale. NjĂ« tjetĂ«r funksionar i lartĂ«, ish-zv.kryeministri Arben Ahmetaj ndodhet nĂ« kĂ«rkim ndĂ«rkombĂ«tar. Ndaj tij janĂ« ngritur akuza pĂ«r “pastrim parash”, “fshehje tĂ« pasurisĂ«â€ dhe “korrupsion pasiv”. Hetimet janĂ« shtyrĂ« tre herĂ« deri tani. Ndaj tij Ă«shtĂ« nĂ« zhvillim edhe njĂ« hetim pasuror, ku janĂ« sekuestruar disa prona

Në një tjetër çështje, SPAK ka kërkuar gjykimin për 11 të pandehur në aferën e SASPAC, përfshirë ish-ministrin Ilir Beqaj, i akuzuar për 6 vepra të rënda penale, ndër to korrupsion dhe mashtrim.

SPAK gjithashtu ka shpallur pretencën për ish-drejtoreshën e ARRSH, Sonila Qato, e akuzuar për shkelje të barazisë në tendera për një kontratë prej 19 milionë euro. Për të është kërkuar 1 vit burg dhe ndalim nga funksionet publike për 5 vite. Qato ka mbajtur edhe postin e Ministres për Mbrojtjen e Sipërmarrjes në vitin 2017.

Të dënuarit

Ish-ministri i Mjedisit, Lefter Koka, u dĂ«nua me 10 vite burg pĂ«r çështjen e inceneratorĂ«ve, por pĂ«rfitoi ulje dĂ«nimi nga gjykimi i shkurtuar, duke u dĂ«nuar pĂ«rfundimisht me 6 vite e 8 muaj. I njĂ«jti dĂ«nim vlen edhe pĂ«r çështjen e inceneratorit tĂ« Elbasanit. NdĂ«rkohĂ«, ish-ministri i BrendshĂ«m, Saimir Tahiri, u dĂ«nua me 5 vite burg pĂ«r “shpĂ«rdorim detyre”, i reduktuar nĂ« 3 vite e 4 muaj. Ai u lirua nĂ« qershor 2023, megjithĂ«se i kishin mbetur edhe 1 vit e 8 muaj nga dĂ«nimi. Akuzat mĂ« tĂ« rĂ«nda ndaj tij nuk u provuan.

Kallëzimet

Disa prej ministrave aktualĂ« apo ish kanĂ« dĂ«shmuar nĂ« SPAK rreth kallĂ«zimeve qĂ« janĂ« adresuar ndaj tyre kryesisht nga forcat politike kundĂ«rshtare, por ka edhe prej tyre (nĂ« njĂ« numĂ«r shumĂ« tĂ« pakĂ«t) qĂ« kanĂ« dĂ«shmuar edhe pa qenĂ« tĂ« kallĂ«zuar, si persona qĂ« kanĂ« dijeni mbi çështjet qĂ« po heton SPAK. Fenomeni ndĂ«r vite tregon gjithashtu se jo çdo kallĂ«zim apo denoncim ka qenĂ« i bazuar nĂ« prova, ndĂ«rsa PD-ja pĂ«r shkak edhe tĂ« luftĂ«s sĂ« brendshme ka qenĂ« e fragmentuar pa arritur tĂ« krijojĂ« njĂ« data bazĂ« se sa kallĂ«zime ka depozituar ndĂ«r vite dhe pĂ«r çfarĂ« konkretisht ndaj ministrave tĂ« qeverisĂ« “Rama”. TĂ« paktĂ«n njĂ« e tillĂ« nuk iu vu nĂ« dispozicion Faktoje.al deri nĂ« botimin e kĂ«tij artikulli.

Lista

Faktoje.al sjellë një listë emrash të ministrave aktualë dhe atyre ndër vite që janë paraqitur të paktën një herë në SPAK, si dhe atyre ndaj të cilëve ka pasur një kallëzim penal. Mbi 30% e listës së 65 ministrave (qysh prej vitit 2013) rezulton të ketë pasur të paktën një ballafaqim direkt ose indirekt me organet e drejtësisë. Ndërkohë, me probleme ligjore të theksuara deri më tani (të dënuar, pandehur, arrest me burg, në kërkim) rezultojnë 6

PĂ«rfundim

Referuar sa më sipër, deklaratën e kryeministrit Edi Rama se nga viti 2013 e deri më sot janë dënuar vetëm dy ministra, një tjetër ndodhet në paraburgim dhe një I katërt në arrati do ta kategorizojmë gjysmë të vërtetë  

Skedari i ministrave në raport me drejtësinë nga viti 2013

Skedari i ministrave në raport me drejtësinë nga viti 2013

Kërkim ndërkombëtarArrest me burgTë dënuar:Të pandehur Në gjykim/arrest me burg
Arben Ahmetaj Erion Veliaj Lefter Koka Sonila Qato Ilir Beqaj
Saimir Tahiri

Ministra aktualë që janë paraqitur në SPAK dhe/ose ndaj tyre ka një kallëzim penal

Edi Rama– (I kallĂ«zuar nga PD,ish-LSI)            Ulsi Manja – (I kallĂ«zuar nĂ« SPAK)
Belinda Balluku – (paraqitur nĂ« SPAK, e kallĂ«zuar nga PD)Blendi Gonxhe – (paraqitur nĂ« SPAK, i kallĂ«zuar)
Taulant Balla – (paraqitur nĂ« cilĂ«sinĂ« e personit qĂ« ka bĂ«rĂ« kallĂ«zimin, por Ă«shtĂ« gjithashtu i kallĂ«zuar nga PD)Ogerta Manastirliu – (paraqitur nĂ« SPAK, e kallĂ«zuar nga PD)
Anila Denaj – (paraqitur nĂ« SPAK)Pirro Vengu – (I kallĂ«zuar nĂ« SPAK)
Albana Koçiu– (E kallĂ«zuar nga PD)

Ish-ministra, aktualisht deputetë

Niko Peleshi (paraqitur në SPAK, i kallëzuar nga LSI)Nasip Naço (paraqitur në SPAK)
Elisa Spiropali (E kallëzuar nga PD)Blendi Klosi (I kallëzuar në SPAK)
Ermonela Felaj (Thirrur në SPAK bashkëshorti i saj)Edona Bilali (E kallëzuar në SPAK nga një ekspert IT)
Fatmir Xhafaj (I kallëzuar në SPAK nga PD)Petrit Vasili (paraqitur në SPAK)
Damian Gjiknuri (paraqitur në SPAK, i kallëzuar nga PD)Olta Xhaçka (Nën hetim, paraqitur në SPAK )
Eduard Shalsi (I kallëzuar në SPAK)Etilda Gjonaj (E kallëzuar nga PL)
Lindita Nikolla (E kallëzuar nga PD)


Ish ministra, por jo deputetë

Edmond Haxhinasto (paraqitur në SPAK)Elva Margariti (E kallëzuar në SPAK)
Edmond Panariti (I kallëzuar në SPAK)Erion Veliaj (arrest me burg)


Të larguar nga politika që janë paraqitur në SPAK

Shkëlqim Cani (paraqitur në SPAK)Ervin Mete (paraqitur në SPAK)
Sander Lleshaj (paraqitur në SPAK, i kallëzuar nga Myslim Murrizi)Sonila Qato (E pandehur, në gjykim, është paraqitur më heret për dëshmi)

The post Bilanci i ministrave ndër vite para drejtësisë, sa u paraqitën në SPAK dhe kush ka kallëzim penal appeared first on Faktoje.al.

Projeksionet për zgjedhjet 2025/ PS ruan shumicën, partitë e reja dalin në skenë

✇Faktoje
By: Nevila Gjata
8 April 2025 at 16:00

Kryeministri Edi Rama deklaroi tĂ« martĂ«n nĂ« rubrikĂ«n “sy mĂ« sy” se nuk parasheh ndryshim tĂ« mazhorancĂ«s zgjedhjet e ardhshme parlamentare.  “Tani qĂ« tĂ« jemi shumĂ« tĂ« qartĂ«; unĂ« nuk parashoh ndryshim tĂ« mazhorancĂ«s, tĂ« shumicĂ«s. PS do ta rifitojĂ« shumicĂ«n
”, tha Rama.

Mandatet  

Faktoje.al në bashkëpunim me ekspertin, Ilir Brasha, sjell një projeksion mbi numrin e mandateve që mund të marrin partitë pjesëmarrëse, edhe pse sistemi aktual zgjedhor në Shqipëri, ashtu siç është i ndërtuar, favorizon në mënyrë të qartë partitë më të mëdha, duke e bërë shumë më të vështirë për partitë e vogla, që të sigurojnë përfaqësim në Kuvend.

Ky fenomen vjen si pasojë e shpërndarjes së mandateve dhe mënyrës se si numërohen votat në nivel qarku.

Në parim, Ilir Brasha shpjegon se partia më e madhe (në këtë rast PS) zakonisht arrin të fitojë një numër më të madh mandatesh për një numër më të vogël votash për mandat, krahasuar me çdo parti tjetër që renditet më poshtë në garë. Që do të thotë se sa më e madhe të jetë partia, aq më efikase bëhet ajo në konvertimin e votave në mandate. E kundërta ndodh me partitë më të vogla, të cilat shpesh e kanë të pamundur të fitojnë një mandat, edhe kur kanë një numër të konsiderueshëm votash në total në shkallë vendi.

Zgjedhjet 2021

Një shembull konkret i këtij fenomeni u pa në zgjedhjet parlamentare të vitit 2021. Lëvizja Socialiste për Integrim, ndonëse mori rreth 107 mijë vota në rang kombëtar, ajo nuk arriti të sigurojë një përfaqësim proporcional me votat e saj (6.81% ose katër mandate)

Kjo ndodhi sepse votat e LSI-sĂ« ishin tĂ« shpĂ«rndara nĂ« tĂ« 12 qarqet duke mos arritur tĂ« pĂ«rqendrohen nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« t’i siguronin mandate. E kundĂ«rta ndodhi me PartinĂ« Socialdemokrate tĂ« Tom Doshit, e cila edhe me njĂ« numĂ«r mĂ« tĂ« vogĂ«l votash se LSI (35475 ose 2.25%) siguroi tre mandate falĂ« pĂ«rqendrimit tĂ« votuesve nĂ« qarqe tĂ« veçanta.

Skenari

I njëjti skenar pritet të ndodhë edhe në zgjedhjet parlamentare të vitit 2025. Edhe pse këtë herë kemi votën e emigrantëve, dhe një sistem me lista pjesërisht të hapura, parimi i shpërndarjes së mandateve mbetet i njëjtë dhe favorizon sërish partitë që arrijnë të përqendrojnë votën në qarqe të caktuara.

PĂ«rllogaritja

Kur mbeten rreth një muaj përpara zgjedhjeve, Ilir Brasha, i është referuar dy elementeve për të sjellë një projeksion të deritashëm mbi mandatet e deputetëve.

Sondazhi i fundit i pavarur që shërben si indicie e mirë për shpërndarjen e votave për partitë në vend është ai Barometrit. Brasha në këtë rast i është referuar rezultatit të Barometrit gjatë muajit Mars, me të dhënat e mbledhura gjatë muajit Shkurt, (tjetri publikohet një javë më pas).

Elementi i dytë janë rezultatet e zgjedhjeve parlamentare të vitit 2021. Pse jo lokalet e 2023? Sepse ato nuk ofrojnë një pasqyrë të saktë të mbështetjes për partitë në nivel kombëtar, pasi ndikohen ndjeshëm nga faktorë lokalë.

Ndaj dhe, për të krijuar një projeksion më të qëndrueshëm dhe realist për mënyrën se si mund të shpërndahen mandatet në zgjedhjet e ardhshme, eksperti Ilir Brasha ka bërë një përllogaritje bazuar tek rezultatet e sondazhit të Barometrit për muajin Shkurt me votat reale të fituara nga partitë kryesore në zgjedhjet parlamentare të vitit 2021.

Projeksioni në këtë rast merr parasysh jo vetëm përqindjet e mbështetjes nga sondazhi, por edhe realitetin elektoral shqiptar, ku shpërndarja gjeografike e votës, madhësia e qarqeve dhe sistemi zgjedhor ndikojnë drejtpërdrejt në ndarjen e mandateve.

Numrat

Sipas kësaj analize të kombinuar, eksperti Brasha përllogarit se (deri më tani) Partia Socialiste del përsëri forca e parë politike në vend, duke siguruar 75 mandate, që i japin asaj sërish shumicën në Kuvend (140 mandate në total).

Partia Demokratike, pavarësisht një rritjeje të lehtë të mbështetjes në sondazhe, (sipas përllogaritjeve të deritashme) arrin të sigurojë 54 mandate.

Megjithëse vota e emigrantëve dhe listat pjesërisht të hapura janë elementë të rinj që mund të kenë ndikim në rezultat, në këtë fazë kohore që jemi, ato nuk e ndryshojnë thelbin e përballjes: një mazhorancë për PS dhe një opozitë ende në kërkim të rritjes së ndikimit elektoral.

TĂ« vegjlit

Pozitive, pĂ«r ekspertin Ilir Brasha, duken rezultatet e partive tĂ« reja tĂ« cilat, sipas pĂ«rllogaritjeve tĂ« deritashme qĂ« ai ka bĂ«rĂ«, bashkĂ«risht sigurojnĂ« 11 mandate, pĂ«rkatĂ«sisht koalicioni “Nisma ShqipĂ«ria BĂ«het’ arrin tĂ« fitojĂ« 8 mandate, Partia “MundĂ«sia” 2 mandate dhe partia LĂ«vizja “BashkĂ«â€ 1 mandat.

Po të shikojmë votat sipas qarqeve, përveç Shkodrës dhe Kukësit që kryesohen nga koalicioni PD-ASHM, të gjitha të tjerat kryesohen nga PS.

Referuar gjithnjĂ« projeksioneve, mandatet nĂ« TiranĂ« ndahen, 18 pĂ«r PS-nĂ«, 13 pĂ«r PD-ASHN, 3 koalicioni “NISMA-SHB”, 2 “MUNDËSIA” dhe 1 “BASHKË”.

QarkuPSPD-ASHMNISMA-SHBMUNDËSIABASHKË
Tiranë1813321
Fier961  
Elbasan851  
Durrës851  
Korçë64   
Vlorë741  
Shkodër461  
Berat52   
Lezhë34   
Dibër32   
Gjirokastër31   
Kukës12   
Skenari 17554821
Skenari  269551051

Tabela 1: Projeksion, shpërndarja e mandateve sipas partive dhe qarqeve në zgjedhjet e 11 majit 2025.

Surprizat

Nga tabela më sipër,  vërejmë 2 skenarë që ka nxjerrë eksperti Brasha. Njëri na tregon që Partia Socialiste fiton zgjedhjet me 75 deputetë, pra siguron shumicën e qëndrueshme. Skenari i dytë lidhet me elementin e emigrantëve që votojnë për herë të parë nga jashtë, si dhe numri i të pavendosurve në rritje nëse i referohemi periudhës së mbajtjes së sondazhit të Barometrit.

Duke iu referuar dy  elementëve në fjalë, eksperti Brasha thotë se, situata mund të ndryshojë shumë lehtë në disfavor për PS-në. Që do të thotë se, nëse votat e emigrantëve dhe votat e të pavendosurve shkojnë për partitë e tjera dhe jo për PS-në, ato mund të krijojnë diferencën e nevojshme për fitimin e mandatit nga njëra anë të një partie x dhe humbjen lehtë të mandatit nga PS në anën tjetër. Sipas përllogaritjeve të ekspertit Basha, nëse këto dy elementë hyjnë fuqishëm në zgjedhje në favor të partive të tjera, PS mund të shkojë në kuotën e 69 mandateve.

Disfavori

Në një skenar  të dytë, sipas ekspertit Brasha, 6 mandate do të ishin në pikëpyetje për Partinë Socialiste. Pse? Sepse herësi i këtyre mandateve është shumë afër herësit të mandateve që mund të fitohen nga partitë e tjera.

Referuar kĂ«saj logjike, sipas BrashĂ«s, PS mandat mund ta humbĂ« 1 mandat nĂ« TiranĂ« duke shkuar pĂ«r koalicionin ‘NISMA-SHB’, njĂ« tjetĂ«r nĂ« Korçë duke shkuar pĂ«rsĂ«ri pĂ«r NISMA-SHB, si dhe nga njĂ« nĂ« qarqet e Fierit, Elbasanit dhe VlorĂ«s duke u shtuar si numĂ«r mandatesh pĂ«r PartinĂ« tjetĂ«r “MundĂ«sia”. NĂ« rastin e njĂ« mandati nĂ« Elbasan qĂ« mund tĂ« fitohet nga Partia “MundĂ«sia” mund tĂ« humbet ose nga PS ose nga PD-ASHM, sepse tĂ« dy herĂ«sat e mandatit tĂ« fundit janĂ« pĂ«rafĂ«rsisht tĂ« njĂ«jtĂ«. Por po ashtu PD-ASHM mund tĂ« fitojĂ« nĂ« kurriz tĂ« PS-sĂ« mandate nĂ« DurrĂ«s, DibĂ«r dhe GjirokastĂ«r.

Eksperti Brasha vĂ«ren se partitĂ« e reja nĂ« total mund tĂ« arrijnĂ« potencialisht 16 deputetĂ« nĂ« parlament, me NISMA-SHB qĂ« nĂ« njĂ« skenar tĂ« dytĂ« mund tĂ« kryesojnĂ« me 10 mandate, “MundĂ«sia” me 5 mandate dhe “BashkĂ«â€ me 1 mandat.

QarkuFitonHumbet
TiranëNISMA-SHBPS
FierMUNDËSIAPS
ElbasanMUNDËSIAPS ose PD-ASHM
DurrësPD-ASHMPS
KorçëNISMA-SHBPS
VlorĂ«MUNDËSIAPS
DibërPD-ASHMPS
GjirokastërPD-ASHMPS

PSD

Nga sondazhi i Barometrit i muajit Shkurt 2025, nuk rezultojnĂ« vota tĂ« konsiderueshme pĂ«r PartinĂ« Socialdemokrate dhe PartinĂ« “Koalicioni Euroatlantik” tĂ« cilat bazuar nĂ« kalkulime matematikore rezultojnĂ« pa asnjĂ« mandat deri mĂ« tani.

Por, duhet sjellë në vëmendje fakti se PSD nuk ka rezultuar e rëndësishme në sondazhe as në zgjedhjet e kaluara parlamentare, por në fund fitoi tre mandate deputeti.

E njëjta situatë, sipas ekspertit Brasha, pritet që të ndodhë edhe këto zgjedhje, ku PSD për shkak të votave të përqendruara mund të fitojë mandate deputeti në qarqet e Shkodrës, Lezhës dhe Tiranës, në kurriz të dy partive kryesore.

Ndërsa për Partinë Koalicioni Euroatlantik që përfaqësohet nga Lulzim Basha duhet të presim rezultatet e sondazheve të mëvonshme për të pasur një ide më të qartë se si do paraqiten dhe çfarë rezultati mund të marrin në zgjedhjet e 11 majit.

PĂ«rfundime

Ndërthurja e sondazhit të Barometrit për muajin Shkurt me votat e vitit 2021, tregojnë vetëm një projeksion paraprak, pra fotografi të momentit dhe jo se si do shkojnë saktësisht rezultatet zgjedhore. Sidoqoftë, projeksionet tregojnë se PS-ja, për të ruajtur shumicën e qëndrueshme, ndihet më shumë e kërcënuar nga partitë e reja.

Ndaj dhe, referuar dy skenarëve sa më sipër deklaratën e kryeministrit Edi Rama se parasheh marrjen e shumicës nga PS-ja këto zgjedhje do ta konsiderojmë deri tani si pjesërisht të vërtetë.

The post Projeksionet për zgjedhjet 2025/ PS ruan shumicën, partitë e reja dalin në skenë appeared first on Faktoje.al.

A mundet dikush të dhurojë më shumë se 1 milion lekë për një parti politike?

✇Faktoje
By: Jona Plumbi
14 March 2025 at 15:00

Financimi i partive politike dhe fushatave zgjedhore është një nga temat më të rëndësishme dhe njëkohësisht më pak të rregulluara nga ligjet shqiptare. Sasia e parave që shpenzohen nga partitë politike në fushata bëhet publike vetëm një vit pas përfundimit të procesit zgjedhor, duke ulur rëndësinë dhe efektin e zbulimeve, që mund të dalin nga ky auditim.

Errësira në të cilën zhvillohet aktiviteti ekonomik i partive politike, nuk i lejon qytetarët të kuptojnë dhe të vlerësojnë partitë politike bazuar mbi burimet nga financohen dhe sasinë e parave të shpenzuara në fushata. Shto këtu edhe një sistem gjobvënës jo funksional dhe aktiviteti financiar i partive politike, veçanërisht në zgjedhje, kthehet në një çorbë, që nuk gëlltitet.

Pavarësisht, ose mbase pikërisht, për shkak të paaftësisë së institucioneve për të monitoruar dhe hetuar financimet e partive politike, për këtë temë spekulimet janë të shumta.

NĂ« kĂ«tĂ« “betejĂ«â€ janĂ« futur edhe partitĂ« e reja qĂ« kandidojnĂ« nĂ« zgjedhjet parlamentare tĂ« 2025-Ă«s.

NĂ« njĂ« pĂ«rballje televizive mes kryetarit tĂ« PartisĂ« “MundĂ«sia”, Agron Shehaj dhe atij tĂ« NismĂ«s “ShqipĂ«ria BĂ«het”, Adriatik Lapaj, akuza tĂ« shumta u hodhĂ«n mes tĂ« dyve pĂ«r burimin e financimit tĂ« partive nĂ« fjalĂ«.

Shehaj akuzoi Lapajn se ky i fundit ka përfituar para nga aktiviteti i tij si avokat nga një kompani, administratori i të cilës më pas është hetuar për pjesëmarrje në organizatë kriminale.

Në anën tjetër, Lapaj akuzoi Shehajn se ky i fundit ka shkelur ligjin duke financuar partinë e tij me paratë e veta.

Ky fenomen për studiuesin Afrim Krasniqi sjell edhe njëherë në vëmendje problemin ligjor që Shqipëria ka për të vendosur standard për transparencën e financave të partive politike.

Sistemi aktual bazohet nĂ« mirĂ«besim dhe nĂ« deklarimin post-factum dmth aktorĂ«t politik deklarojnĂ« dy muaj pas zgjedhjeve shpenzimet e tyre elektorale dhe pastaj KQZ-ja verifikon vetĂ«m deklarimet e tyre dhe pĂ«rputhshmĂ«rine e tyre me faktet e marra pĂ«rmes sistemit tonĂ« bankar. I gjithĂ« sistemi i donacioneve informale nga antarĂ«sia, nga grupe lobuese, apo nga oligarkĂ«t apo forma tĂ« tjera ose dhurime ne natyre psh nuk deklarohet dhe Ă«shtĂ« i paverifikueshĂ«m nga KQZ-ja – Afrim Krasniqi, studiues, ISP.

Shehaj deklaroi se në llogarinë bankare të partisë së tij politike në Shkurt 2025 kishin mbetur 130 mijë euro, para të tijat personale që ai kishte hedhur në këtë llogari.

Lapaj tha se kjo ndalohet nga ligji, pasi në të kundërt çdo biznesmen mund të krijonte një parti personale.

“E dini ju qĂ« ta ndalon ligji kĂ«tĂ« gjĂ«? Pra ti po thua duhet njĂ« model politik ku biznesmenĂ«t hapin parti biznesi? Nuk e lĂ« ligji. 10 milionĂ« lekĂ« Ă«shtĂ« penalitet. Ligji tĂ« lejon deri nĂ« 10 milionĂ« lekĂ«. ËshĂ« ligji pĂ«r partitĂ« politike” – Adriatik Lapaj, kryetar i partisĂ« “ShqipĂ«ria BĂ«het”.

Për Agron Shehajn këto janë gënjeshtra.

ÇfarĂ« thotĂ« ligji dhe ekspertĂ«t

NĂ« fakt ligji pĂ«r partitĂ« politike nuk pĂ«rcakton njĂ« kufizim tĂ« fondeve, qĂ« mund t’i dhurohen njĂ« partie politike, pĂ«r sa kohĂ« ato deklarohen nĂ« formatet dhe llogaritĂ« e pĂ«rcaktuara.

Eksperti i ekonomisë, Zef Preçi shpjegon se Kodi Zgjedhor me ndryshimet që ka pësuar, ka përcaktuar edhe parashikime specifike ligjore në lidhje me burimet e financimit të fushates, por nuk ka parashikime të posaçme për periudhat jashtë kësaj fushate.

I vetmi kufizim ligjor pĂ«r sasinĂ« e parave qĂ« mund tĂ« derdhen pĂ«r njĂ« parti politike Ă«shtĂ« ai i Kodit Zgjedhor qĂ« pĂ«rcakton se “shuma qĂ« çdo person fizik ose juridik mund t’i japĂ« njĂ« subjekti zgjedhor, pĂ«rfshirĂ« kandidatĂ«t e tij, nuk mund tĂ« jetĂ« mĂ« e madhe se 1 milion lekĂ«, ose kundĂ«rvlera nĂ« sende apo shĂ«rbime”

Por ky kufizim vlen vetëm për periudhën 4 muaj përpara zgjedhjeve, që në rastin konkret matet prej datës 11 janar 2025.

NĂ«se kjo ndodh, atĂ«herĂ« Kodi Zgjedhor pĂ«rcakton se partia qĂ« ka kryer shkeljen “ndĂ«shkohet me gjobĂ« deri nĂ« 30 pĂ«r qind tĂ« shumĂ«s sĂ« dhuruar”.

Por nëse paratë hidhen në llogarinë bankare të partisë politike dhe shpenzohen përpara afatit 4 mujor të fushatës elektorale, për shembull për krijimin e degëve të partisë, atëherë kjo nuk ndalohet nga ligji.

NĂ« anĂ«n tjetĂ«r, nga 11 janari qĂ« pĂ«rkon me periudhĂ«n 4 muaj pĂ«rpara zgjedhjeve, partia “ShqipĂ«ria BĂ«het” e Adriatik Lapajt ka deklaruar nĂ« faqen e saj 784.8 Euro donacione.

PĂ«r donacionet me vlerĂ« mbi 100,000 lekĂ«, tĂ« cilave nuk i Ă«shtĂ« publikuar data e dhurimit, “ShqipĂ«ria BĂ«het” raporton 1,932,700 lekĂ« donacion dhe 1,246,234.86 lekĂ« dhurim nĂ« natyrĂ« pĂ«r takimet me diasporĂ«n.

Ajo që kuadri ligjor parashikon por as partitë e reja nuk e plotësojnë, është transparenca në çdo kohë e financave të partisë.

Gjithashtu kuadri ligjor parashikon njĂ« nivel tĂ« lartĂ« tĂ« transparencĂ«s, dmth detyrimin qĂ« subjekti zgjedhor “
tĂ« bĂ«jĂ« publike dhe tĂ« sigurojĂ« akses tĂ« plotĂ« e tĂ« pandĂ«rprerĂ« tĂ« tĂ« tretĂ«ve nĂ« bazĂ«n e tĂ« dhĂ«nave, ku subjekti zgjedhor regjistron dhurimet, huat ose kreditĂ« e pĂ«rfituara nga ai dhe kandidatĂ«t e tij, pĂ«r tĂ« gjitha vlerat e barabarta dhe mĂ« tĂ« larta se 50 mijĂ« lekĂ«â€ (Neni 92/1, pika 6)” – shpjegon Zef Preçi.

Pavarësisht parashikimeve dhe kufizimeve ligjore, Zef Preçi vlerëson se ato janë thjesht formale.

PavarĂ«sisht kĂ«tyre rregullave tĂ« shkruara nĂ« fuqi tĂ« ofruara me asistencĂ«n mĂ« tĂ« mirĂ« perendimore, zbatimi i tyre Ă«shtĂ« tejet formal. Pompimi i parave me origjine fondet publike, fondet private (biznesi) dhe fondet qĂ« vijnĂ« nga aktivitetet kriminale brenda dhe jashtĂ« vendit Ă«shtĂ« njĂ« fenomen evident qĂ« po shfaqet edhe nĂ« periudhen zgjedhore qĂ« kemi hyrĂ« – Zef Preçi.

Auditimi i këtyre financave bëhet nga KQZ-ja dhe përfundon rreth 1 vit pas zgjedhjeve dhe ky auditim, përveçse i vonuar, është edhe i pamjaftueshëm sipas Afrim Krasniqit.

Sistemi aktual bazohet nĂ« mirĂ«besim dhe nĂ« deklarimin post-factum dmth aktorĂ«t politik deklarojnĂ« dy muaj pas zgjedhjeve shpenzimet e tyre elektorale dhe pastaj KQZ-ja verifikon vetĂ«m deklarimet e tyre dhe pĂ«rputhshmĂ«rine e tyre me faktet e marra pĂ«rmes sistemit tonĂ« bankar. I gjithĂ« sistemi i donacioneve informale nga antarĂ«sia, nga grupe lobuese, apo nga oligarkĂ«t apo forma tĂ« tjera ose dhurime ne natyre psh nuk deklarohet dhe Ă«shtĂ« i paverifikueshĂ«m nga KQZ-ja – shpjegon ai.

Modele të tjera të kontrollit të financave

Afrim Krasniqi sugjeron se Shqipëria duhet të kishte mësuar nga modelet rajonale, përfshi edhe Kosovën, ku deklarimi bëhet përpara datës së zgjedhjeve dhe ku qytetari në ditën e votimit i gjykon aktorët politik edhe sa transparentë kanë qenë në financimin e tyre dhe sa i kanë respektuar ato kufizime që përcaktohen nga Kodi Zgjedhor.

Se paku do duhej qĂ« aktorĂ«t kryesorĂ« politik tĂ« merrnin modelet si ajo e Melonit nĂ« Itali ku partia politike deklaron çdo ditĂ« aktivitetet e veta dhe kostot pĂ«r to. Dhe sĂ« paku duhet ta bĂ«jmĂ« kĂ«tĂ« nĂ« ShqipĂ«ri pĂ«r aktivitete publike ose tĂ« lejonim mediat tĂ« marrĂ« pjesĂ« nĂ« kĂ«to aktivitete ose tĂ« lejonim monitoruesit e shoqĂ«risĂ« civile pĂ«r tĂ« monitoruar kĂ«tĂ« proces, gje qĂ« nuk ka ndodhur deri tani – argumenton Krasniqi

Sa i përket gjobitjes në rast të shkeljeve të rregullave ekzistuese për financimin e partive dhe fushatave elektorale, Afrim Krasniqi dhe Zef Preçi shpjegojnë se nuk ka efekt.

NĂ«se ne i marrim zgjedhjet e fundit lokale njĂ« sĂ«rĂ« kryebashkiakĂ«sh apo kandidatĂ« tĂ« tjerĂ« u dĂ«nuan nga KQZ financiarisht pĂ«r shkak tĂ« deklarimeve tĂ« parregullta, por nuk patĂ«n impakt nĂ« politikĂ«. Kjo do tĂ« thotĂ« se ata janĂ« tĂ« gatshĂ«m tĂ« paguajnĂ« gjobĂ«n pĂ«r sa kohĂ« kanĂ« marrĂ« mandatin dhe sigurojnĂ« pĂ«rfitime shumĂ« mĂ« tĂ« mĂ«dha pĂ«r shkak tĂ« angazhimit politik, – shpjegon Krasniqi.

Mendoj se sistemi ligjor i gjobitjes pĂ«r shkeljen e rregullave tĂ« financimit tĂ« partive politike nuk Ă«shtĂ« aspak efektiv. Kjo sepse ndĂ«shkimet janĂ« nĂ« shuma modeste dmth nĂ« disproporcion me dĂ«min qĂ« shkaktojnĂ« kĂ«to shkelje, si dhe nuk janĂ« aspak tĂ« lidhura me mundĂ«sinĂ« qĂ« pĂ«r kĂ«tĂ« shkak tĂ« devijojet vullneti i zgjedhĂ«sve, dmth kĂ«to dĂ«nime nuk pĂ«rfshijnĂ« mundĂ«sinĂ« e humbjes sĂ« mandatit nga partia/kandidati fitues nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« parregullt dhe duke pĂ«rdorur financimet e paligjshme – pĂ«rmbyll Zef Preçi.

Nisur nga kĂ«to tĂ« dhĂ«na, deklaratĂ«n e kreut tĂ« partisĂ« “ShqipĂ«ria bĂ«het”, Adriatik Lapaj do e konsiderojmĂ« pjesĂ«risht tĂ« vĂ«rtetĂ«.

The post A mundet dikush të dhurojë më shumë se 1 milion lekë për një parti politike? appeared first on Faktoje.al.

Rreth 6 mijĂ« mĂ«sues preken nga ndryshimi i rritjes sĂ« pagave. ÇfarĂ« ka ndodhur?

✇Faktoje
By: Ilda Hoxha
7 March 2025 at 14:50

NĂ« qershor tĂ« vitit 2024, Ministria e Arsimit miratoi rritjen e pagave pĂ«r mĂ«suesit, mesatarisht 18 mijĂ« lekĂ« tĂ« reja nĂ« muaj. Por ka pasur kundĂ«rshti nga sindikatat dhe ekspertĂ«t e arsimit, pĂ«r disa kategori mĂ«suesish. Sipas tyre, janĂ« rreth 6 mijĂ« mĂ«sues qĂ« (nga rritja) u Ă«shtĂ« ulur ajo qĂ« quhet “paga e grupit”, deri nĂ« 5 mijĂ« lekĂ« nĂ« muaj.

Nëpërmjet një reagimi në Facebook, deputetja e Partisë së Lirisë, Erisa Xhixho shprehu shqetësimin se 6500 mësues paguhen më pak se kolegët e tyre. Sipas saj, paga e tyre është ulur me 10 mijë lekë të reja në muaj.

“Siç e kam denoncuar prej muajsh, tĂ« paktĂ«n 6500 mĂ«sues nĂ« tĂ« gjithĂ« vendin paguhen mĂ« pak se kolegĂ«t e tyre, pĂ«r shkak tĂ« njĂ« VKM tĂ« qeverisĂ« qĂ« arsimin nuk e ka pasur kurrĂ« prioritet. VKM pĂ«r pagĂ«n e grupit penalizon mĂ«suesit qĂ« japin mĂ«sim nĂ« klasat fillore. Jo vetĂ«m qĂ« nuk u Ă«shtĂ« rritur paga, por u Ă«shtĂ« ulur me 10 mijĂ« lekĂ« tĂ« reja”, tha Xhixho.

Por, çfarĂ« ka ndodhur realisht me pagat e mĂ«suesve? NĂ« qershor tĂ« vitit 2024, me anĂ« tĂ« njĂ« VKM u pĂ«rcaktua rritja e pagave pĂ«r mĂ«suesit. Kjo rritje nisi prej 1 korrikut tĂ« vitit qĂ« lamĂ« pas. NĂ«pĂ«rmjet vendimit nr. 425, datĂ« 16.6.2024 u pĂ«rcaktua edhe struktura e pagĂ«s pĂ«r punonjĂ«sit e arsimit parauniversitar.  Struktura me ndryshimet pĂ«rbĂ«het nga: “Paga e grupit e cila parashikon katĂ«r nivele, pĂ«rkatĂ«sisht: Diplomat e arsimit tĂ« mesĂ«m tĂ« çdo niveli 8,000 lekĂ«; Bachelor Ă«shtĂ« 10,000 lekĂ«; Master Profesional ose tĂ« barasvlershme 12,000 lekĂ«; Master i Shkencave ose Profesional me 120 kredite, 14,000 lekĂ«â€.

Por sa ishte paga e grupit para se ky vendim të hynte në fuqi?  

VKM nr.175_dt.8.3.2017

M.D. mësuese e arsimit 9-vjeçar në Durrës prej më shumë se 25 vitesh thotë për Faktoje.al se paga e saj u rrit me 20 mijë lekë në muaj në korrik të 2024.

Mësuesja thekson se më parë merrte 63 mijë lekë në muaj dhe pas rritjes së pagave, ajo merr rreth 84 mijë lekë. Mirëpo sot, ajo thekson se kolegë të saj, të të njëjtin profil marrin diku të 5 mijë lekë më shumë.

Pse ka ndodhur kjo? 

Sindikatat

I pyetur nga Faktoje.al, Presidenti i Sindikatës së Pavarur të Arsimit të Shqipërisë, Nevrus Kaptelli, argumentoi se ka pasur rritje të pagave për të gjithë mësuesit, por ka ndryshuar vlera financiare e kategorisë së diplomës që ka mësuesi e cila përfshihet tek paga e grupit. 

“Nuk janĂ« ulur pagat. Pagat me vendimin e qershorit tĂ« vitit 2024 janĂ« rritur pĂ«r tĂ« gjithĂ« mĂ«suesit, por pĂ«r njĂ« kategori mĂ«suesish ku janĂ« rreth 6 mijĂ« mĂ«sues nĂ« tĂ« gjithĂ« ShqipĂ«rinĂ«, i Ă«shtĂ« ulur njĂ«ri element i pagĂ«s, Ă«shtĂ« ulur paga e grupit, paga qĂ« jepet pĂ«r diplomĂ«n. Ajo ka qenĂ« 14 mijĂ« lekĂ« tĂ« reja dhe nĂ« VKM e re ka shkuar pĂ«r ata qĂ« janĂ« nĂ« parashkollor me Bachelor ka shkuar 10 mijĂ« lekĂ« nga 14 mijĂ« lekĂ« dhe pĂ«r njĂ« kategori tjetĂ«r tĂ« mĂ«suesve, sipas nivelit tĂ« diplomave qĂ« kanĂ« mbaruar master profesional, Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« 12 mijĂ« lekĂ«.

ËshtĂ« ulur kjo, se pagat janĂ« rritur pĂ«r tĂ« gjithĂ«. Por kĂ«ta qĂ« ishin trajtuar pĂ«r shumĂ« vite me pagĂ« tĂ« barabartĂ« me kolegĂ«t e tjerĂ« dhe qĂ« ishin vlerĂ«suar njĂ«lloj diplomat, me 14 mijĂ« lekĂ« paga e grupit, tashmĂ« paguhen njĂ« kategori prej 6 mijĂ« mĂ«suesish me 12 mijĂ« lekĂ« paga e grupit, ajo qĂ« vlerĂ«son diplomĂ«n dhe njĂ« kategori tjetĂ«r paguhet me 10 mijĂ« lekĂ«â€, sqaron Kaptelli.

MĂ« tej ai shton se: “NĂ«se pĂ«rshembull merrnin 50 mijĂ« lekĂ« pagĂ« nĂ« muaj, u bĂ« 60 mijĂ«. Por, disa mĂ«sues marrin diku te 5 mijĂ« lekĂ« mĂ« shumĂ«, pĂ«r shkak tĂ« vlerĂ«simit tĂ« diplomĂ«s”.

6000 apo 6500 mësues?

Presidenti i Sindikatës, Nevruz Kaptelli, sqaroi se nga ky ndryshim preken rreth 6 mijë mësues në të gjithë Shipërinë edhe pse ka raportime për më shumë, deri në 6500. Nga Ministria e Arsimit nuk ka një përgjigje konkrete sa është numri që preket, por Kaptelli sqaroi se të dhënat për këtë shifër (6 mijë) i kanë marrë nga komunikimi me Zyrat Vendore Arsimore.

Ekspertët

Ndërsa, eksperti i arsimit, Ndriçim Mehmeti shprehet se më këtë ndryshim të bërë, mësuesve ua morën edhe atë shtesë që u bënë në korrik të vitit të shkuar.

“Kur u bĂ« VKM, kĂ«ta ripĂ«rcaktuan grupet, pagĂ«n e grupit. U bĂ«nĂ« VKM qĂ« u rriti pagat mĂ«suesve, kĂ«ta ua dhanĂ« me tĂ« majtĂ«n dhe ua morĂ«n me tĂ« djathtĂ«n. Ligji e thotĂ« qartĂ«, nga klasa 6-9 duhet tĂ« ketĂ« Master shkencor. Ky Ă«shtĂ« problemi i atyre qĂ« kanĂ« pĂ«rfunduar ciklin 3-vjeçar. Pra, kanĂ« qenĂ« shumĂ« qĂ« kanĂ« pĂ«rfunduar cikĂ«l 3-vjeçar dhe ata qĂ« kanĂ« pĂ«rfunduar kĂ«tĂ« cikĂ«l llogariten me 100 mijĂ« lekĂ«, por nuk kanĂ« bĂ«rĂ« masterin, prandaj po bĂ«jnĂ« masterin tani ata”, thotĂ« Mehmeti.

NĂ« ligjin 80/2015, “PĂ«r arsimin e lartĂ«â€ pĂ«rcaktohet se diplomat e programeve tĂ« studimit qĂ« kanĂ« zgjatur 3 vite (6 semestra), janĂ« ekuivalente me diplomat “Bachelor”. NdĂ«rsa diplomat e programeve tĂ« studimit, qĂ« kanĂ« zgjatur sĂ« paku 4 vite akademike (8 semestra) janĂ« ekuivalente me diplomat “Master i shkencave”.

Mehmeti shton se: “Penalizohen ata qĂ« kanĂ« mbaruar nĂ« GjirokastĂ«r, Elbasan, ShkodĂ«r dhe mĂ« pas edhe nĂ« VlorĂ« dhe Korçë 3-vjeçarin, kĂ«ta penalizohen. Sepse kĂ«ta nuk kanĂ« faj, diploma kĂ«tyre u thotĂ« mĂ«sues i arsimit parashkollor”.

Isa Halili nga Sindikata e Arsimit thekson se fillimisht u mendua si një lapsus nga ana e institucioneve, por edhe pas disa takimeve të bëra, mësuesit nuk janë paguar.

“Kjo ka ndodhur qĂ« nĂ« korrik 2024, ne nĂ« fillim e quajtĂ«m lapsus. Kemi bĂ«rĂ« disa takime, por mĂ«suesit nuk i kanĂ« marrĂ« lekĂ«t. Kemi kĂ«rkuar qĂ« mĂ«suesit tĂ« trajtohen te paga e grupit siç janĂ« trajtuar deri nĂ« qershor”, thotĂ« ai.

Por pse ky ndryshim? “Mendoj se kjo ka ardhur pĂ«r efekt ekonomik. Buxheti pĂ«r arsimin Ă«shtĂ« i ulĂ«t, 2.4%”, shprehet Halili.

Nga ana tjetër, presidenti i Sindikatës së Arsimit, Nevrus Kaptelli, thotë se kanë bërë dy takime me Ministrinë e Arsimit për këtë cështje, por nuk kanë marrë zgjidhje.

“Ne jemi marrĂ« vazhdimisht me zgjidhjen e kĂ«tij problemi dhe kemi bĂ«rĂ« dy takime me MAS. NĂ« takimin e dytĂ« tĂ« zhvilluar nĂ« fund tĂ« muajit nĂ«ntor 2024, tĂ« gjithĂ« ramĂ« dakord se do ta rregullojmĂ« kĂ«tĂ«. Ende nuk Ă«shtĂ« rregulluar problemi dhe nĂ« takimin qĂ« kemi bĂ«rĂ« para pak ditĂ«sh na Ă«shtĂ« thĂ«nĂ« qĂ« ky problem nuk mund tĂ« zgjidhet tani, sepse bie ndesh me ligjin zgjedhor, por kjo nuk Ă«shtĂ« nĂ« fakt e vĂ«rtetĂ«, sepse rregullon njĂ« padrejtĂ«si qĂ« u Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« mĂ«suesve. Po presim tĂ« kalojĂ« dhe kjo periudhĂ«â€, bĂ«n tĂ« ditur Kaptelli.

MAS

TĂ« kontaktuar nga Faktoje.al, burime zyrtare nĂ« MinistrinĂ« e Arsimit dhe Sportit deklarojnĂ« se nuk ka ulje page pĂ«r asnjĂ« mĂ«sues, por nuk dhanĂ« pĂ«rgjigje pĂ«r ndryshimet qĂ« janĂ« bĂ«rĂ« nĂ« atĂ« qĂ« quhet “paga e grupit”

“Ka vetĂ«m rritje me +180 mijĂ« lekĂ« nĂ« muaj mesatarisht”, thanĂ«  burime nĂ« MAS.

PĂ«rfundim

Nisur nga informacionet e grumbulluara dhe verifikimet e kryera, vendosĂ«m qĂ« deklaratĂ«n e zonjĂ«s Xhixho ta kategorizojmĂ« pjesĂ«risht tĂ« vĂ«rtetĂ«. ËshtĂ« e vĂ«rtetĂ« qĂ« njĂ« kategori mĂ«suesish paguhen mĂ« pak se kolegĂ«t e tyre, por paga e tyre nuk Ă«shtĂ« ulur nga sa merrin para sĂ« tĂ« hynte nĂ« fuqi vendimi i qershorit e aq mĂ« shumĂ« me 10 mijĂ« lekĂ« tĂ« reja, siç deklaron deputetja e PartisĂ« sĂ« LirisĂ«.

The post Rreth 6 mijĂ« mĂ«sues preken nga ndryshimi i rritjes sĂ« pagave. ÇfarĂ« ka ndodhur? appeared first on Faktoje.al.

Regjistrimi i diasporĂ«s nĂ« zgjedhje – si po e shfrytĂ«zon PS-ja boshllĂ«kun ligjor

✇Faktoje
By: Jona Plumbi
4 March 2025 at 16:36

Regjistrimi i diasporës për të votuar në zgjedhjet e 11 majit 2025 ka krijuar konfuzion lidhur me rolin që partitë politike duhet dhe mund të kenë në këtë proces. Kodi Zgjedhor, përpos përcaktimit me ligj të mënyrës teknike se si diaspora do të regjistrohet për të votuar, nuk ka rregulla specifike për angazhimin politik në këtë proces duke sjellë ngritjen e pretendimeve të ndryshme.

NjĂ« prej tyre Ă«shtĂ« ai i ngritur nga pĂ«rfaqĂ«suesi i lĂ«vizjes “Diaspora pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« e LirĂ«â€, Florian Haçkaj. NĂ« njĂ« dalje televizive ai e quajti shkelje tĂ« ligjit dhe rregullave angazhimin e partisĂ« nĂ« pushtet dhe kryetarĂ«ve tĂ« bashkive pĂ«r regjistrimin e diasporĂ«s nĂ« portalin e Komisionit Qendror tĂ« Zgjedhjeve.

Haçkaj denoncoi pjesëmarrjen e kryetarit të Bashkisë Korçë, Sotiraq Filo në procesin e regjistrimit të votuesve nga jashtë dhe ngriti shqetësimin se kjo asistencë partiake shkel mbrojtjen e të dhënave personale të votuesve.

“Kodi Penal neni 328 pika a) ka tĂ« bĂ«j pikĂ«risht me pĂ«rdorimin e administratĂ«s pĂ«r tĂ« mira zgjedhore. ËshtĂ« e papranueshme dhe e paligjshme nĂ« njĂ« vend normal, tĂ« dalĂ« zoti Niko Peleshi bashkĂ« me kryetarin e BashkisĂ« Korçë nĂ« njĂ« studio, qĂ« nuk e di a po e bĂ«n vullnetarisht apo paguhet Alba Service nĂ« Selanik, dhe shfaqin nĂ« video tĂ« gjithĂ« procesin sesi i ulin njerĂ«zit pĂ«rpara ekranit dhe i regjistrojnĂ« nĂ« sistemin PER, qĂ« Ă«shtĂ« diçka komplet private. Pra, dikush tjetĂ«r i hap Kodin, ka qasje nĂ« llogarinĂ« e tyre, i merr numrin e kartĂ«s sĂ« identitetit dhe kjo bĂ«het me funksionarĂ« publik” – Florian Haçkaj, Diaspora pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« e LirĂ«.

*imazh nga video e publikuar nga Niko Peleshi të regjistrimit në Selanik të shqiptarëve në platformën e KQZ

Milva Ikonomi, deputete e Partisë Socialiste, tha se ky proces regjistrimi i diasporës është krejt normal.

“Procesi i asistimit pĂ«r regjistrimin Ă«shtĂ« proces qĂ« i takon partive ta bĂ«jnĂ« sepse krijimi i regjistrit tĂ« diasporĂ«s po ndodh pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ«â€ – Milva Ikonomi, deputete PS.

Të angazhuar në këtë proces regjistrimi jashtë kufijve kanë qënë edhe disa ministra të kabinetit qeveritar.

*imazh nga videoja e publikuar nga ministrja Mirela Kumbaro nga udhëtimi në Athinë për regjistrimin e votuesve nga jashtë

Informacion zyrtar

Nisur nga kjo, Faktoje kërkoi informacion nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve dhe Komisioneri për të Mbrojtjen e të Dhënave Personale për atë se çfarë i lejohet partive politike dhe çfarë jo në këtë proces regjistrimi.

“Kodi Zgjedhor i RepublikĂ«s sĂ« ShqipĂ«risĂ« apo aktet nĂ«nligjore tĂ« nxjerra nga KQZ nuk parashikojnĂ« asnjĂ« rregull apo ndalim mbi ndihmĂ«n qĂ« mund tĂ« marrin votuesit nga jashtĂ« vendit gjatĂ« procesit tĂ« regjistrimit nĂ« platformĂ«n PER”. – KQZ pĂ«r Faktoje

E pyetur nga Faktoje nĂ«se Ă«shtĂ« nĂ« shkelje tĂ« rregullave tĂ« Kodit Zgjedhor dhe vendimeve tĂ« KQZ angazhimi i kryetarĂ«ve tĂ« bashkive gjatĂ« orarit zyrtar tĂ« punĂ«s nĂ« procesin e regjistrimit tĂ« votuesve nga jashtĂ«, KQZ tha se “nuk ka asnjĂ« parashikim ligjor qĂ« tĂ« pĂ«rcaktojĂ« kĂ«tĂ«â€.

Sa i përket aspektit teknik të regjistrimit, KQZ njoftoi Faktojen se nuk ka asnjë kufizim rregullator apo teknik mbi numrin e votuesve që mund të regjistrohen nga i njëjti kompiuter.

Mbrojtja e të dhënave personale

Për shqetësimin se ky proces regjistrimi i diasporës i asistuar nga partitë politike shkel privatësinë e të dhënave personale, Faktoje iu drejtua për sqarim Komisionerit për Mbrojtjen e të Dhënave Personale.

“Aksesi nĂ« tĂ« dhĂ«nat e zgjedhĂ«sve, me qĂ«llim qĂ« tĂ« konsiderohet i ligjshĂ«m duhet tĂ« kryhet vetĂ«m sipas parashikimeve tĂ« Kodit Zgjedhor tĂ« RepublikĂ«s sĂ« ShqipĂ«risĂ«â€. – Komisioneri pĂ«r tĂ« DrejtĂ«n e Informimit dhe Mbrojtjen e tĂ« DhĂ«nave pĂ«r Faktoje

“Sipas dispozitave tĂ« ligjit “PĂ«r mbrojtjen e tĂ« dhĂ«nave personale”, aksesi i tĂ« dhĂ«nave personale konsiderohet pĂ«rpunim dhe pĂ«rpunimi i tĂ« dhĂ«nave personale legjitimohet vetĂ«m nĂ«se plotĂ«sohet njĂ« nga kushtet e sanksionuara nĂ« nenin 6 tĂ« Ligjit. Sipas kĂ«tij neni tĂ« dhĂ«nat personale pĂ«rpunohen ndĂ«r tĂ« tjera vetĂ«m pĂ«r pĂ«rmbushjen e njĂ« detyrimi ligjor tĂ« kontrolluesit” – vijon pĂ«rgjigjja.

Nisur nga fakti se Kodi Zgjedhor nuk parashikon asnjĂ« rregull pĂ«r ndihmĂ«n qĂ« mund t’i jepet votuesve nga jashtĂ«, atĂ«herĂ« ky akses mund tĂ« konsiderohet jo ligjor.

Deklarata publike e KQZ dhe Komisionerit për mbrojtjen e të Dhënave

Pak ditë pas përgjigjes së ardhur në postën elektronike të Faktoje, Komisioneri për Mbrojtjen e të Dhënave Personale, Besnik Derivishi dhe Komisioneri Shtetëror i Zgjedhjeve, Ilirjan Celibashi dolën në një deklaratë të përbashkët publike.

NdĂ«r tĂ« tjera, dy komisionerĂ«t deklaruan se “partitĂ« politike dhe organizatat pĂ«rkatĂ«se duhet tĂ« mbledhin dhe tĂ« pĂ«rpunojnĂ« vetĂ«m ato tĂ« dhĂ«na qĂ« janĂ« absolutisht tĂ« nevojshme pĂ«r qĂ«llimet e regjistrimit tĂ« zgjedhĂ«sve”.

“Shtetasit duhet tĂ« informohen nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« qartĂ« se si dhe pĂ«r çfarĂ« qĂ«llimi do tĂ« pĂ«rpunohen tĂ« dhĂ«nat e tyre. TĂ« dhĂ«nat e mbledhura duhet tĂ« mbrohen me masa teknike dhe organizative tĂ« pĂ«rshtatshme pĂ«r tĂ« parandaluar qasjen e paautorizuar, shkatĂ«rrimin ose keqpĂ«rdorimin e tyre dhe tĂ« dhĂ«nat e mbledhura pĂ«r qĂ«llime regjistrimi nuk duhet tĂ« pĂ«rdoren pĂ«r qĂ«llime tĂ« tjera, si propaganda politike, pa marrjen e pĂ«lqimit tĂ« informuar tĂ« shtetasit” – vijon deklarata.

Në këtë deklaratë, përpunimi i të dhënave nga partitë politike, edhe pse nuk parashikohet në asnjë ligj shqiptar, është konsideruar i mundur nga komisionerët kur bëhet fjalë për qëllimin e regjistrimit të votuesve nga jashtë.

ÇfarĂ« thonĂ« ekspertĂ«t

ËshtĂ« mungesa e rregullimeve ligjore ajo qĂ« sipas studiuesit Afrim Krasniqi ka krijuar situatĂ«n ku sjellja e zyrtarĂ«ve pĂ«r regjistrimin e diasporĂ«s po interpretohet si shkelje etike dhe jo si shkelje ligjore.

Kodi Zgjedhor ndalon përdorimin në fushatë zgjedhore të administratës brenda orarit të punës por sipas ligjit të nënpunësit civil, funksionarët e zgjedhur, si rasti i kryetarit të Bashkisë së Korçës, nuk janë pjesë e administratës publike.

Afrim_Krasniqi_per-Faktoje

“UnĂ« mendoj qĂ« Ă«shtĂ« shkelje e dukshme ligjore pĂ«r sa kohĂ« qĂ« gjatĂ« orarit tĂ« punĂ«s, qytetari qĂ« nuk mban poste politike penalizohet, kurse zyrtarĂ«t e lartĂ« tĂ« cilĂ«t janĂ« zgjedhur politikisht pĂ«rkundrazi kanĂ« tĂ« drejtĂ« dhe veprojnĂ« brenda orarit zyrtar, pĂ«rdorin mjete zyrtare dhe keqpĂ«rdorin postet zyrtare nĂ« funksion tĂ« fushatĂ«s” – Afrim Krasniqi, Instituti i Studimeve Politike.

Kodi Zgjedhor e ndalon përdorimin e mjeteve, fondeve dhe materialeve të ndryshme, si dhe burimeve njerëzore të administratës publike në funksion të subjekteve zgjedhore, por që kjo të jetë e monitorueshme, do duhej një transparencë në kohë reale nga institucionet dhe partitë politike.

Krasniqi vlerĂ«son se kjo transparencĂ« duhet tĂ« kishte filluar prej 11 janarit – afati kur nisi regjistrimi i diasporĂ«s nĂ« zgjedhje – ku tĂ« pĂ«rfshihej agjenda e kryetarit tĂ« bashkisĂ«, angazhimi i tij nĂ« fushatĂ« dhe aktivitete elektorale, kostot financiare personale dhe tĂ« institucionit qĂ« mbulon, si dhe tĂ« dhĂ«na tĂ« tjera publike.

Kjo do i lejonte shoqërisë civile dhe vetë qytetarëve që të jenë të informuar nëse zyrtari abuzon apo jo me detyrën, thekson ai.

“Ne kemi edhe ministra tĂ« cilĂ«t i shohim nga monitorimi nĂ« rrjet qĂ« mĂ« shumĂ« rrinĂ« jashtĂ« ShqipĂ«rie sesa nĂ« ShqipĂ«ri dhe vijojnĂ« tĂ« jenĂ« ministra. NĂ« njĂ« vend serioz kjo nuk ndodh dhe nĂ« njĂ« vend serioz individĂ«t qĂ« kanĂ« poste tĂ« tilla duhet tĂ« japin dorĂ«heqjen dhe tĂ« pezullojnĂ« funksionin e tyre derisa tĂ« mbarojĂ« fushata elektorale” – vijon Krasniqi.

Diaspora për Shqipërinë e Lirë i tha Faktojes se ka depozituar denoncim për këto aktivitete në Prokurorinë e Përgjithshme dhe në Prokurorinë e Posaçme, SPAK.

PĂ«rfundim

Duket se kjo risi e zgjedhjeve të 11 Majit 2025 dhe mungesa e parashikimeve ligjore për këtë realitet të ri, ka krijuar boshllëk ligjor për veprimtari elektorale të funksionarëve jashtë vendit dhe përpunimin e të dhënave të votuesve, duke ngritur pikëpyetje të mëdha për sa të drejta janë ato.

Nisur nga këto të dhëna, deklarata publike të institucioneve dhe mendimi i ekspertëve, deklaratën e deputetes së Partisë Socialiste, Milva Ikonomi se asistenca nga partitë politike e votuesve nga jashtë në procesin e regjistrimit është krejt normale do e kategorizojmë gjysmë të vërtetë.

The post Regjistrimi i diasporĂ«s nĂ« zgjedhje – si po e shfrytĂ«zon PS-ja boshllĂ«kun ligjor appeared first on Faktoje.al.

Urdhri i Trump, SPAK s’preket financiarisht, por çfarĂ« ndodh me mbĂ«shtetjen politike?

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi
11 February 2025 at 16:00

Urdhri i presidentit Trump për pezullimin e të gjithë ndihmës ndërkombëtare të SHBA-ve prek dhjetra institucione në Shqipëri, por e gjithë vëmendja e politikës dhe mediave, u ndal tek SPAK. Edhe pse Prokuroria e Posaçme financohet nga buxheti i shtetit, ekspertët thonë se për SPAK-un diskutimi shkon përtej parave.

Esmeralda Topi

Më 20 janar presidenti amerikan Donald Trump firmosi urdhrin ekzekutiv që pezulloi të gjitha ndihmat financiare ndërkombëtare për 90 ditë në pritje të rishikimeve nga administrata e re.

Tre ditë pas urdhrit të Trump, anëtarja e kryesisë në Partinë Demokratike, Edit Harxhi, tha se ndërprerja e financimeve në Shqipëri prekte Prokurorinë e Posaçme dhe Byronë Kombëtare të Hetimit.

 “JanĂ« pezulluar tĂ« gjitha projektet, fondet ku pĂ«rfshihet dhe ndihma pĂ«r SPAK, BKH”, tha Harxhi gjatĂ« njĂ« interviste televizive.

Më 29 janar, Ambasada Amerikane në Shqipëri, përmes një njoftimi diplomatik dërguar Ministrisë për Evropën dhe Punët e Jashtme, informoi qeverinë për qëllimin e Urdhrit Ekzekutiv të SHBA-ve.

Dokumenti i siguruar nga Faktoje.al tregon se pezullimi i ndihmës financiare amerikane prek 61 institucionet e pushtetit vendor në Shqipëri, 16 ministri dhe dhjetëra institucione të tjera në vend. Por e gjithë vëmendja politike dhe ajo mediatike mbi pasojat e pezullimit të fondeve u përqendrua tek Prokuroria e Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar.

Financimi i SPAK

Prokuroria e Posaçme është institucion i pavarur që financohet nga buxheti i shtetit. Referuar të dhënave zyrtare të ministrisë së Financave, buxheti i SPAK për vitin që lamë pas ishte 1,3 miliardë lekë (referuar aktit të fundit normativ). Për këtë vit, buxheti i vënë në dispozicion të strukturës së posaçme kundër korrupsionit dhe krimit është rritur me 1 miliardë lekë.

Ndërsa në buxhetin afatmesëm për vitet 2026-2027 financat planifikojnë që SPAK të marrë 1,7 miliardë lekë për secilin vit.

“Prokuroria e Posaçme dhe Byroja KombĂ«tare e Hetimit (BKH), prej krijimit kanĂ« pasur mbĂ«shtetjen e partnerĂ«ve ndĂ«rkombĂ«tare, pĂ«rfshirĂ« Shtetet e Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s, tĂ« cilĂ«t kanĂ« dhĂ«nĂ« kontributin e tyre pĂ«rmes misioneve: OPDAT, ICITAP, DEA, FBI”, argumenton SPAK pĂ«r Faktoje.al, duke e vĂ«nĂ« theksin tek rĂ«ndĂ«sia qĂ« ka mbĂ«shtetja amerikane.

“MbĂ«shtetja e tyre Ă«shtĂ« tejet e rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r fuqizimin e punĂ«s sĂ« SPAK dhe konsiston kryesisht nĂ« trajnime, vizita studimore, pajisje tĂ« ndryshme teknike dhe sistemin e menaxhimit tĂ« çështjeve”, sqaron SPAK.

Fuqia politike e SPAK

Edhe ekspertët thonë se vëmendja e lartë ndaj SPAK-ut pas urdhrit të Trump lidhet me mbështetjen politike të SHBA-ve se sa atë financiare.

“NĂ« javĂ«t dhe muajt nĂ« vazhdim, kur SPAK dhe reforma tĂ« sulmohen pĂ«rsĂ«ri nga klasa politike, a do dalĂ« dikush nga Ambasada Amerikane ta mbrojĂ« SPAK-un dhe reformĂ«n? NĂ«se kjo mbĂ«shtetje politike nga SHBA nuk ndodh mĂ«, politika shqiptare do kuptojĂ« se SPAK nuk e ka mĂ« mbĂ«shtetjen e AmerikĂ«s dhe mund tĂ« bĂ«jĂ« hapa para pĂ«r ta kufizuar SPAK-un”, arsyeton studiuesi Ledion Kristafi.

“Por BE dhe Britania e Madhe kanĂ« marrĂ« tashmĂ« masa pĂ«r ta shmangur njĂ« tĂ«rheqje amerikane nga drejtĂ«sia nĂ« ShqipĂ«ri, kĂ«shtu qĂ« problemi do tĂ« shmanget nĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ«â€, pĂ«rfundon ai.

Krahas SHBA-ve, që kur sistemi i drejtësisë iu nënshtrua reformës thelbësore në vitin 2016, në krah të SPAK-ut ka qenë edhe Bashkimi Evropian. Në një reagim të posaçëm pas urdhrit të Trump, Delegacioni i Bashkimit Evropian në Tiranë theksoi vazhdimin e ndihmës për Shqipërinë, veçanërisht për reformën në drejtësi.

“Roli i SPAK-ut dhe pavarĂ«sia e tij nĂ« hetimin, ndjekjen penale dhe gjykimin e çështjeve komplekse tĂ« korrupsionit Ă«shtĂ« i njĂ« rĂ«ndĂ«sie kyçe“, thekson Delegacioni.

Bashkimi Evropian e ka mbështetur me 8 milionë euro SPAK-un që prej themelimit, përmes asistencës teknike.

“SPAK-u ka prodhuar rezultate tĂ« prekshme, duke kontribuar nĂ« pĂ«rpjekjet e pĂ«rgjithshme tĂ« ShqipĂ«risĂ« pĂ«r tĂ« krijuar njĂ« historik tĂ« besueshĂ«m nĂ« luftĂ«n kundĂ«r krimeve tĂ« rĂ«nda, krimit tĂ« organizuar dhe korrupsionit, pĂ«rfshirĂ« nĂ« nivel tĂ« lartĂ«â€œ, pĂ«rfundon reagimi i Delegacionit tĂ« Bashkimit Evropian nĂ« ShqipĂ«ri.

Prapavijë

Më 20 janar, presidenti amerikan Doland Trump firmosi urdhrin ekzekutiv për rivlerësimin dhe riorganizimin e ndihmës ndërkombëtare të Shteteve të Bashkuara.

“PauzĂ« 90-ditore nĂ« ndihmĂ«n pĂ«r zhvillimin e jashtĂ«m tĂ« Shteteve tĂ« Bashkuara pĂ«r vlerĂ«simin e efikasitetit programor dhe konsistencĂ«s me politikĂ«n e jashtme tĂ« Shteteve tĂ« Bashkuara.”, shkruhet nĂ« urdhĂ«r.

Pas kësaj, Sekretari i Shtetit, Marco Rubio, pezulloi të gjithë ndihmën ndërkombëtare të SHBA të financuar nga ose përmes Departamentit të Shtetit dhe Agjencisë së Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID) për shqyrtim.

“Ai po fillon njĂ« rishikim tĂ« tĂ« gjitha programeve tĂ« ndihmĂ«s ndĂ«rkombĂ«tare pĂ«r tĂ« siguruar qĂ« ato tĂ« jenĂ« efikase dhe nĂ« pĂ«rputhje me politikĂ«n e jashtme tĂ« SHBA nĂ«n agjendĂ«n ‘Amerika e Para”, sqaroi Tammy Bruce zĂ«dhĂ«nĂ«si i Departamentit tĂ« Shtetit, mĂ« 26 janar.

PĂ«rfundim

Nisur nga verifikimi i kryer, deklaratĂ«n e Edit Harxhit se ‘janĂ« pezulluar tĂ« gjitha projektet, fondet ku pĂ«rfshihet dhe ndihma pĂ«r SPAK, BKH”, e kategorizojmĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«.

The post Urdhri i Trump, SPAK s’preket financiarisht, por çfarĂ« ndodh me mbĂ«shtetjen politike? appeared first on Faktoje.al.

Berisha: Taksat e larta mbi naftën, shkak për çmimet e larta të produkteve

✇Faktoje
By: Jona Plumbi
6 February 2025 at 17:00

Kreu i Partisë Demokratike Sali Berisha akuzoi qeverinë se ka vendosur një nivel shumë të lartë taksash mbi naftën që rrit çmimin e tregëtimit të saj por ndikon njëkohëisht edhe në rritjen e çmimeve të produkteve për shqiptarët. Verifikimi i Faktoje tregon se Shqipëria hyn në 10 vendet me çmimin më të lartë të naftës në botë dhe se niveli i taksimit mbi naftën, krahasuar me Maqedoninë e Veriut dhe Kosovën është shumë më i lartë. Ekspertët argumentojnë sesi ky çmim sjell si pasojë rritjen e çmimit të produkteve për qytetarët.

Jona Plumbi

Në një konferencë mediatike, kryetari i Partisë Demokratike, Sali Berisha denoncoi çmimin e lartë të naftës në Shqipëri për shkak të taksave të larta dhe ndikimin e tij drejtpërdrejt në rritjen e çmimeve të produkteve për qytetarët.

Berisha krahasoi çmimin e naftës në Shqipëri me atë të vendeve fqinje, por edhe atyre europiane dhe botërore, që kanë një nivel shumë më të lartë të ardhurash për frymë.

“NĂ« 7 prill tĂ« dy viteve mĂ« parĂ« nafta nĂ« bursĂ« ka qenĂ« 97.2cent, nĂ« ShqipĂ«ri Ă«shtĂ« shitur me 228 lekĂ«, ose 2,2 euro. NĂ« mars tĂ« po kĂ«tij viti, nafta nĂ« Maqedoni shitej me 1.3 euro. NĂ« Slloveni shitej me 1.4 euro dhe nĂ« Austri me 1.35 euro. Nafta nĂ« Luksemburg shitej 1.1 euro, ndĂ«rsa nĂ« ShqipĂ«ri shitej 2.6 euro. Nafta nĂ« ShqipĂ«ri shitej 239 lekë ndĂ«rsa nĂ« SHBA atĂ« ditĂ« nafta shitej 0.8 dollarĂ«, pra pothuajse 3 herĂ« mĂ« lirĂ« se nĂ« ShqipĂ«ri”, deklaroi kryetari i demokratĂ«ve, Berisha.

Shkak për këtë çmim shumë herë më të lartë në Shqipëri, sipas tij, janë taksat e vendosura mbi naftën, që shkojnë deri në 113 lekë taksa për çdo litër naftë që shqiptarët ja paguajnë shtetit.

Nisur nga kjo deklaratë Faktoje vendosi të kryejë një verifikim të çmimit të naftës në Shqipëri.

Çmimi i naftĂ«s nĂ« ShqipĂ«ri krahasuar me shtete tĂ« tjera

Nga shifrat e Global Petrol Price rezulton se Shqipëria është një prej vendeve me çmimin më të lartë të naftës në botë.

E renditur e 10-ta, Shqipëria e shet naftën (173 lekë/litër) më shtrenjtë se të gjitha vendet e rajonit, Maqedonia e Veriut (112.5 lekë/litër), Serbia (165 lekë/litër), Mali i Zi (132 lekë.litër), Bosnjë Hercegovina (122 lekë/litër).

Nga një vëzhgim në terren të datës 9 Janar shihet se nafta në Shqipëri në pikat e karburantit tregëtohej me 175lekë/litër, ndërsa në Karolinën e Veriut në SHBA, me 84 lekë/litër (0.89$), dy herë më pak se në Shqipëri.

çmimi i naftës në Tiranë, 9 Janar 2025
çmimi i naftës në Karolinën e Veriut, USA 9 Janar 2025

Sa i përket shifrave të referuara nga Berisha, Faktoje vërtetoi se nafta në datën 4 Prill 2022 në bursë kushtonte 97 dollarë për fuçi. E përkthyer në litra, ky çmim është 60 cent ose 55 lekë për litër.  Në Shqipëri, vetëm dy ditë më vonë, në 6 Prill 2022 nafta shitej me 228 lekë/litër.

Ndërkohë, në po të njëjtën datë, 6 Prill 2022, çmimi i naftës në Maqedoninë e Veriut ishte 130 lekë/ litër (82 MKD).

Në mars të vitit 2022, nafta në shtetin fqinj të Maqedonisë së Veriut është shitur në rastin më të mirë me rreth 120 lekë/litër (75.3 MKD) dhe në rastin më të keq me 154 lekë/litër (97 MKD).

Ndërkohë në Shqipëri, çmimi i naftës në mars të po atij viti u vendos nga Bordi i Transparencës, në rastin më të mirë me 197 lekë/litri dhe në rastin më të keq 245 lekë/litri. Në Slloveni çmimi i naftës shitej me 185 lekë/litër (1.54 euro) në mars të 2022-shit, ndërsa në Austri ky cmim ishte mesatarisht 210 lekë/litër (1.75 euro).

Viti 2022 përkon me sanksionet e vendosura nga Bashkimi Europian ndaj Rusisë për shkak të luftës në Ukrainë. Kjo solli rritjen e cmimit të naftës në të gjithë botën. Pavarësisht kësaj, shifrat tregojnë se çmimi i naftës në Shqipëri ishte më i lartë krahasuar me vendet fqinje apo botërore.

Taksat mbi naftën

Shkak për çmimin e lartë të naftës, Luigj Aliaj nga Shoqata e Shoqërive të Hidrokarbureve gjithashtu njeh nivelin e lartë të taksimit. Sipas tij ngarkesa tatimore në total mund të arrijë nga 100 deri në 120 lekë/litër, pasi ndryshon nga kursi i këmbimit, çmimi i blerjes në bursë dhe inflacioni.

“Arsyeja e vendosjes sĂ« taksave kaq tĂ« larta ka qenĂ« se ndĂ«r vite shteti duke parĂ« dobĂ«si nĂ« mbledhjen e taksave ka gjetur karburantet si mĂ«nyrĂ« mĂ« tĂ« thjeshtĂ« pĂ«r tĂ« mbledhur taksa. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye ShqipĂ«ria ka taksa tĂ« çuditshme qĂ« askush nĂ« botĂ« nuk i ka si pĂ«r shembull taksa pĂ«r pĂ«rdorim rruge, taksa pĂ«r pompat, pĂ«r skanim, apo pĂ«r rilicensim” – Luigj Aliaj, Shoqata e ShoqĂ«rive tĂ« Hidrokarbureve

*faksimile e taksave mbi naftën të publikuara nga kreu i PD, Sali Berisha

Verifikimi i Faktoje tregon se në Maqedoninë e Veriut vlera e taksave mbi naftën përllogaritet të jetë 46.5 lekë/litër.

Depozitim9.7 lekë/litër
Transport1.6 lekë/litër
Taksë mjedisi0.048 lekë/litër
Kompensim për rezerva të detyrueshme0.48 lekë/litër
Akciza24.76 lekë/litër
TVSH 10%9.95 lekë/litër
Totali i taksave46.5 lekë/litër
*taksat mbi naftën në Maqedoninë e Veriut

Çmimi tavan i shitjes sĂ« naftĂ«s nĂ« MaqedoninĂ« e Veriut nĂ« 13 janar 2025 u pĂ«rcaktuar nga Komisioni Rregullator tĂ« ishte 117.40 lekĂ«/ litĂ«r.

Nga këto të dhëna rezulton se vlera e taksave të naftës në Shqipëri është thuajse sa çmimi tavan i shitjes së naftës në Maqedoninë e Veriut.

Në anën tjetër, në Kosovë taksat mbi naftën janë dy. Akciza që kushton 0.36 lekë për litër naftë dhe TVSH-ja 18% që arrin në vlerën 24 lekë. Në total vlera e taksave llogaritet rreth 60 lekë për litër naftë.

Tatimi doganor vlen vetĂ«m pĂ«r rastet kur nafta importohet nga vende me tĂ« cilat Kosova nuk ka njĂ« marrĂ«veshje tĂ« tregĂ«tisĂ« sĂ« lirĂ«. Aktualisht Kosova ka marrĂ«veshje me vendet e bashkimit Europian, CEFTA-n, EFTA-n, TurqinĂ« etj. Çmimi i naftĂ«s nĂ« KosovĂ« nĂ« Janar arriti vlerĂ«n 154.49 lekĂ«/litĂ«r.

Ndikimi i çmimit të naftës tek produktet

Eksperti i ekonomisë, Eduart Gjokutaj, liston disa arsye të ndikimit të drejtpërdrejtë por edhe të tërthortë të lidhjes mes çmimit të naftës dhe çmimit të produkteve në Shqipëri si rritja e kostove të transportit, ndikimi në prodhimin e brendshëm, efekti domino në tregun e importeve dhe eksporteve, inflacioni dhe fuqia blerëse si dhe impakti në sektorët e tjerë ekonomik.

Ai shpjegon për Faktoje se kur çmimi i naftës rritet për shkak të taksave të larta, kostot e transportit rriten ndjeshëm. Këto kosto transmetohen te bizneset, të cilat më pas i kalojnë konsumatorit përmes çmimeve më të larta të produkteve.

“SektorĂ«t si bujqĂ«sia varen shumĂ« nga nafta pĂ«r pajisjet, makineritĂ« dhe transportin. Rritja e çmimit tĂ« naftĂ«s ndikon drejtpĂ«rdrejt nĂ« çmimet e produkteve bujqĂ«sore. Taksat e larta mbi naftĂ«n krijojnĂ« njĂ« zinxhir efektesh nĂ« ekonomi, duke rritur kostot e transportit dhe prodhimit dhe duke çuar nĂ« rritje tĂ« pĂ«rgjithshme tĂ« çmimeve tĂ« produkteve dhe shĂ«rbimeve. Kjo ndikon drejtpĂ«rdrejt nĂ« mirĂ«qenien e qytetarĂ«ve dhe mund tĂ« pengojĂ« konkurrencĂ«n ekonomike tĂ« vendit” – Eduart Gjokutaj, ekspert ekonomie.

Për të zbutur këtë ndikim, mund të konsiderohen masa si ulja e taksave mbi naftën, diversifikimi i burimeve të energjisë, apo stimulimi i prodhimit lokal për të ulur varësinë nga importet, sugjeron ai.

PĂ«rfundim

Nisur nga këto të dhëna, deklaratën e kryetarit të Partisë Demokratike Sali Berisha lidhur me çmimin e naftës në Shqipëri si më të lartin në rajon dhe më gjerë, e shkaktuar nga niveli i lartë i taksave të vendosura të cilat prekin jo vetëm përdoruesit e automjeteve por edhe sjellin si pasojë direkte rritjen e çmimeve të konsumit për qytetarët e kategorizojmë si të vërtetë.

The post Berisha: Taksat e larta mbi naftën, shkak për çmimet e larta të produkteve appeared first on Faktoje.al.

Shqipëria e fundit në Europë për shpenzimet shëndetësore për frymë

✇Faktoje
By: Ilda Hoxha
29 January 2025 at 17:20

Sektori shëndetësor në Shqipëri është i keqfinancuar dhe janë qytetarët ata që i vuajnë pasojat. Një raport i OECD tregon se Shqipëria ka shpenzimet më të ulëta shëndetësore për frymë në Europë, me vetëm 734 Euro ose 5 herë më pak se vendet e Europës. Ekspertët e shëndetësisë theksojnë se duhet së paku dyfishim i buxhetit në këtë sektor.

Në një deklaratë për mediat më 21 janar të këtij viti, drejtuesi i Departamentit të Shëndetësisë në PD, Ilir Alimehmeti deklaroi se Shqipëria ka shpenzimet shëndetësore për frymë më të ulëta në Europë. Mjeku i referohet një raporti të OECD, ku thekson se shpenzimet për frymë janë vetëm 734 Euro në vit.

“Mali i Zi shpenzon 217% mĂ« shumĂ« se ShqipĂ«ria, ose 1593 Euro pĂ«r frymĂ« nĂ« vit. Serbia shpenzon 207% mĂ« shumĂ« se ShqipĂ«ria, ose 1517 Euro pĂ«r frymĂ« nĂ« vit. Maqedonia e Veriut shpenzon 56% mĂ« shumĂ« se ShqipĂ«ria, ose 1142 Euro pĂ«r frymĂ« nĂ« vit. BosnjĂ«-Hercegovina shpenzon 46% mĂ« shumĂ« se ShqipĂ«ria, ose 1072 Euro pĂ«r frymĂ« nĂ« vit. Turqia shpenzon 36% mĂ« shumĂ« se ShqipĂ«ria, ose 1000 Euro pĂ«r frymĂ« nĂ« vit”, deklaroi Alimehmeti.

ÇfarĂ« thotĂ« raporti i OrganizatĂ«s pĂ«r BashkĂ«punim dhe Zhvillim Ekonomik (OECD)?

Në raportin e publikuar nga OECD në vitin 2024, por që i referohet vitit 2022, situata për Shqipërinë është shqetësuese. Referuar raportit, shpenzimet për shëndetësinë në Shqipëri janë më pak se 800 Euro (më saktë 734) për frymë, duke u renditur në vend të fundit në Europë. Në vendet e rajonit që ka shpenzimet më të larta për Shëndetësinë renditet Mali i Zi me 1593 Euro për frymë, ndjekur nga Serbia me 1517 Euro për frymë në vit. Pas tyre, renditet Maqedonia e Veriut me 1142 Euro për frymë në vit, ndjekur nga Bosnjë-Hercegovina me 1072 Euro për frymë në vit.

“NĂ« disa vende jashtĂ« BE-sĂ«, shpenzimet pĂ«r shĂ«ndetĂ«si ishin shumĂ« mĂ« tĂ« vogla. Turqia shpenzonte vetĂ«m rreth 1,000 EUR pĂ«r frymĂ«, ndĂ«rsa nĂ« ShqipĂ«ri kjo shifĂ«r ishte mĂ« pak se 800 EUR. Kjo do tĂ« thotĂ« se shpenzimet pĂ«r shĂ«ndetĂ«si nĂ« vendet me tĂ« ardhura tĂ« larta nĂ« EvropĂ«n PerĂ«ndimore dhe Veriore mund tĂ« jenĂ« mbi 5 herĂ« mĂ« tĂ« larta se nĂ« disa vende me shpenzime tĂ« ulĂ«ta nĂ« EvropĂ«n Qendrore, Lindore apo Jugore”, nĂ«nvizon raporti.

Ndërkohë, Zvicra qëndron në krye të vendeve për nivelin e lartë të shpenzimeve shëndetësore për frymë, konkretisht 5,630 Euro. Pas saj renditet Norvegjia me 5,376 Euro.

“NdĂ«r vendet e BE-sĂ«, shpenzimet pĂ«r shĂ«ndetĂ«si nĂ« Gjermani (5,317 Euro) ishin 50% mbi mesataren e peshĂ«s sĂ« popullsisĂ« sĂ« BE-sĂ« prej 3,533 Euro.

Shpenzimet pĂ«r shĂ«ndetĂ«si nĂ« Austri dhe HolandĂ« ishin gjithashtu tĂ« paktĂ«n 25% mĂ« tĂ« larta se mesatarja e BE-sĂ«. Shpenzimet pĂ«r shĂ«ndetĂ«si pĂ«r frymĂ« nĂ« BE ishin mĂ« tĂ« ulĂ«tat nĂ« Hungari, Kroaci, Bullgari dhe Rumani, me mĂ« pak se 1,900 Euro pĂ«r person”, thuhet nĂ« raport

Pjesë nga raporti i OECD

PĂ«r drejtuesen e organizatĂ«s “Together for Life”, Eglantina Bardhi, ky raport Ă«shtĂ« njĂ« tregues i vĂ«rtetĂ« i gjendjes sĂ« sistemit shĂ«ndetĂ«sor nĂ« ShqipĂ«ri.

“Ne kemi 15 vite qĂ« ngremĂ« zĂ«rin pĂ«r nĂ« buxhet jashtĂ«zakonisht tĂ« ulĂ«t nĂ« sektorin e shĂ«ndetĂ«sisĂ«. Ne kemi njĂ« buxhet mĂ« pak se 3% tĂ« GDP-sĂ«, çka do tĂ« thotĂ« se krahasuar me vendet e rajonit jemi gati 3-fish mĂ« pak se Serbia, 2-fish mĂ« pak se vendet e tjera nĂ« rajon dhe krahasuar me vendet europianĂ« Ă«shtĂ« 5 herĂ« mĂ« pak.  Shpenzimet pĂ«r frymĂ« janĂ« jashtĂ«zakonisht tĂ« vogla. Ky keqfinancim i sektorit tĂ« shĂ«ndetĂ«sisĂ« bie drejtpĂ«rdrejt nĂ« kurriz tĂ« pacientĂ«ve”, argumenton Bardhi pĂ«r Faktoje.al

Më tej, ajo thekson se probleme të tjera që ndeshen në shëndetësi janë keqmenaxhimi dhe korrupsioni në këtë sistem. Sipas Bardhit, sektori i shëndetësisë kërkon më shumë financim, pasi ata që po i vuajnë pasojat janë qytetarët.

“Sektori i shĂ«ndetĂ«sisĂ« kĂ«rkon njĂ« dyfishim tĂ« buxhetit ose edhe mĂ« shumĂ«, qĂ« tĂ« paktĂ«n tĂ« jemi tĂ« krahasueshĂ«m me vendet e rajonit. KĂ«rkohet gjithashtu njĂ« mirĂ«menaxhim i kĂ«tij buxheti, padiskutim kĂ«rkohet edhe njĂ« luftĂ« kundĂ«r korrupsionit nĂ« sektorin e shĂ«ndetĂ«sisĂ«. FatkeqĂ«sisht Ă«shtĂ« faktuar si sektori mĂ« i korruptuar, pas atij tĂ« drejtĂ«sisĂ« dhe kjo rĂ«ndon padiskutim situatĂ«n e pacientĂ«ve”, thotĂ« drejtuesja e “Together for Life”, Eglantina Bardhi.

Shifrat

Për vitin 2025, buxheti për Ministrinë e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale është në vlerën e 103 miliardë e 375 milionë lekëve. Ministrja e Shëndetësisë, Albana Koçiu ka deklaruar se për herë të parë në historinë e Shqipërisë, buxheti i MSHMS tejkalon vlerën e 1 miliardë eurove.

Mirëpo, sipas ekspertëve të shëndetësisë, buxheti për shëndetësisë duhet të jetë dyfish, në mënyrë që të përmirësohet shërbimi ndaj qytetarëve.

PĂ«rfundim

Nga informacionet e grumbulluara dhe shqyrtimi i raportit, vendosëm që deklaratën e kreut të Departamentit të Shëndetësisë në PD, Ilir Alimehmeti ta kategorizojmë të vërtetë.

The post Shqipëria e fundit në Europë për shpenzimet shëndetësore për frymë appeared first on Faktoje.al.

Buxheti për arsimin 2024 më i ulëti në 11 vitet e fundit

✇Faktoje
By: Jona Plumbi
17 January 2025 at 17:00

Buxheti për arsimin i përcaktuar nga qeveria socialiste është i një niveli shumë të ulët. Kjo ishte akuza e ngritur nga zëvendës presidentja e Partisë së Lirisë, Erisa Xhixho. Si provë për këtë ajo krahasoi Shqipërinë me vendet e rajonit dhe iu referua një raporti të UNESCO-s. Verifikimi i Faktoje vërtetoi se buxheti për arsimin në 2024-ën ishte më i ulëti në 11 vitet e fundit. Shqipëria u rendit e fundit në rajon për nivelin e financimit të arsimit si përqindje e prodhimit të brendshëm bruto.

Jona Plumbi

Zëvendës presidentja e Partisë së Lirisë Erisa Xhixho në një deklaratë për media akuzoi qeverinë se buxheti për arsimin financohet në nivel shumë të ulët.

Duke referuar njĂ« raport tĂ« publikuar nga UNESCO, Xhixho theksoi se ShqipĂ«ria ka shĂ«nuar ‘njĂ« pĂ«rkeqĂ«sim progresiv tĂ« raportit mes shpenzimeve pĂ«r arsimin, me buxhetin dhe prodhimin e brendshĂ«m bruto’.

“UNESCO konkludon se ShqipĂ«ria duhet urgjentisht tĂ« pĂ«rmirĂ«sojĂ« financimin nĂ« sektorin e arsimit dhe pĂ«r njĂ« shpĂ«rndarje mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« burimeve. VetĂ«m pak ditĂ« mĂ« parĂ« buxhetit tĂ« pamjaftueshĂ«m pĂ«r arsimin qeveria i hoqi edhe 700 milionĂ« lekĂ«. GjatĂ« vitit qĂ« lamĂ« pas arsimi nĂ« ShqipĂ«ri Ă«shtĂ« financuar sa 2.29% e PBB niveli mĂ« i ulĂ«t i tĂ« gjitha vendeve tĂ« ballkanit dhe shumĂ« larg premtimit mashtrim tĂ« kĂ«saj qeverie nĂ« 2013-Ă«n e cila premtoi se ky buxhet do tĂ« shkonte nĂ« 5% tĂ« Prodhimit tĂ« BrendshĂ«m Bruto.” – Erisa Xhixho, zv.presidente, Partia e LirisĂ«.

Nisur nga kjo deklaratë Faktoje bëri një verifikim të financimit të arsimit në Shqipëri dhe raportin e saj me shpenzimet buxhetore dhe prodhimin e brendshëm bruto.

NĂ« raportin e UNESCO, referuar nga Xhixho, thuhet se ‘shpenzimet qeveritare pĂ«r arsimin janĂ« mjaft tĂ« ulĂ«ta nĂ« raport me PBB-nĂ« dhe tĂ« ulĂ«ta nĂ« krahasim me vendet e tjera tĂ« Ballkanit’.

“Shpenzimet pĂ«r arsimin janĂ« rritur gjatĂ« dekadĂ«s sĂ« fundit, por me njĂ« ritĂ«m mĂ« tĂ« ulĂ«t sebuxheti total i qeverisĂ« ose PBB-ja.

Shpenzimet për arsimin ishin afër 12% të
buxhetit tĂ« qeverisĂ« dhe 3.5% tĂ« PBB-sĂ« nĂ« fillim tĂ« viteve 2010, por mund tĂ«zbresin nĂ« 9.5% tĂ« buxhetit tĂ« planifikuar pĂ«r vitin 2023.”

–  – UNESCO, Analiza pĂ«r Sektorin e Arsimit

Buxheti për arsimin në Shqipëri

Për të dhënë një pasqyrë më të plotë të financimit qeveritar për arsimin, Faktoje përfshiu në analizë edhe buxhetin e vitit 2024 dhe atë të miratuar së fundmi për vitin 2025.

Shifrat tregojnë se viti 2024 shënoi nivelin më të ulët të financimit për arsimin si përqindje e prodhimit të brendshëm bruto, në 11 vjet.

Deklarata e Xhixhos, se “buxhetit tĂ« pamjaftueshĂ«m pĂ«r arsimin qeveria i hoqi edhe 700 milionĂ« lekĂ«â€, lidhet me ndryshimin nĂ« buxhet qĂ« qeveria bĂ«ri nĂ« muajin dhjetor 2024 pĂ«rmes njĂ« akti normativ.

Sipas këtij vendimi, buxheti për arsimin e lartë të vitit 2024, nga 55,753,566 lekë shkoi në 55,000,186 lekë, duke e ulur buxhetin e arsimit në total me 753 milionë lekë.

Nëse krahasojmë rritjen e shpenzimeve totale buxhetore mbi PBB-në me atë të buxhetit të arsimit mbi PBB, rezulton se për vitin 2025 shpenzimet totale të qeverisë janë rritur me 1.1% ndërsa shpenzimet për arsimin me 0.2%. Pas 12 vite qeverisje, ky buxhet i financimit të arsimit është ende shumë larg premtimit të socialistëve në 2013 që synonte 5% të Prodhimit të Brendshëm Bruto.

Buxheti për arsimin krahasuar me vendet e Ballkanit

Raporti i UNESCO-s në krahasimin mes vendeve të Ballkanit sa i përket financimit të arsimit referon shifra jo të përditësuara për tre vitet e fundit. Ndaj për të pasur një pasqyrë më të qartë të këtij krahasimi Faktoje gjeti dhe përpunoi të dhënat për vitin 2024 për Shqipërinë, Maqedoninë e Veriut, Kosovën dhe Serbinë.

Gjetjet tregojnë se buxheti për arsimin nga qeveria shqiptare është më i ulëti në vendet e rajonit.

PĂ«rfundim

Nisur nga këto të dhëna, deklaratën e zëvendës presidentes së PL-së Erisa Xhixho për nivelin e ulët të financimit të arsimit nga buxheti i shtetit e kategorizojmë si të vërtetë.

The post Buxheti për arsimin 2024 më i ulëti në 11 vitet e fundit appeared first on Faktoje.al.

Aboneja e Pensionistit në Tiranë, sfida për ta përfituar

✇Faktoje
By: Ilda Hoxha
24 December 2024 at 15:45

Nga 1 janari 2025, pensionistĂ«t e TiranĂ«s do tĂ« udhĂ«tojnĂ« falas nĂ« linjat e transportit urban nĂ« kryeqytet. PĂ«r tĂ« pĂ«rfituar ‘abonenĂ« e pensionistit’, tĂ« moshuarit duhet tĂ« paraqiten pranĂ« njĂ«sisĂ« administrative pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« regjistrimin. MĂ« pas, qytetarĂ«t e regjistruar nĂ« portalin e pĂ«rfitimit tĂ« ‘AbonesĂ« sĂ« Pensionistit’ duhet tĂ« paraqiten çdo fund muaji pĂ«r tĂ« pĂ«rfituar abonenĂ« e pensionistit pĂ«r muajin pasardhĂ«s nĂ« pikat pĂ«rkatĂ«se tĂ« shpĂ«rndarjes. Ata duhet tĂ« kenĂ« me vete kartĂ«n e identitetit dhe foto.  

Në gusht të këtij viti, kryetari i Bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj bëri të ditur se duke nisur nga janari i vitit 2025 pensionistët e qytetit të Tiranës do të mund të udhëtojnë falas në linjat e transportit urban në kryeqytet.

“Lajmi i mirĂ« pĂ«r pensionistĂ«t Ă«shtĂ« se nga 1 Janari ne do tĂ« subvencionojmĂ« transportin publik pĂ«r ta. E kuptoj qĂ« inflacioni, çmimet janĂ« njĂ« stres pĂ«r pensionistĂ«t dhe teksa qeveria po mendon pĂ«r rritjen e pensioneve, bashkia do tĂ« japĂ« kontributin e saj, duke e bĂ«rĂ« udhĂ«timin falas, nga 1 janari 2025, pĂ«r tĂ« gjithĂ« pensionistĂ«t e qytetit tĂ« TiranĂ«s”, deklaroi Veliaj mĂ« 22 gusht.

Pensionistë të ndryshëm i thanë Faktoje.al se janë të kënaqur me nismën, por theksojnë se ende nuk e kanë të qartë si do veprojnë për të përfituar abonenë falas.

“ShumĂ« mirĂ« qĂ« po e bĂ«jnĂ«, sepse na ndihmon pak ne si pensionistĂ« pĂ«r aq sa lĂ«vizim, sepse nuk ndodh qĂ« tĂ« dalim çdo ditĂ«. Por dihet se me pensionet nĂ« ShqipĂ«ri vĂ«shtirĂ« tĂ« jetosh dhe shyqyr qĂ« mendojnĂ« pĂ«r ne ndonjĂ«herĂ«. Kam dĂ«gjuar qĂ« nga 1 janari do udhĂ«tojmĂ« falas, por si do e marrim atĂ« abonenĂ« nuk jam e qartĂ«â€, thotĂ« Lavdie Hysollari, pensioniste.

Si mund ta përfitojnë pensionistët abonenë falas?

Faktoje.al iu drejtua me një kërkesë për informacion Bashkisë së Tiranës, për të mësuar më tepër se si do të veprojnë pensionistët për ta përfituar abonenë falas.

“Bashkia e TiranĂ«s sĂ« fundmi ka prezantuar dhe miratuar skemĂ«n e re tĂ« aboneve falas pĂ«r pensionistĂ«t. Kjo nismĂ« pĂ«r subvencionimin 100% tĂ« biletĂ«s sĂ« abonesĂ« pĂ«rfshin tĂ« gjithĂ« personat banues nĂ« BashkinĂ« e TiranĂ«s, konkretisht femrat, qĂ« kanĂ« mbushur moshĂ«n 60 vjeç dhe meshkujt tĂ« cilĂ«t kanĂ« mbushur moshĂ«n 65 vjeç”, argumenton Bashkia e TiranĂ«s nĂ« pĂ«rgjigjen zyrtare.

Ky institucion sqaron se qytetarët duhet të regjistrohen pranë njësive administrative ku banojnë, në mënyrë që të marrin abonenë falas.

“QyetarĂ«t kanĂ« filluar tĂ« paraqiten pranĂ« njĂ«sive adminstrative respektive, ku banojnĂ« duke filluar nga data 16.12.2024 me qĂ«llim regjistrimin nĂ« portalin e pĂ«rfitimit tĂ« sĂ« drejtĂ«s me Abone Pensionisti dhe mĂ« pas vijimin e procedurĂ«s pĂ«rkatĂ«se. Duke nisur nga 1 janari i vitit 2025, pensionistĂ«t do tĂ« udhĂ«tojnĂ« falas nĂ« tĂ« gjitha linjat e transportit qytetĂ«s”, theksohet nĂ« pĂ«rgjigjen zyrtare.

Sipas BashkisĂ« sĂ« TiranĂ«s, pajisja me bileta tĂ« pajtimit mujor (Abone Pensionisti) tĂ« pĂ«rgjithshme me tĂ« drejtĂ« udhĂ«timi nĂ« linjat qytetase do kryhet nĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ«: “QytetarĂ«t paraqiten pranĂ« njĂ«sive adminstrative respektive ku banojnĂ« me kartĂ«n e identitetit me qĂ«llim regjistrimin nĂ« portalin e pĂ«rfitimit tĂ« sĂ« drejtĂ«s me Abone Pensionisti; QytetarĂ«t tashmĂ« tĂ« regjistruar nĂ« portalin e pĂ«rfitimit tĂ« AbonesĂ« sĂ« Pensionistit duhet tĂ« paraqiten çdo fund muaji pĂ«r tĂ« pĂ«rfituar abonenĂ« e pensionistit pĂ«r muajin pasardhĂ«s nĂ« pikat pĂ«rkatĂ«se tĂ« shpĂ«rndarjes me kartĂ«n e identitetit dhe foto; Pajisja e qytetarĂ«ve pĂ«rfitues me Abone Pensionisti, pranĂ« pikave tĂ« shpĂ«rndarjes sĂ« aboneve tĂ« pensionistit bĂ«het e shoqĂ«ruar me foto dhe plotĂ«sohet me emrin dhe mbiemrin e mbajtĂ«sit”.

“Aboneja e pensionistit tĂ« shtrihet edhe nĂ« bashkitĂ« e tjera”

Dashnor Memaj, kreu i shoqatës së Transportit Urban thekson se janari është një muaj testi për të parë ndikimin financiar që do të ketë nisma për operatorët e transportit urban.

“Natyrisht qĂ« politikat sociale pĂ«r qytetarĂ«t janĂ« tĂ« mirĂ«pritura nga operatorĂ«t, por pĂ«r ne Ă«shtĂ« muaj testi pĂ«r tĂ« parĂ« le tĂ« themi si do tĂ« funksionojĂ« dhe sa do tĂ« jetĂ« efekti ekonomik. Duke qenĂ« se edhe studentĂ«t janĂ« me abone tĂ« subvencionuar nga Bashkia, duhet tĂ« gjendet njĂ« formulĂ« po themi qĂ« operatorĂ«t tĂ« paguhen pĂ«r km dhe tĂ« gjithĂ« qytetarĂ«t e tjerĂ« tĂ« lĂ«vizin falas dhe pagesa nga institucionet tĂ« jetĂ« pĂ«r km tĂ« pĂ«rshkruar”, argumenton Memaj.

Ai sugjeron se këto politika sociale duhet të shtrihen edhe në bashki të tjera për pensionistët.

“Do tĂ« ishte mĂ« e drejtĂ« qĂ« çdo politikĂ« sociale tĂ« shtrihej nĂ« çdo bashki ku ka transport publik urban, sepse kĂ«ta tĂ« tjerĂ«t ndihen tĂ« diskriminuar, pasi edhe nĂ« autobusĂ«t qĂ« operojnĂ« nĂ« BashkinĂ« TiranĂ« do tĂ« duhet tĂ« paguajnĂ« biletĂ«n njĂ«pĂ«rdorimshe tĂ« gjithĂ« ata pensionistĂ« qĂ« nuk janĂ« banorĂ« tĂ« BashkisĂ« TiranĂ«â€, thotĂ« kreu i shoqatĂ«s sĂ« Transportit Urban, Dashnor Memaj.

The post Aboneja e Pensionistit në Tiranë, sfida për ta përfituar appeared first on Faktoje.al.

U nda përfundimisht nga Romeo dhe u largua përgjithmonë nga Shqipëria? Heidi Baci me këtë foto na zbulon të vërtetën

✇Sot News | Lajme
By: sara dervishi
29 November 2024 at 10:37

Ish-banorja e Big Brother VIP 3, Heidi Baci, ka kaluar disa ditë në Itali, ku siç ka treguar në rrjetet sociale, kishte udhëtuar për çështje pune.

GjatĂ« qĂ«ndrimit tĂ« saj atje, Heidi gjeti kohĂ« pĂ«r t’u takuar me familjarĂ«t, duke ndarĂ« me ndjekĂ«sit momente tĂ« veçanta nĂ« Instagram. Pamjet qĂ« ajo publikoi treguan se po e shijonte çdo çast nĂ« vendin fqinj. Pas spekulimeve tĂ« shumta se mund tĂ« ishte larguar pĂ«rgjithmonĂ« nga ShqipĂ«ria, Heidi ka zbuluar sot se Ă«shtĂ« kthyer nĂ« TiranĂ«, duke i dhĂ«nĂ« fund aludimeve.

The post U nda përfundimisht nga Romeo dhe u largua përgjithmonë nga Shqipëria? Heidi Baci me këtë foto na zbulon të vërtetën appeared first on Sot News | Lajme.

❌
❌