Duket se kriza ekonomike qĂ« ka mbĂ«thyer kompaninĂ« ajrore âAir Albaniaâ, ka bĂ«rĂ« qĂ« disa punonjĂ« tâi drejtohen me njĂ« deklaratĂ« publike kryeministrit Edi Rama, zĂ«vendĂ«skryeministres Belinda Balluku, si dhe institucioneve tĂ« tjera shtetĂ«rore, lidhur me njĂ« situatĂ« tĂ« rĂ«nduar nĂ« kompaninĂ« ku janĂ« tĂ« punĂ«suar.
Sipas tyre, situata është përkeqësuar pasi në krye të kompanisë është emëruar një drejtues i ri turk. Punonjësit janë shprehur se për gati një vit sigurimet shoqërore nuk janë paguar, ndërsa disa nga kolegët e tyre kanë marrë me vonesë 2-3 paga mujore.
âSiguria e pasagjerĂ«ve dhe e vetĂ« punonjĂ«sve Ă«shtĂ« cenuar rĂ«ndĂ«. Presioni psikologjik, mungesa e pagave, mungesa e respektit pĂ«r standardet operacionale kanĂ« krijuar kushte qĂ« rrezikojnĂ« jetĂ«n e qytetarĂ«veâ, thuhet nĂ« deklaratĂ«.
Punonjësit i kanë bërë thirrje kryeministrit dhe institucioneve shqiptaretë hetohet ngjarja, të kryehet shlyerja e pagave dhe sigurimeve për të larguarit dhe për stafin aktual, të rikthehen në punë të larguarit në mënyrë të padrejtë (pilotë, drejtues teknikë, inxhinierë dhe ekuipazh kabine) dhe gjithashtu të garantohet siguria dhe dinjiteti në punë për stafin ajror.
Në deklaratë është paralajmëruar se mungesa e ndërhyrjes urgjente nga shteti mund të përshkallëzojë më tej situatën, me pasoja të rënda për funksionimin normal të linjave ajrore dhe sigurinë e pasagjerëve.
LETRA E PLOTĂ:
Drejtuar:
â Kryeministrit tĂ« RepublikĂ«s sĂ« ShqipĂ«risĂ« Z Edi Rama
Subjekti: Denoncim për shkelje të rënda ligjore dhe cenim të sigurisë në kompanin ajrore Air Albania në Shqipëri
Ne, njĂ« grup punonjĂ«sish tĂ« njĂ« prej kompanis ajrore Air ALBANIA qĂ« operon nĂ« ShqipĂ«ri, ndjejmĂ« detyrimin moral dhe ligjor tâi drejtohemi publikut dhe institucioneve pĂ«r tĂ« denoncuar njĂ« situatĂ« alarmante tĂ« krijuar pas emĂ«rimit tĂ« CEO-sĂ« sĂ« ri Turk. Per shkelje te vazhdueshme dhe te qellimshme te Kodit te Punes dhe te Kodit ajror te Republikes se Shqiperise.
Prej më shumë se 11 muajsh, sigurimet tona shoqërore nuk janë paguar, megjithëse kontributet mbahen nga pagat. Gjithashtu, vonesa ne paga te vazhdueshme, shumë prej nesh nuk kemi marrë 2 deri në 3 rroga mujore.
Gjatë kësaj periudhe, me arsyen e gjoja riorganizimit te kompanise janë shtuar largimet e padrejta nga puna, presioni psikologjik, dhe praktikat abuzive për të detyruar punonjësit të largohen vetë nga vendi i punës. Siguria e pasagjerëve dhe e vetë punonjësve është cenuar rëndë. Për shkak të mungesës së stafit të kualifikuar, presionit të vazhdueshëm dhe mosrespektimit të standardeve operacionale, janë krijuar kushte që mund të rrezikojnë jetën e qytetarëve.
Kërkojmë menjëherë:
â Verifikim dhe ndĂ«rhyrje nga institucionet pĂ«rkatĂ«se pĂ«r shkeljet nĂ« pagesa, sigurime dhe largime nga puna.
â Inspektim urgjent tĂ« pavarur nga Drejtoria e Aviacionit Civil pĂ«r situatĂ«n e sigurisĂ« teknike dhe operacionale.
Bashkëngjitur, publikojmë një listë me emrat dhe pozicionet e punonjësve të larguar padrejtësisht ose që janë detyruar të japin dorëheqjen si pasojë e stresit dhe presionit të ushtruar nga drejtuesit e rinj të kompanisë. Disa prej nesh kanë nisur procese gjyqësore që mund të zgjasin me vite, duke pritur drejtësinë ndërkohë që të drejtat tona elementare janë shkelur çdo ditë.
Lista e punonjesve drejtuar gjykates se Tiranes eshte e gjate.
Lista e punonjësve të prekur
Të prekurit përfshijnë punonjës me inicialet: G.F. Në total, 7 pilotë dhe 20 anëtarë të ekuipazhit të kabinës janë larguar ose pushuar nga puna, me paga të papaguara.
Lista e punonjësve të larguar padrejtësisht:
1. G.F. â Drejtor i Trajnimeve â Pushuar pa arsye
2. B.N. â Menaxher i Ekuipazheve tĂ« KabinĂ«s â Pushuar pa arsye
3. K.Y. â Menaxher i Planeve dhe Orarit tĂ« Ekuipazheve â Pushuar pa arsye
4. E.R. Menaxher i Operacioneve TokĂ«sore â Pushuar pa arsye
5. M.Sh. Menaxher Komercial â Larguar pa arsye
6. A.S. Shef i Kontrollit Teknik dhe Mekanik tĂ« AvionĂ«ve â Pushuar pa arsye
7. E.I. â Drejtor i SigurisĂ« nĂ« Operim â Larguar pa arsye
12. M.P. â Departamenti i OrarĂ«ve â I larguar pa marrĂ« rrogat
13. T.S. Pilot â I larguar, rroga tĂ« papaguara
14. S.K. â Ekuipazh Kabine â I larguar pĂ«r shkak tĂ« mospagesĂ«s sĂ« rrogave
15. F.A. â Pilot â Pushuar pa arsye, me rroga tĂ« papaguara
16. A.B. â Shef Kabine â I detyruar tĂ« largohet pĂ«r shkak tĂ« mospagesĂ«s sĂ« rrogĂ«s
17. E.B. â Ekuipazh Kabine â I detyruar tĂ« largohet pĂ«r shkak tĂ« mospagesĂ«s sĂ« rrogĂ«s
Këta janë vetëm një pjesë e pilotëve dhe ekuipazheve të kabinës që janë pushuar ose larguar, dhe rrogat e tyre nuk janë paguar.
Edhe punonjësit aktualë aktiv kanë rroga të pamarra dhe përballen çdo ditë me presion nga CEO turk, i ardhur prej gati një viti në krye të kompanisë.
Në përfundim, ne i bëjmë thirrje të gjitha institucioneve përkatëse, përfshirë Turkish Airlines si aksioner, të ndërhyjnë menjëherë për:
â Hetimin e plotĂ« tĂ« shkeljeve tĂ« denoncuara;
â PagesĂ«n e menjĂ«hershme tĂ« pagave dhe sigurimeve shoqĂ«rore pĂ«r tĂ« gjithĂ« punonjĂ«sit aktualĂ« dhe tĂ« larguar;
â Rikthimin nĂ« punĂ« tĂ« atyre qĂ« janĂ« pushuar padrejtĂ«sisht;
â Garantimin e kushteve tĂ« sigurisĂ« dhe dinjitetit nĂ« punĂ« pĂ«r tĂ« gjithĂ« stafin ajror dhe tokĂ«sor.
Presim reagim tĂ« shpejtĂ« pĂ«r tĂ« parandaluar pĂ«rshkallĂ«zimin e mĂ«tejshĂ«m tĂ« kĂ«saj situate shqetĂ«suese. Kjo nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« çështje pune â kjo Ă«shtĂ« njĂ« çështje e sigurisĂ« publike dhe e dinjitetit njerĂ«zor.
Me respekt,
Grupi i punonjësve të kompanisë ajrore AIR Albania
Duket se kriza ekonomike qĂ« ka mbĂ«thyer kompaninĂ« ajrore âAir Albaniaâ, ka bĂ«rĂ« qĂ« disa punonjĂ« tâi drejtohen me njĂ« deklaratĂ« publike kryeministrit Edi Rama, zĂ«vendĂ«skryeministres Belinda Balluku dhe institucioneve tĂ« tjera shtetĂ«rore, lidhur me njĂ« situatĂ« tĂ« rĂ«nduar nĂ« kompaninĂ« ku janĂ« tĂ« punĂ«suar. Ata kanĂ« raportuar shkelje tĂ« rĂ«nda ligjore, vonesa nĂ« paga, [âŠ]
Brenda dhe jashtĂ« kufirit, gratĂ« qĂ« zgjedhin tĂ« studiojnĂ« nĂ« shkenĂ« janĂ« tĂ« pakta, por tĂ« vendosura.Â
Shembuj të grave shqiptare dhe italine, tregojnë se pavarësisht stigmatizimeve të thella, ekziston një brez i ri vajzash të guximshme të cilat e ndjekin këtë rrugë pavarësisht pengesave.
Marta AbbĂ , Itali; Arbjona Ăibuku, ShqipĂ«ri.
Po çfarë i shtyn këto grua të bëhen inxhiniere në fushën e Teknologjisë dhe Informacionit?
E thĂ«nĂ« me zĂ« tĂ« lartĂ« ose e menduar nĂ« heshtje, kjo pyetje pĂ«rsĂ«ritet si nĂ« ShqipĂ«ri, ashtu edhe nĂ« Itali.Â
Edhe pse të dyja vendet renditen përkatësisht në vendin e katërt dhe të nëntë në Europë për përqindjen më të lartë të studenteve në fushat STEM, ato mbeten të lidhura nga stigmat e forta kulturore që e shndërrojnë këtë rrugë të premtuar në rrugë pa krye, ose, në rastin më të mirë, në një rrugëtim të vështirë, të lodhshëm dhe ndonjëhërë pa të pashpërblyer, sidomos në aspektin ekonomik.
Kjo është veçanërisht e dukshme në sektorin e inxhinierisë së telekomunikacionit.
Pak gra studiojnë TIK, një fat i keq dhe i keqpaguar
NĂ« Itali, vetĂ«m 22.9% e tĂ« regjistruarve nĂ« kĂ«tĂ« program inxhinierik janĂ« gra, dhe nĂ« nivel master kjo pĂ«rqindje bie nĂ« 13.7%. TĂ« dhĂ«nat nga Fondacioni KombĂ«tar i InxhinierĂ«ve tregojnĂ« se kjo Ă«shtĂ« njĂ« nga fushat mĂ« pak tĂ« pĂ«rzgjedhura, sidomos krahasuar me inxhinierinĂ« civile dhe atĂ« biomjekĂ«sore. GratĂ« e pakta qĂ« diplomohen mĂ« pas âdĂ«nohenâ me rrugĂ« karriere mĂ« tĂ« ndĂ«rlikuara sesa kolegĂ«t e tyre meshkuj dhe me paga sistematikisht mĂ« tĂ« ulĂ«ta.Â
Sipas tĂ« dhĂ«nave mĂ« tĂ« fundit tĂ« âInarcassaâ, tĂ« ardhurat mesatare bien nga 44,459 euro nĂ« 26,083 euro nĂ« varĂ«si tĂ« gjinisĂ«, me njĂ« hendek gjinor page prej pothuajse 48% nĂ« disfavor tĂ« grave. NĂ«se jetojnĂ« nĂ« ItalinĂ« e Jugut, rreziku i papunĂ«sisĂ« rritet me 15 pikĂ« pĂ«rqindje krahasuar me veriut (burimi: Qendra KombĂ«tare e InxhinierĂ«ve).
Në Shqipëri, me më pak dallime gjeografike, panorama është e ngjashme: sektori i TIK dominohet nga meshkujt (58.5%), ashtu si edhe shërbimet (68.8%) dhe fushat e inxhinierisë së lidhur me prodhimin dhe ndërtimin (62.5%). Nga këndvështrimi i pagave, sektori TIK në Shqipëri pasqyron, në një shkallë më të vogël, dinamikat e një tregu pune kombëtar ku hendeku gjinor në pagesë për profesionistë me arsim të lartë është 17.7%. Ky është një tregues i përgjithshëm, por të dhënat e INSTAT tregojnë se TIK është ndër fushat ku kjo pabarazi është e dukshme.
Stereotipe të ngjashme, të mbartura por ende aktuale
Në të dy vendet, Shqipëri dhe Itali, ka nisma dhe thirrje, disa të zjarrta dhe të sinqerta, por deri më tani pa rezultate të dukshme.
âSfidat mĂ« tĂ« mĂ«dha vijnĂ« nga stereotipe dhe paragjykime tĂ« thella gjinore, si tĂ« brendshme ashtu edhe tĂ« jashtme,â thotĂ« Orkidea Xhaferraj, eksperte pranĂ« SciDev. NĂ« ShqipĂ«ri, shprehje si âShkencat e forta nuk janĂ« pĂ«r gratĂ«â dhe âBurrat janĂ« mĂ« tĂ« mirĂ« nĂ« shkencĂ«â janĂ«, sipas saj, âperceptime me origjinĂ« tĂ« lashtĂ« qĂ« vazhdojnĂ« tĂ« ndikojnĂ« tĂ« tashmen, duke penguar aksesin dhe pĂ«rparimin e grave nĂ« STEM dhe duke ngadalĂ«suar karrierat e tyre.â NdĂ«rsa âgratĂ« pĂ«rgjithĂ«sisht kanĂ« mĂ« pak vetĂ«besim se burrat,â Xhaferraj thekson se nĂ« inxhinieri kjo tendencĂ« rrezikon tĂ« pĂ«rkeqĂ«sohet pĂ«r shkak tĂ« mungesĂ«s sĂ« modeleve femĂ«rore nĂ« rolet e shkencĂ«tareve, shpikĂ«seve dhe novatoreve.
Duke analizuar arsyet e pabarazive gjinore, Barbara De Micheli, eksperte pĂ«r barazi gjinore nĂ« Fondacionin G. Brodolini, vĂ«ren tĂ« njĂ«jtin problem: âStereotipet pĂ«r fushat âfemĂ«roreâ dhe âmashkulloreâ janĂ« ende shumĂ« tĂ« forta, dhe karrierat nĂ« startup-e dhe teknologjitĂ« e reja pĂ«rshkruhen ende si botĂ« ekskluzivisht mashkullore,â shpjegon ajo. Edhe nĂ« Itali, âmatematika nuk Ă«shtĂ« pĂ«r vajzat,â dhe gratĂ« qĂ« diplomohen nĂ« fushat si inxhinieria kompjuterike dhe telekomunikacioniâtĂ« konsideruara âekstremisht mashkulloreâânuk e kanĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« tĂ« diplomohen, por hasin vĂ«shtirĂ«si pĂ«r tĂ« gjetur punĂ«. Dhe kur e gjejnĂ«, thotĂ« De Micheli, âduhet tĂ« mĂ«sojnĂ« tĂ« lundrojnĂ« nĂ« struktura organizative qĂ« janĂ« ende larg barazisĂ« gjinore. Bordet drejtuese janĂ« ende tĂ« mbushura me burra.â
NĂ« Itali, âGjinia Ă«shtĂ« pushtet,â sipas njĂ« raporti tĂ« fundit nga Info.Nodes dhe onData. MegjithĂ«se ekziston njĂ« certifikatĂ« gjinore, De Micheli e quan atĂ« ânjĂ« masĂ« hibride.â Kjo certifikatĂ« cilĂ«sore, me fokus te proceset, ka merita nĂ« ndĂ«rgjegjĂ«sim, por mund tĂ« ishte mĂ« efektive nĂ«se kriteret e barazisĂ« gjinore pĂ«rfshiheshin nĂ« thirrjet pĂ«r financime, duke pĂ«rdorur stimuj ekonomikĂ«. MegjithatĂ«, sipas saj, mungon njĂ« planifikim strategjik i qartĂ« dhe i thellĂ« pĂ«r tĂ« mbĂ«shtetur startup-et dhe sipĂ«rmarrjen femĂ«rore nĂ« pĂ«rgjithĂ«si.
NĂ« ShqipĂ«ri, pĂ«rpjekjet zyrtare pĂ«r tĂ« rritur pĂ«rfaqĂ«simin dhe pjesĂ«marrjen e grave nĂ« STEM ekzistojnĂ«. GjurmĂ« tĂ« tyre gjenden nĂ« StrategjinĂ« e Arsimit 2021-2026 dhe StrategjinĂ« e BarazisĂ« Gjinore 2021-2030. Por, Xhaferraj thekson se âtĂ« gjitha kĂ«to kuadro strategjike duhet tĂ« pĂ«rkthehen nĂ« masa praktike dhe tĂ« zbatohen nĂ« mĂ«nyrĂ« efektive: kjo mbetet njĂ« sfidĂ« nĂ« njĂ« shoqĂ«ri ende e ndikuar nga normat dhe perceptimet kulturore qĂ« i disfavorizojnĂ« gratĂ« dhe paraqesin pengesa tĂ« mĂ«tejshme pĂ«r karrierat e tyre shkencore. KĂ«to sfida nuk i shoh tĂ« izoluara,â pĂ«rfundon ajo. âJanĂ« sistemike, tĂ« ndĂ«rlidhura dhe e forcojnĂ« njĂ«ra-tjetrĂ«n.â
Arti i mësimdhënies së STEM-it për të gjithë
PĂ«r tĂ« kuptuar detajet duhet tĂ« dĂ«gjojmĂ« ata qĂ« i pĂ«rjetojnĂ« sfidat çdo ditĂ«. Salvina PĂ«llumbi e bĂ«n kĂ«tĂ« duke dhĂ«nĂ« mĂ«sim matematikĂ« nĂ« njĂ« shkollĂ« nĂ« Elbasan, rreth 50 km nga Tirana. Ajo e zgjodhi kĂ«tĂ« lĂ«ndĂ« sepse pati âmĂ«suese gra shumĂ« tĂ« forta qĂ« ia dilnin gjithkundâme familje dhe karrierĂ«ââduke i treguar se nuk kishte pse tĂ« zgjidhte mes tĂ« dyjave. Ajo e di qĂ« ka qenĂ« me fat, pasi ânĂ« pĂ«rgjithĂ«si, nĂ«nat shqiptare paraqesin figurĂ«n e gruas qĂ« i pĂ«rkushtohet vetĂ«m familjes.â
NĂ« punĂ«n e saj, ajo takon âvajza shumĂ« tĂ« zgjuara dhe punĂ«tore shqiptare qĂ« kanĂ« nevojĂ« pĂ«r motivim, pĂ«r tâu treguar tregun e punĂ«s, mundĂ«sitĂ« e punĂ«simit dhe perspektivat e pagave nĂ« fushat STEM.â KĂ«tĂ« e bĂ«n si mentore nĂ« projektin âAlbanian Girls in ICT Academyâ dhe pĂ«rmes iniciativave tĂ« saj, ku pĂ«rfshin laboratorĂ« virtualĂ« tĂ«rheqĂ«s qĂ« nxisin tĂ« menduarit kritik pĂ«r botĂ«n. Ajo thekson se duhen ndĂ«rhyrje sistemikeâsi seanca tĂ« kĂ«shillimit tĂ« karrierĂ«s, mĂ« shumĂ« modele femĂ«rore dhe fushata ndĂ«rgjegjĂ«simi nĂ« rrjete sociale. Por problemet mĂ« tĂ« mĂ«dha, thotĂ« ajo, lindin pas universitetit, âkur rruga e karrierĂ«s bĂ«het mĂ« e vĂ«shtirĂ«, sepse nĂ« kulturĂ«n shqiptare pritet qĂ« nĂ«nat tĂ« kujdesen pĂ«r gjithĂ« shtĂ«pinĂ« dhe vetĂ«m nĂ«se kanĂ« kohĂ«, tĂ« ndjekin studimet apo kĂ«rkimin shkencor.â
Rrjete inkurajimi: Nuk jemi pak
NĂ« kĂ«tĂ« fazĂ«, vajzat shqiptare qĂ« hyjnĂ« nĂ« tregun e punĂ«s STEM mund tĂ« mbĂ«shteten te Rrjeti i Grave Shqiptare nĂ« STEM (NAW-STEM). Xhaferraj e themeloi atĂ« âpĂ«r tĂ« kontribuar nĂ« emancipimin ekonomik dhe shoqĂ«ror tĂ« grave, duke rritur pĂ«rfaqĂ«simin e tyre nĂ« sektorin STEM, si nĂ« industri ashtu edhe nĂ« akademi.â Ky rrjet pĂ«rballet drejtpĂ«rdrejt me stereotipet dhe paragjykimet pĂ«rmes serisĂ« sĂ« podkasteve STEMspresso, duke pĂ«rfshirĂ« edhe gra shqiptare nga diaspora, sepse njĂ« rrjet i vĂ«rtetĂ« nuk njeh kufij.
Në Itali, një tjetër rrjet ekskluziv për inxhiniere dhe arkitekte është AIDIA. Themeluar në vitin 1957, aktualisht ka mbi 450 profesioniste të regjistruara. Tre prej tyre ndanë përvojat e tyre, të cilat, megjithëse të ndryshme, japin një panoramë të plotë të situatës në Itali.
Giovanna Iannuzzi Ă«shtĂ« njĂ« sipĂ«rmarrĂ«se e konsoliduar nĂ« sektorin kimik-farmaceutik tĂ« teknologjisĂ« sĂ« informacionit, por ka arritur aty ku Ă«shtĂ« falĂ« mbĂ«shtetjes sĂ« familjes, qĂ« e ndihmoi tĂ« pĂ«rballonte lindjen e binjakĂ«ve. Ajo vijoi punĂ«n e saj dhe nuk u ndal edhe pse shpesh kolegĂ«t meshkuj ia marrin promovimet thjesht sepse janĂ« burra.Â
âEnde Ă«shtĂ« e vĂ«shtirĂ« tĂ« sigurosh pozicione menaxhimi projektesh apo kontrata tĂ« mĂ«dha; si gra, ne perceptohemi si njĂ« rrezik,â thotĂ« ajo. âVazhdohet tĂ« jetĂ« e vĂ«shtirĂ« tĂ« arrish pozicione tĂ« shpĂ«rblyera me perspektivĂ« rritjeje: gjithmonĂ« duhet tĂ« luftosh me dhĂ«mbĂ« e thonj, dhe nuk i merr gjithmonĂ« ato qĂ« meriton.â NdonĂ«se shpesh ftohet tĂ« flasĂ« nĂ« evente, ndodh shpesh tĂ« jetĂ« e vetmja grua. Â
âShpeshherĂ« jam gruaja e vetme nĂ« takimet ku jam ftuar, por e di qĂ« nuk jam gruaja e vetme nĂ« kĂ«tĂ« fushĂ«,â kujton ajo.
Nga bota akademike ku ajo u rrit, Antonia Russo vĂ«ren ânjĂ« turp qĂ« i ngĂ«rthen vajzat; ato hezitojnĂ« tĂ« dalin nĂ« pah.â Ajo thotĂ« se duhet ta tejkalojmĂ« kĂ«tĂ« prirje, tĂ« ndajmĂ« historitĂ« tona dhe tĂ« bashkohemi. Rrjetet janĂ« thelbĂ«sore pĂ«r tĂ« fuqizuar kĂ«to zĂ«ra dhe pĂ«r tĂ« ndarĂ« pĂ«rvojat e grave tĂ« tjera. âNe nuk jemi tĂ« pakta nĂ« STEM, por shpesh heshtim,â thotĂ« ajo.Â
NĂ« pĂ«rfundim, Russo pohon: âJam e bindur qĂ« aftĂ«sitĂ« nuk kanĂ« gjini.â E njĂ«jta frazĂ« u shpreh edhe nga studenta e re nga ShqipĂ«ria, Hygerta T.Â
Ajo tregon se Ă«shtĂ« âkrejtĂ«sisht e vetĂ«dijshme pĂ«r ekzistencĂ«n e pabarazive gjinore nĂ« fushĂ«n qĂ« ka zgjedhur, ashtu si edhe nĂ« shumĂ« tĂ« tjera, por nuk dua qĂ« ky realitet tĂ« mĂ« pengojĂ« apo tĂ« mĂ« kufizojĂ«.â Pas universitetit, Hygerta T. dĂ«shiron tĂ« krijojĂ« zgjidhje tĂ« dobishme, veçanĂ«risht nĂ« epokĂ«n ku teknologjia po pĂ«rparon me ritme tĂ« shpejta, por fushĂ«n e teknologjive tĂ« informacionit dhe komunikimit (TIK) e zgjodhi sepse âĂ«shtĂ« njĂ« nga fushat mĂ« tĂ« kĂ«rkuara pĂ«r programuesit dhe ofron paga konkuruese,â shpjegon ajo. PĂ«r tĂ« siguruar qĂ« paga e saj tĂ« pĂ«rshtatet me atĂ« tĂ« kolegĂ«ve meshkuj, ajo tashmĂ« e di se do tâi duhet âtĂ« punoj edhe mĂ« shumĂ« pĂ«r tĂ« zhvilluar aftĂ«sitĂ« e mia dhe pĂ«r tĂ« gjetur vendin tim nĂ« tregun e punĂ«s, pavarĂ«sisht qĂ« jam grua.â
Ky âpavarĂ«sisht qĂ« jam gruaâ e shoqĂ«roi edhe GaiĂ«n Bertolinon gjatĂ« studimeve tĂ« saj pothuajse tĂ« pĂ«rfunduara nĂ« inxhinieri kompjuterike. Ajo guxoi tĂ« ndiqte kĂ«tĂ« rrugĂ« ndĂ«rsa banonte nĂ« jug tĂ« ItalisĂ«, njĂ« rajon me hendekun gjinor dhe hendekun mĂ« tĂ« madh tĂ« pagave.
Ambienti shoqĂ«ror dhe akademik nuk e ndanĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n pikĂ«pamje, por Bertolino gjeti vetĂ« rrugĂ«n dhe hartoi njĂ« strategji: âPĂ«r tĂ« kompensuar supozimin e mungesĂ«s sĂ« aftĂ«sive teknologjike qĂ« na atribuohet neve si gra, duhet tĂ« pĂ«rqendrohemi edhe nĂ« aftĂ«sitĂ« e buta dhe nĂ« komunikim,â shpjegon ajo.Â
Ajo dhe koleget e saj femra nĂ« universitet po pĂ«rgatiten tâi futen tregut tĂ« punĂ«s me kĂ«tĂ« mentalitet: âNe jemi tĂ« pakta, por shumĂ« tĂ« motivuara, ambicioze dhe tĂ« vendosura â ndryshe nga shumĂ« prej kolegĂ«ve tanĂ« meshkuj, tĂ« cilĂ«t shpeshherĂ« janĂ« mĂ« pak tĂ« motivuar, pasi janĂ« regjistruar nĂ« TIK pas valĂ«s sĂ« lulĂ«zimit tĂ« sektorit ose nĂ«n ndikimin e stereotipeve.â NdonjĂ«herĂ«, stereotipat bien edhe mbi to.
Ky artikull është prodhuar brenda Iniciativës për Gazetari Kollaborative dhe Hulumtuese (CIJI), një projekt i financuar pjesërisht nga Komisioni Evropian. Përmbajtja e këtij botimi është përgjegjësi e vetëm e Osservatorio Balcani Caucaso Transeuropa dhe nuk pasqyron pikëpamjet e Bashkimit Evropian.
Altin Kola, njĂ« prej minatorĂ«ve tĂ« MinierĂ«s sĂ« Kromit nĂ« BulqizĂ« dhe pjesĂ« e grupit pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« punĂ«torĂ«ve nĂ« bisedimet me kompaninĂ« Albchrome, Ă«shtĂ« pushuar nga puna me njĂ« vendim tĂ« menjĂ«hershĂ«m. âMĂ« hoqĂ«n nga puna, mĂ« kanĂ« hequr bukĂ«n e fĂ«mijĂ«ve. Jam vetĂ« i katĂ«rti nĂ« familje dhe e ardhura e vetme ishte rroga [âŠ]
Prej dy ditĂ«sh, minatorĂ«t e BulqizĂ«s kanĂ« nisur njĂ« protestĂ«, duke kĂ«rkuar rritje page dhe pĂ«rmirĂ«sim tĂ« kushteve tĂ« punĂ«s. Ata shprehen se po kĂ«rkojnĂ« zbatimin e njĂ« premtimi tĂ« dhĂ«nĂ« nga kompania Albchrome qĂ« nĂ« muajin mars, pĂ«r njĂ« rritje page prej 10%. Jetmir Ahmeti njĂ« nga minatorĂ«t protestues tha se janĂ« ngritur nĂ« [âŠ]
TIRANĂ, 19 qershor /ATSH/ KĂ«shilli i Ministrave miratoi sot vendimin pĂ«r disa shtesa dhe ndryshime nĂ« vendimin qĂ« rregullon strukturĂ«n e pagave, nivelet e pagave dhe shtesat e tjera mbi pagĂ« pĂ«r zĂ«vendĂ«sministrat, funksionarĂ«t e kabineteve, prefektĂ«t, nĂ«nprefektĂ«t, nĂ«punĂ«sit civilĂ« dhe nĂ«punĂ«sit e disa institucioneve tĂ« administratĂ«s publike.
Ndryshimet, të propozuara nga zëvendëskryeministri, synojnë përditësimin dhe përmirësimin e kuadrit rregullator të pagave në shërbimin civil.
Vendimi parashikon rritje page nĂ« masĂ«n 65 000 lekĂ« nĂ« muaj pĂ«r nĂ«punĂ«sit nĂ« pozicionet âSekretar i PĂ«rgjithshĂ«mâ dhe âZĂ«vendĂ«ssekretar i PĂ«rgjithshĂ«mââ.
Po ashtu Ă«shtĂ« ndryshuar edhe njĂ« nĂ«nndarje pĂ«r tĂ« pĂ«rcaktuar qartĂ« pozicionin e âkoordinatoritâ brenda njĂ«sive tĂ« menaxhimit pranĂ« Sekretarit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m dhe ZĂ«vendĂ«ssekretarit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m. Ky saktĂ«sim mund tĂ« ndikojĂ« nĂ« kategorizimin dhe pĂ«rcaktimin e pagĂ«s pĂ«r kĂ«to role.
Efektet financiare, që rrjedhin nga zbatimi i këtij vendimi për vitin 2025, përballohen nga buxheti i miratuar për Kryeministrinë për këtë vit dhe fillojnë nga momenti i emërimit të nëpunësve/punonjësve.
Ky vendim hyn nĂ« fuqi pas botimit nĂ« âFletoren zyrtareâ.
ShqipĂ«ria ka vijuar tĂ« mbetet e fundit nĂ« EuropĂ« sa i pĂ«rket tĂ« ardhurave pĂ«r frymĂ« tĂ« matura sipas fuqisĂ« blerĂ«se pĂ«r mallra e shĂ«rbime, edhe nĂ« vitin 2024, pavarĂ«sisht se popullsia e vendit u reduktua me mĂ« shumĂ« se 400 mijĂ« persona, duke zbritur nĂ« 2.4 milionĂ« banorĂ« sipas censit tĂ« vitit 2023. NdonĂ«se [âŠ]
Nga Ylli Manjani I hodha njĂ« sy sistemit tĂ« pagave nĂ« nĂ«npunĂ«sve tĂ« tĂ« gjithĂ« niveleve e pushteteve dhe mĂ« ngjau me njĂ« hartĂ« ndĂ«rtimesh pa leje kuturu. Pagat brenda sistemit tĂ« drejtĂ«sisĂ« veçanĂ«risht ngjanin si shtesa anĂ«sore, shtesa katesh apo mbyllje ballkonesh. Krejt pa sens e pa njĂ« llogjikĂ« shtetĂ«rore. Po e lĂ« mĂ«njanĂ« llogjikĂ«n ekonomike dhe ngarkesĂ«n nĂ« punĂ« tĂ« secilit. TaniâŠ
Në kuadër të raportit për barazinë gjinore të vitit 2025, femrat shqiptare, kryesojnë në botë për nivelin e lartë të barazisë në paga me meshkujt. Renditja është bërë nga Forumi Ekonomik Global.
ShqipĂ«ria renditet e para nĂ« botĂ« pĂ«r nĂ«n-treguesin âBarazia nĂ« paga pĂ«r punĂ« tĂ« ngjashmeâ, qĂ« Ă«shtĂ« pjesĂ« e tregtuesi âPjesĂ«marrja Ekonomike dhe MundĂ«sitĂ«â, njĂ« prej katĂ«r grupeve kryesore qĂ« matin indeksin e barazisĂ« gjinore, sĂ« bashku me âArsiminâ, âShĂ«ndetin dhe Mbrojtjenâ, dhe âFuqizimin Politikâ.
Sipas raportit, Shqipëria mbyll 93.1% të hendekut gjinor për barazinë në paga, që do të thotë se gratë marrin mesatarisht 93.1% të asaj që fitojnë burrat për të njëjtin punë.
Kjo përqindje është më e larta në botë dhe ka diferencë me vendin e dytë që është Islanda dhe e mbyll hendekun me 85.1%.
Treguesi âbarazia nĂ« punĂ« pĂ«r paga tĂ« ngjashmeâ bazohet nĂ« tĂ« dhĂ«nat e VĂ«zhgimit me Drejtuesit, qĂ« organizohet nga Forumi Ekonomik Global, ku mbi 11 000 udhĂ«heqĂ«s biznesi nga 123 vende pĂ«rgjigjen nĂ« shkallĂ«n 1â7 pĂ«r pyetjen:
âNĂ« shtetin tuaj, pĂ«r punĂ« tĂ« ngjashme, nĂ« çfarĂ« mase pagat e grave janĂ« tĂ« barabarta me ato tĂ« burraveâ? (1 = jo fare, shumĂ« mĂ« pak se burrat; 7 = plotĂ«sisht, tĂ« barabarta). Vlerat mesatare tĂ« pĂ«rgjigjeve (1â7) konvertohen nĂ« njĂ« indeks 0â1, ku 1 (ose 100%) pĂ«rfaqĂ«son barazi tĂ« plotĂ« (âfully equalâ) dhe 0 (ose 0%) pĂ«rfaqĂ«son mosbarazi tĂ« plotĂ«.
Shqipëria ka një barazi shumë më të lartë në paga në krahasim me shtetet e tjera të Ballkanit Perëndimor.
Në Serbi, hendeku gjinor mbyllet në nivelin 64%, Mali i Zi 66.3%, Bosnjë Hercegovinë 60.8%, Maqedoninë e Veriut 54.6% (e fundit në Europë).
Të dhënat për Kosovën mungojnë. Ndërsa e parafundit në Europë është Italia (55%), pra me gratë që paguhen gati sa gjysma e burrave.
Sipas të dhënave të tjera të INSTAT, që i referohen vitit 2023, Paga mesatare e femrave ishte 68.2 mijë lekë, ose 6.2% më pak sesa e meshkujve, që paguhen 72.7 mijë lekë në muaj.
Nga 36 grup-profesione që raporton INSTAT, vetëm në 5 prej tyre, (Drejtues administrativë dhe komercialë; Ligjvënës, nëpunës të lartë të administratës shtetërore dhe drejtorë ekzekutivë; Punonjës në profesionet e elektro-teknologjisë; Punëtorë shërbimi dhe ndihmës; Punonjës të shërbimeve personale dhe të mbrojtjes) ose 14% të grup-profesioneve gjithsej, gratë paguhen më shumë sesa burrat.
Ndonëse në pjesën më të madhe të profesioneve, gratë marrin më pak sesa burrat, ka një kategori ku ato gjithmonë dominojnë, atë të drejtuesve, duke qenë madje më të paguarat nga të gjithë.
Sipas INSTAT, nĂ« grup-profesionin âDrejtues administrativĂ« dhe komercialĂ«â, gratĂ« u paguan mesatarisht me 201 mijĂ« lekĂ« nĂ« muaj nĂ« 2023, me rritje prej 16% nĂ« raport me vitin e mĂ«parshĂ«m.
Ky është grup-profesioni më i paguar në vend. Në krahasim me burrat që punojnë në të njëjtin profesion (188 mijë lekë), femra drejtuese paguhen 7.2% më shumë.
Edhe nĂ« shtet, gratĂ« paguhen mĂ« shumĂ«. NĂ« grup-profesionin âLigjvĂ«nĂ«s, nĂ«punĂ«s tĂ« lartĂ« tĂ« administratĂ«s shtetĂ«rore dhe drejtorĂ« ekzekutivĂ«â, paga mesatare mujore e femrave ishte 108 mijĂ« lekĂ«, ose 6% mĂ« shumĂ« sesa e meshkujve nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kategori./MONITOR
Gazetari Klodian Tomorri e ka cilĂ«suar njĂ« teatĂ«r tĂ« shĂ«mtuar, pĂ«rplasjen e Edi RamĂ«s me gjykatĂ«sit pĂ«r pagat e kĂ«tyre tĂ« fundit. Tomorri ka deklaruar se tĂ« besosh se gjykatat janĂ« tĂ« pavarura dhe nuk e kanĂ« frikĂ« RamĂ«n, Ă«shtĂ« si tĂ« besosh kryeministrin kur thotĂ«, se mĂ« kanĂ« ngrĂ«nĂ« dardha pas shpine. âTĂ« besosh [âŠ]
Në një emision televiziv, Kara u shpreh se gjyqtarët janë më të paguar se ministrat dhe nuk e justifikojnë.
Sipas tij, duhet të fillojë veting real për gjyqtarët.
âKa njĂ« krahasim, ku janĂ« dhe se çfarĂ« bĂ«jnĂ«. Me kĂ«to paga jetohet nĂ« ShqipĂ«ri. Nuk po them qĂ« bĂ«het ndonjĂ« çudi. Kur shqiptarĂ«t janĂ« 50 fish mĂ« pak tĂ« pagĂ«s sĂ« njĂ« tjetri, kur bĂ«n gjyqe pa njoftuar fare palĂ«t, duhet tĂ« fillohet me eksavator tĂ« bĂ«het vetingu. Sidomos nĂ« gjykatĂ«n e shkallĂ«s sĂ« parĂ« dhe apelit. Me kĂ«to paga, kanĂ« ngacmuar dhe kanĂ« ngritur neveritjen tonĂ«. Vetingu real duhet tĂ« fillojĂ« tani. Ka dhe njĂ« pjesĂ« qĂ« janĂ« tĂ« saktĂ«, por Ă«shtĂ« shumĂ« e vogĂ«l. Na ka ardhur momenti tâi themi, jo qĂ« nuk meritoni tâua ngremĂ« rrogĂ«n, por dhe atĂ« rrogĂ« qĂ« merrni, nuk e meritoni.â, theksoi ai.
Paga mesatare bruto mujore nĂ« vend gjatĂ« tremujorit tĂ« parĂ« tĂ« vitit 2025 arriti nĂ« 82,210 lekĂ«, sipas tĂ« dhĂ«nave zyrtare tĂ« publikuara nga Instituti i Statistikave (INSTAT). Krahasuar me tĂ« njĂ«jtĂ«n periudhĂ« tĂ« njĂ« viti mĂ« parĂ«, kjo shĂ«non njĂ« rritje prej 11.6%. NĂ«se krahasohet me tremujorin e fundit tĂ« vitit 2024, Ă«shtĂ« regjistruar njĂ« rĂ«nie prej 1.43%, pasi nĂ« atĂ« periudhĂ« paga mesatare mujoreâŠ
TIRANĂ, 11 qershor/ATSH/ Paga mesatare bruto mujore gjatĂ« tremujorit tĂ« parĂ« tĂ« vitit 2025, sipas tĂ« dhĂ«nave zyrtare tĂ« publikuara nga Instituti i Statistikave (INSTAT), arriti 82 210 lekĂ«, duke shĂ«nuar njĂ« rritje prej 11,6% krahasuar me tĂ« njĂ«jtĂ«n periudhĂ« tĂ« vitit 2024.
Por në krahasim me tremujorin e fundit të vitit 2024, paga mesatare mujore ra me 1,43%. Për kë periudhë paga mesatare mujore ishte 83 401 lekë.
Sektorët ekonomikë me pagat më të larta mbetën aktivitetet financiare dhe të sigurimit, si dhe informacioni dhe komunikacioni, të cilat tradicionalisht qëndrojnë mbi mesataren kombëtare për shkak të kërkesës për aftësi të specializuara dhe ndikimit të teknologjisë.
Sakaq, sektorët që përjetuan rritjen më të madhe të pagave ishin administrata publike, arsimi, shëndetësia dhe aktivitetet sociale, me një rritje prej 16,7%, duke reflektuar politikat e reja të rritjes së pagave.
Në kontrast, industria pati rritjen më të vogël të pagës, me 5,2%.
Në aspektin profesional, pozicionet që kryesojnë renditjen për paga më të larta përfshijnë menaxherët, ligjvënësit dhe drejtorët ekzekutivë, si dhe specialistët me arsim të lartë, të cilët mbeten ndër profesionet më të kërkuara në treg.
Rritja më e madhe ndër profesionet u regjistrua te forcat e armatosura (+23,1%) dhe specialistët me arsim të lartë (+13,7%).
Ndërkohë, për punonjësit e kualifikuar të bujqësisë, pyjeve dhe peshkimit rritja ishte më e ulët, vetëm 5,3%.
Një tjetër zhvillim pozitiv është zhvendosja e strukturës së pagave, ku sipas INSTAT-it, vërehet ulje e numrit të punonjësve me pagë minimale dhe rritje e punonjësve me paga më të larta.
Barcelona dhe Lamine Yamal kanĂ« arritur njĂ« marrĂ«veshje pĂ«r rinovimin e kontratĂ«s sĂ« tij, e cila do ta lidhĂ« futbollistin me klubin katalanas deri mĂ« 30 qershor 2031. Futbollisti spanjoll nĂ«nshkroi kontratĂ«n e re tĂ« martĂ«n nĂ« zyrat e klubit, nĂ« njĂ« ceremoni ku morĂ«n pjesĂ«, ndĂ«r tĂ« tjerĂ«, presidenti i BarcelonĂ«s Joan Laporta, nĂ«nkryetari i parĂ« Rafa Yuste dhe drejtori sportiv i klubit Anderson Luis de Souza âDecoâ.
Kuriozitet dhe diskutime ka ngjallur babai i Lamine Yamal, Mounir Nasraoui, i cili nĂ« rrjetet sociale nxitoi tĂ« publikonte njĂ« foto me tĂ« birin dhe numrin â19,3â: shumĂ«kush e interpretoi kĂ«tĂ« dalje si njĂ« mĂ«nyrĂ« pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« publike shifrat e kontratĂ«s sĂ« futbollistit tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m spanjoll, dhe kjo gjĂ« nuk u pa me sy tĂ« mirĂ«.
Babai i Lamine Yamal publikon pagën monstruoze që duhej të mbetej sekret
Mounir Nasraoui, babai i Lamine Yamal, nuk e fshehu emocionin pas nĂ«nshkrimit tĂ« kontratĂ«s sĂ« re nga i biri dhe festoi me njĂ« âVamos, visca el Barça!â plot pasion, duke treguar lidhjen e fortĂ« tĂ« familjes me klubin, pavarĂ«sisht se disa imazhe tĂ« sĂ« kaluarĂ«s e tregonin me njĂ« fanellĂ« tĂ« Real Madrid.
PĂ«r tĂ« shtuar mĂ« shumĂ« kuriozitetin, Nasraoui publikoi nĂ« Instagram Stories njĂ« mesazh enigmatik, tĂ« shoqĂ«ruar me njĂ« foto me Lamine Yamal dhe numrin â19,3â. Ky detaj shkaktoi interpretime tĂ« ndryshme mes tifozĂ«ve blaugrana: disa e lidhin me arritje nĂ« karrierĂ«n e djaloshit, tĂ« tjerĂ« supozojnĂ« se bĂ«het fjalĂ« pĂ«r klauzola tĂ« kontratĂ«s dhe ka nga ata qĂ« shohin njĂ« lidhje tĂ« mundshme me njĂ« pasazh fetar nga Kurani.
Shumica beson se bĂ«het fjalĂ« pĂ«r shifrat e kontratĂ«s sĂ« re tĂ« yllit tĂ« ri tĂ« futbollit botĂ«ror, dhe ky veprim nga ana e prindit nuk u prit mirĂ« nga shumĂ« njerĂ«z tĂ« afĂ«rt me klubin dhe nga shumĂ« tifozĂ« tĂ« BarcelonĂ«s. ShumĂ« gazetarĂ« spanjollĂ« e kanĂ« kritikuar kĂ«tĂ« zgjedhje, pasi mund tĂ« jetĂ« njĂ« situatĂ« shumĂ« e ndjeshme pĂ«r tâu menaxhuar brenda dhomĂ«s sĂ« zhveshjes pĂ«r shkak tĂ« shifrave qĂ« Lamine Yamal do tĂ« fitojĂ« nĂ« krahasim me bashkĂ«lojtarĂ«t e tij.
Pavarësisht enigmës që qëndron pas postimeve në rrjete sociale të Nasraouit, duhet theksuar se në Spanjë janë të bindur se klauzola e lirimit të Lamine Yamal vazhdon të jetë një miliard euro: kjo ishte shifra e shpallur nga Barcelona më 2 tetor 2023, kur ai nënshkroi rinovimin e mëparshëm, dhe klubi nuk e ka ndryshuar atë në dokumentin që lojtari nënshkroi të martën, ku janë bërë përshtatje të kontratës me kushte pagese ndjeshëm të përmirësuara, si pasojë e asaj që ka treguar në fushë me fanellën blaugrana në dy sezonet e fundit.
TIRANĂ, 7 maj/ATSH/ Kryeministri Edi Rama njĂ«herazi kryetari i PartisĂ« Socialiste, nga Kruja, ku zhvilloi takimin pĂ«rmbyllĂ«s elektoral, deklaroi se pagat do tĂ« vijojnĂ« tĂ« rriten edhe nĂ« mandatin tjetĂ«r tĂ« qeverisjes.
Rama bëri të ditur se pagat e mjekëve nga 1670 euro sot do të shkojnë në 2030-ën 2 mijë euro, ndërsa paga e mësuesve nga 950 euro që është sot do të shkojë 1250 euro.
Njëkohësisht, Rama theksoi se Shqipëria ka sot pagën më të lartë për ushtrinë, duke tejkaluar edhe Serbinë, pavarësisht se ka një ushtri më të madhe.
âKemi rritur investimet nĂ« buxhetin e mbrojtjes. Kemi pasur ushtrinĂ« mĂ« tĂ« keqpaguar, keqpajisur, me buxhet qesharak. Sot buxheti Ă«shtĂ« rritur 10-fish dhe paga mesatare ka shkuar 1550 euro. Kjo ka sjellĂ« rritje tĂ« interesit tek tĂ« rinjtĂ« qĂ« tĂ« futen nĂ« rrugĂ«n e karrierĂ«s ushtarakeâ, deklaroi Rama.
MĂ« tej, ai foli pĂ«r mbĂ«shtetjen sociale, ku theksoi se pĂ«r mbrojtjen sociale shpenzohen rreth çerek miliardi, pĂ«r tâiu gjendur atyre pranĂ«.
Rama veçoi shërbimin për fëmijët me aftësi të veçanta, për të cilët informoi se mbështetja për nënat e tyre do të dyfishohet nga 1 janari 2026.
Rama, po ashtu deklaroi se papunësia për gratë ka shënuar rënie.
Kur PS erdhi nĂ« pushtet vetĂ«m 50% e grave tĂ« afta pĂ«r punĂ« merrnin pjesĂ« nĂ« forcat e punĂ«s. Sot janĂ« 70%â, deklaroi Rama.
Sipas kryeministrit, qeveria në mbështetje të forcimit të familjes po zbaton edhe një tjetër politikë sociale, atë të pagesës së sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore për nënat me 3 a më shumë fëmijë, në mënyrë që ato të mos mbeten pa pension. Rama tha se nga kjo politikë përfitojnë 9200 nëna.
Nga viti i ardhshëm, theksoi ai, ndryshon edhe pagesa mbështetëse për bebet, duke mos shpërndarë më bonuse, por duke dhënë mbështetje financiare çdo muaj, sipas numrit të fëmijëve. /j.p/
TIRANĂ, 5 maj/ATSH/ Kryeministri Edi Rama, njĂ«herazi edhe kryetar i PartisĂ« Socialiste, gjatĂ« njĂ« takimi elektoral nĂ« Devoll, bĂ«ri njĂ« bilanc tĂ« arritjeve ekonomike tĂ« tre mandateve tĂ« qeverisjes, duke theksuar pĂ«rmirĂ«simet nĂ« tregun e punĂ«s, pensione, paga dhe uljen e pabarazisĂ« nĂ« tĂ« ardhura.
Rama tha se Shqipëria sot është në të njëjtin nivel me mesataren e vendeve të BE-së për sa i përket rrezikut për të rënë në varfëri, duke iu referuar të dhënave të Eurostat. Po ashtu, ai vuri në dukje se edhe pabarazia në të ardhura ka pësuar ulje të ndjeshme, bazuar në të njëjtat burime europiane.
âNa thuhet çdo ditĂ« se janĂ« 5 oligarkĂ« qĂ« marrin gjithçka. Por nĂ« ShqipĂ«ri nuk ka oligarkĂ«. JanĂ« disa tĂ« pasur, por jo oligarkĂ« nĂ« kuptimin qĂ« i japin urdhra qeverisĂ«. PĂ«rkundrazi, janĂ« taksapaguesit dhe punĂ«dhĂ«nĂ«sit mĂ« tĂ« mĂ«dhenjâ, tha Rama.
Ai theksoi se niveli i papunësisë ka rënë në nivel historik, në më pak se 10%, dhe se kjo përqindje llogaritet mbi forcat aktive të punës, jo mbi gjithë popullsinë.
âTani shumĂ« njerĂ«z thonĂ«, ah po ngaqĂ« ka rĂ«nĂ« numri i popullsisĂ«, ka rĂ«nĂ« dhe numri i papunĂ«sisĂ«. Jo! Nuk Ă«shtĂ« % mbi popullsinĂ« kjo. Kjo nuk Ă«shtĂ« 8.8% e gjithĂ« popullsisĂ«, kĂ«tu nuk llogariten pensionistĂ«t, kĂ«tu nuk llogariten kalamajtĂ«. Kjo Ă«shtĂ« % mbi forcat e punĂ«s dhe sâka rĂ«ndĂ«si sa i madh apo sa i vogĂ«l Ă«shtĂ« vendi, pĂ«rqindja del mbi sa forca pune ka vendi nĂ« dispozicion dhe sa prej tyre janĂ« nĂ« punĂ« dhe sa prej tyre janĂ« pa punĂ«â, theksoi ai.
Numri i të punësuarve, vijoi Rama, sipas regjistrave zyrtarë, ka shkuar nga 1 milion e 23 mijë në vitin 2013 në 1 milion e 327 mijë në vitin 2024.
âAta qĂ« thonĂ« ku janĂ« 300 mijĂ« vende pune, ja ku janĂ«: nga 1 milion e 23 mijĂ« nĂ« 1 milion e 327 mijĂ«. KĂ«to janĂ« emra konkretĂ« nĂ« regjistra zyrtarĂ«â, theksoi ai.
Rama po ashtu nënvizoi se përqindja e të punësuarve me paga nën 40 mijë lekë është ulur ndjeshëm.
âNĂ« vitin 2013, 60% e shqiptarĂ«ve merrnin mĂ« pak se 40 mijĂ« lekĂ« nĂ« muaj. Sot kjo shifĂ«r Ă«shtĂ« ulur ndjeshĂ«m dhe shumica e kĂ«tyre janĂ« me kontrata tĂ« pjesshmeâ, theksoi ai.
Kryeministri foli edhe për pagën minimale, e cila ka pësuar rritje të vazhdueshme, dhe synimi është që në janar të vitit 2026 të jetë më e lartë, ndërsa në Shqipërinë e vitit 2030 të arrijë të paktën në 650 euro.
Për sa i përket pagës mesatare, Rama theksoi se aktualisht ajo është 848 euro, ndërsa në sektorin publik ka arritur në 1000 euro. Objektivi i qeverisë për vitin 2030 është që paga mesatare e përgjithshme të jetë 1000 euro dhe ajo në sektorin publik të arrijë në 1200 euro.
Pagë minimale 500 euro/muaj, pagë mesatare mbi 1000 euro/muaj, dyfishim pensionesh etj., janë baza e programeve të partive politike, që do të kërkojnë votën e elektoratit në zgjedhjet parlamentare të 11 majit.
Ende pas 35 vitesh tranzicion, ata po e bazojnë fushatën në premtime, që në fund të fundit garantojnë jetesën minimale të një individi, apo pensionisti, dhe as që duhet të viheshin në diskutim sot!
Partia Socialiste është në pushtet që prej vitit 2013 dhe synon për një mandat të katërt radhazi, teksa dhe më parë ka qenë në fuqi nga 1997-a në 2009-n.
Partia Demokratike ka qeverisur vendin nĂ« 2005-2013, ndĂ«rsa mĂ« herĂ«t ishte forca qĂ« udhĂ«hoqi nĂ« fillim tĂ« viteve â90 nĂ« kalimin nga ekonomia e centralizuar nĂ« atĂ« tĂ« tregut. PartitĂ« e vogla nuk kanĂ« arritur tĂ« gjejnĂ« terren, duke u bĂ«rĂ« shpesh njĂ« elektron i lirĂ« qĂ« kalon majtas apo djathtas, pa qenĂ« faktorĂ« vendimtarĂ« nĂ« qeverisje.
Â
Partia Socialiste ka qeverisur pĂ«r 20 vjet dhe ajo Demokratike pĂ«r 13 vjet. ShqipĂ«ria, pa dyshim, sot Ă«shtĂ« shumĂ« mĂ« mirĂ« sesa nĂ« fillim tĂ« viteve â90. Prodhimi i BrendshĂ«m Bruto (PBB) arriti nĂ« 25 miliardĂ« euro nĂ« 2024-n, nga rreth 2.2 miliardĂ« dollarĂ« nĂ« vitin 1995.
Â
Të ardhurat për frymë kanë arritur në 9600 dollarë në 2024-n, sipas Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN), nga 250 dollarë në vitin 1992 dhe 900 dollarë në vitin 1995.
Por a është aty ku duhet të ishte?! Të dhënat krahasuese me rajonin dhe Europën tregojnë që jo.
Ndarja e pushtetit majtas apo djathtas nuk ka arritur ta nxjerrĂ« ShqipĂ«rinĂ« nga lista e vendeve mĂ« tĂ« varfra e tĂ« korruptuara tĂ« EuropĂ«s, tĂ« ardhurat pĂ«r frymĂ« sipas fuqisĂ« blerĂ«se janĂ« sa njĂ« e treta e Bashkimit Europian, pagat janĂ« 30% mĂ« tĂ« ulĂ«ta se mesatarja e rajonit (pa KosovĂ«n), ndĂ«rsa qytetarĂ«t e saj vijojnĂ« tĂ« jenĂ« mĂ« tĂ« palumturit nĂ« EuropĂ« (me pĂ«rjashtim tĂ« TurqisĂ«) dhe ende po ikin nĂ« emigracion me ritme tĂ« ngjashme me fillimin e viteve â90 dhe mĂ« tĂ« lartat nĂ« botĂ«, nĂ« raport me popullsinĂ«.
âMonitorâ sjell njĂ« panoramĂ« tĂ« performancĂ«s ekonomike tĂ« tri dekadave tĂ« fundit. Partia Demokratike ka âshansinâ qĂ« nuk Ă«shtĂ« nĂ« pushtet prej vitit 2005, duke shmangur pĂ«rgjegjĂ«sitĂ«, ndĂ«rsa ajo Socialiste ka barrĂ«n e dĂ«shtimeve, apo meritĂ«n e arritjeve tĂ« 12 viteve tĂ« fundit.
Â
TĂ« fundit
Ndarja e pushtetit majtas apo djathtas nuk ka arritur ta nxjerrĂ« ShqipĂ«rinĂ« nga lista e vendeve mĂ« tĂ« varfra e tĂ« korruptuara tĂ« EuropĂ«s, tĂ« ardhurat pĂ«r frymĂ« sipas fuqisĂ« blerĂ«se janĂ« sa njĂ« e treta e Bashkimit Europian, pagat janĂ« 30% mĂ« tĂ« ulĂ«ta se mesatarja e rajonit (pa KosovĂ«n), ndĂ«rsa qytetarĂ«t e saj vijojnĂ« tĂ« jenĂ« mĂ« tĂ« palumturit nĂ« EuropĂ« (me pĂ«rjashtim tĂ« TurqisĂ«) dhe ende po ikin nĂ« emigracion me ritme tĂ« ngjashme me fillimin e viteve â90 dhe mĂ« tĂ« lartat nĂ« botĂ«, nĂ« raport me popullsinĂ«.
Â
GARA E PAGAVE E HUMBUR, EDHE SOT JANĂ 30% MĂ TĂ ULĂTA SE RAJONI
Pagat në Shqipëri historikisht kanë qenë më të ulëtat në Europë dhe rajon (përjashtuar Kosovën), një reflektim i modelit ekonomik të paorientuar drejt produktivitetit dhe nivelit të lartë të informalitetit në sektorin privat.
INSTAT e raporton pagën mesatare në ekonomi vetëm nga viti 2014. Deri në vitin 2021, niveli i tyre mbeti i pandryshuar, madje në ndonjë vit edhe negative, nëse indeksohet me inflacionin.
Rreth tre vjet më parë, Kryeministri Rama nisi një garë të ethshme për të barazuar pagat me vendet e rajonit, që në atë kohë ishin 30-40% më të larta.
Forma e zgjedhur ishte më e lehta, duke përdorur buxhetin për të ndryshuar strukturën e pagave në administratën publike.
Me këtë lëvizje, kryeministri synonte që sektori privat të nxitej të vepronte dhe ai. Ajo që ndodhi realisht ishte që pagat në shtet u rritën me ritme më të shpejta sesa në sektorin privat.
Edhe reagimi i këtij të fundit më shumë ishte si rrjedhojë e presonit të mungesës së fuqisë punëtore, emigracionit të forcës së kualifikuar, apo formalizimit pas aksionit të nisur nga Tatimet.
Në fund të vitit 2024, paga në shtet e kaloi për herë të parë kufirin e 100 mijë lekëve në muaj (rreth 1 mijë euro), duke qenë 30% më të larta se në privat (76 mijë lekë), nga 20% që ishte diferenca në fillim të vitit 2022.
A përparuam në garën tonë me rajonin? Të dhënat e vitit 2024 tregojnë që jo. Me përjashtim të Kosovës, pagat në Shqipëri mbeten rreth 30% më të ulëta se në vendet e tjera të rajonit, të cilët nuk qëndruan në vend gjatë kësaj kohe.
NĂ« ShqipĂ«ri, paga mesatare mujore pĂ«r vitin 2024, sipas INSTAT, ishte 77 mijĂ« lekĂ« (rreth 770 euro), pĂ«rkundrejt 1020 euro nĂ« MaqedoninĂ« e Veriut, 1083 euro nĂ« Mal tĂ« Zi, 1090 euro nĂ« BosnjĂ«-HercegovinĂ« dhe 1155 euro nĂ« Serbi, sipas tĂ« dhĂ«nave qĂ« âMonitorâ pĂ«rpunoi nga agjencitĂ« statistikore pĂ«rkatĂ«se.
Madje nëse konvertohet me kursin e vitit 2022, për të shmangur fryrjen nga kursi, paga mesatare në ekonomi në 2024 ishte 650 euro, sërish 40% më e ulët se mesatarja e rajonit
TĂ« dhĂ«nat e ndara pĂ«r sektorin privat dhe shtetĂ«ror janĂ« tĂ« disponueshme vetĂ«m pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« dhe SerbinĂ«. Ato tregojnĂ« âshtrembĂ«riminâ e tregut nĂ« ShqipĂ«ri, me njĂ« diferencĂ« prej 30%, ndĂ«rsa nĂ« Serbi, si shteti dhe privati, kanĂ« âfuqiâ tĂ« paguajnĂ« njĂ«soj.
Në Serbi, sektori privat paguan mesatarisht 1100 euro në muaj, ndërsa në Shqipëri 690 euro, për vitin 2024.
Tre vitet e fundit treguan që rritja e pagave me urdhër administrativ është e destinuar të jetë një praktikë e dështuar. Forma më e mirë për rritjen e pagave në ekonomi lidhet me rritjen e produktivitetit.
Kjo do të thotë se pagat rriten në përputhje me përmirësimin e aftësive dhe efikasitetit të punonjësve, duke sjellë përfitime reale në prodhim dhe fitime më të larta për kompani, në vend që të rriten administrativisht pa asnjë përmirësim në performancë.
Modeli ekonomik që nxit këtë rritje të qëndrueshme të pagave bazohet në produktivitet dhe zhvillimin gjithëpërfshirës.
Në këtë model, investimet në teknologji, edukim dhe inovacion çojnë në rritjen e efikasitetit të punonjësve dhe përmirësimin e proceseve prodhuese, gjë që krijon më shumë vlerë të shtuar dhe fitime më të larta për kompani, të cilat më pas shpërndahen në formë të pagave më të mira.
Në Shqipërinë e orientuar nga ndërtimi dhe shërbimet kjo nuk po ndodh, duke na lënë sërish të fundit në rajon.
EDHE PENSIONET, MĂ TĂ ULĂTAT NĂ RAJON
Jo vetëm pagat, edhe pensionet janë më të ulëtat në rajon. Në vitin 2024, një pensionist merrte mesatarisht 180 euro, më pak se gjysma e vendeve të rajonit, me rekordin që e mban Mali i Zi, me 450 euro në muaj.
Sipas Eurostat, fuqia blerëse për një pensionist shqiptar është më e ulëta në Europë. Pensionistët shqiptarë renditen ndër të fundit në Europë edhe sa i përket raportit të pensionist me të ardhurat në fund të karrierës.
Kjo do të thotë se nëse një individ në moshën 50-59 vjeç ka fituar 500 euro, në pension do të marrë vetëm 37% të asaj pagese.
Pensionet e pleqërisë janë rritur me ritme më të ngadalta sesa pagat, duke thelluar diferencën çdo vit e më shumë. Vitin e kaluar, pensioni mesatar ishte sa 24.6% e pagës mesatare mujore bruto. Dhjetë vite më parë, pensioni mesatar ishte sa 32% e pagës mesatare mujore bruto.
Politikat e rritjes së pensioneve janë të ndryshme nga pagat. Ligji për sigurimet shoqërore lejon vetëm indeksim të pensioneve me inflacionin për të mbajtur nën kontroll deficitin e skemës së sigurimeve shoqërorë publike që financohet nga taksat.
Fuqia blerëse e pensionistëve po gërryhet më tej edhe nga thellimi i diferencës ndërmjet pagave dhe pensioneve. Rritja e hendekut ndërmjet pagës mesatare dhe pensionit mesatar thellon pabarazinë ndërmjet pensionistëve dhe pjesës tjetër të shoqërisë.
Rritja e numrit të pensioneve të pleqërisë u përshpejtua në vitin 2023, me ritmet më të larta të gjashtë viteve të fundit. Sipas të dhënave të Institutit të Sigurimeve Shoqërore 590,649 persona morën pension pleqërie në vitin 2023, me rritje vjetore 3,1%.
Në vitin 2023, për çdo pensionist kishte 1.17 kontribuues, nga 1.3 në 2009-n. Kur raporti bie nën 2:1, skema fillon të përballet me presion serioz financiar, siç ndodh aktualisht në shumë vende, përfshirë edhe Shqipërinë.
Rënia e këtij raporti ndodh zakonisht për shkak të plakjes së popullsisë, emigracionit dhe punës informale dhe e vë sistemin e pensioneve në rrezik pa reforma strukturore.
PĂ«r momentin, shpenzimet qeveritare i ka âshpĂ«tuarâ fakti qĂ« pjesa mĂ« e madhe e atyre qĂ« po dalin nĂ« pension nuk i plotĂ«sojnĂ« kushtet pĂ«r pagesa tĂ« plota, si rrjedhojĂ« e informalitetit tĂ« lartĂ« nĂ« tregun e punĂ«s. Pensionet e reja tĂ« vitit 2023 ishin ndjeshĂ«m mĂ« tĂ« ulĂ«ta se pensioni mesatar.
Të dhënat zyrtare nga ISSH referojnë se ata që dolën në pension vitin e kaluar morën mesatarisht 15,560 lekë në muaj, vlerë kjo të paktën 15% më e ulët se pensioni mesatar në shkallë vendi mbi 18,300 lekë në muaj.
Në anën tjetër, rritja e pagës minimale dhe pagave në tërësi në sektorin publik dhe atë privat kanë ndikuar pozitivisht të ardhurat nga kontributet.
Rritja e të ardhurave dhe frenimi i shpenzimeve bënë që subvencioni i buxhetit për skemën e sigurimeve të zbresë në 14,6 miliardë lekë në vitin 2023, vetëm 0.8% e PBB-së, nga 23 miliardë lekë që ishte në vitin 2022.
Buxheti i shtetit subvencionon shpenzimet e skemës publike të pensioneve që nuk mbulohen nga sigurimet. Por duke qenë se pensionet e reja po dalin më të ulëta se pensioni mesatar në vend, subvencionet e buxhetit për skemën e pensioneve po ulen.
Ky shpëtim i momentit nuk është zgjidhje në afatin e gjatë, teksa popullsia po plaket me shpejtësi dhe mosha mesatare sipas Censit të fundit ka arritur në 42.5 vjeç (nga 31.5 vjeç në 2011-n) dhe popullsia në moshë të re po vijon të largohet.
Raporti i varësisë së të moshuarve (raporti i numrit të individëve mbi 65 vjeç me numrin e individëve në moshë pune, 15-64 vjeç), u rrit në 30.4% nga 16.7% në 2011.
ShqipĂ«ria sot bazohet nĂ« kolonĂ«n e parĂ« tĂ« pensioneve, asaj me kontribute tĂ« detyrueshme, (pay as you go â pensionet pĂ«r tĂ« moshuarit dhe personat e paaftĂ« pĂ«r punĂ« varen nga kontributet e brezit aktiv nĂ« tregun e punĂ«s), ndĂ«rkohĂ« qĂ« nuk kanĂ« gjetur zhvillim shtylla e dytĂ« (njĂ« kontribut tĂ« detyrueshĂ«m me ligj nĂ« njĂ« fond privat pensioni tĂ« zgjedhur nga vetĂ« kontribuuesi â qĂ« nuk ka ende kuadĂ«r ligjor) dhe e tretĂ« (kontributin nĂ« njĂ« fond privat pensioni, por mbi baza vullnetare tĂ« sistemit, qĂ« Ă«shtĂ« nĂ« nivele shumĂ« tĂ« ulĂ«ta) ose skemat e sigurimit suplementar tĂ« detyruara dhe vullnetare.
Qeveria aktuale ka nisur ndërkohë një reformë të re për skemën e pensioneve, ku po diskutohet që dalja në pension 67 vjeç do të ndodhë para afatit aktual 2056, të zhvillohet kolona e dytë; formulës së përllogaritjes së përfitimeve për një përfitim sa më të drejtë në raport me jetën kontributive të zhvilluar nga individi në kuadër të përfitimit të një niveli të mjaftueshëm të të ardhurave; nivelit të kontributit për kategoritë punëmarrës apo punëdhënës.
VENDI KA NGECUR NĂ PROCESIN E KONVERGJENCĂS, MBETET NDĂR MĂ TĂ VARFRIT E EUROPĂS
Në vitin 1990, Shqipëria ishte më e varfra e Europës, sipas të dhënave të FMN-së për të ardhurat për frymë të matura sipas fuqisë blerëse, me 2948 dollarë ndërkombëtare[1] (njësia që bën krahasime më të drejta të standardit të jetesës dhe të performancës ekonomike midis vendeve, duke marrë parasysh ndryshimet në çmime dhe fuqinë blerëse).
E parafundit ishte Polonia (6687 dollarë ndërkombëtarë), më pas Rumania (8134) dhe Bullgaria (9434). Për shtetet e ish-Jugosllavisë, të dhënat janë më të vonshme, nga viti 1997, por dhe ato ishin pak a shumë në të njëjtat nivele.
Më se tri dekada më pas, zhvillimi në vendet që kaluan nga ekonomia e centralizuar në atë të tregut të lirë janë shumë të ndryshme, siç duket dhe në grafikun e mëposhtëm.
Polonia u rrit me shpejtësi, e ndihmuar si nga vendndodhja strategjike afër shteteve perëndimore, ashtu dhe anëtarësimi më i shpejtë në Bashkimin Europian. Bullgaria dhe Rumania gjithashtu u favorizuan nga anëtarësimi në BE.
Në vitin 1990, të ardhurat e Polonisë, sipas fuqisë blerëse ishin sa 37% të mesatares së Bashkimit Europian të atëhershëm, ndërsa në 2024-n sa 82% e tyre, ose 90% të mesatares së Europës. Të ardhurat e Bullgarisë janë sa 62% e mesatares së BE-së.
Shqipëria dukshëm ka mbetur në procesin e konvergjencës, që nënkupton një rritje më të shpejtë se vendet e zhvilluara, me synim për të kapur mesataren e Europës brenda një periudhe kohore.
Në vitin 1990, të ardhurat për frymë, të matura sipas fuqisë blerëse ishin 16% e Bashkimit Europian dhe në vitin 2024, ato nuk janë më shumë se 37% e asaj që siguron mesatarisht një qytetar i Europës dhe 34% të Bashkimit Europian.
Ndërsa vendet e Europës Lindore kishin avantazhin gjeografik dhe të anëtarësimit në BE, Shqipëria ka mbetur pas edhe në raport me Ballkanin Perëndimor, duke u renditur e parafundit, teksa ia kalon vetëm Kosovës.
Mali i Zi ka të ardhurat më të larta, me 50% të BE-së, i ndjekur nga Serbia (46%), Maqedonia e Veriut (42.9%), Bosnjë- Hercegovina në pothuajse të njëjtin nivel me Shqipërinë (34.3%) dhe e fundit Kosova, me 27%
Vendet e Europës Lindore kanë përmirësuar performancën ekonomike falë reformave strukturore të thelluara, investimeve të mëdha të huaja dhe integrimit të shpejtë në tregjet europiane, duke rritur produktivitetin dhe zhvillimin e infrastrukturës.
Nga ana tjetër, Ballkani Perëndimor përballet me sfida institucionale, korrupsion dhe pabarazi strukturore, të cilat kanë penguar rritjen e tyre ekonomike. Modele të suksesshme në Ballkan janë Kroacia dhe Sllovenia, që kanë të ardhura përkatësisht sa 78% dhe 88% e mesatares së BE-së.
KĂ«to shtete, qĂ« janĂ« âshkĂ«puturâ prej kohĂ«sh nga Ballkani kanĂ« ecur mĂ« mirĂ« sepse, duke qenĂ« se janĂ« bĂ«rĂ« pjesĂ« e strukturave europiane mĂ« herĂ«t, kanĂ« pĂ«rfituar nga investimet e huaja, reformat institucionale dhe zhvillimi i infrastrukturĂ«s, tĂ« cilat kanĂ« krijuar njĂ« klimĂ« mĂ« tĂ« favorshme pĂ«r zhvillim ekonomik.
Gjithashtu, baza industriale më e zhvilluar dhe një fokus më i fortë në diversifikimin ekonomik dhe turizmin kanë kontribuar në rritjen e tyre krahasuar me vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor.
Për vitin 2024, të dhënat e FMN-së për të ardhurat për frymë e rendisin Shqipërinë përpara Maqedonisë së Veriut dhe Bosnjë Hercegovinës, me një kërcim të fortë në 9598 dollarë/frymë, nga 8,299 USD në 2023 dhe 6,870 në vitin 2022.
Maqedonia e Veriut dhe Bosnja mbetën pas në 2024-n, me përkatësisht 8.6 dhe 8.2 mijë dollarë për frymë.
Por, më shumë sesa rritje e mirëqenies së çdo shqiptari ky është një përmirësim statistikor për dy faktorë, së pari rënia e valutave që automatikisht shton të ardhurat e konvertuara në dollar dhe së dyti, tkurrja e popullsisë pas të dhënave të Censit të Ri.
Këtë e vërteton dhe fakti se në të ardhurat për frymë, të matura sipas fuqisë blerëse, Shqipëria vijon të jetë ndër të fundit në Europë dhe në 2024-n, duke lënë pas vetëm Ukrainën, Moldavinë dhe Kosovën. (shiko grafikun: Të ardhurat për frymë, sipas fuqisë blerëse, 2024)./ Moniotor
Si ka qenĂ« ecuria e ekonomisĂ« nĂ« tri dekadat e fundit, sipas ângjyraveâ tĂ« partive qĂ« kanĂ« qeverisur. Kush e ka fituar garĂ«n pĂ«r pagat, pensionet, investimet. NdĂ«rsa secila palĂ« politike mund tĂ« âdeklarojĂ«â fitoren, humbĂ«sit mĂ« tĂ« mĂ«dhenj kanĂ« qenĂ« shqiptarĂ«t, qĂ« edhe sot janĂ« jo vetĂ«m tĂ« fundit nĂ« rajon, me paga 30% [âŠ]
NĂ« Bashkimin Europian, nĂ« vitin 2023, personat e aftĂ« pĂ«r punĂ« tĂ« moshĂ«s 20-64 vjeç, punonin mesatarisht 36.1 orĂ« nĂ« javĂ«, sipas Eurostat. Ky numĂ«r u referohet orĂ«ve, qĂ« njerĂ«zit kanĂ« punuar realisht nĂ« punĂ«n e tyre kryesore, nĂ« javĂ«n e referencĂ«s. Orari mesatar i punĂ«s nĂ« javĂ«, ndryshon ndĂ«rmjet vendeve tĂ« BE-sĂ«. Ato me [âŠ]
Login
