❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

Njohësi i fesë islame: Radikalizmi islamik dhe rekrutimi ndodh kryesisht online

✇Telegrafi
By: Kemajl Berisha

Njohësi i teologjisë islame, doktor Tarek Elgawhary është shprehur se radikalizmi ismalik dhe rekrutimi më i madh ndodh në platforma online.

Ai theksoi se për të luftuar këtë dukuri duhet më shumë prezencë online.

“NjĂ« nga çështjet mĂ« tĂ« mĂ«dha Ă«shtĂ« radikalizimi nĂ« internet. Sepse shumĂ« nga radikalizimi — pĂ«r tĂ« qenĂ« i sinqertĂ« — dhe rekrutimi ndodh nĂ« internet”.

“Duhet tĂ« jemi shumĂ« mĂ« aktivĂ« online (pĂ«r tĂ« parandaluar e luftuar)”- shtoi ai.

Elgawhary theksoi se duhet të flasim për radikalizimin përpara se të flasim për deradikalizimin.

“NĂ«se flasim vetĂ«m pĂ«r deradikalizim, Ă«shtĂ« shumĂ« vonĂ«. Duhet tĂ« kthehemi te baza. Si flitet pĂ«r fenĂ« nĂ« xhamitĂ« tona, nĂ« shkollat tona, nĂ« shtĂ«pitĂ« tona? A e shohim sheikun apo imamin — qoftĂ« burrĂ« apo grua — si dikĂ« qĂ« e besojmĂ«, qĂ« na ndihmon, qĂ« na ngrit shpirtĂ«risht, si njĂ« baba apo nĂ«nĂ« shpirtĂ«rore? Gjithçka kthehet te mĂ«nyra se si mĂ«sohet islami”- potencoi mĂ« tej ai.

MĂ« tej ai theksoi se mĂ«nyra e drejtĂ« pĂ«r tĂ« mĂ«suar islamin Ă«shtĂ« tĂ« paraqesim njĂ« islam plural, pranues, “qĂ« respekton dinjitetin dhe vlerat e çdo individi, qoftĂ« ai besimtar apo jobesimtar”.

“Kurani thotĂ«: “Ne e kemi nderuar birin e Ademit” — pavarĂ«sisht se çfarĂ« beson ai”-  u shpreh ai nĂ« KallxoPernime.

Tarek Elgawhary,  në organizimin e Zyrës së Presidentes ka mbajtur një seri ligjëratash në Kosovë për të ndihmuar institucionet në kuptimin e islamit dhe sfidave që lidhen me radikalizmin.

Elgawhary jeton nĂ« Uashington dhe drejton QendrĂ«n Islame tĂ« Potomac. Elgawhary Ă«shtĂ« gjithashtu themelues i organizatĂ«s “Understanding Islam” (TĂ« kuptuarit e islamit), e cila ka selinĂ« nĂ« Aman tĂ« JordanisĂ«.

The post Njohësi i fesë islame: Radikalizmi islamik dhe rekrutimi ndodh kryesisht online appeared first on Telegrafi.

↗

Stefano Boeri nën akuza për korrupsion në Itali/ PD: Në Shqipëri miqtë e Ramës përjashtohen nga hetimet

✇BoldNews
By: Enrik Braho

Partia Demokratike ka reaguar nĂ« lidhje me skandalin qĂ« ka pĂ«rfshirĂ« arkitektin italian Stefano Boeri nĂ« Milanos nĂ« Itali, i cili nĂ« fund tĂ« vitit 2024 iu caktua “arrest nĂ« shtĂ«pi” pas akuzve pĂ«r korrupsion dhe shpĂ«rdorim detyre nĂ« lidhje me konkursin e BibliotekĂ«s Evropiane tĂ« Informacionit dhe KulturĂ«s (BEIC). NĂ« ShqipĂ«ri Boeri njihet si [
]

The post Stefano Boeri nën akuza për korrupsion në Itali/ PD: Në Shqipëri miqtë e Ramës përjashtohen nga hetimet appeared first on BoldNews.al.

↗

Komisarë të djegur/ Më mirë një mik, se një gradë në Polici!

✇BoldNews
By: Enrik Braho

DhjetĂ«ra ankesa dhe padi nĂ« gjykatĂ« nga 86 komisarĂ« qĂ« fituan gradĂ«n, por u lanĂ« nĂ« listĂ« pritje duke u djegur karrierĂ«n njĂ« pjese tĂ« tyre. EmĂ«rime klienteliste dhe pa gradĂ« pĂ«rkatĂ«se nĂ« poste kyçe? Nga Sebi Alla NjĂ« vit pritje pĂ«r tu emĂ«ruar nĂ« pozicionin e punĂ«s sikurse iu jepte kĂ«tĂ« tĂ« drejtĂ« grada [
]

The post Komisarë të djegur/ Më mirë një mik, se një gradë në Polici! appeared first on BoldNews.al.

↗

Hiroshima përkujton 80 vjetorin e bombardimit atomik, flet i mbijetuari: Babai im u verbua nga shpërthimi, lëkura e tij


✇Albeu
By: V K

Një lutje e heshtur u mbajt në Japoni të mërkurën në mëngjes, me rastin e 80 vjetorit të hedhjes së bombës atomike nga Shtetet e Bashkuara në qytetin e Hiroshimës.

Kryeministri japonez Shigeru Ishiba, mori pjesë në ceremoni të mërkurën, së bashku me zyrtarë nga e gjithë bota.

“Japonia Ă«shtĂ« i vetmi komb qĂ« ka vuajtur nga njĂ« bombardim atomik nĂ« luftĂ«â€, tha kryebashkiaku i HiroshimĂ«s, Kazumi Matsui, nĂ« Parkun Memorial tĂ« Paqes tĂ« qytetit.

“Qeveria japoneze pĂ«rfaqĂ«son njĂ« popull qĂ« aspiron pĂ«r paqe tĂ« vĂ«rtetĂ« dhe tĂ« qĂ«ndrueshme”.

Lufta e Dytë Botërore përfundoi me kapitullimin e Japonisë pas hedhjes së bombave në Hiroshima dhe Nagasaki, të cilat ndodhën me një diferencë prej disa ditësh.

Bombat vranĂ« mĂ« shumĂ« se 200.000 njerĂ«z – disa nga shpĂ«rthimi i menjĂ«hershĂ«m dhe tĂ« tjerĂ« nga sĂ«mundja nga rrezatimi e djegiet.

“Babai im u dogj rĂ«ndĂ« dhe u verbua nga shpĂ«rthimi. LĂ«kura e tij varej nga trupi – ai nuk mundi as tĂ« mĂ« mbante dorĂ«n”, tha pĂ«r BBC-nĂ« i mbijetuari i HiroshimĂ«s, Shingo Naito. Ai ishte gjashtĂ« vjeç kur bomba goditi qytetin e tij, duke vrarĂ« babanĂ« dhe motrĂ«n e vĂ«llain e tij.

Naito ka ndarë historinë me një grup studentësh në Hiroshima, të cilët po i shndërrojnë kujtimet e tij të tragjedisë në art.

NĂ« vitin 2024, Nihon Hidankyo, njĂ« grup japonez i tĂ« mbijetuarve tĂ« bombĂ«s atomike, fitoi Çmimin Nobel pĂ«r Paqen pĂ«r pĂ«rpjekjet e tyre pĂ«r tĂ« çliruar botĂ«n nga armĂ«t bĂ«rthamore.

NĂ« njĂ« fjalim tĂ« mĂ«rkurĂ«n, kryebashkiaku i HiroshimĂ«s, Matsui, paralajmĂ«roi pĂ«r njĂ« “trend nĂ« rritje drejt ndĂ«rtimit tĂ« forcave ushtarake nĂ« tĂ« gjithĂ« botĂ«n” dhe “idenĂ« se armĂ«t bĂ«rthamore janĂ« thelbĂ«sore pĂ«r mbrojtjen kombĂ«tare”.

“KĂ«to zhvillime shpĂ«rfillin nĂ« mĂ«nyrĂ« flagrante mĂ«simet qĂ« bashkĂ«sia ndĂ«rkombĂ«tare duhet tĂ« kishte nxjerrĂ« nga tragjeditĂ« e historisĂ«â€, tha ai.

“Ato kĂ«rcĂ«nojnĂ« tĂ« rrĂ«zojnĂ« strukturat e ndĂ«rtimit tĂ« paqes pĂ«r tĂ« cilat kaq shumĂ« njerĂ«z kanĂ« punuar kaq shumĂ« pĂ«r t’i ndĂ«rtuar”.

Matsui tha se Traktati pĂ«r MospĂ«rhapjen e ArmĂ«ve BĂ«rthamore, i cili synon tĂ« parandalojĂ« pĂ«rhapjen e armĂ«ve bĂ«rthamore dhe tĂ« promovojĂ« pĂ«rdorimin paqĂ«sor tĂ« energjisĂ« bĂ«rthamore, ishte “nĂ« prag tĂ« mosfunksionimit”.

Ai gjithashtu, i bĂ«ri thirrje qeverisĂ« japoneze tĂ« ratifikojĂ« Traktatin pĂ«r Ndalimin e ArmĂ«ve BĂ«rthamore – njĂ« marrĂ«veshje ndĂ«rkombĂ«tare qĂ« ndalon armĂ«t bĂ«rthamore qĂ« hyri nĂ« fuqi nĂ« vitin 2021.

Më shumë se 70 vende e kanë ratifikuar traktatin, por fuqitë bërthamore si SHBA-ja dhe Rusia e kanë kundërshtuar atë, duke treguar funksionin parandalues të arsenaleve bërthamore.

Japonia gjithashtu e ka hedhur poshtë një ndalim të tillë, duke argumentuar se siguria e saj është rritur nga armët bërthamore të SHBA-së.

Në rrugët që të çojnë në Parkun Memorial të Paqes, pati protesta të vogla që bënin thirrje për heqjen e armëve bërthamore.

Satoshi Tanaka, një tjetër i mbijetuar i bombës atomike i cili vuante nga kancere të shumta nga ekspozimi ndaj rrezatimit, tha se të parit të gjakderdhjes në Gaza dhe Ukrainë sot i sjell në mendje vuajtjet e tij.

“Duke parĂ« malet me rrĂ«noja, qytetet e shkatĂ«rruara, fĂ«mijĂ«t dhe gratĂ« qĂ« iknin nĂ« panik, tĂ« gjitha mĂ« sjellin kujtime tĂ« asaj qĂ« pĂ«rjetova”, i tha ai BBC-sĂ«.

“Ne jetojmĂ« pranĂ« armĂ«ve bĂ«rthamore qĂ« mund ta zhdukin njerĂ«zimin shumĂ« herĂ«â€.

“Prioriteti mĂ« urgjent Ă«shtĂ« tĂ« shtyhen udhĂ«heqĂ«sit e vendeve tĂ« armatosura me armĂ« bĂ«rthamore. Popujt e botĂ«s duhet tĂ« bĂ«hen edhe mĂ« tĂ« indinjuar, tĂ« ngrenĂ« zĂ«rin e tyre mĂ« fort dhe tĂ« ndĂ«rmarrin veprime masive”.

The post Hiroshima përkujton 80 vjetorin e bombardimit atomik, flet i mbijetuari: Babai im u verbua nga shpërthimi, lëkura e tij
 appeared first on Albeu.com.

↗

SHBA-ja ofron mundësi bashkëpunimi ekonomik me Kosovën

✇BoldNews
By: Elva

Shtetet e Bashkuara vlerĂ«sojnĂ« pĂ«r Radion Evropa e LirĂ« se ekzistojnĂ« mundĂ«si tĂ« rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r bashkĂ«punim ekonomik me KosovĂ«n nĂ« disa sektorĂ« strategjikĂ« dhe se heqja e barrierave tregtare do t’i forconte mĂ« tej kĂ«to lidhje. “Shohim mundĂ«si pĂ«r bashkĂ«punim ekonomik nĂ« KosovĂ« nĂ« disa sektorĂ«, pĂ«rfshirĂ« energjinĂ«, mbrojtjen, infrastrukturĂ«n, teknologjinĂ« e informacionit dhe komunikimit, [
]

The post SHBA-ja ofron mundësi bashkëpunimi ekonomik me Kosovën appeared first on BoldNews.al.

↗

Dhimitër Shuteriqi, studiuesi i rrallë i historisë së letërsisë shqipe

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: edlira.ruzi

TIRANË, 22 korrik/ATSH/ MĂ« 22 korrik tĂ« vitit 2003 u nda nga jeta akademiku DhimitĂ«r Shuteriqi.

Akademiku i lindur në 26 korrik 1915 në Elbasan, ishte shkrimtari dhe studiuesi i rrallë i historisë së letërsisë sonë. Dhimitri ishte i biri i Simon Shuteriqit, një prej anëtarëve të Kongresit të Elbasanit 1909. Mësimet fillore i kreu pranë vendlindjes në Normalen e Elbasanit e më pas shkollën e mesme e kreu në Liceun e Korçës dhe universitetin në Francë në Grenoble për filozofi.

“NĂ«se puna shkencore mĂ« çoi tĂ« qĂ«mtoj fjalĂ«t e shkruara shqipe pĂ«rpara vitit 1555, e bĂ«ra sepse, pĂ«rpara atij viti, na kanĂ« mbetur vetĂ«m 3-4 fraza shqipe, po dhe se mĂ« ra nĂ« sy qĂ«, si emra njerĂ«zish e vendesh, fjalĂ«t shqipe tĂ« regjistruara nĂ«pĂ«r dokumentet e huaja nuk ishin pak. Puna mĂ« tregoi se mund tĂ« qĂ«mtoja rreth 300 pĂ«r 30 vjet”, shprehej ndĂ«r tĂ« tjera Shuteriqi nĂ« njĂ« intervistĂ« tĂ« dhĂ«nĂ« nĂ« vitin 1989.

Tradita e hershme e shkrimit shqip u studiua dhe botua nĂ« korpusin e botimeve tĂ« autorit, i cili gjurmoi fjalēn shqipe qĂ« nga shek. XIV-tĂ« duke lĂ«nĂ« pas njĂ« varg veprash me rĂ«ndĂ«si tĂ« shumĂ«fishtĂ«.

Me kthimin nĂ« atdhe, nĂ« 1942-shin, DhimitĂ«r Shuteriqi u bĂ« pjesĂ« aktive nĂ« LuftĂ«n ANÇ. Ai krahas funksioneve politike gjatĂ« regjimit komunist mbante edhe postin e kryetarit tĂ« Lidhjes sĂ« ShkrimtarĂ«ve dhe ArtistĂ«ve tĂ« ShqipĂ«risĂ«, drejtor i Institutit tĂ« LartĂ« Pedagogjik.

ËshtĂ« dekoruar me “Urdhrin e Flamurit”, ka marrĂ« Çmimin e RepublikĂ«s sĂ« shkallĂ«s sĂ« parĂ«. PjesĂ«marrjĂ«s si delegat i Kongresit tĂ« Drejtshkrimit tĂ« vitit 1972 dhe autor e recensues i njĂ« sĂ«rĂ« veprash me tema historike. PĂ«r publikun njihet me romanin me dy volume “ÇlirimtarĂ«t” dhe “Historia e letĂ«rsisĂ« shqiptare”. NĂ« krijmtarinĂ« e tij studimore do tĂ« shĂ«nohen edhe studime pĂ«r shumĂ« figura tĂ« historisĂ« sĂ« ShqipĂ«risĂ« si Marin Barleti, PjetĂ«r Budi, Dhaskal Todri, Ismail Qemali, Dora d’Istria, A. Z. Çajupi e tĂ« tjerĂ«. /j.p/

The post Dhimitër Shuteriqi, studiuesi i rrallë i historisë së letërsisë shqipe appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

Aeroporti i Vlorës nën hetim nga SPAK

✇Citizens.al
By: Erblin Vukaj

Struktura e Posaçme Anti Korrupsion (SPAK) po heton koncesionin e Aeroportit të Vlorës. Informacioni u konfirmua nga regjistri i kërkesave për të drejtë informimi, publikuar në faqen e institucionit.

Më 20 qershor, SPAK rezulton të ketë administruar një kërkesë për informacion në lidhje me ekzistencën ose jo të një hetimi mbi kontratën koncesionare të Aeroportit të Vlorës dhe nëse po, në çfarë faze ndodhej ai.

NĂ« pĂ«rgjigjen zyrtare, referuar mĂ« 7 korrik, SPAK deklaron se “ka regjistruar procedim penal nĂ« lidhje me kontratĂ«n dhe ky procedim ndodhet nĂ« fazĂ«n e hetimeve paraprake”.

Hetimi po ndodh teksa aeroporti ka kryer testet e para të fluturimeve nën një valë të shtuar kontestimesh nga organizatat mjedisore për mënyrën se si u konceptua në një zonë të mbrojtur.

Më herët, ka pasur pretendime për mënyrën se si u dha ky koncesion duke nxitur dyshime për favorizime.

Në maj, teksa u kryen fluturimet testuese, Citizens.al përmblodhi pretendimet dhe historikun e kësaj çështjeje në artikullin:

Historia e projektit për Aeroportin e Vlorës

Aeroporti në Vlorë është ide e hershme e qeverisë Rama. Që në fillim ajo u shoqërua me dritëhije ndikimesh dhe favorizimesh politike.

Zyrtarisht për këtë ide u mësua në tetor 2017 kur ministria e Infrastrukturës shpalli fituesin e tenderit për studimin e fizibilitetit nga një studio arkitekture e lidhur ngushtë me projektet e urbanistike të qeverisë: kompaninë Seed Consulting, asokohe në pronësi të ortakëve të Atelier 4, vëllezërit Alban, Andi dhe Olsi Efthimi (Eftimi).

Pista e Aeroportit të Vlorës gjatë testimit, maj 2025/Facebook.

Në janar 2018, kryeministri Rama deklaroi se kishte marrë kërkesë zyrtare për ndërtimin e aeroportit dhe se ai do të niste brenda qershorit të atij viti. Deklarata u bë ende pa u publikuar studimi i fizibilitetit dhe pa u shpallur ndonjë procedurë tenderimi. 

KĂ«rkesa nĂ« fjalĂ« ishte nga konsorciumi turk i tre kompanive: “Cengiz Constr.” (Mehmet Cengiz), “Kalyon Constr.” (Ömer Faruk Kalyoncu) dhe “Kolin Constr.” (Celal Koloğlu) – tĂ« njohura pĂ«r lidhjet e tyre tĂ« ngushta me Presidentin turk Recep Tayyip Erdoğan.

Kjo kĂ«rkesĂ« pasoi njĂ« vizitĂ« tĂ« RamĂ«s nĂ« Turqi, ku ai bĂ«ri tĂ« ditur se Erdoğan kishte premtuar ndihmĂ« pĂ«r krijimin e njĂ« kompanie ajrore shqiptare – Air Albania dhe se selia e saj do tĂ« ishte pikĂ«risht Aeroporti i VlorĂ«s. 

Megjithatë, në prill 2019, konsorciumi turk u tërhoq nga koncesioni pa shpjegime dhe ministria njoftoi hapjen e një gare tjetër. Më herët Komisioneri përgjegjës për zgjerimin në BE qe shprehur se do ta shqyrtonte nëse kishte pasur shkelje të Marrëveshjes së Stabilizim-Asociimit (MSA) në rastin e kësaj ujdie.

NĂ« shtator 2019, kryeministri njoftoi se projekti i ri ishte hartuar nga studioja Archea e arkitektit italian Marco Casamonti – edhe ky i lidhur ngushtĂ« me projektet e urbanistike tĂ« qeverisĂ« – dhe njĂ« ditĂ« mĂ« pas, e prezantoi atĂ« nĂ« qytetin e VlorĂ«s.

Qeveria e dha përfundimisht me koncesion 35-vjeçar projektimin, ndërtimin dhe operimin e Aeroportit të Vlorës në dhjetor 2019.

SipĂ«rmarrĂ«sit Behgjet Pacolli (Mabetex, Mabco Constructions) dhe Valon Ademi (2A Group) u shpallĂ«n fitues me njĂ« ofertĂ« prej rreth 104 milionĂ« eurosh. NĂ« garĂ« ishte dhe kompania e Aldi Çelit (AL-DE Corporation Ltd), por ajo u skualifikua pasi “nuk paraqiti ofertĂ«â€, argumentim qĂ« u kundĂ«rshtua nga pĂ«rfaqĂ«suesit e Çelit, tĂ« cilĂ«t ngritĂ«n pretendime pĂ«r favorizime.

NĂ« ofertĂ«n fituese tĂ« sipĂ«rmarrĂ«sve Pacolli dhe Ademi ishte edhe dyshja e sipĂ«rmarrĂ«sve turq Cuneyt dhe Huseyin Arslan (YDA Insaat Sanayi Ve Ticaret Anonim Sirketi) – tĂ« cilĂ«t njihen gjithashtu pĂ«r afĂ«rsinĂ« me Presidentin turk Recep Tayyip Erdoğan pasi me urdhĂ«r tĂ« tij ata ndĂ«rtuan Spitalin Rajonal Memorial tĂ« Fierit – por qĂ« nĂ« shtator 2022 ata ia shitĂ«n kuotat (40%) Pacollit pĂ«r vetĂ«m 4,450 euro.

Punimet pĂ«r aeroportin nisĂ«n me njĂ« ceremoni solemne mĂ« 28 nĂ«ntor 2021, pavarĂ«sisht se projekti nuk kishte marrĂ« ende leje mjedisi dhe ndĂ«rtimi – zyrtarisht qe miratuar vetĂ«m “Leja e zhvillimit” dhĂ«nĂ« nga qeveria nĂ« nĂ«ntor tĂ« atij viti, leja e mjedisit u dha njĂ« muaj mĂ« vonĂ« dhe ajo e ndĂ«rtimit pas 15 muajsh tĂ« tjerĂ«, mĂ« 9 nĂ«ntor 2022.

Shqetësimet për ndikimet në mjedis

Aeroporti i VlorĂ«s nisi tĂ« ndĂ«rtohej pranĂ« fshatit AkĂ«rni nĂ« lagunĂ«n e NartĂ«s – njĂ« zonĂ« e mbrojtur dhe vendbanim pĂ«r mĂ« shumĂ« se 62 lloje shpendĂ«sh tĂ« listuar nĂ« DirektivĂ«n e ShpendĂ«ve tĂ« BE-sĂ«.

Organizatat mjedisore denoncuan se si projekti shkelte ligjet kombëtare dhe konventat ndërkombëtare teksa rrezikonte dëme të rënda në ekosistemin e zonës dhe në rrugët migratore të shpendëve.

Master-Plani i Aeroportit të Vlorës ku bie në sy zhvillimi masiv me ndërtime në zonën mes Hidrovorit dhe grykëderdhjes së Vjosës.

Qeveria mohoi shkeljet dhe në të gjitha rastet e mbrojti investimin duke u zotuar se ky aeroport është konform planit strategjik për zhvillimin e ekonomisë dhe turizmit, se ai do të jetë ndërkombëtar dhe se do të presë avionë të mëdhenj. 

Por mjedisorët druajnë se zhurmat e mëdha dhe fluturimet e avionëve të mëdhenj do të dëmtojnë shpendë të rrezikuar si pelikanët kaçurrelë. Për këtë Konventa e Bernës ka kërkuar disa herë ndalimin e punimeve dhe rishikimin e projektit.

NdĂ«rkohĂ« masterplani i botuar nga ministria gjatĂ« garĂ«s zbuloi se funksioni i vĂ«rtetĂ« i aeroportit do tĂ« jetĂ« pĂ«r tĂ« pritur flukset e turistĂ«ve qĂ« parashikohet t’i drejtohen zonĂ«s sĂ« lagunĂ«s, e cila prezantohet me ndryshime rrĂ«njĂ«sore me ndĂ«rtime resortesh, mjedisesh sportive, agrikulture dhe njĂ« porti jahtesh.

Përmasat e mëdha të aeroportit të Vlorës marrin kuptim edhe nga projektet e tjera me zhvillime kolosale në dëm të mjedisit që parashikohen në zonat përreth si derdhja e Vjosës, Hidrovori, Zvërneci dhe Sazani, dy të fundit, të prezantuara bujshëm vitin e shkuar nga dhëndri i Presidentit amerikan, Donald Trump, Jared Kushner. Ky fitoi statusin e investitorit strategjik në janar 2025.

Në prill 2025, Bashkia e Mynihut njoftoi tërheqjen nga përfshirja e saj si këshilltare në projektin e Aeroportit të Vlorës, pas presionit të vazhdueshëm nga organizatat mjedisore. Komiteti Ekonomik përgjegjës për ekonominë e qytetit gjerman u distancua kështu nga ndikimi negativ mjedisor që paraqet projekti.

Lexoni gjithashtu:

The post Aeroporti i Vlorës nën hetim nga SPAK appeared first on Citizens.al.

↗

Nga lëmosha te puna e detyruar: Fëmijët në situatë rruge, një plagë sociale

✇Citizens.al
By: Citizens.al

Autore: Fjona Çela | Citizens.al | TiranĂ«

FĂ«mijĂ«t qĂ« shesin lule, pastrojnĂ« xhamat e makinave, kontrollojnĂ« kazanĂ«t e mbeturinave apo kĂ«rkojnĂ« lĂ«moshĂ« janĂ« pamje e zakonshme nĂ« TiranĂ« dhe qytete tĂ« tjera tĂ« ShqipĂ«risĂ«. TĂ« pambrojtur, pa arsim dhe tĂ« ekspozuar ndaj rreziqeve tĂ« shumta, ata shpesh detyrohen nga tĂ« rritur – pĂ«rgjithĂ«sisht tĂ« afĂ«rm – tĂ« punojnĂ« pĂ«r tĂ« siguruar tĂ« ardhura pĂ«r familjen.

Shpesh përballen me dhunë, abuzim apo dhe trafikim seksual. Të ardhurat e tyre vijnë me një kosto të lartë për ta: humbjen e fëmijërisë dhe së ardhmes.

Shfrytëzimi i fëmijëve në rrugë është problem i thellë social, ekonomik dhe kulturor. Detyrimi i të miturve për të lypur, apo dhe punuar, është një formë trafikimi dhe shkelje e të drejtave të njeriut.

Sipas AgjencisĂ« ShtetĂ«rore pĂ«r tĂ« Drejtat dhe Mbrojtjen e FĂ«mijĂ«ve (ASHMDF), prirja Ă«shtĂ« nĂ« rritje. TĂ« dhĂ«nat e raportit vjetor (2023) flasin pĂ«r 2,163 raste nĂ« situatĂ« rruge qĂ« janĂ« menaxhuar nga ASHMDF, prej tĂ« cilave rreth 47.5% (1,027) ishin raste tĂ« reja – nĂ« vitin 2022 pati 987 tĂ« tilla.

Nga fĂ«mijĂ«t nĂ« situatĂ« rruge, grupmosha mĂ« e shpeshtĂ« Ă«shtĂ« 13-15 vjeç, ndjekur nga 16-18 vjeçarĂ«t. DjemtĂ« pĂ«rbĂ«jnĂ« shumicĂ«n e tyre ndĂ«rsa mĂ« tĂ« ekspozuar duken fĂ«mijĂ«t e komuniteteve rome dhe egjiptiane – ndĂ«r komunitetet mĂ« tĂ« margjinalizuara nĂ« ShqipĂ«ri.

Raporti i ASHMDF-sĂ« nĂ«nvizon se fĂ«mijĂ«t nĂ« situatĂ« rruge janĂ« nga “grupet mĂ« tĂ« cenueshme” teksa “mungesa e shĂ«rbimeve sociale e pĂ«rkeqĂ«son situatĂ«n”.

Prirja konfirmohet edhe nga Linja Kombëtare për Fëmijët (ALO 116 111). Kjo organizatë raportoi për vitin që shkoi 256 raste të shfrytëzimit ekonomik të fëmijëve, që përfshinin 473 fëmijë (389; 2023).

Ndërkohë, vetëm në katër muajt e parë të vitit 2025, u evidentuan 87 raste të reja, që preknin 190 fëmijë.

Prirja për të shfrytëzuar fëmijët është më e përhapur në qytetet e mëdha, por nuk mungon as në zonat rurale. Përgjithësisht, skuadra të posaçme terreni për ndërhyrjen në kohë reale ka vetëm kryeqyteti, ndërsa në qytetet e tjera raportimet kufizohen vetëm në polici apo te punonjësit e mbrojtjes së fëmijëve (PMF).

Nga raportet, kuptohet se rastet shtohen sidomos gjatë sezonit veror, kur ka flukse të shtuara turistësh. Fëmijët shfrytëzohen për të lypur, shitur sende në rrugë, kryqëzime, plazhe apo zona me lëvizje të mëdha.

Belioza Çoku, nga Linja KombĂ«tare pĂ«r FĂ«mijĂ«t, shpjegon se nĂ«n kĂ«tĂ« dinamikĂ«, ku shpesh shfrytĂ«zimi vijon deri nĂ« orĂ«t e vona tĂ« natĂ«s, “fĂ«mijĂ«t ekspozohen ndaj rreziqeve tĂ« shtuara, pĂ«rfshirĂ« kĂ«tu trafikimi, apo dhe abuzimi seksual.”

Ajo thotë se të rriturit që i detyrojnë këta fëmijë, përgjithësisht kanë mungesë ndërgjegjësimi dhe informacioni për pasojat dhe penalitetet e shfrytëzimit që u bëjnë fëmijëve.

“Sfida mbetet trajtimi i rasteve tĂ« pĂ«rsĂ«ritura, tĂ« njohura prej vitesh, pĂ«r tĂ« cilat nuk janĂ« marrĂ« masat e duhura,” shprehet Çoku.

Shumë raste të fëmijëve në rrugë marrin ndihmë (si: trajtim mjekësor, psikosocial, edukativ etj.), por disa prej tyre kthehen sërish në rrugë. Sistemi i mbrojtjes nuk rezulton i efektshëm sa duhet. Për këtë ndikojnë burimet e kufizuara njerëzore, mungesa e ndëshkimeve dhe mosbashkëpunimi mes institucioneve.

Qendrat e përkohshme nuk garantojnë rehabilitim afatgjatë, ndërsa arsimimi mbetet i pamundur për shumicën e tyre.

Sipas Altin Hazizajt, drejtor i “QendrĂ«s pĂ«r tĂ« Drejtat e FĂ«mijĂ«ve nĂ« ShqipĂ«ri” (CRCA/ECPAT), mungesa e zbatimit tĂ« ligjit Nr. 18/2017 “PĂ«r tĂ« Drejtat dhe Mbrojtjen e FĂ«mijĂ«s” Ă«shtĂ« njĂ« nga arsyet kryesore pĂ«r pĂ«rkeqĂ«simin e situatĂ«s. Ai thekson se “ShqipĂ«ria ndodhet nĂ« njĂ« udhĂ«kryq sa i pĂ«rket tĂ« drejtave tĂ« fĂ«mijĂ«ve, sidomos nĂ« qasjet ndaj fĂ«mijĂ«ve qĂ« shfrytĂ«zohen”.

ASHMDF është institucioni që mban barrën kryesore të përgjegjësisë për gjendjen e fëmijëve në situatë rruge. Kjo Agjenci qeveritare koordinon sistemin e mbrojtjes së fëmijëve dhe promovon të drejtat e tyre. Ajo ka pas një zinxhir institucionesh të tjera, por që sfida kryesore e tyre mbetet veçanërisht ndjekja penale e autorëve të shfrytëzimeve.

Në një kërkesë për informacion, ASHMDF tha për Citizens.al se gjatë vitit 2024 u ndoqën penalisht 23 të rritur që shfrytëzonin fëmijë, kjo pas referimeve të njësive të mbrojtjes së fëmijëve (NJMF).

BashkitĂ« kanĂ« gjithashtu rol domethĂ«nĂ«s nĂ« menaxhimin e rasteve tĂ« fĂ«mijĂ«ve nĂ« situata rruge, por sipas Hazizajt puna e tyre “lĂ« pĂ«r tĂ« dĂ«shiruar”.

Për të adresuar këtë problem kompleks, nevojitet një qasje më e kujdesshme dhe e integruar, që përfshin ngritjen e shërbimeve të specializuara për këta fëmijë, mbështetje për familjet e tyre, përmirësim të shërbimeve psiko-sociale në shkolla dhe forcim të kapaciteteve të punonjësve të mbrojtjes së fëmijëve.

Paralelisht nevojitet ndërlidhje më e qëndrueshme dhe koordinim efektiv mes institucioneve, sistemit arsimor dhe sistemit të mbrojtjes së fëmijëve, fushata ndërgjegjësimi për strukturat që ofrojnë ndihmë, plane me buxhete të mjaftueshme për strehim dhe punësim të familjeve në nevojë etj.

Edhe pse qeveria ka promovuar bashkĂ«punimin me organizata kombĂ«tare dhe ndĂ«rkombĂ«tare pĂ«r pĂ«rmirĂ«simin e situatĂ«s, pĂ«rfshirĂ« programe pĂ«r integrimin e viktimave tĂ« trafikimit, shumĂ« mbetet pĂ«r t’u bĂ«rĂ«.

The post Nga lëmosha te puna e detyruar: Fëmijët në situatë rruge, një plagë sociale appeared first on Citizens.al.

↗

Presidenti i Emirateve të Bashkuara në Tiranë, Rama: Mik i vjetër i popullit shqiptar

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Juliana Prifti

TIRANË, 17 korrik/ATSH/ LartĂ«sia e Tij, Presidenti i Emirateve tĂ« Bashkuara, Sheikh Mohammed Bin Zayed Al Nayan, ndodhet sot pĂ«r vizitĂ« nĂ« TiranĂ« ndĂ«rsa mbĂ«rriti mbrĂ«mĂ« nĂ« aeroportin “NĂ«nĂ« Tereza”.

Kryeministri Edi Rama pĂ«rcolli nĂ« rrjetet sociale momente nga mbĂ«rritja nĂ« ShqipĂ«ri e Presidentit Al Nahyan tĂ« cilin e cilĂ«soi “mik tĂ« vjetĂ«r e tĂ« shtrenjtĂ« tĂ« popullit shqiptar, kĂ«tej e andej bjeshkĂ«ve”.

Po ashtu, ndërsa ndau momente nga mbërritja e Presidentit Al Nayan, Rama i shoqëroi me disa vargje të Fan Nolit.

“Flamur qĂ« lind ShĂ«n Konstandinin,

Pajton Islamn’ e KrishtĂ«rimin,

Çpall midis feve vllazĂ«rimin,

Flamur bujar pĂ«r NjerĂ«zi”.

Al Nahyan u prit nĂ« aeroportin ndĂ«rkombĂ«tar “NĂ«nĂ« Tereza” nĂ« Rinas nga Kryeministri Rama dhe zĂ«vendĂ«skryeministrja e njĂ«herĂ«sh ministre e InfrastrukturĂ«s dhe EnergjisĂ«, Belinda Balluku.

ShqipĂ«ria dhe Emiratet e Bashkuara shkĂ«mbyen nĂ« shkurt tĂ« kĂ«tij viti marrĂ«veshjet e nĂ«nshkruara nĂ« kuadĂ«r tĂ« bashkĂ«punimit midis Masdar, TAQA, KESH dhe OST, si dhe nĂ«nshkrimin e letrĂ«s sĂ« angazhimit pĂ«r Projektin e Qytetit Inteligjent tĂ« ShqipĂ«risĂ« me “Presight AI Ltd” nĂ« prani tĂ« presidentit tĂ« Emirateve tĂ« Bashkuara Arabe, Mohamed bin Zayed Al Nahyan, i cili vizitoi TiranĂ«n, dhe kryeministrit Edi Rama.

The post Presidenti i Emirateve të Bashkuara në Tiranë, Rama: Mik i vjetër i popullit shqiptar appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

“Ku ta dija unĂ«â€Šâ€/ Shabani i pĂ«rgjigjet ashpĂ«r Lapajt: Armik


✇BoldNews
By: Ardit

Duket se mes dy kryetarĂ«ve tĂ« koalicionit ‘Nisma ShqipĂ«ria BĂ«het’ Adriatik Lapaj dhe Endri Shabani, ka nisur njĂ« ‘luftë’, pasi daja i Shabanit Zeqir Kordhoni, i ka dĂ«rguar njĂ« letĂ«r Komisionerit ShtetĂ«ror tĂ« Zgjedhjeve, ku shpreh vullnetin pĂ«r tĂ« pranuar mandatin, nĂ« rast se do tĂ« shpallet fitues i tij. VetĂ«m pak minuta pasi Adriatik [
]

The post “Ku ta dija unĂ«â€Šâ€/ Shabani i pĂ«rgjigjet ashpĂ«r Lapajt: Armik
 appeared first on BoldNews.al.

↗

MIK Festival, mbrĂ«mje kushtuar 90-vjetorit tĂ« lindjes sĂ« tenorit Gaqo Çako

✇KultPlus
By: Kult Plus

Nata e dytĂ« e MIK Festival, nĂ« Korçë, solli njĂ« mbrĂ«mje tĂ« paharrueshme kushtuar Gaqo Çakos, njĂ« prej zĂ«rave mĂ« tĂ« mĂ«dhenj qĂ« ka njohur muzika shqiptare.

Kreybashkiaku i Korçës, Sotiraq Filo tha se “nĂ« 90-vjetorin e lindjes sĂ« Gaqo Çakos, Korça nderoi me dinjitet dhe krenari trashĂ«giminĂ« e njĂ« emri tĂ« pavdekshĂ«m tĂ« artit lirik”.

Filo u shpreh se nĂ«n drejtimin e mjeshtrit Eno Koço, Orkestra Simfonike e Forcave tĂ« Armatosura dhe emra tĂ« njohur tĂ« skenĂ«s shqiptare si Tatjana Kora Elmazi, Kastriot Tusha, Gjergji Mani, Xhoiden Dervishi dhe i ftuari special Tchako, sollĂ«n emocione tĂ« forta pĂ«r publikun e Teatrit “Andon Zako Çajupi”.

Mbrëmja u moderua me finesë nga sopranoja Inva Mula, duke i dhënë edhe më shumë madhështi këtij homazhi artistik.

Filo u shpreh se “Korça vazhdon tĂ« dĂ«shmojĂ« se Ă«shtĂ« dhe do tĂ« mbetet njĂ« nga qendrat mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« kulturĂ«s shqiptare”.

MIK Festival u rikthyer këtë vit në edicionin e tij të 8-të në Korçë.

Bashkimi Evropian mbështeti mbrëmjen e veçantë të MIK Festival, kushtuar artistit të ndjerë./atsh/ KultPlus.com

↗

Ndarja nga jeta e ish-ambasadorit Daum, Berisha: Dielli perëndoi për një mik të shqiptarëve

✇BoldNews
By: Ardit

Ish-ambasadori gjerman nĂ« ShqipĂ«ri, Werner Daum, u nda sot nga jeta nĂ« moshĂ«n 81-vjeçare. Diplomati gjerman u gjet pa shenja jete nĂ« dhomĂ«n e hotelit nĂ« KavajĂ« ku ishte akomoduar dhe dyshohet se vdekja ishte pĂ«r shkaqe natyrale Lidhur me lajmin e hidhur ka reaguar nĂ« rrjetin e tij social nĂ« Facebook, kryetari i PartisĂ« [
]

The post Ndarja nga jeta e ish-ambasadorit Daum, Berisha: Dielli perëndoi për një mik të shqiptarëve appeared first on BoldNews.al.

↗

Akademia e Forcave tĂ« Armatosura hap aplikimet pĂ«r vitin akademik 2025–2026

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Gjergji Mima

TIRANË, 11 korrik /ATSH/ Akademia e Forcave tĂ« Armatosura ka hapur aplikimet pĂ«r vitin akademik 2025–2026.

Ministri i Mbrojtjes, Pirro Vengu shprehet në një postim në rrjetet sociale se kjo nuk është vetëm karrierë ushtarake, por edhe formim profesional në disa drejtime të rëndësishme.

Duke e cilësuar si një dritare për një të ardhme me uniformë dhe karrierë, Vengu fton të rinjtë që të bashkohen me të rinjtë dhe të rejat që zgjedhin sfidën, disiplinën dhe dinjitetin, dhe të zgjedhin Akademinë që formon liderët e së ardhmes.

Aplikimi realizohet vetëm online përmes portalit zyrtar www.ualbania.al.

/gj.m/j.p/

 

The post Akademia e Forcave tĂ« Armatosura hap aplikimet pĂ«r vitin akademik 2025–2026 appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

Edicioni i 8-të i MIK Festival në Korçë/ Muzikë, kulturë dhe emocione ndërkombëtare

✇KultPlus
By: Kult Plus

Në qytetin e Korçës ka nisur edicioni i 8-të i MIK Festival, një nga ngjarjet më të rëndësishme të verës që sjell bashkë më shumë se 100 artistë nga vende të ndryshme të botës. Pianistë, orkestrantë, këngëtarë operistikë, balerinë dhe instrumentistë të njohur janë pjesë e këtij festivali që do të zgjasë katër ditë dhe që ka si thelb bashkimin përmes muzikës.

Koncerti hapës i festivalit solli një bashkëpunim të veçantë mes artistëve shqiptarë dhe atyre nga Kina, duke shënuar një moment të rrallë ndërkulturor në skenën shqiptare.

Kompozitori i njohur Genc Tukiçi u shpreh se ishte i nderuar tĂ« rikthehej nĂ« Korçë, tĂ« cilĂ«n e quajti “djepi i kulturĂ«s shqiptare”. Ai theksoi se muzika Ă«shtĂ« gjuha universale qĂ« tejkalon kufijtĂ« dhe i bashkon njerĂ«zit, duke pĂ«rmendur emocionin e interpretimit tĂ« pĂ«rbashkĂ«t tĂ« muzikĂ«s kineze dhe shqiptare nĂ« skenĂ«n korçare.

“Jam shumĂ« i nderuar qĂ« jam nĂ« Korçë, qĂ« Ă«shtĂ« djepi i kulturĂ«s shqiptare. NĂ« koncertin e sotĂ«m ka njĂ« veçanti, Ă«shtĂ« Kina e ftuar dhe do tĂ« ketĂ« muzikĂ« shqiptare dhe kineze qĂ« ne do ta luajmĂ« me gjithĂ« zemĂ«r. Kur themi KinĂ« mendojmĂ« largĂ«sinĂ«, por muzika i tejkalon kufijtĂ«, i bashkon njerĂ«zit dhe Ă«shtĂ« gjuhĂ« universale. Vajza kineze do kĂ«ndojĂ« nĂ« shqip, dy kĂ«ngĂ« shkodrane dhe disa kĂ«ngĂ« shumĂ« tĂ« bukura kineze. Do tĂ« kĂ«ndojĂ« edhe kĂ«ngĂ«n ‘Valsi i lumturisë’, i kompozitorit tĂ« madh qĂ« Ă«shtĂ« dhe babai i udhĂ«heqĂ«ses artistike Inva Mula. MIK Festival Ă«shtĂ« njĂ« organizim perfekt ku muzikanti e ndien veten shumĂ« mirĂ« kur vjen kĂ«tu”, tha Genc Tukiçi. 

Pjesë e festivalit ishte edhe sopranoja kineze Xia Wang, e cila për herë të parë viziton Shqipërinë. Ajo interpretoi disa këngë shqiptare dhe kineze, duke i dhënë një domethënie të veçantë shkëmbimit kulturor. Wang tha se performimi në gjuhën shqipe ishte sfidues, por i rëndësishëm për të, ndërsa falënderoi maestro Tukiçin për ndihmën gjatë përgatitjeve.

“ËshtĂ« patjetĂ«r kĂ«naqĂ«si tĂ« jesh kĂ«tu. ËshtĂ« hera ime e parĂ« dhe ndihem e nderuar tĂ« jem nĂ« Korçë nĂ« njĂ« qytet kaq tĂ« bukur dhe tĂ« jem pjesĂ« e kĂ«tij festivali. Do tĂ« interpretojmĂ« dy kĂ«ngĂ« franceze, kĂ«ngĂ« kineze dhe tri kĂ«ngĂ« shqiptare. KĂ«ngĂ«t shqiptare ishin sfiduese, sigurisht dua tĂ« kem njĂ« performancĂ« tĂ« pĂ«rkryer nĂ« diksion pasi tĂ« kĂ«ndosh kĂ«ngĂ« shqip nĂ« ShqipĂ«ri Ă«shtĂ« shumĂ« domethĂ«nĂ«se dhe shkĂ«mbimi i kulturĂ«s nĂ« kĂ«tĂ« vend tĂ« mrekullueshĂ«m Ă«shtĂ« shumĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m pĂ«r mua. PĂ«rgatitjet kanĂ« qenĂ« tĂ« vĂ«shtira pĂ«r mua, por jam e lumtur qĂ« jam ndihmuar nga maestro Tukiçi”, u shpreh  sopranoja kineze Xia Wang.

NjĂ« tjetĂ«r emĂ«r ndĂ«rkombĂ«tar qĂ« u ngjit nĂ« skenĂ«n e MIK ishte Guo Gan, instrumentisti i famshĂ«m qĂ« luan nĂ« erhu, njĂ« instrument tradicional kinez dhe qĂ« Ă«shtĂ« dĂ«gjuar nĂ« shumĂ« filma tĂ« njohur si “Kung Fu Panda”. Ai shprehu gĂ«zimin qĂ« ishte pĂ«r herĂ« tĂ« dytĂ« nĂ« ShqipĂ«ri, duke theksuar dĂ«shirĂ«n pĂ«r tĂ« bashkĂ«punuar me muzikantĂ«t shqiptarĂ« dhe pĂ«r tĂ« eksploruar bashkimin e stileve muzikore.

“Jam shumĂ« i lumtur qĂ« do tĂ« luaj nĂ« MIK Festival kĂ«tu nĂ« Korçë. ËshtĂ« hera ime e dytĂ« nĂ« ShqipĂ«ri, herĂ«n e parĂ« kam luajtur nĂ« TiranĂ«, kam takuar shumĂ« muzikantĂ« dhe jam shumĂ« i lumtur qĂ« do tĂ« luajmĂ« bashkĂ«. Quhem Guo Gan, jetoj nĂ« Paris, dhe mĂ« pĂ«lqen muzika e vjetĂ«r, mĂ« pĂ«lqejnĂ« miksimet. Instrumenti qĂ« luaj Ă«shtĂ« erhu, ndoshta e keni dĂ«gjuar mĂ« parĂ« nĂ«pĂ«r filma si p.sh. te filmi ‘Kung Fu Panda’, tĂ« cilin e kam luajtur unĂ«. MĂ« pĂ«lqen tĂ« punoj me muzikantĂ«t shqiptarĂ« si nĂ« studio, filma apo tĂ« miksoj muzikĂ«n dhe jam shumĂ« i lumtur”, tha Guo Gan.

Drejtuese artistike e festivalit, sopranoja e mirënjohur Inva Mula, u shpreh se përmes muzikës së sjellë nga Kina dhe Shqipëria, festivali përcjell mesazhin e paqes dhe miqësisë. Ajo nënvizoi se këtë vit për herë të parë festivali ka në fokus një dialog të tillë artistik me pjesëmarrje të shkëlqyer kineze.

“Sonte jemi nĂ« kĂ«tĂ« vend qĂ« Ă«shtĂ« magjik pĂ«r mua dhe kemi sjellĂ« muzikĂ«n shqiptare e atĂ« kineze. ArtistĂ« shqiptarĂ« qĂ« do tĂ« intepretojnĂ« muzikĂ«n kineze, artistĂ« kinezĂ« qĂ« do tĂ« kĂ«ndojnĂ« shqip. ËshtĂ« emocioni nĂ« themel tĂ« çdo miqĂ«sie dhe paqeje. KĂ«tĂ« duam ta sjellim me muzikĂ«n kineze, tĂ« njĂ« populli me njĂ« kulturĂ« tĂ« madhe dhe Ă«shtĂ« hera e parĂ« qĂ« e kemi njĂ« gjĂ« tĂ« tillĂ« me artistĂ« tĂ« shkĂ«lqyer”, u shpreh artistja Inva Mula.

MbrĂ«mjet e ardhshme do tĂ« vijojnĂ« me njĂ« program tĂ« pasur. TĂ« premten, nĂ« teatrin “Andon Zako Çajupi” do tĂ« zhvillohet njĂ« mbrĂ«mje nĂ« nder tĂ« tenorit tĂ« madh Gaqo Çako, ndĂ«rsa tĂ« shtunĂ«n artistĂ«t do tĂ« ngjiten nĂ« skenĂ«n natyrore tĂ« DrenovĂ«s, pĂ«r tĂ« nderuar 200-vjetorin e lindjes sĂ« Johann Strauss, nĂ« njĂ« interpretim tĂ« veçantĂ« ku do tĂ« marrĂ« pjesĂ« edhe Eno Peçi, balerini i njohur i VienĂ«s.

“NesĂ«r vijmĂ« nĂ« teatrin ‘Andon Zako Çajupi’ me njĂ« ngjarje shumĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme. Biri juaj qĂ« ka lindur nĂ« Korçë nĂ« 1935, Gaqo Çako, Artist i Popullit, Nder i Kombit, i cili ka dhĂ«nĂ« njĂ« kontribut tĂ« shkĂ«lqyer, do tĂ« jetĂ« njĂ« mbrĂ«mje e paharruar nĂ« teatĂ«r. PĂ«r tĂ« ardhur mĂ« pas nĂ« fushĂ«n e DrenovĂ«s, njĂ« vend i mrekullueshĂ«m, nĂ« 200-vjetorin e lindjes sĂ« Johan Shtraus, ne do ta luajmĂ« veprĂ«n e tij nĂ« njĂ« kontekst tjetĂ«r, duke ftuar Eno Peçin, yllin e baletit vjenez. PĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« vjen nĂ« Korçë bashkĂ« me artistĂ« tĂ« tjerĂ« tĂ« mrekullueshĂ«m.”

E diela mbyll festivalin me dy koncerte. I pari nĂ« KishĂ«n e Vithkuqit, ku do tĂ« interpretohen arie kishtare dhe vepra antike tĂ« pĂ«rzgjedhura, nĂ« njĂ« atmosferĂ« ku ndĂ«rthuren kultura, kulinaria dhe tradita. Koncerti final do tĂ« mbahet nĂ« kupolĂ«n e Themistokliut, ku do tĂ« rikthehet atmosfera e serenatave tĂ« dikurshme, me njĂ« program tĂ« titulluar “Retro Passion”.

“DitĂ«n e diel e kemi lĂ«nĂ« dy koncerte, ku nĂ« koncertin e parĂ« shkojmĂ« pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« KishĂ«n e Vithkuqit, me qĂ«llimin pĂ«r tĂ« qenĂ« pranĂ« kulturĂ«s e traditĂ«s sĂ« Korçës dhe rreth saj. Atje do tĂ« intepretojmĂ« ariet e bukura antike, ato kishtare qĂ« janĂ« me shumĂ« shpirt, por edhe me njĂ« panair tĂ« kulinarisĂ« e punimeve me dorĂ«. Kemi dhe njĂ« koncert nĂ« kupolĂ«n e Themistokliut, ku janĂ« kĂ«nduar shumĂ« serenata dhe ne do ta sjellim tĂ« quajtur “Retro Passion”.

Festivali MIK, si çdo vit, po e kthen Korçën në një pikë takimi të kulturave, ku arti nuk njeh kufij dhe ku tingujt ndërkombëtarë përqafojnë shpirtin vendas./oranews/ KultPlus.com

↗

ÇfarĂ« Ă«shtĂ« bota myslimane?

✇Telegrafi
By: Agron Shala

Nga: Cemil Aydin, profesor i Historisë në Universitetin e Karolinës së Veriut / aeon.co
PĂ«rktheu: Agron Shala / Telegrafi.com

MĂ« 17 maj 1919, nĂ« Paris, tre udhĂ«heqĂ«s indianĂ« myslimanĂ« u takuan me presidentin e Shteteve tĂ« Bashkuara, Woodrow Wilson, pĂ«r tĂ« mbrojtur çështjen e ruajtjes sĂ« Kalifatit osman nĂ« Stamboll dhe pĂ«r vetĂ«vendosjen kombĂ«tare tĂ« Anadollit si atdhe pĂ«r turqit myslimanĂ«. IndianĂ«t kĂ«rkuan pavarĂ«sinĂ« e asaj qĂ« e quajtĂ«n “fuqia e fundit myslimane qĂ« mbeti nĂ« botĂ«.” UdhĂ«heqĂ«sit myslimanĂ« indianĂ« qĂ« flisnin nĂ« emĂ«r tĂ« njĂ« Kalifati osman mund tĂ« duken si pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« njĂ« uniteti global mysliman, por njĂ« pĂ«rfundim i tillĂ« do tĂ« ishte i gabuar.

NĂ« fakt, detajet, argumentet dhe idealet e atij takimi tregojnĂ« se sa i paqĂ«ndrueshĂ«m dhe mashtrues Ă«shtĂ« supozimi i zakonshĂ«m se ekziston njĂ« ndarje e qartĂ« midis “botĂ«s myslimane” dhe “PerĂ«ndimit.” MyslimanĂ«t indianĂ« e mbrojtĂ«n çështjen e pavarĂ«sisĂ« turke duke iu referuar 14 pikave pĂ«r paqe tĂ« Wilsonit. Suksesi i tyre nĂ« sigurimin e kĂ«tij takimi me Wilsonin lidhej ngushtĂ« me sakrificĂ«n e tyre si ushtarĂ« nĂ« ushtrinĂ« britanike, duke luftuar dhe mundur aleancĂ«n gjermano-osmane. Edwin Montagu, sekretari i Shtetit pĂ«r IndinĂ« nĂ«n sundimin britanik, e organizoi takimin sepse besonte se Perandoria Britanike – si perandoria mĂ« e madhe myslimane nĂ« botĂ« – kishte njĂ« pĂ«rgjegjĂ«si morale pĂ«r tĂ« dĂ«gjuar çështjen e myslimanĂ«ve indianĂ« nĂ« mbrojtje tĂ« Kalifatit osman. TĂ« tre liderĂ«t myslimanĂ« qĂ« theksonin lidhjet e tyre shpirtĂ«rore me Kalifatin osman – Aga Khan, Abdullah Yusuf Ali dhe Sahibzada Aftab Ahmad Khan – ishin nĂ« fakt nĂ«nshtetas besnikĂ« tĂ« KurorĂ«s Britanike. NĂ« takim morĂ«n pjesĂ« edhe disa liderĂ« hindu tĂ« IndisĂ«, duke shprehur solidaritetin e tyre me bashkatdhetarĂ«t myslimanĂ« dhe mbĂ«shtetjen pĂ«r Kalifatin osman.

Ky diskutim nĂ« KonferencĂ«n e Paqes nĂ« Paris, nĂ« vitin 1919, nuk zbulon njĂ« pĂ«rplasje midis njĂ« bote islame dhe njĂ« bote perĂ«ndimore. PĂ«rkundrazi, zbulon njĂ« botĂ« komplekse dhe tĂ« ndĂ«rlidhur. E, megjithatĂ«, merreni parasysh esenĂ« me ndikim tĂ« Bernard Lewisit nĂ« revistĂ«n The Atlantic, RrĂ«njĂ«t e zemĂ«rimit mysliman (1990): “NĂ« kĂ«ndvĂ«shtrimin klasik islamik, drejt tĂ« cilit shumĂ« myslimanĂ« po kthehen, bota dhe mbarĂ« njerĂ«zimi ndahen nĂ« dy pjesĂ«: ShtĂ«pia e Islamit, ku mbizotĂ«rojnĂ« ligji dhe besimi islam dhe, pjesa tjetĂ«r, e njohur si ShtĂ«pia e Mosbesimit ose ShtĂ«pia e LuftĂ«s, tĂ« cilĂ«n myslimanĂ«t kanĂ« detyrim pĂ«rfundimtar ta sjellin nĂ« Islam.” Lewis e bĂ«nte tĂ« qartĂ« se ky “detyrim” i supozuar nĂ«nkuptonte mjete tĂ« dhunshme: “Detyrimi i luftĂ«s sĂ« shenjtĂ« 
 fillon nĂ« shtĂ«pi dhe vazhdon jashtĂ« saj, kundĂ«r tĂ« njĂ«jtit armik jobesimtar.” Si nĂ« frymĂ« ashtu edhe nĂ« pĂ«rmbajtje, udhĂ«heqĂ«sit indianĂ« qĂ« u takuan me Wilsonin nĂ« vitin 1919, kundĂ«rshtojnĂ« çdo pretendim tĂ« Lewisit. MyslimanĂ«t ishin mbĂ«shtetĂ«s besnikĂ« tĂ« njĂ« perandorie shumĂ«-fetare, si ajo britanike, bashkĂ«punonin me hindutĂ« dhe kishin luftuar kundĂ«r ushtarĂ«ve myslimanĂ« tĂ« PerandorisĂ« Osmane gjatĂ« LuftĂ«s sĂ« ParĂ« BotĂ«rore. Ata nuk i shihnin perĂ«ndimorĂ«t si armiq dhe e mbrojtĂ«n kauzĂ«n e Kalifatit osman nĂ« pĂ«rputhje me normat ndĂ«rkombĂ«tare mbi vetĂ«vendosjen kombĂ«tare dhe paqen perandorake.

Edhe pse ka pasur ndikim nĂ« qarqet e politikĂ«s amerikane, Bernard Lewis nuk ishte ai qĂ« shpiku idenĂ« e njĂ« “bote myslimane” qĂ« Ă«shtĂ« ndryshe nga ajo perĂ«ndimore. QĂ« prej Revolucionit Iranian tĂ« vitit 1979, gazetarĂ«t perĂ«ndimorĂ« dhe islamistĂ«t radikalĂ« e kanĂ« popullarizuar kĂ«tĂ« ide. Sipas pikĂ«pamjes sĂ« tyre, panislamizmi bashkĂ«kohor buron nga idealet e lashta myslimane dhe synon rikthimin e njĂ« pastĂ«rtie tĂ« paprishur fetare. NĂ« kĂ«tĂ« kĂ«ndvĂ«shtrim, panislamizmi paraqitet si njĂ« lĂ«vizje reaksionare, e kapluar nga traditat e vjetra dhe nga ligji klasik islam. Ajo qĂ« zakonisht pretendohet Ă«shtĂ« se veçantitĂ« e Islamit e detyrojnĂ« pĂ«rkatĂ«sinĂ« fetare tĂ« myslimanĂ«ve tĂ« tejkalojĂ« çdo pĂ«rkatĂ«si tjetĂ«r politike. Ky panislamizĂ«m jo vetĂ«m qĂ« mbijeton, por lulĂ«zon edhe nĂ« botĂ«n moderne, dhe paraqitet si artefakt civilizues qĂ« bie thellĂ«sisht ndesh me kohĂ«n moderne.

Lewis mund tĂ« mos ketĂ« qenĂ« ai qĂ« shpiku idenĂ« e botĂ«s myslimane, por ia dha njĂ« lustĂ«r intelektuale dhe frymĂ«zoi veprĂ«n edhe mĂ« tĂ« njohur tĂ« Samuel Huntingtonit, PĂ«rplasja e qytetĂ«rimeve dhe rindĂ«rtimi i rendit botĂ«ror (1996). “Lufta midis kĂ«tyre sistemeve rivale [tĂ« botĂ«s islame dhe tĂ« krishterimit],” shkroi Lewis, “ka zgjatur pĂ«r rreth 14 shekuj. Ajo filloi me shfaqjen e Islamit, nĂ« shekullin VII, dhe ka vazhduar praktikisht deri nĂ« ditĂ«t e sotme. Ka qenĂ« njĂ« seri e gjatĂ« sulmesh dhe kundĂ«rsulmesh, xhihadesh dhe kryqĂ«zatash, pushtimesh dhe ripushtimesh.”

Kjo mbetet ende pikĂ«pamja dominuese perĂ«ndimore mbi panislamizmin, e shprehur shpesh pĂ«rmes frazĂ«s sĂ« zakonshme nĂ« media dhe nĂ« analiza – “bota myslimane.” Por, nĂ« kundĂ«rshtim me kĂ«tĂ« pikĂ«pamje mbizotĂ«ruese pĂ«r njĂ« pĂ«rplasje tĂ« pĂ«rjetshme me PerĂ«ndimin e krishterĂ«, panislamizmi Ă«shtĂ« nĂ« fakt njĂ« fenomen relativisht i ri dhe aspak i jashtĂ«zakonshĂ«m. I lidhur ngushtĂ« me pan-afrikanizmin dhe pan-azianizmin, ai lindi nĂ« vitet ‘80 tĂ« shekullit XIX si njĂ« reagim ndaj padrejtĂ«sive tĂ« imperializmit evropian. Fillimisht, ideja e solidaritetit global mysliman synonte tĂ« siguronte mĂ« shumĂ« tĂ« drejta pĂ«r myslimanĂ«t brenda perandorive evropiane, si pĂ«rgjigje ndaj ideve tĂ« supremacisĂ« sĂ« bardhĂ«/krishterĂ«, dhe pĂ«r tĂ« pohuar barazinĂ« e shteteve ekzistuese myslimane nĂ« tĂ« drejtĂ«n ndĂ«rkombĂ«tare.

Ideja e një përplasjeje të lashtë midis Botës Myslimane dhe Botës së Krishterë është një mit i rrezikshëm dhe modern. Ajo mbështetet në shtrembërime të fabrikuara të uniteteve të ndara gjeopolitike dhe civilizuese islame dhe perëndimore. Pan-afrikanizmi dhe pan-azianizmi ofrojnë një kontekst më të mirë për të kuptuar panislamizmin. Të tria u shfaqën në fund të shekullit XIX, në kulmin e epokës së perandorive, si kundërpërgjigje ndaj supremacisë anglosaksone dhe misionit civilizues të njeriut të bardhë. Panislamistët e epokës së perandorive nuk kishin nevojë të bindnin myslimanët e tjerë për unitetin global të bashkëbesimtarëve të tyre. Duke ndarë subjektet myslimane përmes referencave ndaj identitetit të tyre fetar, kolonizatorët krijuan themelet konceptuale të unitetit modern mysliman.

NĂ« atĂ« kohĂ«, perandoritĂ« britanike, holandeze, franceze dhe ruse sundonin shumicĂ«n e myslimanĂ«ve tĂ« botĂ«s. Ashtu si pan-afrikanistĂ«t dhe pan-azianistĂ«t, panislamistĂ«t e parĂ« ishin intelektualĂ« qĂ« donin t’u kundĂ«rviheshin fyerjeve, poshtĂ«rimeve dhe shfrytĂ«zimit tĂ« dominimit kolonial perĂ«ndimor. Ata nuk synonin domosdo tĂ« mohonin botĂ«n perandorake apo realitetin e perandorive. NĂ« ndjeshmĂ«ri, intelektualĂ«t kryesorĂ« panislamistĂ«, Jamaluddin al-Afghani dhe Syed Ameer Ali, i ngjanin shumĂ« figurave si W. E. B. Du Bois te pan-afrikannistĂ«t apo Rabindranath Tagore tek pan-aziatistĂ«t. Si homologĂ«t e tyre, panislamistĂ«t theksonin se perandoritĂ« evropiane diskriminonin afrikanĂ«t, aziatikĂ«t dhe myslimanĂ«t – si brenda perandorive, ashtu edhe nĂ« marrĂ«dhĂ«niet ndĂ«rkombĂ«tare. TĂ« tri lĂ«vizjet sfiduan racizmin evropian dhe dominimin kolonial, dhe premtuan njĂ« botĂ« mĂ« tĂ« mirĂ« dhe mĂ« tĂ« lirĂ« pĂ«r shumicĂ«n e qenieve njerĂ«zore nĂ« TokĂ«.

Zyrtarët kolonialë evropianë filluan të shqetësoheshin për një revoltë të mundshme myslimane, kur panë se teknologjitë moderne të shtypit, avulloreve dhe telegrafit po krijonin lidhje të reja mes popullatave të ndryshme myslimane, duke i ndihmuar ata të artikulonin një kritikë ndaj racizmit dhe diskriminimit. Megjithatë, nuk pati kryengritje panislamike kundër kolonializmit në vitet 1870-1910. Kërcënimi i supozuar i panislamizmit u shfaq për herë të parë, dukshëm, në Perëndim gjatë Luftës së Parë Botërore, pjesërisht sepse perandoritë osmane dhe gjermane e promovuan atë në propagandën e tyre të luftës. Por, nuk pati asnjë revoltë myslimane gjatë Luftës së Parë Botërore, kur qindra mijëra-ushtarë myslimanë shërbyen në perandoritë britanike, franceze dhe ruse. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, pan-azianizmi lidhej me premtimet e Perandorisë Japoneze për të çliruar racat me ngjyrë të Azisë nga hegjemonia e të bardhëve. Pas humbjes së Japonisë, dekolonizimi historik i Afrikës e rriti rëndësinë e pan-afrikanizmit në debatin evropian.

Deri nĂ« vitet ’60 tĂ« shekullit XX, me zbehjen e botĂ«s koloniale dhe zĂ«vendĂ«simin e saj nga njĂ« botĂ« e shteteve tĂ« pavarura, projektet politike tĂ« panislamizmit, pan-afrikanizmit dhe pan-azianizmit pothuajse ishin zhdukur. MegjithatĂ«, ato kishin fituar shumĂ« beteja intelektuale kundĂ«r racizmit, kishin rrĂ«zuar argumentet koloniale tĂ« supremacisĂ« sĂ« bardhĂ« dhe kishin ndihmuar nĂ« pĂ«rfundimin e sundimit perandorak evropian. ZhgĂ«njimet mbi dĂ«shtimin e AfrikĂ«s, AzisĂ« dhe botĂ«s myslimane pĂ«r tĂ« arritur barazi dhe liri tĂ« krahasueshme me PerĂ«ndimin, kontribuuan gjithashtu nĂ« rĂ«nien e statusit tĂ« kĂ«tyre pan-nacionalizmave. Deri nĂ« vitet ’80 tĂ« shekullit XX, intelektualĂ«t afrikanĂ« dhe afro-amerikanĂ« u bĂ«nĂ« mĂ« pesimistĂ« mbi Ă«ndrrĂ«n kryesore pan-afrikaniste pĂ«r barazi racore pĂ«r njerĂ«zit me ngjyrĂ« nĂ« botĂ«n moderne dhe pĂ«r ta bĂ«rĂ« gjithĂ« AfrikĂ«n tĂ« begattĂ« dhe tĂ« lirĂ«. Nuk Ă«shtĂ« realizuar vizioni pan-afrikan pĂ«r tĂ« bashkuar kombet e reja e tĂ« dobĂ«ta afrikane nĂ« njĂ« forcĂ« federative globale dhe pĂ«r t’u dhĂ«nĂ« atyre liri dhe mirĂ«qenie. Edhe pse ekziston ende njĂ« organizatĂ« ndĂ«rkombĂ«tare – Bashkimi Afrikan – ajo Ă«shtĂ« jofunksionale dhe larg realizimit tĂ« qĂ«llimeve tĂ« pan-afrikanizmit. Shpresat e brezit pan-afrikanist, nga Du Bois te Frantz Fanon, pĂ«r njĂ« tĂ« ardhme tĂ« dekolonizuar tĂ« AfrikĂ«s, mbeten njĂ« projekt i humbur pĂ«r brezin e ardhshĂ«m.

Nga ana tjetĂ«r, me disa fuqi tĂ« mĂ«dha si Kina, India dhe Japonia, Azia e sotme e dekolonizuar do t’i kishte bĂ«rĂ« krenarĂ« pan-azianistĂ«t e fillimit tĂ« shekullit XX. MegjithatĂ«, pan-azianizmi i shekullit XX ndoqi njĂ« rrugĂ« tĂ« ndĂ«rlikuar. ShfrytĂ«zimi qĂ« Japonia i bĂ«ri pan-azianizmit pĂ«r tĂ« arsyetuar pushtimin e saj kolonial tĂ« KinĂ«s dhe KoresĂ«, i la shumĂ« mbĂ«shtetĂ«s tĂ« ndiheshin tĂ« tradhtuar. Politika e jashtme e IndisĂ« sĂ« pavarur, nĂ«n drejtimin e Jawaharlal NehrusĂ«, tregoi njĂ« angazhim ndaj disa parimeve pan-azianiste, tĂ« cilat kishin njĂ« tĂ«rheqje tĂ« gjerĂ« gjatĂ« KonferencĂ«s sĂ« Bandungut mĂ« 1955. Ky takim i 29 shteteve aziatike dhe afrikane, qĂ« pĂ«rbĂ«nin mĂ« shumĂ« se gjysmĂ«n e popullsisĂ« sĂ« botĂ«s, ishte shprehja e fundit madhore e solidaritetit aziatik, dhe mĂ« pas u pĂ«rthith nga rivalitetet e LuftĂ«s sĂ« FtohtĂ« dhe ndĂ«rtimi i shteteve kombĂ«tare.

Edhe panislamizmi ka ecur pĂ«rpara nĂ« njĂ« seri ngritjesh dhe rĂ«niesh gjatĂ« shekullit tĂ« fundit. Nga Turqia dhe Egjipti, te Indonezia dhe Algjeria, ideja e intelektualizmit mysliman dhe solidaritetit global mysliman fuqizoi udhĂ«heqĂ«sit dhe lĂ«vizjet nacionaliste tĂ« shekullit XX. Deri nĂ« mesin e viteve ’60 tĂ« shekullit XX, shumica e myslimanĂ«ve tĂ« botĂ«s kishin fituar lirinĂ« nga sundimi kolonial evropian. Parlamenti turk kishte shfuqizuar Kalifatin osman qĂ« nĂ« vitin 1924, dhe deri nĂ« vitet ‘50 tĂ« shekullit XX ai kalifat pothuajse ishte harruar.

MegjithatĂ«, nĂ« pothuajse njĂ« tĂ« pestĂ«n e parĂ« tĂ« shekullit XXI, pan-afrikanizmi dhe pan-azianizmi duken sikur janĂ« zhdukur, ndĂ«rsa panislamizmi dhe ideali i solidaritetit tĂ« botĂ«s myslimane vazhdon tĂ« mbijetojĂ«. Pse? PĂ«rgjigjja gjendet nĂ« fazat pĂ«rfundimtare tĂ« LuftĂ«s sĂ« FtohtĂ«. NĂ« vitet ‘80 tĂ« shekullit XX, u shfaq njĂ« ndĂ«rkombĂ«tarizim i ri mysliman, si pjesĂ« e rritjes sĂ« islamit politik. Nuk bĂ«hej fjalĂ« pĂ«r njĂ« pĂ«rplasje mes traditave civilizuese tĂ« lashta tĂ« Islamit dhe PerĂ«ndimit, as pĂ«r njĂ« ringjallje tĂ« vlerave autentike fetare. Nuk ishte as njĂ« vazhdimĂ«si e panislamizmit tĂ« fillimit tĂ« shekullit XX, por njĂ« formacion i ri qĂ« doli nga Lufta e FtohtĂ«. NjĂ« aleancĂ« saudito-amerikane filloi tĂ« promovojĂ« idenĂ« e solidaritetit mysliman nĂ« vitet ‘70 tĂ« shekullit XX, si njĂ« alternativĂ« ndaj panarabizmit laik tĂ« presidentit egjiptian Gamal Abdel Nasser, vendi i tĂ« cilit ishte i lidhur me Bashkimin Sovjetik. Çdo ide pĂ«r njĂ« utopi “islame” do tĂ« kishte dĂ«shtuar nĂ«se nuk do tĂ« ishin dĂ«shtimet e shumĂ« shteteve tĂ« pas-kolonializmit dhe zhgĂ«njimi pasues publik i shumĂ« myslimanĂ«ve.

Ideja se panislamizmi pĂ«rfaqĂ«son vlera autentike politike myslimane, tĂ« lashta dhe tĂ« shtypura qĂ« ngrihen nĂ« revoltĂ« kundĂ«r perĂ«ndimores dhe sekularizmit global, ishte nĂ« fillim njĂ« obsesion paranojak i oficerĂ«ve kolonialĂ« perĂ«ndimorĂ«, por sĂ« fundmi vjen kryesisht nga islamistĂ«t. KomentatorĂ«t dhe gazetarĂ«t perĂ«ndimorĂ« kanĂ« gabuar duke i marrĂ« pĂ«r tĂ« mirĂ«qena pretendimet e islamistĂ«ve mbi vlerat thelbĂ«sore politike tĂ« Islamit. Lloji i islamizmit qĂ« identifikohet me VĂ«llazĂ«rinĂ« Myslimane tĂ« Egjiptit apo Iranin e Ruhollah Khomeinit, nuk ekzistonte para viteve ’70 tĂ« shekullit XX. AsnjĂ« nga myslimanĂ«t indianĂ« qĂ« u takuan me Wilsonin, e as kalifĂ«t e fundit osmanĂ«, nuk ishin tĂ« interesuar pĂ«r tĂ« imponuar sheriatin nĂ« shoqĂ«ritĂ« e veta. AsnjĂ«ri prej tyre nuk donte tĂ« detyronte gratĂ« tĂ« mbuloheshin. PĂ«rkundrazi, brezi i parĂ« panislamist ishte shumĂ« modernist: ata ishin pĂ«rkrahĂ«s tĂ« çlirimit tĂ« grave, barazisĂ« racore dhe kozmopolitizmit. MyslimanĂ«t indianĂ«, pĂ«r shembull, ishin shumĂ« krenarĂ« qĂ« kalifi osman kishte ministra dhe ambasadorĂ« grekĂ« e armenĂ«. Ata gjithashtu dĂ«shironin qĂ« Kurora Britanike tĂ« emĂ«ronte hindusĂ« dhe myslimanĂ« si ministra dhe zyrtarĂ« tĂ« nivelit tĂ« lartĂ« nĂ« qeveritĂ« e tyre. AsnjĂ«ri prej tyre nuk do tĂ« kishte dĂ«shiruar apo parashikuar ndarjen e turqve dhe grekĂ«ve nĂ« tokat osmane, arabĂ«ve dhe hebrenjve nĂ« PalestinĂ«, apo myslimanĂ«ve dhe hindusĂ«ve nĂ« Indi. VetĂ«m forma bazĂ« e panislamizmit tĂ« fillimshekullit XX mbijeton sot; pĂ«rmbajtja e tij Ă«shtĂ« transformuar plotĂ«sisht qĂ« prej viteve ’80 tĂ« shekullit XX.

Fakti qĂ« si Bernard Lewis ashtu edhe Osama bin Laden flisnin pĂ«r njĂ« pĂ«rplasje tĂ« pĂ«rjetshme midis njĂ« bote tĂ« bashkuar myslimane dhe njĂ« PerĂ«ndimi tĂ« bashkuar, nuk do tĂ« thotĂ« se ky Ă«shtĂ« realitet. Edhe nĂ« kulmin e idesĂ« sĂ« solidaritetit global mysliman, nĂ« fund tĂ« shekullit XIX, shoqĂ«ritĂ« myslimane ishin tĂ« ndara sipas vijave politike, gjuhĂ«sore dhe kulturore. QĂ« nga koha e shokĂ«ve tĂ« profetit Muhamed, nĂ« shekullin e shtatĂ«, qindra mbretĂ«ri, perandori dhe sulltanate tĂ« ndryshme – disa nĂ« konflikt me njĂ«ra-tjetrĂ«n – kanĂ« sunduar mbi popullsi tĂ« pĂ«rziera myslimane dhe me tĂ« tjerĂ«. Ndarja e myslimanĂ«ve nga fqinjĂ«t e tyre hindu, budistĂ«, tĂ« krishterĂ« dhe hebrenj, dhe koncepti pĂ«r shoqĂ«ritĂ« e tyre nĂ« izolim, nuk ka asnjĂ« lidhje me pĂ«rvojĂ«n historike tĂ« qenies njerĂ«zore. Nuk ka ekzistuar kurrĂ« dhe nuk mund tĂ« ekzistojĂ« njĂ« “botĂ«â€ e ndarĂ« “myslimane.”

TĂ« gjitha grupet e reja fashiste tĂ« djathta anti-myslimane nĂ« EvropĂ« dhe nĂ« ShBA, janĂ« tĂ« fiksuara pas zgjerimit perandorak osman nĂ« EvropĂ«n Lindore. Ata e shohin rrethimin osman tĂ« VjenĂ«s, tĂ« vitit 1683, si njĂ« tentativĂ« tĂ« qytetĂ«rimit islamik pĂ«r tĂ« pushtuar “PerĂ«ndimin.” Por, nĂ« BetejĂ«n e VjenĂ«s, hungarezĂ«t protestantĂ« ishin aleatĂ« tĂ« PerandorisĂ« Osmane – kryesisht myslimane – kundĂ«r HabsburgĂ«ve katolikĂ«. Ishte njĂ« konflikt i ndĂ«rlikuar midis perandorive dhe shteteve, jo njĂ« pĂ«rplasje qytetĂ«rimesh.

Nacionalizmi hindu i kryeministrit tĂ« IndisĂ«, Narendra Modi, promovon idenĂ« e njĂ« Perandorie tĂ« huaj Mogule qĂ« pushtoi IndinĂ« dhe sundoi mbi hindusĂ«t. Por, burokratĂ«t hindu luajtĂ«n njĂ« rol jetik nĂ« PerandorinĂ« Mogule tĂ« IndisĂ«, dhe perandorĂ«t mogulĂ« ishin ndĂ«rtues perandorish, jo fanatikĂ« qĂ« kĂ«rkonin njĂ« sundim teokratik mbi komunitetet e feve tĂ« ndryshme. Ka edhe myslimanĂ« sot qĂ« e shohin PerandorinĂ« Mogule si njĂ« shembull tĂ« dominimit mysliman mbi hindusĂ«t. ËshtĂ« domethĂ«nĂ«se dhe e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« propaganda perĂ«ndimore anti-myslimane dhe narrativat panislamike tĂ« historisĂ« i ngjajnĂ« njĂ«ra-tjetrĂ«s. TĂ« dyja mbĂ«shteten mbi njĂ« narrativĂ« civilizuese tĂ« historisĂ« dhe mbi njĂ« ndarje gjeopolitike tĂ« botĂ«s nĂ« njĂ«si tĂ« veçuara dhe ahistorike, si Afrika e zezĂ«, bota myslimane, Azia dhe PerĂ«ndimi.

Panislamizmi bashkĂ«kohor gjithashtu idealizon njĂ« tĂ« kaluar mitike. Sipas panislamistĂ«ve, ymeti, apo komuniteti mysliman global, lindi nĂ« njĂ« kohĂ« kur myslimanĂ«t nuk ishin tĂ« poshtĂ«ruar nga perandoritĂ« raciste tĂ« bardha apo nga fuqitĂ« agresive perĂ«ndimore. PanislamistĂ«t duan ta “bĂ«jnĂ« ymetin sĂ«rish madhĂ«shtor.” Por, ideja e njĂ« epoke tĂ« artĂ« tĂ« unitetit politik dhe solidaritetit mysliman, mbĂ«shtetet mbi amnezinĂ« historike pĂ«r tĂ« kaluarĂ«n perandorake. ShoqĂ«ritĂ« myslimane nuk kanĂ« qenĂ« kurrĂ« politikisht tĂ« bashkuara, ndĂ«rkaq nuk ka pasur kurrĂ« shoqĂ«ri homogjene myslimane nĂ« Euroazi. AsnjĂ« nga perandoritĂ« myslimane, tĂ« drejtuara nga dinastitĂ«, nuk ka synuar nĂ«nshtrimin e jobesimtarĂ«ve nga besimtarĂ« tĂ« devotshĂ«m. Ashtu si monarkĂ«t osmanĂ«, persianĂ« apo egjiptianĂ« tĂ« fundshekullin XIX, ato ishin perandori shumetnike qĂ« punĂ«sonin mijĂ«ra burokratĂ« jobesimtarĂ«. PopullsitĂ« myslimane nuk kanĂ« kĂ«rkuar kurrĂ« solidaritet global tĂ« ymetit para fundit tĂ« shekullit XIX – nĂ« kontekstin e perandorive raciale evropiane.

Termi “bota myslimane” u shfaq pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« vitet ’70 tĂ« shekullit XIX. Fillimisht, ishin misionarĂ«t evropianĂ« apo zyrtarĂ«t kolonialĂ« qĂ« e pĂ«rdornin si njĂ« shkurtesĂ« pĂ«r t’iu referuar tĂ« gjithĂ«ve qĂ« ndodheshin mes “racĂ«s sĂ« verdhĂ«â€ tĂ« AzisĂ« Lindore dhe racĂ«s sĂ« zezĂ« nĂ« AfrikĂ«. Ata e pĂ«rdornin gjithashtu pĂ«r tĂ« shprehur frikĂ«n e tyre nga njĂ« revoltĂ« e mundshme myslimane, edhe pse subjektet myslimane tĂ« perandorive nuk ishin as mĂ« tĂ« rrezikshĂ«m e as mĂ« tĂ« bindur se hindusĂ«t apo budistĂ«t. Pas kryengritjes sĂ« madhe indiane tĂ« vitit 1857, kur si hindusĂ«t ashtu edhe myslimanĂ«t u ngritĂ«n kundĂ«r britanikĂ«ve, disa zyrtarĂ« kolonialĂ« britanikĂ« fajĂ«suan myslimanĂ«t pĂ«r kĂ«tĂ« kryengritje. William Wilson Hunter, njĂ« zyrtar kolonial britanik, vuri nĂ« dyshim – nĂ« librin e tij me ndikim, MyslimanĂ«t indianĂ«: A janĂ« tĂ« detyruar nĂ« ndĂ«rgjegje tĂ« rebelohen kundĂ«r MbretĂ«reshĂ«s? (1871) – nĂ«se myslimanĂ«t indianĂ« mund t’i qĂ«ndronin besnikĂ« njĂ« monarku tĂ« krishterĂ«. NĂ« realitet, myslimanĂ«t nuk ndryshonin shumĂ« nga hindusĂ«t, as nĂ« besnikĂ«rinĂ« e tyre, as nĂ« kritikat e tyre ndaj perandorisĂ« britanike. MyslimanĂ«t elitarĂ« indianĂ«, si reformisti Syed Ahmad Khan, shkruan kundĂ«rshtimet e ashpra ndaj akuzave tĂ« Hunterit. Por, ata gjithashtu pranuan termat e debatit tĂ« tij, sipas tĂ« cilit myslimanĂ«t pĂ«rbĂ«nin njĂ« kategori tĂ« dalluar dhe tĂ« veçantĂ« tĂ« indianĂ«ve.

Rritja e nacionalizmave evropianë gjeti gjithashtu një armik të përshtatshëm te myslimanët, në veçanti te sulltani osman. Në fund të shekullit XIX, nacionalistët grekë, serbë, rumunë dhe bullgarë filluan të portretizonin sulltanin osman si një despot. Ata iu drejtuan liberalëve britanikë për të prishur aleancën osmano-britanike, në emër të një solidariteti global të krishterë. Liberalët anti-osmanë britanikë, si William Gladstone, argumentuan se solidariteti i krishterë duhet të ketë rëndësi në vendimet britanike për Perandorinë Osmane. Pikërisht, në këtë kontekst, sulltani osman iu referua lidhjes së tij shpirtërore me myslimanët indianë, për të argumentuar një rikthim të aleancës osmano-britanike, falë kësaj lidhjeje të veçantë mes dy perandorive të mëdha myslimane.

Në librin e tij me ndikim, E ardhmja e Islamit (1882), poeti anglez Wilfrid Scawen Blunt argumentonte se Perandoria Osmane do të dëbohej përfundimisht nga Evropa dhe se fryma e kryqëzatës e Evropës do ta kthente Stambollin në një qytet të krishterë. Blunt gjithashtu pretendonte se Perandoria Britanike, e cila nuk kishte urrejtje ndaj myslimanëve siç kishin austriakët, rusët apo francezët, mund të bëhej mbrojtëse e popullatave myslimane në Azi. Në mënyrë patronizuese dhe imperialiste, Blunt dukej se interesohej për të ardhmen e myslimanëve. Ai ishte një mbështetës dhe mik i reformistëve kryesorë myslimanë, si Al-Afghani dhe Muhammad Abduh, dhe shërbeu si ndërmjetës midis qarqeve intelektuale evropiane dhe reformistëve myslimanë.

Rreth së njëjtës kohë kur Blunt po shkruante, intelektuali francez me ndikim, Ernest Renan, formuloi një pikëpamje shumë negative për Islamin, veçanërisht në lidhje me shkencën dhe qytetërimin. Renan e shihte Islamin si një fe semite që pengonte zhvillimin e shkencës dhe të racionalitetit. Idetë e tij simbolizuan racialen e myslimanëve përmes fesë së tyre. Natyrisht, Renan i bënte këto argumente në Parisin që sundonte pjesë të mëdha të Afrikës së Veriut dhe të Afrikës Perëndimore myslimane. Idetë e tij ndihmuan në arsyetimin e sundimit kolonial francez. Al-Afghani dhe shumë intelektualë të tjerë myslimanë shkruan kundërshtimet ndaj pretendimeve të Renanit, me mbështetjen e Bluntit. Por, Renani pati më shumë sukses në krijimin e një narrative shpërqendruese të një qytetërimi të veçuar islamik përballë një qytetërimi perëndimor të krishterë.

Pretendimet e elitave evropiane pĂ«r njĂ« mision civilizues perĂ«ndimor, dhe pĂ«r superioritetin e qytetĂ«rimit tĂ« krishterĂ« perĂ«ndimor, ishin themelore pĂ«r projektet koloniale. IntelektualĂ«t evropianĂ« ndĂ«rmorĂ«n projekte tĂ« mĂ«dha pĂ«r klasifikimin e njerĂ«zimit nĂ« hierarki racore dhe fetare. VetĂ«m nĂ« pĂ«rgjigje tĂ« kĂ«tij pohimi shovinist, intelektualĂ«t myslimanĂ« krijuan njĂ« kundĂ«r-narrativĂ« tĂ« qytetĂ«rimit islamik. Duke u pĂ«rpjekur tĂ« pohonin dinjitetin dhe barazinĂ« e tyre, ata theksuan lavdinĂ« e sĂ« kaluarĂ«s, modernitetin dhe civilizimin e “botĂ«s myslimane.” KĂ«ta kundĂ«rshtarĂ« myslimanĂ« tĂ« ideologjisĂ« imperialiste evropiane – tĂ« superioritetit qytetĂ«rues tĂ« racĂ«s sĂ« bardhĂ« mbi myslimanĂ«t dhe racat e tjera me ngjyrĂ« – ishin panislamistĂ«t e parĂ«.

GjatĂ« fillimit tĂ« shekullit XX, reformatorĂ«t myslimanĂ« filluan tĂ« kultivonin narrativĂ«n historike qĂ« theksonte njĂ« qytetĂ«rim tĂ« pĂ«rbashkĂ«t, me njĂ« epokĂ« tĂ« artĂ« nĂ« shkencĂ« dhe art islam, dhe me njĂ« rĂ«nie tĂ« mĂ«vonshme. Kjo ide e njĂ« historie gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«se islame ishte njĂ« krijim i ri i formuar drejtpĂ«rdrejt si pĂ«rgjigje ndaj idesĂ« sĂ« njĂ« qytetĂ«rimi perĂ«ndimor dhe ndaj argumenteve gjeopolitike tĂ« unitetit racor perĂ«ndimor/tĂ« bardhĂ«. Ashtu si brezi i parĂ« i intelektualĂ«ve pan-afrikanĂ« dhe pan-aziatikĂ«, intelektualĂ«t myslimanĂ« iu pĂ«rgjigjĂ«n shovinizmit evropian dhe orientalizmit perĂ«ndimor me historinĂ« dhe qytetĂ«rimin e tyre madhĂ«shtor. GjatĂ« gjithĂ« shekullit XX, udhĂ«heqĂ«sit e mĂ«dhenj myslimanĂ«, si Mustafa Kemal AtatĂŒrku i TurqisĂ«, Nasseri nĂ« Egjipt, Mohammad Mosaddequ nĂ« Iran dhe Sukarno nĂ« Indonezi, ishin tĂ« gjithĂ« nacionalistĂ« laikĂ«, por tĂ« gjithĂ« kishin nevojĂ« dhe e pĂ«rdorĂ«n kĂ«tĂ« nocion tĂ« njĂ« historie tĂ« lavdishme tĂ« qytetĂ«rimit mysliman, pĂ«r t’iu kundĂ«rvĂ«nĂ« ideologjive tĂ« supremacisĂ« sĂ« bardhĂ«. Nacionalizmi nĂ« fund triumfoi, dhe gjatĂ« viteve 1950-‘60, ideja e Islamit si njĂ« forcĂ« nĂ« punĂ«t botĂ«rore u zbeh nĂ« gazetarinĂ« dhe studimet perĂ«ndimore.

IdeologjitĂ« panislamike nuk u rishfaqĂ«n mĂ« deri nĂ« vitet ‘70 dhe ’80 tĂ« shekullit XX, dhe atĂ«herĂ« me njĂ« karakter dhe ton tĂ« ri. Ato u rikthyen si shprehje e pakĂ«naqĂ«sisĂ« ndaj botĂ«s bashkĂ«kohore. Kishte ardhur fundi i ditĂ«ve entuziaste tĂ« optimizmit, tĂ« mesit tĂ« shekullit XX, pĂ«r modernizimin. Kombet e Bashkuara kishin dĂ«shtuar nĂ« zgjidhjen e çështjeve ekzistenciale. Shtetet kombĂ«tare pas-koloniale nuk kishin sjellĂ« liri dhe mirĂ«qenie pĂ«r shumicĂ«n e myslimanĂ«ve tĂ« botĂ«s. NdĂ«rkohĂ«, Evropa, ShBA-ja dhe Bashkimi Sovjetik treguan pak shqetĂ«sim pĂ«r vuajtjet e popujve myslimanĂ«. PartitĂ« islamiste, si VĂ«llazĂ«ria Myslimane nĂ« Egjipt dhe Xhemati Islam nĂ« Pakistan, u shfaqĂ«n duke pohuar se kolonizimi i PalestinĂ«s dhe vuajtjet nga varfĂ«ria kĂ«rkonin njĂ« formĂ« tĂ« re solidariteti.

Revolucioni Iranian i vitit 1979 u dëshmua si një moment historik. Për të dënuar status quo-në, Khomeini iu drejtua kësaj forme të re të panislamizmit. Por, Irani i tij dhe rivali rajonal, Arabia Saudite, favorizuan interesat kombëtare të shteteve të tyre. Kështu që nuk ka ekzistuar kurrë një vizion i zbatueshëm federativ për këtë solidaritet të ri panislamik. Ndryshe nga pan-afrikanizmi, i cili idealizonte popullsitë me lëkurë të zezë që jetonin në solidaritet brenda Afrikës pas-koloniale, panislamizmi mbështetet në një ndjenjë viktimizimi, pa një projekt politik praktik. Ai ka të bëjë më pak me planet reale për të themeluar një shtet mysliman, dhe më shumë rreth mënyrës se si të ndalet shtypja dhe diskriminimi ndaj një komuniteti të imagjinuar global.

Thirrjet pĂ«r solidaritet global mysliman nuk mund tĂ« kuptohen duke parĂ« tekstet fetare apo pĂ«rkushtimin fetar tĂ« myslimanĂ«ve. JanĂ« zhvillimet nĂ« historinĂ« intelektuale dhe gjeopolitike moderne ato qĂ« kanĂ« krijuar dhe formĂ«suar pikĂ«pamjet panislamike pĂ«r historinĂ« dhe botĂ«n. Ndoshta tipari mĂ« thelbĂ«sor i tyre Ă«shtĂ« ideja pĂ«r PerĂ«ndimin si njĂ« vend me njĂ« narrativĂ« tĂ« vete historike dhe njĂ« vizion tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m politik pĂ«r hegjemoninĂ« globale. Bashkimi Sovjetik, ShBA-ja, BE-ja – tĂ« gjitha projektet globale perĂ«ndimore tĂ« shekullit XX – imagjinojnĂ« njĂ« PerĂ«ndim superior dhe hegjemon. IntelektualĂ«t e hershĂ«m panislamikĂ« zhvilluan narrativa myslimane pĂ«r rendin global historik, si njĂ« strategji pĂ«r tĂ« kundĂ«rshtuar diskurset imperialiste mbi inferioritetin e tyre, tĂ« cilat ishin tĂ« pĂ«rhapura nĂ« metropolet koloniale, shkrimet orientaliste dhe shkencat sociale evropiane. Thjesht, nuk mund tĂ« ketĂ« njĂ« narrativĂ« panislamike tĂ« rendit global pa homologen e saj, narrativĂ«n perĂ«ndimore pĂ«r botĂ«n, e cila Ă«shtĂ« po aq e njĂ«anshme si histori.

IdetĂ« pĂ«r botĂ«n islame dhe atĂ« perĂ«ndimore duken si armiq qĂ« pasqyrojnĂ« njĂ«ri-tjetrin. Nuk duhet t’u lejojmĂ« kolonizatorĂ«ve tĂ« fundshekullit XIX tĂ« pĂ«rcaktojnĂ« kushtet e debatit tĂ« sotĂ«m mbi tĂ« drejtat e njeriut dhe qeverisjen e mirĂ«. PĂ«r sa kohĂ« qĂ« e pranojmĂ« kĂ«tĂ« opozitĂ« tĂ« njĂ«anshme mes “PerĂ«ndimit” dhe “botĂ«s myslimane,” ne vazhdojmĂ« tĂ« jemi tĂ« robĂ«ruar nga kolonializmi dhe dĂ«shtimet e dekolonizimit. Duke i pranuar dhe refuzuar kĂ«to terma diskutimi, mund tĂ« bĂ«hemi tĂ« lirĂ« pĂ«r tĂ« ecur pĂ«rpara, pĂ«r tĂ« menduar pĂ«r njĂ«ri-tjetrin dhe pĂ«r botĂ«n nĂ« mĂ«nyra mĂ« realiste dhe njerĂ«zore. Sfida jonĂ« sot Ă«shtĂ« tĂ« gjejmĂ« njĂ« gjuhĂ« tĂ« re tĂ« tĂ« drejtave dhe normave, qĂ« nuk Ă«shtĂ« e robĂ«ruar nga mashtrimet e qytetĂ«rimit perĂ«ndimor, apo tĂ« alternativave afrikane, aziatike dhe myslimane ndaj tij. Qenia njerĂ«zore, pavarĂ«sisht ngjyrĂ«s apo fesĂ«, ndan njĂ« planet tĂ« vetĂ«m dhe njĂ« histori tĂ« ndĂ«rlidhur, pa kufij civilizues. Çdo rrugĂ« pĂ«rpara, pĂ«r tĂ« kapĂ«rcyer padrejtĂ«sitĂ« dhe problemet aktuale, duhet tĂ« bazohet nĂ« lidhjet dhe vlerat tona tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta, e jo nĂ« tribalizmin civilizues. /Telegrafi/

The post ÇfarĂ« Ă«shtĂ« bota myslimane? appeared first on Telegrafi.

↗

“Funar Fest 2025” – Festa qĂ« i rikthen Elbasanit natyrĂ«n, turizmin dhe mikpritjen

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Ermira Isufaj

TIRANË, 29 qershor /ATSH/ Fundjava e fundit e qershorit solli sĂ«rish Funar Fest, njĂ« nga aktivitetet mĂ« tĂ« dashura pĂ«r banorĂ«t dhe vizitorĂ«t, qĂ« pĂ«r tĂ« disatin vit radhazi mbush me jetĂ« dhe energji zonĂ«n piktoreske tĂ« Funarit, vetĂ«m pak kilometra larg qytetit tĂ« Elbasanit.

Festa që promovon turizmin aktiv, dashurinë për natyrën dhe mikpritjen elbasanase, u organizua nën kujdesin e veçantë të kryetarit të Bashkisë Elbasan, Gledian Llatja, i cili prej vitesh ka vënë në fokus zhvillimin e Funarit përmes investimeve në infrastrukturë, rrugë, sinjalistikë turistike dhe mbështetje për ekonominë lokale. Këto përpjekje po e kthejnë zonën në një destinacion gjithnjë e më të kërkuar për turizmin natyror dhe aventuror.

Pjesë e festës ishin edhe deputetët Aulona Bylykbashi, Adi Qose dhe Agron Gaxho, të cilët përshëndetën të pranishmit dhe theksuan rëndësinë e ruajtjes së trashëgimisë natyrore dhe mbështetjes për nisma të tilla.

Panairi me produkte bio të banorëve të zonës, koncertet me këngëtarë të njohur lokalë, si dhe aktivitetet sportive si vozitje me kajak në liqenin e Funarit e bënë këtë ditë një përvojë të paharrueshme për vizitorët, mes tyre edhe turistë zviceranë që vlerësuan cilësinë e organizimit dhe bukurinë e natyrës shqiptare.

Një tjetër zhvillim i rëndësishëm në këtë zonë ka qenë edhe hapja e bujtinave gjatë viteve të fundit, ku banorët, me mbështetjen e qeverisë, kanë kthyer banesat e tyre tradicionale në ambiente pritëse për turistët, duke ofruar kushte të përshtatshme dhe mikpritje karakteristike për udhëtarët, kryesisht të huaj. Ky transformim ka sjellë gjallërim ekonomik dhe ka rritur më tej interesin për turizmin rural në Funar.

Funar Fest Ă«shtĂ« tashmĂ« njĂ« traditĂ« e pĂ«rvitshme qĂ« jo vetĂ«m feston, por edhe forcon identitetin dhe potencialin turistik tĂ« Elbasanit, duke e vendosur Funarin nĂ« hartĂ«n e destinacioneve mĂ« tĂ« veçanta pĂ«r t’u vizituar nĂ« ShqipĂ«ri.

Nga Funar Fest në Elbasan
1 nga 17

/e.i//a.f/

The post “Funar Fest 2025” – Festa qĂ« i rikthen Elbasanit natyrĂ«n, turizmin dhe mikpritjen appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

Paketa e Maleve, Bashkitë identifikojnë zonat prioritare për zhvillim ekonomik

✇KultPlus
By: Kult Plus

Të gjithë bashkitë në vend janë angazhuar për të përcaktuar zonat malore që do të zhvillohen për investime.  Ndërsa është botuar në Fletoren Zyrtare, udhëzimi për përcaktimin e rregullave të hollësishme për dokumentacionin dhe procedurën e shpalljes së zonës me përparësi zhvillimin e ekonomisë malore nga të gjitha bashkitë në vend.

Sipas procedurave të identifikimit të zonave të zhvillimit, brenda 10 ditëve nga hyrja në fuqi e këtij udhëzimi, kryetarët e bashkive do të urdhërojnë ngritjen e grupeve të punës për identifikimin dhe hartëzimin e zonës së zhvillimit brenda territorit të bashkisë.

Procesi do tĂ« realizohet nĂ« bashkĂ«punim me drejtorinĂ« pĂ«rkatĂ«se vendore tĂ« AgjencisĂ« ShtetĂ«rore tĂ« KadastrĂ«s, pĂ«r tĂ« verifikuar statusin e pronĂ«s sĂ« poseduar nga pretenduesi pĂ«r t’u njohur posedues jo pronarĂ« nĂ« atĂ« pjesĂ« tĂ« territorit qĂ« synohet tĂ« shpallet zonĂ« zhvillimore.

Sipas udhëzimit, kryetari i bashkisë do të paraqesë pranë ministrit përgjegjës për pushtetin vendor kërkesën për shpalljen e zonës zhvillimore në territorin e bashkisë.

Në dosje do të jenë të përfshira: raporti përmbledhës i procedurës së ndjekur nga bashkia, hartën e zonës së propozuar, dokumenti analizues mbi efektet e pritshme dhe se si shpallja e zonës së zhvillimit mund të kontribuojë në nxitjen dhe realizimin e potencialit për zhvillim ekonomik, industrial apo turistik të zonës.

Nga paketa e maleve qeveria pret një ofertë turistike edhe më të larmishme. Një pjesë e investimeve do të kenë formën agroturistike, një formë investimi që ka gjetur zbatim në vitet e fundit gjerësisht në vendin tonë.

Qeveria ka parashikuar që 500 aplikimet e para do të jenë pa taksa. Synohet që një pjesë e emigrantëve të kthehen në vend për të përfituar nga nisma./atsh/ KultPlus.com

↗

Gonxhja: Partneritet ndërkufitar për digjitalizimin dhe valorizimin e trashëgimisë filmike

✇KultPlus
By: Kult Plus

Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja e cilësoi një hap shumë të rëndësishëm bashkëpunimin për digjitalizimin dhe valorizimin e trashëgimisë filmike.

Gonxhja tha se, ne kuadër të takimeve të programeve europiane INTERREG, delegacioni i lartë i drejtuar nga Agjencia Shtetërore e Programimit Strategjik dhe Koordinimit të Ndihmës zhvilloi një vizitë në Arkivin Qendror Shtetëror të Filmit.

Sipas tij, nĂ« fokus tĂ« kĂ«saj vizite ishte njohja nga afĂ«r me investimet nĂ« teknologji tĂ« mundĂ«suara nga projekti “RECON”. Gonxhja tha se “ky Ă«shtĂ« njĂ« model bashkĂ«punimi pĂ«r digjitalizimin dhe valorizimin e trashĂ«gimisĂ« filmike, nĂ« kuadĂ«r tĂ« programit IPA CBC Itali–ShqipĂ«ri–Mali i Zi”.

“NjĂ« hap konkret pĂ«r ruajtjen dhe promovimin e memories kulturore pĂ«rmes partneritetit ndĂ«rkufitar”, deklaroi ministri Gonxhja./ KultPlus.com

↗

Tërmeti me magnitudë 4.5 ballë, godet brigjet e Kretës

✇Abc News
By: ina kashari

Një tërmet me magnitudë 4.5 ballë u regjistruar këtë të premte në brigjet e Kretës.

Sipas Institutit Gjeodinamik, tërmeti ndodhi 47 kilometra në jugperëndim të Paleochoras, Hania.

Ndërsa thellësia e tij vlerësohet në 20.6 kilometra.

/abcnews.al/

↗

“Risku sizmik dhe zvogĂ«limi i tij”, forum mes institucioneve nĂ« AkademinĂ« e Shkencave

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Ermira Isufaj

TIRANË, 14 qershor /ATSH/ Akademia e Shkencave e ShqipĂ«risĂ«, nĂ« bashkĂ«punim me Universitetin Politeknik tĂ« TiranĂ«s organizoi forumin shkencor “Risku Sizmik dhe ZvogĂ«limi i tij”, ku u trajtuan çështje thelbĂ«sore mbi menaxhimin e kĂ«tij rreziku nĂ« nivel kombĂ«tar.

NĂ« kĂ«tĂ« forum, mori pjesa edhe Adisa Bala, drejtoresha e ZvogĂ«limit tĂ« Riskut nga FatkeqĂ«sitĂ« nga Agjencia KombĂ«tare e Mbrojtjes Civile, e cila prezantoi kumtesĂ«n me titull “Menaxhimi i riskut sizmik nĂ« kuadĂ«r tĂ« mbrojtjes civile shqiptare”, duke vĂ«nĂ« theksin te parandalimi dhe nevoja e bashkĂ«punimit ndĂ«rinstitucional nĂ« raste fatkeqĂ«sisht natyrore.

Sipas njoftimit të AKMC-së, ekspertë të fushës prezantuan qasje dhe metoda për parandalimin dhe reduktimin e pasojave nga tërmetet, duke theksuar rëndësinë e ndërhyrjeve para, gjatë dhe pas ndodhjes së fenomeneve sizmike, si dhe nevojën për koordinim ndërinstitucional.

“NĂ« pĂ«rmbyllje, forumi prezantoi njĂ« sĂ«rĂ« gjetjesh dhe rekomandime konkrete pĂ«r institucionet pĂ«rgjegjĂ«se, punimet e tĂ« cilave janĂ« botuar nĂ« librin e kumtesave pranĂ« AkademisĂ« sĂ« Shkencave dhe Fakultetit tĂ« InxhinerisĂ« sĂ« NdĂ«rtimit”, thuhet nĂ« njoftimin e AKMC-sĂ« nĂ« rrjetet sociale.

Nga forumi shkencor “Risku sizmik dhe zvogĂ«limi i tij”, i organizuar bga Akademia e Shkencave e...
1 nga 5

/e.i/j.p/

The post “Risku sizmik dhe zvogĂ«limi i tij”, forum mes institucioneve nĂ« AkademinĂ« e Shkencave appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

❌