Në Kongresin e 4-t të Lëvizjes Qytetare URA, kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, dërgoi një mesazh mbështetjeje për liderin e URA-s, Dritan Abazoviq, duke theksuar rolin e tij unik politik në rajon dhe vlerat progresive që ai përfaqëson, njoftoi partia në mbrëmje.

“Një ide e guximshme u shndërrua në një parti politike, e cila në sytë e mi e bëri themeluesin e saj, liderin tuaj Dritan Abazoviq, një pionier në politikën ballkanike – një bartës të një barre që askush tjetër nuk guxoi ta mbajë,” tha Rama në një video-mesazh, i cili, sipas GP URA, u gjenerua në gjuhën malazeze duke përdorur inteligjencën artificiale (AI).

Rama theksoi se Abazoviq i kapërceu kufijtë e politikës së vjetër identitare dhe foli në emër të çdo qytetari, pa dallim etnie, shkruan vijesti.me.

“Dritani ishte një shpirt i lirë që dinte të fliste me të njëjtin respekt dhe ndjeshmëri, qoftë kur iu drejtohej një malazezi, serbi, boshnjaku apo shqiptari,” tha lideri i Shqipërisë.

“Mali i Zi është një partner i rëndësishëm për Shqipërinë. I respektoj të gjithë liderët e tij, por një figurë si Dritani është diçka krejt tjetër. Ai është një urë – një aleancë e mendjeve të hapura dhe një vullneti të çliruar nga paragjykimet e vjetra,” deklaroi Rama.

Ai theksoi se URA si një lëvizje politike po arrin atë që shumë të tjerë e mbështesin vetëm në mënyrë deklarative: që politika të bëhet praktikë e përditshme e gjithëpërfshirjes, drejtësisë dhe rrugës evropiane.

“Dritani mishëron qytetarin modern kozmopolit të këtij rajoni më mirë se kushdo tjetër. Ai ecën me të njëjtën lehtësi nëpër rrugët e Ulqinit dhe në korridoret e Brukselit, flet me të rinjtë në Tuz dhe me liderët evropianë në Strasburg,” tha Rama, duke shtuar se aftësia për të qenë i dashur, por edhe për të shkaktuar nervozizëm mes grupeve të ndryshme etnike, është shenja më e mirë e suksesit të tij politik.

Ndryshe, Abazoviq u rizgjodh president i GP URA në Kongresin e partisë të mbajtur më 5 korrik në Lovçen. /Telegrafi/

The post Rama duke shfrytëzuar inteligjencën artificiale lavdëron në gjuhën malazeze, Abazoviqin appeared first on Telegrafi.

Ndërsa një valë e re e nxehtësisë ka goditur Evropën, një studim i fundit ka zbuluar se disa nga vendet më të mëdha të kontinentit kanë pësuar humbjet më të mëdha ekonomike gjatë shekullit të XXI-të për shkak të fatkeqësive natyrore dhe ndryshimeve klimatike.

Sipas raportit të fundit të Agjencisë Evropiane të Mjedisit (EEA), vendet si Gjermania, Italia, Franca dhe Spanja kanë pësuar humbje të konsiderueshme ekonomike që arrijnë në qindra miliarda euro, duke theksuar rëndësinë e përballimit të sfidave klimatike në rajon.

Në periudhën 1980–2023, Evropa ka përjetuar më shumë se 790 miliardë euro humbje ekonomike të shkaktuara nga ngjarje ekstreme të motit dhe fenomene klimatike.

Nga këto humbje, Gjermania kryeson me rreth 180 miliardë euro, duke u renditur si vendi me humbjet më të mëdha totale, transmeton Telegrafi.

Italia dhe Franca pasojnë me 135 dhe 130 miliardë euro, ndërsa Spanja ka regjistruar humbje prej 97 miliardë euro, shkruan euronews.

Megjithatë, nëse analizohen vetëm humbjet e shekullit të XXI-të, fotografia ndryshon pak.

Pas vendeve kryesore, gjashtë shtete të tjera anëtare të Bashkimit Evropian – Austri, Belgjika, Çekia, Portugalia, Rumania dhe Sllovenia – kanë pësuar humbje ekonomike relativisht të ngjashme, që ndryshojnë midis 12 dhe 15 miliardë euro. Kjo tregon se sfidat klimatike po përhapen në mënyrë më të barabartë në të gjithë rajonin.

Sipas Panelit Ndërqeveritar të Kombeve të Bashkuara për Ndryshimet Klimatike (IPCC), intensiteti dhe frekuenca e fenomeneve klimatike ekstreme, si përmbytjet dhe valët e nxehtësisë, janë rritur në disa rajone evropiane dhe parashikohet që këto fenomene të vazhdojnë të shtohen me përkeqësimin e ngrohjes globale.

Këto ngjarje kanë qenë shkaktarët kryesorë të dëmeve ekonomike në të gjithë Bashkimin Evropian.

Edhe pse humbjet në vendet më të pasura dhe të zhvilluara duken të mëdha, ato zakonisht kanë një ndikim më të vogël në ekonominë e tyre kombëtare sesa humbjet më të vogla që pësojnë vendet më të varfra dhe më pak të zhvilluara.

Vendet më të pasura kanë më shumë mjete për t’u rikuperuar dhe ndajnë më pak nga buxhetet e tyre publike për rimëkëmbjen nga katastrofat natyrore.

Në Evropën Perëndimore dhe Qendrore, vende si Sllovenia, Belgjika dhe Gjermania përjetojnë humbje më të mëdha për kilometër katror, ndërsa vendet në Evropën Lindore dhe Veriut, përfshirë Finlandën dhe Estoninë, vuajnë më pak nga dëmet financiare.

Sllovenia ka regjistruar humbjet më të mëdha për frymë, duke arritur në 8,733 euro për banor gjatë periudhës 1980–2023, ndjekur nga Luksemburgu, Zvicra, Italia dhe Spanja.

Në anën tjetër, vendet me humbjet më të ulëta për kokë banori janë Kosova me vetëm 10 euro, Mali i Zi me 41 euro dhe Islanda me 87 euro.

Raporti i EEA-së thekson se humbjet për frymë ndryshojnë më pak se humbjet për kilometër katror dhe shumë vende kanë vlera të ngjashme në këtë aspekt.

Sa i përket sigurimit ndaj rreziqeve klimatike, shumica e vendeve evropiane kanë zhvilluar sisteme private të sigurimeve për mbrojtje kundër rreziqeve natyrore të lidhura me klimën.

Këto sigurime mbulojnë individët, familjet, kompanitë, institucionet dhe qeveritë, duke u siguruar pagesa të shpejta pas ngjarjeve katastrofike dhe duke ndihmuar në rimëkëmbjen e shpejtë të të prekurve.

Mesatarja e humbjeve të sigurimit në 27 vendet anëtare të Bashkimit Evropian është rritur nga 2.5 miliardë euro në vitin 2009 në 4 miliardë euro në vitin 2023, duke reflektuar rritjen e ndërgjegjësimit dhe nevojën për mbrojtje më të madhe ndaj fatkeqësive natyrore.

Franca dhe Spanja kanë ndërtuar sisteme kombëtare sigurimi që operojnë nëpërmjet partneriteteve publike-private, por megjithatë, të paktën 16 vende të BE-së vazhdojnë të kenë një hendek mbrojtjeje të sigurimit mbi 90 për qind.

Vetëm Danimarka ka arritur të sigurojë mbulim për më shumë se 50 për qind të humbjeve të saj ekonomike nga fatkeqësitë natyrore, duke treguar një nivel më të lartë të përgatitjes dhe mbrojtjes ndaj ndryshimeve klimatike.

Kjo tregon se ende ka shumë për të bërë në nivel evropian për të përmirësuar mbrojtjen financiare dhe rezistencën ndaj sfidave që sjell klima në dekadat e ardhshme. /Telegrafi/

The post Ndryshimet klimatike po godasin ekonominë e Evropës – pse jo edhe Kosovën? appeared first on Telegrafi.

“Forever Hold Your Peace” ishte filmi i metrazhit të gjatë të Malit të Zi që u shfaq në programin kulturor të Malit të Zi në Kosovë, të titulluar “Në rrugëtim: nga Dita e Pavarësisë deri te Dita e Shtetësisë”, javë kulturore që ka nisë më 21 qershor. 

Ky film që ka në theks mentalitetin e Ballkanit është shfaqë para një audience të ftuar nga ambasadori Bernard Cobaj, e që është mbajtë në CineStar të Prishtina Mall. 

Në mesin e të pranishmëve në këtë festë të shtetit të Malit të Zi ishte edhe kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, sikurse që ishin të pranishëm edhe ambasadorë të shumtë, përfaqësues të botës akademike, artistike, mediatike dhe afariste, si dhe të diasporës sonë dinamike.

Ndërkohë, kjo javë kulturore do të vazhdojë në qytetin e Pejës, atje do të shfaqet filmi dokumentar “I was ten”./ KultPlus.com 

Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare, AMF paralajmëroi qytetarët shqiptarë se një platformë e dyshimtë investimesh, e quajtur “NetherexPro”, po promovohet në rrjetet sociale dhe mund të rrezikojë të ardhurat e tyre. Sipas AMF, kjo platformë nuk është e licensuar prej tyre. “Çdo investim në këtë platformë mund të rezultojë me humbjen e të gjitha parave të […]

The post AMF denoncon një platformë të dyshimtë investimesh në kriptovaluta appeared first on Reporter.al.

Gati tridhjetë vjet pas pushimit të armëve në Ballkanin Perëndimor, dronë të rinj të armatosur janë duke patrulluar në heshtje mbi rajon, por askush nuk e di saktësisht numrin e tyre. Marrëveshja për kontrollin nënrajonal të armatimit u nënshkrua në vitin 1996 – një vit pas përfundimit të luftës në Bosnje e Hercegovinë – nën […]

The post Analiza: Gjithnjë e më shumë dronë të armatosur mbi Ballkan dhe askush nuk i mbikëqyr appeared first on BoldNews.al.

Pas nëntë muajsh pritjeje, anëtarët e Parlamentit të Malit të Zi kanë miratuar vendimin për të dërguar pjesëtarë të ushtrisë në Misionin e Bashkimit Evropian për Ndihmë Ushtarake për Ukrainën. Dyzet e nëntë nga 81 deputetët votuan në favor të vendimit. Sipas vendimit të miratuar, pjesëtarët e Ushtrisë së Malit të Zi do të marrin […]

The post Ushtria e Malit të Zi do të trajnojë ushtarët ukrainas appeared first on BoldNews.al.

Pas nëntë muajsh pritjeje, anëtarët e Parlamentit të Malit të Zi kanë miratuar vendimin për të dërguar pjesëtarë të ushtrisë në Misionin e Bashkimit Evropian për Ndihmë Ushtarake për Ukrainën. Dyzet e nëntë nga 81 deputetët votuan në favor të vendimit. Sipas vendimit të miratuar, pjesëtarët e Ushtrisë së Malit të Zi do të marrin pjesë në misionin e BE-së për ndihmë ushtarake për Ukrainën.

“Me qëllim të forcimit të kapaciteteve të Forcave të Armatosura të Ukrainës për të mbrojtur integritetin territorial të vendit, brenda kufijve të njohur ndërkombëtarisht, dhe si përgjigje ndaj ofensivave aktuale ushtarake të Federatës Ruse, por edhe të agresorëve të tjerë të mundshëm”, thuhet në sqarimin se pse u mor ky vendim.

Opozita akuzoi kryeparlamentarin Andrija Mandiq – që kundërshton NATO-n dhe mbështet presidentin rus Vladimir Putin – se ka penguar këtë përpjekje. Partia e tij, që është pjesë e koalicionit qeverisës, ka kundërshtuar anëtarësimin në aleancën ushtarake perëndimore dhe po ashtu kundërshton sanksionet që Podgorica ka vendosur ndaj Moskës për shkak të agresionit kundër Ukrainës.

Mali i Zi iu bashkua NATO-s më 2017, në kohën kur vendi qeverisej nga Partia Demokratike e Socialistëve, e cila u rrëzua nga pushteti në vitin 2020.

“Nëntëdhjetë e nëntë për qind e shumicës së sotme parlamentare nuk ka votuar për anëtarësimin në NATO”, tha kjo parti, duke komentuar shtyrjen nëntëmujore të votimit për këtë çështje.

Ministri i Mbrojtjes, Dragan Krapoviq, duke shpjeguar vendimin, përsëriti se “as që bëhet fjalë” që ushtarët e shtetit të tij, që do të dislokohen për këtë mision, të dërgohen në territorin e Ukrainës.

“Dua ta bëj këtë gjë të qartë. Unë kurrë nuk do të mbështesja diçka të tillë. Të gjitha aktivitetet e këtij misioni kryhen në territorin e BE-së, në Poloni dhe Gjermani”, tha ministri.

Misioni i BE-së është një nga dy misionet për Ukrainën që janë organizuar pas nisjes së pushtimit rus të Ukrainës në shkurt të vitit 2022, dhe ku Mali i Zi pritet të marrë pjesë. Misioni i dytë organizohet nga NATO-ja. Më 7 shkurt të këtij viti, Këshilli për Mbrojtje dhe Siguri miratoi një draft-vendim për përfshirjen e Ushtrisë së Malit të Zi në aktivitetet e NATO-s, përkatësisht në misionin për ofrim ndihme dhe trajnimi për Ukrainën.

Anëtarët e Këshillit – ku bëjnë pjesë presidenti i shtetit, Jakov Millatoviq, kryeministri Millojko Spajiq dhe kryeparlamentari Andrija Mandiq – u pajtuan që aktivitetet e Ushtrisë në kuadër të këtij misioni të zhvillohen vetëm në territorin e një prej shteteve anëtare të NATO-s. Megjithatë, për pjesëmarrje në këtë mision duhet të vendosë Parlamenti i Malit të Zi./REL

The post Miratohet marrëveshja, ushtria e Malit të Zi do të trajnojë ushtarët ukrainas appeared first on Lapsi.al.

Autoritetet malazeze planifikojnë të fillojnë prodhimin e dronëve pa pilot, në bashkëpunim me një kompani nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, dhe seria e parë do t’i dhurohet Ukrainës, shkruan në një dokument të Qeverisë së Malit të Zi. Kjo qeveri thekson se kjo nismë është në përputhje me orientimin strategjik të Malit të Zi dhe se, mes tjerash, ajo do të forcojë industrinë vendase të mbrojtjes.

Source

Qytetarët e Bashkimit Evropian dhe të Ballkanit Perëndimor kanë prioritete dhe pikëpamje të ndryshme jetësore, tregon një anketë e Eurobarometrit, e kryer në pranverë të këtij viti.

Derisa ata të BE-së mbeten të përqendruar në çështje të sigurisë që lidhen me pushtimin rus të Ukrainës, në Ballkanin Perëndimor më të shqetësuar janë për rritjen e çmimeve të ushqimeve, krimin, korrupsionin dhe cilësinë e kujdesit shëndetësor.

Anketa shpërfaq, gjithashtu, dallime mes vendeve të Ballkanit Perëndimor, sidomos Serbisë dhe pjesës tjetër të rajonit, për sa i përket optimizmit, besimit në BE, mosbesimit në NATO dhe mbështetjes për anëtarësimin e mundshëm.

Për tre vjet me radhë, më shumë se një e katërta e të anketuarve nga 27 vende pajtohen se lufta në Ukrainë përbën një kërcënim të drejtpërdrejtë për sigurinë e BE-së, ndërsa një e pesta i jep përparësi mbrojtjes dhe sigurisë.

Ballkani Perëndimor, në anën tjetër, përqendrohet te mbijetesa e përditshme.

Krahasuar me anketën e njëjtë të kryer në vjeshtë, Maqedonia e Veriut regjistroi rritjen më të madhe të shqetësimeve në lidhje me krimin, ndërsa Kosova regjistroi rritjen më të madhe të shqetësimeve në lidhje me rritjen e çmimeve.

Kosova dallohet krahasuar me pjesën tjetër të Ballkanit Perëndimor për optimizmin, ku 76 për qind e të anketuarve shprehen të kënaqur me tregun e punës.

Rreth 40 për qind e të anketuarve në vendet e tjera mendojnë se mundësia për të gjetur punë në vendin e tyre është e mirë, që është në përputhje me mesataren e Bashkimit Evropian.

Krahasuar me sondazhin e Eurobarometrit në vjeshtë, Shqipëria shënon rritjen më të madhe të optimizmit – për 17 për qind, ndërsa Bosnje dhe Hercegovina rritjen më të madhe të pesimizmit – për 6 për qind.

Sa i përket gjendjes së përgjithshme në vend, dy të tretat e të anketuarve në Serbi mendojnë se ajo është e keqe. Njëkohësisht, kjo është edhe rritja më e madhe e perceptimit negativ: 19 për qind.

Ndryshe nga të tjerët, 80 për qind e të anketuarve në Kosovë e kanë vlerësuar gjendjen në vendin e tyre si të mirë.

Pesimizmi për këtë çështje është rritur më së shumti në Serbi – për 19 për qind – krahasuar me tetorin e vitit 2024.

Të anketuarit në Kosovë dhe në Mal të Zi janë optimistë sa i përket drejtimit që po ndjekin vendet e tyre.

Ndërkohë, në Bosnje dhe Hercegovinë është rritur ndjeshëm pesimizmi – 14% më shumë njerëz se në vjeshtën e vitit 2024 mendojnë se vendi është në rrugë të gabuar.

Rritje e ngjashme e mendimit negativ është shënuar edhe në Serbi, me 11%.

Ndërsa shumica e qytetarëve të BE-së dhe Ballkanit Perëndimor besojnë se jeta e tyre nuk do të ndryshojë vitin e ardhshëm, në Kosovë dhe në Shqipëri dominon optimizmi.

Në këto dy vende, shumica besojnë se jeta e tyre do të përmirësohet, ndërsa çdo i pesti i anketuar në Serbi dhe në Maqedoni të Veriut ka frikë se e ardhmja do të jetë më e vështirë.

Në krahasim me të njëjtën anketë të kryer në vjeshtën e vitit 2024, në Mal të Zi është rritur për 20 për qind numri i atyre që mendojnë se gjithçka do të mbetet e njëjtë, ndërsa në pjesën tjetër të rajonit rezultatet janë afërsisht të njëjta.

Në Serbi, Mal të Zi dhe Bosnje e Hercegovinë, shumica e qytetarëve parashikojnë përkeqësim të situatës së përgjithshme në vendet e tyre, gjatë vitit të ardhshëm.

Kosova dhe Shqipëria dallojnë nga ky trend, pasi shumica e të anketuarve presin përmirësim në të ardhmen, madje më shumë se në vjeshtën e kaluar.

Pesimizmi është rritur më së shumti në Bosnje e Hercegovinë, për 6 për qind.

Anëtarësimi në Bashkimin Evropian, ndërkaq, mbetet i dëshirueshëm për të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor, përveç Serbisë.

Entuziazmi është më i lartë në Shqipëri dhe Mal të Zi, ku shumica e të anketuarve besojnë se anëtarësimi do të sjellë përfitime për vendet e tyre.

Në Serbi, mendimet për anëtarësimin në BE janë të ndara në mënyrë të barabartë midis atyre që e përkrahin, e kundërshtojnë ose janë indiferentë.

Në Mal të Zi është shënuar rritja më e madhe e optimizmit për anëtarësim në BE, krahasuar me anketën e mëparshme të vjeshtës – për 13 për qind.

BE-ja gëzon besim të madh në Mal të Zi, Shqipëri dhe Kosovë – gjë që përputhet me orientimet e tyre proevropiane.

Në anën tjetër, 57 për qind e të anketuarve në Serbi thonë se nuk besojnë në BE.

Sa u përket qytetarëve të BE-së, 52 për qind besojnë në institucionet evropiane, ndërsa 41 për qind nuk besojnë.

Në krahasim me anketën e mëparshme, besimi ka mbetur thuajse i pandryshuar – me një rritje për 9 për qind në Kosovë.

Mungesa e besimit ndaj NATO-s në Serbi është edhe më e theksuar, ku 92 për qind e të anketuarve nuk besojnë në këtë organizatë.

Ndryshe është situata në Kosovë, ku 95 për qind e njerëzve shprehin besim në NATO.

Shumica e qytetarëve të BE-së dhe mbi 60% e banorëve të Malit të Zi dhe Maqedonisë së Veriut – të dyja vende anëtare – kanë besim në Aleancën Veriatlantike.

Rritja më e madhe e besimit në NATO është regjistruar në Bosnje e Hercegovinë – për 11 për qind. /REL/

The post Një kontinent, dy realitete: Ndërsa në BE janë të shqetësuar për sigurinë – në Ballkan, përfshirë Kosovën, prioritet është mbijetesa appeared first on Telegrafi.

Qeveria e Malit të Zi është afër miratimit të një zgjidhjeje që do të sillte orarin shtatëorësh të punës, dhe modeli që po shqyrtohet pritet të kënaqë si punëdhënësit, ashtu edhe sindikatat, njoftoi kryeministri i Malit të Zi, Milojko Spajiç. Ky i fundit deklaroi se, pas shqyrtimeve të gjera, është gjetur një model me të […]

The post Reforma, Mali i Zi së shpejti me ditë pune 7-orëshe appeared first on BoldNews.al.

Një nga bizneset më të përhapura në Shqipëri janë restorantet. Me rritjen e vazhdueshme të turizmit në vend, ky biznes po bëhet gjithnjë e më i frekuentuar. Por sa kushton mesatarisht një vakt për dy persona në një restorant të klasit të mesëm në Shqipëri? Sipas platformës Numbeo, kjo shifër arrin rreth 47.5 euro, duke […]

The post Më të shtrenjtët në rajon! Sa kushton një vakt në restorantet shqiptare? appeared first on BoldNews.al.

Autoritetet malazeze planifikojnë të fillojnë prodhimin e dronëve pa pilot, në bashkëpunim me një kompani nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, dhe seria e parë do t’i dhurohet Ukrainës, shkruan në një dokument të Qeverisë së Malit të Zi. Kjo qeveri thekson se kjo nismë është në përputhje me orientimin strategjik të Malit të Zi […]

The post Mali i Zi do të prodhojë dronë në bashkëpunim me SHBA-në appeared first on BoldNews.al.

Dronë pa pilot do të fillojnë të prodhohen nga Mali i Zi në bashkëpunim me një kompani nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Sipas autoriteteve malazeze kjo nismë është në vazhdën e punës që po bën qeveria për të forcuar industrinë vendase të mbrojtjes, ndërsa seria e parë e këtij prodhimi do të dhurohet në Ukrainë.

Mehmet Zenka, kryetari i Unionit Demokratik i Shqiptarëve në një intervistë në “Balkan Update” në ABC News, u shpreh se Mali i Zi po forcon pozitat.

Gjithashtu shtoi se prodhimi i dronëve ndikon në zhvillimin e rajonit.

“Vendimet për të rritur buxhetet e mbrojtjes, janë shumë me rëndësi, duhet thënë se SHBA është një partner shumë i rëndësishëm i Malit të Zi. Ne Ballkan kemi gati edhe kriza të tjera…Mali i Zi po merr disa hapa konkrete që sistemin e vet të mbrojtjes ta avancojë”, tha ai.

I ndalur te procesi i integrimit, Zenka tha se Mali i Zi dhe Shqipëria e meritojnë të jenë pjesë e familjes evropiane.

“Mali i Zi ka kohë që ka qenë një ndër liderët për mbylljen e kapitujve. Edhe Shqipëria dhe Mali i Zi e meritojnë të jenë pjesë e familjes europiane. Mali i Zi duhet të zgjedhë e të bashkohet në familje pro evropiane apo atyre destruktive, por tashmë me qeverinë aktuale retorika është e qartë me fjalor evropian.

/abcnews.al/

Autoritetet malazeze planifikojnë të fillojnë prodhimin e dronëve pa pilot, në bashkëpunim me një kompani nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, dhe seria e parë do t’i dhurohet Ukrainës, shkruan në një dokument të Qeverisë së Malit të Zi. Kjo qeveri thekson se kjo nismë është në përputhje me orientimin strategjik të Malit të Zi dhe se, mes tjerash, ajo do të forcojë industrinë vendase të mbrojtjes.

Source

Kina po e forcon ndikimin e saj në Ballkanin Perëndimor përmes fuqisë ekonomike, projekteve infrastrukturore dhe gjithnjë e më shumë përmes ndikimit kulturor dhe mediatik, thuhet në një analizë të Qendrës së Forenzikës Digjitale (DFC) nga Podgorica, e publikuar më 3 qershor.

Sipas analizës – projekt i financuar nga Ambasada amerikane në Podgoricë – Pekini po shfrytëzon tërheqjen e partnerëve perëndimorë për të rritur praninë e vet në rajon përmes investimeve në infrastrukturë, media dhe kulturë. Projektet infrastrukturore, sipas analizës, janë kanali kryesor për hyrjen kineze në rajon, shpesh të shoqëruara me procedura jotransparente dhe rrezik për korrupsion.

“Çmimet më të ulëta në krahasim me konkurrentët amerikanë dhe evropianë po u mundësojnë kompanive kineze të sigurojnë bashkëpunim me vendet e rajonit. Në këtë kontekst, Ballkani Perëndimor shërben si trampolinë dhe urë për shtrirjen e investimeve kineze në Evropë”, tha analisti i DFC-së, Marko Banoviq.

Në nivel global, Kina – ndonëse formalisht neutrale në luftën në Ukrainë – mbështet Rusinë. “Kështu arrin të ruajë partneritetin strategjik me Moskën, duke mbrojtur njëkohësisht interesat e veta ekonomike në Evropë”, vlerëson Banoviq.

Përmes iniciativave si “Brezi dhe Rruga” dhe angazhimit në BRICS, Kina po synon t’i vendosë themelet e një rendi të ri ndërkombëtar ku modeli i saj politik dhe ekonomik të ketë rol qendror.

Kina në Serbi – partner strategjik

Analiza e DFC-së thekson se Serbia është një nga pikat kyçe të ndikimit kinez në Evropë. Marrëdhëniet janë forcuar sidomos pas ardhjes në pushtet të Partisë Progresive Serbe dhe Aleksandar Vuçiqit. Që nga viti 2024, Kina është bërë aleati kryesor politik dhe ekonomik i Serbisë, sipas Banoviqit.

Në gjysmën e parë të vitit 2024, Kina ishte investitori i dytë më i madh në Serbi, pas BE-së, me rreth një të tretën e investimeve të drejtpërdrejta. Në Serbi operojnë 1.560 kompani me kapital kinez, që punësojnë rreth 20.600 persona. Kina është partneri më i madh tregtar i Serbisë, me një shkëmbim prej 5.7 miliardë eurosh – nga të cilat 5.13 miliardë janë import.

Marrëveshja për tregti të lirë nga korriku 2024 përfshin mbi 20.000 produkte, nga të cilat 90 për qind do të përjashtohen nga taksat doganore.

Nga viti 2012 deri në 2021, janë identifikuar të paktën 61 projekte me vlerë totale 18.7 miliardë euro të realizuara nga kompani kineze. Banka kineze Exim ka dhënë kredi në vlerë 5.7 miliardë euro, ndërsa kompanitë kineze kanë investuar drejtpërdrejt rreth 2 miliardë.

Politikisht, Kina nuk e njeh pavarësinë e Kosovës, ndërsa Serbia mbështet politikën e “një Kine”.

“Ndikimi kinez promovohet si model fitimtar për të dyja palët, pa kushte politike – ndryshe nga BE-ja që insiston në sundimin e ligjit dhe reforma”, thekson Banoviq.

Ndikimi kinez pasqyrohet edhe në ndryshimet ligjore – përfshirë Ligjin e Punës dhe ligjin për procedura të veçanta – të cilat janë përshtatur për të favorizuar investitorët kinezë.

Kina i ka shitur Serbisë dronë dhe sistemin antiajror FK-3, duke e zgjeruar tregun e saj të armëve përtej kufijve tradicionalë.

Kina dhe Kosova

Ndërmjet Kosovës dhe Kinës nuk ekzistojnë marrëdhënie diplomatike formale, por ndikimi kinez nuk është krejtësisht i munguar – megjithëse mbetet shumë i kufizuar.

Kina nuk e njeh pavarësinë e Kosovës të shpallur më 2008 dhe e mbështet integritetin territorial të Serbisë, duke e parë Kosovën në prizmin e çështjeve të veta të brendshme, si Tajvani dhe Tibeti.

Kina ka penguar anëtarësimin e Kosovës në organizata ndërkombëtare si UNESCO dhe INTERPOL. Ajo nuk ka ambasadë në Prishtinë, por vepron përmes Zyrës Ndërlidhëse në kuadër të ambasadës së saj në Beograd.

Megjithatë, tregtia mes dy vendeve po rritet. Në vitin 2023, Kosova importoi nga Kina mallra me vlerë 650 milionë euro, ndërsa eksportoi vetëm 442 mijë euro.

Kryesisht bëhet fjalë për pajisje teknologjike, përfshirë sisteme mbikëqyrjeje të kompanive Dahua dhe Hikvision – të cilat janë nën sanksione në vendet perëndimore për arsye sigurie.

Investimet kineze në Kosovë janë pothuajse të papërfillshme. Kina përmendet rrallë në media dhe shpesh në mënyrë neutrale ose negative, me theks të madh te partneriteti me BE-në dhe SHBA-në.

Sipas një sondazhi të DFC-së, 69 për qind e qytetarëve të Kosovës nuk besojnë se lidhjet e forta me Kinën do të përmirësonin interesat e vendit – duke reflektuar orientimin e thellë pro-perëndimor të shoqërisë kosovare.

Kina dhe Mali i Zi

Kina dhe Mali i Zi kanë marrëdhënie të mira politike, si në nivel dypalësh ashtu edhe përmes iniciativës “Brezi dhe Rruga”. Ndryshe nga Rusia, Pekini nuk përzihet drejtpërdrejt në politikën e brendshme të Malit të Zi dhe madje ka mbështetur anëtarësimin e vendit në BE.

Ndryshe nga BE-ja që përqendrohet në reforma ligjore e institucionale, angazhimi kinez reflektohet përmes bashkëpunimit me institucione konkrete, investimeve në infrastrukturë dhe financa. Kjo përfshin vizita zyrtare, shkëmbime studimore dhe pjesëmarrje të kompanive kineze në tregun malazez.

Kina ende nuk është investitori më i madh në Mal të Zi, por ka rol të rëndësishëm si kreditor dhe kontraktues. Shembulli më i madh është kredia prej afro një miliard dollarësh që Qeveria malazeze mori nga banka Exim për ndërtimin e autostradës Bar–Boljare, projekt i kompanisë kineze CRBC.

Kina është gjithashtu e përfshirë në projekte si rikonstruksioni ekologjik i Termocentralit të Plevlës. Por, shumë prej këtyre projekteve janë jotransparente dhe kanë ndikim negativ në mjedis.

Ndikimi i Pekinit në Mal të Zi nuk është vetëm ekonomik – përmes programeve kulturore dhe arsimore, shkëmbimit të studentëve dhe përmbajtjeve mediatike që promovojnë perspektivën kineze. Kina po ndërton ndikim të butë që ndikon diskursin publik dhe orientimin politik.

Sipas një sondazhi të DFC-së nga maji 2024, 33.8 për qind e qytetarëve besojnë se Kina ka ndikim të madh në Mal të Zi, dhe 63.2 për qind e vlerësojnë atë si pozitiv.

Kina në Bosnje e Hercegovinë

Ndikimi kinez në Bosnje dhe Hercegovinë është më i dukshëm në entitetin Republika Sërpska, përmes tregtisë, arsimit, mediave dhe diplomacisë. Edhe pse bashkëpunimi paraqitet si ekonomik dhe kulturor, analiza vlerëson se ai ka përmbajtje gjithnjë e më shumë politike.

Në vitin 2023, këtë vend e vizitoi i dërguari special i Qeverisë kineze për çështjet evropiane, Vu Hongbo, me fokus te bashkëpunimi, në kuadër të iniciativës “Brezi dhe Rruga” dhe sigurisë evropiane.

Në nëntor të po atij viti, presidenti i Republikës Sërpska, Milorad Dodik, u takua me ambasadorin kinez, Ji Ping për të diskutuar mbi situatën politike dhe Marrëveshjen e Dejtonit, gjë që u interpretua si përfshirje direkte e Kinës në çështjet e brendshme të Bosnjës.

Në vitin 2021, Kina dhe Rusia tentuan përmes Kombeve të Bashkuara të mbyllin Zyrën e Përfaqësuesit të Lartë (OHR), por rezoluta nuk kaloi.

Kina në Maqedoninë e Veriut

Në Maqedoninë e Veriut, ndikimi kinez vjen përmes tregtisë, arsimit, mediave dhe diplomacisë. Edhe pse marrëdhëniet paraqiten si të favorshme për të dyja palët, analiza ngre shqetësime për ndikim të mundshëm negativ që mund të cenojë sovranitetin dhe proceset demokratike.

Kina kritikoi ashpër vizitën e deputetëve maqedonas në Tajvan, ndërkohë që projektet e zhvillimit që ofron shpesh përmbajnë klauzola të fshehta, si mundësia e kërkesës për kthim të menjëhershëm të kredive nëse cenohen interesat kineze.

Aktualisht, Maqedonia e Veriut i ka borxh Kinës 479 milionë dollarë – që përbën 8.7 për qind të borxhit të jashtëm të vendit. Shkëmbimi tregtar në vitin 2024 ishte rreth 490 milionë dollarë, me deficit të madh në anën maqedonase.

Instituti Konfuçi në Shkup është instrumenti kryesor i ndikimit kulturor dhe arsimor kinez. Numri i kursantëve është rritur nga 60 në vitin 2013 në 562. Gjysma e librave të përkthyer nga kinezishtja janë për fëmijë – tregues i synimit drejt brezave të rinj. Maqedonia e Veriut ka realizuar më shumë projekte shkencore me Kinën sesa me çdo vend tjetër. /Marrë nga Radio Evropa e Lirë

The post Analiza/ Si po e shfrytëzon Kina tërheqjen e Perëndimit për t’u zgjeruar në Ballkan appeared first on Lapsi.al.

Një vajzë 19-vjeçare nga Serbia, Tijana Radonjic, humbi jetën në mënyrë tragjike pasi ra nga një lartësi prej mbi 50 metrash në Detin Adriatik, gjatë një fluturimi me parashutë në Budva javën e kaluar.

Sipas raportimeve të mediave lokale, ngjarja u regjistrua në video dhe tregon momentet e fundit të panikut të vajzës, ndërsa përpiqet me dëshpërim të çlirohet nga jeleku i shpëtimit dhe rripat e sigurisë.

Ajo dëgjohet duke thënë ‘më ulni poshtë’ pak çaste para se të bie nga lartësia e madhe.

Trupi i saj i pajetë u gjet më vonë në ujë nga ekipet e shpëtimit. Disa burime lokale spekulojnë se ajo mund të ketë pësuar një sulm paniku në ajër, që e çoi në këtë reagim të papritur.

Radonjic e pranoi udhëtimin pas një oferte falas nga një përfaqësues i kompanisë që ofronte shërbimin në plazh.

Pronari i kompanisë, Mirko Krdzic, tha për mediat: “Jemi të gjithë në shok. Ajo nuk shfaqi asnjë shenjë frike”.

Autoritetet janë duke zhvilluar hetime të plota mbi ngjarjen, përfshirë inspektimin teknik të pajisjeve dhe pritjen e rezultateve të autopsisë.

Tijana Radonjic, a 19-year-old from Serbia, died after falling over 50 meters during a parasailing video shoot in Becici, near Budva, Montenegro, on May 28, 2025.
Reports say that she unbuckled her seatbelt, possibly due to a panic attack, but her family disputes this.
Sad. pic.twitter.com/iiiI857bY4

— Tony (@TonyL_01) June 2, 2025

Ngjarja ka ngjallur reagime të forta dhe pyetje serioze mbi masat e sigurisë, përgatitjen psikologjike të pjesëmarrësve dhe përgjegjësinë e kompanive që ofrojnë aktivitete ekstreme turistike. /Telegrafi/

The post Bie nga parashuta në Mal të Zi – dalin pamjet e momentit tragjik të modeles serbe appeared first on Telegrafi.

Një vajzë 19-vjeçare nga Serbia ka humbur jetën tragjikisht, teksa ka qenë duke fluturuar me parashutë. Aksidenti ka ndodhur kur e reja është shkëputur nga kablloja e sigurisë dhe ka rënë nga një lartësi prej 50 metrash në brigjet e Adriatikut, në Budva të Malit të Zi. Viktima, Tijana Radonjiç nga Novi Sadi, ishte me […]

The post Tragjedi në brigjet e Adriatikut, 19-vjeçarja serbe humb jetën gjatë fluturimit me parashutë appeared first on BoldNews.al.

Binak Kabashi nga Shipoli i Mitrovicës ka ndërruar jetë si pasojë e plagëve të marra nga të shtënat me armë zjarri që ndodhën të enjten në mbrëmje në Podgoricë, Mali i Zi. Ngjarja tragjike erdhi pas një konflikti verbal mes tij dhe një shtetasi shqiptar, i identifikuar me inicialet E.B., 23 vjeç.

Kabashi u qëllua rëndë dhe u transportua me urgjencë në Qendrën Klinike të Malit të Zi, por pavarësisht përpjekjeve të mjekëve, ai nuk arriti t’i mbijetojë plagëve dhe ndërroi jetë në spital.

Vdekjen e të riut e ka bërë të ditur edhe babai i tij, Aliu, përmes një postimi prekës në rrjetin social Facebook.

Sipas një njoftimi nga Policia e Malit të Zi, i dyshuari E.B. është kapur në zonën e kanionit të lumit Moraça dhe tashmë po përballet me akuza për veprën penale të vrasjes.

The post Konflikt mes shqiptarëve në Malin e Zi, vritet me armë zjarri i riu, arrestohet autori 23-vjeçar, detaje appeared first on Sot News | Lajme.

TIRANË, 31 maj /ATSH/ Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja priti sot në një takim miqësor, ministrin për Administratën Publike të Malit të Zi, Marash Dukaj, së bashku me Sekretarin e Shtetit, Naim Gjokaj.

Në një postim në rrjetet sociale, ministrit Gonxhja, duke ndarë foto nga takimi bëb të dotur se u diskutua mbi mundësinë e shkëmbimit të përvojës ndërmjet dy ministrive në fushat prioritare të inovacionit dhe inteligjencës artificiale, si pjesë thelbësore e agjendave qeveritare.

“Në fokus ishte koordinimi i një takimi të ardhshëm në Tiranë, për të ndarë ide mbi përshtatjen e programeve të inovacionit mes dy vendeve, në funksion të planit të ri të veprimit, me të cilin Shqipëria synon të bëhet qendër evropiane për AI të gjelbër dhe inovacion të qëndrueshëm”, tha Gonxhja në një postim në rrjetet sociale.

Nga takimi i ministrit të MEKI-t, Blendi Gonxhja me ministrin për Administratën Publike të M...

1 nga 10

The post Gonxhja: Bashkëpunim në inovacion dhe IA me Malin e Zi appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Qafë e Vranicës është një kalim malor nëpër malet shqiptare përgjatë kufirit ndërmjet Shqipërisë dhe Malit të Zi. Shqipëria dhe Mali I Zi kanë rënë dakord për hapjen e një pikë të re kufitare në këtë zonë.

Në Qafën e Vranicës tani ka mbetur vetëm një gjysmë piramidë kufiri e shkatërruar, ku ende duken gjurmët e shkruara të shenjave shtetërore të Shqipërisë dhe asaj që ishte dikur Jugosllavia apo më vonë Serbia dhe Mali i Zi. Ky vendkalim është ende në fazën e përfundimit. Ndodhet në afërsi të fshatit Çerem të rrethit të Tropojës.

Në anën tjetër të kufirit, në zonën e Plavës, Hoti i Plavës është fshati më I afërt kufitar.

Pas përmirësimit të infrastrukturës rrugore ky vendkalim do të bëjë të mundur lidhjen e të gjithë zonave të Tropojës dhe Malësisë së Gjakovës me Plavën dhe Gucinë në Mal të Zi. Do të duhet të shtrohen me asfalt 18 kilometrat e rrugës ekzistuese Dragobi-Çerem-Qafë Vranicë për ta bërë brenda një kohë të shkurtër një rrugë funksionale ndërshtetërore midis Plavës dhe Tropojës.

Përmes kësaj rruge shqiptarët e Plavës dhe Gucisë dalin akoma më shumë nga izolimi historik dhe forcojnë lidhjet me Shqipërinë dhe Kosovën. Kjo rrugë do ishte impakt të jashtëzakonshëm ekonomik, do i jepte një shtytje të mirë turizmit malor të Bjeshkëve të Nëmuna e mund të bëhej një bosht i rëndësishëm rajonal i transportit.

Igor Dulina, Koshice, Sllovaki

Marek Liptak, Koshice, Sllovaki

Ludovik Zllacki, Koshice, Sllovaki

Mirosllav Kohob, Koshice, Sllovaki

Isuf Isufi, Çerem, Tropoje

Zhbane Isufi, Çerem, Tropoje

Zeqir Haxhaj, Hot Plave

Sadete Haxhaj, Hot Plave